KOMENDA GŁÓWNA ŻANDARMERII WOJSKOWEJ

Transkrypt

1 KOMENDA GŁÓWNA ŻANDARMERII WOJSKOWEJ ZARZĄD PREWENCJI ODDZIAŁ PROFILAKTYKI ZATWIERDZAM MINISTER OBRONY NARODOWEJ Tomasz SIEMONIAK PROGRAM ŻANDARMERII WOJSKOWEJ DOTYCZĄCY OGRANICZANIA PALENIA TYTONIU W SIŁACH ZBROJNYCH RZECZPOSPOLITEJ POLSKI NA LATA KOMENDANT gen. dyw. dr Mirosław ROZMUS Warszawa, luty 2013 r.

2 Spis treści I. PODSTAWA... 2 II. REALIZACJA DOTYCHCZASOWYCH PROGRAMÓW... 2 III. ZAŁOŻENIA PROGRAMU IV. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU... 4 V. SZCZEGÓŁOWY ZAKRES ZADAŃ PROGRAMU ŻW DOTYCZĄCEGO OGRANICZANIA KONSUMPCJI TYTONIU W SIŁACH ZBROJNYCH RP

3 I. PODSTAWA Program Żandarmerii Wojskowej dotyczący Ograniczania Palenia Tytoniu w Siłach Zbrojnych na lata został stworzony na podstawie dokumentów, które nakładają obowiązek prowadzenia działań, mających na celu ograniczanie palenia tytoniu w Siłach Zbrojnych RP. Należą do nich takie akty jak: Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych.(dz. U ); Krajowy Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce; Cele i Zadania na lata , Strategia Ministerstwa Obrony Narodowej w sprawie umacniania dyscypliny, przeciwdziałania uzależnieniom oraz zapobiegania patologiom społecznym w Siłach Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej w latach ; Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 roku o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (Dz.U.Nr 123, poz.1353 z poźń. zm.); Przy opracowaniu Programu Żandarmerii Wojskowej dotyczącego Ograniczania Palenia Tytoniu w Siłach Zbrojnych na lata korzystano również z analizy badań ankietowych, realizowanych w 2009 roku przez Wojskowe Biuro Badań Społecznych, zatytułowanych Nikotynizm w środowisku wojskowym. II. REALIZACJA DOTYCHCZASOWYCH PROGRAMÓW Polityka państwa na rzecz ograniczania palenia tytoniu w Polsce została usystematyzowana w 1995 roku 1, natomiast 1997 roku co trzy lata powstawały programy, które określały politykę społeczno ekonomiczną i zdrowotną, ukierunkowaną na zmniejszanie używania wyrobów tytoniowych w Polsce. W 2010 roku został opracowany obecnie funkcjonujący Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce; Cele i zadania na lata , który w swoich założeniach, definiuje działania oraz cele zmierzające do ograniczenia konsumpcji tytoniu w kraju oraz zmniejszenia zachorowań i zgonów spowodowanych używaniem nikotyny. 1 Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych.(dz. U ) 2

4 Programowe założenia zostały sformułowane na podstawie badań dotyczących zachowań zdrowotnych oraz stanu zdrowia uwarunkowanych paleniem tytoniu. W Programie Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu postawiono Zadanie nr 5, gdzie odpowiedzialnym za jego realizację uczyniono Ministra Obrony Narodowej. Zakres powyższego zadania to ograniczanie palenia tytoniu i działania edukacyjne prowadzone w środowisku żołnierzy zawodowych, pracowników wojska i ich rodzin. Drugim dokumentem, który zobowiązuje środowisko wojskowe do prowadzenia profilaktyki dotyczącej konsumpcji tytoniu jest Strategia umacniania dyscypliny, przeciwdziałania uzależnieniom oraz zapobiegania patologiom społecznym w Siłach Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej w latach Priorytet 3 wyżej wymienionej strategii mówi o ograniczeniu nadużywania środków psychoaktywnych, między innymi nikotyny, w środowisku wojskowym. Zadania z zakresu palenia tytoniu postawione w tym dokumencie, to przede wszystkim ograniczanie dostępności do tytoniu poprzez egzekwowanie zakazu palenia tytoniu w miejscach niedozwolonych, zwłaszcza na terenie pracy, zmiana stereotypowych przekonań na temat palenia, realizowana poprzez edukację, dystrybucję materiałów informacyjnych dotyczących negatywnych skutków wdychania dymu tytoniowego, a także propagowanie zdrowego stylu życia i aktywnego spędzania czasu wolnego. Ważnym elementem, jest również pomoc osobom uzależnionym poprzez udostępnienie informacji na temat poradni, monitorowanie zagrożeń uzależnieniem, a także opracowanie i wdrożenie programów profilaktyczno zdrowotnych dotyczących redukcji tego problemu. Przy opracowaniu Programu Żandarmerii Wojskowej dotyczącego Ograniczania Palenia Tytoniu w Siłach Zbrojnych na lata skupiono się również na analizie badań prowadzonych w roku 2009 przez Wojskowe Biuro Badań Społecznych zatytułowanych Nikotynizm w środowisku wojskowym. Warto zwrócić tutaj uwagę, na fakt, iż badania mimo, swej nazwy dotyczyły palenia tytoniu w środowisku wojskowym, a nie ogólnie pojętego używania nikotyny. Otóż z badań wynika, iż problem palenia występuje w środowisku wojskowym, mimo, iż ilość osób palących wyraźnie zmniejszyła się na przestrzeni 9 lat (2000 r r.). Należy jednak zauważyć, że analiza ankiet wskazuje na wysoką świadomość związaną ze szkodliwością używania tytoniu, a także dużą wiedzę na temat uzależnienia od tytoniu, jednak znajomość tej tematyki nie jest efektem działań prowadzonych w środowisku wojskowym. Spośród badanych żołnierzy prawie dwie trzecie nie spotkało się z czynnościami prowadzonymi w zakresie tej tematyki, a twierdzili oni, że chętnie wzięliby w nich udział. 3

5 Biorąc pod uwagę powyższe dokumenty i badania, w celu usystematyzowania i szczegółowego określenia realizacji, w nich zawartych zadań zmierzających do ograniczenia konsumpcji tytoniu oraz marginalizacji społecznej tego zachowania przygotowano program, który sprecyzuje i wyznaczy zadania w tym zakresie. III. ZAŁOŻENIA PROGRAMU. Przyjęto następujące założenia: 1. Program obejmie okres 3 lat tj r r. 2. Program realizowany będzie przez Komendę Główną Żandarmerii Wojskowej, zgodnie z podziałem kompetencyjnym zadań dla komórek organizacyjnych KGŻW oraz jednostek terenowych Oddziałów i Wydziałów ŻW; 3. Odbiorcami programu będą żołnierze SZRP, pracownicy wojska i ich rodziny oraz potencjalni kandydaci na żołnierzy(nsr w WKU, uczniowie szkół o profilu wojskowym). IV. CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Program Żandarmerii Wojskowej dotyczący Ograniczania Palenia Tytoniu w Siłach Zbrojnych na lata został opracowany jako zintegrowane działania mają na celu głównie ograniczanie konsumpcji wyrobów tytoniowych w środowisku wojskowym, wśród żołnierzy, pracowników wojska oraz ich rodzin, a także potencjalnych kandydatów na żołnierzy. Radykalna zmiana w obliczu problemu konsumpcji tytoniu wymaga podjęcia skonsolidowanych czynność profilaktycznych opartych na edukacji, współpracy ze specjalistami w tej dziedzinie oraz monitorowaniu problemu i postępu prowadzonych działań. W związku z powyższym wyznaczono cztery główne obszary działalności w tym zakresie. Pierwszym z nich jest obszar Edukacja, w ramach którego założono realizację następujących zadań: podnoszenie kwalifikacji i uzupełnienie wiedzy profilaktyków, celem prowadzenia aktywnych działań w zakresie uzależnienia tytoniu na terenie całej Polski; poprawa świadomości na temat szkodliwości palenia oraz zdefiniowanie pojęcia uzależnienia; 4

6 udostępnienie informacji na temat pomocy medycznej lub innej terapii wspomagającej rzucanie palenia osobom uzależnionym od tytoniu; zmiana zachowań społecznych wobec problematyki palenia tytoniu; promowanie zdrowego stylu życia i aktywnych form spędzania czasu wolnego; dostarczenie informacji na temat środowiska wolnego od dymu tytoniowego w miejscu pracy oraz biernej ekspozycji na dym tytoniowy. Kolejnym obszarem jest Współpraca z instytucjami i specjalistami w zakresie profilaktyki tytoniowej, w ramach którego założono realizację następujących czynności: nawiązanie współpracy z instytucjami zajmującymi się problematyką tytoniową; nawiązanie współpracy z poradniami i lekarzami na terenie całej Polski; współpraca z resortem Ministerstwa Obrony Narodowej oraz resortem Ministerstwa Zdrowia w ramach prowadzenia wspólnych działań profilaktycznych dotyczących używania tytoniu; uczestnictwo w naradach, konferencjach oraz spotkaniach związanych z profilaktyką nikotynową; Do szczegółowych zadań obszaru trzeciego Dystrybucja materiałów profilaktycznych należeć będą: dystrybucja materiałów profilaktycznych z zakresu przeciwdziałania konsumpcji tytoniu w SZ RP w postaci ulotek, broszur i plakatów; pozyskanie od instytucji zajmujących się profilaktyką tytoniową oraz promocją zdrowego stylu życia, materiałów profilaktycznych; opracowanie materiałów profilaktycznych (ulotek, broszur, publikacji) Obszar czwarty natomiast, zatytułowany Badania i monitoring, wyznaczył dwa kierunki działania: monitorowanie realizacji Programu Żandarmerii Wojskowej dotyczącego Ograniczania Palenia Tytoniu w Siłach Zbrojnych na lata ; systematyczna analiza badań ankietowych dotyczących problematyki palenia tytoniu zarówno w aspekcie ogólnokrajowy, a także w SZ RP. Program dla zapewnienia skuteczności, będzie realizowany wspólnie, przy współdziałaniu Komendy Głównej Żandarmerii Wojskowej, Oddziałów Żandarmerii Wojskowej celem stworzenia otoczenia, które będzie efektywnie zniechęcać do palenia i spowoduje, że palenie zostanie uznane za niemodne lub nienormalne, a także zmotywuje palaczy do rzucenia palenia i wesprze ich w tym działaniu. 5

7 Ponadto planuje się nawiązać współpracę z instytucjami rządowymi i pozarządowymi oraz specjalistami w dziedzinie profilaktyki tytoniowej, w celu wypracowania kierunków działań, które będą zapobiegały konsumpcji tytoniu. Realizacja części celów szczegółowych opierać się będzie głównie na działaniach informacyjno edukacyjnych takich jak: przygotowanie zajęć, szkoleń oraz warsztatów dla żołnierzy, pracowników oraz ich rodzin, a także przyszłych kandydatów na żołnierzy, uczniów i studentów. Zakres tematyki zajęć będzie opierał się na zapoznaniu odbiorców z tematyką uzależnienia, szkodliwością palenia tytoniu, a także możliwościami leczenia tego uzależnienia. Dodatkowo założono również przygotowanie materiałów profilaktycznych, w postaci ulotek publikacji, broszur czy też plakatów które będą wspomagały proces informacyjno edukacyjny, a także systematyczne umieszczanie aktualnych informacji, materiałów profilaktycznych na stronie internetowej ŻW. 6