Polskie tłumaczenie pod red. prof. dr hab. n. med. Walerii Hryniewicz

Transkrypt

1 Europejski Komitet ds. Oznaczania Lekowrażliwości (EUCAST) Tabele interpretacji wartości granicznych minimalnych stężeń hamujących (MIC) oraz wielkości stref zahamowania wzrostu Wersja 6.0, obowiązująca od 1 stycznia 2016 roku Polskie tłumaczenie pod red. prof. dr hab. n. med. Walerii Hryniewicz Dokument należy cytować jako: European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing. Breakpoints tables for interpretation of MICs and zones diameters. Version 5.0, Spis treści Strona Informacje dodatkowe adresy internetowe Przedmowa do polskiego tłumaczenia wersja Wprowadzenie 2 Przewodnik: Jak czytać tabele z wartościami granicznymi EUCAST 4 Zmiany 5 Enterobacteriaceae 8 Pseudomonas spp. 15 Stenotrophomonas maltophilia 21 Burkholderia cepacia - Acinetobacter spp. 22 Staphylococcus spp. 27 Enterococcus spp. 38 Streptococcus spp. grupy A, B, C i G 47 Streptococcus pneumoniae 56 Streptococcus spp. grupa viridans 66 Haemophilus influenzae 73 Moraxella catarrhalis 83 Neisseria gonorrhoeae 90 Neisseria meningitidis 95 Beztlenowe bakterie Gram-dodatnie 100 Clostridium difficile 106 Beztlenowe bakterie Gram-ujemne 108 Helicobacter pylori 114 Listeria monocytogenes 116 Pasteurella multocida 118 Campylobacter jejuni i coli 120 Corynebacterium spp. 122 Mycobacterium tuberculosis 124 PK/PD - wartości graniczne niezwiązane z określonym gatunkiem 125 Dawkowanie 131 Polskie tłumaczenie Eksperckie zasady interpretacji zalecenia EUCAST - Wykrywanie mechanizmów oporności zalecenia EUCAST - Wartości graniczne antybiotyków stosowanych miejscowo -

2 Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od PRZEDMOWA DO POLSKIEGO TŁUMACZENIA Dokument Europejski Komitet ds. Oznaczania Lekowrażliwości (EUCAST). Tabele interpretacji wartości granicznych minimalnych stężeń hamujących (MIC) oraz wielkości stref zahamowania wzrostu. Wersja 6.0, obowiazująca od 1 stycznia 2016 roku jest polskim tłumaczeniem dokumentu European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing Breakpoint tables for interpretation of MICs and zone diameters. Version 6.0, valid from , opublikowanego w dniu 1 stycznia 2016 roku na stonie internetowej EUCAST Zawiera on aktualne, obowiązujące w 2016 roku zalecenia EUCAST interpretacji wyników oznaczania lekowrażliwości drobnoustrojów. W spisie treści do tego dokumentu zawarte są również adresy internetowe, pod którymi opublikowane zostały inne dokumenty EUCAST, zawierające informacje nt. oznaczania lekowrażliwosci drobnoustrojów i interpretacji wyników. Niniejszy dokument zastępuje dokument Europejski Komitet ds. Oznaczania Lekowrażliwości (EUCAST). Tabele interpretacji wartości granicznych minimalnych stężeń hamujących (MIC) oraz wielkości stref zahamowania wzrostu. Wersja 5.0, obowiązująca od 1 stycznia 2015 roku, który w polskim tłumaczeniu ukazał się w kwietniu 2015 roku na stronie internetowej Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Lekowrażliwości Drobnoustrojów W opracowaniu polskiego tłumaczenia brali udział członkowie Zespołu ds. oznaczania lekowrażliwości zgodnie z zaleceniami EUCAST, którym bardzo dziękuję za zaangażowanie w przygotowanie tego dokumentu. prof. dr hab. n. med. Waleria Hryniewicz Konsultant Krajowy w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej 1

3 Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Europejski Komitet ds. Oznaczania Lekowrażliwości (EUCAST) Tabele interpretacji wartości granicznych minimalnych stężeń hamujących (MIC) oraz wielkości stref zahamowania wzrostu Wersja 5.0, obowiązująca od 1 stycznia 2015 roku Wprowadzenie 1. Tabele EUCAST zawierają kliniczne wartości graniczne minimalnych stężeń hamujących MIC (opracowane lub w latach ) oraz odpowiadające im wielkości stref zahamowania wzrostu. W tabelach wartości granicznych EUCAST wersja 5.0 poprawiono błędy w pisowni i redakcyjne, poprawiono wyjaśnienia i komentarze, wprowadzono wartości graniczne dla nowych grup i gatunków drobnoustrojów, dokonano przeglądu i skorygowano wartości MIC oraz zaktualizowano wielkości stref zahamowania wzrostu. Wszystkie zmiany zaznaczono kolorem jasnożółtym, najlepiej widoczne na ekranie lub kolorowym wydruku. Podkreślono nowe lub zmienione komentarze. usunięte zaznaczono przekreśleniem treści komentarza. 2. Wartości graniczne PK/PD (niezwiązane z określonym gatunkiem drobnoustrojów) podano w osobnych tabelach na końcu opracowania. 3. oznaczone numerem są to komentarze ogólne oraz/lub odnoszące się do wartości granicznych minimalnych stężeń hamujących MIC. oznaczone literą odnoszą się do wartości granicznych stref zahamowania wzrostu drobnoustrojów w metodzie dyfuzyjno- krążkowej. 4. W oryginale dokumetu w wersji angielskojęzycznej, dostępnym na stronie internetowej EUCAST kolorem niebieskim oznaczono nazwy antybiotyków, dla których opracowano charakterystykę leku (dokument RD, ang. rational documents). Oznaczone kolorem wartości graniczne minimalnych stężeń hamujących oraz wartości graniczne stref zahamowania wzrostu drobnoustrojów w metodzie dyfuzyjno-krążkowej mają połączenie do baz EUCAST odpowiednio rozkładów wartości MIC oraz rozkładu wielkości stref zahamowania wzrostu dla poszczególnych gatunków drobnoustrojów. 5. Na stronie internetowej EUCAST jest dostępna niezabezpieczona wersja dokumentu w formacie arkusza Excel, odpowiedniej do podglądu i wprowadzania zmian oraz w formacie pliku Acrobat PDF odpowiednim do druku. Wszyskie funkcje programu Excel sa aktywne pod warunkiem uzywania oryginalnych programów Microsoft TM. W dokumencie w formacie Excel możliwe jest wprowadzenie modyfikacji w zakresie listy antybiotyków, tak aby odpowiadała ona lokalnym potrzebom. pojedynczych komórek w arkuszu nie może być zmieniona. Schowanie wiersza jest możliwe przez zaznaczenie numeru wiersza klikając na prawy klawisz myszy i wybranie funkcji ukryj. Schowanie kolumny jest możliwe przez zaznaczenie numeru kolumny klikając na prawy klawisz myszy i wybranie funkcji ukryj. 6. Wielkość wzrostu dla kategorii wrażliwy S 50 mm jest arbitralnie przyjętą wartością graniczną wykraczającą poza skalę odpowiadajacą wartości MIC w przypadkach drobnoustrojów, których szczepy dzikie charakteryzują się wartościami MIC klasyfikującymi je do kategorii średniowrażliwy (tzn. nie są spotykane szczepy w pełni wrażliwe). Uczyniono tak, aby zapewnić, że szczepy dzikie wykazujące wielkość wzrostu wokół krążka w przedziale pomiędzy 50 mm a wartość graniczna dla kategorii oporny, będą klasyfikowane jako średniowrażliwy. 2

4 Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od W celu uproszczenia tabel z wartościami granicznymi EUCAST, w tabelach nie umieszczono kolumn dla kategorii średniowrażliwy. Np. jeśli wartość dla kategorii wrażliwy S 1 mg/l i dla kategorii oporny R>8 mg/l, to kategoria średniowrażliwy zawiera szczepy o wartościach MIC w zakresie 2 8 mg/l (czyli w zakresie od >1 do 8); w przypadku wielkości stref zahamowania wzrostu kategoria wrażliwy S 22 mm, a kategoria oporny R<18 mm to kategoria średniowrażliwy zawiera się w przedziale mm. 8. W przypadku oznaczania wrażliwości metodą dyfuzyjno-krążkową na trimetoprim-sulfametoksazol dla Stenotrophomonas maltophilia, na penicylinę benzylową dla Staphylococcus aureus oraz na wankomycynę dla enterokoków, do prawidłowej interpretacji wyniku testu niezbędne jest stosowanie odpowiednich reguł odczytu. W celu ułatwienia interpretacji wyniku, na końcu odpowiednich rozdziałów z tabelami wartości granicznych zamieszczono zdjęcia prezentujące prawidłowy odczyt wielkości stref zahamowania wzrostu. Ogólne i szczegółowe zasady odczytu wyników w oznaczaniu lekowrażliwosci metodą dyfuzyjno-krążkową są zamieszczone w dokumencie EUCAST Reading Guide (strona internetowa ). 9. Dla cefuroksymu i fosfomycyny zamieszczono osobno wartości graniczne dla formy parenteralnej i doustnej leku. 10. Zgodnie z ogólnie przyjętymi, miedzynarodowymi zasadami, zakres rozcieńczeń dla oznaczania wartości MIC obejmuje podwójne rozcieńczenia leku w górę i w dół od wartości 1 mg/l. Dla rozcieńczeń poniżej 0,25 mg/l otrzymujemy wartości wyrażane w liczbach z wieloma miejscami po przecinku. W celu uniknięcia stosowania w tabelach i innych dokumentach EUCAST liczb z wieloma miejscami po przecinku zadecydowano o używaniu następujących skrótów (pogrubioną czcionką): 0,125 0,12; 0,0625 0,06; 0, ,03; 0, ,015; 0, ,008; 0, ,004 i 0, ,002. Skróty i definicje: oznacza, iż nie zaleca się oznaczania lekowrażliwości, gdyż lek wykazuje słabą aktywność wobec tej grupy drobnoustrojów. Izolaty mogą być raportowane jako oporne bez wykonania oznaczenia lekowrażliwości. IE oznacza, że istnieje zbyt mało dowodów potwierdzających, że lek wykazuje aktywność wobec tej grupy drobnoustrojów. W wyniku oznaczania lekowrażliwości możliwe jest podanie wartości MIC bez interpretacji jako wrażliwy, średniowrażliwy lub oporny. NA = nie dotyczy IP = w przygotowaniu S = wrażliwy R = oporny Komentarz do tłumaczenia polskiego: graniczną dla kategorii wrażliwy i średniowrażliwy (S/I) zaproponowano w oparciu o standardowe dawkowanie leku, natomiast wartość graniczną dla kategorii średniowrażliwy i oporny (I/R) w oparciu o maksymalną dawkę leku. (Źródło: EUCAST Standard Operating Procedure Harmonization of breakpoints for existing antimicrobial agents. EUCAST SOP 2.0, 26 September 2010; punkt 8.2). Umieszczanie na wynikach badań mikrobiologicznych informacji o dawkowaniu leków patrz: Stanowisko Zespołu ds. oznaczania lekowrażliwości zgodnie z zaleceniami EUCAST w sprawie informacji o dawkowaniu leków umieszczanych na wynikach badań mikrobiologicznych, 3 marca 2014., strona internetowa Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Lekowrażliwości Drobnoustrojów KORLD 3

5 Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Jak czytać tabele z wartościami EUCAST? graniczna z nazwą gatunku bakterii odnosi się jedynie do wymienionego gatunku ( w tym przypadku S. aureus) Antybiotyk Tabela nie zawiera kolumny dla kategorii średniowrażliwy, ale wartość ta jest zawarta pomiędzy wartościami granicznymi dla szczepów wrażiwych S i opornych R. Jeśli wartości graniczne dla kategorii S i R są takie same, to brak jest kategorii średniowrażliwy. Antybiotyk A: brak kategorii średniowrażliwy Antybiotyk B: średniowrażliwy: 4 mg/l, mm Antybiotyk G: średniowrażliwy: 1-2 mg/l, mm graniczna wzrostu (mm) Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST Podłoże: Inokulum: Hodowla: Odczyt: Kontrola jakości: Wskazówki dla oznaczeń metodą dyfuzyjno-krążkową oraz kontroli jakości Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Antybiotyk A X 20 A 20 A 1. Komentarz dotyczący wartości granicznych MIC A. Komentarz dotyczący metody dyfuzyjno-krążkowej Antybiotyk B, S.aureus 2 4 Y Nowy komentarz Usunięty komentarz Antybiotyk C IE IE IE IE Antybiotyk D Antybiotyk E IP IP IP IP Antybiotyk F (badanie przesiewowe) NA NA Y Antybiotyk G 0,5 2 Z graniczna dla odróżnienia izolatów z mechanizmem oporności od izolatów bez mechanizmu oporności Nie dotyczy Istnieje zbyt mało dowodów potwierdzających, że lek wykazuje aktywność wobec tej grupy drobnoustrojów W przygotowaniu Brak wartości granicznych. Oznaczanie lekowrażliwości nie jest zalecane Pola zawierające zmiany w stosunku do poprzedniej wersji oznaczono na żółto Kolorem niebieskim oznaczono nazwy antybiotyków, dla których opracowano charakterystykę leku (dostępne w wersji angielskojęzycznej dokumentu stronie internetowa EUCAST 4

6 Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Europejski Komitet ds. Oznaczania Lekowrażliwości (EUCAST) Tabele interpretacji wartości granicznych minimalnych stężeń hamujących (MIC) oraz wielkości stref zahamowania wzrostu Wersja 6.0, obowiązująca od 1 stycznia 2016 roku Wersja 6.0, Zmiany (fragmenty zmienione, usunięte lub dodane) w stosunku do wersji 5.0 zaznaczono kolorem jasnożółtym Zmienione komentarze zostały podkreślone. Usunięte komentarze zostały przekreślone. Wszystkie dotyczące oporności rzadkich lub dotąd nie opisywanych zostały przeniesione z sekcji kometarzy do wartości MIC do sekcji z nazwami antybiotyków. dotyczące dawkowania przeniesiono z sekcji kometarzy do wartości MIC do sekcji z nazwami antybiotyków. odnoszące się do wartości granicznych dla specyficznych gatunków przeniesiono z sekcji kometarzy do wartości MIC do sekcji z nazwami antybiotyków. Dodano rekomendacje kontroli jakości krążków zawierających kombinacje lek β-laktamowy inhibitor. Do tabel dodano nowe leki:ceftolozan-tazobaktam, dalbawancyna, oritawancyna i tedizolid. Zmieniono nagłówek Glikopeptydy na Glikopeptydy i lipopeptydy.. Oksazylidynony (tedizolid i linezolid) są prezentowane w nowej sekcji (przeniesiono linezolid z tabel z róznymi lekami) Wprowadzenie Zmieniono punkt 3 i 5. Enterobacteriaceae Pseudomonas spp. Stenotrophomonas maltophilia Acinetobacter spp. Staphylococcus spp. Dodano nowe wartości graniczne: ceftibiprol (wielkość strefy w metodzie dyfuzyjno-krążkowej) oraz ceftolozan-tazobaktam (wartości MIC i wielkość strefy w metodzie dyfuzyjno-krążkowej) Dodano nowy komentarz: Cefalosporyny 3. Dokonano przeglądu i zmieniono komentarze: cefalosporyny komentarz 1 i 4 (dodano dawkowanie), karbapenemy komentarz 1, monobaktamy komentarz 1 oraz różne leki komentarz 1. Dodano nowe wartości graniczne: ceftolozan-tazobaktam wartości MIC Dokonano przeglądu i zmieniono komentarze: ceftazydym (wielkośc strefy w metodzie dyfuzyjno-krążkowej) Dodano nowy komentarz: Cefalosporyny 3. Dokonano przeglądu i zmieniono komentarze: penicyliny komentarz 3, cefalosporyny komentarz 1 i 2 (dodano dawkowanie) i karbapenemy komentarz 1 i 2 (dodano dawkowanie). Dokonano przeglądu i zmieniono komentarze: różne leki komentarz 2 (dodano dawkowanie). Dokonano przeglądu i zmieniono komentarze: karbapenemy komentarz 1 i 2 (dodano dawkowanie). Dodano nowe wartości graniczne: ceftobiprol (wielkość strefy w metodzie dyfuzyjno-krążkowej) oraz dalbawancyna, oritawancyna i tedizolid (wartości MIC) Dodano nowe komentarze: glikopeptydy komentarz 2, 3 i 4 oraz oksazylidynony komentarz 1 i B. Dodano przeglądu i zmieniono komentarze: penicyliny komentarz 4, cefalosporyny komentarz 1/A (dodano ceftolozan-tazobaktam), cefalosporyny komentarz 2 (dodano dawkowanie), cefalosporyny komentarz 3 (dodano mecc), fluorochinolony komentarz 2 i 3 (dodano dawkowanie), aminoglikozydy komentarz 1 i 2 (wielkość strefy do badania przeglądowego z uzyciem krążka z kanamycyną), tetracykliny komentarz 2 oraz różne leki komentarz 1, 2 i 3. 5

7 Wersja 6.0, Enterococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Zmiany (fragmenty zmienione, usunięte lub dodane) w stosunku do wersji 5.0 zaznaczono kolorem jasnożółtym Zmienione komentarze zostały podkreślone. Usunięte komentarze zostały przekreślone. Dodano nowe wartości graniczne: ciprofloksacyna i lewofloksacyna (wielkość strefy w metodzie dyfuzyjno-krążkowej). Dodano nowy komentarz: różne leki komentarz 1. Dokonano przeglądu i zmieniono komentarze: aminoglikozydy komentarz 3/B (zmieniono wielkość strefy w metodzie dyfuzyjnokrążkowej), glikopeptydy komentarz A, tetracykliny komentarz 1 oraz opis do zdjęć przedstawiającyh oznaczanie wrażliwości na wankomycynę. Streptococcus spp. grupy A, B, Dodano nowe wartości graniczne: dalbawancyna, oritawancyna i tedizolid (wartości MIC) C i G Dodano nowe komentarze: glikopeptydy komentarz 1, 2, 3 i A oraz oksazylidynony komentarz 1 i B. Dokonano przeglądu i zmieniono komentarze: penicyliny komentarz 2, makrolidy komentarz 2, tetracykliny komentarz 2 oraz różne leki komentarz 1 i 2. Usunięto komentarz: glikopeptydy komentarz B. Streptococcus pneumoniae Dokonano przeglądu i zmieniono komentarze: fluorochinolony komentarz 2 (dodano dawkowanie) oraz glikopeptydy komentarz 1 Streptococcus spp. grupa viridans Usunięto komentarze: cefalosporyny komentarz 1, karbapenemy komentarz 2 i glikopeptydy komentarz A. Dodano informacje o gatunkach zaliczanych do Streptococcus spp. grupy viridans Dodano nowe wartości graniczne: dalbawancyna, oritawancyna i tedizolid (wartości MIC) Dodano nowe komentarze: glikopeptydy komentarze 1, 2 3 i A oraz oksazylidynony komentarz A. Usunieto komentarze: karbapenemy komentarz 1 oraz glikopeptydy komentarz B. Haemophilus influenzae Wyjaśniono używanie wartości granicznych dla H. influenzae do interpretacji wyników oznaczania wrażliwości H. parainfluenzae. Usunięto Haemophilus influenzae ATCC jako szczep do kontroli jakości. Usunieto komentarze: cefalosporyny komentarz 1, karbapenemy komentarz 2 i fluorochinolony komentarz 2. Dodonano przeglądu i uaktualniono tabelę uzupełniająca (usunieto cefaklor). Moraxella catarrhalis Usunięto Haemophilus influenzae ATCC jako szczep do kontroli jakości. Dokonano przeglądu i zmieniono wartości graniczne: ciprofloksacyna i lewofloksacyna (wielkości stref w metodzie dyfuzyjnokrążkowej). Dokonano przeglądu i zmieniono komentarz: karbapenemy komentarz 1. Neisseria gonorrhoeae Dodano nowy komentarz: makrolidy komentarz 1. Dokonano przeglądu i zmieniono komentarz:penicyliny komentarz 1 dodano do wartości granicznej dla kategorii wrażliwy dla penicyliny benzylowej. Neisseria meningitidis Dokonano przeglądu i zmieniono komentarze: cefalosporyny komentarz 1 i karbapenemy komentarz 2. Beztlenowe bakterie Dokonano przeglądu i zmieniono informacje ogólne z rekomendacjami dotyczącymi inkubacji. Gram-dodatnie Clostridium difficile Dokonano przeglądu i zmieniono komentarz: różne leki komentarz 1. Beztlenowe bakterie Gramujemne Dokonano przeglądu i zmieniono informacje ogólne z rekomendacjami dotyczącymi inkubacji. Pasteurella multocida Usunięto Haemophilus influenzae ATCC jako szczep do kontroli jakości. Corynebacterium spp. Dokonano przeglądu i zmieniono informacje o gatunkach zawartych w tabeli (włączono do tabeli Corynebacterium diphteriae). Poprawiono zakres czasu przedłużonej inkubacji do godz. (błąd pisarski). 6

8 Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Wartości graniczne PK/PD niezwiązane z określonym gatunkiem drobnoustrojów Dawkowanie Dokonano przeglądu i zmieniono informacje ogólne. Dodano informacje o warunkach wykonania oznaczeń lekowrazliwości. Dodano nowe wartości graniczne: ceftolozan-tazobaktam, dalbawancyna, oritawancyna i tedizolid. Dodano nową tabelę z dawkowaniem leków z dokumentów opisujących antybiotyki (Rational documents z sekcji 8). Dodano dawkowanie dla wielu leków. 7

9 Enterobacteriaceae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Enterobacteriaceae Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST Podłoże: Mueller-Hinton agar Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Odczyt: od spodu płytki, na czarnym tle, w świetle odbitym; odczytywać wielkość całkowitej wzrostu bakterii Kontrola jakości: Escherichia coli ATCC Do kontroli krążków z połączeniami β-laktam/inhibitor należy stosować szczepy Escherichia coli ATCC35218 lub Klebsiella pneumoniae ATCC Penicyliny 1 graniczna MIC graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Penicylina benzylowa Ampicylina A,B 14 B Ampicylina - sulbaktam 8 1, A,B 14 B Amoksycylina Komentarz C Komentarz C Amoksycylina kwas klawulanowy Amoksycylina kwas klawulanowy (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) 8 1, A,B 19 B 32 1, A,B 16 B Piperacylina Piperacylina tazobaktam Tikarcylina Tikarcylina kwas klawulanowy Fenoksymetylopenicylina Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjnokrążkowej 1/A Dzikie szczepy Enterobacteriaceae są uznawane za wrażliwe na aminopenicyliny. W niektórych krajach uważa się, że dzikie szczepy Escherichia coli i Proteus mirabilis należy zakwalifikować do kategorii średniowrażliwy na aminopenicyliny. Należy wówczas stosować następujące wartości graniczne: wrażliwy MIC 0,5 mg/l oraz wielkość wzrostu dookoła krążka 50 mm. 2. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie sulbaktamu na 4 mg/l. 3. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie kwasu klawulanowego na 2 mg/l. 4. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie tazobaktamu na 4 mg/l. 5/D. Wartości graniczne dla mecylinamu (pivmecylinamu) odnoszą się wyłącznie do E. coli, Klebsiella spp. i P. mirabilis. B. Należy ignorować słaby wzrost, który czasami może wystąpić w strefie zahamowania wzrostu. C. Wrażliwość przewidywana z oznaczenia wrażliwości na ampicylinę. D. W przypadku E. coli należy ignorować pojedyncze kolonie widoczne wewnątrz wzrostu. 8

10 Enterobacteriaceae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Penicyliny 1 graniczna MIC graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Oksacylina Kloksacylina Dikloksacylina Flukloksacylina Mecylinam (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) E. coli, Klebsiella spp. oraz P. mirabilis D 15D Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjnokrążkowej Przypisy do tłumaczenia polskiego: W Polsce dla izolatów z zakażeń inwazyjnych należy stosować następujące wartości graniczne ampicyliny, amoksycyliny, ampicyliny-sulbaktam oraz amoksycyliny-kwas klawulanowy: wrażliwy MIC 0,5 mg/l lub wielkość strefy zahamowania wzrostu wokół krążka 50 mm; oporny MIC >8 mg/l lub wielkość wzrostu dookoła krążka ampicylina, amoksycylina i ampicylina-sulbaktam <14 mm oraz krążka amoksycylina-kwas klawulanowy <19 mm. Wartości graniczne amoksycyliny-kwas klawulanowy dla niepowikłanych zakażeń dróg moczowych mają zastosowanie dla zakażeń wywołanych przez E.coli i P.mirabilis W pozostałych przypadkach stosowane są wartości graniczne zgodnie z zaleceniami EUCAST. Uwaga: Nie należy oznaczać wrażliwości na ampicylinę, amoksycylinę, ampicylinę-sulbaktam oraz amoksycylinę-kwas klawulanowy izolatów pałeczek z rodziny Enterobacteriaceae należących do gatunków naturalnie opornych na te leki, czyli Klebsiella spp.(naturalna oporność wyłącznie na ampicylinę i amoksycylinę), Citrobacter spp., Enterobacter spp., Hafnia alvei, Morganella morganii, Providencia spp., Proteus vulgaris, Proteus penneri, Serratia marcescens, Yersinia enterocolitica, a jeśli oznaczano lekowrażliwość, to w raporcie z badania mikrobiologicznego przy nazwach ww. leków należy podać wynik oporny. (Źródło Stanowisko Zespołu ds. oznaczania lekowrażliwości zgodnie z zaleceniami EUCAST w sprawie wartości granicznych aminopenicylin i aminopenicylin z inhibitorami β- laktamaz dla pałeczek z rodziny Enterobacteriaceae, 3 marca 2014 ) Mecylinam - lek niedostępny w Polsce. 9

11 Enterobacteriaceae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Cefalosporyny 1 graniczna wzrostu (mm) Cefaklor Cefadroksyl (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Cefaleksyna (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Cefazolina Cefepim Cefiksym (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Cefotaksym Cefoksytyna (badanie NA NA przesiewowe) 2 Cefpodoksym (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Ceftarolina 0,5 0, Ceftazydym Ceftibuten (wyłącznie zakażenia układu moczowego) Ceftobiprol Ceftolozan-tazobaktam Ceftriakson Cefuroksym iv E. coli, Klebsiella spp. and P. mirabilis Cefuroksym forma doustna (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości graniczne cefalosporyn dla Enterobacteriaceae umożliwiają wykrycie wszystkich klinicznie istotnych mechanizmów oporności (włącznie z ESBL i plazmidowym AmpC). Niektóre szczepy wytwarzające β-laktamazy są wrażliwe lub średniowrażliwe na cefalosporyny trzeciej i czwartej generacji na podstawie proponowanych wartości granicznych i powinny być raportowane zgodnie z uzyskanym wynikiem. Oznacza to, że zarówno wytwarzanie, jak i brak produkcji ESBL nie wpływa na zakwalifikowanie szczepu do kategorii wrażliwy. Wykrywanie i określanie typu ESBL jest zalecane dla zdrowia publicznego w kontroli zakażeń ze względów epidemiologicznych. 2. Zastosowanie epidemiologicznej wartości granicznej ECOFF cefoksytyny (8 mg/l) wykazuje wysoką czułość, ale niską specyficzność wykrywania obecności mechanizmu AmpC u Enterobacteriaceae ze względu na fakt, że wartość MIC tego jest także zależna od zmian przepuszczalności osłon komórkowych oraz obecności niektórych karbapenemaz. Typowe szczepy dzikie nie są producentami AmpC. Producenci AmpC z genami plazmidowymi lub hiperproducenci AmpC z genami zlokalizowanymi chromosomalnie, zaliczani są do kategii szczepów nie-dzikich. 3. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie tazobaktamu na 4 mg/l. 4. graniczna odnosi się do wysokiej dawki 1,5 g x 3. oraz wyłącznie do E. coli, P. mirabilis i Klebsiella spp. 10

12 Enterobacteriaceae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Karbapenemy 1 graniczna wzrostu (mm) Doripenem Ertapenem 0, Imipenem Meropenem Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości graniczne karbapenemów dla Enterobacteriaceae umożliwiają wykrycie wszystkich klinicznie istotnych mechanizmów oporności (włącznie z większością karbapenemaz). Niektóre szczepy produkujące karbapenemazy są kwalifikowane jako wrażliwe na podstawie proponowanych wartości granicznych i powinny być raportowane zgodnie z uzyskanym wynikiem. Oznacza to, że zarówno wytwarzanie, jak i brak produkcji karbapenemazy nie wpływa na zakwalifikowanie szczepu do kategorii wrażliwy. Wykrywanie i określanie typu karbapenemaz jest zalecane dla zdrowia publicznego w kontroli zakażeń ze względów epidemiologicznych. 2. Niski poziom oporności jest powszechnym zjawiskiem u Morganella spp., Proteus spp. i Providencia spp. Monobaktamy graniczna wzrostu (mm) Aztreonam Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości graniczne aztreonamu dla Enterobacteriaceae umożliwiają wykrycie wszystkich klinicznie istotnych mechanizmów oporności (włącznie z ESBL). Niektóre szczepy wytwarzające β-laktamazy są kwalifikowane jako wrażliwe lub średniowrażliwe na aztreonam na podstawie proponowanych wartości granicznych i powinny być raportowane zgodnie z uzyskanym wynikiem. Oznacza to, że zarówno wytwarzanie, jak i brak produkcji ESBL nie wpływa na zakwalifikowanie szczepu do kategorii wrażliwy. Wykrywanie i określanie typu ESBL jest zalecane dla zdrowia publicznego w kontroli zakażeń ze względów epidemiologicznych.. 11

13 Enterobacteriaceae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Fluorochinolony graniczna MIC graniczna wzrostu (mm) Ciprofloksacyna 0, Ciprofloksacyna, 0,06 0,06 Komentarz A Komentarz A Salmonella spp. 1 Pefloksacyna NA NA 5 24 B 24 B (badanie przesiewowe) Salmonella spp. 1 Lewofloksacyna Moksifloksacyna 0, Kwas nalidyksowy NA NA NA NA (badanie przesiewowe) Norfloksacyna 0, Ofloksacyna 0, Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Istnieją dane kliniczne potwierdzające słaby efekt terapeutyczny leczenia ciprofloksacyną zakażeń układowych wywołanych przez Salmonella spp, wykazujących niski poziom oporności na ciprofloksacynę (MIC >0.06 mg/l). Dostępne dane dotyczą przede wszystkim Salmonella typhi, pojawiają się również doniesienia kazuistyczne opisujące słaby efekt terapeutyczny w przypadku innych serotypów z rodzaju Salmonella. A. W celu wykrycia oporności niskiego stopnia na ciprofloksacynę u Salmonella spp. należy zastosować krążek z pefloksacyną 5 µg. Wyniki uzyskiwane z użyciem krążka z ciprofloksacyną 5 µg nie są wiarygodne. B. Wrażliwość Salmonella spp. na ciprofloksacynę może być wnioskowana na podstawie wyniku testu przesiewowego z użyciem krążka z pefloksacyną 5 µg. Aminoglikozydy 1 graniczna MIC graniczna wzrostu (mm) Amikacyna Gentamycyna Netylmycyna Tobramycyna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości stężeń granicznych ustalono dla wysokiej dawki aminoglikozydów podawanej raz dziennie. Aminoglikozydy najczęściej stosuje się w terapii skojarzonej z antybiotykami betalaktamowymi. 12

14 Enterobacteriaceae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Glikopeptydy i lipopeptydy Wartości graniczne MIC graniczna wzrostu Dalbawancyna Oritawancyna Teikoplanina Telawancyna Wankomycyna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Makrolidy, linkozamidy i streptograminy graniczna wzrostu (mm) Azytromycyna Klarytromycyna Erytromycyna Roksytromycyna Telitromycyna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Azytromycynę stosowano w terapii zakażeń wywołanych przez Salmonella typhi (MIC 16 mg/l dla szczepow dzikich) i Shigella spp. Klindamycyna Chinupristyna/dalfopristyna Tetracykliny graniczna wzrostu (mm) Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Doksycyklina Tigecyklina wykazuje obniżoną aktywność wobec Morganella spp., Minocyklina Proteus spp. oraz Providencia spp. 2. Do oznaczania MIC tigecykliny metodą mikrorozcieńczen w bulionie Tetracyklina należy stosować świeże podłoża, przygotowane w dniu wykonania Tigecyklina A 15 A oznaczeń. A. Wielkości stref zahamowania wzrostu jedynie dla E. coli. Dla pozostałych Enterobacteriaceae należy oznaczać MIC tigecykliny. 13

15 Enterobacteriaceae Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Oksazylidynony Wartości graniczne MIC graniczna wzrostu Linezolid Tedizolid Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Różne leki graniczna wzrostu (mm) Chloramfenikol Kolistyna 2 2 Komentarz A Komentarz A Daptomycyna Fosfomycyna iv IP IP Fosfomycyna forma doustna (wyłącznie IP IP niepowikłane zakażenia układu moczowego) 1 Kwas fusydowy Metronidazol Mupirocyna Nitrofurantoina (wyłącznie niepowikłane B 11 B zakażenia układu moczowego) E. coli Rifampicyna Spektinomycyna Trimetoprim (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Trimetoprim sulfametoksazol (ko-trimoksazol) 2 Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Do oznaczania MIC fosfomycyny podłoże musi być uzupełnione glukozo-6-fosforanem (do końcowego stężenia 25 mg/l zarówno do oznaczen w bulionie jak i w agarze). W przypadków systemów komercyjnych należy przestrzegac zalecen producenta 2. Trimetoprim - sulfametoksazol w stosunku 1:19.Wartości graniczne wyrażono jako stężenie trimetoprimu. 2/B Wartości graniczne odnoszą się jedynie do E. coli A. Wyłącznie oznaczanie minimalnego stężenia hamującego MIC. 14

16 Pseudomonas spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Pseudomonas spp. Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST Podłoże: Mueller-Hinton agar Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Odczyt: od spodu płytki, na czarnym tle, w świetle odbitym; odczytywać wielkość całkowitej wzrostu bakterii Kontrola jakości: Pseudomonas aeruginosa ATCC Do kontroli krążków z połączeniami β-laktam/inhibitor należy stosować szczepy Escherichia coli ATCC35218 lub Klebsiella pneumoniae ATCC Penicyliny graniczna wzrostu (mm) Penicylina benzylowa Ampicylina Ampicylina - sulbaktam Amoksycylina Amoksycylina kwas klawulanowy Piperacylina Piperacylina tazobaktam Tikarcylina Tikarcylina kwas klawulanowy Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku (z dodatkiem lub bez tazobaktamu, 4 g x 4). 2. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie tazobaktamu na 4 mg/l. 3. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku (z dodatkiem lub bez kwasu klawulanowego, 3 g x 4). 4. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie kwasu klawulanowego na 2 mg/l. Fenoksymetylopenicylina Oksacylina Kloksacylina Dikloksacylina Flukloksacylina Mecylinam (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego)

17 Pseudomonas spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Cefalosporyny graniczna wzrostu (mm) Cefaklor Cefadroksyl Cefaleksyna Cefazolina Cefepim Cefiksym Cefotaksym Cefoksytyna NA NA NA NA Cefpodoksym Ceftarolina Ceftazydym Ceftibuten Ceftobiprol IE IE IE IE Ceftolozan - tazobaktam, IP IP P. aeruginosa Ceftriakson Cefuroksym iv Cefuroksym forma doustna Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku (2 g x 3) 2. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku (2 g x 3) 3. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie tazobaktamu na 4 mg/l Karbapenemy graniczna wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Doripenem Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi Ertapenem dawkami leku (1 g podawany w ciagu 4 godz. x 3) Imipenem Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku (1 g x 4) Meropenem

18 Pseudomonas spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Monobaktamy graniczna wzrostu (mm) Aztreonam Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Fluorochinolony graniczna wzrostu (mm) Ciprofloksacyna 0, Lewofloksacyna Moksifloksacyna Kwas nalidyksowy (badanie przesiewowe) NA NA NA NA Norfloksacyna Ofloksacyna Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Aminoglikozydy 1 graniczna wzrostu (mm) Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Amikacyna Gentamycyna Netylmycyna Tobramycyna Wartości graniczne ustalono dla wysokich dawek aminoglikozydów podawanych raz dziennie. Aminoglikozydy stosowane są najczęściej w terapii skojarzonej z antybiotykami β-laktamowymi. 17

19 Pseudomonas spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Glikopeptydy i lipopeptydy Wartości graniczne MIC graniczna wzrostu Dalbawancyna Oritawancyna Teikoplanina Telawancyna Wankomycyna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Makrolidy, linkozamidy i streptograminy w krążku graniczna wzrostu (mm) Azytromycyna Klarytromycyna Erytromycyna Roksytromycyna Telitromycyna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Klindamycyna Chinupristyna/dalfopristyna

20 Pseudomonas spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Tetracykliny graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Doksycyklina Minocyklina Tetracyklina Tigecyklina Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Oksazylidynony Wartości graniczne MIC graniczna wzrostu Linezolid Tedizolid Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 19

21 Pseudomonas spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Różne leki graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Chloramfenikol Kolistyna 4 4 Komentarz A Komentarz A Daptomycyna Fosfomycyna iv Fosfomycyna forma doustna Kwas fusydowy Metronidazol Mupirocyna Nitrofurantoina (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Rifampicyna Spektinomycyna Trimetoprim (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Trimetoprim sulfametoksazol (ko-trimoksazol) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Zakażenia wywoływane przez dzikie szczepy Pseudomonas spp. (ECOFF 128 mg/l) leczono z zastosowaniem terapii skojarzonej: fosfomycyna z innymi lekami. A. Wyłącznie oznaczanie minimalnego stężenia hamującego MIC 20

22 Stenotrophomonas maltophilia Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Stenotrophomonas maltophilia Trimetoprim-sulfametoksazol jest jak dotąd jedynym lekiem, dla którego zostały opracowane wartości graniczne EUCAST. Dodatkowe informacje można znaleźć w dokumencie EUCAST Stenotrophomonas maltophilia, dostępnym na stronie internetowej EUCAST: guidance_documents/ Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST Podłoże: Mueller-Hinton agar Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Odczyt: od spodu płytki, na czarnym tle, w świetle odbitym; odczytywać wielkość całkowitej wzrostu bakterii ( poniżej zamieszczono dokładną instrukcję odczytu) Kontrola jakości: Escherichia coli ATCC Antybiotyk Trimetoprimsulfametoksazol 1 (ko-trimoksazol) graniczna MIC graniczna wzrostu (mm) Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej A 16 A 1. Trimetoprim-sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono jako stężenie trimetoprimu. 2. Wartości graniczne ustalono dla terapii z zastosowaniem wysokich dawek leku, co najmniej 240 mg trimetoprimu i 1,2 g sulfametoksazolu podawanych dwa razy na dobę. A. Należy ignorować mgławicowy lub delikatny wzrost w strefie zahamowania wzrostu. Przykłady wyglądu stref zahamowania wzrostu dla Stenotrophomonas maltophilia, oznaczanie wrażliwości na trimetoprim-sulfametoksazol a-c) Widoczna zewnętrzna krawędź wzrostu. Należy raportować jako wrażliwy, jeśli średnica wzrostu 16 mm. d) Wzrost bakterii aż do krawędzi krążka oraz brak widocznej krawędzi wzrostu. Należy raportować jako oporny. 21

23 Acinetobacter spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Acinetobacter spp. Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST Podłoże: Mueller-Hinton agar Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Odczyt: od spodu płytki, na czarnym tle, w świetle odbitym; odczytywać wielkość całkowitej wzrostu bakterii Kontrola jakości: Pseudomonas aeruginosa ATCC Penicyliny 1 graniczna wzrostu (mm) Penicylina benzylowa Ampicylina Ampicylina - sulbaktam IE IE IE IE Amoksycylina Amoksycylina kwas klawulanowy Piperacylina IE IE IE IE Piperacylina tazobaktam IE IE IE IE Tikarcylina IE IE IE IE Tikarcylina kwas klawulanowy IE IE IE IE Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Oznaczanie wrażliwości Acinetobacter spp. na penicyliny jest niewiarygodne. W większości przypadków izolaty Acinetobacter spp. są oporne na penicyliny. Fenoksymetylopenicylina Oksacylina Kloksacylina Dikloksacylina Flukloksacylina Mecylinam (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego)

24 Acinetobacter spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Cefalosporyny graniczna wzrostu (mm) Cefaklor Cefadroksyl Cefaleksyna Cefazolina Cefepim Cefiksym Cefotaksym Cefoksytyna Cefpodoksym Ceftarolina Ceftazydym Ceftibuten Ceftobiprol Ceftolozan-tazobaktam Ceftriakson Cefuroksym iv Cefuroksym forma doustna Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Karbapenemy graniczna wzrostu (mm) Doripenem Ertapenem Imipenem Meropenem Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku (1 g podawany w ciagu 4 godz. x 3) 2. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku (1 g x 4) 23

25 Acinetobacter spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Monobaktamy graniczna wzrostu (mm) Aztreonam Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Fluorochinolony graniczna wzrostu (mm) Ciprofloksacyna Lewofloksacyna Moksifloksacyna Kwas nalidyksowy NA NA NA NA (badanie przesiewowe) Norfloksacyna Ofloksacyna Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Aminoglikozydy 1 graniczna wzrostu (mm) Amikacyna Gentamycyna Netylmycyna Tobramycyna Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości graniczne ustalono dla wysokich dawek aminoglikozydów podawanych raz dziennie. W terapii, aminoglikozydy stosowane są najczęściej w skojarzeniu z antybiotykami beta-laktamowymi. 24

26 Acinetobacter spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Glikopeptydy i lipopeptydy Wartości graniczne MIC graniczna wzrostu Dalbawancyna Oritawancyna Teikoplanina Telawancyna Wankomycyna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Makrolidy, linkozamidy i streptograminy w krążku graniczna wzrostu (mm) Azytromycyna Klarytromycyna Erytromycyna Roksytromycyna Telitromycyna Klindamycyna Chinupristyna/dalfopristyna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Tetracykliny graniczna wzrostu (mm) Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Doksycyklina Minocyklina IE IE IE IE Tetracyklina Tigecyklina IE IE IE IE 25

27 Acinetobacter spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Oksazylidynony Wartości graniczne MIC graniczna wzrostu Linezolid Tedizolid Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Różne leki graniczna wzrostu (mm) Chloramfenikol Kolistyna 2 2 Komentarz A Komentarz A Daptomycyna Fosfomycyna iv Fosfomycyna forma doustna Kwas fusydowy Metronidazol Mupirocyna Nitrofurantoina (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Rifampicyna Spektinomycyna Trimetoprim (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Trimetoprim sulfametoksazol (ko-trimoksazol) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Trimetoprim - sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono jako stężenie trimetoprimu A. Wyłącznie oznaczanie minimalnego stężenia hamującego (MIC) 26

28 Staphylococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Staphylococcus spp. Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST Podłoże: Mueller-Hinton agar Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz. Odczyt: od spodu płytki, na czarnym tle, w świetle odbitym; odczytywać wielkość całkowitej wzrostu bakterii (z wyjątkiem penicyliny benzylowej i linezolidu, patrz przykłady na końcu rozdziału) Kontrola jakości: Staphylococcus aureus ATCC Penicyliny 1 graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Penicylina benzylowa, S. aureus Penicylina benzylowa, S. lugdunensis Penicylina benzylowa, gronkowce koagulazoujemne 0,12 1 0,12 1,2 1 jednostka 26 A,B 26 A,B. 1/A Większość gronkowców wytwarza penicylinazę, co 0,12 1 0,12 1,2 1 jednostka 26 A 26 A skutkuje ich opornością na penicylinę benzylową, fenoksymetylopenicylinę, ampicylinę, amoksycylinę, piperacylinę i tikarcylinę. Izolaty niewytwarzające Komentarz C Komentarz C penicylinazy i wrażliwe na metycylinę mogą być raportowane jako wrażliwe na ww. penicyliny. Izolaty wytwarzające penicylinazę i wrażliwe na metycylinę są Komentarz 1 Komentarz A,D 18 A,D wrażliwe na połączenia penicylin z inhibitorami β- laktamaz oraz penicyliny izoksazolilowe (oksacylina, kloksacylina, dikloksacylina, flukloksacylina). Izolaty oporne na metycylinę są oporne na wszystkie, z kilkoma wyjątkami, antybiotyki β-laktamowe. Ampicylina, S. saprophyticus Ampicylina - sulbaktam Komentarz 1,4 Komentarz 1,4 Komentarz A,D Komentarz A,D Amoksycylina Komentarz 1,4 Komentarz 1,4 Komentarz A,D Komentarz A,D Amoksycylina kwas Komentarz 1,4 Komentarz 1,4 Komentarz A,D Komentarz A,D klawulanowy Piperacylina Komentarz 1,4 Komentarz 1,4 Komentarz A,D Komentarz A,D Piperacylina tazobaktam Komentarz 1,4 Komentarz 1,4 Komentarz A,D Komentarz A,D Tikarcylina Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Tikarcylina kwas klawulanowy Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A 2/C. Żadna z dotychczas stosowanych metod nie pozwala wykrywać w sposób wiarygodny wytwarzania penicylinazy przez gronkowce koagulazo-ujemne. 27

29 Staphylococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Penicyliny graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Fenoksymetylo-penicylina Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A 3/D. Izolaty S. saprophyticus wrażliwe na ampicylinę nie posiadaja genu meca i są wrażliwe na ampicylinę, Oksacylina 2 Komentarz 1,2 Komentarz 1,2 Komentarz A Komentarz A amoksycylinę i piperacylinę (same oraz w połączeniu z inhibitorem β-laktamazy). Kloksacylina Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A 4. S. aureus, S. lugdunensis i S. saprophyticus, dla których wartość MIC oksacyliny wynosi >2 mg/l są w większości oporne na metycylinę z powodu obecności genu meca Dikloksacylina Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A lub mecc. Odpowiednie wartość MIC oksacyliny dla gronkowców koagulazo-ujemnych opornych na Flukloksacylina Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A metycylinę z gatunków innych niż S. saprophyticus i S. lugdunensis wynosi >0.25mg/L. Mecylinam (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) B. Metoda dyfuzyjno-krążkowa jest bardziej wiarygodna niż oznaczanie MIC do wykrywania szczepów produkujących penicylinazy, umożliwia bowiem zmierzenie wielkości wzrostu oraz dokładną ocenę granicy strefy (patrz zdjęcia pod tabelami). Jeśli wielkość strefy zahamowania wzrostu jest <26 mm, izolaty należy raportować jako oporne. Jeśli wielkość strefy zahamowania wzrostu jest 26 mm i granica strefy jest wyraźna, izolaty należy raportować jako oporne. Jeśli granica strefy jest rozmyta, izolaty należy raportować jako wrażliwe. Jeśli są wątpliwości co do oceny krawędzi strefy, izolaty należy raportować jako oporne.testy chromogenne z nitrocefiną do wykrywania β-laktamaz nie wykrywają w sposób wiarygodny penicylinaz gronkowcowych. Przypis do tłumaczenia polskiego: Izolaty oporne na metycylinę są oporne na wszystkie antybiotyki β-laktamowe z wyjątkiem ceftaroliny, na którą wrażliwość tych izolatów należy oznaczać. 28

30 Staphylococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Cefalosporyny 1 graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Cefaklor 2 Cefepim Cefiksym Komentarz 1 Komentarz 1 - Komentarz 1 Komentarz 1 - Komentarz A Komentarz A - Komentarz A Komentarz A - 1/A Wrażliwość gronkowców na cefalosporyny można przewidzieć na podstawie oznaczania wrażliwości na cefoksytynę, z wyjątkiem ceftadyzymu, cefiksymu, ceftibutenu oraz caftolazonu-tazobaktam, dla których nie określono wartości granicznych i których nie należy stosować w leczeniu zakażeń gronkowcowych. Niektóre S. aureus oporne na metycylinę są wrażliwe na ceftarolinę i ceftobiprol, patrz komentarz 5/B i 6/C. 2. W leczeniu zakażeń gronkowcowych niezbędne jest zastosowanie wysokich dawek leku (500 mg x 2) 3. S. aureus, S. lugdunensis oraz S. saprophyticus, dla których MIC cefoksytyny wynosi >8 mg/l są w większości Komentarz 3 Komentarz A 22 A oporne na metycylinę z powodu obecności genu meca lub mecc. Wykonanie oznaczenia metodą dyfuzyjnokrążkową pozwala w sposób wiarygodny wykryć oporność na metycylinę. 4. Dla gronkowców koagulazo-ujemnych należących do Komentarz 4 Komentarz 4 Komentarz 4 Komentarz A 35 A 25 A 35 A gatunków innych niż S. aureus, S. lugdunensis i S. saprophyticus wartość MIC cefoksytyny jest słabszym wskaźnikiem oporności na metycylinę niż oznaczenie metodą dyfuzyjno-krążkową 5/B. Izolaty wrażliwe na metycylinę mogą być raportowane jako wrażliwe na ceftarolinę bez wykonywania dalszych oznaczeń. 6. Izolaty wrażliwe na metycylinę mogą być raportowane jako wrażliwe na ceftobiprol bez wykonywania dalszych oznaczeń Cefadroksyl Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Cefaleksyna Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Cefazolina Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Cefotaksym Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Cefoksytyna (badanie przesiewowe) S. aureus, S. lugdunensis S. saprophyticus Cefoksytyna (badanie przesiewowe) gronkowce koagulazo ujemne inne niż S. lugdunensis i S. saprophyticus Cefoksytyna (badanie przesiewowe), S. pseudointermedius Cefpodoksym Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Ceftarolina, S. aureus B 20 B 29

31 Staphylococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Cefalosporyny 1 graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Ceftazydym Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Ceftibuten Ceftobiprol, C 17C S. aureus Ceftolozan-tazobaktam Ceftriakson Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Cefuroksym iv Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Cefuroksym forma doustna Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Przypis do tłumaczenia polskiego: Dla szczepów opornych na metycylinę i w metodzie dyfuzyjno-krążkowej wykazujących wokół krążka z ceftaroliną wielkość strefy mm, należy oznaczyć MIC ceftaroliny w celu potwierdzenia wrażliwości na ten lek. Karbapenemy 1 graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1/A Wrażliwość gronkowców na karbapenemy jest Ertapenem Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A przewidywana z wyniku oznaczania wrażliwości na Doripenem Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A Imipenem Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A cefoksytynę. Meropenem Komentarz 1 Komentarz 1 Komentarz A Komentarz A 30

32 Staphylococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Monobaktamy graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Aztreonam Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Fluorochinolony 1 graniczna wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Ciprofloksacyna A 20 A 1. Wartości stężeń granicznych dla innych leków z grupy Lewofloksacyna A 19 A Moksifloksacyna 0, A 21 A Kwas nalidyksowy (badanie przesiewowe) Norfloksacyna (badanie przesiewowe) NA NA NA NA NA NA B Komentarz B Ofloksacyna A 20 A fluorochinolonów (np. pefloksacyna i enoksacyna) należy stosować wartości graniczne ustalone przez krajowe komitety ustalające wartości graniczne. 2. Wartości graniczne ustalono dla terapii wysokimi dawkami leku. A. Krążek z norfloksacyną może być używany do badania przesiewowego w celu wykrycia oporności na fluorochinolony. Patrz komentarz B. B. Izolaty sklasyfikowane jako wrażliwe na norfloksacynę mogą być raportowane jako wrażliwe na ciprofloksacynę, lewofloksacynę, moksifloksacynę i ofloksacynę. Dla izolatów sklasyfikowanych w teście przesiewowym jako niewrażliwe należy wykonać oznaczenie wrażliwości na poszczególne leki z tej grupy. 31

33 Staphylococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Aminoglikozydy 1 graniczna wzrostu (mm) Amikacyna 2 S. aureus Amikacyna gronkowce koagulazo-ujemne Gentamycyna S. aureus Gentamycyna gronkowce koagulazo-ujemne Netylmycyna S. aureus Netylmycyna gronkowce koagulazo-ujemne Tobramycyna S. aureus Tobramycyna gronkowce koagulazo-ujemne Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Wartości graniczne ustalono dla wysokich dawek aminoglikozydów podawanych raz dziennie.najczęściej stosowana jest terapia skojarzona aminoglikozydów z antybiotykami β-laktamowymi. 2. Najbardziej wiarygodnym sposobem wykrycia oporności na amikacynę jest zastosowanie krążka z kanamycyną (MIC>8 mg/l). Dla S. aureus odpowiadająca wielkość wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej wynosi <18 mm. 32

34 Staphylococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Glikopeptydy i lipopeptydy 1 graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Dalbawancyna Komentarz A Komentarz A Komentarz A 1. Wartości MIC glikopeptydów są zależne od metody oznaczania; Oritawancyna Komentarz A Komentarz A Komentarz A Teikoplanina, S. aureus Teikoplanina, gronkowce koagulazoujemne Telawancyna, MRSA Wankomycyna, S.aureus Wankomycyna, gronkowce koagulazoujemne 2 2 Komentarz A Komentarz A 4 4 Komentarz A Komentarz A 0,125 2,3 0,125 2,3 Komentarz A Komentarz A 2 2 Komentarz A Komentarz A 4 4 Komentarz A Komentarz A zalecana metoda mikrorozcieńczeń w bulionie (ISO 20776). Izolaty Staphylococcus aureus o wartości MIC wankomycyny 2 mg/l to izolaty o wartości MIC granicznej dla szczepów dzikich i z tego względu możliwa jest gorsza odpowiedź kliniczna w przypadku terapii zakażeń przez nie wywołanych. 2. Izolaty, dla których wartości MIC przekraczają wartość graniczną dla szczepów wrażliwych występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane. Dla każdego izolatu z wyższymi wartościami MIC należy powtórzyć identyfikację oraz oznaczenie lekowrażliwości i w przypadku potwierdzenia wyników, izolat przesłać do laboratorium referencyjnego. 3. Do oznaczania MIC podłoże musi być uzupełnione polysorbatem- 80 do końcowego stężenia 0,002% dla metody rozcieńczen w bulionie (metoda rozcieńczeń w agarze nie jest walidowana) W przypadku metod komercyjnych należy stosować sia do zaleceń producenta.. 4. Izolaty MRSA wrażliwe na wankomycynę mogą być raportowane jako wrażliwe na dalbawancynę i oritawancynę. 5. Izolaty MRSA wrażliwe na wankomycynę mogą być raportowane jako wrażliwe na telawancynę. A. graniczną dla kategorii oporny obniżono do 2 mg/l, w celu uniknięcia klasyfikowania izolatów GISA (szczepy o obniżonej wrażliwości na glikopeptydy) jako średniowrażliwych, ponieważ brak jest możliwości leczenia zwiększonymi dawkami wankomycyny lub teikoplaniny zakażeń inwazyjnych wywoływanych przez izolaty o fenotypie GISA.Metoda dyfuzyjnokrążkowa jest niewiarygodna i nie pozwala na rozróżnienie między szczepami dzikimi a opornymi, u których oporność warunkowana jest mechanizmem innym niż obecność genu vana 33

35 Staphylococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Makrolidy, linkozamidy i streptograminy graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Azytromycyna Komentarz A Komentarz A 1/A. Erytromycyna może być stosowana do oznaczania wrażliwości na Klarytromycyna Komentarz A Komentarz A Erytromycyna A 18 A Roksytromycyna Komentarz A Komentarz A Telitromycyna IE IE IE IE Klindamycyna 2 0,25 0, B 19 B Chinupristyna/dalfopristyna C azytromycynę, klarytromycynę i roksytromycynę. 6. Indukcyjny mechanizm oporności na klindamycynę może zostać wykryty w teście badającym antagonizm klindamycyny i z grupy markolidów. Jeśli nie stwierdza się antagonizmu, izolat należy raportować jako wrażliwy. Jeśli stwierdza się antagonizm, izolat należy raportować jako oporny i rozważyć dodanie do wyniku komentarza: Klindamycyna może być stosowana w krótkotrwałej terapii lżejszych postaci zakażeń skóry i tkanki podskórnej, ponieważ w trakcie takiej terapii jest małe prawdopodobieństwo rozwoju pełnej oporności. B. W celu wykrycia antagonizmu klindamycyny i z grupy markolidów należy umieścić krążki z klindamycyną i erytromycyną w odległości mm (od krawędzi do krawędzi krążków). Antagonizm jest widoczny jako strefa w kształcie litery D, spłaszczenie od strony krążka z erytromycyną. C. Wynik niewrażliwy w metodzie dyfuzyjno-krążkowej należy potwierdzić oznaczeniem MIC. Przypis do tłumaczenia polskiego: W Polsce w przypadku wykrycia antagonizmu izolat należy raportować jako oporny i wynik uzupełnić komentarzem: Wykryto mechanizm MLS B indukcyjny. (Źródło Stanowisko Zespołu ds. oznaczania lekowrażliwości zgodnie z zaleceniami EUCAST w sprawie raportowania mechanizmu oporności MLS B (oporności na makrolidy, linkozamidy i streptograminy B) u ziarenkowców Gram-dodatnich, 3 marca ) 34

36 Staphylococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Tetracykliny graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Doksycyklina Komentarz A Komentarz A 1/A Szczepy gronkowców wrażliwe na tetracyklinę są również Minocyklina 0, A 20 A Tetracyklina A 19 A Tigecyklina 2 0,5 2,3 0, wrażliwe na doksycyklinę i minocyklinę. Niektóre szczepy gronkowców oporne na tetracyklinę mogą być wrażliwe na minocyklinę lub/oraz doksycyklinę. Jeśli jest taka potrzeba należy oznaczyć MIC doksycykliny dla izolatów opornych na tetracyklinę. 2. Izolaty, dla których wartości MIC przekraczają wartość graniczną dla szczepów wrażliwych występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane. Dla każdego izolatu z wyższymi wartościami MIC należy powtórzyć identyfikację oraz oznaczenie lekowrażliwości i w przypadku potwierdzenia wyników, izolat przesłać do laboratorium referencyjnego 3. Do oznaczania MIC tigecykliny metodą mikrorozcieńczen w bulionie należy stosować świeże podłoża, przygotowane w dniu wykonania oznaczeń Oksazylidynony graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Linezolid A 19 A 1. Izolaty wrażliwe na linezolid moga być raportowane jako wrażliwe Tedizolid Komentarz B Komentarz B na tedizolid. A. Odczyt strefy w pświetle przchodzącym (płytka trzymana w stronę światła); nalezy zwracać uwagę na krawędzie strefy zahamowania wzrostu. B. Izolaty wrażliwe na linezolid moga być raportowane jako wrażliwe na tedizolid. Dla izolatów niewrażliwych należy oznaczyc wartośc MIC. 35

37 Staphylococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Różne leki graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Chloramfenikol Kolistyna Daptomycyna 1 1,2 1 1 Komentarz A Komentarz A Fosfomycyna iv Komentarz A Komentarz A Fosfomycyna forma doustna Kwas fusydowy Metronidazol Mupirocyna C 18 C Nitrofurantoina (wyłącznie D 13 D niepowikłane zakażenia układu moczowego) S. saprophyticus Rifampicyna 0,06 0, Spektinomycyna Trimetoprim (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Trimetoprim sulfametoksazol (ko-trimoksazol) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Izolaty, dla których wartości MIC przekraczają wartość graniczną dla szczepów wrażliwych występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane. Dla każdego izolatu niewrażliwego na daptomycynę należy powtórzyć identyfikację oraz oznaczenie lekowrażliwości i w przypadku potwierdzenia wyników, izolat taki przesłać do laboratorium referencyjnego. 2. Do oznaczania MIC daptomycyny podłoże musi być uzupełnione Ca 2+ do końcowego stężenia 50 mg/l dla metody rozcieńczen w bulionie (metoda rozcieńczeń w agarze nie była walidowana). W przypadku metod komercyjnych należy stosować sia do zaleceń producenta 3. Do oznaczania MIC fosfomycyny podłoże musi być uzupełnione glukozo-6-fosforanem do końcowego stężenia 25 mg/l dla metody rozcieńczen w bulionie (metoda rozcieńczeń w agarze nie była walidowana).w przypadku metod komercyjnych należy stosować sia do zaleceń producenta 4/B. Wartości graniczne ustalono dla dekolonizacji nosa w przypadku nosicielstwa S. aureus. Zastosowanie mupirocyny w przypadku nosicielstwa izolatów średniowrażliwych wiąże się z krótkotrwałą supresją szczepu (przydatne jako profilaktyka przedoperacyjna), ale w odróżnieniu od izolatów wrażliwych, odsetek długotrwałych dekolonizacji jest niski. 5/D. Wartości graniczne odnoszą się jedynie do S. saprophyticus 5. Trimetoprim - sulfametoksazol w stosunku 1:19. Stężenia graniczne wyrażono jako stężenie trimetoprimu A. Wyłącznie oznaczanie minimalnego stężenia hamującego (MIC) B. Odczytać strefę zahamowania wzrostu w świetle przechodzącym (płytka trzymana pod światło) 36

38 Staphylococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Przykłady wyglądu stref zahamowania wzrostu dla Staphylococcus aureus, oznaczanie wrażliwości na penicylinę benzylową a) Rozmyta krawędź wzrostu i średnica strefy 26 mm, raportować jako wrażliwy. b) Wyraźna krawędź wzrostu i średnica strefy 26 mm, raportować jako oporny. 37

39 Enteococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0 obowiązująca od Enterococcus spp. Wartości graniczne dla Enterococcus spp. w zapaleniu wsierdzia (endocarditis) patrz wytyczne krajowe lub międzynarodowe dotyczące leczenia zapalenia wsierdzia Metoda dyfuzyjno-krążkowa zgodnie z EUCAST Podłoże: Mueller-Hinton agar Inokulum: zawiesina o gęstości 0,5 McFarlanda Hodowla: warunki tlenowe, 35±1 ºC, 18±2 godz., (dla glikopeptydów 24 godz) Odczyt: od spodu płytki, na czarnym tle, w świetle odbitym; odczytywać wielkość całkowitej wzrostu bakterii (wyjątek: wankomycyna; patrz zdjęcia pod tabelami) Kontrola jakości: Enterococcus faecalis ATCC Penicyliny 1 graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Penicylina benzylowa Ampicylina Ampicylina sulbaktam Komentarz A Komentarz A Amoksycylina Komentarz A Komentarz A 4 4 Amoksycylina kwas 8 4 Komentarz A Komentarz A klawulanowy 2 Piperacylina 2 Komentarz 2 Komentarz 2 Komentarz A Komentarz A Piperacylina tazobaktam 2 Komentarz 2 Komentarz 2 Komentarz A Komentarz A Tikarcylina Tikarcylina kwas klawulanowy Fenoksymetylopenicylina Oksacylina Kloksacylina Dikloksacylina Flukloksacylina Mecylinam (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Enterococcus faecium oporne na penicyliny uznaje się również za oporne na inne antybiotyki β-laktamowe, włącznie z karbapenemami. 2/A. Wrażliwość na ampicylinę, amoksycylinę oraz piperacylinę w połączeniu lub bez połączenia z inhibitorem β-laktamazy można przewidywać na podstawie oznaczenia wrażliwości na ampicylinę 3. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie sulbaktamu na 4 mg/l. 4. Dla celów oznaczania lekowrażliwości ustalono stężenie kwasu klawulanowego na 2 mg/l Przypis do tłumaczenia polskiego: W przypadku konieczności zastosowania penicyliny w terapii należy wykonać oznaczenie lekowrażliwości (oznaczenie MIC lub metodą dyfuzyjno-krążkową z użyciem krążka z penicyliną benzylową 10 jednostek ) i wynik interpretować zgodnie z wartościami granicznymi CLSI (MIC wrażliwy 8 mg/l, oporny 16 mg/l; metoda dyfuzyjno-krążkowa: wrażliwy 15 mm, oporny 14 mm) (Żródło: Rekomendacje Zespołu Roboczego ds. wprowadzania zaleceń Europejskiego Komitetu ds. Oznaczania Lekowrażliwości EUCAST, ) 38

40 Enterococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Cefalosporyny graniczna wzrostu (mm) Cefaklor Cefadroksyl Cefaleksyna Cefazolina Cefepim Cefiksym Cefotaksym Cefoksytyna Cefpodoksym Ceftarolina Ceftazydym Ceftibuten Ceftobiprol Ceftolozan-tazobaktam Ceftriakson Cefuroksym iv Cefuroksym forma doustna Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Karbapenemy graniczna wzrostu (mm) Doripenem Ertapenem Imipenem Meropenem Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 39

41 Enterococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Monobaktamy graniczna wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Aztreonam Fluorochinolony graniczna wzrostu (mm) Ciprofloksacyna (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) A 15A Lewofloksacyna A 15A (wyłącznie niepowikłane zakażenia układu moczowego) Moksifloksacyna Kwas nalidyksowy NA NA NA NA (badanie przesiewowe) Norfloksacyna NA NA B 12 B (badanie przesiewowe) Ofloksacyna Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej A. Krążek z norfloksacyną może być używany do badania przesiewowego wykrywającego oporność na fluorochinolony. Patrz komentarz B. B. Wrażliwość na ciprofloksacynę i lewofloksacynę może być wnioskowana z wrażliwości na norfloksacynę w badaniu przesiewowym. Przypis do tłumaczenia polskiego: Oznaczanie wrażliwości w przypadku braku innych opcji terapeutycznych (Źródło Stanowisko Zespołu ds. oznaczania lekowrażliwości zgodnie z zaleceniami EUCAST w sprawie oznaczania wrażliwości na fluorochinolony u Enterococcus spp., 3 marca ) 40

42 Enterococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Aminoglikozydy 1 graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Amikacyna Komentarz 2 Komentarz 2 Komentarz A Komentarz A 1. Enterococcus spp. są naturalnie oporne na Gentamycyna (wykrywanie oporności wysokiego stopnia na aminoglikozydy) Komentarz 2 Komentarz 2 30 Komentarz A Komentarz A Netylmycyna Komentarz 2 Komentarz 2 Komentarz A Komentarz A aminoglikozydy i leki te w monoterapii są nieskuteczne w leczeniu zakażeń wywołanych przez enterokoki. Wobec tej grupy drobnoustrojów obserwuje się synergizm działania aminoglikozydów i antybiotyków β-laktamowych lub aminoglikozydów i glikopeptydów, o ile nie posiadają one nabytych mechanizmów oporności.wysokiego stopnia. W związku z tym oznaczanie wrażliwości na aminoglikozydy jest wykonywane w celu odróżnienia oporności naturalnej od nabytej oporności wysokiego stopnia. 2/A. Gentamycyna może być używana do badania przesiewowego wykrywania oporności wysokiego stopnia na aminoglikozydy (HLAR) Wynik negatywny: Izolaty o wartości MIC gentamycyny 128 mg/l lub strefie zahamowania wzrostu wokół krążka 8 mm. Są to izolaty typu dzikiego, o naturalnej oporności niskiego stopnia na gentamycynę. W odniesieniu do innych aminoglikozydów może to nie być izolat typu dzikiego, o naturalnej oporności niskiego stopnia. Należy oczekiwać synergizmu z penicylinami lub glikopeptydami, jeśli izolaty są wrażliwe na te leki. Wynik pozytywny: Izolaty o wartości MIC gentamycyny >128 mg/l lub strefie zahamowania wzrostu wokół krążka <8 mm. Izolaty takie posiadają nabyte mechanizmy oporności wysokiego stopnia na aminoglikozydy z wyjątkiem streptomycyny, dla której należy osobno wykonać oznaczenie wrażliwości (patrz komentarz 3/B) Nie występuje synergizm działania aminoglikozydów z penicylinami lub glikopeptydami. 41

43 Enterococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Aminoglikozydy 1 graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Streptomycyna (wykrywanie oporności wysokiego stopnia na streptomycynę) Komentarz 3 Komentarz Komentarz B Komentarz B 3/B. Izolaty o wysokim poziomie oporności na gentamycynę mogą nie być wysoce oporne na streptomycynę. Wynik negatywny: Izolaty o wartości MIC streptomycyny 512 mg/l lub strefie zahamowania wzrostu wokół krążka 14 mm. Są to izolaty typu dzikiego, o naturalnej oporności niskiego stopnia na streptomycynę. Należy oczekiwać synergizmu z penicylinami lub glikopeptydami, jeśli izolaty są wrażliwe na te leki. Wynik pozytywny: Izolaty o wartości MIC streptomycyny >512 mg/l lub strefie zahamowania wzrostu wokół krążka <14 mm. Izolaty posiadają nabyte mechanizmy oporności wysokiego stopnia na streptomycynę. Nie występuje synergizm działania aminoglikozydów z penicylinami lub glikopeptydami. Tobramycyna Komentarz 2 Komentarz 2 Komentarz A Komentarz A 42

44 Enterococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Glikopeptydy i lipopeptydy 1 graniczna wzrostu (mm) Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Dalbawancyna 2 IE IE IE IE Oritawancyna 2 IE IE IE IE Teikoplanina Telawancyna IE IE IE IE Wankomycyna A 12 A A. Szczepy Enterococcus spp. wrażliwe na glikopeptydy dają w metodzie dyfuzyjno-krążkowej ostre krawędzie stref zahamowania wzrostu. Należy oceniać krawędzie wzrostu oglądając płytkę w świetle przechodzącym (płytka trzymana w stronę światła). Jeśli krawędzie strefy są rozmyte, obserwuje się wzrost kolonii w obrębie wzrostu wokół krążka lub nie ma pewności co do wyniku należy wykonać test potwierdzający metodą PCR lub raportować jako oporny, nawet wtedy gdy wielkośc wzrostu wynosi 12 mm. (patrz zdjęcia pod tabelami). Nie wolno raportować izolatu jako wrażliwy przed upływem 24 godz. inkubacji. Makrolidy, linkosamidy i streptograminy graniczna wzrostu (mm) Azytromycyna Klarytromycyna Erytromycyna Roksytromycyna Telitromycyna Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1/A. Wartości graniczne chinupristyny/dalfopristyny wyłącznie dla E. faecium. Klindamycyna Chinupristina-dalfopristina, A 20 A E. faecium 43

45 Enterococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Tetracykliny graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Doksycyklina Minocyklina Tetracyklina Tigecyklina 0,25 1,2 0, Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej 1. Izolaty, dla których wartości MIC przekraczają wartość graniczną dla szczepów wrażliwych występują niezwykle rzadko lub nie były dotychczas stwierdzane. Dla każdego izolatu z wyższymi wartościami MIC należy powtórzyć identyfikację oraz oznaczenie lekowrażliwości i w przypadku potwierdzenia wyników, izolat przesłać do laboratorium referencyjnego. 2. Do oznaczania MIC tigecykliny metodą mikrorozcieńczeń w bulionie należy stosować świeże podłoża, przygotowane w dniu wykonania oznaczeń Oksazylidynony graniczna strefy zahamowania wzrostu (mm) Linezolid A 19A Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Tedizolid IE IE IE IE 44

46 Enterococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Różne leki graniczna wzrostu (mm) Numerami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych MIC Literami oznaczono komentarze dotyczące wartości granicznych stref zahamowania wzrostu w metodzie dyfuzyjno-krążkowej Chloramfenikol Kolistyna Daptomycyna IE IE IE IE Fosfomycyna iv Fosfomycyna forma doustna Kwas fusydowy Metronidazol Mupirocyna Nitrofurantoina (wyłącznie A 15 A niepowikłane zakażenia układu moczowego), E. faecalis Rifampicyna Spektinomycyna Trimetoprim (wyłącznie 0, B 21 niepowikłane zakażenia układu moczowego) 2 Trimetoprim sulfametoksazol (ko-trimoksazol) 3 0, B Wiecej informacja na stronie internetowej 2/A. Wartości graniczne nitrofurantoiny odnoszą się tylko do E. faecalis 2/A Aktywność trimpetoprimu wobec Enterococcus spp. nie jest pewna, stąd populacja szczepów dzikich klasyfikowana jest jako średniowrażliwa. 3. Trimetoprim - sulfametoksazol w stosunku 1:19. Wartości graniczne wyrażono jako stężenie trimetoprimu 45

47 Enterococcus spp. Tabele wartości granicznych EUCAST wersja 6.0, obowiązująca od Przykłady wyglądu stref zahamowania wzrostu dla Enterococcus spp., oznaczanie wrażliwości na wankomycynę a) Wyraźna zewnętrzna krawędź wzrostu i średnica strefy 12 mm. Należy raportować jako wrażliwy. b-d) Rozmyta zewnętrzna krawędź wzrostu lub w strefie widoczne kolonie. Należy raportować jako oporny, nawet jeśli średnica strefy 12 mm. 46