Podsumowanie IV - edycji programu Trzymaj Formę!

Transkrypt

1 Podsumowanie IV - edycji programu Trzymaj Formę! Elżbieta Łata Departament Promocji Zdrowia, Biostatystyki i Analiz Główny Inspektorat Sanitarny Zakopane, 6 8 października 2010 r.

2 Diagnoza występowania problemu nadwagi i otyłości u uczniów w Polsce Badania Instytutu Matki i Dziecka, 2005 rok

3 Występowanie otyłości i nadwagi u uczniów w wieku lat w Polsce według płci ,2 8,8 8,3 8 5, , , Ogółem Chłopcy Dziewczęta - odsetek dzieci otyłych Ogółem Chłopcy Dziewczęta - odsetek dzieci z nadwagą

4 Występowanie otyłości u uczniów gimnazjów na wsi i w mieście 6,7 7 5, ,5 4,5 3,7 Ogółem 2, Wieś Miasto Chłopcy Dziewczęta

5 Występowanie nadwagi u uczniów gimnazjów na wsi i w mieście 18 16, ,0 12,6 14,4 12,4 11,1 10 Ogółem Chłopcy 8 Dziewczęta Wieś Miasto

6 W 2005 roku otyłość występowała u 4,5% nadwaga występowała u 8,8% częściej u dziewcząt niż u chłopców problem otyłości w tej grupie wiekowej w równym stopniu dotyczył młodzieży wiejskiej jak i miejskiej 13,3 % młodzieży miało nadmierną masę ciała

7 Częstość występowania nadwagi i otyłości u młodzieży w Polsce i w innych krajach USA 15,5 Kanada 30,4 9,4 Australia 19,8 6,8 Francja 5,2 Rosja 6 Polska 4,5 Chiny 16 Otyłość Nadwaga 17,5 10 8,8 3,6 3,

8 Wybrane zachowania zdrowotne młodzieży w wieku lat w Polsce Odżywianie się i stosowanie diet Aktywność fizyczna i zachowania sedentaryjne Badania Instytutu Matki i Dziecka, HBSC, 2006 rok

9 Zachowania żywieniowe Częstość spożywania śniadań ogółem 11-latki 13,5 70,9 93,6 chłopcy 11 lat 13,5 70,5 93,4 dziewczęta 11 lat 13,6 71,4 93,8 ogółem 13-latki chłopcy 13 lat 18,5 15,1 62,7 68,2 dziewczęta 13 lat 21,8 57,6 ogółem 15-latki 20, ,3 22,4 57,2 chłopcy 15 lat dziewczęta 15 lat nigdy 92,8 94,2 91,5 89,3 90,4 88,4 5 dni szkolnych weekend

10 Zachowania żywieniowe Częstość spożywania owoców ogółem 11-latki 29,7 chłopcy 11 lat dziewczęta 11 lat ogółem 13-latki chłopcy 13 lat dziewczęta 13 lat 21,4 34,8 24,9 24,3 33,1 35,7 30,7 ogółem 15-latki 35,6 chłopcy 15 lat 38 dziewczęta 15 lat 2-4 dni/tyg. 18,4 33,3 codziennie częściej niż 1 raz 17,8 16,6 17,1 18,6 21,9 17,3 16,7 14, dni/tyg. 12,7 9,6 17,4 16,8 17,9 codziennie 1 raz 7 13, ,3 7 14,8 8,3 16,1 4,3 0,6 5,9 0, ,9 4,8 0,2 12,5 10,2 5 1,2 5,7 1,7 20,4 16,7 26,2 8,2 12,2 14,5 14,6 1 raz/tyg. 4,8 1 5,2 1,3 10,1 4,4 0,7 rzadziej niż 1 raz/tyg nigdy

11 Zachowania żywieniowe Częstość spożywania warzyw ogółem 11-latki chłopcy 11 lat dziewczęta 11 lat 25,1 26,7 23,6 19,7 18,7 ogółem 13-latki 29,3 chłopcy 13 lat 30,6 dziewczęta 13 lat 19,2 28, , ,3 11,9 11,3 20,6 18,5 15,8 16,1 17,7 12,4 14,5 19,3 17,6 33,2 19,2 15,5 chłopcy 15 lat 34,5 17,8 14,4 2-4 dni/tyg. 32,1 5-6 dni/tyg. 20,5 codziennie 1 raz 13,7 10,4 ogółem 15-latki dziewczęta 15 lat 10,7 16,4 codziennie częściej niż 1 raz 15,7 14,3 11,6 10,5 12,5 1 raz/tyg. 8,2 3,6 9,3 3,7 7,1 3,5 7,3 7,6 2,7 3,5 11,9 6,9 1,9 12,1 5,9 2,5 13,6 10,7 6,1 3,1 5,7 2 rzadziej niż 1 raz/tyg nigdy

12 Zachowania żywieniowe Stosowanie diet w celu schudnięcia ogółem 11-latki chłopcy 11 lat 13,6 11,7 dziewczęta 11 lat 15,3 ogółem 13-latki 15,8 chłopcy 13 lat 22 23,8 17,5 22,1 ogółem 15-latki dziewczęta 15 lat 17,3 9,1 dziewczęta 13 lat chłopcy 15 lat 19,7 17,1 6,6 29,6 22,3 13,5 26,6 Tak, stosują dietę 30,4 Nie stosują, ale powinni schudnąć

13 Aktywność fizyczna Intensywne ćwiczenia fizyczne w czasie wolnym w tygodniu ogółem 11-latki 28 chłopcy 11 lat 20,2 23,2 35,3 ogółem 13-latki dziewczęta 13 lat 30,9 ogółem 15-latki 14,7 dziewczęta 15 lat 0,5 godz. 21,6 22,5 1 godz. 18,8 21,9 29,5 11,2 18,8 Nie ćwiczą wcale 9,9 5,7 9,4 12,4 12,8 15,7 24,6 21,5 2-3 godz. 7,7 7,7 5,9 10,3 25,8 25,4 22, ,2 23,2 8,1 10,3 17,1 24,4 20,1 10,2 8,3 23,9 25,6 chłopcy 13 lat 20 28,1 dziewczęta 11 lat chłopcy 15 lat 26 8,1 10,9 6,6 9,2 5,6 9,1 12,2 14,8 19,8 6,5 4-6 godz. 3,9 7 godz. lub więcej

14 Zajęcia sedentaryjne ogółem 11-latki 19,1 chłopcy 11 lat 17,9 dziewczęta 11 lat ogółem 13-latki chłopcy 13 lat dziewczęta 13 lat ogółem 15-latki chłopcy 15 lat dziewczęta 15 lat 3 godz. Oglądanie TV w czasie wolnym w weekend 19,6 16,9 19,9 20,1 16,2 19,2 13,9 18, ,1 16,7 16,8 13,8 17,9 21,6 2 godz. 16,7 8,3 7,6 2,6 13,1 9, ,1 10 9,7 9,6 6,3 2,1 16,4 18,2 20,7 16,4 9,7 17,6 16,9 19,8 11,5 14,6 17,2 16,3 11,2 13,5 16, godz. 7 godz. lub więcej 9,1 5 godz. 14,9 4,7 9,5 2,6 15,3 4,1 8,9 2,9 14,5 5, ,9 12,7 14,9 2,2 7 7,7 3 7,7 7,9 4,2 7,3 1 godz. 7,5 1,9 6 godz. wcale

15 Zajęcia sedentaryjne Gry komputerowe w czasie wolnym w weekend ogółem 11-latki chłopcy 11 lat 16 10,7 10,6 13, ,3 13,4 32,5 13,4 9,9 13,2 1 godz. 11,6 13,2 4,8 9,4 3,8 0,5 godz. 4 godz. 16,2 4,9 10,2 3,7 5,7 2,9 4,1 1,8 7,3 4,8 11,8 13,8 8,4 13, ,4 9,4 7,8 13 8,6 11,3 10,5 3 godz. 8,2 12,5 11, godz. 5, ,8 13,2 dziewczęta 15 lat wcale 7,5 11,1 18,4 12,4 30,6 ogółem 15-latki 12,7 12,8 18,2 20,9 dziewczęta 13 lat chłopcy 15 lat 12,1 21 ogółem 13-latki 15,3 18,3 dziewczęta 11 lat chłopcy 13 lat 18,3 7, ,3 7 godz. lub więcej 6 6 8,9 8,9 12,7 5 godz. 6,9 2,8 2,8 3,1 5,2 4,3 7,4 2,9 1,41,8 1,4 6 godz.

16 Zajęcia sedentaryjne Korzystanie z komputera (czat, Internet, odrabianie lekcji) ogółem 11-latki 28,1 chłopcy 11 lat 27,2 dziewczęta 11 lat ogółem 13-latki chłopcy 13 lat chłopcy 15 lat dziewczęta 15 lat wcale 13,2 9,7 20,1 25,1 17, ,8 13,1 11,4 10,9 18,3 13,7 9 14, ,6 22,7 14,8 15,2 11,6 28,9 dziewczęta 13 lat ogółem 15-latki w czasie wolnym w weekend 8 14,6 14,6 9 12,8 8,3 10,3 14,2 14,7 10,7 9,6 11,7 14,1 13,1 11,4 8,6 10,2 19,8 8 0,5 godz. 1 godz. 13,5 13,1 2 godz. 11,4 14,6 12,3 14,7 3 godz. 9,8 10,6 4 godz. 4,3 6,6 6 2,9 5 3,5 6,6 4,1 6,2 11,9 11,7 14,6 6,1 3,1 15,8 2,9 5,6 10,9 5,3 12,4 3,6 7,1 3,4 8,8 2,3 2,1 8,3 7,6 2,6 5 godz. 5,1 6 godz. 7 godz. lub więcej

17 Podsumowanie IV - edycji programu (rok szkolny 2009/2010)

18 Zasięg programu w poszczególnych edycjach Edycja I II III IV 2006/ / / /2010 Liczba szkół Liczba uczniów Razem ponad 3 miliony uczniów i rodziców brało udział w realizacji programu.

19 Zasięg programu w poszczególnych województwach IV - edycja

20 Odsetek szkół oraz uczniów biorących udział w IV - edycji (w stosunku do wszystkich szkół oraz uczniów w województwie)

21 Zasięg programu c.d. Liczba szkół w programie (35,34% ogółu szkół) Gimnazja biorące udział w programie (63,44% ogółu gimnazjów) Szkoły podstawowe biorące udział w programie (21.26% ogółu szkół podstawowych)

22 Zasięg programu c.d. Zwrot kwestionariuszy sprawozdawczych przez szkoły: woj. warmińsko mazurskie 199 (97,5%) woj. lubelskie 409 (92,5%) woj. podlaskie 227 (92,1%) woj. łódzkie 389 (91%) woj. wielkopolskie 597 (89,7%) woj. zachodniopomorskie 365 (88%) woj. kujawsko pomorskie 378 (85%) woj. opolskie 136 (83,9%) woj. dolnośląskie 291 (76,8%) woj. śląskie 537 (72,6%) woj. mazowieckie 590 (72%) woj. pomorskie 240 (71,9%) woj. podkarpackie 414 (70,8%) woj. świętokrzyskie 123 (69,9%) woj. małopolskie 482 (66,3%) woj. lubuskie 126 (62,1%)

23 Partnerzy programu Ministerstwo Edukacji Narodowej Kuratoria Oświaty Związek Harcerstwa Polskiego Polski Czerwony Krzyż Instytut Żywności i Żywienia Instytut Matki i Dziecka Przedstawiciele lokalnych samorządów Ośrodki Pomocy Społecznej Ośrodki Kultury, Ośrodki Sportu i Rekreacji Policja, Straż Graniczna Zakłady Opieki Zdrowotnej Ochotnicza Straż Pożarna Towarzystwo Przyjaciół Dzieci Liga Ochrony Przyrody Koła Gospodyń Wiejskich Miejscy Rzecznicy Konsumentów Lokalne media

24 Realizowane projekty (31,0 %) szkół opracowało i zrealizowało własne, autorskie projekty edukacyjne, przykładowe tytuły: Sam decydujesz, jak żyjesz i jak się czujesz - WSSE Białystok Zielone jest jadalne (jemy warzywa i owoce), białe jest smaczne (doceniamy nabiał) WSSE Bydgoszcz Zdrowie, siła, forma, to w naszej szkole norma - WSSE Kraków Rusz się klusku, jedz warzywa i owoce, zyskasz przez to nowe moce - WSSE Lublin Zdrowe odżywianie a drugie śniadanie - WSSE Łódź Smak różnych regionów Polski - WSSE Olsztyn Mierz wysoko na boisku i w życiu wygrasz marzenia - WSSE Poznań Dzieci nie jedzą śmieci - WSSE Wrocław

25 Przykładowe formy działań programowych Wybrane działania realizowane w ramach programu Trzymaj Formę: Konkurs na wierszyk o zdrowiu Poetycko o zdrowiu WSSE Białystok Konkurs międzyszkolny Jedz owoce i jarzyny zamiast nikotyny - WSSE Bydgoszcz Konkurs, uczniowie reklamowali wybrany produkt mleczny Mleczna Olimpiada WSSE Lublin Uczniowie przygotowali układy taneczne You can dance PSSE Kalisz Przedstawienie zrealizowane przez uczniów Sąd nad fast foodami PSSE Nowy Tomyśl Wspólna gimnastyka dzieci i rodziców Mamo, tato, ćwicz ze mną WSSE Olsztyn Targi Zdrowej Żywności - PSSE Łazy Akcja propagująca aktywność fizyczną w czasie zimy Trzymaj Formę z Mikołajem PSSE Świecie Film nakręcony przez uczniów Wyższość wody nad coca-colą WSSE Wrocław

26 Realizacja działań Szkolenia (21 452)* Narady (17 750) Wykłady (49 742) Prelekcje ( ) Pogadanki ( ) Instruktaże (77 966) Pokazy ( ) Ćwiczenia ( ) Konkursy ( ) Imprezy ( ) Formy wizualne ( ) * w nawiasie podano liczbę uczestnik WSSE Łódź

27 Realizacja działań c.d. Gry i zabawy (94 512)* Projekcje filmów, prezentacje (57 807) Wytyczne i zalecenia 699 (3 423) Rozmowy indywidualne (14 656) Badania ankietowe 719 (29 388) Punkty informacyjne 326 (62 289) Apele, przedstawienia 263 (17 953) Badania profilaktyczne 1016 (17 449) Zajęcia pozalekcyjne sportowe 866 (38 392) Warsztaty kulinarne (35 785) WSSE Wrocław * w nawiasie podano liczbę uczestników

28 Informacje w mediach Informacje przekazane: Prasa Radio - 85 Telewizja - 55 Internet Informacje opublikowane: Prasa Radio - 77 Telewizja - 41 Internet 495 WSSE Łódź

29 Przykładowe działania PSSE Augustów PSSE Pajęczno PSSE Chełm Uczniowie przygotowują posiłki zgodnie z zasadami żywienia

30 Przykładowe działania PSSE Bełchatów PSSE Góra PSSE Oleśnica Uczniowie uczestniczą w zajęciach sportowych

31 Przykładowe działania PSSE Wieluń PSSE Tomaszów Lubelski Uczniowie uczestniczą w konkursach PSSE Pajęczno

32 Przykładowe działania WSSE Białystok PSSE Krasnystaw PSSE Bełchatów Uczniowie uczestniczą w imprezach plenerowych

33 Zmiany zaobserwowane w szkołach pod wpływem realizacji programu Trzymaj Formę! zwiększyła się liczba uczniów korzystających z obiadów szkolnych, obiady przygotowywane w stołówkach szkolnych są bardziej urozmaicone, ograniczono słodycze podawane jako deser do obiadów w stołówkach szkolnych zwiększono częstotliwość podawania surówek, sałatek i owoców do dań obiadowych w stołówkach szkolnych, częściej jako przyprawy do potraw zamiast soli stosuje się zioła, częściej zwraca się uwagę na kaloryczność i wartość odżywczą serwowanych obiadów, jadłospisy opracowane przez uczniów zostały włączone do menu stołówek szkolnych, estetyka stołówek szkolnych i podawanych posiłków poprawiła się, zwiększono asortyment w sklepikach szkolnych o produkty zalecane, przede wszystkim o kanapki z nabiałem i świeżymi warzywami, wodę niegazowaną, obserwowana jest poprawa jakości drugich śniadań, które uczniowie przynoszą z domu, przede wszystkim zwiększenie ilości dodatków w postaci warzyw, w szkołach w których nie ma stołówek zorganizowano miejsca do spożywania posiłków przez uczniów, w konkursach organizowanych w ramach programów uczniowie otrzymują owoce (wcześniej były to słodycze), zwiększa się udział rodziców biorących udział w działaniach programowych.

34 Trudności w realizacji Realizatorzy Programu jako główne trudności wskazali: Trudności finansowe Zbyt małą liczbę materiałów edukacyjnych lub zbyt późne ich dostarczenie Zbyt mało czasu na realizację Programu Ograniczone możliwości lokalowe Brak materiałów edukacyjnych dla rodziców Małe zainteresowanie rodziców Małe zaangażowanie młodzieży Niewystarczające wsparcie specjalistów (dietetyków, lekarzy) Trudności z dowozem uczniów do szkół na dodatkowe zajęcia (w małych miejscowościach) Brak sprzętu AGD Trudności organizacyjne np. zmiana koordynatora

35 Ocena materiałów edukacyjnych Rodzaj pomocy/ocena Bardzo dobry(a) Dobry(a) Średni(a) Słaby(a) Bardzo słaby(a) Brak odpowiedzi Poradnik dla realizatora programu Broszura dla ucznia Plakat z piramidą zdrowego żywienia Strona internetowa

36 Dziękuję za uwagę!