STUDIA OECONOMICA POSNANIENSIA

Transkrypt

1 STUDIA OECONOMICA POSNANIENSIA 2018, vol. 6, no. 12 Spis treści Wprowadzenie (Michał Gazdecki i Elżbieta Goryńska-Goldmann)... 3 Irena Śliwińska Komunikacja wartości na rynku żywności funkcjonalnej... 7 Magdalena Luboińska Reakcje i oczekiwania w wybranych grupach konsumentów wobec nowego produktu na rynku żywności funkcjonalnej Joanna Kłosińska, Marta Raźniewska, Piotr Sosnowski Greening the organic supply chain in the context of relationship management Magdalena Muzyka, Maria Śmiechowska Postępowanie reklamacyjne w zakresie rękojmi i gwarancji Mariola Grzybowska-Brzezińska, Karolina Barbara Doczyk, Katarzyna Elżbieta Kuśmierz Wpływ dodatkowego dochodu z programu RODZINA 500+ na wydatki gospodarstw domowych Mariola Grzybowska-Brzezińska, Małgorzata Grzywińska-Rąpca, Dominika Kuberska The concentration and potential of organic farming and processing on the organic food market in Poland... 86

2

3 STUDIA OECONOMICA POSNANIENSIA 2018, vol. 6, no. 12 DOI: /SOEP Wprowadzenie Problematyka relacji występujących pomiędzy podmiotami rynku należy do zagadnień o rosnącym znaczeniu w środowisku naukowym. Można je rozpatrywać zarówno w układach B2B, jak i B2C. W obu tych obszarach obserwuje się rozwój piśmiennictwa wynikający z zainteresowania autorów wywodzących się z różnych dyscyplin i dziedzin naukowych, począwszy od nauk o zarządzaniu, ekonomii i finansów aż po nauki społeczne. Na rynkach B2B, mimo wciąż silnego podejścia transakcyjnego, w ostatnich dekadach można zauważyć tendencję do odchodzenia przedsiębiorstw od orientacji konfrontacyjno-konfliktowych na rzecz strategii zorientowanych na współpracę. Konsekwencją takiego podejścia jest zastępowanie konkurowania pomiędzy przedsiębiorstwami konkurencją pomiędzy kanałami czy też sieciami przedsiębiorstw. Zmienia się również rola konsumentów. Podczas gdy w ubiegłym wieku byli oni głównie pasywnymi uczestnikami rynku, obecnie są traktowani jako element sieci wartości i biorą aktywy udział w jej kreowaniu. Redefinicji ulega również miejsce konsumentów w strategiach przedsiębiorstw główny nacisk jest kładziony na utrzymanie klientów, budowę trwałych kontaktów, zintegrowaną komunikację. Zaznaczone powyżej zjawiska w znacznym stopniu dotyczą rynków żywnościowych i wyzwań, z którymi rynki te muszą się mierzyć. Można tu wymienić na przykład sektor handlu detalicznego, który po okresie dynamicznego wzrostu i zwiększania liczby podmiotów musi obecnie szukać nowych możliwości rozwoju. Obok masowego rynku żywnościowego obserwuje się dynamiczny rozwój rynków alternatywnych, które opierają się na nowych modelach biznesowych uwzględniających na przykład społeczne funkcje przedsiębiorstw. Poszukiwanie nowych modeli konsumpcji, np. konsumpcja zrównoważona, determinuje zmianę roli konsumentów na rynku. Z jednej strony można tu mówić o dążeniu do indywidualizacji podejścia do konsumentów, co jest możliwe głównie dzięki wykorzystaniu nowych technologii. Z drugiej konsumenci są angażowani w proces tworzenia wartości, na przykład poprzez udział w procesie kreowania innowacji.

4 4 Wprowadzenie Artykuły nadesłane do niniejszego numeru STUDIA OECONOMICA POSNANIENSIA zostały przygotowane przez Autorów wywodzących się z różnych ośrodków akademickich. Ich zaletą jest aktualność różnorodnych i szczegółowych problemów naukowych związanych z problematyką relacji na rynkach żywnościowych. Obszar ten wymaga z pewnością dalszych badań, stąd też zaprezentowane artykuły można traktować jako przyczynek do powstania kolejnych opracowań i inspirację do pogłębionych studiów. Żywność funkcjonalna to szybko rozwijająca się kategoria produktów spożywczych, rynkowi temu poświęcono dwa teksty. O możliwościach tworzenia relacji z konsumentami na tym rynku, poprzez odpowiedni dobór treści i kanałów komunikacji, pisze w swoim artykule Irena Śliwińska. Przeprowadzone przez Autorkę badania wskazują, że konsumenci mają pozytywne postawy wobec żywności funkcjonalnej i zwracają uwagę głównie na jej prozdrowotne oddziaływanie. Z deklaracji respondentów wynika, że poszukują oni informacji na temat żywności funkcjonalnej głównie w internecie oraz od innych konsumentów. Magdalena Luboińska omawia natomiast oczekiwania konsumentów wobec funkcjonalnych produktów żywnościowych. Osoby zainteresowane tą kategorią produktów poszukują, prócz właściwości prozdrowotnych, również wysokich walorów smakowych. Sprostanie takim oczekiwaniom może stanowić wyzwanie w procesie rozwoju nowych produktów. Ekologizacja łańcucha dostaw żywności organicznej jako podstawa kreowania relacji biznesowych oraz relacji z konsumentami to temat przedstawiony przez zespół w składzie Joanna Kłosińska, Marta Raźniewska, Piotr Sosnowski. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań Autorzy dowodzą, że przedsiębiorstwa działające na rynku żywności starają się ograniczać zużycie paliwa, energii elektrycznej oraz opakowań, jednak rzadko integrują te działania w spójną strategię działania. Może to wskazywać, że zagadnienie ekologizacji łańcucha dostaw ma potencjał rozwoju, a przez to może być silniej wykorzystane w kreowaniu wizerunku przedsiębiorstw i budowaniu relacji z konsumentami. Ochrona i respektowanie praw konsumentów to ważne aspekty praktyczne, które mogą oddziaływać na jakość relacji w układach B2C. Tematyce tej jest poświęcone opracowanie Magdaleny Muzyki i Marii Śmiechowskiej. Autorki szczegółowo omawiają stan prawny przed 2014 rokiem i po nim, kiedy to nastąpiła istotna zmiana przepisów w zakresie rękojmi i gwarancji, co wpłynęło na zmianę postępowań reklamacyjnych. Mariola Grzybowska-Brzezińska, Karolina Barbara Doczyk i Katarzyna Elżbieta Kuśmierz analizują wpływ dodatkowych dochodów z programu Ro-

5 Wprowadzenie 5 dzina 500+ na wydatki gospodarstw domowych. Autorki wskazują, że świadczenia te wpłynęły między innymi na zwiększenie wydatków na produkty żywnościowe, przy czym skala wykorzystania dodatkowych dochodów na żywność była powiązana z początkowym statusem materialnym gospodarstwa domowego. Ostatni tekst, autorstwa Marioli Grzybowskiej-Brzezińskiej, Małgorzaty Grzywińskiej-Rąpcy i Dominiki Kuberskiej dotyczy podażowej strony rynku. Przedstawiono w nim koncentrację oraz potencjał rozwoju rolnictwa ekologicznego i przetwórstwa żywności ekologicznej. Rosnące zapotrzebowanie na żywność ekologiczną oddziałuje zarówno na producentów surowców, jak i przetwórców. Można jednak zauważyć, że w układzie przestrzennym regiony, w których rozwijają się gospodarstwa ekologiczne, nie są tożsame z regionami, w których ma miejsce rozwój przetwórstwa. Stanowi to ważne uwarunkowanie kształtowania relacji biznesowych na omawianym rynku. Pragniemy podziękować Autorom nadesłanych artykułów, a także Recenzentom, których uwagi miały wpływ na ostateczny kształt opracowań. Mamy nadzieję, że niniejszy numer SOEP przyczyni się do kontynuacji prac badawczych nad relacjami na rynkach żywnościowych. Michał Gazdecki i Elżbieta Goryńska-Goldmann