ANTYBIOTYKOTERAPIA W WYBRANYCH ZAKAŻENIACH

Transkrypt

1 ANTYBIOTYKOTERAPIA W WYBRANYCH ZAKAŻENIACH Opracowały: dr n. med. Małgorzata Berezińska i dr n. med. Agnieszka Wolska PACIORKOWCOWE ZAPALENIE GARDŁA I MIGDAŁKÓW PODNIEBIENNYCH (angina paciorkowcowa) S. pyogenes Fenoksymetylopenicylina doustnie Dorośli i dzieci o wadze > 40 kg: 2-3 mln j.m./dobę w 2 dawkach podzielonych przez 10 dni W przypadku złej współpracy chorego lub trudności z przyjmowaniem antybiotyków doustnie benzylopenicylina benzatynowa i.m. U chorych ze stwierdzoną w wywiadzie alergią na penicyliny (z wyjątkiem reakcji typu natychmiastowego); u nosicieli Streptococcus pyogenes Cefadroksyl doustnie Dorośli i dzieci o wadze > 40 kg: 1 g/dobę w jednorazowej dawce dobowej, przez 10 dni Dzieci < 40 kg: 30 mg/kg/dobę w jednorazowej dawce dobowej, przez 10 dni Cefaleksyna U pacjentów z nadwrażliwością natychmiastową na beta-laktamy Makrolidy doustnie Erytromycyna Klarytromycyna doustnie o Dorośli i dzieci o wadze > 40 kg: 0,5-1 g/dobę w 2 dawkach podzielonych, przez 10 dni Azytromycyna doustnie o o Dorośli i dzieci o wadze > 40 kg: pierwszego dnia 0,5 g/dobę w jednorazowej dawce dobowej, od drugiego do piątego dnia 0,25 g/dobę w jednorazowej dawce dobowej Dzieci o wadze < 40 kg: pierwszego dnia 12 mg/kg/dobę w jednorazowej dawce dobowej, od drugiego do piątego dnia 6 mg/kg/dobę w jednorazowej dawce dobowej 1

2 OSTRE ZAPALENIE UCHA ŚRODKOWEGO (gdy są wskazania do leczenia przeciwbakteryjnego) głównie S.pneumoniae, H.Influenzae, M.catarrhalis Amoksycylina doustnie Dorośli i dzieci o wadze > 40 kg: 3-4 g/dobę w 2 dawkach podzielonych Dzieci o wadze < 40 kg: mg/kg/dobę w 2 dawkach podzielonych Czas leczenia u dzieci poniżej 2 roku życia 10 dni; u dorosłych i dzieci powyżej 2 roku życia można skrócić do 5 dni U chorych ze stwierdzoną w wywiadzie alergią na penicyliny (z wyjątkiem reakcji typu natychmiastowego) Aksetyl cefuroksymu doustnie Dorośli i dzieci o wadze > 40 kg: 1 g/dobę w 2 dawkach podzielonych, przez 5 dni Czas leczenia u dzieci poniżej 2 roku życia 10 dni; u dorosłych i dzieci powyżej 2 roku życia - 5 dni Ceftriakson w cięższych przypadkach U chorych ze stwierdzoną w wywiadzie alergią typu późnego na wszystkie betalaktamy lub typu natychmiastowego na jakikolwiek beta-laktam Makrolidy doustnie Klarytromycyna o Dorośli i dzieci o wadze > 40 kg: 0,5-1 g/dobę w 2 dawkach podzielonych, przez 10 dni Azytromycyna NIE STOSOWAĆ W przypadku braku reakcji na amoksycylinę Amoksycylina z kwasem klawulanowym doustnie Dorośli i dzieci o wadze > 40 kg: tak, aby dawka amoksycyliny wynosiła 3-4 g/dobę w 2 dawkach podzielonych, przez 10 dni Ceftriakson w cięższych przypadkach 2

3 OSTRE ZAPALENIE BŁONY ŚLUZOWEJ NOSA I ZATOK PRZYNOSOWYCH (gdy są wskazania do leczenia przeciwbakteryjnego) głównie S.pneumoniae, H.Influenzae, M.catarrhalis Amoksycylina doustnie Dorośli i dzieci o wadze > 40 kg: 3-4 g/dobę w 2 dawkach podzielonych, przez 10 dni Dzieci o wadze < 40 kg: mg/kg/dobę w 2 dawkach podzielonych, przez 10 dni U chorych ze stwierdzoną w wywiadzie alergią na penicyliny (z wyjątkiem reakcji typu natychmiastowego) Aksetyl cefuroksymu doustnie Dorośli i dzieci o wadze > 40 kg: 1 g/dobę w 2 dawkach podzielonych, przez 10 dni U chorych ze stwierdzoną w wywiadzie alergią typu natychmiastowego na betalaktamy Klarytromycyna Dorośli i dzieci o wadze > 40 kg: 0,5-1 g/dobę w 2 dawkach podzielonych, przez 10 dni Moksyfloksacyna doustnie Dorośli: 0,4 g/dobę w jednorazowej dawce dobowej, przez 5-10 dni Lewofloksacyna doustnie Dorośli: 0,5 g/dobę w jednorazowej dawce dobowej, przez 5-10 dni W przypadku braku reakcji na amoksycylinę Amoksycylina z kwasem klawulanowym doustnie Dorośli i dzieci o wadze > 40 kg: tak, aby dawka amoksycyliny wynosiła 3-4 g/dobę w 2 dawkach podzielonych, przez 10 dni 3

4 INFEKCYJNE ZAOSTRZENIE PRZEWLEKŁEJ OBTURACYJNEJ CHOROBY PŁUC (POChP) głównie S.pneumoniae, H.Influenzae, M.catarrhalis Amoksycylina doustnie Amoksycylina z kwasem klawulanowym doustnie U chorych ze stwierdzoną w wywiadzie alergią na penicyliny (z wyjątkiem reakcji typu natychmiastowego) Aksetyl cefuroksymu doustnie 1 g/dobę w 2 dawkach podzielonych U chorych ze stwierdzoną w wywiadzie alergią typu natychmiastowego na betalaktamy Klarytromycyna Azytromycyna Lewofloksacyna* Moksyfloksacyna* * Nowe (oddechowe) fluorochinolony raczej u chorych wcześniej hospitalizowanych, leczonych wielokrotnie antybiotykami ( w okresie ostatnich 3 miesięcy). Czas trwania antybiotykoterapii w zaostrzeniach POChP zwykle 5-7 dni. POZASZPITALNE ZAPALENIE PŁUC U DOROSŁYCH (leczenie w przypadku potwierdzonej etiologii) Drobnoustrój Leczenie z wyboru Streptococcus pneumoniae Haemophilus influenzae Mycoplasma pneumoniae Amoksycylina 3 x 1 g p.o. Amoksycylina 3 x 0,5 g p.o. Amoksycylina z kwasem klawulanowym 3 x 0,625 g p.o. Klarytromycyna 2 x 0,5 p.o. Azytromycyna 1 x 0,5 p.o. Lewofloksacyna 1-2 x 0,5 p.o. Moksifloksacyna 1 x 0,4 p.o. Doksycyklina, ciprofloksacyna, cefuroksym Doksycyklina pierwsza doba 2 x 0,1 p.o. i następnie 1 x 0,1 p.o. Czas leczenia ok. 7 dni lub ok. 3 dni od uzyskania stabilizacji stanu klinicznego 4

5 OSTRE NIEPOWIKŁANE ZAPALENIE PĘCHERZA MOCZOWEGO U KOBIET głównie E. coli Nazwa leku Furazydyna Dawka 100 mg Częstość podawania 1 dzień 4 x dz. 2-5 dzień 3 x dz. Czas leczenia 5 dni Kotrimoksazol* 960 mg 2 x dz. 3 dni Trimetoprim 100 mg 2 x dz. 3-5 dni Nitrofurantoina** Fosfomycyna * Kotrimoksazolu nie powinno się stosować gdy oporność > 20 % czyli np. gdy pacjentka w ciągu ostatnich 3-6 miesięcy stosowała ten lek. W takim przypadku jako lek I rzutu należy zastosować chinolony. ** Preparatów nitrofurantoiny nie ma w Polsce. Cyprofloksacyna 250 mg 2 x dz. 3 dni Ofloksacyna Lewofloksacyna 250 mg 1 x dz. 3 dni Amoksycylina + kwas klawulanowy 625 mg 2 x dz. 3-7 dni Cefaklor 250 mg 3 x dz 3-7 dni PROFILAKTYKA CIĄGŁA NAWROTÓW ZUM Nazwa leku Kotrimoksazol Dawka 240 mg Częstość podawania 1 x dz. lub 3x/tydzień Trimetoprim 100 mg 1 x dz. Nitrofurantoina* Furazydyna mg 1 x dz. Cefaklor 250 mg 1 x dz. Cefaleksyna Norfloksacyna 200 mg 1 x dz. * Preparatów nitrofurantoiny nie ma w Polsce. 5

6 BEZOBJAWOWY BAKTERIOMOCZ I ZAPALENIE PĘCHERZA* MOCZOWEGO U KOBIET W CIĄŻY Nazwa leku Dawka Częstość podawania Czas leczenia w bezobjawowym bakteriomoczu Amoksycylina 500 mg 3 x dz. 3-5 dni Amoksycylina + kwas klawulanowy Cefaleksyna 625 mg 2 x dz. 3-5 dni Fosfomycyna 3 g 1 x dz. jednorazowo Trimetoprim Nie stosować w I trymestrze i okresie przedporodowym Kotrimoksazol** Nie stosować w I trymestrze i okresie przedporodowym Nitrofurantoina*** Nie stosować I trymestrze Furazydyna 100 mg 2 x dz. 3-5 dni 960 mg 2 x dz. 3-7 dni * W leczeniu zapalenia pęcherza moczowego stosuje się takie same leki jak w bezobjawowym bakteriomoczu. Leczenie trwa zwykle 3-7 dni ** Kotrimoksazolu nie powinno się stosować gdy oporność > 20 % czyli np. gdy pacjentka w ciągu ostatnich 3-6 miesięcy stosowała ten lek. *** Preparatów nitrofurantoiny nie ma w Polsce. BORELIOZA Z LYME B. burgdoferi Obraz kliniczny: rumień wędrujący. Droga podawania leków: doustna Nazwa leku Dawka Częstość podawania Czas leczenia (dni) Amoksycylina 0,5 (dzieci: 50 mg/kg/d) 3 x dz Doksycyklina 0,1 2 x dz Aksetyl cefuroksymu 0,5 2 x dz Azytromycyna 0,5 (dzieci: 10 mg/kg/d) 1 x dz Klarytromycyna 0,5 2 x dz Erytromycyna 0,5 4 x dz

7 OSTRA BIEGUNKA INFEKCYJNA (także: biegunka podróżnych, zatrucie pokarmowe) E.coli, Campylobacter, Shigiella spp., Salmonella spp. Antybiotyk Dawka jednorazowa [mg] Kuracja trzydniowa [mg] Ciprofloksacyna ; 2 x dz. Norfloksacyna ; 2 x dz. Ofloksacyna ; 2 x dz. Azytromycyna* ; 1 x dz. Rifaksymina * Kobiety w ciąży; dzieci. KRZTUSIEC (dorośli) B.pertussis Azytromycyna pierwszego dnia 0,5 g/dobę w jednorazowej dawce dobowej, od drugiego do piątego dnia 0,25 g/dobę w jednorazowej dawce dobowej Klarytromycyna 1 g/dobę w 2 dawkach podzielonych, przez 7 dni Erytomycyna Kotrimoksazol u osób uczulonych lub nietolerujących makrolidów 1920 mg/dobę w 2 dawkach podzielonych, przez 14 dni Leczenie pierwszego rzutu (leczenie początkowe) polega na zastosowaniu antybiotyku o udowodnionej skuteczności i bezpieczeństwie. W odniesieniu do większości zakażeń bakteryjnych empiryczne leczenie początkowe powinno być skuteczne w większości przypadków, a cena leku stosowanego w leczeniu początkowym jest zwykle niższa niż leków stosowanych w kolejnych rzutach. oznacza postępowanie w przypadku niepowodzenia terapeutycznego, tj. braku poprawy klinicznej po godzinach leczenia pierwszorzutowego lub postępowanie w przypadku, gdy zastosowanie leku pierwszego rzutu jest trudne, niewłaściwe lub przeciwwskazane (np. u osób uczulonych, nie tolerujących leków pierwszego rzutu, kobiet w ciąży, dzieci). Leczenie takie stosuje się także gdy w ciągu miesiąca poprzedzającego obecną terapię stosowany był lek pierwszego rzutu (np. w nawrocie choroby). Piśmiennictwo: 1. Antybiotyki dla osób podróżujących. Chlabicz S., Forum Medycyny Rodzinnej, 2008; 2(3): Biegunka podróżnych. Mach T., Gastroenterologia Kliniczna, 2011; 3(3):

8 3. Borelioza z Lyme zasady skutecznego leczenia. Zajkowska J., Hermanowska- Szpakowicz T., Pancewicz S. Zakażenia, 2007;4. 4. Diagnostyka i leczenie chorób przenoszonych przez kleszcze rekomendacje Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych. Pancewicz S., Garlicki A.M., Moniuszko-Malinowska A., Zajkowska J., Kondrusik M., Grygorczuk S., Czupryna P., Dunaj J. Przegl. Epidemiol., 2015; 69: Przewodnik antybiotykoterapii Dzierżanowska D., Dzierżanowska-Fangrat K., Alfa Medica Press, Bielsko-Biała, Rekomendacje diagnostyki, terapii i profilaktyki zakażeń układu moczowego u dorosłych. Red. Hryniewicz W., Holecki M. Narodowy Instytut Leków, Warszawa, Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. Red. Hryniewicz W., Albrecht P., Radzikowski A. Narodowy Instytut Leków, Warszawa,