Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Transkrypt

1 Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Psychologia inwestowania Joanna Bienia - Fijas Politechnika Gdańska 13 grudnia 2018 r.

2 EKSPERYMENT ELLSBERGA 100 kul 50 białych kul 50 czarnych kul BIAŁE CZARNE Twoim zadaniem jest wylosowanie białej kuli. Z której urny będziesz losować? Teraz Twoim zadaniem jest wylosowanie czarnej kuli. Z której urny będziesz losować?

3 PARADOKS ELLSBERGA 100 kul 50 białych kul 50 czarnych kul BIAŁE CZARNE Teraz Twoim zadaniem jest wylosowanie czarnej kuli. Z której urny będziesz losować?

4

5

6

7 BŁĘDY POZNAWCZE W INWESTOWANIU

8 jesteśmy podatni na sugestię bardziej, niż myślimy i niż tego sobie życzymy dzięki temu skuteczne są takie działania jak np. ograniczenie liczby dostępnych artykułów w sklepie super wyprzedaże rzeczy, których wcale nie potrzebujemy sprzedaż tego samego produktu w różnych cenach na aukcjach z opcją Kup teraz

9 cena - kotwica, do której odnosimy się oceniając obecną cenę wizja sukcesu, wizja bogatego ja zakotwiczenie na określonej wartości, poniżej której inwestor odczuwa stratę, mimo że odniósł zysk rynek pechowy, rynek szczęśliwy

10 ZŁUDZENIE FACHOWEGO INWESTOWANIA W AKCJE - tego samego dnia właściciela zmienia ponad sto milionów akcji jednej spółki - większość kupujących i sprzedających wie, że wszyscy dysponują tymi samymi danymi wymieniają się akcjami, bo mają na ich temat inne zdanie KUPUJĄCY: Cena akcji jest za niska i pewno pójdzie w górę. SPRZEDAJĄCY: Akcje są przeszacowane i pewno cena spadnie. Co każe im sądzić, że wiedzą lepiej niż rynek?

11 LOSOWE BŁĄDZENIE PO WALL STREET B.Malkiel TEORIA - w cenie akcji mieści się pełna wiedza na temat wartości spółki i możliwie najściślejsza prognoza na przyszłość - jeśli uważamy, że cena akcji wzroście, to je dokupujemy to spowoduje wzrost ich ceny - jeśli wszystkie aktywa, są wycenione prawidłowo, nie ma zysków ani strat ŻYCIE - wielu indywidualnych inwestorów traci na handlowaniu akcjami więcej niż losujący szympans

12 - na podstawie dostarczonych przez firmę doradztwa finansowego dla bardzo zamożnych klientów chciał stworzyć ranking doradców dla każdego roku (8 lat) i sprawdzić, czy występują między nimi trwałe różnice umiejętności wybór tych, którzy co roku osiągają dla klientów więcej niż inni WYNIKI Nie istniały żadne trwałe różnice wyników wskazujące na istnienie różnic w umiejętnościach.

13 - podejmujący decyzje o obrocie akcjami posiadają zaawansowane umiejętności - subiektywna pewność siebie - oparcie w silnej kulturze zawodowej - złudzenia medialnych ekspertów

14 SKUPIANIE SIĘ NA: - własnych celach złudzenie planowania - na tym, co chcemy i możemy zrobić zaniedbywanie planów i umiejętności innych - przyczynowo- skutkowej roli umiejętności zaniedbujemy rolę ślepego trafu, złudzenie kontroli - tym co wiemy, zaniedbujemy to, czego nie wiemy nadmierna pewność siebie

15 - zachowania innych tłumaczymy czynnikami wewnętrznymi (cechami charakteru) - swoje zachowania wyjaśniamy czynnikami z zewnątrz

16 - poszukiwanie danych potwierdzających nasze przekonania - inwestorzy poszukują danych, potwierdzających słuszność podjętej przez nich decyzji - ignorowanie niektórych danych, nowych informacji, które mogłyby wpłynąć na zmianę naszej opinii, punktu widzenia

17 W każdym zadaniu mamy 4 karty i podaną prostą zasadę. Zadanie polega na podaniu, które karty musimy odsłonić, aby w najkrótszym czasie sprawdzić, czy zasada nie została złamana.

18 HEURYSTYKA AFEKTU dominacja wniosków nad argumentami (Paul Slovic) Wynika ze skłonności do unikania rzeczy nielubianych i dążenia do lubianych (często nieświadomie). - o poglądach na rzeczywistość decydują upodobania i niechęci - podejmowanie decyzji na podstawie własnych emocji - postrzeganie inwestycji: bardziej zyskowna - mniejsze ryzyko mniej zyskowna - bardziej ryzykowna

19 EFEKT POSIADANIA - Richard Thaler (Nagroda Nobla 2017) NIECHĘTNIE POZBYWAMY SIĘ TEGO, CO POSIADAMY nawet jeśli możemy odsprzedać swoje dobra za znacznie wyższą cenę niż poniesiony koszt zakupu Rzeczom, które należą do nas, przypisujemy wyższą wartość wyłącznie dlatego, że są nasze.

20 PUNKTY ODNIESIENIA; STRATA JEST ODBIERANA SILNIEJ NIŻ ZYSK O TAKIEJ SAMEJ WARTOŚCI - cena zakupu a aktualna cena rynkowa - efekt posiadania a doświadczenie w wymianie zachowania kolekcjonerów

21 NA ZAKOŃCZENIE Inwestycja w wiedzę wypłaca najlepsze odsetki, Benjamin Franklin Tu nie chodzi o to jak dużo pieniędzy możesz zrobić, ale ile pieniędzy możesz zachować, jak ciężko dla Ciebie pracują i jak wiele pokoleń je zatrzyma, Robert Kiyosaki Inwestowanie powinno być raczej jak oglądanie schnącej farby lub rosnącej trawy. Jeśli chcesz emocji, weź 800 dolarów i ruszaj do Las Vegas, Paul Samuelson Doznasz recesji i upadków na giełdzie. Jeśli nie rozumiesz, że to się wydarzy to znaczy, że nie jesteś gotowy, nie poradzisz sobie dobrze na rynkach, Peter Lynch

22 Dziękuję za uwagę ŹRÓDŁA: D.Kahneman, Pułapki myślenia, O myśleniu szybkim i wolnym, Media Rodzina, Poznań 2012 T. Tyszka, Psychologia ekonomiczna, GWP, Gdańsk Źródło ilustracji: CC0 Creative Commons