Czy dym z komina szkodzi naszemu zdrowiu?

Transkrypt

1 Prezentowana praca Asi Nowak zajęła I miejsce w etapie wojewódzkim XXIII Ogólnopolskiej Olimpiady Promocji Zdrowego Stylu Życia PCK uzyskując maksymalną liczbę punktów za pomysł, aktualność problemu i realizację przedsięwzięcia Czy dym z komina szkodzi naszemu zdrowiu? Akcja prozdrowotna przygotowana i opracowana na etap wojewódzki XXIII Ogólnopolskiej Olimpiady Promocji Zdrowego Stylu Życia PCK Autor: Joanna Nowak uczennica Gimnazjum nr 2 z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Królowej Jadwigi w Działdowie Działdowo 2015

2 Spis treści 1. Wstęp. 2. Informacje z różnych źródeł (Internet, wywiady, rozmowy, spotkania itp.). 3. Opis działań skierowanych do różnych grup społecznych. a) współpraca z Samorządem Uczniowskim i SK PCK, b) spotkania z kolegami i koleżankami z klas I i II, c) współpraca z kołem plastycznym, d) zajęcia dla uczniów klasy I c ze Szkoły Podstawowej nr 3 w Działdowie, e) ulotka tematyczna, f) audycja radiowa w szkolnym radiowęźle, g) happening ekologiczny na terenie miasta. 4. Podsumowanie. 5. Bibliografia. 6. Załączniki. 2

3 1. Wstęp W pewne zimowe popołudnie wraz z moją mamą postanowiłyśmy pójść na spacer. Spadł śnieg, było słonecznie wspaniały czas, by wyjść na spacer i pooddychać świeżym powietrzem. Po długiej nauce potrzeba trochę ruchu. Po chwili zauważyłyśmy, że z niektórych kominów wydobywa się bladoróżowy dym, który był przyczyną duszącego zapachu. Od razu zorientowałyśmy się, że mieszkańcy osiedla domków jednorodzinnych palą śmieci w piecach i powietrze jest zanieczyszczone. Temat nielegalnego spalania powraca w każdym sezonie grzewczym. Nic się nie zmieni w naszej mentalności, dopóki nie zrozumiemy, że w ten sposób sami sobie szkodzimy. Niestety, spacer się nie udał, bo my chciałyśmy oddychać w trakcie spaceru świeżym powietrzem, a nie zanieczyszczonym. Po powrocie długo myślałam, czy ja jako mieszkaniec naszego miasta jestem w stanie coś w tej sprawie zrobić. Pomyślałam, że okazja nadeszła, ponieważ miałam przygotować się do okręgowej Olimpiady Promocji Zdrowego Stylu Życia. Szybko zaczęłam planować, co w tej sprawie mogę zrobić. Skontaktowałam się z opiekunem SK PCK i członkami koła oraz z Samorządem Uczniowskim i zaproponowałam współpracę przy realizacji mojego pomysłu. Resztę moich planów i działań opiszę w następnych rozdziałach. 3

4 2. Poszukiwania zdobywanie informacji z różnych źródeł. Od razu po powrocie do domu zaczęłam szukać informacji nt., od czego zależy rodzaj wydobywającego się dymu z komina. Czytałam trochę w Internecie, ale nie wystarczało mi to. Moja mama jest nauczycielem chemii w liceum, więc przeprowadziłam z nią miniwywiad. Dowiedziałam się, jakie są produkty spalania śmieci w piecach, a mianowicie tlenek węgla, dwutlenek węgla, chlorowodór, cyjanowodór, nakroleina, fosgen, fenol, dwutlenek siarki, formaldehyd oraz dioksyny. Dioksyny są związkami bardzo toksycznymi. Głównym źródłem dioksyn jest spalanie tworzyw sztucznych: opakowań plastikowych po sokach, mleku, butelek PET, płyt meblowych, laminatów, butów, worków foliowych, odpadów z gumy, starych opon, lakierów, rur PCV i pampersów. Wszystkie te produkty mają bardzo negatywny wpływ na życie i zdrowie człowieka. Okazuje się, że bez zaglądania komuś do pieca, można wywnioskować, czym pali. Biały dym daje palenie drewnem, czarny węglem, natomiast bladoróżowy informuje, że w piecu znajdują się śmieci. Cały czas nurtowało mnie, jak wielki wpływ na nasze zdrowie i czym może grozić takie niewinne palenie śmieci. O niekorzystnym wpływie na nasze zdrowie opowiedziała mi studentka medycyny z Gdańska, pani Katarzyna. Okazuje się, że nawet jeśli nie mamy bezpośredniego kontaktu z trującym dymem, to i tak możemy być narażeni na jego toksyczne związki. Dym z kominów przenika do gleby, a następnie do roślin. Gdy się o tym dowiedziałam, zaczęłam się zastanawiać, czy mój mały ogródek ze zdrową żywnością rzeczywiście ma sens. Pani Kasia opowiedziała mi bardzo dokładnie o poszczególnych związkach znajdujących się w dymie i ich działaniu na organizm. Wdychanie tlenku węgla powoduje utratę koordynacji ruchowej, a nawet śmierć. Dwutlenek węgla pobudza nasz układ oddechowy do większej inhalacji innych związków toksycznych. Chlorowodór niszczy oczy oraz wywołuje stany zapalne dróg oddechowych. Cyjanowodór, podobnie jak poprzedni związek, negatywnie działa na układ oddechowy. Nakroleina drażni błonę śluzową i spojówki. Fosgen wywołuje ostry obrzęk płuc i zmiany w krążeniu. Fenol działa niekorzystnie na układ nerwowy, upośledza słuch, wywołuje ból głowy, kaszel, osłabienie oraz swędzenie skóry. Dwutlenek siarki działa jak zabójca, ponieważ wywołuje obrzęk i skurcz krtani, co może wywołać śmierć, zaś formaldehyd ma działanie podobne do chlorowodoru. Dioksyny mają najgorsze działanie na nasz organizm spośród wszystkich powyżej wymienionych produktów. Te związki osłabiają odporność, powodują zmiany skórne, są odpowiedzialne za uszkodzenia systemu rozrodczego i defekty porodowe, opóźnienie w rozwoju, uszkodzenia wątroby, zwiększenie rozwoju ran, wypadanie włosów, spadek wagi, niski wzrost, choroby układu oddechowego, zwiększoną częstość chorób zakaźnych. Oprócz tego typu skutków, trujący dym 4

5 z komina, wynikający z palenia byle czego powoduje również nowotwory. Byłam zszokowana informacjami. Myślę, że ludzie którzy palą śmieci, są nieświadomi zagrożenia, jakie ściągają na siebie i innych mieszkańców. Pomyślałam, że przecież musi to regulować prawo. Poprosiłam opiekuna SK PCK o pomoc w skontaktowaniu mnie z Komendantem Straży Miejskiej. Kolejnym moim etapem pracy było przeprowadzenie wywiadu z Komendantem Straży Miejskiej. (Załącznik nr 1). Okazuje się, że w skali miasta jest to duży problem, mimo że są dokumenty, które zakazują palenia śmieci. Najważniejszym jest, przekonuje komendant, USTAWA o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r., w której w Art. 44. czytamy: 1. Termiczne przekształcanie odpadów może być prowadzone w spalarniach odpadów lub we współspalarniach odpadów. Komendant podkreśli, że zgodnie ze wspomnianą ustawą, każdy kto wbrew zakazowi termicznie przekształca odpady poza spalarniami odpadów lub współspalarniami odpadów podlega karze aresztu albo grzywny 1. Policja i Straż Miejska mają prawo do kontrolowania tego, co znajduje się w naszych piecach i mogą wypisać mandat nawet kilkusetzłotowy. Komendant zwrócił uwagę, że w Działdowie już od dwóch lat obowiązuje regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy 2. Zapoznałam się z nim i ze smutkiem stwierdziłam, że brak w nim zapisów dotyczących interesującego mnie problemu. Zwrócę na to uwagę burmistrzowi miasta w trakcie rozmowy. Wizyta w Komendzie Straży Miejskiej 1 2 Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001r. (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz z późn. zm.) Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy miasto Działdowo z dnia 21 lutego 2013r. 5

6 Spotkanie z Komendantem Straży Miejskiej Panem Pawłem Wółkowskim Wcześniej jednak przeprowadziłam wywiad z Panem Kazimierzem Kordeckim - przewodniczącym Zarządu Ekologicznego Związku Gmin Działdowszczyzna. W trakcie rozmowy przewodniczący z dumą podkreślił, że w Działdowie segregacja śmieci prowadzona jest od wielu lat. Zwrócił uwagę, iż spalanie śmieci w nowoczesnych spalarniach jest całkowicie bezpieczne. Emisja trujących związków jest ograniczona do minimum, poprzez zastosowanie zaawansowanych technologicznie filtrów. Niemniej jednak koszty budowy są bardzo duże. Spalarnie umożliwiają wykorzystanie energii znajdujących się w śmieciach. Natomiast spalanie śmieci przez osoby prywatne powoduje, że wszystkie substancje szkodliwe podczas spalania są wydalane przez komin, a następnie wdychane przez ludzi i są źródłem chorób między innymi raka płuc, (woj. warmińsko-mazurskim zachorowalność jest jedną z największych w Polsce.) Pan Kordecki potwierdził, że ludzie podczas okresu grzewczego palą śmieci. Od listopada do marca do Związku Ekologicznego trafia o wiele mniej papieru, który ludzie najprawdopodobniej używają do rozpałki i palenia. Przeciętnie mieszkaniec produkuje 240 kg śmieci w ciągu roku, z czego śmieci nadające się do wtórnego użytku stanowią tylko połowę tego. Okazuje się, że prasa kolorowa nie nadaje się do recyklingu. 6

7 3. Zaplanowanie działań i skierowanie ich do różnych grup społecznych: a) Rozpoczęłam współpracę z Samorządem Uczniowskim i Szkolnym Kołem PCK. Przedstawiłam im ten wielki problem, korzystając z broszury Nie dla Niskiej Emisji, czyli czy wiesz czym oddychasz? 3. Nie zostawiliśmy tego obojętnie, w kilku grupach napisaliśmy odezwę do mieszkańców Działdowa. Wszyscy pracowali z wielkim zaangażowaniem, toczyła się burzliwa dyskusja. Zaproponowałam burzę mózgów, padło wiele ciekawych propozycji, które zawarliśmy w odezwie. (Załącznik nr 2). Praca nad Odezwą do mieszkańców miasta Działdowa 3 Nie dla Niskiej Emisji czyli czy wiesz czym oddychasz?, praca zbiorowa: dr inż. Iwona Kuczyńska, dr Witold Lenart i inni, Gliwice

8 Biorąc pod uwagę wagę tej sprawy, postanowiłam zacząć od środowiska mi najbliższego i uświadomić moich rówieśników. Przygotowałam prezentację multimedialną na temat zdobytej wcześniej wiedzy (Załącznik nr 3). Następnie przybliżyłam temat uczniom z pierwszych i drugich klas poprzez zaprezentowanie tematyki popartej prezentacją multimedialną. Byli bardzo zainteresowani. Przeprowadziłam z nimi ciekawą dyskusję. Szczególną uwagę zwróciłam na szkody, jakie dla naszego organizmu ma wdychanie różnych toksycznych związków. Doszliśmy do wniosku, że oprócz przywiązywania wagi do dymu i jego wpływu na nasze zdrowie trzeba także pamiętać o segregacji śmieci, przecież w naszym mieście temat segregacji śmieci jest nam znany wiele lat. Od lat Ekologiczny Związek Gmin Działdowszczyzna dba, byśmy segregowali śmieci, był czas gdy bezpłatnie odbierano u nas śmieci, a mimo to ciągle jest problem ich spalania w piecach. Po zakończonych zajęciach przeprowadziłam wśród kolegów i koleżanek ankietę ewaluacyjną ( Załącznik nr 4 ). 8

9 Praca nad prezentacją Zaprezentowanie wyników pracy 9

10 Spotkanie z klasą IIa Spotkanie z klasą I e 10

11 c) W mojej szkole bardzo prężnie działa koło plastyczne, pomyślałam, że na pewno włączą się do akcji. Poprosiłam o pomoc, omówiliśmy problem i członkowie koła bardzo chętnie zaangażowali się. Powstały bardzo wymowne plakaty, mocno przykuwające uwagę. Byłam bardzo szczęśliwa, że mogę umieścić je niedaleko głównego wejścia do szkoły. Zdjęcia przedstawiające efekt pracy koła plastycznego 11

12 12

13 13

14 d) Ludzie już od najmłodszych lat powinni być świadomi, jak ważne jest nasze zdrowie i ochrona środowiska. Moim kolejnym zaplanowanym krokiem było zaproszenie pierwszoklasistów z zaprzyjaźnionej szkoły podstawowej. Z opiekunem SK PCK opracowałam scenariusz zajęć z młodszymi kolegami (Załącznik nr 5). Bardzo przeżywałam to spotkanie. Do tej pory nigdy nie miałam okazji prowadzić zajęć, było to moje nowe doświadczenie, ale bardzo ciekawe i udane. Wszyscy dobrze się bawili i myślę, że na pewno wynieśli wiele ciekawych doświadczeń i wiedzy z tych zajęć. Zajęcia z klasą I c ze Szkoły Podstawowej nr 3 w Działdowie 14

15 15

16 16

17 e) Moi rówieśnicy i pierwszoklasiści to za mało, postanowiłam stworzyć ulotkę promującą walkę z paleniem śmieci i ukazującą zły wpływ zanieczyszczonego powietrza na organizm człowieka i przyrodę. Ulotka i odezwa były dodatkiem do naszej szkolnej gazety GimŻycie, rozdaliśmy ją także w trakcie happeningu mieszkańcom miasta (Załącznik nr 6). 17

18 f) Znajomi z radiowęzła umożliwili mi przeprowadzenie kilkuminutowej audycji radiowej. Wiele osób po tym, dopytywało się mnie, w jaki jeszcze sposób mogą pomóc naszej planecie i nam wszystkim. Audycja w radiowęźle g) Wspólnie z członkami SU i SK PCK zorganizowałam happening. Wyszliśmy na ulice miasta, rozdawaliśmy mieszkańcom miasta odezwy i przygotowane ulotki. Naszemu happeningowi sprzyjała świetna pogoda. Świeciło piękne słoneczko, co widać na zdjęciach poniżej. W związku z tym spotkaliśmy sporo ludzi już w ogródkach. Ludzie często dopytywali o naszą akcję, przyznawali się w trakcie rozmów, że ich wiedza na temat skutków spalania śmieci na organizm człowieka była do tej pory znikoma. Gimnazjaliści chętnie udzielali wskazówek i uświadamiali o konsekwencjach palenia śmieci w piecach i braku segregacji śmieci. Happening oprócz promowania właściwej postawy był świetną formą integracji. Naszym znakiem rozpoznawczym były maseczki na twarzach i hasła Nie pal śmieci. 18

19 Happening na terenie osiedla domków jednorodzinnych 19

20 20

21 4. Podsumowanie Moim zasadniczym celem przeprowadzonej akcji było zwrócenie uwagi na problem spalania śmieci w domowych kotłowniach i zagrożenia z tym związane dla naszego organizmu. Myślę, że moje zaplanowane i zrealizowane zadania przybliżyły skalę zagrożenia mieszkańcom Działdowa, uczniom Gimnazjum nr 2 i dzieciom z zaprzyjaźnionej Szkoły Podstawowej nr 3. Żywa, spontaniczna reakcja mieszkańców otrzymujących opracowaną przeze mnie ulotkę utwierdza mnie w przekonaniu, iż akcja ta miała sens i mój trud nie poszedł na marne. Plakaty wykonane przez członków koła plastycznego, wzbudzały wśród uczniów i gości odwiedzających szkołę olbrzymie zainteresowanie. Ostre i jednoznaczne w przekazie uświadamiają oglądającym zagrożenia związane z oddychaniem zanieczyszczonym powietrzem. Moje przygotowanie merytoryczne do przeprowadzenia happeningu, zajęcia przeprowadzone przeze mnie z pierwszoklasistami uświadomiły mi, że wśród najmłodszych mieszkańców mojego miasta i gimnazjalistów problem ze spalaniem śmieci nie będzie występował. Rozumienie przez najmłodszych potrzeby segregacji śmieci, pozwala mi domniemywać, iż oni nie będą palić śmieci. O trafności mojego przedsięwzięcia przekonały mnie wyniki ankiety ewaluacyjnej, z której wyraźnie wynika, że do pieców śmieci powinny trafiać już sporadycznie. Ankietę wypełniło 86 uczniów mojego gimnazjum. Na pierwsze i trzecie pytanie procent twierdzących odpowiedzi w obu przypadkach wynosił powyżej 85%. Przy drugim pytaniu 47% uczniów odpowiedziało: zawsze. Mój udział w Olimpiadzie zainspirował mnie do podjęcia trudnego, ale ważnego społecznie tematu. Uświadomiłam najpierw sobie, a później innym jak wielkie zagrożenie dla środowiska naturalnego, a przede wszystkim dla zdrowia ludzi stanowi spalanie śmieci w domach. 21

22 5. Bibliografia 1. Ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001r. (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz z późn. zm.) 2. Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy miasto Działdowo z dnia 21 lutego 2013r 3. Nie dla Niskiej Emisji czyli czy wiesz czym oddychasz? Broszura 1 4. Ekologia z ochroną środowiska, E. Pyłka Gutowska, Warszawa 2004, Wydawnictwo Oświata 5. Ochrona środowiska, Manfred Hafner, Kraków 1993, Polski Klub Ekologiczny Strony internetowe: fundacjaarka.pl 22

23 6. Załączniki: Załącznik nr 1: Wywiad z Komendantem Straży Miejskiej w Działdowie Załącznik nr 2: Odezwa do mieszkańców Działdowa Załącznik nr 3: Prezentacja multimedialna Załącznik nr 4: Wzór ankiety ewaluacyjnej Załącznik nr 5: Scenariusz spotkania z uczniami klasy I szkoły podstawowej Załącznik nr 6: Ulotka tematyczna Dym z komina 23