KWARTALNA ANALIZA RYNKU FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH (sytuacja po IV kw r.)

Transkrypt

1 Departament Strategii i Analiz Elżbieta Sawicka elzbieta.sawicka@pkobp.pl KWARTALNA ANALIZA RYNKU FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH (sytuacja po IV kw. r.) 31 stycznia 11 r. Synteza Aktualna sytuacja W IV kw. r. utrzymał się trend wzrostowy wartości aktywów finansowych w zarządzaniu funduszy inwestycyjnych, co było konsekwencją poprawy koniunktury na GPW oraz napływu środków finansowych do funduszy inwestycyjnych. Inwestorzy pozostawali ostrożni przy podejmowaniu decyzji o alokacji środków w fundusze powiązane z rynkiem akcji. Skutkiem tego było pozyskanie przez fundusze pieniężne i gotówkowe największego napływu środków netto. Ten segment pozyskał w IV kw. r. środki netto w wysokości 1,, tj. o wartości prawie,5- krotnie wyższej niż fundusze akcji. Wg danych portalu Analizy Online aktywa funduszy inwestycyjnych na koniec r. osiągnęły poziom 115, wzrastając w IV kw. o 5,8. Przyrost aktywów funduszy inwestycyjnych był skutkiem w większym stopniu napływu netto nowych środków (+3, ) oraz w mniejszym stopniu efektem zarządzania (+,5 ), co głównie nastąpiło w efekcie wzrostu cen akcji na GPW. Wg szacunków Departamentu Strategii i Analiz w IV kw. r. napływ netto do funduszy inwestycyjnych środków osób prywatnych wyniósł ok.,3, wobec przyrostu depozytów bankowych tego segmentu klientów o 1,3. W ciągu r. wartości te wyniosły odpowiednio 8, i 35,. Perspektywy rozwoju rynku funduszy inwestycyjnych W 11 r. największy wpływ na sytuację na rynku funduszy inwestycyjnych będą miały: zmienność koniunktury na rynku akcji wobec zmienności sytuacji na międzynarodowych rynkach finansowych, wzrost oprocentowania lokat bankowych (zgodnie z prognozą Departamentu Strategii i Analiz stopa referencyjna NBP na koniec 11 r. wzrośnie do poziomu,5%), wzrost konkurencji na rynku funduszy inwestycyjnych, w tym większe wykorzystanie sieci banków do sprzedaży jednostek uczestnictwa, co będzie zgodne ze strategiami banków poszukujących możliwości wzrostu dochodów pozaodsetkowych i efektywniejszego wykorzystania sieci bankowej. Uwzględniając prognozę DM PKO Banku Polskiego dot. poziomu WIG, (ok. 8 tys. pkt. na koniec 11 r.), Departament Strategii i Analiz przewiduje w 11 r., w warunkach kontynuacji zmiany struktury oszczędności gospodarstw domowych, dodatnie saldo napływu środków do funduszy inwestycyjnych ukształtuje się na poziomie ok.. W efekcie wartość aktywów funduszy inwestycyjnych na koniec 11 r. wyniesie ok. 1. I. Trwa odbudowa rynku funduszy inwestycyjnych Wg danych portalu Analizy Online IV kwartał r. był kolejnym siódmym kwartałem wzrostu aktywów funduszy inwestycyjnych. Na koniec grudnia r. ich wartość wyniosła 115, i tym samym zmniejszył się dystans do maksymalnego poziomu z października 7 r. wynoszącego 1. Skala wzrostu aktywów w IV kw. była mniejsza niż w I i III kw. oraz większa niż w II kw. W r. aktywa funduszy inwestycyjnych wzrosły o,, co oznacza tempo wzrostu 3,8% r/r.

2 Rozwój rynku funduszy inwestycyjnych w IV kw. pozostawał w silnej korelacji z wycenami akcji notowanych na GPW. Zmienność WIG (wzrost w październiku i grudniu odpowiednio o +,% i +,7% oraz spadek w listopadzie o -1,9%) wpływały na nastroje inwestorów, determinując ich decyzje inwestycyjne na rynku funduszy powiązanych z rynkiem akcji (dominujących w strukturze rynku). (Wykres 1) Wykres 1. Wartość aktywów funduszy inwestycyjnych i indeksu WIG Wykres. Miesięczny przyrost aktywów funduszy inwestycyjnych 18 pkt gru- cze-3 gru-3 cze- gru- cze-5 gru-5 cze- gru- cze-7 - sty-9 lut-9 mar-9 kwi-9 maj-9 lip-9 sie-9 wrz-9 paź-9 lis-9 sty- lut- mar- kwi- maj- lip- sie- wrz- paź- lis- aktywa funduszy inwestycyjnych (oś L) indeks WIG (oś P), EcoWin Pro - W IV kwartale r. aktywa funduszy inwestycyjnych wzrosły o 5,8 - wobec wzrostu o 8,1 w III kw. r. i o,9 mld w IV kw. 9 r. - co było efektem przede wszystkim wzrostu w grudniu (+3, ). (Wykres ) Wykres 3. Przyczyny zmian wartości aktywów funduszy inwestycyjnych - gru- cze-3 gru-3 cze- gru- cze-5 gru-5 cze- gru- cze saldo wpłat i umorzeń wynik zarządzania -1 Źródło: ŹAnalizy Online W IV kwartale r. aktywa funduszy inwestycyjnych na skutek osiągniętych wyników zarządzania wzrosły o,5. Natomiast na skutek dodatniego salda napływu nowych środków (saldo wpłat i umorzeń) zwiększyły się o 3,, wobec po,5 mld w III kw. r. Grudzień r. był kolejnym dwudziestym miesiącem dodatniego salda napływu środków do funduszy inwestycyjnych. Wartość dodatniego salda wpłat i umorzeń w IV kw. r. była niższa niż w okresie maksymalnego poziomu z okresu sprzed załamania rynku funduszy w 7 r. wynoszącego w II kw. 7 r. 1,5. (Wykres 3)

3 Wykres. Wartość miesięcznych wpłat i wypłat do/z funduszy inwestycyjnych wpłaty klientów (oś L) wypłaty (umorzenia) klientów (oś L) saldo wpłat i umorzeń (oś P) gru- kwi-7 sie-7 kwi-8 sie-8 kwi-9 sie-9 kwi- sie- źródło: IZFiA Wg danych Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami wartość nowych środków, które napłynęły w IV kw. r. na rynek funduszy inwestycyjnych wyniosła 9,5 wobec 1, w IV kw. 9 r. Najwyższy napływ nowych środków odnotowano w grudniu (+13, mld PLN, co odpowiadało prawie % przyrostu depozytów bankowych osób prywatnych i niefinansowych podmiotów gospodarujących). Średniomiesięczne wpłaty w IV kw. wzrosły do 9,8 wobec 7, w IV kw. 9 r. (Wykres ). Popyt na jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych w IV kw. r. wzmacniały akcje medialne TFI wspierane promocjami cenowymi (obniżki lub całkowite znoszenie opłat manipulacyjnych, dystrybucyjnych przy nabyciu jednostek uczestnictwa). Jednak ich natężenie było mniejsze niż w poprzednich okresach. W ciągu IV kw. r. średnia opłata manipulacyjna przy umarzaniu jednostek uczestnictwa wzrosła z 1,% do 1,%, przy niezmienionym poziomie średniej opłaty przy zakupie jednostek wynoszącym,8%. Odnotowano spadek średniej opłaty za zarządzanie o,1 pkt proc. (do,7%). Wykres 5. Średnie stopy zwrotu 1M z funduszy inwestycyjnych Wykres. Średnie stopy zwrotu 1M z funduszy inwestycyjnych i średnie oprocentowanie depozytów gospodarstw domowych w skali roku 1% 11% % 5% 5% 5% 5% 1% -15% paź-7 lut-8 kwi-8 sie-8 paź-8 lut-9 kwi-9 sie-9 paź-9 lut- kwi- sie- paź- -% -9% -1% paź-7 lut-8 kwi-8 sie-8 paź-8 lut-9 kwi-9 sie-9 paź-9 lut- kwi- sie- paź-, NBP fundusze polskich akcji fundusze mieszane fundusze dłużne złotowe uniwersalne fundusze stabilnego wzrostu polskie uniwersalne -35% -55%, NBP fundusze polskich akcji fundusze mieszane fundusze dłużne złotowe uniwersalne fundusze stabilnego wzrostu polskie uniwersalne średnie oprocentowanie depozytów GD */ */ dotyczy nowych umów złotowych 3

4 Czynnikiem istotnie wpływającym na popyt inwestorów na produkty TFI są stopy zwrotu realizowane przez poszczególne fundusze w poprzednich okresach. Mimo wahań, średnie stopy zwrotu 1M najpopularniejszych funduszy inwestycyjnych 1, tj. funduszy polskich akcji, funduszy mieszanych, funduszy dłużnych krajowych, funduszy stabilnego wzrostu utrzymywały się przez ostatnie 15 miesięcy (od września 9 r. do grudnia r.) na poziomie istotnie wyższym niż oprocentowanie depozytów bankowych. (Wykres 5). Na koniec IV kw. r. we wszystkich w.w typach funduszy inwestycyjnych, poza funduszami rynku dłużnego, średnie stopy zwrotu 1M były wyższe niż na koniec III kwartału r. i wynosiły 19% dla funduszy polskich akcji, 11,5% dla funduszy polskich mieszanych, 9,3% dla polskich uniwersalnych funduszy stabilnego wzrostu oraz istotnie wyższe od średniego rocznego oprocentowania nowych depozytowych umów złotowych dla gospodarstw domowych wynoszącego na koniec listopada r. 3,%/ II. Zmiana w napływie środków do funduszy inwestycyjnych i banków Wg szacunków Departamentu Strategii i Analiz aktywa inwestorów indywidualnych na rynku funduszy inwestycyjnych na koniec grudnia r. wzrosły do blisko 8, a inwestorów instytucjonalnych do ok. 3. Grudzień r. był -tym kolejnym miesiącem dodatniego napływu netto środków na rynek funduszy inwestycyjnych zarówno inwestorów indywidualnych, jak i instytucjonalnych. Wykres 7. Miesięczny napływ środków netto inwestorów indywidualnych do funduszy inwestycyjnych i osób prywatnych do banków gru- cze-3 gru-3 cze- gru- cze-5 gru-5 cze- gru- cze , NBP szacunki DSA napływ netto środków inwestorów indywidualnych do FI przyrost depozytów osób prywatnych m/m W IV kw. r. do funduszy inwestycyjnych napłynęły środki inwestorów indywidualnych o wartości,3 wobec 1,8 mld w IV kwartale 9 r. W tym okresie depozyty osób prywatnych wzrosły o 1,3 wobec 11, w IV kw. 9. Wskazuje to, na silniejszy relatywnie wzrost napływu środków inwestorów indywidualnych na rynek funduszy inwestycyjnych niż napływ środków osób prywatnych do banków. (Wykres 7) 1 wg klasyfikacji portalu Analizy Online

5 Wykres 8. Udział funduszy inwestycyjnych w strukturze oszczędności gospodarstw domowych % 9% 8% 7% % 5% % 3% % % % gru- mar-3 cze-3 wrz-3 gru-3 mar- cze- wrz- gru- mar-5 cze-5 wrz-5 gru-5 mar- cze- wrz- gru- mar-7 cze-7 wrz-7 mar-8 wrz-8 mar-9 wrz-9 mar- wrz- Źródło: Analizy On line, GPW, szacunki DSA: pozostałe fundusze inwestycyjne lokaty gospodarstw domowych Na rosnącą konkurencję funduszy inwestycyjnych wobec depozytów bankowych wskazuje obserwowany od marca 9 r. stopniowy wzrost udziału funduszy w oszczędnościach gospodarstw domowych ogółem przy spadku udziału lokat bankowych. Wg szacunków Departamentu Strategii i Analiz w ciągu r. udział funduszy inwestycyjnych w oszczędnościach gospodarstw domowych wzrósł o 1,1 pkt proc. do 11,%. W tym okresie udział depozytów w oszczędnościach gospodarstw domowych spadł o, pkt proc. Nadal jednak udział funduszy w oszczędnościach gospodarstw domowych jest niższy niż w okresie hossy w 7 r., kiedy wynosił,7%. (Wykres 8) Mimo trendu wzrostowego, fundusze inwestycyjne odgrywają nadal niewielką rolę w lokowaniu wolnych środków przez inwestorów instytucjonalnych. Wg szacunków Departamentu Strategii i Analiz w IV kwartale r. przekazali oni do funduszy inwestycyjnych środki netto o wartości 1 wobec przyrostu depozytów bankowych niefinansowych podmiotów instytucjonalnych na poziomie 1,3 (w IV kw. 9 r. odpowiednio,8 i,3 ). Wykres 9. Relacja aktywów funduszy inwestycyjnych do depozytów gospodarstw domowych w Polsce i strefie euro 13% 1% 1% % 9% 8% 7% % 5% % 3% % % % paź-7 lut-8 kw-8 sie-8 paź-8 lut-9 kwi-9 sie-9 paź-9 lut- kwi- sie- paź-, NBP, EBC, szacunki DSA strefa euro Polska 5

6 Nadal utrzymuje się duży potencjał w zakresie konwergencji polskiego rynku funduszy inwestycyjnych wobec strefy euro. Wg szacunków Departamentu Strategii i Analiz penetracja polskiej gospodarki przez fundusze inwestycyjne, określana relacją między wartością ich aktywów a wartością PKB na koniec r. wzrosła do 8,% wobec,9% na koniec 9 r. Jednak jest to wskaźnik nadal niższy od poziomu z okresu sprzed załamania koniunktury na rynku funduszy inwestycyjnych w 7 r., kiedy wynosił 1,5%. Jest on ok.,5-krotnie niższy od średniego poziomu w krajach strefy euro. Również wskaźnik prezentujący relacją między aktywami funduszy inwestycyjnych a depozytami gospodarstw domowych jest w Polsce wielokrotnie niższy niż w strefie euro. Na koniec III kw. r. wyniósł w Polsce 7,% wobec 9,7% średnio w krajach strefy euro. (Wykres 9). III. Zmiany w strukturze segmentowej funduszy inwestycyjnych Pod względem liczby dostępnych produktów polski rynek funduszy inwestycyjnych w ciągu ostatnich lat zwiększył się kilkakrotnie. W IV kw. r. inwestorzy mieli możliwość inwestowania w ok. funduszy, które były oferowane przez TFI i ubezpieczycieli. Wykres. Przyrost aktywów funduszy inwestycyjnych wg segmentów (m/m) na tle indeksu WIG Wykres 11. Struktura aktywów funduszy inwestycyjnych wg segmentów rynku,5, 1,5 1,,5, -,5-1, sty- lut- mar- kwi- maj- cze- lip- sie- wrz- paź- lis- gru- 5 pkt 3 % 9% 8% 7% % 5% % 3% % pozostałe sekurytyzacyjne nieruchomości ochrony kapitału gotówkowe i pieniężne dłużne mieszane -1,5, EcoWin PRO akcyjne (L) aktywów niepublicznych (L) gotówkowe i pieniężne mieszane (L) dłużne (L) WIG (P) % % wrz-7 mar-8 wrz-8 mar-9 wrz-9 mar- wrz- akcyjne Mimo, że IV kw. r. odnotowano zmienność w zakresie przyrostu aktywów funduszy powiązanych z rynkiem akcji, to aktywa funduszy akcji wzrosły o,1, o czym zadecydowała wycena związana z dobrą koniunkturą na GPW. Mniejsza skala wzrostów dotyczyła aktywów funduszy pieniężnych i gotówkowych (+1,3 ) (Wykres) Mimo, że w r. istotnie wzrósł udział funduszy gotówkowych i pieniężnych w strukturze aktywów zarządzanych przez TFI (wzrost o 3,9 pkt proc. r/r do 13,% i one odnotowały największy napływ aktywów, co może świadczyć o ograniczonym zaufaniu inwestorów do rynku kapitałowego), przy spadku udziału funduszy mieszanych (o -,8 pkt proc.), to nadal o sytuacji na rynku funduszy inwestycyjnych decydują dwa segmenty powiązane z rynkiem akcji: fundusze akcyjne i fundusze mieszane. Ich udział w strukturze aktywów na koniec r. wyniósł 53,7%. Przyrost aktywów tych segmentów był wynikiem przede wszystkim wyceny na skutek poprawy koniunktury na GPW. Ona spowodowała, że fundusze akcji odnotowały największy wzrost aktywów w IV kw. r. Nadal w IV kw. utrzymywało się niewielkie znaczenie funduszy ochrony kapitału (charakterystycznych dla rynków dojrzałych), mimo znajdują się w ofercie większości TFI. Ich udział w rynku funduszy w IV kw. spadł do,8%. (Wykres 11)

7 Wykres 1. Saldo napływu środków do funduszy inwestycyjnych wg segmentów rynku 8 mln PLN pkt sty- lut- mar- kwi- maj- lip- sie- wrz- paź- lis- - - akcyjne (L) dłużne (L) ochrony kapitału mieszane (L) pieniężne i gotówkowe (L) WIG -3 Żródło: Analizy Online, EcoWin PRO Z uwagi na zmienność na rynku giełdowym, w IV kw. r. inwestorzy pozostawali ostrożni przy podejmowaniu decyzji o alokacji środków w fundusze powiązane z rynkiem akcji. Wskazują na to dane dotyczące napływów środków netto. Największy napływ odnotowały fundusze pieniężne i gotówkowe (+1, ), które inwestorzy traktowali jako najbezpieczniejsze spośród funduszy oferowanych przez TFI, a jednocześnie niskomarżowe i zapewniające wyższe stopy zwrotu niż depozyty bankowe. Średnia stopa zwrotu za ostatnie 1 miesięcy (1M) dla funduszy pieniężnych i gotówkowych na koniec r. wynosiła,7% wobec rocznego oprocentowania nowych depozytowych umów złotowych dla gospodarstw domowych wynoszącego na koniec listopada r. 3,%. W IV kwartale fundusze pieniężne i gotówkowe pozyskały środki netto dwukrotnie wyższe niż fundusze akcji, a w ciągu całego r. ponad 11- krotnie wyższe, mimo średnich stóp zwrotu 1M wynoszących dla funduszy polskich akcji na koniec października 18,8%, na koniec listopada 1%, a na koniec grudnia 19%. Fundusze mieszane i dłużne odnotowały odpływ środków. Podobna tendencje dotyczyły całego r. (poza funduszami dłużnymi, które w r. wzrosły o 3 ). (Wykres 1.) IV. Konkurencja na rynku TFI i pozycja Wg stanu na koniec r. 5 TFI posiadało zgodę Komisji Nadzoru Finansowego na prowadzenie działalności na rynku polskim. Z tej grupy w IV kw. tylko Sovereign Fund TFI prowadziło działalności operacyjnej. Wykres 13. Aktywa w zarządzaniu największych TFI Wykres 1. Przyrost aktywów w zarządzaniu największych TFI w III i IV kw. r wrz-9 mar- wrz- 18,1 11,1,,3 9,7 7,8 Pioneer Pekao TFI Aviva Investors Poland TFI Union Investment TFI Pioneer Pekao TFI Aviva Poland TFI Union Investment TFI mln PLN Q9 Q Źródło: IZFiA 7

8 Wg Izby Zarządzających Aktywami i Funduszami na koniec IV kw. r. łączne aktywa w zarządzaniu największych TFI (Pionier Pekao TFI, Aviva Investors Poland TFI, BZ WBK AIB TFI,,, Union Investment TFI) wyniosły 7,, stanowiąc 59,1% udziału w rynku TFI (wzrost o, kw/kw, co stanowiło,% wzrostu całego rynku). Zatem rozwój największych TFI odbywał się w IV kw. mniej dynamicznie niż rozwój całego rynku funduszy. Najwyższy poziom przyrostu aktywów kw/kw odnotował Union Investment TFI oraz Aviva Investors TFI (odpowiednio 77 mln PLN i 7 mln PLN). (Wykres 13 i 1). Wykres 15. Udział w rynku największych TFI pod względem aktywów w zarządzaniu 35% 3% 5% % 15% % 5% 15,% 9,5% 9,1% 8,9% 8,3%,7% Pioneer Pekao TFI Aviva Investors Poland TFI % gru-5 mar- cze- wrz- gru- mar-7 cze-7 wrz-7 mar-8 wrz-8 mar-9 wrz-9 mar- wrz- Union Investment TFI Źródło: IZFiA Union Investment TFI, zajmujący na koniec r.. pozycję rynkową, był w r. najdynamiczniej rozwijającym się podmiotem z czołówki największych funduszy inwestycyjnych. Jego aktywa wzrosły w r. o 9,3% r/r, tj. o 3,8. W przyroście aktywów całego rynku udział Union Investment TFI stanowił 17%. Dynamiczny rozwój Union Investment TFI w r. zapewnił mu umocnienie udziału w rynku z,% do,7% i awans z 8 na miejsce. Dynamiczny rozwój odnotowało także Aviva Investors Poland TFI. W r. jego aktywa wzrosły o, tj. o,7% r/r, czego skutkiem był awans z czwartej na drugą pozycję rynkową na koniec r. (Wykres 15). Spośród małych TFI w r. największy przyrost aktywów odnotowały: Ipopema TFI (+1,98 ), Idea TFI (+1,97 ) i Quercus TFI (+1,8 ), który był także najdynamiczniej rozwijającym się towarzystwem pod względem przyrostu aktywów (+3%). Wykres 1. Saldo napływu nowych środków do największych TFI w IV kw. r. i IV kw. 9 r. (saldo wpłat i umorzeń) Pioneer Pekao TFI Aviva Poland TFI Union Investment TFI mln PLN 79 Q9 Q Wykres 17. Saldo wpłat i umorzeń w największych TFI w IV kwartale mln PLN wrz- paź- lis- Pioneer Pekao TFI Aviva Poland TFI Union Invest. TFI 8

9 W r. liderem w zakresie akwizycji nowych środków było Union Investment TFI, które pozyskało 3,3 środków netto, co stanowi 7% wszystkich środków netto jakie skierowali na rynek funduszy inwestycyjnych. Wg deklaracji tego towarzystwa % tego stanowiły środki pozyskane od klientów instytucjonalnych 3. Również w IV kw. r. liderem wśród największych TFI w pozyskiwaniu nowych środków netto był Union Investment TFI (+79 mln PLN). Oznacza to, że % wszystkich środków netto pozyskanych przez rynek funduszy inwestycyjnych trafiło do Union Investment TFI. Drugą pozycję zajmowało Union Aviva Poland TFI (+ mln PLN). (Wykres 1 i 17). Wykres 18. Stopy zwrotu 1 M w największych TFI (31 grudnia r.) Wykres 19. Stopy zwrotu 1 M w największych TFI (31 grudnia r.) % 5% % 3% % 18% 1% % % 1% % fundusz akcji (AKP UN) Źródło: Analizy On line fundusz stabilnego wzrostu (MIP ST) fundusz zrównoważony (MIP ZR) rynek (SAFU) Aviva Investors Poland TFI Union Investment TFI fundusze gotówkowy i pieniężny (RPP UN) Pioneer Pekao TFI fundusze obligacji (PDP UN) % fundusz akcji (AKP UN) fundusz stabilnego wzrostu (MIP ST) fundusz zrównoważony (MIP ZR) rynek (SAFU) Aviva Investors Poland TFI Union Investment TFI fundusze gotówkowy i pieniężny (RPP UN) Pioneer Pekao TFI fundusze obligacji (PDP UN) Wg stanu na koniec grudnia r. wśród liderów rynku funduszy inwestycyjnych stopy zwrotu 1M z funduszy powiązanych z rynkiem polskich akcji powyżej średniego poziomu rynku wypracowało Aviva Investment TFI oraz Union Investment TFI. Natomiast najwyższe stopy zwrotu 1M z najbardziej popularnych w IV kwartale funduszy gotówkowych i pieniężnych osiągnął w tej grupie towarzystw. (Wykres 19) Według Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami na koniec IV kw. r. zajmowało 5 pozycję rynkową z udziałem w rynku 8,3%. wg Prezes Union Investment TFI Małgorzaty Góra, Parkiet wg szacunków Departamentu Strategii i Analiz środki niefinansowych inwestorów instytucjonalnych wg stanu na koniec r. stanowiły ok. 31% aktywów rynku funduszy inwestycyjnych Niniejszy materiał został opracowany wyłącznie w celach informacyjnych i nie może być traktowany jako oferta lub rekomendacja do zawierania jakichkolwiek transakcji. Informacje zawarte w materiale pochodzą z ogólnie dostępnych, wiarygodnych źródeł, jednak PKO BP SA nie może zagwarantować ich dokładności i pełności. PKO BP SA nie ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie informacji zawartych w niniejszym materiale. Materiał może być wykorzystywany do opracowań własnych pod warunkiem powołania się na źródło. Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy ul. Puławskiej 15, -515 Warszawa, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 38; NIP: REGON: 1983; kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) 1 5 zł. 9