Leki przeciwbakteryjne

Transkrypt

1 Leki przeciwbakteryjne Działania niepożądane po antybiotykach Alergie Dysbakterioza Działania toksyczne wobec narządów: Alergia skórna Alergia pokarmowa Wstrząs anafilaktyczny Zespół Stevensa i Johnsona Eliminacja fizjologicznej flory bakteryjnej przewodu pokarmowego nefrotoksyczność ototoksyczność Aminoglikozydy Wankomycyna Cefalosporyny Aminoglikozydy Wankomycyna hepatotoksyczność Tetracykliny Penicyliny neurotoksyczność Imipenem Fluorochinolony Tetracykliny fototoksyczność Fluorochinolony Sulfonamidy grzybica biegunka rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego chondrotoksyczność tendinopatie Anemia hemolityczna Fluorochinolony Fluorochinolony Sulfonamidy Penicyliny Chloramfenikol Częstym działaniem niepożądanym po antybiotykach są biegunki. Mogą mieć różne podłoże: Działanie niepożądane po leku Objaw alergii pokarmowej Objaw dysbakteriozy Objaw rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego Ryzyko rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego jest następujące po antybiotykach: Wysokie ryzyko Średnie ryzyko Niskie ryzyko Klindamycyna Cefalosporyny II i III generacji Penicyliny z inhibitorami betalaktamaz Fluorochinolony Makrolidy Aminoglikozydy Tetracykliny Metronidazol Wankomycyna Leki stosowane w rzekomobłoniastym zapaleniu jelita grubego: Metronidazol Wankomycyna Fidaksomycyna Fidaksomycyna antybiotyk, który hamuje polimerazę RNA i w ten sposób hamuje syntezę RNA. Nie wchłania się z przewodu pokarmowego i stosowana tylko w zakażeniach C. difficile. Opracowała dr n. farm. A. Wiktorowska-Owczarek Strona 1

2 Sposoby zapobiegania działań niepożądanych po antybiotykach przeanalizuj we własnym zakresie. Stosowanie antybiotyków w ciąży B- prawdopodobnie bezpieczne - badania na zwierzętach nie wykazały wpływu na rozwój płodu, brak badań u ludzi) C ograniczone zastosowanie badania na zwierzętach wykazały toksyczny wpływ na płód, brak badań u ludzi D- tylko w wyjątkowych sytuacjach, udowodnione działanie toksyczne na płód, czasami korzyści wynikające z zastosowania mogą przeważać nad ryzykiem Penicyliny, cefalosporyny, meropenem, aztreonam, fosfomycyna, makrolidy (oprócz klarytromycyny), klindamycyna, streptograminy, nitrofurantoina, daptomycyna Imipenem, glikopeptydy, klarytromycyna, linezolid, chloramfenikol, fluorochinolony, metronidazol, kotrimoksazol, kolistyna Tetracykliny, tygecyklina, aminoglikozydy Antybiotyki przeciwwskazane u dzieci: Tetracykliny do 12 r.ż. odkładają się w kościach i zębach Fluorochinolony do 18 r.ż. -z powodu erozji chrząstki stawowej (artropatia) U noworodków Sulfonamidy wypierają z połączeń z białkami bilirubinę i powodują KERNICTERUS żółtaczkę jąder podkorowych mózgu Chloramfenikol - zespół dziecka szarego Antybiotyki hamujące syntezę bakteryjnej ściany komórkowej Penicyliny Cefalosporyny Karbapenemy Monobaktamy Inne Penicyliny naturalne I generacja: Cefazolina, cefaleksyna, cefadroksyl Imipenem z cylastatyną, Meropenem, Ertapenem Aztreonam 1 Bacytracyna Penicyliny przeciwgronkowcowe II generacja: Cefuroksym, Cefaklor Fosfomycyna Penicyliny o rozszerzonym spektrum działania III generacja: Cefotaksym, Ceftriakson, Ceftazidim, Ceftibuten Wankomycyna, Teikoplanina (grupa: glikopeptyd) Penicyliny antypseudomonal IV generacja: Cefepim V generacja: Ceftarolin Telavancin 1 1 lek nie zarejestrowany w Polsce Opracowała dr n. farm. A. Wiktorowska-Owczarek Strona 2

3 Działanie bakteriobójcze wykazują: wszystkie grupy hamujące syntezę ściany komórkowej antybiotyki aminoglikozydowe daptomycyna fluorochinolony Antybiotyki beta-laktamowe Do antybiotyków beta-laktamowych zaliczamy: 1. Penicyliny 2. Cefalosporyny 3. Karbapenemy 4. Monobaktamy 1. Penicyliny, do tej grupy należą: o Penicyliny naturalne: penicylina G (i.v.), penicylina V (p.o.), penicylina prokainowa, penicylina benzatynowa (i.m.) o najdłuższym czasie działania. o Penicylinazooporne penicyliny wykazujące aktywność przeciwgronkowcową (MSSA gronkowiec złocisty metycylino wrażliwy): np.kloksacylina o Penicyliny o poszerzonym spektrum działania aminopenicyliny: amoksycylina i ampicylina. o Penicyliny aktywne wobec Pseudomonas: karboksypenicyliny (tykarcylina) i ureidopenicyliny (piperacylina). Poniżej przedstawiono przykłady penicylin z ich aktywnością przeciwbakteryjną. Penicylina G pyogenes (grupy A) i inne wrażliwe ( coraz częście j oporny na penicyliny, bo produkuje beta-laktamazy) Treponema palidum Clostridium perfringens Listeria monocytogenes Actinomyces Penicyliny naturalne stosowane: Angina stosowana penicylina V przez 10 dni Szkarlatyna (płonica) Róża Zgorzel gazowa Kiła lekiem pierwszego rzutu jest penicylina G, obecnie także penicylina benzatynowa Opracowała dr n. farm. A. Wiktorowska-Owczarek Strona 3

4 Kloksacylina Kloksacylina (Syntarpen; tabl, proszek do sporządzania iniekcji i wlewów) Staphylococcus aureus (MSSA) i epidermidis Amoksycylina i Ampicylina Amoksycylina charakteryzuje się lepszą biodostępnością od ampicyliny 2 i pyogenes Staphylococcus aureus 3 Enterococcus sp. Enterobacteriaceae: E. coli 2, Proteus mirabilis, Salmonella, Shigella Haemophilus influenzae 2 Helicobacter pylori Listeria monocytogenes Borrelia burgdorferi 2 Bakterie takie jak:, E. coli i Haemophilus influenzae wytworzyły oporność poprzez produkcję beta-laktamazy, dlatego aminopenicyliny łączy się z inhibitorami beta-laktamaz. 3 Staphylococcus aureus produkujący beta-laktamazy czyli MSSA Amoksycylina + kwas klawulanowy Ampicylina + sulbaktam Stosowane w: Ostrym zapaleniu błony śluzowej nosa i zatok przynosowych, Ostre zapalenie ucha środkowego Angina paciorkowcowa Pozaszpitalne zapalenie płuc Zakażenia dróg moczowych Eradykacja H. pylori Wczesne stadium boreliozy z Lyme Piperacylina i Tykarcylina Piperacylina + tazobaktam Tykarcylina + kwas klawulanowy i pyogenes Haemophilus influenzae Pseudomonas aeruginosa Enterobacteriaceae Opracowała dr n. farm. A. Wiktorowska-Owczarek Strona 4

5 Wybrane działania niepożądane penicylin: Reakcje nadwrażliwości opisywane jako wysypka, pokrzywka, a nawet wstrząs anafilaktyczny, szczególnie po penicylinach naturalnych stosowanych parenteralnie. Ze względu na częste występowanie ostrych reakcji anafilaktycznych (0,004-0,04%), przed podaniem naturalnych penicylin zaleca się wykonanie testu z penicyliną krystaliczną 100 IU, solą fizjologiczną, a przed podaniem penicyliny prokainowej dodatkowo z prokainą. Wszystkie składniki podawane są w ilości 0,1 ml śródskórnie, w przedramię. Dysbakterioza (objawiająca się biegunką), szczególnie po antybiotykach szerokowidmowych, w wyniku której występują nadkażenia grzybicze i/lub bakteryjne, np. namnażanie patogenów np. Clostridium difficile (odpowiedzialnych za rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego). Anemia hemolityczna Zespół Hoigne Interakcje penicylin Z antybiotykami aminoglikozydowymi Z doustnymi środkami antykoncepcyjnymi Z antykoagulantami 2. Cefalosporyny są podzielone na 5 generacji. Przykłady antybiotyków z ich spektrum działania podane są poniżej. Cefaleksyna, cefadroksyl I generacja i pyogenes Staphylococcus aureus (MSSA) E. coli Proteus mirabilis Klebsiella pneumonia Cefaklor, Cefuroksym II generacja i pyogenes Staphylococcus aureus (MSSA) Haemophilus influenzae E. coli Proteus mirabilis Klebsiella Cefotaksym, Ceftriakson, Ceftazydym, Cefoperazon III generacja Cefotaksym i ceftriakson dobrze pentrują do płynu mózgowo-rdzeniowego i pyogenes Staphylococcus aureus (MSSA) słabsze działanie w porównaniu z I generacją Haemophilus influenzae Opracowała dr n. farm. A. Wiktorowska-Owczarek Strona 5

6 Neisseria meningitidis, gonorrhoeae Pseudomonas aeruginosa tylko ceftazydym Enterobacteriaceae Cefepim IV generacja Pseudomonas aeruginosa Ceftarolin V generacja Staphylococcus aureus (MRSA) I generacja II generacja III generacja IV generacja V generacja pyogenes pyogenes pneumonia (cefuroksym aktywny) pyogenes MSSA MSSA MRSA E.coli Klebsella Proteus mirabilis E.coli Klebsella Proteus mirabilis Enterobacteriaceae Haemophilus influenzae Haemophilus influenzae Neisseria gonorrhoeae Neisseria meningitidis Pseudomonas aeruginosa (ceftazydym) Pseudomonas aeruginosa Reakcje nadwrażliwości - obserwuje się również reakcje krzyżowe z penicylinami. Oznacza to, że osobie, u której wystąpił wstrząs anafilaktyczny po penicylinach nie należy podawać cefalosporyn. Dysbakterioza Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego szczególnie w wyniku terapii cefalosporynami II i III generacji. Nefrotoksyczność Interakcje W połączeniu z alkoholem możliwość wystąpienia reakcji disulfiramowej Z aminoglikozydami Z wankomycyną Opracowała dr n. farm. A. Wiktorowska-Owczarek Strona 6

7 3. Karbapenemy np. Imipenem Należy do antybiotyków szerokowidmowych. Streptococci, Metycylino-wrażliwe Staphylococci Gatunki Haemophilus Enterobacteriaceae Neisseria spp. P. aeruginosa (ertapenem nie jest aktywny) beztlenowce Imipenem zawsze jest stosowany z cilastatyną, która hamuje metabolizm antybiotyku. Imipenem może prowadzić do wystąpienia drgawek 4. Monobaktamy Aztreonam Działają na tlenowe Gram ujemne pałeczki: rodzina Enterobacteriacae i P. aeruginosa Słaba krzyżowa reakcja alergiczna z innymi beta-laktamami i może być stosowany w przypadku reakcji anafilaktycznej na pozostałe beta-laktamy GLIKOPEPTYDY: Wankomycyna i pyogenes w tym oporne na penicylinę Enterococcus sp. Staphylococcus aureus (MRSA) Clostridium difficile Hamuje syntezę ściany komórkowej i wykazuje działanie bakteriobójcze. Nie wchłania się z przewodu pokarmowego i w infekcjach układowych jest stosowana pozajelitowo we wlewie podawanym w ciągu około 2h. Oto- i nefrotoksyczność, którą mogą nasilić leki o podobnych właściwościach Zespół czerwonego karku wynikający z uwalniania przez wankomycynę histaminy Bacytracyna Aktywna wobec paciorkowców i gronkowców. Stosowana tylko miejscowo (maść i puder do rozpylania na skórę). Stosowana w preparatach złożonych z dodatkiem neomycyny lub polimyksyny B, które wykazują aktywność wobec bakterii gram ujemnych. Fosfomycyna Aktywna wobec bakterii gram dodatnich i ujemnych, również aktywna wobec bakterii produkujących penicylinazę. Fosfomycyna stosowana głównie w dawce jednorazowej 2 lub 3g w niepowikłanym bakteryjnym zapaleniu pęcherza moczowego. Opracowała dr n. farm. A. Wiktorowska-Owczarek Strona 7

8 Antybiotyki hamujące syntezę białka Hamujące podjednostkę 30S Aminoglikozydy Tetracykliny Hamujące podjednostkę 50S Makrolidy Linkozamidy Chloramfenikol Streptograminy Oksazolidynony Antybiotyki aminoglikozydowe np. amikacyna, gentamycyna, tobramycyna, streptomycyna neomycyna kanamycyna Haemophilus infuenzae Pseudomonas aeruginosa Enterobacteriaceae Acinetobacter MSSA - umiarkowana aktywność i nie należy stosować ich w monoterapii, ale są stosowane z penicylinami przeciwgronkowcowym (kloksacylina) lub z cefalosporyną I lub II generacji Enterococcus niska aktywność i pneumonia bardzo niska aktywność. W przypadku tych bakterii nie należy ich stosować w monoterapii, ale w połączeniu z penicylinami, aminopenicylinami i wankomycyną wykazują działanie synergistyczne. Wskazania: Powikłane i nawracające zakażenia dróg moczowych Bakteryjne zapalenie wsierdzia Zakażenia w obrębie jamy brzusznej Posocznica Gruźlica streptomycyna-antybiotyk drugiego rzutu stosowany w skojarzeniu z 2 lub 3 lekami; Encefalopatia wątrobowa neomycyna p.o. Przedoperacyjne wyjałowienie przewodu pokarmowego neomycyna p.o. Rzeżączka spektynomycyna Inne Aminoglikozydy działają bakteriobójczo, nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego, dlatego są stosowane pozajelitowo celem działania ogólnoustrojowego. Stosowane są także miejscowo: - doustnie neomycyna w celu wyjałowienia jelita przed zabiegami chirurgicznymi i w encefalopatii wątrobowej, - na powierzchnię skóry - np. neomycyna - w kroplach do oczu np. gentamycyna, tobramycyna. Opracowała dr n. farm. A. Wiktorowska-Owczarek Strona 8

9 Oto- i nefrotoksyczność Osłabienie mięśni poprzez zahamowanie uwalniania acetylocholiny do płytki motorycznej Działanie teratogenne Interakcje: Z penicylinami, cefalosporynami oraz wankomycyną Z furosemidem Do przeanalizowania czynniki wpływające na działanie oto- i nefrotoksyczne Działanie nefrotoksyczne 1. wydłużony czas terapii 2. starszy wiek 3. wcześniej występująca niewydolność nerek 4. niedawno przebyta terapia aminoglikozydami 5. łączne stosowanie leków o działaniu nefrotoksycznym 6. choroby wątroby Działanie ototoksyczne 1. Dawka i czas terapii 2. Powtarzanie terapii z aminoglikozydami 3. Stosowanie łącznie z diuretykami pętlowymi i innymi lekami o działaniu ototoksycznym 4. Niewydolność wątroby i nerek 5. Starszy wiek Makrolidy I generacja: Erytromycyna i Spiramycyna II generacja: Azytromycyna i Klarytromycyna i Roksytromycyna i pyogenes Staphylococcus aureus (MSSA) Treponema palidum erytromycyna, antybiotyk drugiego rzutu Haemophilus influenzae (tylko II generacja) Neisseria meningitidis, N. gonorrhoeae Helicobacter pylori - klarytromycyna Bordetella pertussis Bakterie atypowe: Chlamydia sp., Mycoplasma sp., Legionella sp. Toxoplasma gondii Makrolidy działają bakteriostatycznie. Stanowią alternatywę dla antybiotyków beta-laktamowych u osób uczulonych na penicyliny. Działania niepożądane są nieliczne, głównie wywołują zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Interakcje są związane z hamującym działaniem erytromycyny i klarytromycyny wobec cytochromu P450. Właściwości takie prowadzą do zahamowania metabolizmu leków metabolizowanych przez cytochrom P450 (statyny, werapamil, benzodiazepiny i in.). Azytromycyna antybiotyk długodziałający, terapia tym antybiotykiem trwa dni: 500 mg co 24 h przez 3 kolejne dni lub 500 mg pierwszego dnia, a następnie co 24 h 250 mg przez 4 kolejne dni lub 2 g jednorazowo preparat o przedłużonym działaniu Opracowała dr n. farm. A. Wiktorowska-Owczarek Strona 9

10 Linkozamidy np. Klindamycyna Stosowana w leczeniu zakażeń wywołanych m. in. przez: i pyogenes Staphylococcus aureus (MSSA) Bakterie beztlenowe: Clostridium perfringens, Bacteroides sp., Fusobacterium Toxoplasma gondii Wykazuje działanie bakteriostatyczne. Dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego i penetruje, osiągając stężenie terapeutyczne, do kości i miazgi zębowej. Nie penetruje do płynu mózgowo-rdzeniowego. Zaburzenia żołądkowo-jelitowe Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego Tetracykliny np. Tetracyklina, Doksycyklina Neisseriae gonorrhoeae Bakterie atypowe: Mycoplasma, Chlamydia sp. Borrelia burgdorferi Bordetella pertussis Vibrio cholerae Działają bakteriostatycznie. Dysbakterioza i wynikające z niej bakteryjne i/lub grzybicze nadkażenia Hepatotoksyczność; Fototoksyczność i z tego powodu podczas terapii tetracyklinami należy unikać ekspozycji na światło; Wykazują działanie teratogenne wobec płodu (należą do kategorii D); Zaburzenia żołądkowo-jelitowe Są przeciwwskazane u dzieci do 12 roku życia ze względu na możliwość tworzenia kompleksów z jonami wapnia, co prowadzi do nieodwracalnych zmian w zębach (brązowe przebarwienie i hipoplazję szkliwa). Interakcje: Obecność grup hydroksylowych powoduje tworzenie nierozpuszczalnych kompleksów w przewodzie pokarmowym z kationami dwu- i trójwartościowymi. Efektem interakcji jest zmniejszone wchłanianie tetracyklin. Tetracykliny zmniejszają efektywność doustnych środków antykoncepcyjnych. Pozostałe leki przeciwbakteryjne Fluorochinolony Są inhibitorami gyrazy DNA (topoizomerazy II), a także topoizomerazy IV. Wykazują działanie bakteriobójcze. Opracowała dr n. farm. A. Wiktorowska-Owczarek Strona 10

11 I generacja II generacja III generacja IV generacja Kwas nalidyksowy Kwas pipemidynowy Ofloksacyna Norfloksacyna Pefloksacyna Lewofloksacyna Moksyfloksacyna Bakterie Gram ujemne Ciprofloksacyna Enterobacteriaceae H. influenzae Enterobacteriaceae H. influenzae Enterobacteriaceae H. influenzae Pseudomonas aeruginosa (ciprofloksacyna) Bakterie atypowe: Mycoplasma Chlamydophila Legionella Bakterie atypowe: Mycoplasma Chlamydophila Legionella beztlenowce Bakterie atypowe: Mycoplasma Chlamydophila Legionella beztlenowce I generacja: kwas nalidyksowy II generacja: Ciprofloksacyna, ofloksacyna, norfloksacyna Haemophilus influenzae Enterobacteriaceae Pseudomonas aeruginosa Bacillus antracis Bakterie atypowe: Chlamydia sp., Mycoplasma sp., Legionella sp. III i IV generacja: Lewofloksacyna i Moksyfloksacyna określane jako respiratory fluoroquinolones z racji dobrej aktywności wobec S. w przeciwieństwie do ciprofloksacyny i pyogenes Staphylococcus aureus Haemophiluis influenzae Neisseria meningitidis, N. gonorrhoeae Enterobacteriaceae Bordetella pertussis Bakterie atypowe: Chlamydia sp., Mycoplasma sp., Legionella sp. Wskazania: Zakażenia układu moczowego Bakteryjne zapalenie gruczołu krokowego Rzeżączka niepowikłana Dur brzuszny i salmonellozy Profilaktyka choroby meningokowej ( ciprofloksacyna) Wąglik leczenie i profilaktyka Zakażenia H. pylori lewofloksacyna, w przypadku nieskuteczności terapii standardowej Opracowała dr n. farm. A. Wiktorowska-Owczarek Strona 11

12 Ze strony ośrodkowego układu nerwowego: bóle głowy, senność, zaburzenia widzenia, niepokój, a nawet psychozy, majaczenie, drgawki; Rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego; Chondrotoksyczność: uszkadzają chrząstki nasadowe w organizmach rozwijających się, dlatego nie należy podawać dzieciom i młodzieży do 18 r.ż.; Tendinopatie - uszkodzenie ścięgien, prowadzące do ich pękania np. ścięgna piętowego (Achillesa); Fototoksyczność Wydłużenie odstępu QT Hepatotoksyczność (z występowaniem przypadków śmiertelnych) moksyfloksacyna Interakcje: Z jonami dwu- i trójwartościowymi Np. z teofiliną, warfaryną Kotrimoksazol: sulfametoksazol i trimetoprim pneumonia Staphylococcus aureus Enterobacteriaceae: E. coli, Salmonella, Shigella Bordetella pertussis Pneumocystis jiroveci Sulfametoksazol hamuje syntezę kwasu dihydrofoliowego, a trimetoprim hamuje redukcję do kwasu tetrahydrofoliowego (forma aktywna). Każdy z leków stosowanych oddzielnie wykazują działanie bakteriostatyczne. Krystaluria; Reakcje nadwrażliwości, zespół Stevens-Johnsona, a nawet toksyczna nekroliza naskórka (zespół Lyella); Anemia hemolityczna; Żółtaczka jąder podkorowych u noworodków, dlatego lek jest przeciwwskazany u noworodków i u kobiet ciężarnych, szczególnie w III trymestrze ciąży; Fototoksyczność. Interakcje: Z NLPZ-tami Z warfaryną, acenokumarolem, doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi, pochodnymi sulfonylomocznika Helicobacter pylori Beztlenowce Trichomonas vaginalis Metronidazol Objawy neurotoksyczne: senność, zawroty głowy, neuropatie Reakcja disulfiramowa w połączeniu z alkoholem Opracowała dr n. farm. A. Wiktorowska-Owczarek Strona 12

13 Furagina sp. Staphylococcus sp. Enterobacteriaceae: E. coli Tygecyklina Pochodna tetracyklin. Aktywna wobec: Antybiotyki ostatniej szansy VRE enterokoków opornych na wankomycynę MRSA Pałeczki Enterobacteriaceae wytwarzające beta-laktamazy oraz karbapenemazy Wskazania: Zakażenia skóry i tkanki podskórnej Zakażenia w obrębie jamy brzusznej Streptograminy: chinuprystyna, dalfoprystyna Prep. Synercid zawiera: chinuprystynę i dalfoprystynę Aktywne wobec: MRSA, VISA, VRSA S. oporne na penicylinę E. faecium oporne na wankomycynę (E. faecalis oporne na streptograminy) Linezolid i pyogenes w tym oporne na penicylinę Enterococcus sp. (VRE) Staphylococcus aureus (MRSA, VISA, VRSA) Inhibitor MAO i może wywołać zespół serotoninowy przy połączeniu z lekami wpływającymi na poziom serotoniny Trombocytopenia, leukopenia, pancytopenia Neuropatia obwodowa i wzrokowa Lek nie może być stosowany dłużej niż 28 dni Opracowała dr n. farm. A. Wiktorowska-Owczarek Strona 13

14 Daptomycyna Wykazuje działanie bakteriobójcze. Powoduje depolaryzację błony komórkowej. Aktywna wobec: VRE MRSA Stosowana w zakażeniach skóry i tkanek miękkich, nieskuteczny w zapaleniu płuc. Mialgia, miopatia Antybiotyki w leczeniu boreliozy w przypadku rumienia wędrującego Doksycyklina Amoksycyklina Cefuroksym Co 12h 100 mg przez 14 (10-21) dni Co 8 h mg przez 14 (10-21) dni Co 12 h 500 mg lub mg/kg przez 14 (10-21) dni Penicylina V Co 8 h 1-1,5 mln j.m. lub 0,1-0,15 mln j.m./kg przez 14 (10-21) dni Azytromycyna (tylko u uczulonych na penicylinę, dzieci < 12 r.ż., kobiet w ciąży i karmiących) Co 12 h 500 mg pierwszego dnia, następnie 1 x 500 mg lub 20 mg/kg i dalej 10 mg/kg przez kolejne 4 dni Leczenie niepowikłanego zapalenia pęcherza moczowego. Leki pierwszego wyboru Furagin 100 mg 4 x dziennie przez 3-5 dni Kotrimoksazol 960 mg co 12 h przez 3 dni Trimetoprim 100 mg co 12 h przez 3 dni Fosfomycyna 3 g jednorazowo Leki drugiego wyboru Fluorochinolony przez 3 dni: ciprofloksacyna 250 mg co 12 h, norfloksacyna 400 mg co 12 h, ofloksacyna 200 mg co 12 h Amoksycylina z kwasem klawulanowym 625 mg co 12 h przez 3-7 dni Cefaklor 250 mg co 8 h przez 3-7 dni Amoksycylina 500 mg co 8 h przez 7-10 dni (nie należy stosować w leczeniu empirycznym) Opracowała dr n. farm. A. Wiktorowska-Owczarek Strona 14

15 Piśmiennictwo: 1. Interna Szczeklika Podręcznik chorób wewnętrznych. 2. Brenner GM, Stevens CW. Pharmacology. Fourth edition. Saunders Elsevier Dzierżanowska D, Dzierżanowska-Fangrat K. Przewodnik antybiotykoterapii α-medica press. 4. Lippincott Illustrated Reviews. Pharmacology. Sixth edition 5. Raczkiewicz A, Tłustochowicz W. Borelioza. Medycyna po Dyplomie 2013, listopad: Dzierżanowska D. Zakażenia układu moczowego. Medycyna po Dyplomie 2014, lipiec-sierpień: Dutkiewicz S, Czymiański R. Lewofloksacyna optymalne połączenie skuteczności i bezpieczeństwa. Przegląd piśmiennictwa. Przewodnik lekarza Antczak A., Dutkowska A, Dutkowski T. Leczenie zakażeń układu oddechowego w ciąży. Medycyna po Dyplomie 2013, październik. Opracowała dr n. farm. A. Wiktorowska-Owczarek Strona 15