Zalecenia dietetyczne dla pacjenta z cukrzycą
|
|
- Grażyna Wojciechowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Dietetyka lekwpolsce.pl Zalecenia dietetyczne dla pacjenta z cukrzycą według Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) 2014 Polish Diabetology Association s 2014 nutrition recommendations for patients with diabetes mgr Aleksandra Cichocka Instytut Żywności i Żywienia, Zakład Profilaktyki Chorób Żywieniowozależnych z Poradnią Chorób Metabolicznych kierownik zakładu: prof. dr hab. n. med. Longina Kłosiewicz-Latoszek PDF TEXT Oddano do publikacji: Słowa kluczowe: cukrzyca, dieta, zalecenia żywieniowe, Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Streszczenie: W artykule przedstawiono zalecenia dietetyczne, które dla pacjentów z cukrzycą podają eksperci Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) w 2014 r. Zalecenia te są częścią opracowania Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę. Przedstawiono: cele leczenia dietetycznego cukrzycy; szczegóły diety dla pacjentów z cukrzycą typu 1 i dla pacjentów z cukrzycą typu 2 oraz dla pacjentów z/bez nadwagi lub otyłości; metody, które pomagają osiągnąć i utrzymać pożądaną masę ciała. Wskazano na znaczenie diety śródziemnomorskiej i diety DASH w profilaktyce i leczeniu. W tabelach zebrano zalecenia PTD dotyczące zawartości poszczególnych składników pokarmowych w diecie chorych na cukrzycę. Key words: diabetes, diet, nutrition recommendations, Polish Diabetology Association. Abstract: This paper presents nutrition recommendations by Polish Diabetology Association experts for diabetes patients. These recommendations were included in their Clinical Recommendations for the treating diabetics. The paper explains: dietary goals for diabetes; details diets for type 1 diabetics, type 2 diabetics, patients with obesity or who are overweight, and for patients of normal weight; and presents methods which aid in attaining and maintaining proper body mass. The paper points out the role of the Mediterranean diet and the DASH diet in prevention and treatment. Tables summarize the Polish Diabetology Association recommendations concerning the nutritional content of the diet for diabetics. Wprowadzenie Wskazówką dla pracowników służby zdrowia dotyczącą diety dla pacjenta z cukrzycą są zalecenia podawane przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne. Najnowsze zasady diety zostały przedstawione w ramach dokumentu Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2014 i wyrażają stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego [1]. Zalecenia te są publikowane od 2005 r. Ich pomysłodawcą i inicjatorem był prof. Jacek Sieradzki, a pierwszym przewodniczącym Zespołu do spraw Zaleceń PTD był prof. Władysław Grzeszczak. Przewodniczącym obecnego Zespołu opracowującego Zalecenia 2014 r. jest urzędujący prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicz- 6 VOL 24 NR (282/283)
2 lekwpolsce.pl Dietetyka nego prof. nadzw. dr hab. n. med. Leszek Czupryniak, natomiast zostały one przygotowane przez ponad trzydziestu ekspertów z tych wszystkich dziedzin medycyny, z którymi pacjent z cukrzycą ma kontakt. Tak więc z zaleceń mogą korzystać nie tylko diabetolodzy, lekarze rodzinni, interniści i pediatrzy, ale także m.in. kardiolodzy, okuliści, nefrolodzy, neurolodzy, psychiatrzy, dietetycy, pielęgniarki, edukatorzy diabetologiczni. Dużą rangę zaleceniom nadaje fakt, że Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, jako jedyne na świecie towarzystwo diabetologiczne (obok Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego), opracowuje co roku kompleksowe zalecenia kliniczne, oraz że w opracowaniu zaleceń znajdują się wyniki najnowszych badań naukowych, czyli uwzględniają one medycynę opartą na dowodach (evidence-based medicine; EBM). Całość Zaleceń 2014 zawiera 71 stron i podzielona jest na 27 rozdziałów. Zalecenia dietetyczne zawarte są w rozdziale 6. Terapia behawioralna i obejmują dwie strony. Ponadto zalecenia dietetyczne dla pacjentów z cukrzycą w sytuacjach szczególnych (np. w ciąży, u dzieci i młodzieży, u pacjentów z rozwiniętą nefropatią itp.) są dodatkowo zamieszczone w odpowiednich rozdziałach. Zalecenia dietetyczne PTD podzielono na dwie części: I. Zalecenia ogólne. II. Zalecenia szczegółowe. Zalecenia dietetyczne ogólne Na wstępie zaleceń ogólnych podano, jakie są cele leczenia dietetycznego cukrzycy. Jest to utrzymywanie: prawidłowego (bliskiego normy) stężenia glukozy w surowicy krwi w celu prewencji powikłań cukrzycy optymalnego stężenia lipidów i lipoprotein w surowicy optymalnych wartości ciśnienia tętniczego krwi w celu redukcji ryzyka chorób naczyń uzyskanie i utrzymywanie pożądanej masy ciała. DLACZEGO WAŻNA JEST ODPOWIEDNIA DIETA W CUKRZYCY I KTO POWINIEN PRZEKAZYWAĆ PACJENTOM WIEDZĘ NA JEJ TEMAT? W Zaleceniach 2014 podkreślono, że prawidłowe żywienie pacjenta z cukrzycą odgrywa ważne znaczenie w: prewencji przewlekłych powikłań cukrzycy leczeniu przewlekłych powikłań cukrzycy poprawie ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Wskazano także, że wiedzę na temat prawidłowego żywienia należy przekazywać wszystkim pacjentom z cukrzycą, a edukację w tej dziedzinie powinny prowadzić osoby do tego uprawnione: na pierwszym miejscu wymieniono lekarza, następnie dietetyka, pielęgniarkę diabetologiczną i edukatora diabetologicznego. ZAGADNIENIA DIETETYCZNE, KTÓRE NALEŻY OMÓWIĆ Z PACJENTEM W Zaleceniach 2014 podano, że z pacjentem należy omówić następujące zagadnienia: całkowitą kaloryczność diety, którą określa się indywidualnie dla danego pacjenta, uwzględniając jego wiek, płeć, aktywność fizyczną, aktualną masę (należy zaznaczyć, że w Normach Żywienia opracowanych w Instytucie Żywności i Żywienia dzienne zapotrzebowanie na kalorie podane jest dla osób o prawidłowej masie ciała, czyli dla pacjenta z nadwagą lub otyłością zapotrzebowanie na energię odczytane z tabel należy zmniejszyć) rozdział kalorii na poszczególne posiłki w ciągu dnia wartość odżywczą poszczególnych grup produktów spożywczych (grupy te są VOL 24 NR (282/283) 7
3 Dietetyka lekwpolsce.pl przedstawione w Piramidzie Zdrowego Żywienia opracowanej w Instytucie Żywności i Żywienia), aby pacjent wiedział, które produkty są najlepszym dla niego źródłem białka, tłuszczów (w tym m.in. z grupy omega-3), węglowodanów złożonych, witamin, składników mineralnych, flawonoidów, błonnika [2] zasady zdrowego żywienia skierowane dla osób zdrowych (zasady te, podobnie jak piramida, są opracowane w Instytucie Żywności i Żywienia i szczegółowo omówione na stronie internetowej [2] sposób ustalania zawartości węglowodanów w całodniowej diecie oraz w poszczególnych posiłkach korzyści płynące z unikania produktów zawierających węglowodany proste oraz wskazanie, które produkty spożywcze je zawierają, a także podkreślenie, że są one nie tylko zawarte w produktach naturalnych (np. w cukrze, miodzie, sokach owocowych, owocach, zwłaszcza suszonych), ale są również dodawane do wielu innych produktów (np. do słodyczy, niektórych napojów, niektórych serków, jogurtów) częstotliwość i regularność spożywania posiłków. DODATKOWE ZALECENIA DLA PACJENTÓW Z CUKRZYCĄ TYPU 1, BEZ NADWAGI I OTYŁOŚCI W Zaleceniach 2014 przedstawiono dodatkowe wskazówki dla pacjentów z cukrzycą typu 1, bez nadwagi i otyłości: zaleca się unikanie spożywania węglowodanów prostych i łatwo przyswajalnych pacjenci powinni przestrzegać zasad prawidłowego żywienia insulinoterapia powinna być dostosowana do nawyków żywieniowych pacjenta i jego trybu życia, przy uwzględnianiu zasad prawidłowego żywienia układając dietę można uwzględniać system wymienników węglowodanowych (WW), a także można brać pod uwagę wartości indeksu glikemicznego poszczególnych produktów spożywczych (IG) i ich ładunek glikemiczny (ŁG). PODSTAWOWE ZADANIA DLA PACJENTÓW Z CUKRZYCĄ TYPU 2 W Zaleceniach 2014 wskazano, że podstawowe zadania dla pacjentów z cukrzycą typu 2 są następujące: utrzymanie dobrej kontroli metabolicznej cukrzycy uzyskanie pożądanej masy ciała, czyli przy nadwadze lub otyłości redukcja masy ciała i następnie utrzymywanie zredukowanej masy ciała (unikanie tycia po schudnięciu, czyli unikanie efektu jo-jo, ponieważ nasila to zaburzenia metaboliczne). METODY, KTÓRE POMAGAJĄ OSIĄGNĄĆ I UTRZYMAĆ POŻĄDANĄ MASĘ CIAŁA dostosowanie wartości energetycznej diety do: o o o wieku pacjenta aktualnej masy ciała aktywności fizycznej zmniejszenie wartości energetycznej diety dla pacjenta z nadwagą lub otyłością, o kcal/dzień pomaga w stopniowej, systematycznej redukcji masy ciała o ok. 0,5-1 kg/tydzień (czyli 2-4 kg/miesiąc) w redukcji masy ciała pomaga zarówno dieta o obniżonej zawartości węglowodanów, jak i dieta niskotłuszczowa. RODZAJE DIETY, KTÓRE MOGĄ BYĆ ZALECANE W PROFILAKTYCE, JAK I LECZENIU CUKRZYCY TYPU 2 PACJENTOM, U KTÓRYCH WYSTĘPUJE ZWIĘKSZONE RYZYKO SERCOWO-NACZYNIOWE Polskie Towarzystwo Diabetologiczne podaje, że w celu profilaktyki cukrzycy typu 2 osobom, 8 VOL 24 NR (282/283)
4 lekwpolsce.pl Dietetyka u których występują czynniki ryzyka tej choroby, jak i pacjentom chorym na cukrzycę typu 2, u których występuje zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, można zalecać dwa rodzaje diet: dietę opartą na zasadach diety śródziemnomorskiej lub dietę DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension). Popularyzowanie wśród pacjentów i pracowników służby zdrowia zasad diety śródziemnomorskiej i diety DASH może przyczynić się do zapobiegania cukrzycy typu 2, a także do poprawy stanu zdrowia pacjentów chorujących na cukrzycę oraz pacjentów bez cukrzycy, ale z obecnymi u nich czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. II. Zalecenia dietetyczne szczegółowe Zalecenia szczegółowe stanowią ważne wytyczne dla wszystkich pracowników służby zdrowia w Polsce i na ich podstawie dietetycy, lekarze, pielęgniarki i edukatorzy zalecają dietę dla pacjentów z cukrzycą. W zaleceniach podano: procent energii, jaki powinny zapewnić: o węglowodany o tłuszcze ogółem, w tym: nasycone kwasy tłuszczowe (NKT) jednonienasycone kwasy tłuszczowe (JKT) wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WKT), w tym: z grupy omega-6 omega-3 o białko jaka powinna być dzienna zawartość: o błonnika o cholesterolu pokarmowego jakiej ilości soli i alkoholu nie należy przekraczać. Podkreślono, że należy maksymalnie ograniczać spożycie izomerów trans kwasów tłuszczowych. Zwrócono uwagę, że suplementacja witamin lub składników mineralnych jest niewskazana dla chorych, u których nie stwierdza się ich niedoborów. W tab. 1-4 podano Zalecenia PTD dotyczące zawartości poszczególnych składników pokarmowych w diecie chorych na cukrzycę, natomiast w tab. 5 stanowisko dotyczące spożywania alkoholu. Dietetycy powinni odgrywać dużą rolę w edukacji pacjentów z cukrzycą. Obliczając dokładnie dietę dla osoby z cukrzycą, uwzględniają Zalecenia PTD i przekładają je na język praktyczny, na ilości poszczególnych produktów w gramach, w jednostkach miar domowych do spożycia w ciągu dnia i w poszczególnych posiłkach. Węglowodany w diecie osób z cukrzycą wg zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2014 [1] Tabela 1 Węglowodany ogółem, głównie o niskim indeksie glikemicznym (< 50 IG) Węglowodany proste Substancje słodzące (słodziki) Fruktoza jako zamiennik cukru Błonnik; szczególnie zalecane są frakcje błonnika rozpuszczalne w wodzie pektyny, beta-glukany 40 50% wartości energetycznej diety Ograniczyć do minimum Można stosować w dawkach zaleconych przez producenta Nie zaleca się g/dzień VOL 24 NR (282/283) 9
5 Dietetyka lekwpolsce.pl Tłuszcze w diecie osób z cukrzycą wg zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2014 [1] Tabela 2 Tłuszcze ogółem 30-35% wartości energetycznej diety Nasycone kwasy tłuszczowe < 10% wartości energetycznej diety < 7% przy stężeniu w surowicy cholesterolu LDL 100 mg/dl Wielonienasycone kwasy tłuszczowe ogółem, w tym: 6-10% wartości energetycznej diety Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-6 5-8% wartości energetycznej diety Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 1-2% wartości energetycznej diety Jednonienasycone kwasy tłuszczowe 10-15% wartości energetycznej diety Izomery trans kwasów tłuszczowych Ograniczać maksymalnie Cholesterol pokarmowy < 300 mg/dzień < 200 mg/dzień przy stężeniu w surowicy cholesterolu LDL 100 mg/dl Białka w diecie osób z cukrzycą wg zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2014 [1] Tabela 3 Białka 15-20% wartości energetycznej diety Białko zwierzęce/białko roślinne 50%/50% Sól w diecie osób z cukrzycą wg zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2014 [1] Tabela 4 Sól kuchenna Przy umiarkowanym nadciśnieniu tętniczym krwi Dla osób z nadciśnieniem i nefropatią 5-6 g/dzień 4,8 g/dzień 4 g/dzień Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego 2014 w sprawie alkoholu [1] Tabela 5 Alkohol Spożywanie alkoholu przez chorych na cukrzycę nie jest zalecane. Chorego należy poinformować, że alkohol hamuje uwalnianie glukozy z wątroby i w związku z tym jego spożycie (zwłaszcza bez przekąski) może sprzyjać rozwojowi niedocukrzenia. Dopuszcza się spożywanie czystego alkoholu etylowego (w przeliczeniu) w ilości nie większej niż 20 g/dobę przez kobiety i 30 g/dobę przez mężczyzn. Alkoholu nie powinni spożywać chorzy z dyslipidemią (hipertriglicerydemią), neuropatią i z zapaleniem trzustki w wywiadzie. ROSNĄCA ROLA PRACODAWCÓW W POMOCY PRACOWNIKOM CHORYM NA CUKRZYCĘ W Zaleceniach 2014 podkreślono, że obecnie coraz więcej lekarzy spotyka w gabinecie pacjenta z cukrzycą. W naszym kraju ok. 2,6 mln osób choruje na cukrzycę, z czego ok. 60% ma cukrzycę rozpoznaną i jest leczona. Podkreślono także, że problemy prewencji i efektywnego leczenia cukrzycy i jej powikłań powinny być rozwiązywane nie tylko przez środowisko medyczne i pacjentów, ale też przez pracodawców. Mogą oni odegrać dużą rolę w pomocy osobom z cukrzycą, biorąc pod uwagę, że miejsce pracy jest ważnym ogniwem w procesie prewencji chorób cywilizacyjnych. W świetle tych zaleceń można stwierdzić, że ważne jest m.in., aby pracownicy z cukrzycą mieli możliwość spożywania w pracy odpowiednich dla nich posiłków (mogą to być posiłki przynoszone z domu) i w odpowiednim dla nich czasie, uwzględniającym indywidualny sposób leczenia. 10 VOL 24 NR (282/283)
6 lekwpolsce.pl Dietetyka W Zaleceniach 2014 Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego podkreślono, że osoby z cukrzycą powinny ciągle być edukowane na temat właściwej dla nich diety i motywowane do stosowania tej diety w życiu codziennym. Piśmiennictwo: 1. Czech A., Cypryk K., Czupryniak L. i wsp.: Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.: Diabetologia Kliniczna, 2014; t. 3, nr 71 (Suppl.A): A1-A Cichocka A.: Praktyczny poradnik żywieniowy w odchudzaniu oraz profilaktyce i leczeniu cukrzycy typu 2 i chorób sercowo-naczyniowych. Wyd. Medyk, Warszawa, Szostak W.B., Cichocka A.: Dieta śródziemnomorska w profilaktyce i leczeniu chorób układu krążenia i cukrzycy typu 2. Wyd. Medyk Sp. z o.o., Warszawa W praktycznej realizacji diety zgodnej z Zaleceniami PTD mogą być przydatne poniższe publikacje: Praktyczny poradnik żywieniowy w odchudzaniu oraz profilaktyce i leczeniu cukrzycy typu 2 i chorób sercowo- -naczyniowych [3], w którym przedstawiono wiele ciekawych dla osób z cukrzycą przepisów (wraz z kolorowymi zdjęciami oraz wyliczoną wartością kaloryczną i zawartością składników pokarmowych, w tym m.in. liczbą wymienników węglowodanowych, WW i wymienników białkowo- -tłuszczowych WBT w każdej porcji potrawy); Dieta śródziemnomorska w profilaktyce i leczeniu chorób układu krążenia i cukrzycy typu 2 [4], w której szczegółowo przedstawiono zasady diety śródziemnomorskiej i praktyczne jadłospisy na 7 dni, wskazane dla osób z cukrzycą. mgr Aleksandra Cichocka olesia1@poczta.onet.pl VOL 24 NR (282/283) 11
Wymienniki dietetyczne w cukrzycy. Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.
Wymienniki dietetyczne w cukrzycy Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.2012 Zalecenia szczegółowe - węglowodany: 40 50% wartości energetycznej
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowoInterwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoAlicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Novo Nordisk w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Novo Nordisk w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 2, 48-53 2009
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych WIEDZA
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Żywienie w zdrowiu i chorobie Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA K_W01 K_W02
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 7
LUCYNA NAROJEK C iągłość i zmiana w postępowaniu dietetycznym w wybranych schorzeniach Wydawnictwo SGGW Spis treści Wstęp... 7 1. Dieta w cukrzycy... 9 Era przedinsulinowa... 9 Ograniczenie węglowodanów
Bardziej szczegółowoWaldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 285 290 Waldemar Żyngiel, Magdalena Trzuskowska OCENA WARTOŚCI ODŻYWCZEJ I KALORYCZNEJ JADŁOSPISU DLA DOROSŁYCH Z CUKRZYCĄ TYPU II PROPONOWANEGO W JEDNEJ Z PORADNI
Bardziej szczegółowoRACJONALNE ŻYWIENIE. Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów. 2007 r.
RACJONALNE ŻYWIENIE Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów 2007 r. RACJONALNE ŻYWIENIE Polega na systematycznym dostarczaniu do organizmu wszystkich niezbędnych składników odżywczych w ilościach i proporcjach
Bardziej szczegółowoDieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością.
Dieta może być stosowana również przez osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze, zmagające się z hiperlipidemią, nadwagą oraz otyłością. Jadłospis 14-dniowy Anna Piekarczyk Dieta nie jest dietą indywidualną
Bardziej szczegółowoSylabus modułu kształcenia na studiach wyższych. Nazwa Wydziału. Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa modułu kształcenia.
Załącznik nr 4 do zarządzenia nr 12 Rektora UJ z 15 lutego 2012 r. Sylabus modułu kształcenia na studiach wyższych Nazwa Wydziału Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa modułu kształcenia Wydział lekarski
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoGDA (Guideline Daily Amount = Wskazane Dzienne Spożycie)
1. Czym jest GDA? GDA (Guideline Daily Amount = Wskazane Dzienne Spożycie) to wartości poziomu spożycia poszczególnych składników odżywczych w codziennej diecie zostały wyznaczone przez naukowców dla przeciętnego
Bardziej szczegółowoTalerz zdrowia skuteczne
Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia
Bardziej szczegółowoCo z kwasami tłuszczowymi nasyconymi? Ograniczać czy nie?
Co z kwasami tłuszczowymi nasyconymi? Ograniczać czy nie? Dorota Szostak-Węgierek Zakład Dietetyki Klinicznej Warszawski Uniwersytet Medyczny Zalecenia dla osób dorosłych, które mogą odnieść korzyść z
Bardziej szczegółowoPRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Zdrowe żywienie w cukrzycy Dieta dla osób dieta 1200 kcal chorujących na dieta 1500 kcal cukrzycę typu 2* dieta 1800 kcal *bez mikroalbuminurii Zaproponowana
Bardziej szczegółowoAlicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla osób chorych na cukrzycę proponowanych przez firmę Bayer w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla osób chorych na cukrzycę proponowanych przez firmę Bayer w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 2, 40-47 2009
Bardziej szczegółowoSPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie
Bardziej szczegółowozbyt wysoki poziom DOBRE I ZŁE STRONY CHOLESTEROLU Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej 18r.ż. ma cholesterolu całkowitego (>190mg/dl)
HIPERLIPIDEMIA to stan zaburzenia gospodarki lipidowej, w którym występuje wzrost stężenia lipidów (cholesterolu i/lub triglicerydów ) w surowicy krwi. Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej
Bardziej szczegółowoW jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Bardziej szczegółowo"Program pilotażowy - Dieta Mamy".
"Program pilotażowy - Dieta Mamy". Dnia 1.10.2019 r Szpital Powiatowy im.t.malińskiego w Śremie podjął współpracę z programem pilotażowym Standard szpitalnego żywienia kobiet w ciąży i w okresie poporodowym-dieta
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. 1. Znaczenie nauki o żywieniu. 2. Gospodarka energetyczna organizmu człowieka. 3. Podstawowe składniki pokarmowe i ich rola
3 SPIS TREŚCI 1. Znaczenie nauki o żywieniu 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu................................................8 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka.............................................9
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoAlicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Servier w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Servier w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 3, 63-68 2009 63 Alicja
Bardziej szczegółowoW pracach egzaminacyjnych ocenie podlegały następujące elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej. II. Założenia. III. Określenie rodzaju diety i celu
W pracach egzaminacyjnych ocenie podlegały następujące elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej. II. Założenia. III. Określenie rodzaju diety i celu jej zastosowania. IV. Wykaz głównych zaleceń dotyczących
Bardziej szczegółowoWyzwanie na Odchudzanie
Wyzwanie na Odchudzanie Gratulacje! Dzisiejszy temat: DLACZEGO DIETY NIE DZIAŁAJĄ Statystyki otyłości i chorób w Polsce: 61,6% mężczyzn ma nadwagę lub otyłość. 50,3% kobiet ma nadwagę lub otyłość. Na przestrzeni
Bardziej szczegółowoSpis treści. śelazo... 46 Wapń i witamina D... 47 Cynk... 47
Spis treści Przedmowa... 9 1. Ustalanie zapotrzebowania energetycznego w róŝnych stanach chorobowych (Danuta Gajewska)... 11 Wiadomości ogólne... 11 Całkowita przemiana materii... 12 Wprowadzenie... 12
Bardziej szczegółowo... Dzienniczek Badań. Centrum Promocji Zdrowia i Edukacji Ekologicznej Warszawa Bemowo 2010
... Dzienniczek Badań Centrum Promocji Zdrowia i Edukacji Ekologicznej Warszawa Bemowo 2010 ... lekarz prowadzący imię nazwisko wiek adres MASA CIAŁ A Masę ciała można ocenić na podstawie wskaźnika BMI
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych
Bardziej szczegółowoPiramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS
Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.
Bardziej szczegółowoDla kogo dieta? Dbam o ładną sylwetkę przez całe życie. Natalia Niedźwiedzka 2016-02-12
Dla kogo dieta? Dbam o ładną sylwetkę przez całe życie. Natalia Niedźwiedzka 2016-02-12 Spis treści 1. Co to dieta?... 2 2. Dlaczego ludzie przechodzą na dietę?... 3 3. Od czego zależy jaki rodzaj diety
Bardziej szczegółowoNadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka. prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska
Nadciśnienie tętnicze punkt widzenia lekarza i dietetyka prof. nadzw. dr hab. n. med. J. Niegowska dr inż. D. Gajewska Wszechnica Żywieniowa SGGW Warszawa 2016 Ciśnienie tętnicze krwi Ciśnienie wywierane
Bardziej szczegółowoProfilaktyka otyłości w działaniach Ministra Zdrowia. Dagmara Korbasińska Wanda Szelachowska-Kluza Departament Matki i Dziecka
Profilaktyka otyłości w działaniach Ministra Zdrowia Dagmara Korbasińska Wanda Szelachowska-Kluza Departament Matki i Dziecka KIERUNKI DZIAŁAŃ tworzenie prawa realizacja programów polityki zdrowotnej współpraca
Bardziej szczegółowoZapraszamy do oglądania
Zapraszamy do oglądania 1.Odżywiaj się regularnie Należy spożywać przynajmniej 3 podstawowe posiłki dziennie (śniadanie, obiad, kolacja), a jeszcze zdrowiej będzie dołączyć dwie przekąski (II śniadanie
Bardziej szczegółowoKomentarz Dietetyk 322[20] Czerwiec 2012. Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łomży KOMENTARZ DO PRAC EGZAMINACYJNYCH. w zawodzie: Dietetyk 322[20]
Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Łomży KOMENTARZ DO PRAC EGZAMINACYJNYCH w zawodzie: Dietetyk 322[20] ETAP PRAKTYCZNY SESJA LETNIA 2012 Łomża, lipiec 2012 r. Strona 1 z 35 1. Treść zadania z załącznikami:
Bardziej szczegółowo10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych
10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Temat: Potrawy typu fast food a żywność przygotowywana w domu. Cele: uświadomienie różnic pomiędzy daniami typu fast food a żywnością przygotowywaną
Bardziej szczegółowoZajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu. Karta przedmiotu. obowiązuje w roku akademickim 2012/2013
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu Karta przedmiotu Instytut Zdrowia obowiązuje w roku akademickim 01/013 Kierunek studiów: Pielęgniarstwo Profil: Praktyczny Forma studiów: Stacjonarne Kod
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA. Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku Nadwaga i otyłość - najważniejszy problem zdrowia publicznego. Istnieje ok. 80 chorób powstających na tle wadliwego
Bardziej szczegółowoOrganizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW
POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,
Bardziej szczegółowoPostępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2013 Aneks 2 Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą Opracowano we współpracy z dr.
Bardziej szczegółowoŻywienie w cukrzycy typu 1
Żywienie w cukrzycy typu 1 Tabela wymienników węglowodanowych Zalecenia ogólne Właściwe odżywianie jest jednym z najważniejszych czynników mających wpływ na wyniki leczenia Twojej choroby. Leczenie dietetyczne
Bardziej szczegółowoGrupa SuperTaniaApteka.pl Utworzono : 30 październik 2017
WITAMINY I MINERAŁY > Model : 8079471 Producent : - Doppelherz aktiv Minerały dla diabetyków z ALA Środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego dla osób z zaburzeniami metabolizmu węglowodanów
Bardziej szczegółowoZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka
ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka TALERZ CZY PIRAMIDA? Przedstawione w modelach zdrowego żywienia zalecenia żywieniowe to sugestie ogólne,
Bardziej szczegółowoOFERTA OD PAŹDZIERNIKA 2016 R. Nazwa testu Badanie wykonane w celu Wynik i zalecenia Cena
OFERTA OD PAŹDZIERNIKA 2016 R. Nazwa testu Badanie wykonane w celu Wynik i zalecenia Cena Blossom genetycznych: 13 predyspozycie do otyłości, genetyczne uwarunkowania efektu jo-jo, wykluczenia produktów,
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoRaport z realizacji program zapobieganie nadwadze i otyłości oraz innym zaburzeniom okresu rozwojowego u dzieci i młodzieży szkolnej w latach
Raport z realizacji program zapobieganie nadwadze i otyłości oraz innym zaburzeniom okresu rozwojowego u dzieci i młodzieży szkolnej w latach 2012-2017 realizowanego wspólnie z Wydziałem Zdrowia Urzędu
Bardziej szczegółowoWitaminy i minerały dla osób z przewlekłą chorobą nerek i po przeszczepieniu nerki
Dietetyczny środek spożywczy specjalnego przeznaczenia medycznego Witaminy i minerały dla osób z przewlekłą chorobą nerek i po przeszczepieniu nerki Zestaw witamin i składników mineralnych przygotowany
Bardziej szczegółowoZnaczenie redukcji masy ciała w leczeniu chorób metabolicznych
WYBRANE PROBLEMY KLINICZNE Marta Matuszak, Joanna Suliburska Katedra Higieny Żywienia Człowieka, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu The importance of weight loss for the treatment of metabolic disorders
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI
ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoLiofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki.
Suplement diety Składniki: Liofilizowany ocet jabłkowy 80% (±5%), mikronizowany błonnik jabłkowy 20% (±5%), celulozowa otoczka kapsułki. Przechowywanie: W miejscu niedostępnym dla małych dzieci. Przechowywać
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ ZDROWIA PUBLICZNEGO STUDIA STACJONARNE I STOPNIA KIERUNEK DIETETYKA ROK III SEMESTR ZIMOWY ROK AKADEMICKI 2016/2017 ŻYWIENIE KLINICZNE
WYDZIAŁ ZDROWIA PUBLICZNEGO STUDIA STACJONARNE I STOPNIA KIERUNEK DIETETYKA ROK III SEMESTR ZIMOWY ROK AKADEMICKI 2016/2017 ŻYWIENIE KLINICZNE WYKŁADY: Sala wykładowa - Budynek WZP SUM w Bytomiu, ul. Piekarska
Bardziej szczegółowoPowszechne mity dotyczące diety. Zofia Kwiatkowska
Powszechne mity dotyczące diety 1 Zofia Kwiatkowska Struktura prezentacji O Historia O Czym jest dieta? O Czym jest żywienie? O Zasady zdrowego żywienia O Najczęstsze mity dotyczące diety O Podsumowanie
Bardziej szczegółowoZasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku.
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku Zasady układania jadłospisów, obliczanie wartości odżywczej posiłku. inż. Agnieszka Świątkowska Zgodnie z zaleceniami racjonalnego żywienia przyjęto,
Bardziej szczegółowoZasady i zalecenia oparte na dowodach naukowych dotyczące żywienia w leczeniu i profilaktyce cukrzycy oraz jej powikłań
ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Zasady i zalecenia oparte na dowodach naukowych dotyczące żywienia w leczeniu i profilaktyce cukrzycy oraz jej powikłań Evidence-based
Bardziej szczegółowoKomentarz dietetyk 321[11]-01 Czerwiec 2009
Strona 1 z 16 Strona 2 z 16 Strona 3 z 16 Strona 4 z 16 Strona 5 z 16 Strona 6 z 16 Strona 7 z 16 Strona 8 z 16 W pracach egzaminacyjnych oceniane były następujące elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej.
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA PACJENTÓW Z CUKRZYCĄ TYPU 2
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 1, str. 89 94 Katarzyna Cieloszczyk, Małgorzata E. Zujko, Anna Witkowska OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA PACJENTÓW Z CUKRZYCĄ TYPU 2 Zakład Technologii i Towaroznawstwa Żywności
Bardziej szczegółowoZatwierdzone oświadczenia żywieniowe
Zatwierdzone oświadczenia żywieniowe Oświadczenia żywieniowe i warunki ich stosowania zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r.
Bardziej szczegółowoCUKRZYCA TYPU 2 MOŻLIWOŚCI JEJ ZAPOBIEGANIA
Zbigniew Szybiński 30-126 Kraków ul. Stańczyka 16/76 e-mail :szybin@cm-uj.krakow.pl CUKRZYCA TYPU 2 MOŻLIWOŚCI JEJ ZAPOBIEGANIA Cukrzyca typu 2 i towarzyszące jej miażdżyca i nadciśnienie często określane
Bardziej szczegółowoparametrów biochemicznych (cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL,
1. STRESZCZENIE W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowań na zaburzenia psychiczne, między innymi takie jak depresja i schizofrenia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że choroby te
Bardziej szczegółowoPrezentacja materiałów przygotowanych. programu edukacyjnego Trzymaj formę!
Prezentacja materiałów przygotowanych do realizacji V edycji programu edukacyjnego Trzymaj formę! KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA REALIZACJĘ IV EDYCJI PROGRAMU EDUKACYJNEGO PT. TRZYMAJ FORMĘ! ZAKOPANE, 6 8 PAŹDZIERNIKA
Bardziej szczegółowoKidney Diseases, Urinary Deposits, and Calculous Disorders; Their Nature and Treatment
1 Kidney Diseases, Urinary Deposits, and Calculous Disorders; Their Nature and Treatment Duża część nadmiaru przyjętego mięsa przechodzi w organizmie w postać mocznika i innych składników moczu, które
Bardziej szczegółowoCukrzyca ciążowa GDM (ang. Gestational Diabetes. Podejście terapeutyczne Cukrzyca ciążowa
Podejście terapeutyczne Cukrzyca ciążowa Cukrzyca ciążowa jest zaburzeniem nierzadko występującym u kobiet. Jak wskazuje literatura, 1 14% kobiet w ciąży dotkniętych jest nieprawidłowościami w przemianie
Bardziej szczegółowoKoktajl Natural Balance
Koktajl Natural Balance Główne korzyści Unikalna formuła koktajli Natural Balance służy dwóm celom: Wspomaganie odchudzania Wiele osób rozpoczyna stosowanie koktajli Natural Balance, aby ułatwić sobie
Bardziej szczegółowoKOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
PL PL PL KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 26.6.2008 r. COM(2008) 392 wersja ostateczna SPRAWOZDANIE KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY NA TEMAT ŻYWNOŚCI PRZEZNACZONEJ DLA OSÓB CIERPIĄCYCH
Bardziej szczegółowoŻywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie
Warsztaty żywieniowe Żywność buduje i regeneruje dostarcza energii zapewnia prawidłowe funkcjonowanie poprawia samopoczucie Żaden pojedynczy produkt nie dostarczy Ci wszystkiego, czego potrzebujesz dlatego
Bardziej szczegółowoKompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego.
Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego. Konferencja otwierająca realizację projektu. Wieruszów, 28.04.2015 DLACZEGO PROFILAKTYKA?
Bardziej szczegółowoTERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające
TERAPEUTYCZNE ASPEKTY ŻYWIENIA PACJENTÓW W SZPITALACH czy obecne stawki na żywienie są wystarczające dr hab. inż. Monika Bronkowska, prof. nadzw. UP Konferencja firm cateringowych - CATERING SZPITALNY
Bardziej szczegółowoOstre infekcje u osób z cukrzycą
Ostre infekcje u osób z cukrzycą Sezon przeziębień w pełni. Wokół mamy mnóstwo zakatarzonych i kaszlących osób. Chorować nikt nie lubi, jednak ludzie przewlekle chorzy, jak diabetycy, są szczególnie podatni
Bardziej szczegółowoZalecenia dietetyczne dla osób z cukrzycą typu 2
Zalecenia dietetyczne dla osób z cukrzycą typu 2 Zalecenia dietetyczne dla osób z cukrzycą typu 2 Odżywiaj się zdrowo Podstawowym zaleceniem zdrowotnym dla osób chorych na cukrzycę jest jedz zdrowo. Osoba
Bardziej szczegółowoWYBRANE NORMY ŻYWIENIA
WYBRANE NORMY ŻYWIENIA DLA POPULACJI POLSKIEJ WEDŁUG INSTYTUTU ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA ENERGIA TAB. 1 NORMY NA ENERGIĘ DLA DZIECI I MŁODZIEŻY, USTALONE NA POZIOMIE ZAPOTRZEBOWANIA ENERGETYCZNEGO GRUPY (EER).
Bardziej szczegółowoMAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA
MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA Na czym polega zdrowy styl życia? ZDROWY STYL ŻYCIA Prawidłowe odżywianie Aktywność
Bardziej szczegółowoWarsztaty dla Rodziców. Wiosenne śniadanie. Warszawa 26.05.2015 r.
Warsztaty dla Rodziców Wiosenne śniadanie Warszawa 26.05.2015 r. Urozmaicenie Uregulowanie Umiarkowanie Umiejętności Unikanie Prawidłowe żywienie 7 zasad wg prof. Bergera + Uprawianie sportu + Uśmiech
Bardziej szczegółowoZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE
ZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE PIRAMIDY EGIPSKIE Piramidy to budowle, które przetrwały tysiące lat. Najbardziej trwała była ich podstawa, czyli część zbudowana na ziemi. PIRAMIDA ZDROWEGO
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (ZBiJŻ) Ćwiczenie nr
Bardziej szczegółowoJak lekarze POZ mogą walczyć z epidemią cukrzycy?
Alicja Dusza, 2016-05-10 22:09 Jak lekarze POZ mogą walczyć z epidemią cukrzycy? Jaką rolę w profilaktyce cukrzycy typu 2 może odegrać lekarz POZ? Przede wszystkim należy podkreślić, że na cukrzycę choruje
Bardziej szczegółowoOgólnopolski Dobrowolny Program Znakowania Wartością Odżywczą GDA. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Łodzi informuje iż,
Ogólnopolski Dobrowolny Program Znakowania Wartością Odżywczą GDA Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Łodzi informuje iż, Główny Inspektorat Sanitarny i Stowarzyszenie Polska Federacja Producentów
Bardziej szczegółowoGDA. Prawidłowe odżywianie
GDA Prawidłowe odżywianie Co to jest GDA? Prawidłowe odżywianie jest jednym z warunków zachowania dobrego stanu zdrowia. Aby móc dopasować swój sposób odżywiania do stylu życia jaki prowadzimy, niezbędne
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 718 722 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA Zakład Higieny i Epidemiologii
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia.
ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia. Prawidłowe żywienie należy do najważniejszych czynników środowiskowych,
Bardziej szczegółowoPROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego
PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego ETAP I (wypełni pielęgniarka) Imię i nazwisko:... Adres:... PESEL Wzrost:...cm Wykształcenie:... Masa ciała:...kg Zawód wykonywany:... Obwód talii:...cm
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW
ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW SPIS TREŚCI 1. Zasady zdrowego żywienia 2. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 3. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 4. Zalecenia
Bardziej szczegółowoDietetyk stacjonarny. biogo.pl
Dietetyk stacjonarny biogo.pl Konsultacje dietetyczne odbywają się w gabinecie znajdującym się przy ulicy Szewskiej 18 we Wrocławiu. W zależności od wybranego pakietu pacjent ma możliwość skorzystania
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE
ZDROWE ODŻYWIANIE = ZDROWE ŻYCIE RACJONALNIE = ZDROWO Zdrowa dieta jest jednym z najważniejszych elementów umożliwiających optymalny wzrost, rozwój i zdrowie. Ma przez to wpływ na fizyczną i umysłową
Bardziej szczegółowoZbilansowana dieta DIY warsztaty z dietetykiem
Zbilansowana dieta DIY warsztaty z dietetykiem Cel diety? Redukcja masy ciała? Utrzymanie masy ciała? Przyrost masy ciała? Zwiększenie wydolności organizmu? Choroba? Ciąża? BMI BMI = waga [kg] / wzrost
Bardziej szczegółowoŻyj smacznie i zdrowo! -wszystko o zdrowym trybie życia
Żyj smacznie i zdrowo! -wszystko o zdrowym trybie życia Co to jest? Zdrowe odżywianie sposób odżywiania, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu zapewnienia lub poprawy zdrowia.
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM (Instytutu Żywności i Żywienia 2009) 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny
Bardziej szczegółowoUtrata masy ciała? Zmniejszony apetyt? Niechęć do jedzenia? Problemy z połykaniem? lub/i gryzieniem? Utrata sił? ZDR WY APETYT NA ŻYCIE
PROBLEM? ROZWIĄZA: Utrata masy ciała? Zmniejszony apetyt? Niechęć do jedzenia? Problemy z połykaniem? lub/i gryzieniem? Utrata sił? Dla kogo niezbędny jest Dzieci powyżej 1. roku życia Wymagające kompletnej
Bardziej szczegółowoCukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.
Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych
Bardziej szczegółowoWytyczne Światowej Organizacji Gastroenterologicznej dotyczące otyłości, 2011 World Gastroenterology Organization Global Guidelines: Obesity 2011
Wytyczne Światowej Organizacji Gastroenterologicznej dotyczące otyłości, 2011 World Gastroenterology Organization Global Guidelines: Obesity 2011 Lisbeth Mathus-Vliegen, James Toouli, Michael Fried, Aamir
Bardziej szczegółowo1.5. Zasady planowania diet leczniczych na podstawie dziennej racji pokarmowej człowieka zdrowego
DIETETYKA Dariusz Włodarek SPIS TREŚCI Rozdział I. Planowanie i organizacja żywienia dietetycznego 1.1. Zagadnienia sanitarno-higieniczne w żywieniu dietetycznym 1.2. Dobór surowców i technik przyrządzania
Bardziej szczegółowoZasady zdrowego żywienia
Zasady zdrowego żywienia Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Prawidłowe żywienie może w istotny sposób wpłynąć na wyniki leczenia cukrzycy. Odpowiedni wybór produktów żywieniowych zawsze, gdy tylko jest
Bardziej szczegółowoZagadnienia na egzamin dyplomowy studia pierwszego stopnia maj 2016
Zagadnienia na egzamin dyplomowy studia pierwszego stopnia maj 2016 1. Co to jest wartość odżywcza żywności? Czynniki wpływające na wartość odżywczą produktów spożywczych i posiłków. 2. Zastosowanie tabel
Bardziej szczegółowoPROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ŻYWIENIE KLINICZNE
1. Ramowe treści kształcenia PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ŻYWIENIE KLINICZNE L.p. DATA TEMAT ZAJĘĆ LICZBA GODZIN: FORMA ZALI- CZENIA PUNKTY ECTS 1. 2. 22.09.2012 23.09.2012 20.10.2012 21.10.2012 Żywienie
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 240-244 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia
Bardziej szczegółowo1 KOALICJA NA RZECZ WALKI Z CUKRZYCĄ REKOMENDACJE. Mini kompendium wiedzy
1 KOALICJA NA RZECZ WALKI Z CUKRZYCĄ REKOMENDACJE Mini kompendium wiedzy 2 KOALICJA NA RZECZ WALKI Z CUKRZYCĄ powinny -50% dziennego zapotrzebowania energetycznego, a o niskim IG 1, które należy ograniczyć
Bardziej szczegółowo