raport Zmiany cen nieruchomości Czy deweloperzy budują teraz większe mieszkania? Mikroapartamenty w polskich miastach - czy to dobra inwestycja?

Transkrypt

1 raport III kw Zmiany cen nieruchomości Czy deweloperzy budują teraz większe mieszkania? Mikroapartamenty w polskich miastach - czy to dobra inwestycja? ABC inwestowania w nieruchomości

2 Spis treści 5 Zmiany cen mieszkań w wybranych kategoriach 11 Jakich nieruchomości szukają Polacy? Czy deweloperzy budują teraz większe mieszkania? Co jest najważniejsze przy wyborze mieszkania? Rynek kredytów hipotecznych w III kwartale 2015 r. *str. 28 Co jest najważniejsze przy wyborze mieszkania? 34 Mikroapartamenty w polskich miastach - czy to dobra inwestycja? 37 ABC inwestowania w nieruchomości 39 Czy architektura ma wpływ na wartość nieruchomości? 41 Nowy MdM. Co się zmieniło? 43 Szukasz mieszkania lub domu? Mamy to *str. 34 Mikroapartamenty w polskich miastach 45 Gratka wywiad *str. 39 Czy architektura ma wpływ na wartość nieruchomości? 50 Zima za pasem, czas na ogrzewanie 2

3 ... Gratka.pl to jeden z najbardziej rozpoznawalnych polskich serwisów z ogłoszeniami nieruchomości. Od ponad 15 lat koncentrujemy się na efekcie finalnym, jakim jest doprowadzenie do skojarzenia obu stron transakcji kupna/sprzedaży nieruchomości. Gratka.pl to ponad 1,14 mln ofert nieruchomości z kategorii mieszkań, działek, gruntów, garaży i lokali użytkowych, które można wyszukiwać na mapie w interesującym użytkownika obszarze. Z serwisem współpracuje ponad 3600 biur nieruchomości i ponad 500 deweloperów. Serwis jest dostosowany do wszystkich urządzeń mobilnych. W przeglądarkach mobilnych użyteczność zapewnia technologia RWD. Na urządzenia z systemami ios, Android i Windows Phone - powstała darmowa aplikacja, dobrze oceniona przez użytkowników i klientów za ułatwienie kontaktu między nimi. Metodologia analiz: gratka.pl Opracowanie: zespół redakcyjny gratka.pl Serwis gratka.pl należy do 3

4 Spis treści 4

5 Zmiany cen mieszkań w wybranych kategoriach Ceny sprzedaży mieszkań na rynku wtórnym Województwo średnia cena lipiec 2015 średnia cena wrzesień 2015 Różnica lipiec/ wrzesień 2015 dolnośląskie % kujawsko-pomorskie % lubelskie % lubuskie % łódzkie % małopolskie % mazowieckie % opolskie % podkarpackie % podlaskie % pomorskie % śląskie % świętokrzyskie % warmińsko-mazurskie % wielkopolskie % zachodniopomorskie % Źródło: opracowanie na podstawie danych zawartych w serwisie gratka.pl (lipiec/wrzesień 2015) 5

6 Zmiany cen ofertowych m kw. mieszkania w miastach wojewódzkich na rynku wtórnym (lipiec/wrzesień 2015) 1 pokojowe 2 pokojowe 3 pokojowe Miasto Lipiec Wrzesień Zmiana Lipiec Wrzesień Zmiana Lipiec Wrzesień Zmiana Białystok ,4% ,6% ,3% Bydgoszcz ,1% ,4% ,7% Gdańsk ,2% ,2% ,5% Gorzów Wielkopolski ,0% ,5% ,7% Katowice ,1% ,8% ,0% Kielce ,7% ,4% ,3% Kraków ,1% ,4% ,6% Lublin ,1% ,4% ,2% Łódź ,1% ,0% ,2% Olsztyn ,4% ,1% ,0% Opole ,2% ,2% ,2% Poznań ,0% ,0% ,5% Rzeszów ,0% ,2% ,5% Szczecin ,4% ,4% ,7% Warszawa ,3% ,3% ,4% Wrocław ,4% ,3% ,3% 6

7 Zmiany cen ofertowych mieszkań na rynkach regionalnych od stycznia do września 2015 r. -1,7% 1,5% 2,0% -3,6% -1,4% 0,3% 0,5% 3,8% -4,1% 0,5% 3,8% 4,1% 0,2% -1,2% 1,5% -2,4% zachodniopomorskie wielkopolskie warmińsko-mazurskie świętokrzyskie śląskie pomorskie podlaskie podkarpackie opolskie mazowieckie małopolskie łódzkie lubuskie lubelskie kujawsko-pomorskie dolnośląskie -5,0% -4,0% -3,0% -2,0% -1,0% 0 1,0% 2,0% 3,0% 4,0% 5,0% Źródło: opracowanie na podstawie danych zawartych w serwisie gratka.pl (styczeń/wrzesień 2015) Około 65 proc. polskich mieszkań z rynku wtórnego, oferowanych w III kwartale 2015 roku do sprzedaży, miało ponad 15 lat, reszta to lokale wybudowane po roku Najwięcej lokali ponad trzynastoletnich proponowano do sprzedaży podobnie jak w porzednich kwartałach... - w Opolu: 85 proc. całej oferty rynkowej w tej lokalizacji.... Z drugiej strony najwięcej mieszkań wybudowanych w ostatnich czternastu latach oferowano do sprzedaży w Krakowie - 46 proc. całej oferty sprzedażowej mieszkań na rynku wtórnym w tym mieście. Warto zaznaczyć, że w porównaniu z II kwartałem tego roku odsetek ten wzrósł. Jeśli chodzi o strukturę sprzedaży mieszkań ze względu na ilość pokoi to dominowały we wszystkich analizowanych miastach mieszkania 2- i 3-pokojowe. 7

8 Struktura wiekowa mieszkań MIASTO Mieszkania wybudowane przed rokiem 2000 Mieszkania wybudowane między latami Białystok Bydgoszcz Gdańsk Gorzów Wielkopolski Katowice Kielce Kraków Lublin Łódź Olsztyn Opole Poznań Rzeszów Szczecin Warszawa Wrocław OGÓŁEM 78% 72% 65% 71% 75% 76% 54% 78% 77% 65% 85% 64% 64% 77% 59% 66% 65% 22% 28% 35% 29% 25% 24% 46% 22% 23% 35% 15% 36% 36% 23% 41% 34% 35% Źródło: opracowanie na podstawie danych zawartych w serwisie gratka.pl (lipiec/wrzesień 2015) 8

9 Struktura sprzedaży mieszkań ze względu na liczbę pokoi MIASTO 1 pokój 2 pokoje 3 pokoje Więcej niż 3 pokoje Białystok 12% 35% 38% 15% Bydgoszcz 8% 40% 40% 12% Gdańsk 6% 38% 36% 20% Gorzów Wielkopolski 7% 32% 43% 18% Katowice 9% 34% 40% 17% Kielce 9% 38% 37% 16% Kraków 14% 39% 34% 14% Lublin 7% 32% 43% 19% Łódź 11% 43% 35% 11% Olsztyn 10% 39% 35% 16% Opole 6% 36% 40% 18% Poznań 10% 39% 36% 15% Rzeszów 9% 36% 40% 16% Szczecin 8% 34% 38% 20% Warszawa 9% 34% 38% 19% Wrocław 10% 41% 36% 13% OGÓŁEM 10% 36% 36% 18% Źródło: opracowanie na podstawie danych zawartych w serwisie gratka.pl (lipiec/wrzesień 2015) 9

10

11 Jakich nieruchomości szukają Polacy? Sytuacja na rynkach regionalnych BIAŁYSTOK W Białymstoku w III kwartale było widać ożywienie rynku, zarówno w sprzedaży jak i wynajmie mieszkań. Niewątpliwie jest to zasługa zmian w rządowym programie MdM, w którym obecnie można otrzymać dofinansowanie także na nieruchomości z rynku wtórnego. W programie Mieszkanie dla Młodych maksymalna cena metra kwadratowego w Białymstoku wynosi 3745 zł, dlatego też bardzo dużym zainteresowaniem cieszą się mieszkania 2-3 pokojowe i do remontu. Jeszcze kilka miesięcy temu na rynku białostockim było wiele takich mieszkań, praktycznie w każdej dzielnicy. Obecnie są dostępne jedynie na osiedlu Dziesięciny. Mniejsze mieszkania, 2-pokojowe o metrażu około 33 m kw., zwłaszcza w Centrum oraz na osiedlach Piasta i Białostoczek, sprzedają się w przeciągu kilku dni. Klienci chętnie kupują zwłaszcza wykończone, w pełni wyposażone i umeblowane... lokale. Chętnie też wybierają mieszkania projektowane przez dekoratorów czy architektów wnętrz o nowoczesnej stylistyce. Zauważamy coraz większą liczbę osób poszukujących mieszkania, przez co czas sprzedaży się skraca, a ceny rosną zanotowaliśmy wzrost o 1%-1,5% w porównaniu z poprzednim kwartałem. Sytuacja się zmienia i widać, że zaczynamy mieć do czynienia z rynkiem sprzedającego. Mieszkania na wynajem w dobrym standardzie w III kwartale roku, jak zawsze w tym okresie, praktycznie wszystkie zostały wynajęte. Klienci najczęściej szukali w centralnej części miasta, ale większą wagę przywiązywali do wykończenia. Studia w Centrum są wynajmowane w granicach zł, 2-pokojowe za zł, a 3-pokojowe i większe od zł. Na rynku białostockim brakuje dobrze wykończonych, dużych mieszkań w nowym budownictwie w centrum, które można by wynajmować powyżej 2500 zł. Wraz z napływem zagranicznych studentów na kierunki... medyczne, rynek wynajmu w Białymstoku z roku na rok jest coraz bardziej stabilny, a ceny rosną. Białystok zaczynana przyciągać inwestorów, którzy kupują po kilka mieszkań i zlecają biurom nieruchomości zarząd nad najmem. W porównaniu z II kwartałem ceny wynajmu są wyższe o 10%. W głównej mierze jest to spowodowane sezonowością, dlatego też po Nowym Roku niezna-cznie spadną, aby znowu w II kwartale pójść do góry, wraz z prognozowanym wzrostem cen nieruchomości. 11

12 W związku ze wzrostem czynszów za wynajem i letnią stopą zwrotu inwestycji, na rynku białostockim zaczynają się pojawiać inwestorzy, którzy posiadają po kilkanaście nieruchomości.... W sektorze domów także widzimy ożywienie. Na atrakcyjności zyskują te nieruchomości, w których po rocznej ekspozycji dokonano korekty cenowej. Ceny są na bardzo podobnym poziomie jak w II kwartale roku, ale częściej się sprzedają. Klienci szukają kilkuletnich posesji o średnim standardzie wykończenia, z niedużą działką o powierzchni około 600 m kw. Istotna jest lokalizacja i dobre połączenie komunikacją miejską. Powoli oferta domów w Białymstoku zaczyna się kurczyć, ponieważ brakuje nowych inwestycji. GDAŃSK Ostatni kwartał był bardzo dynamiczny na rynku sprzedaży mieszkań. Duże zainteresowanie pod kątem inwestycyjnym oraz zbliżający się początek roku akademickiego sprawił dodatkowe ożywienie na rynku lokali mieszkalnych. Ceny nie spadały, a nawet trochę wzrosły (ok. 2%) w stosunku do poprzedniego kwartału. W ostatnim tygodniu zanotowaliśmy kilka transakcji, gdzie cena końcowa była wyższa o 5-7% w stosunku do ofertowej, ponieważ klienci przebijali wzajemnie swoje oferty. Grunty również sprzedawały się dobrze, a ceny były stabilne. Dobre lokalizacje ze sprawnym i szybkim dojazdem do centrum... i kluczowych dzielnic trzymały ceny. Tu nie można było liczyć na rabaty ze względu na spadająca liczbę dobrych parceli w obrocie. Domy są obszarem, gdzie można uzyskać największą różnicę pomiędzy ceną ofertową a transakcyjną. Duże znaczenie ma stan techniczny, zakres remontu lub standard w przypadku domu do zamieszkania. Z zarejestrowanych transakcji zauważyliśmy spadek cen o ok. 3 do 5%. Klienci są dobrze przygotowani do zakupu, konsultują zakup z doradcami technicznymi i robią kosztorysy, dzięki czemu mogą wyraźniej wpłynąć na sprzedających by obniżali ceny. Pod kątem inwestycyjnym Polacy nadal najchętniej kupują lokale 2 pokojowe. Mimo tej stałej W przypadku działek mamy do czynienia z sezonowością. Ich ceny są takie same jak w II kwartale roku i tylko zimą przeważnie spadają, a w marcu znów idą do góry. W ofercie jest dużo działek, więc kupujący bardzo rozsądnie podchodzą do zakupu. Cezary Czech, Dyrektor Oddziału PÓŁNOC Nieruchomości Białystok 12

13 tendencji większym niż ostatnio zainteresowaniem cieszyły się kawalerki. Odczuwamy na rynku dużą ilość gotówki, głównie z powodu mało atrakcyjnych lokat oferowanych przez banki. W mniejszym stopniu popularne są duże mieszkania, ale zdarza się, że inwestorzy kupują je i wynajmują pokoje osobno. Intensywny rozwój komunikacji w Gdańsku włącza kolejne dzielnice do grona atrakcyjnych inwestycyjnie nieruchomości. Adam Świrgoń, Dyrektor Oddziału PÓŁNOC Nieruchomości Gdańsk LUBLIN W III kwartale 2015 roku średnie ceny transakcyjne... mieszkań obniżyły się o 2 proc. - takie wyniki są w znacznym stopniu uwarunkowane nowelizacją programu Mieszkanie dla Młodych. Spośród mieszkań rynku wtórnego, których ceny oscylowały wokół wyznaczonego progu (w Lublinie było to 3780 zł/m kw. w III kw. roku), spadek cen wynosi od 50 do nawet 200 zł za m kw. W przypadku mieszkań, których wartość za metr kw. wynosiła znacznie więcej niż wymagany próg MdM, spadek nie przekraczał 1%.... W dalszym ciągu prym wiodą mieszkania dwu i trzy pokojowe, kupowane najchętniej w niskim budownictwie. Mieszkanie takie powinno być zlokalizowane na osiedlu powstałym minimum w latach 90., posiadać balkon, dogodny dostęp do komunikacji miejskiej i rozbudowaną infrastrukturę (przychodnie specjalistyczne, szkoły, sklepy, miejsca rekreacyjne). Coraz częściej dodatkowym warunkiem staje się dostępność miejsc parkingowych lub garaży, co pozytywnie wpływa na decyzję odnośnie zakupu samego mieszkania, nawet gdy łączy się to z większym wydatkiem. Średnia cena za metr kwadratowy jaką trzeba zapłacić za swoje M w Lublinie utrzymuje się na dość wysokim poziomie 5100 złotych, z nieznaczną obniżką w stosunku do II kwartału na poziomie ok. 50 złotych. Rynek wynajmu mieszkań w III kwartale 2015 standardowo przeszedł znaczne ożywienie. Pojawiło się wiele nieruchomości, których umowy najmu ustały z końcem czerwca. Tutaj rynek oferuje bardzo wiele. Mieszkania jednopokojowe, w zależności od standardu i lokalizacji, są wynajmowane za cenę od 900 do 1500 złotych. Największe dwu i trzypokojowe są do wynajęcia za 1200 do 3000 złotych. Tutaj też główne znaczenie ma lokalizacja i standard. Dodatkowy sprzęt RTV i AGD staje się normą, jak to, że mieszkanie powinno być urządzone w nowoczesnym stylu. Konsekwentnie klienci najwięcej mieszkań szukają w śródmieściu oraz dzielnicach sąsiadujących z centrum i w pobliżu wyższych uczelni, na 13

14 co z resztą rynek jest przygotowany i ma wiele do zaoferowania. Mieszkania czteropokojowe i większe, tak jak w przypadku sprzedaży, posiadają swoją grupę klientów, która jest znacznie mniejsza i nie ma na nie sezonowości. Ceny za wynajem w ostatnim kwartale nie uległy zmianom. Ceny domów w Lublinie plasują się na poziomie od 400 tysięcy do kilku milionów złotych. Trzeci kwartał nie przyniósł wielkich zmian, ceny ofertowe jak zwykle w trakcie sezonu były dość elastyczne. Spadki obejmowały nieruchomości tych właścicieli, którym najbardziej zależało na sprzedaży. Specyfika tego rynku polega na tym, że właściciele wybierali projekt domu względem gustu i własnych potrzeb. Dopasowanie się stron bywa bardzo trudne. Największą szansę na sprzedaż mają te domy, które są zbudo-wane z czytelnym rozdziałem przestrzeni na dzienną i nocną, oraz są możliwie tanie w utrzymaniu.... Lokalizacja w dzielnicy miejskiej, w zabudowie domów jednorodzinnych, ma w Lublinie nieraz większe znaczenie jak sam budynek, który można zburzyć lub przeprowadzić gruntowny remont. Z kolei oferty z gmin przyległych do miasta są znacznie bardziej surowo traktowane - nieruchomość taka powinna niemalże w 100% spełniać oczekiwania poszukującego i być w doskonałej lokalizacji. Problemem domów z rynku wtórnego jest ich cena, do której oprócz działki, budynku i wykończenia, właściciel doliczył także wartość sentymentalną i własną pracę, włożoną w jego utrzymanie i pielęgnację. W efekcie takie nieruchomości często mają ją zawyżoną o kilkadziesiąt, a nawet kilkaset tysięcy złotych, przez co trudniej je sprzedać. Z czasem, gdy sprzedaż się wydłuża, następuje obniżka ceny dużymi skokami po kilkadziesiąt tysięcy złotych, finalnie osiągając wysokość realnej wartości domu i działki. Cena gruntów budowlanych w trzecim kwartale nie uległa zmianie względem drugiego. W dalszym ciągu w odległości do 25 km od centrum trzeba było zapłacić od 150 do 250 złotych za m2. Najczęściej pożądana wielkość działki to 1000 m kw. Dużą uwagę klienci przywiązują do mediów, czy są dostępne na działce lub jej pobliżu. Niemałe znaczenie ma również czas i komfort dojazdu do miejsca pracy. Szybko powstające osiedla domów jednorodzinnych w okolicach Lublina poprawiają kondycję gmin i podnoszą wartość gruntów. W miarę powiększania się tych osiedli cena za metr będzie lawinowo rosła. Dla wielu może to być jeszcze dobra okazja na dobrą... inwestycję lub niższy koszt wybudowania własnego domu. Grunty budowlane w samym Lublinie, wyłączając osiedla domów jednorodzinnych, raczej zostaną zdominowane przez deweloperów, ze względu na wysokie ceny (ok złotych za m kw.) i sąsiedztwo wielopiętrowych budynków. Technologia budowlana i miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego będą wypychały budownictwo jednorodzinne na obrzeża. Mateusz Paruch, Doradca ds. Nieruchomości PÓŁNOC Nieruchomości Lublin 14

15 Wynajem mieszkań natomiast jak zawsze przed rozpoczęciem roku akademickiego uległ znacznemu ożywieniu, a i ceny delikatnie rosną, średnio do około 10% w stosunku do pierwszego półrocza. Również wpływ na dużą podaż mieszkań na wynajem ma rozwój firm w Bydgoszczy, Zakłady PESA firma ATOS, Altacel-Lucent, Mobica oraz nowo wybudowana Galeria Zielone Arkady przyciągają do pracy osoby z innych miast, którzy jednocześnie poszukują mieszkań na wynajem. BYDGOSZCZ W ostatnim kwartale 2015 roku w regionie bydgoskim nie zauważono drastycznych zmian cen na rynku mieszkaniowym zarówno w sprzedaży jak i wynajmie mieszkań. Nastąpił delikatny spadek cen sprzedaży o około 1 % tendencja ta jednak jest potwierdzeniem spadku cen od początku 2015 roku o około 3% do 4% osiągając względną stabilizację. Zauważono ożywienie rynku i niewielką zwyżkę ilości zawieranych transakcji, nie ma to jednak jak do tej pory bezpośredniego przełożenia na ceny sprzedaży. Zarówno w sprzedaży jak i wynajmie największym zainteresowaniem cieszą się tańsze 2-3, a nawet 4-pokojowe mieszkania, raczej o mniejszym metrażu. Analizując bazę ofert przeznaczonych do sprzedaży zauważamy spadki cen ofertowych. Sprzedający skłonni są do dość sporych negocjacji, niestety klienci kupujący liczą na dalsze obniżki, stąd proces decyzyjny bardzo przeciąga się w czasie. Coraz większe oczekiwania kupujących w stosunku do jakości mieszkań używanych oraz obniżki cen zmuszają sprzedających do większego wysiłku. Mimo z informacji z rynku wynika, że zmniejsza się chęć właścicieli nieruchomości do negocjowania cen. Również rynek nieruchomości dotyczący sprzedaży domów zachowuje się podobnie jak rynek mieszkaniowy, widać tu jednak zdecydowanie większe zainteresowanie domami mniejszymi i tańszymi zarówno 15

16 w zakupie jak i eksploatacji. Drogie nieruchomości w cenach bliskich 1 mln zł muszą się liczyć przy ewentualnym zawarciu transakcji z dużą korektą ceny sprzedaży, natomiast domy z metrażem do 120 max 150 m. kw.adratowych cieszą się sporym zainteresowaniem i zaobserwowaliśmy przynajmniej kilkanaście tego typu transakcji w ostatnich trzech miesiącach. Podobnym zainteresowaniem, lecz z większą stabilizacją, cieszą się działki budowlane. Na tym rynku wpływ na popyt ma pora roku oraz bardzo dobra cena związana z lokalizacją. Potencjalni kupujący wyszukują okazję na zasadzie znalezienia Sprzedającego, któremu zależy na pośpiechu podczas sprzedaży nieruchomości gruntowej, aby móc mocno negocjować cenę. Podsumowując rynek nieruchomości jest obecnie rynkiem kupujących. Zauważamy, że aktualnie obniżki cen nie są wystarczającym argumentem przemawiającym za kupnem nieruchomości. Dlatego też w celu sfinalizowania transakcji właściciele wykorzystują różne metody zachęcenia potencjalnych nabywców. Można założyć, że dbałość o jakość informacji oraz dobre i atrakcyjne zdjęcia przygotowanych do sprzedaży nieruchomości są obecnie wśród dobrych biur pośredniczących standardem. Zbigniew Dymarkowski, Dyrektor Oddziału PÓŁNOC Nieruchomości Bydgoszcz... TORUŃ... Średnie cena sprzedaży mieszkań z rynku wtórnego na początku III kwartału w Toruniu wynosiła ok zł za m kw. Porównując do II kwartału średnia ta jest niższa o ponad 100 zł/m. kw. W lipcu wynosiła 4230 zł/m. kw., w sierpniu 4200 zł/m. kw., a we wrześniu 4100 zł/m. kw. Na obniżenie cen na rynku wtórnym zdecydowanie wpłynął także rządowy program Mieszkanie Dla Młodych, który od niedawna objął także rynek wtórny. Średni koszt wynajęcia mieszkania w Toruniu to ok zł/m. kw. W przypadku lokali o wyższym standardzie zlokalizowanych na nowych osiedlach ok. 30 zł/m. kw. Niewielki wzrost cen można było zaobserwować we wrześniu, zwłaszcza w przypadku lokali położonych niedaleko Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. W przypadku działek i domków jednorodzinnych ceny pozostają stabilne. W centrum miasta na osiedlach domków jednorodzinnych działka budowlana to koszt ok. 500 zł/m. kw. Znacznie atrakcyjniej kształtują się ceny działek poza granicami miasta ok. 100 zł/m. kw.. 16

17 W ostatnim kwartale nie nastąpiła widoczna zmiana poziomu cen. Do transakcji nieruchomościami gruntowymi dochodzi rzadziej niż w przypadku lokali mieszkalnych.... Polacy w Toruniu szukają przede wszystkim niewielkich mieszkań. Największym zainteresowaniem cieszą się mieszkania dwupokojowe o powierzchni do 50 m. kw., zlokalizowane niedaleko centrum. Najlepiej gdy lokal znajduje się w niskim bloku mieszkalnym (do 5 kondygnacji). W przypadku wyższych obiektów pożądana jest winda w budynku. Zdarza się, że Polacy licząc na niższą cenę szukają mieszkań w gorszym stanie techniczno-użytkowym, które są w stanie samodzielnie wyremontować. Ceny mieszkań w bardzo dobrym stanie technicznym są zbliżone do lokali oferowanych przez deweloperów. Jacek Niedźwiecki, Dyrektor Oddziału PÓŁNOC Nieruchomości Toruń CZĘSTOCHOWA Ceny nieruchomości w Częstochowie w II i III kwartale 2015 kształtują się na podobnym poziomie. Nie odczuliśmy większej zmiany. Nie zapowiada się żeby miało się to zmienić. Jednym z kryteriów, które mogą wpłynąć na obniżenie się cen nieruchomości z początkiem przyszłego roku może być podwyższenie progu wkładu własnego przy kredycie hipotecznym. Rynek mieszkań jest jednym z głównych rynków sprzedaży nieruchomości w Częstochowie. Najchętniej kupowanymi są mieszkalna dwupokojowe w dzielnicy Tysiąclecie o pow m2, piętra od 1-3 w bloku czteropiętrowym. Największym zainteresowaniem cieszą się lokale po modernizacji o podwyższonym standardzie z tym, że takich mieszkań jest na rynku niewiele, ceny od tys. zł. Mieszkania, które wymagają generalnego remontu M-3 ceny od tys. zł. Sprzedaż domów w naszym rejonie to budynki do modernizacji w cenach od 100 do 200 tys. zł w najbliższym okolicach Częstochowy do 15km od Centrum. Obecnie rynek sprzedaży domów i gruntów nie cieszy się dużym zainteresowaniem, na tomiast najchętniej wybieranymi domami są budynki do modernizacji km od Centrum Częstochowy w cenie tys. zł. Działki które w III kwartale br. sprzedawaliśmy to działki budowlane zlokalizowane ok. 20 km od Częstochowy w granicach cenowych tys. zł. Co do rynku wynajmu mieszkań najchętniej wybieranymi lokalami w III kwartale 2015 były mieszkania o podwyższony standardzie wykończenia M-3 w granicach cenowych zł. Sezon na wynajem mieszkań to lipiec i sierpień, w tym okresie najwięcej kwater szukają studenci. 17

18 Łukasz Żabicki, Dyrektor Oddziału PÓŁNOC Nieruchomości Częstochowa ZAKOPANE Ceny wynajmu nieruchomości są stabilne i niezmienne od 5 lat. Klasyczne mieszkanie na wynajem między m. kw. to kwota 1500 zł + opłaty. Cena może się korygować o lokalizację i metraż (bardzo małe lub bardzo duże). Mieszkania w starym budownictwie (bloki i wybudowane po 1998 roku) nie zdrożały. Ceny kształtują się na poziomie od 5500 zł za m. kw. do 8000 zł. m. kw. Nowe budownictwo (tylko ścisłe centrum) - ceny wzrosły o ok zł. za m. kw. Ceny domów się nie zmieniły. Poziom cen od zł do zł. Aktualnie poszukiwane są: mieszkania do 300 tys. zł. ok m. kw. (stare budownictwo), tzw. apartamentów (nowe budownictwo) w cenie do 500 tys. zł., domów do 100 tys. zł. metraż i powierzchnia działki ma znaczenie drugorzędne. Klienci zwracają uwagę na ogrzewanie, parking, odległość do Krupówek i rodzaj budownictwa tj. nowe - stare. Dariusz Siewierski, Dyrektor Oddziału PÓŁNOC Nieruchomości Zakopane... KRAKÓW Nie zauważyliśmy wyraźnych zmian cen nieruchomości na naszym runku. Okres powakacyjny (końcówka sierpnia i wrzesień) to czas wzrostu cen na mieszkania popularne pod wynajem dla studentów. Tu można było zauważyć wyraźne wahania w cenach, ale w przypadku sprzedaży mieszkań ceny utrzymują się na podobnym poziomie od dłuższego czasu.... Przeważająca część naszych klientów poszukuje mieszkań w nowym budownictwie, lub tanich mieszkań w blokach z wielkiej płyty. Często zwracają uwagę na miejsce do parkowania (garaż lub wyodrębnione miejsce na zewnątrz). Są klienci, dla których głównym kryterium jest cena (najczęściej szukają do , lub tys. zł, ewentualnie tacy, którzy zwracają uwagę na komfort i lokalizację. Największe zapotrzebowanie jeśli chodzi o rynek najmów to mieszkania 2 pokojowe w lokalizacjach dobrze skomunikowanych, a najchętniej w okolicach dużych biurowców i uczelni. Segment domów jest nieco mniej oblegany. Coraz mniej klientów poszukuje dużych domów powyżej 150 m. kw., a coraz częściej trafiają się klien- 18

19 ci na domy o pow. około 100 m. kw. Oczywiście najchętniej kupowane są domy w stanie deweloperskim i te budowane po roku W segmencie działek nie zmieniło się nic od wielu lat. Cały czas najbardziej popularne są zapytania o działki do 200 tys. zł około arów, lub trochę droższe w rejonach najbardziej popularnych (gmina Zielonki, Zabierzów, Wielka Wieś). Krzysztof Pelowski, Dyrektor Oddziału PÓŁNOC Nieruchomości Kraków II... WROCŁAW Ceny tańszych mieszkań (do 300 tys. zł) w III kwartale roku nie uległy zmianie, a droższe (powyżej 300 tys. zł) odnotowały niewielkie spadki na poziomie 1-3%. Na tańsze mieszkania był względnie duży popyt spowodowany albo trendem inwestycyjnym (pod wynajem przed rokiem akademickim) plus co bogatsi rodzice kupują mieszkania dla dzieci-studentów, z perspektywą.... W przypadku droższych mieszkań popyt był mały ze względu na rosnącą konkurencję mieszkań z rynku pierwotnego. Osobnym rozdziałem jest nieco niszowy, ale utrzymujący się popyt obcokrajowców na bardzo drogie mieszkania w zrewitalizowanych kamienicach w ścisłym centrum (ok. 10 tys./m. mw.). W przypadku tańszych mieszkań na wynajem (do 1600 zł czynsz najmu) odnotowaliśmy przejściowy wzrost ze względu na studentów. Ceny domów na rynku wtórnym odnotowały spadek o 1-5%, a te powyżej 200 m kw. były niemal niesprzedawalne (koszty zakupu i utrzymania). Bardziej się opłaca kupić działkę i wybudować dom pod swoje gusta. Widoczne dwa przeciwstawne trendy: młodzi uciekają z miasta, starsi bądź tacy co już pomieszkali w domu uciekają do miasta. Ceny lepszych i większych mieszkań i domów powoli zbliżają się do siebie. Większy był popyt na działki budowlane pod Wrocławiem (do 25 km), ale podaż jest tak wielka, że ceny się utrzymują lub spadają. Szanse na sprzedaż mają działki w cenach od 60 zł/m. kw. dalej od Wrocławia do 150 zł/m. kw. blisko granicy miasta. Duże znaczenie poza dystansem ma lokalizacja, czy w modnej zadbanej miejscowości z dobrą infrastrukturą, czy gdzieś dalej. Działki bez mediów praktycznie bez szans na sprzedanie. Rosnący trend zakupu działki wraz ze zleceniem firmie budowy domu pod klucz. W samym Wrocławiu ceny działek astronomiczne (w dobrym miejscu ok. 400 zł/m. kw. i więcej), ruch niewielki. Najpopularniejsze wymiary działek m. kw. Kupujący wyraźnie chętniej kupują działki jeśli jest MPZP, albo już wydane warunki zabudowy. Jakich nieruchomości szukają Polacy: mieszkania - głównie niedrogie małe lub do remontu, developerskie w pełnym przedziale cenowym i gabarytowym, jeśli dom to raczej działka plus budowa. Tomasz Szmigiel, Dyrektor Oddziału PÓŁNOC Nieruchomości Wrocław 19

20 Wyprzedaż ostatnich Wyprzedaż wolnych mieszkań! ostatnich wolnych Poznań, ul. Heweliusza / Palacza mieszkań! Poznań, ul. Heweliusza / Palacza Rabat nawet do zł Rabat Nie nawet przegap! do zł Biuro Sprzedaży: Poznań, ul. Piątkowska 116 T: Nie przegap! Biuro Sprzedaży: Poznań, ul. Piątkowska 116 T:

21 Czy deweloperzy budują teraz większe mieszkania? Tomasz Sznajder wiceprezes zarządu Polnord Harmonogram realizacji inwestycji przygotowujemy tak, aby jak najlepiej odpowiadał oczekiwaniom nabywców. Zaplanowane projekty realizujemy zgodnie z wcześniej przyjętym planem. W Warszawie po uruchomieniu drugiego etapu Stacji Kazimierz planujemy wprowadzenie także trzeciej fazy inwestycji. W samym sercu Woli w nowym budynku powstanie 88 mieszkań o zróżnicowanych metrażach. Planowany termin zakończenia budowy to trzeci kwartał 2017 roku. Nasze nowe osiedle Brzozowy Zakątek, zlokalizowane w malowniczym warszawskim Wilanowie, powiększy się niebawem o trzy budynki, w których przed końcem 2017 roku powstanie łącznie 236 lokali. W tej samej dzielnicy stanie też trzygwiazdkowy Hotel Wilanów, który już w połowie przyszłego roku zaoferuje 190 pokoi.... Pośród pozostałych inwestycji, które zamierzamy uruchomić do końca 2015 roku znajduje się także m.in. trzeci etap osiedla Neptun w podwarszawskich Ząbkach, w którym zaprojektowane zostało 217 lokali. Ich budowa zakończy się w III kw roku.... Jakie mieszkania znajdą się w nowych projektach deweloperskich? Czy biorąc pod uwagę duży popyt ze strony klientów firmy wprowadzają na rynek kolejne inwestycje z przyspieszeniem i zaproponują szerszą ofertę niż wcześniej planowały? Na ten temat wypowiadają się reprezentanci firm deweloperskich. W Gdańsku w czwartym etapie inwestycji 2 Potoki w ostatnim kwartale 2016 roku powstanie 96 lokali. W Dolinie, zlokalizowanej w dzielnicy Rębowo, zaplanowane zostały 182 lokale. Termin zakończenia tego projektu przewidziany jest na IV kw roku. W Kowalach koło Gdańska w 5 budynkach wprowadzimy do sprzedaży 280 lokali, których budowa zakończyć się ma w trzecim kwartale 2017 roku. W drugim etapie projektu Brama Sopocka w Gdyni do sprzedaży trafią 42 lokale, realizacja których dobiegnie końca w I kw roku. W Olsztynie w siódmym budynku Osiedla Tęczowy Las, usytuowanym na granicy z gminą Stawiguda, zaprojektowane zostało 87 lokali. Termin zakończenia budowy to drugi kwartał 2017 roku. 21

22 Małgorzata Ostrowska członek zarządu oraz dyrektor pionu marketingu i sprzedaży J.W. Construction Holding S.A. J.W. Construction stale poszerza ofertę mieszkań. Właśnie wprowadziliśmy do sprzedaży 480 lokali w ramach trzeciego etapu budowy inwestycji Bliska Wola w Warszawie, jeszcze w tym roku uruchomimy sprzedaż jednostek mieszkalnych w ApartHotelu. Nasza oferta zapewnia szeroki wybór lokali, nie tylko w Warszawie, ale także w Katowicach, Łodzi, czy Trójmieście. Projekty mieszkań przygotowane zostały z myślą o potrzebach klientów, dlatego wiele z nich objętych zostało programem rządowym MdM i elastyczną formą finansowania w zależności od wysokości cen i harmonogramu wpłat. W naszej ofercie klienci znajdą zarówno mieszkania kompaktowe do 45 m kw., jak i lokale o powierzchni ok. 100 m kw.... Mirosław Bednarek prezes zarządu Matexi Polska Jesteśmy konsekwentni w rozszerzaniu naszej oferty w Warszawie, stąd też jeśli chodzi o nowe inwestycje staramy się zarówno poszerzać spektrum lokalizacji o kolejne dzielnice, jak również kontynuować działalność w rejonach, gdzie spotkaliśmy się z dobrą reakcją klientów i znamy dokładnie ich potrzeby. W najbliższych tygodniach zgodnie z planem uruchomimy kolejny etap osiedla Kolska od Nowa, w którym znajdą się mieszkania o zróżnicowanych metrażach. Wśród nich przygotujemy nieco więcej dużych apartamentów, które bardzo szybko znalazły nabywców w pierwszym etapie. W ścisłym Śródmieściu Warszawy planujemy uruchomić inwestycję przy ulicy Pereca. Tu stawiamy na mieszkania o podwyższonym standardzie, głownie dwupokojowe. Na pierwszy kwartał 2016 roku zaplanowaliśmy wstępnie powrót na Bemowo i rozpoczęcie prac na niedawno zakupionej działce przy ul. Człuchowskiej, gdzie zaprojektowany został kameralny budynek z około 70 mieszkaniami. Powoli przymierzamy się także do kolejnej inwestycji na Bielanach, gdzie doskonale znamy już rynek. Tym razem w centralnej części starych Bielan planujemy realizację bardzo ciekawego projektu dla wymagających mieszkańców. 22

23 Ewa Gwiazdowska dyrektor finansowa Atlas Estates W najbliższych miesiącach Atlas Estates planuje wprowadzić na rynek dwie nowe inwestycje. Zgodnie z polityką firmy, obie będą położone w niedalekiej odległości od centrum Warszawy i będą w nich oferowane mieszkania o ponadprzeciętnym standardzie. Nie przewidujemy przyspieszenia ich realizacji, poszukujemy natomiast nowych działek, które pozwolą nam na wprowadzenie na rynek dodatkowej oferty mieszkaniowej. Pierwsze z dwóch planowanych osiedli to budynek położony przy ul. Nakielskiej na Woli. Budowa projektu będzie przebiegała dwuetapowo. Docelowo w inwestycji przewidzianych zostało 251 mieszkań. Obok budynku zamierzamy zaaranżować atrakcyjny, zielony teren obejmujący m.in. minipark, plac zabaw i miejsce piknikowe. Druga inwestycja to kolejny etap osiedla Apartamenty przy Krasińskiego na Żoliborzu. Budowa dwóch budynków z pierwszego etapu dobiegła końca w 2013 r. W nowym budynku znajdą się 123 lokale. Jego wyróżnikiem będą ogródki i przestronne balkony.... Piotr Kijanka dyrektor ds. sprzedaży i marketingu Grupa Deweloperska GEO Wprowadzamy właśnie do sprzedaży trzeci budynek w krakowskim kompleksie Fabryka Czekolady, którego budowa ruszy jeszcze w tym roku. Osiedle, na które docelowo złożą się 4 budynki, zlokalizowane jest przy ulicy Wrocławskiej, w tętniącej życiem dzielnicy Krowodrza, tuż obok Nowego Kleparza. W pięciokondygnacyjnym budynku D znajdować się będzie 66 mieszkań o powierzchni od 36 m kw. do 82 m kw. Wśród nich są 2-pokojowe Pralinki, 3-pokojowe Ptasie Mleczko i 4-pokojowe Trufle, które charateryzuje funkcjonalny układ pomieszczeń i wysoki standard wykończenia. Na terenie inwestycji mieszkańcy mają do dyspozycji oczyszczalnię wody, wewnętrzny parking z dwupoziomowymi platformami parkingowymi, wybór komórek lokatorskich, plac zabaw dla dzieci, a w każdej klatce znajduje się winda. Jesienią wystartujemy też z budową kolejnego budynku w ramach wrocławskiego osiedla Malinowe Zacisze. Obecnie znajdują się w nim trzy 4-kondygnacyjne budynki, w których jest łącznie 61 mieszkań. W kolejnym etapie powstanie budynek z 21 lokalami, dwu, trzy i czteropokojowymi. 23

24 Jarosław Jankowski prezes zarządu Waryński S.A. Grupa Holdingowa Realizację projektów Miasto Wola i Stacja Kazimierz, które współtworzymy z partnerami na warszawskiej Woli zaplanowaliśmy na kilka lat i stale je rozwijamy. Bardzo duże zainteresowanie mieszkaniami w dotychczas uruchomionych czterech etapach tych inwestycji, umożliwia nam wcześniejsze niż pierwotnie planowaliśmy rozpoczęcie budowy ich kolejnych faz. W IV kwartale tego roku wprowadzimy do sprzedaży 132 mieszkania o powierzchni od 33 do 139 m kw., które powstaną w ramach budynku C inwestycji Miasto Wola. W tym etapie projektu, realizowanego z firmą Dantex, przewidzieliśmy również 5 lokali usługowych. Nie mniej dynamicznie postępuje realizacja kompleksu Stacja Kazimierz. W tym projekcie kolejnym naszym krokiem będzie uruchomienie sprzedaży 88 lokali zlokalizowanych w trzecim budynku inwestycji, które zaplanowaliśmy wspólnie z Polnordem na początek 2016 roku. Pierwotnie zakładaliśmy, że realizacja wszystkich etapów obu kompleksów, w których powstanie w sumie ok. 1,5 tys. mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej blisko 100 tys. m kw., zajmie nam 5-7 lat. Dzięki bardzo dobremu odbiorowi oferty na rynku i dużemu zainteresowaniu zakupem mieszkań okres ten może się skrócić.... Katarzyna Żarska reprezentująca firmę Marvipol W trzecim kwartale planujemy wprowadzić do sprzedaży dwa kameralne budynki z 230 mieszkaniami i 17 lokalami usługowymi w inwestycji Central Park Ursynów przy ul. Kłobuckiej 8 w Warszawie. Przeważać w nich będą małe mieszkania dwupokojowe i trzypokojowe o funkcjonalnych rozkładach. Niewątpliwym atutem inwestycji jest usytuowanie budynków nad jeziorem. Powstaną ścieżki spacerowe i tereny rekreacyjne, a w nich specjalne strefy do rodzinnego grillowania. Docelowo do 2021 roku w inwestycji Central Park Ursynów, położonej na terenie ponad 10 hektarów, powstaną 24 budynki z bogatą infrastrukturą rekreacyjną, licznymi boiskami i lodowiskiem. Osiedle prawie w całości będzie wyłączone z ruchu kołowego. Powstaną podziemne uliczki i parkingi. W otoczeniu osiedla Marvipol zbuduje nową drogę łączącą osiedle z ul. Taborową. Kolejny etap inwestycji, w którym powstaną trzy budynki z 284 mieszkaniami i lokalem usługowym, planujemy na pierwszą połowę 2016 roku. 24

25 Zuzanna Kordzi dyrektor ds. handlowych ECO-Classic Obecnie realizujemy dwie duże, wieloetapowe inwestycje Hubertus w Warszawie i Wolne Miasto w Gdańsku i stopniowo wprowadzamy do sprzedaży kolejne etapy tych projektów. Planujemy realizację kolejnych inwestycji, o których poinformujemy niebawem. W osiedlach budowanych obecnie posiadamy bogatą ofertę lokali o różnych metrażach, od kawalerek o powierzchni 20 m kw. do dwupoziomowych 180 metrowych apartamentów. Notowany obecnie na rynku boom sprawia, że musimy przyspieszać tempo wprowadzania do sprzedaży kolejnych etapów inwestycji.... Anna Sitnik dyrektor sprzedaży w firmie Dolcan Prace nad inwestycjami, które aktualnie wprowadzamy na rynek, przebiegają zgodnie z harmonogramami. Najszybciej zostanie oddane Miasteczko Rubikon w warszawskich Włochach, jeszcze przed końcem tego roku mieszkańcy odbiorą klucze do swoich lokali. Projekty osiedli przygotowujemy zgodnie z zapotrzebowaniami rynku. Obecnie trwają prace nad kolejnymi etapami Miasteczka Rubikon. Wkrótce wprowadzimy również do sprzedaży nową inwestycję Osiedle Moderna. W nowej ofercie klienci znajdą lokale o małych metrażach, około 20 m kw. (Miasteczko Rubikon) oraz te w najbardziej popularnych m kw. (Ogrody Ochota II oraz Osiedle Moderna w Warszawie). Ponadto przygotowujemy do wprowadzenia inwestycje Ogrody Ochota III, Kamyk Zielony II i osiedle Owoców Leśnych w warszawskiej Białołęce.... Urszula Hofman reprezentująca Grupę Inwest Obecnie jesteśmy w trakcie przygotowań do wprowadzenia na rynek 5 nowych inwestycji na warszawskiej Pradze Południe. Budynki o kameralnym chara-kterze od kilku do około mieszkań zawsze cieszą się dużym zainteresowaniem. Przygotowywane obecnie inwestycje znajdować się będą w doskonale skomunikowanych miejscach, jak np. przy Rondzie Wiatraczna, Placu Szembeka, w okolicach Urzędu Dzielnicy Praga Południe. 25

26 Wojciech Stisz reprezentujący firmę Barc Warszawa S.A. Niebawem wejdą do sprzedaży mieszkania z trzeciego etapu inwestycji Tarasy Dionizosa, zlokalizowanej przy ul. Winorośli i Dionizosa w Warszawie, którego budowa już ruszyła. W nowym budynku zaprojektowane zostało 86 mieszkań o najbardziej popularnych metrażach, kwalifikujących się do programu Mieszkanie dla Młodych. Zakończenie budowy tej fazy projektu przewidziane jest w grudniu 2016 roku.... Magdalena Rurarz dyrektor działu sprzedaży i marketingu Victoria Dom... W planach na najbliższe miesiące mamy kilka projektów, zlokalizowanych między innymi na warszawskiej Białołęce. Inwestycje zaprojektowane zostały podobnie jak nasze dotychczasowe projekty. Osiedla są dobrze zlokalizowane, nowoczesne i komfortowe, zarówno dla rodzin z dziećmi, jak i singli. Mieszkania, które wejdą do sprzedaży będą miały atrakcyjne ceny i będą kwalifikowały się do programu MdM. Nowe inwestycje wprowadzamy zgodnie z uprzednio planowanym terminem. W nowych projektach znajdą się lokale o metrażach od 25 do 80 m kw., od małych jednopokojowych do czteropokojowych. Adrian Potoczek dyrektor ds. sprzedaży Wawel Service We wrześniu wprowadzimy do sprzedaży naszą nową ofertę mieszkaniową. Inwestycja, którą przygotowaliśmy dla naszych klientów jest nowocze-snym i atrakcyjnym kompleksem, znajdującym się w jednym z najdynamiczniej rozwijających się rejonów Krakowa. Zaletami projektu jest doskonała komunikacja z centrum miasta i rozbudowana infrastruktura w otoczeniu osiedla. W ofercie znajdą się zarówno duże, przestronne lokale, jak i dwupokojowe kompaktowe mieszkania dedykowane pod wynajem oraz mniejsze mieszkania z cyklu moje pierwsze M.... Mirosław Kujawski członek zarządu LC Corp Realizujemy ambitny plan wprowadzenia do oferty ponad 2000 nowych mieszkań w 2015 roku. Są to zarówno nowe projekty jak i kolejne etapy już realizowanych przedsięwzięć. Dotychczas w 2015 roku uruchomiliśmy II etap osiedla Mała Praga oraz I etap Osiedla Krzemowego w Warszawie, w Krakowie I etap Osiedla 5 Dzielnica, Centralna Park oraz IV etap osiedla Grzegórzecka, we Wrocławiu V etap Osiedla Graniczna. Opracował: Kamil Niedźwiedzki, Dompress 26

27

28 Co jest najważniejsze przy wyborze mieszkania? Pewnego jesiennego wieczoru Jan wskoczył radośnie na kanapę tuż obok Zosi i zagadał: - Słuchaj, a gdybyśmy tak kupili sobie mieszkanie? Ciągle tylko wynajmujemy, Ty nie możesz położyć na ścianie tej wyma-rzonej tapety, ja nie mam piwnicy do majsterkowania, a trzeba też pomyśleć o dodatkowym pokoju, bo przecież planujemy powiększenie rodziny. Przeczytałem właśnie w internecie, że jest taki nowy program dopłat do zakupu pierwszego mieszkania, chyba się na niego łapiemy. Na co Zosia: - Właściwie też o tym ostatnio myślałam. Bo wiesz, ta Marysia, z którą chodzę na zumbę, ostatnio mi opowiadała, że kupili z mężem mieszkanie i jakoś szybko i bezboleśnie im to poszło. I teraz pieniądze, które wydawali na czynsz, po prostu przelewają do banku jako ratę za kredyt. A jeszcze jak można jakiś zwrot dostać z tego programu to rzeczywiście... - O tym właśnie mówię! No to co, odpalam laptopa, poszukamy? 7 dni później - Zośka, znalazłem ekstra ofertę mieszkania! Trzy pokoje, ul. Jasna, na zdjęciach nic nie widać, ale chyba ładne, wysyłam Ci linka Jasiek, weź mi nie wysyłaj już nic, w pracy siedzę. Ciągle tylko te oferty przeglądamy i całe popołudnia spędzamy na oglądaniu mieszkań. A potem się okazuje, że okolica nie za ciekawa, albo że 3 pokoje to tak naprawdę 2 z garderobą. Powoli zaczynam mieć tego dosyć - Ale Zosia, przecież zdecydowaliśmy się kupić to mieszkanie. - No tak, ale to chyba nie takie proste, jak mówiła Marysia... Decyzja o zakupie mieszkania jest jedną z najważniejszych w naszym życiu. Jest to jednak dopiero pierwszy krok, który rozpoczyna długotrwały proces poszukiwania, a później kupna nieruchomości. W zależności od jego organizacji może potrwać kilka tygodni, ale może też przedłużać się miesiącami, nawet powyżej roku. W czym tkwi problem? We właściwym określeniu, czego tak naprawdę poszukujemy. Wymarzone mieszkanie to dla każdego z nas zupełnie coś innego. Jedni mają przed oczami przestronne 3 pokoje, osobną kuchnię i wielki taras z ekspozycją na południe, a inni ciasną, ale nareszcie własną kawalerkę, na którą będzie ich stać po zaciśnięciu pasa. Wymarzone mieszkanie dla każdego znaczy zupełnie coś innego. Zanim przystąpimy do jego poszukiwania, na początku powinniśmy ustalić szereg kryteriów, które powinno spełniać. Pozwoli nam to zaoszczędzić dużo czasu i wybrać te najwłaściwsze. 1 28

29 Jest kilka podstawowych kryteriów, które warto ustalić na początku poszukiwania mieszkania: LOKALIZACJA Wszyscy zwracają uwagę na lokalizację jako najważniejszy czynnik wyboru nieruchomości. I faktycznie, dobrze jest się zastanowić na początku, gdzie chcielibyśmy mieszkać. Wybrać okolicę, która spełnia nasze oczekiwania nie tylko pod kątem położenia, ale także dojazdu komunikacją miejską czy samochodem, najczęściej w kluczowe... dla nas miejsca, a więc do pracy, rodziny czy szkoły dziecka. Czy ma to być spokojna i zielona okolica na obrzeżach miasta, czy lepiej tętniące życiem centrum. INFRASTRUKTURA W ramach lokalizacji trzeba też zastanowić się nad infrastrukturą w danym miejscu czy ważniejsza jest dla nas obecność żłobków, przedszkoli i szkół, czy może bardziej ośrodków zdrowia i lokalnego bazarku. Każdy z nas ma inne potrzeby. BUDOWNICTWO... Kolejnym krokiem powinien być wybór budownictwa, w którym chcielibyśmy zamieszkać. Czy ma to być nowoczesne, strzeżone osiedle, czy raczej klimatyczna kamienica. Oczywiście będzie to w dużym stopniu skorelowane z pozostałymi kryteriami. Konkretyzując swoje preferencje może się okazać, że jeśli chcemy mieszkać w nowszym budownictwie z cegły, to zamiast na przestronne 3 pokojowe mieszkanie będzie nas stać raczej na 2 pokoje z aneksem kuchennym. PIĘTRO Wybierając mieszkanie musimy zdecydować, jak wysoko chcemy mieszkać. Niektórzy boją się parterów ze względu na kradzieże, inni nie chcą wdrapywać się po schodach na ostatnie piętro lub obawiają się zimna/ciepła idącego od dachu. Warto zorientować się, czy w poszukiwanej przez nas lokalizacji są budynki z windami, ponieważ w starszym i niższym budownictwie wcale nie jest to standardem. WIELKOŚĆ MIESZKANIA W zależności od naszych upodobań, potrzeb i planów na 29

30 przyszłość (np. założenie rodziny) powinniśmy przemyśleć, czy bardziej zależy nam na dużej przestrzeni czy liczbie pokoi. Często metraż niewiele mówi o funkcjonalności mieszkania. Lepiej skupić się na rozkładzie i wielkości pomieszczeń oraz ekspozycji, która pozwoli określić, czy mieszkanie będzie jasne i słoneczne. POMIESZCZENIA PRZYNALEŻNE Częstym kryterium, które przesądza o wyborze mieszkania bywa balkon lub taras. Pomyślmy więc czy bez tego oferta w ogóle nas zainteresuje, czy jesteśmy w stanie z niego zrezygnować na rzecz np. wspólnego ogródka dla mieszkańców. Dodatkowym, istotnym pomieszczeniem jest też miejsce postojowe w garażu lub komórka lokatorska. W tym przypadku trzeba się jednak najczęściej liczyć z dodatkowym, niemałym wydatkiem. STANDARD... Każdy chciałby mieszkanie, które nie wymaga dodatkowych nakładów finansowych, umożliwia przeprowadzkę właściwie zaraz po umowie i na dodatek jest wykończone z wysokiej jakości materiałów. Zazwyczaj jednak musimy poruszać się w ograniczonym budżecie, dlatego warto się wtedy zastanowić, jaki ewentualny remont bierzemy pod uwagę, czy mamy na niego własne środki, a jeśli nie, to czy jesteśmy w stanie uzyskać je z banku, oraz o ile opóźni to wszystko naszą przeprowadzkę do nowego domu. CENA Tak naprawdę wszystkie wymienione wyżej kryteria w dużej mierze uzależnione są od ceny, jaką jesteśmy w stanie zapłacić za mieszkanie. Jeśli korzystamy z kredytu, przeprowadźmy ostrożne szacunki po spotkaniu z doradcą kredytowym, a jeśli mamy gotówkę sprawdźmy, ile możemy przeznaczyć na samo mieszkanie, ewentualne remonty lub odświeżenie i koszty okołotransakcyjne. Jeżeli oczekiwań wobec naszego wymarzonego mieszkania jest mało, trzeba będzie zawężać poszukiwania w miarę konkretyzowania swoich preferencji, a jeśli zbyt wiele, niestety zazwyczaj trzeba będzie zrezygnować z niektórych na rzecz innych. Wtedy warto samodzielnie ocenić wagę każdego kryterium i kierować się tymi najistotniejszymi. Czasem okazuje się, że zamiast przestronnego tarasu, zadowolimy się małym balkonem, ale za to zyskamy dużą oddzielną kuchnię. Jaś, siedząc na sofie obok Zosi w swoim nowym salonie,... zagadał z uśmiechem: - Wiesz, dobrze, że Marysia dała nam namiary na tego jej pośrednika. Chyba sami byśmy nie byli w stanie dojść do porozumienia, czego tak naprawdę chcemy. - Tak, i na dodatek, jak szybko pokazał nam mieszkania, z których wybraliśmy nasze przytulne gniazdko - powiedziała Zosia - I ten jego tekst, który okazał się tak prawdziwy: - NIE MA MIESZKAŃ IDEALNYCH - razem powtórzyli głośno, po czym wybuchli śmiechem. Autor: Anna Rosa-Michalak, Express House Nieruchomości 30

31

32 Rynek kredytów hipotecznych w III kwartale 2015 r. Po pierwszym, dość słabym, kwartale 2015 roku, drugi był już zdecydowanie lepszy banki odnotowały znaczący, bo aż 10-procentowy wzrost zawartych umów kredytowych. To zapewne wynik utrzymującego się na niskim poziomie oprocentowania kredytów, co znacznie zwiększa zdolność kredytową potencjalnych nabywców. Banki zapewne celowo nie zaostrzały swojej polityki kredytowej, nie mając pewności, czy wprowadzenie obowiązkowego wkładu własnego nie ograniczy zbyt drastycznie ilości klientów.... Warta odnotowania jest też struktura udzielonych kredytów mieszkaniowych ponad połowa takich zobowiązań udzielona była na 50 procent wartości nieruchomości. To zasługa zwiększonej aktywności inwestorów, którzy szacując niewielkie zyski ze zbyt nisko oprocentowanych lokat oraz zawirowań na światowych rynkach finansowych, decydują się coraz częściej na ulokowanie oszczędności w nieruchomościach. Dodatkową zachętą mogą być stosunkowo stabilne ceny oraz duża podaż gotowych mieszkań. Co ważne, taka tendencja może się dalej utrzymywać, bowiem brak jest przesłanek, które wskazywałyby, że stopy procentowe będą w najbliższym czasie wzrastać. Wzrosła także dynamika wykorzystania środków z rządowego programu Mieszkanie dla Młodych porównując dane z sierpnia i września bieżącego roku, wzrost ten był aż 10 procentowy (z 47,72 proc. pod koniec sierpnia do 56,52 proc. w ostatnim dniu września). Przesłanką do tak silnej zmiany jest zapewne wzrost wysokości wkładu własnego, jaki wymagany będzie już od stycznia 2016 roku (z 10 do 15 procent). Jest bardzo prawdopodobne, że potencjalni nabywcy, którzy od dłuższego czasu planują zakup nowego mieszkania, właśnie z tego powodu finalizują teraz swoje transakcje. Warto zwrócić też uwagę na jeszcze jeden wskaźnik w ciągu ostatnich miesięcy zanotowano spory spadek ilości kredytów zaciąganych na okres dłuży niż 25 lat. To z kolei wynik rekomendacji Nadzoru Komisji Finansowej nakazującej bankom w pierwszej kolejności prezentowanie oferty na właśnie taki okres, a dopiero w drugiej kolejności na okres dłuższy. Choć brak jeszcze pełnych danych dotyczących zmian na rynku kredytów hipotecznych w III kwartale bieżącego roku, już teraz można założyć, że tendencja wzrostowa z II kwartału powinna się utrzymać. 32

33 Dodatkowo, wpływ na taką zmianę mają też niskie stopy procentowe co przekłada się na stosunkowo niskie raty miesięczne przy tym okresie spłaty.... Co czeka nas w najbliższych miesiącach? Wysoka podaż mieszkań oraz duża ilość lokali w trakcie budowy spowodują zapewne utrzymanie cen nieruchomości na bieżącym poziomie. W związku z tym spodziewać się należy dalszej zwiększonej aktywności nabywców (także inwestorów), zwłaszcza tych, którzy planują nabyć mieszkanie z rządową pomocą w ramach MdM. W najbliższych dniach dowiemy się także, jaki wpływ na rynek mieszkaniowy oraz kredytowy mają zmiany w tym programie dopuszczające zakup mieszkania z dopłatą na rynku wtórnym oraz większa dostępność tego programu dla nabywców. Nie należy się spodziewać, by znaczącym zmianom uległa cena kredytu oraz zasady liczenia zdolności kredytowej. Opracował: Artur Bekta, doradca bankowości hipotecznej Alex T. Great Doradcy Finansowi 33

34 Mikroapartamenty w polskich miastach - czy to dobra inwestycja? Mają od 15 do 30 m kw., są dizajnersko wykończone, w dobrych lokalizacjach i mają pełne wyposażenie potrzebne do codziennego życia. To mikroapartamenty nowy produkt na polskim rynku nieruchomości. Choć maleńkie mieszkania kojarzą się nam raczej z niewygodami epoki komunizmu, to już mikroapartamenty są wynalazkiem zamożnego Zachodu. Pierwsze zaczęły powstawać w Nowym Jorku na Manhattanie, jednak trend szybko rozprzestrzenił się na inne metropolie w USA i Europie. Włoscy projektanci udowodnili, że najważniejsze funkcje potrzebne do życia można zmieścić już na 7 m kw. tyle bowiem ma apartament w XVIIIwiecznej kamienicy w centrum Rzymu, czy dom zaprojektowany przez wybitnego architekta Renzo Piano. Odpowiedź na kryzys Powstanie mikroapartamentów zawdzięczamy przede wszystkim światowemu kryzysowi ekonomicznemu, który szczególnie mocno odbił się na rynku nieruchomości i ograniczył... dostęp do kredytów hipotecznych, a przez to też liczbę osób gotowych kupić własne mieszkanie. Ale to także wynik kryzysu wolnej przestrzeni, której brakuje szczególnie w śródmieściach dużych miast. W efekcie, te najatrakcyjniejsze ze względu na dostęp do bogatej infrastruktury przestrzenie, stały się z powodu swoich wysokich cen dla wielu nieosiągalne. Pierwotna idea była prosta za stosunkowo niewysoką (jak na nieruchomość) cenę godzimy się na mały metraż w centrum miasta, ale w zamian za to 34