Polskie tłumaczenie pod red. prof. dr hab. n. med. Walerii Hryniewicz

Transkrypt

1 Europejski Komitet ds. Oznaczania Lekowrażliwości (EUCAST) Tabele interpretacji wartości granicznych minimalnych stężeń hamujących (MIC) oraz wielkości stref zahamowania wzrostu Wersja 5.0, obowiązująca od 1 stycznia 2015 roku Polskie tłumaczenie pod red. prof. dr hab. n. med. Walerii Hryniewicz Dokument należy cytować jako: European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing. Breakpoints tables for interpretation of MICs and zones diameters. Version 5.0, Spis treści Strona Informacje dodatkowe adresy internetowe Przedmowa do polskiego tłumaczenia wersja Wprowadzenie 2 Przewodnik: Jak czytać tabele z wartościami granicznymi EUCAST 4 Zmiany 5 Enterobacteriaceae 7 Pseudomonas spp. 14 Stenotrophomonas maltophilia 19 Burkholderia cepacia - Acinetobacter spp. 20 Staphylococcus spp. 25 Enterococcus spp. 35 Streptococcus spp. grupy A, B, C i G 43 Streptococcus pneumoniae 51 Streptococcus spp. grupa viridans 60 Haemophilus influenzae 68 Moraxella catarrhalis 76 Neisseria gonorrhoeae 82 Neisseria meningitidis 87 Beztlenowe bakterie Gram-dodatnie 92 Clostridium difficile 97 Beztlenowe bakterie Gram-ujemne 99 Helicobacter pylori 104 Listeria monocytogenes 106 Pasteurella multocida 108 Campylobacter jejuni i coli 110 Corynebacterium spp. 112 Mycobacterium tuberculosis 114 PK/PD - wartości graniczne niezwiązane z określonym gatunkiem 115 Polskie tłumaczenie Eksperckie zasady interpretacji zalecenia EUCAST - Wykrywanie mechanizmów oporności zalecenia EUCAST - Wartości graniczne antybiotyków stosowanych miejscowo -

2 Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od PRZEDMOWA DO POLSKIEGO TŁUMACZENIA Dokument Europejski Komitet ds. Oznaczania Lekowrażliwości (EUCAST). Tabele interpretacji wartości granicznych minimalnych stężeń hamujących (MIC) oraz wielkości stref zahamowania wzrostu. Wersja 5.0, obowiazująca od 1 stycznia 2015 roku jest polskim tłumaczeniem dokumentu European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing Breakpoint tables for interpretation of MICs and zone diameters. Version 5.0, valid from , opublikowanego w dniu 1 stycznia 2015 roku na stonie internetowej EUCAST Zawiera on aktualne, obowiązujące w 2015 roku zalecenia EUCAST interpretacji wyników oznaczania lekowrażliwości drobnoustrojów. W spisie treści do tego dokumentu zawarte są również adresy internetowe, pod którymi opublikowane zostały inne dokumenty EUCAST, zawierające informacje nt. oznaczania lekowrażliwosci drobnoustrojów i interpretacji wyników. Niniejszy dokument zastępuje dokument Europejski Komitet ds. Oznaczania Lekowrażliwości (EUCAST). Tabele interpretacji wartości granicznych minimalnych stężeń hamujących (MIC) oraz wielkości stref zahamowania wzrostu. Wersja 4.0, obowiązująca od 1 stycznia 2014 roku, który w polskim tłumaczeniu ukazał się w kwietniu 2014 roku na stronie internetowej Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Lekowrażliwości Drobnoustrojów oraz w zakładce Konsultanta Krajowego w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej na stronie internetowej Centralnego Ośrodka Badań Jakości w Diagnostyce Mikrobiologicznej W opracowaniu polskiego tłumaczenia brali udział członkowie Zespołu ds. oznaczania lekowrażliwości zgodnie z zaleceniami EUCAST, którym bardzo dziękuję za zaangażowanie w przygotowanie tego dokumentu. prof. dr hab. n. med. Waleria Hryniewicz Konsultant Krajowy w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej 1

3 Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Europejski Komitet ds. Oznaczania Lekowrażliwości (EUCAST) Tabele interpretacji wartości granicznych minimalnych stężeń hamujących (MIC) oraz wielkości stref zahamowania wzrostu Wersja 5.0, obowiązująca od 1 stycznia 2015 roku Wprowadzenie 1. Tabele EUCAST zawierają kliniczne wartości graniczne minimalnych stężeń hamujących MIC (opracowane w latach ) oraz odpowiadające im wielkości stref zahamowania wzrostu. W tabelach wartości granicznych EUCAST wersja 5.0 poprawiono błędy w pisowni i redakcyjne, poprawiono wyjaśnienia i komentarze, wprowadzono wartości graniczne dla nowych grup i gatunków drobnoustrojów, dokonano przeglądu i skorygowano wartości MIC oraz zaktualizowano wielkości stref zahamowania wzrostu. Wszystkie zmiany zaznaczono kolorem jasnożółtym, najlepiej widoczne na ekranie lub kolorowym wydruku. Podkreślono nowe lub zmienione komentarze. usunięte zaznaczono przekreśleniem treści komentarza. 2. Wartości graniczne PK/PD (niezwiązane z określonym gatunkiem drobnoustrojów) podano w osobnych tabelach na końcu opracowania. 3. oznaczone numerem odnoszą się do wartości granicznych minimalnych stężeń hamujących MIC. oznaczone literą odnoszą się do wartości granicznych stref zahamowania wzrostu drobnoustrojów w metodzie dyfuzyjno- krążkowej. 4. W oryginale dokumetu w wersji angielskojęzycznej, dostępnym na stronie internetowej EUCAST kolorem niebieskim oznaczono nazwy antybiotyków, dla których opracowano charakterystykę leku (dokument RD, ang. rational documents). Oznaczone kolorem wartości graniczne minimalnych stężeń hamujących oraz wartości graniczne stref zahamowania wzrostu drobnoustrojów w metodzie dyfuzyjno-krążkowej mają połączenie do baz EUCAST odpowiednio rozkładów wartości MIC oraz rozkładu wielkości stref zahamowania wzrostu dla poszczególnych gatunków drobnoustrojów. 5. Na stronie internetowej EUCAST jest dostępna niezabezpieczona wersja dokumentu w formacie arkusza Excel, w której w zależności od lokalnych uwarunkowań możliwe jest wprowadzenie modyfikacji dokumentu w zakresie listy antybiotyków. pojedynczych komórek w arkuszu nie może być zmieniona. Schowanie wiersza jest możliwe przez zaznaczenie numeru wiersza klikając na prawy klawisz myszy i wybranie funkcji ukryj. Schowanie kolumny jest możliwe przez zaznaczenie numeru kolumny klikając na prawy klawisz myszy i wybranie funkcji ukryj. 6. Wielkość wzrostu dla kategorii wrażliwy S 50 mm jest arbitralnie przyjętą wartością graniczną wykraczającą poza skalę odpowiadajacą wartości MIC w przypadkach drobnoustrojów, których szczepy dzikie charakteryzują się wartościami MIC klasyfikującymi je do kategorii średniowrażliwy (tzn. nie są spotykane szczepy w pełni wrażliwe). Uczyniono tak, aby zapewnić, że szczepy dzikie wykazujące wielkość wzrostu wokół krążka w przedziale pomiędzy 50 mm a wartość graniczna dla kategorii oporny, będą klasyfikowane jako średniowrażliwy. 2

4 Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od W celu uproszczenia tabel z wartościami granicznymi EUCAST, w tabelach nie umieszczono kolumn dla kategorii średniowrażliwy. Np. jeśli wartość dla kategorii wrażliwy S 1 mg/l i dla kategorii oporny R>8 mg/l, to kategoria średniowrażliwy zawiera szczepy o wartościach MIC w zakresie 2 8 mg/l (czyli w zakresie od >1 do 8); w przypadku wielkości stref zahamowania wzrostu kategoria wrażliwy S 22 mm, a kategoria oporny R<18 mm to kategoria średniowrażliwy zawiera się w przedziale mm. 8. W przypadku oznaczania wrażliwości metodą dyfuzyjno-krążkową na trimetoprim-sulfametoksazol dla Stenotrophomonas maltophilia, na penicylinę benzylową dla Staphylococcus aureus oraz na wankomycynę dla enterokoków, do prawidłowej interpretacji wyniku testu niezbędne jest stosowanie odpowiednich reguł odczytu. W celu ułatwienia interpretacji wyniku, na końcu odpowiednich rozdziałów z tabelami wartości granicznych zamieszczono zdjęcia prezentujące prawidłowy odczyt wielkości stref zahamowania wzrostu. Ogólne i szczegółowe zasady odczytu wyników w oznaczaniu lekowrażliwosci metodą dyfuzyjno-krążkową są zamieszczone w dokumencie EUCAST Reading Guide (strona internetowa ). 9. Dla cefuroksymu i fosfomycyny zamieszczono osobno wartości graniczne dla formy parenteralnej i doustnej leku. 10. Zgodnie z ogólnie przyjętymi, miedzynarodowymi zasadami, zakres rozcieńczeń dla oznaczania wartości MIC obejmuje podwójne rozcieńczenia leku w górę i w dół od wartości 1 mg/l. Dla rozcieńczeń poniżej 0,25 mg/l otrzymujemy wartości wyrażane w liczbach z wieloma miejscami po przecinku. W celu uniknięcia stosowania w tabelach i innych dokumentach EUCAST liczb z wieloma miejscami po przecinku zadecydowano o używaniu następujących skrótów (pogrubioną czcionką): 0,125 0,12; 0,0625 0,06; 0, ,03; 0, ,015; 0, ,008; 0, ,004 i 0, ,002. Skróty i definicje: oznacza, iż nie zaleca się oznaczania lekowrażliwości, gdyż lek wykazuje słabą aktywność wobec tej grupy drobnoustrojów. Izolaty mogą być raportowane jako oporne bez wykonania oznaczenia lekowrażliwości. IE oznacza, że istnieje zbyt mało dowodów potwierdzających, że lek wykazuje aktywność wobec tej grupy drobnoustrojów. W wyniku oznaczania lekowrażliwości możliwe jest podanie wartości MIC bez interpretacji jako wrażliwy, średniowrażliwy lub oporny. NA = nie dotyczy IP = w przygotowaniu S = wrażliwy R = oporny Komentarz do tłumaczenia polskiego: graniczną dla kategorii wrażliwy i średniowrażliwy (S/I) zaproponowano w oparciu o standardowe dawkowanie leku, natomiast wartość graniczną dla kategorii średniowrażliwy i oporny (I/R) w oparciu o maksymalną dawkę leku. (Źródło: EUCAST Standard Operating Procedure Harmonization of breakpoints for existing antimicrobial agents. EUCAST SOP 2.0, 26 September 2010; punkt 8.2). Umieszczanie na wynikach badań mikrobiologicznych informacji o dawkowaniu leków patrz: Stanowisko Zespołu ds. oznaczania lekowrażliwości zgodnie z zaleceniami EUCAST w sprawie informacji o dawkowaniu leków umieszczanych na wynikach badań mikrobiologicznych, 3 marca 2014., strona internetowa Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Lekowrażliwości Drobnoustrojów KORLD 3

5 Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Jak czytać tabele z wartościami EUCAST? graniczna z nazwą gatunku bakterii odnosi się jedynie do wymienionego gatunku ( w tym przypadku S. aureus) Antybiotyk Tabela nie zawiera kolumny dla kategorii średniowrażliwy, ale wartość ta jest zawarta pomiędzy wartościami granicznymi dla szczepów wrażiwych S i opornych R. Jeśli wartości graniczne dla kategorii S i R są takie same, to brak jest kategorii średniowrażliwy. Antybiotyk A: brak kategorii średniowrażliwy Antybiotyk B: średniowrażliwy: 4 mg/l, mm Antybiotyk G: średniowrażliwy: 1-2 mg/l, mm graniczna Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST Podłoże: Inokulum: Hodowla: Odczyt: Kontrola jakości: Wskazówki dla oznaczeń metodą dyfuzyjno-krążkową oraz kontroli jakości Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Antybiotyk A X 20 A 20 A 1. Komentarz dotyczący wartości granicznych MIC A. Komentarz dotyczący metody dyfuzyjno-krążkowej Antybiotyk B, S.aureus 2 4 Y Nowy komentarz Usunięty komentarz Antybiotyk C IE IE IE IE Antybiotyk D Antybiotyk E IP IP IP IP Antybiotyk F (badanie przesiewowe) NA NA Y Antybiotyk G 0,5 2 Z graniczna dla odróżnienia izolatów z mechanizmem oporności od izolatów bez mechanizmu oporności Nie dotyczy Istnieje zbyt mało dowodów potwierdzających, że lek wykazuje aktywność wobec tej grupy drobnoustrojów W przygotowaniu Brak wartości granicznych. Oznaczanie lekowrażliwości nie jest zalecane Pola zawierające zmiany w stosunku do poprzedniej wersji oznaczono na żółto Kolorem niebieskim oznaczono nazwy antybiotyków, dla których opracowano charakterystykę leku (dostępne w wersji angielskojęzycznej dokumentu stronie internetowa EUCAST 4

6 Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Europejski Komitet ds. Oznaczania Lekowrażliwości (EUCAST) Tabele interpretacji wartości granicznych minimalnych stężeń hamujących (MIC) oraz wielkości stref zahamowania wzrostu Wersja 5.0, obowiązująca od 1 stycznia 2015 roku Wersja 5.0, Wszystkie Wprowadzenie Enterobacteriaceae Pseudomonas spp. Stenotrophomonas maltophilia Staphylococcus spp. Zmiany (fragmenty zmienione, usunięte lub dodane) w stosunku do wersji 4.0 zaznaczono kolorem jasnożółtym Zmienione komentarze zostały podkreślone. Usunięte komentarze zostały przekreślone. Nowy format komentarzy. Nowe lub zmienione komentarze zostały podkreślone. Usunięte komentarze zostały przekreślone. Dla wartości MIC poniżej 0,5 mg/l zastosowano następujące określenia: 0,25; 0,125; 0,06; 0,03; 0,016; 0,008; 0,004 i 0,002 mg/l Amoksycylina-klawulanian zmieniono na amoksycylina-kwas klawulanowy. Dodano informacje o warunkach oznaczania lekowrażliwości na telawancynę, tigecyklinę, daptomycynę oraz fosfomycynę. Do tabel dodano ceftobiprol. Dodano adresy stron internetowych do dokumentów z charakterystykami leków: ceftarolina, fosfomycyna iv oraz fosfomycyna forma doustna. Zmieniono sposób podawania wartości ECOFF (usunięto WT ). Zmieniono punkt 10, objaśnienie używanej skali wartości MIC. Dokonano przeglądu i zmieniono wartości graniczne: amikacyna - wielkości strefy w metodzie dyfuzyjno-krążkowej. Dokonano przeglądu i zmieniono komentarz: aztreonam (poprawiono błąd pisowni) oraz tigecyklina komentarz 1. Dokonano przeglądu i zmieniono komentarz: aztreonam (komentarz usunięto) oraz fosfomycyna Zmieniono instrukcję odczytu wyników oznaczania lekowrażliwości. Dodano nowy komentarz: trimetoprim-sulfametoksazol komentarz 1. Poprawiono jakość zdjęć z przykładami odczytu wyników. Zmieniono instrukcję odczytu wyników oznaczania lekowrażliwości. Dokonano przeglądu i zmieniono wartości graniczne: telawancyna (nowe wartości graniczne dla oznaczania lekowrażliwości z dodatkiem polysorbatu-80). Dodano nowy/zmieniony komentarz: cefalosporyny komentarz 1/A, 3, 4 i 6, amikacyna (dodano kryteria dla kanamycyny) oraz telawancyna komentarz 3. Poprawiono jakość zdjęć z przykładami odczytu wyników. Enterococcus spp. Dodano nowy/zmieniony komentarz: ampicylina-sulbaktam (brakujący w poprzedniej wersji 4.0) oraz aminoglikozydy komentarz 2/A (wyjaśnienie). Dodano nowy komentarz: trimetoprimsulfametoksazol komentarz 2B. Poprawiono jakość zdjęć z przykładami odczytu wyników oraz poprawiono glikopeptydy na wankomycynę w części opisującej metodykę oznaczania lekowrażliwości Streptococcus spp. grupy A, B, C i G Dokonano przeglądu i zmieniono komentarze: klindamycyna komentarz 2 (sposób raportowania indukcyjnego mechanizmu oporności). 5

7 Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Wersja 5.0, Zmiany (fragmenty zmienione, usunięte lub dodane) w stosunku do wersji 4.0 zaznaczono kolorem jasnożółtym Zmienione komentarze zostały podkreślone. Usunięte komentarze zostały przekreślone. Streptococcus pneumoniae Dodano nowy komentarz: ampicylina, amoksycylina oraz amoksycylina-kwas klawualnowy komentarz 3. Dokonano przeglądu i zmieniono komentarz: klindamycyna komentarz 2 (sposób raportowania indukcyjnego mechanizmu oporności). Dodano ceftobiprol do tabeli uzupełniającej. Streptococcus spp. grupa viridans Haemophilus influenzae Moraxella catarrhalis Neisseria gonorrhoeae Neisseria meningitidis Beztlenowe bakterie Gram-dodatnie Clostridium difficile Beztlenowe bakterie Gramujemne Pasteurella multocida Mycobacterium tuberculosis Wartości graniczne PK/PD niezwiązane z określonym gatunkiem drobnoustrojów Dokonano przeglądu i zmieniono komentarze: aminoglikozydy komentarz 2 (objaśnienie) oraz klindamycyna komentarz 1 (sposób raportowania indukcyjnego mechanizmu oporności). Dodano Haemophilus influenzae ATCC jako szczep do kontroli jakości. Dokonano przeglądu i zmieniono wartości graniczne: caftarolina (zmiana z kreski na IE). Dodano Haemophilus influenzae ATCC jako szczep do kontroli jakości. Dokonano przeglądu i zmieniono wartości graniczne:cefpodoksym i ceftibuten (dla obu zmiana z IE na znak kreski). Dokonano przeglądu i zmieniono wartości graniczne: cefoksytyna (brakujący w poprzedniej wersji 4.0) oraz ciprofloksacyna. Dodano informacje ogólne Dokonano przeglądu i zmieniono wartości graniczne: cefoksytyna (brakujące w poprzedniej wersji 4.0). Przy nazawach antybiotyków: ampicylina-sulbaktam, amoksycylina-kwas klawulanowy, piperacylina-tazobaktam oraz tikarcylinakwas klawulanowy usunięto odnośnik do komentarza 1 dotyczącego penicylin Dodano nową wartość graniczną: fidaksomycyna Dodano nowy komentarz: fidaksomycyna Dodano informacje ogólne Dokonano przeglądu i zmieniono wartości graniczne: cefoksytyna (brakujące w poprzedniej wersji 4.0). Dodano Haemophilus influenzae ATCC jako szczep do kontroli jakości. Dodano nowy komentarz: amoksycylina-kwas klawulanowy (brakujący w poprzedniej wersji 4.0). Nowa tabela. Nowe wszystkie wartości graniczne i komentarze. Dodano wyjaśnienie używania wartości granicznych PK/PD Zmieniono terminologię: wartość graniczną S/I (wrażliwy/średniowrażliwy) zmieniono na wartośc graniczną S (wrażliwy) oraz wartość graniczna I/R (średniowrażliwy/oporny) na wartość graniczną R (oporny). Dokonano przeglądu i zmieniono wartości graniczne: aminoglikozydy (zmiana na IE). Dokonano przeglądu komentarza: aminoglikozydy (usunięto komentarz). 6

8 Enterobacteriaceae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Enterobacteriaceae Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST Podłoże: Mueller-Hinton agar Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Odczyt: od spodu płytki, na czarnym tle, w świetle odbitym; odczytywać wielkość całkowitej wzrostu bakterii Kontrola jakości: Escherichia coli ATCC Penicyliny 1 graniczna MIC graniczna strefy zahamowania S R> S R< Penicylina benzylowa Ampicylina A,B 14 B Ampicylina - sulbaktam 8 1, A,B 14 B Amoksycylina Komentarz C Komentarz C Amoksycylina kwas klawulanowy Amoksycylina kwas klawulanowy (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) 8 1, A,B 19 B 32 1, A,B 16 B Piperacylina Piperacylina tazobaktam Tikarcylina Tikarcylina kwas klawulanowy Fenoksymetylopenicylina Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjnokrążkowej 1/A Dzikie szczepy Enterobacteriaceae są uznawane za wrażliwe na aminopenicyliny. W niektórych krajach uważa się, że dzikie szczepy Escherichia coli i Proteus mirabilis należy zakwalifikować do kategorii średniowrażliwy na aminopenicyliny. Należy wówczas stosować następujące wartości graniczne: wrażliwy MIC 0,5 mg/l oraz wielkość wzrostu dookoła krążka 50 mm. 2. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie sulbaktamu na 4 mg/l. 3. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie kwasu klawulanowego na 2 mg/l. 4. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie tazobaktamu na 4 mg/l. 5/D. Wartości graniczne dla mecylinamu (pivmecylinamu) odnoszą się wyłącznie do E. coli, Klebsiella spp. i P. mirabilis. B. Należy ignorować słaby wzrost, który czasami może wystąpić w strefie zahamowania wzrostu. C. Wrażliwość przewidywana z oznaczenia wrażliwości na ampicylinę. E. W przypadku E. coli należy ignorować pojedyncze kolonie widoczne wewnątrz wzrostu. 7

9 Enterobacteriaceae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Penicyliny 1 graniczna MIC graniczna strefy zahamowania S R> S R< Oksacylina Kloksacylina Dikloksacylina Flukloksacylina Mecylinam (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) D,E 15 D,E Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjnokrążkowej Przypisy do tłumaczenia polskiego: W Polsce dla izolatów z zakażeń inwazyjnych należy stosować następujące wartości graniczne ampicyliny, amoksycyliny, ampicyliny-sulbaktam oraz amoksycyliny-kwas klawulanowy: wrażliwy MIC 0,5 mg/l lub wielkość strefy zahamowania wzrostu wokół krążka 50 mm; oporny MIC >8 mg/l lub wielkość wzrostu dookoła krążka ampicylina, amoksycylina i ampicylina-sulbaktam <14 mm oraz krążka amoksycylina-kwas klawulanowy <19 mm. Wartości graniczne amoksycyliny-kwas klawulanowy dla niepowikłanych zakażeń dróg moczowych mają zastosowanie dla zakażeń wywołanych przez E.coli i P.mirabilis W pozostałych przypadkach stosowane są wartości graniczne zgodnie z zaleceniami EUCAST. Uwaga: Nie należy oznaczać wrażliwości na ampicylinę, amoksycylinę, ampicylinę-sulbaktam oraz amoksycylinę-kwas klawulanowy izolatów pałeczek z rodziny Enterobacteriaceae należących do gatunków naturalnie opornych na te leki, czyli Klebsiella spp.(naturalna oporność wyłącznie na ampicylinę i amoksycylinę), Citrobacter spp., Enterobacter spp., Hafnia alvei, Morganella morganii, Providencia spp., Proteus vulgaris, Proteus penneri, Serratia marcescens, Yersinia enterocolitica, a jeśli oznaczano lekowrażliwość, to w raporcie z badania mikrobiologicznego przy nazwach ww. leków należy podać wynik oporny. (Źródło Stanowisko Zespołu ds. oznaczania lekowrażliwości zgodnie z zaleceniami EUCAST w sprawie wartości granicznych aminopenicylin i aminopenicylin z inhibitorami β- laktamaz dla pałeczek z rodziny Enterobacteriaceae, 3 marca 2014 ) Mecylinam - lek niedostępny w Polsce. 8

10 Enterobacteriaceae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Cefalosporyny 1 graniczna Cefaklor Cefadroksyl (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Cefaleksyna (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Cefazolina Cefepim Cefiksym (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Cefotaksym Cefoksytyna (badanie NA NA przesiewowe) 2 Cefpodoksym (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Ceftarolina 0,5 0, Ceftazydym Ceftibuten (wyłącznie zakażenia układu moczowego) Ceftobiprol 0,25 0,25 IP IP IP Ceftriakson Cefuroksym iv Cefuroksym forma doustna (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości graniczne cefalosporyn dla Enterobacteriaceae umożliwiają wykrycie wszystkich klinicznie istotnych mechanizmów oporności (włącznie z ESBL i plazmidowym AmpC). Niektóre szczepy wytwarzające β-laktamazy są wrażliwe lub średniowrażliwe na cefalosporyny trzeciej i czwartej generacji na podstawie proponowanych wartości granicznych i powinny być raportowane zgodnie z uzyskanym wynikiem. Oznacza to, że zarówno wytwarzanie, jak i brak produkcji ESBL nie wpływa na zakwalifikowanie szczepu do kategorii wrażliwy. W wielu krajach wykrywanie ESBL jest zalecane lub obowiązkowe w kontroli zakażeń ze względów epidemiologicznych. 2. Zastosowanie epidemiologicznej wartości granicznej ECOFF cefoksytyny (8 mg/l) wykazuje wysoką czułość, ale niską specyficzność wykrywania obecności mechanizmu AmpC u Enterobacteriaceae ze względu na fakt, że wartość MIC tego jest także zależna od zmian przepuszczalności osłon komórkowych oraz obecności niektórych karbapenemaz. Typowe szczepy dzikie nie są producentami AmpC. Producenci AmpC z genami plazmidowymi lub hiperproducenci AmpC z genami zlokalizowanymi chromosomalnie, zaliczani są do kategii szczepów nie-dzikich. 3/A graniczna odnosi się do dawki 1,5 g x 3, oraz wyłącznie do E. coli, P. mirabilis i Klebsiella spp. 9

11 Enterobacteriaceae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Karbapenemy 1 graniczna Doripenem Ertapenem 0, Imipenem Meropenem Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości graniczne karbapenemów dla Enterobacteriaceae umożliwiają wykrycie wszystkich klinicznie istotnych mechanizmów oporności (włącznie z większością karbapenemaz). Niektóre szczepy produkujące karbapenemazy są kwalifikowane jako wrażliwe na podstawie proponowanych wartości granicznych i powinny być raportowane zgodnie z uzyskanym wynikiem. Oznacza to, że zarówno wytwarzanie, jak i brak produkcji karbapenemazy nie wpływa na zakwalifikowanie szczepu do kategorii wrażliwy. W wielu krajach wykrywanie karbapenemaz jest zalecane lub obowiązkowe w kontroli zakażeń ze względów epidemiologicznych. 2. Niski poziom oporności jest powszechnym zjawiskiem u Morganella spp., Proteus spp. i Providencia spp. Monobaktamy graniczna Aztreonam Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości graniczne aztreonamu dla Enterobacteriaceae umożliwiają wykrycie wszystkich klinicznie istotnych mechanizmów oporności (włącznie z ESBL). Niektóre szczepy wytwarzające β-laktamazy są kwalifikowane jako wrażliwe lub średniowrażliwe na aztreonam na podstawie proponowanych wartości granicznych i powinny być raportowane zgodnie z uzyskanym wynikiem. Oznacza to, że zarówno wytwarzanie, jak i brak produkcji ESBL nie wpływa na zakwalifikowanie szczepu do kategorii wrażliwy. W wielu krajach wykrywanie ESBL jest zalecane lub obowiązkowe w kontroli zakażeń ze względów epidemiologicznych. 10

12 Enterobacteriaceae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Fluorochinolony graniczna MIC graniczna Ciprofloksacyna 0, Ciprofloksacyna, 0,06 0,06 Komentarz A Komentarz A Salmonella spp. 1 Pefloksacyna NA NA 5 24 B 24 B (badanie przesiewowe) Salmonella spp. 1 Lewofloksacyna Moksifloksacyna 0, Kwas nalidyksowy NA NA NA NA (badanie przesiewowe) Norfloksacyna 0, Ofloksacyna 0, Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Istnieją dane kliniczne potwierdzające słaby efekt terapeutyczny leczenia ciprofloksacyną zakażeń układowych wywołanych przez Salmonella spp, wykazujących niski poziom oporności na ciprofloksacynę (MIC >0.06 mg/l). Dostępne dane dotyczą przede wszystkim Salmonella typhi, pojawiają się również doniesienia kazuistyczne opisujące słaby efekt terapeutyczny w przypadku innych serotypów z rodzaju Salmonella. A. W celu wykrycia oporności niskiego stopnia na ciprofloksacynę u Salmonella spp. należy zastosować krążek z pefloksacyną 5 µg. Wyniki uzyskiwane z użyciem krążka z ciprofloksacyną 5 µg nie są wiarygodne. B. Wrażliwość Salmonella spp. na ciprofloksacynę może być wnioskowana na podstawie wyniku testu przesiewowego z użyciem krążka z pefloksacyną 5 µg. Aminoglikozydy 1 graniczna MIC graniczna Amikacyna Gentamycyna Netylmycyna Tobramycyna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości stężeń granicznych ustalono dla wysokiej dawki aminoglikozydów podawanej raz dziennie. Aminoglikozydy najczęściej stosuje się w terapii skojarzonej z antybiotykami betalaktamowymi. 11

13 Enterobacteriaceae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Glikopeptydy Wartości graniczne MIC graniczna wzrostu Teikoplanina Telawancyna Wankomycyna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Makrolidy, linkozamidy i streptograminy graniczna Azytromycyna Klarytromycyna Erytromycyna Roksytromycyna Telitromycyna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Azytromycynę stosowano w terapii zakażeń wywołanych przez Salmonella typhi (MIC 16 mg/l dla szczepow dzikich) i Shigella spp. Klindamycyna Chinupristyna/dalfopristyna Tetracykliny graniczna Doksycyklina Minocyklina Tetracyklina Tigecyklina A 15 A Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Tigecyklina wykazuje obniżoną aktywność wobec Morganella spp., Proteus spp. oraz Providencia spp. 2. Do oznaczania MIC tigecykliny metodą mikrorozcieńczen w bulionie należy stosować świeże podłoża, przygotowane w dniu wykonania oznaczeń. A. Wielkości stref zahamowania wzrostu jedynie dla E. coli. Dla pozostałych Enterobacteriaceae należy oznaczać MIC tigecykliny. 12

14 Enterobacteriaceae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Różne leki graniczna Chloramfenikol Kolistyna 2 2 Komentarz A Komentarz A Daptomycyna Fosfomycyna iv IP IP Fosfomycyna forma doustna (wyłącznie IP IP niepowikłane zakażenia układu moczowego) 1 Kwas fusydowy Linezolid Metronidazol Mupirocyna Nitrofurantoina (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) B 11 B Rifampicyna Spektinomycyna Trimetoprim (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Trimetoprim sulfametoksazol (ko-trimoksazol) 2 Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Do oznaczania MIC fosfomycyny podłoże musi być uzupełnione glukozo-6-fosforanem do końcowego stężenia 25 mg/l. 2/B Wartości graniczne odnoszą się jedynie do E. coli 3. Trimetoprim - sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono jako stężenie trimetoprimu. A. Wyłącznie oznaczanie minimalnego stężenia hamującego MIC. 13

15 Pseudomonas spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Pseudomonas spp. Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST Podłoże: Mueller-Hinton agar Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Odczyt: od spodu płytki, na czarnym tle, w świetle odbitym; odczytywać wielkość całkowitej wzrostu bakterii Kontrola jakości: Pseudomonas aeruginosa ATCC Penicyliny graniczna Penicylina benzylowa Ampicylina Ampicylina - sulbaktam Amoksycylina Amoksycylina kwas klawulanowy Piperacylina Piperacylina tazobaktam Tikarcylina Tikarcylina kwas klawulanowy Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku (z dodatkiem lub bez tazobaktamu, 4 g x 4). 2. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie tazobaktamu na 4 mg/l. 3. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku (z dodatkiem lub bez kwasu klawulanowego, 3 g x 4). 4. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie kwasu klawulanowego na 2 mg/l. Fenoksymetylopenicylina Oksacylina Kloksacylina Dikloksacylina Flukloksacylina Mecylinam (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego)

16 Pseudomonas spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Cefalosporyny graniczna Cefaklor Cefadroksyl Cefaleksyna Cefazolina Cefepim Cefiksym Cefotaksym Cefoksytyna NA NA NA NA Cefpodoksym Ceftarolina Ceftazydym Ceftibuten Ceftobiprol IE IE IE IE Ceftriakson Cefuroksym iv Cefuroksym forma doustna Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku Karbapenemy graniczna Doripenem Ertapenem Imipenem Meropenem Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku. 15

17 Pseudomonas spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Monobaktamy graniczna Aztreonam Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. graniczną MIC dla szczepów opornych ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku. graniczną dla szczepów wrażliwych ustalono tak, aby mieć pewność, że izolaty dzikie zostały sklasyfikowane jako średniowrażliwe. Fluorochinolony graniczna Ciprofloksacyna 0, Lewofloksacyna Moksifloksacyna Kwas nalidyksowy (badanie przesiewowe) NA NA NA NA Norfloksacyna Ofloksacyna Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 16

18 Pseudomonas spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Aminoglikozydy 1 graniczna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Amikacyna Gentamycyna Netylmycyna Tobramycyna Wartości graniczne ustalono dla wysokich dawek aminoglikozydów podawanych raz dziennie. Aminoglikozydy stosowane są najczęściej w terapii skojarzonej z antybiotykami β-laktamowymi. Glikopeptydy Wartości graniczne MIC graniczna wzrostu Teikoplanina Telawancyna Wankomycyna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Makrolidy, linkozamidy i streptograminy w krążku graniczna Azytromycyna Klarytromycyna Erytromycyna Roksytromycyna Telitromycyna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Klindamycyna Chinupristyna/dalfopristyna

19 Pseudomonas spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Tetracykliny graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Doksycyklina Minocyklina Tetracyklina Tigecyklina Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Różne leki graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Chloramfenikol Kolistyna 4 4 Komentarz A Komentarz A Daptomycyna Fosfomycyna iv Fosfomycyna forma doustna Kwas fusydowy Linezolid Metronidazol Mupirocyna Nitrofurantoina (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Rifampicyna Spektinomycyna Trimetoprim (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Trimetoprim sulfametoksazol (ko-trimoksazol) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Zakażenia wywoływane przez dzikie szczepy Pseudomonas spp. (ECOFF 128 mg/l) leczono z zastosowaniem terapii skojarzonej: fosfomycyna z innymi lekami. A. Wyłącznie oznaczanie minimalnego stężenia hamującego MIC 18

20 Stenotrophomonas maltophilia Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Stenotrophomonas maltophilia Trimetoprim-sulfametoksazol jest jak dotąd jedynym lekiem, dla którego zostały opracowane wartości graniczne EUCAST. Dodatkowe informacje można znaleźć w dokumencie EUCAST Stenotrophomonas maltophilia, dostępnym na stronie internetowej EUCAST: guidance_documents/ Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST Podłoże: Mueller-Hinton agar Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Odczyt: od spodu płytki, na czarnym tle, w świetle odbitym; odczytywać wielkość całkowitej wzrostu bakterii ( poniżej zamieszczono dokładną instrukcję odczytu) Kontrola jakości: Escherichia coli ATCC Antybiotyk Trimetoprimsulfametoksazol 1 (ko-trimoksazol) graniczna MIC graniczna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej A 16 A 1. Trimetoprim-sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono jako stężenie trimetoprimu. 2. Wartości graniczne ustalono dla terapii z zastosowaniem wysokich dawek leku. A. Należy ignorować mgławicowy lub delikatny wzrost w strefie zahamowania wzrostu. Przykłady wyglądu stref zahamowania wzrostu dla Stenotrophomonas maltophilia, oznaczanie wrażliwości na trimetoprim-sulfametoksazol a-c) Widoczna zewnętrzna krawędź wzrostu. Należy raportować jako wrażliwy, jeśli średnica wzrostu 16 mm. d) Wzrost bakterii aż do krawędzi krążka oraz brak widocznej krawędzi wzrostu. Należy raportować jako oporny. 19

21 Acinetobacter spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Acinetobacter spp. Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST Podłoże: Mueller-Hinton agar Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Odczyt: od spodu płytki, na czarnym tle, w świetle odbitym; odczytywać wielkość całkowitej wzrostu bakterii Kontrola jakości: Pseudomonas aeruginosa ATCC Penicyliny 1 graniczna Penicylina benzylowa Ampicylina Ampicylina - sulbaktam IE IE IE IE Amoksycylina Amoksycylina kwas klawulanowy Piperacylina IE IE IE IE Piperacylina tazobaktam IE IE IE IE Tikarcylina IE IE IE IE Tikarcylina kwas klawulanowy IE IE IE IE Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Oznaczanie wrażliwości Acinetobacter spp. na penicyliny jest niewiarygodne. W większości przypadków izolaty Acinetobacter spp. są oporne na penicyliny. Fenoksymetylopenicylina Oksacylina Kloksacylina Dikloksacylina Flukloksacylina Mecylinam (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego)

22 Acinetobacter spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Cefalosporyny graniczna Cefaklor Cefadroksyl Cefaleksyna Cefazolina Cefepim Cefiksym Cefotaksym Cefoksytyna Cefpodoksym Ceftarolina Ceftazydym Ceftibuten Ceftobiprol Ceftriakson Cefuroksym iv Cefuroksym forma doustna Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Karbapenemy graniczna Doripenem Ertapenem Imipenem Meropenem Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leków 21

23 Acinetobacter spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Monobaktamy graniczna Aztreonam Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Fluorochinolony graniczna Ciprofloksacyna Lewofloksacyna Moksifloksacyna Kwas nalidyksowy NA NA NA NA (badanie przesiewowe) Norfloksacyna Ofloksacyna Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Aminoglikozydy 1 graniczna Amikacyna Gentamycyna Netylmycyna Tobramycyna Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości graniczne ustalono dla wysokich dawek aminoglikozydów podawanych raz dziennie. W terapii, aminoglikozydy stosowane są najczęściej w skojarzeniu z antybiotykami beta-laktamowymi. 22

24 Acinetobacter spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Glikopeptydy Wartości graniczne MIC graniczna wzrostu Teikoplanina Telawancyna Wankomycyna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Makrolidy, linkozamidy i streptograminy w krążku graniczna Azytromycyna Klarytromycyna Erytromycyna Roksytromycyna Telitromycyna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Klindamycyna Chinupristyna/dalfopristyna Tetracykliny graniczna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Doksycyklina Minocyklina IE IE IE IE Tetracyklina Tigecyklina IE IE IE IE 23

25 Acinetobacter spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Różne leki graniczna Chloramfenikol Kolistyna 2 2 Komentarz A Komentarz A Daptomycyna Fosfomycyna iv Fosfomycyna forma doustna Kwas fusydowy Linezolid Metronidazol Mupirocyna Nitrofurantoina (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Rifampicyna Spektinomycyna Trimetoprim (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Trimetoprim sulfametoksazol (ko-trimoksazol) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Trimetoprim - sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono jako stężenie trimetoprimu A. Wyłącznie oznaczanie minimalnego stężenia hamującego (MIC) 24

26 Staphylococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Staphylococcus spp. Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST Podłoże: Mueller-Hinton agar Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Odczyt: od spodu płytki, na czarnym tle, w świetle odbitym; odczytywać wielkość całkowitej wzrostu bakterii (z wyjątkiem penicyliny benzylowej i linezolidu, patrz przykłady na końcu rozdziału) Kontrola jakości: Staphylococcus aureus ATCC Penicyliny 1 graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Penicylina benzylowa, S. aureus Penicylina benzylowa, S. lugdunensis Penicylina benzylowa, gronkowce koagulazoujemne 0,12 1 0,12 1,2 1 jednostka 26 A,B 26 A,B. 1/A Większość gronkowców wytwarza penicylinazę, co 0,12 1 0,12 1,2 1 jednostka 26 A 26 A skutkuje ich opornością na penicylinę benzylową, fenoksymetylopenicylinę, ampicylinę, amoksycylinę, piperacylinę i tikarcylinę. Izolaty niewytwarzające Komentarz C Komentarz C penicylinazy i wrażliwe na metycylinę mogą być raportowane jako wrażliwe na ww. penicyliny. Izolaty wytwarzające penicylinazę i wrażliwe na metycylinę są Komentarz 1 Komentarz 1,4 Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz 1,4 Komentarz A,D Komentarz A,D Komentarz A 18 A,D Komentarz A,D Komentarz A wrażliwe na połączenia penicylin z inhibitorami β- laktamaz oraz penicyliny izoksazolilowe (oksacylina, kloksacylina, dikloksacylina, flukloksacylina). Izolaty oporne na metycylinę są oporne na wszystkie, z kilkoma wyjątkami, antybiotyki β-laktamowe. 2. S. aureus oraz S. lugdunensis, dla których wartość MIC oksacyliny wynosi >2 mg/l są w większości oporne na metycylinę z powodu obecności genu meca. MIC oksacyliny dla gronkowców koagulazo-ujemnych opornych na metycylinę wynosi >0.25mg/L. 3/C. Żadna z dotychczas stosowanych metod nie pozwala wykrywać w sposób wiarygodny wytwarzania penicylinazy przez gronkowce koagulazo-ujemne. Ampicylina, S. saprophyticus Ampicylina - sulbaktam Komentarz 1,4 Komentarz 1,4 Komentarz A,D Komentarz A,D Amoksycylina Komentarz 1,4 Komentarz 1,4 Komentarz A,D Komentarz A,D Amoksycylina kwas klawulanowy Piperacylina Komentarz 1,4 Komentarz 1,4 Komentarz A,D Komentarz A,D Piperacylina tazobaktam Komentarz 1,4 Komentarz 1,4 Komentarz A,D Komentarz A,D Tikarcylina Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Tikarcylina kwas klawulanowy 25

27 Staphylococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Penicyliny graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Fenoksymetylo-penicylina Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A 4/D. Izolaty S. saprophyticus wrażliwe na ampicylinę nie posiadaja genu meca i są wrażliwe na ampicylinę, Oksacylina 2 Komentarz 1,2 Komentarz 1,2 Komentarz A Komentarz A amoksycylinę i piperacylinę (same oraz w połączeniu z inhibitorem β-laktamazy). Kloksacylina Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Dikloksacylina Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Flukloksacylina Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Mecylinam (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) B. Metoda dyfuzyjno-krążkowa jest bardziej wiarygodna niż oznaczanie MIC do wykrywania szczepów produkujących penicylinazy, umożliwia bowiem zmierzenie wielkości wzrostu oraz dokładną ocenę granicy strefy (patrz zdjęcia pod tabelami). Jeśli wielkość strefy zahamowania wzrostu jest <26 mm, izolaty należy raportować jako oporne. Jeśli wielkość strefy zahamowania wzrostu jest 26 mm i granica strefy jest wyraźna, izolaty należy raportować jako oporne. Jeśli granica strefy jest rozmyta, izolaty należy raportować jako wrażliwe. Jeśli są wątpliwości co do oceny krawędzi strefy, izolaty należy raportować jako oporne.testy chromogenne z nitrocefiną do wykrywania β-laktamaz nie wykrywają w sposób wiarygodny penicylinaz gronkowcowych. Przypis do tłumaczenia polskiego: Izolaty oporne na metycylinę są oporne na wszystkie antybiotyki β-laktamowe z wyjątkiem ceftaroliny, na którą wrażliwość tych izolatów należy oznaczać.. 26

28 Staphylococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Cefalosporyny 1 graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Cefaklor 2 Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A 1/A Wrażliwość gronkowców na cefalosporyny można Cefadroksyl Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Cefaleksyna Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Cefazolina Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Cefepim Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Cefiksym Cefotaksym Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Cefoksytyna (badanie przesiewowe) S. aureus, S. lugdunensis S. saprophyticus Cefoksytyna (badanie przesiewowe) gronkowce koagulazo ujemne inne niż S. lugdunensis i S. saprophyticus Cefoksytyna (badanie przesiewowe), S. pseudointermedius Komentarz 3 Komentarz A 22 A Komentarz 4 Komentarz A 25 A Komentarz 4 Komentarz A 35 A Cefpodoksym Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Ceftarolina, B 20 B S. aureus Ceftazydym przewidzieć na podstawie oznaczania wrażliwości na cefoksytynę, z wyjątkiem ceftadyzymu, cefiksymu oraz ceftibutenu, dla których nie określono wartości granicznych i których nie należy stosować w leczeniu zakażeń gronkowcowych. Niektóre S. aureus oporne na metycylinę są wrażliwe na ceftarolinę i ceftobiprol, patrz komentarz 5/B i W leczeniu zakażeń gronkowcowych niezbędne jest zastosowanie wysokich dawek leku. 3. S. aureus oraz S. lugdunensis, dla których MIC cefoksytyny wynosi >4 mg/l oraz S. saprophyticus dla których MIC cefoksytyny wynosi >8 mg/l są w większości oporne na metycylinę z powodu obecności genu meca. Wykonanie oznaczenia metodą dyfuzyjno-krążkową pozwala w sposób wiarygodny wykryć oporność na metycylinę. 4. Dla gronkowców koagulazo-ujemnych należących do gatunków innych niż S. aureus, S. lugdunensis i S. saprophyticus wartość MIC cefoksytyny jest słabszym wskaźnikiem oporności na metycylinę niż oznaczenie metodą dyfuzyjno-krążkową 5/B. Izolaty wrażliwe na metycylinę mogą być raportowane jako wrażliwe na ceftarolinę bez wykonywania dalszych oznaczeń. 6. Izolaty wrażliwe na metycylinę mogą być raportowane jako wrażliwe na ceftobiprol bez wykonywania dalszych oznaczeń Ceftibuten

29 Staphylococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 5.0, obowiązująca od Cefalosporyny 1 graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Ceftobiprol, IP IP IP S. aureus Ceftriakson Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Cefuroksym iv Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Cefuroksym forma doustna Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Przypis do tłumaczenia polskiego: Dla szczepów opornych na metycylinę i w metodzie dyfuzyjno-krążkowej wykazujących wokół krążka z ceftaroliną wielkość strefy mm, należy oznaczyć MIC ceftaroliny w celu potwierdzenia wrażliwości na ten lek. Karbapenemy 1 graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1/A Wrażliwość gronkowców na karbapenemy jest Ertapenem Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A przewidywana z wyniku oznaczania wrażliwości na Doripenem Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Imipenem Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A cefoksytynę. Meropenem Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Monobaktamy graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Aztreonam Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 28