Rozprawy Społeczne, nr 3 (IX), 2015
|
|
- Szczepan Włodarczyk
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 POCZUCIE KOHERENCJI, ETYKA PRACY JAKO PREDYKTORY ZADOWOLENIA Z PRACY THE SENSE OF COHERENCE AND WORK ETHIC AS PREDICTORS OF JOB SATISFACTION Rozprawy Społeczne, nr 3 (IX), 2015 Damian Grabowski 1, Żaneta Rachwaniec-Szczecińska 2 1 Uniwersytet Śląski, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Pracy i Organizacji 2 Uniwersytet Śląski, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Ogólnej Grabowski D., Rachwaniec-Szczecińska Ż. (2015), Poczucie koherencji, etyka pracy jako predyktory zadowolenia z pracy. Rozprawy Społeczne, 3 (IX), s Streszczenie. Artykuł przedstawia związki między etyką pracy i poczuciem koherencji a zadowoleniem z pracy. Przyjmując, że etyka pracy jest systemem postaw i przekonań wobec pracy zawodowej, a poczucie koherencji systemem postaw i przekonań wobec całości życia, a dokładniej wobec sytuacji trudnych, przeprowadzono analizy regresji, w których składniki poczucia koherencji oraz wymiary etyki pracy były predyktorami zadowolenia z pracy. Badania przeprowadzone z użyciem Kwestionariusza Orientacji Życiowej, Wielowymiarowego Pro ilu Etyki Pracy oraz Skali Satysfakcji z Pracy objęły próbę 300 pracowników różnych organizacji. Wieloraka hierarchiczna analiza regresji i analiza dominacji pokazały, że istotnymi predyktorami zadowolenia z pracy są: poczucie sensowności, poczucie zaradności, spostrzeganie pracy jako wartości centralnej oraz wartościowanie ciężkiej pracy. Badania pozwalają przypuszczać, że związane ze sobą - będące źródłem zdrowia poczucie koherencji oraz etyka pracy są źródłem zadowolenia z pracy. Słowa kluczowe: poczucie koherencji, etyka pracy, zadowolenie z pracy Summary: The article describes the connections between the work ethic, sense of coherence and job satisfaction. Assuming that the work ethic is a system of attitudes and beliefs regarding the professional work and that the sense of coherence is a system of beliefs regarding the entire life, or more precisely, beliefs regarding dif icult situations, a regression analysis was carried out in which the two constituents; the sense of coherence and work ethics were predictors of the job satisfaction. The research was carried out by means of the Life Orientation Questionnaire, Multidimensional Work Ethic Pro ile and Scale of Job Satisfaction and included 300 employees from varied organizations. The multiple hierarchical regression analysis and the analysis of dominance have shown that the essential predictors of job satisfaction are: the sense of meaningfulness, sense of resourcefulness, perception of work as a central value and the valuation of hard work. The above studies suggest that the connected with each other - and being the source of one s well-being the sense of coherence and work ethic are the source of job satisfaction. Keywords: sense of coherence, work ethic, job satisfaction Wstęp Artykuł ten ukazuje związek poczucia koherencji i etyki pracy z zadowoleniem z pracy. Składniki poczucia koherencji oraz wymiary etyki pracy zostały tutaj przedstawione jako predyktory zadowolenia z pracy. Nie odrzucamy jednak odwrotnej zależności, czyli wpływu zadowolenia na poczucie koherencji oraz etykę pracy. Koncepcja orientacji salutogenetycznej, której trzonem jest pojęcie poczucia koherencji rozpatrywane jako czynnik sprzyjający zachowaniu zdrowia, została sformułowana przez Aarona Antonovsky ego (1979, 1987). Poczucie koherencji kształtuje się pod Adres do korespondencji: Damian Grabowski, Uniwersytet Śląski, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Instytut Psychologii, Zakład Psychologii Pracy i Organizacji, ul. Grażyńskiego 53, Katowice, tel , damian.grabowski@us.edu.pl wpływem doświadczenia życiowego i jest de iniowane jako globalna orientacja człowieka odnosząca się do jego trwałej, choć dynamicznej pewności że: bodźce, które do niego napłyną ze środowiska zewnętrznego posiadają strukturę oraz dadzą się wyjaśnić i przewidzieć (zrozumiałość - comprehensibility); dysponuje on zasobami niezbędnymi do sprostania wymaganiom, które bodźce te stawiają (zaradność - manageability) oraz wymagania te stanowią wyzwanie warte zaangażowania się i podjęcia działania (sensowność - meaningfulness) (Antonovsky 1995). Antonovsky stworzył model salutogenetyczny ukazujący związki między zdrowiem, poczuciem koherencji, uogólnionymi zasobami odpornościowymi (generalised resistance resources, GRR) i stresem. Podstawowe założenia modelu brzmią: 1) wychowanie, pełnione role społeczne oraz warunki specy iczne dla danego człowieka determinują jego GRR; 2) GRR zapewniają jednostkom spójne, znaczące oraz
2 sensowne doświadczenia życiowe; 3) poczucie koherencji kształtuje się pod wpływem doświadczeń życiowych; 4) stresory powodują u ludzi stan napięcia; 5) silne poczucie koherencji sprawia, że napływające bodźce nie są rozpatrywane w kategorii stresorów, a jeśli istnieje konieczność, człowiek mobilizuje ogólne zasoby odpornościowe którymi dysponuje; 6) GRR nie pozwalają na powstawanie stresu; 7) skuteczne poradzenie sobie z napięciem wzmacnia poczucie koherencji; 8) opanowanie napięcia utrzymuje człowieka w pobliżu bieguna zdrowia na kontinuum zdrowie-choroba (Antonovsky 1987). Orientacja salutogenetycza ma szerokie konsekwencje praktyczne w zakresie przewidywania długości życia człowieka, jego choroby lub zdrowia oraz radzenia sobie z trudnymi sytuacjami. Prowadzone badania udowodniły m.in. że wysoki poziom poczucia koherencji wiąże się z lepszym funkcjonowaniem w zawodzie nauczyciela (Tzenova 1997) oraz zapobiega wypaleniu zawodowemu u pielęgniarek (Basińska i in. 2011). Poziom poczucia koherencji pozostaje więc w związkach ze zmiennymi związanymi z pracą zawodową. Uzasadnione więc wydaje się zbadanie relacji, jakie zachodzą między poczuciem koherencji a satysfakcją z pracy oraz etyką pracy. Etyka to nauka o moralności. Słowo etyka określa też samą moralność, czyli uznane reguły postępowania (Borkowska, Gałkowski, 2002, red.). Termin etyka pracy w tym artykule odnosi się do znaczenia, które w języku angielskim określane jest nazwą work ethic. Nazwa ta oznacza głównie wartościowanie pracy, a dokładniej spostrzeganie jej jako wartości moralnej i powinności lub spostrzeganie jej jako wartości centralnej i obowiązku, jednak bez związku z pojęciami dobra i zła. Taka de inicja etyki pracy wywodzi się głównie z prac socjologa Maxa Webera (2011), a dokładniej z eseju Etyka protestancka a duch kapitalizmu (wydanego w latach ) oraz artykułu Sekty protestanckie i duch kapitalizmu (wydanego w 1906 roku). Weber (2011) opisywał etykę pracy w powiązaniu z systemami społecznymi powstającymi w związku z protestantyzmem, a dokładniej ascetycznymi wersjami tego wyznania, tj. kalwinizmem, pietyzmem, metodyzmem oraz sektami wyrosłymi z ruchu chrzcielnego. Inaczej niż u Webera (2011), współcześnie etyka pracy jest konstruktem areligijnym (Grabowski 2012). W sensie psychologicznym, etyka pracy stanowi syndrom przekonań i postaw, w którym bardzo istotne znaczenie ma element emocjonalno-oceniający. Etyka pracy ma wiele różnorodnych de inicji w skład których wchodzi szeroki zestaw postaw, przekonań i zachowań. Opierając się na pracach Furnhama (1990), siedem wymiarów (postaw i przekonań) etyki pracy wyodrębnili Miller, Woehr oraz Hudspeth (2002): 1) nadawanie pracy centralnego miejsca w życiu, przekonanie, że praca stanowi podstawową aktywność życiową; 2) przekonanie, że ciężka praca ma sens, prowadzi do sukcesu oraz jest sposobem na problemy i trudności życiowe; 3) traktowanie czasu jako cennego zasobu, niechęć do marnowania go; 4) postrzeganie zajęć w czasie wolnym od pracy jako mniej wartościowych, niechęć do wolnego czasu; 5) ocenianie nagród na które należy poczekać jako bardziej wartościowych, odraczanie graty ikacji; 6) etyczne postępowanie, moralność, wyrażanie przekonania że ludzi w relacjach z innymi powinna cechować uczciwość; 7) poleganie na sobie, indywidualizm, niezależność od innych. Reasumując, człowiek, którego cechuje wysoki stopień etyki pracy czuje dumę ze swojej pracy, chce intensywnie pracować i stale osiągać więcej, oszczędza i pracuje ciężko, by gromadzić jak największą ilość dóbr materialnych oraz przedkłada pracę nad odpoczynek. Satysfakcja z pracy ma wiele różnorodnych de inicji z których najczęściej przytaczaną jest odczuwanie przyjemności lub pozytywnych emocji towarzyszących jednostce podczas oceny swojej pracy i sfer życia z nią powiązanych (Locke 1976). Model właściwości pracy Hackmana i Oldhama (1974) wykracza poza wskazanie jedynie korelacji między zadowoleniem z pracy, a jej poszczególnymi cechami lub cechami pracowników. Autorzy reprezentują nurt zapoczątkowany przez Herzberga i współpracowników, którego przedstawiciele poszukiwali czynników zwiększających zadowolenie z pracy i produktywność (Hackman i in. 1975). Autorzy modelu analizują więc zmienne psychologiczne, które mają znaczenie podczas kształtowania się motywacji do pracy. Według badaczy, dla jednostki istotnym elementem odczuwania przez nią pozytywnych uczuć wobec pracy jest poczucie jej sensowności. Wiąże to koncepcję z jednym z wymiarów poczucia koherencji Antonovsky ego. Człowiek musi postrzegać swoją pracę jako wartościową lub ważną ze względu na system wartości, który akceptuje (Hackman i in. 1975). Ponadto, bardzo istotne jest dla pracowników poczucie odpowiedzialności za wykonywane zadania oraz znajomość rezultatów ich pracy. Kiedy te trzy czynniki są obecne, człowiek odczuwa zadowolenie z siebie i swojej pracy (Hackman i in. 1975). Hackman i Oldham (1975) wymieniają pięć właściwości pracy, które wiążą się z pewnymi stanami psychiki jednostki: 1) różnorodność umiejętności tj. stopień w jakim wykonywanie danej pracy wymaga używania różnych umiejętności; 2) tożsamość zadania stopień w jakim dane zajęcie wymaga wykonywania wyraźnie odrębnej i rozpoznawalnej części prac; 3) ważność zadania wielkość wpływu danej pracy na środowisko wewnętrzne i zewnętrzne; 4) autonomia stopień w jakim praca gwarantuje wolność decyzji i wyboru; 5) sprzężenie zwrotne stopień dostarczania przez pracę informacji o poziomie wykonania zadania. Wymienione czynniki kształtują odczucia psychologiczne, które pełnią rolę mediatorów. Wymiary treści pracy wpływają na poczucie sensu, autonomia na odczuwanie odpowiedzialności, a relacje z przełożonymi mają znaczenie dla znajomości efektów pracy (Rymaniak 2013). Według koncepcji Hackmana i Oldhama, wpływ na satysfakcję ma nie charakterystyka pracy, ale nasilenie stanów psychicz
3 nych jednostki. Model Hackmana i Oldhama ma aspekt praktyczny, pozwala bowiem na wskazanie obszarów pracy, które należy wzbogacić by zajęcie przynosiło pracownikowi większą satysfakcję (Hackman i in. 1975). W teorii kładzie się nacisk na stany psychiczne jednostek oraz podkreśla się, że nie każdy człowiek reaguje w ten sam sposób na określone zmiany właściwości pracy. Za czynniki moderujące uznano siłę potrzeby rozwoju, umiejętności oraz wiedzę, dodając potem kolejny moderator w postaci satysfakcji z kontekstu pracy (Rymaniak 2013). Badania pokazują związki etyki pracy z poczuciem koherencji (zob. Axelsson i in. 2005) oraz zadowoleniem z pracy (Cherrington 1980; Miller i in. 2002), a także poczucia koherencji z zadowoleniem z pracy (Strűmpfer, de Bruin 2009). Satysfakcja z pracy jest najważniejszym wskaźnikiem zdrowia psychicznego w miejscu pracy (Arslan, Acar 2013). Wszystkie opisane tu zmienne można traktować jako postawy. Etyka pracy jako system określonych przekonań dotyczących pracy, wartościujących ją i nakazujących wobec niej szacunek oraz nakazujących traktowanie czynności pracy jako powinności, a także spostrzeganie ciężkiej pracy jako sposobu osiągania sukcesu, wiąże się z systemem przekonań dotyczących życia, traktujących je jako sensowne oraz przeświadczeniem, że można sobie poradzić z problemami, które składają się na rzeczywistość (poczucie koherencji). Oba systemy wyznaczają szereg emocji pozytywnych wobec pracy zawodowej, których treścią jest satysfakcja i zadowolenie z jej wykonywania oraz treści poznawcze z nią związane. Poczucie koherencji wyznacza zadowolenie z pracy i odwrotnie zadowolenie wyznacza owo poczucie (Strűmpfer, de Bruin 2009). Podobne zależności istnieją między etyką pracy a zadowoleniem (Cherrington 1980). Można zatem przyjąć, że wymiary etyki pracy oraz składniki poczucia koherencji są predyktorami zadowolenia z pracy, a zadowolenie to najprawdopodobniej wzmacnia i etykę i poczucie koherencji. Cel badań i hipotezy badawcze Celem badań było ukazanie związków między poczuciem koherencji, etyką pracy, a zadowoleniem z pracy. Założono, że poczucie koherencji oraz etyka pracy wywiera wpływ na pracę zawodową, w tym na stopień zadowolenia z jej wykonywania. Zważając na koncepcje i de inicje poczucia koherencji oraz etyki pracy, a także badania pokazujące związki między tymi zmiennymi oczekiwano przede wszystkim związków pozytywnych między poczuciem koherencji i etyką pracy, a zadowoleniem z pracy. Składniki poczucia koherencji oraz wymiary etyki pracy potraktowano jako predyktory zadowolenia z pracy. Następnie zwery ikowano modele w których zmienne: etyka pracy i poczucie koherencji przedstawiano jako mediatory w relacjach etyka pracy zadowolenie z pracy oraz poczucie koherencji zadowolenie z pracy. Materiał i metody badawcze W celu ukazania związków między poczuciem koherencji a etyką pracy przebadano 300 osób pracujących w małych, średnich i dużych przedsiębiorstwach na terenie Górnego Śląska i Małopolski. W próbie znalazły się 153 kobiety (51%) oraz 147 mężczyzn (49%). Przeciętny wiek osób badanych wynosił 40 lat, badania objęły grupę osób od 20 do 63 lat (jedna osoba). Duża grupa osób badanych (130) legitymowała się wykształceniem wyższym (43%), wykształcenie średnie posiadało 105 osób (35%), wyższe niepełne, 22 (7%), licencjat 13 (4%) a wykształcenie zawodowe 29 osób (10%). Zbadano zatem osoby w średnim wieku z wykształceniem średnim oraz wyższym. Badania przeprowadzono w 2014 roku. W badaniach wykorzystano następujące narzędzia: Kwestionariusz Orientacji Życiowej SOC-29 autorstwa Aarona Antonovsky ego służący do diagnozy indywidualnego poziomu poczucia koherencji oraz trzech jej komponentów: zrozumiałości, zaradności i sensowności. SOC-29 złożony jest z 29 pozycji testowych sformułowanych w formie zdań pytających na które badany odpowiada korzystając z siedmiopunktowej skali z opisanymi krańcami. Wynik skali to suma wszystkich pozycji (α Cronbacha obliczona w ramach tych badań wyniosła 0,89). Kwestionariusz pozwala również na obliczenie wyniku badanego, który uzyskuje on w ramach trzech komponentów, przy czym w skład skali poczucia zrozumiałości wchodzi 11 pytań, zaradności 10 pytań, a sensowności 8 pytań. W przedstawianych tutaj badaniach skale SOC-29 uzyskały następujące wskaźniki α Cronbacha: - Poczucie zrozumiałości Pzroz (α=0,74); - Poczucie zaradności Pzar (α=0,74); - Poczucie sensowności Psens (α=0,82). Zwery ikowano trafność czynnikową. Kon irmacyjna analiza czynnikowa (CFA) przeprowadzona na tej próbie wykazała zadowalające dopasowanie trójczynnikowego modelu do danych (χ2 (df) = 821,16 (347), Root Mean Square Error of Approximation - RMSEA = 0,068, Comparative Fit Index CFI = 0,93, Normed Fit Index NFI = 0,89 (oznaczenia zob. Konarski 2009). Wielowymiarowy Pro il Etyki Pracy (WPEP) jest polską adaptacją Multidimensional Work Ethic Pro ile (MWEP) (Miller i in. 2002) opracowaną przez Grabowskiego i Chudzicką-Czupałę (2015). W tych badaniach posłużono się skróconą wersją tego kwestionariusza. W sumie skrócona wersja skali składa się z 35 pozycji oraz z siedmiu skal (zob. Grabowski 2014): - ciężka praca (CP) - wiara w cnoty ciężkiej (mrówczej) pracy, przekonanie, że taka praca doprowadza do sukcesu i pozwala poradzić sobie z trudnościami w życiu (α=0,84); - praca jako centrum życia (PC) traktowanie pracy jako centralnej wartości w życiu, której wykonywanie daje zadowolenie i spełnienie; przekonanie, że praca jest sposobem radzenia sobie z problemami w życiu (α=0,78);
4 - niechęć do marnowania czasu (zmarnowany czas) (NMC) przekonanie o wartości efektywnego wykorzystywania czasu (α=0,68); - niechęć do czasu wolnego (NCW) dezaprobata aktywności czasu wolnego (α=0,76); - odraczanie graty ikacji (OG) przekonanie o wartości nagród umieszczanych w przyszłości (α=0,80); - moralność/etyka (ME)- gotowość do uczciwego postępowania wobec innych (α=0,69); - poleganie na sobie samym/niezależność (PS) przekonanie, że w pracy należy liczyć na siebie (α=0,81). Skrócona wersja charakteryzuje się zadowalającą rzetelnością (wskaźniki α Cronbacha obliczone w tej próbie podano w nawiasie) oraz trafnością. Zwery ikowano trafność czynnikową. CFA wykazała zadowalające dopasowanie siedmioczynnikowego modelu do danych. CFA WPEP przeprowadzona na tej próbie także wykazała zadowalające dopasowanie tego modelu do danych uzyskanych za pomocą badania siedmioma skalami tego kwestionariusza (χ2 (df) = 1074,59 (539), RMSEA = 0,058, CFI = 0,93, NFI = 0,86). Do pomiaru nasilenia każdego z siedmiu wymiarów etyki pracy zastosowano zestaw 5-cio punktowych skal typu Likerta, gdzie zadaniem osoby badanej jest wybór odpowiedzi od Całkowicie się nie zgadzam (1) do Całkowicie się zgadzam (5). W obliczaniach posługiwano się także sumą wszystkich itemów, co stanowi tzw. globalny wskaźnik WPEP (α=0,86). Skala Satysfakcji z pracy jest częścią Job Diagnostic Survey autorstwa Richarda Hackmana i Grega Oldhama (1975) i służy do diagnozy indywidualnego poziomu satysfakcji z pracy. Skala składa się z 14 itemów opisujących czynniki związane z pracą takie jak: poczucie pewności zatrudnienia, możliwości rozwoju zawodowego, satysfakcja z rozwoju społecznego, zadowolenie z otrzymywanego wynagrodzenia i dodatków oraz relacje z przełożonymi. Badany ocenia pozycje na skali od 1 (wybitnie niezadowalający) do 7 (wybitnie zadowalający). Poziom satysfakcji z pracy oblicza się poprzez zsumowanie uzyskanych przez badanego wyników. Narzędzie w języku angielskim cechowała satysfakcjonująca rzetelność i trafność (Hackman, Oldham 1975). Tabela 1. Składniki poczucia koherencji, wymiary etyki pracy a zadowolenie z pracy (ZP) - analiza regresji wielorakiej hierarchicznej (N=300). Trzy bloki zmiennych: 1. zmienne demogra iczno-zawodowe (ZDZ); 2. składniki poczucia koherencji oraz 3. wymiary etyki pracy Zmienna zależna Numer bloku, zmienne niezależne (beta) Ukazano tylko istotne wskaźniki beta 1. ZDZ wykształcenie 0,14 liczba osób -0,25 R R 2 R 2 P SR 2 0,25 0,06 0,06 0,06 (n.i.) 0,03 ZP 2. Wymiary poczucia koherencji Poczucie zaradności 0,16 Poczucie sensu 0,43 0,59 0,35 0,28 0,0001 0,31 3. Wymiary etyki pracy Ciężka praca 0,14 Praca jako centrum 0,24 Legenda: n.i. - nieistotne 0,65 0,42 0,08 0,0001 0,39 W przeprowadzonych badaniach polska wersja kwestionariusza uzyskała wskaźnik α Cronbacha: 0,88. Wyniki Aby sprawdzić hipotezy w ramach wyników badań, posłużono się analizą regresji wielorakiej hierarchicznej. Składniki poczucia koherencji oraz wymiary etyki pracy potraktowano jako zmienne wyjaśniające, zaś zadowolenie z pracy jako zmienną wyjaśnianą. Do modelu regresji wprowadzano trzy bloki zmiennych. Pierwszym blokiem były zmienne demogra iczne i zawodowe (ZDZ): płeć; wiek; wykształcenie; staż pracy, liczba osób w gospodarstwie domowym. Drugim blokiem były składniki poczucia koherencji (SOC-29), a trzecim wymiary etyki pracy (WPEP). Wprowadzenie składników poczucia koherencji oraz wymiarów etyki pracy wiązało się z istotnym przyrostem R 2, co pokazuje tabela 1. Zmienne demogra iczne i zawodowe wyjaśniają około 3% wariancji zadowolenia z pracy. Większe zadowolenie przejawiają osoby wyżej wykształcone oraz posiadające niewiele osób na utrzymaniu. Model uwzględniający te zmienne okazał się jednak nieistotny (źle dopasowany do danych)
5 Tabela 2. Wymiary etyki pracy i składniki poczucia koherencji jako predyktory zmiennej zależnej (ZZ) zadowolenia z pracy (ZP) - wyniki analizy dominacji (N=300) ZZ Nazwa zmiennej niezależnej (beta 1,2 ) R 2 jednej zmiennej Dodatkowe R 2 po wprowadzeniu pozostałych zmiennych Średnie R 2 Pzroz (0,28) 0,080 0,000 0,0400 Pzraz (0,47) 0,220 0,010 0,1150 Psens (0,54) 0,290 0,040 0,1650 CP (0,27) 0,070 0,010 0,0400 ZP PC (0,44) 0,190 0,030 0,1100 NMC (0,22) 0,050 0,000 0,0250 NCW(0,24) 0,060 0,000 0,0300 OG (0,16) 0,024 0,000 0,0120 PS (-0,04) 0,001 0,000 0,0005 ME (0,21) 0,044 0,000 0,0220 Legenda: 1 wszystkie wartości beta większe od 0,2 są istotne statystycznie na poziomie 0,001 2 wartości beta dla modelu z jedną zmienną niezależną Składniki poczucia koherencji wyjaśniają około 28% wariancji zadowolenia z pracy. Zadowolenie z pracy zwiększają kolejno: poczucie sensu oraz poczucie zaradności. Wymiary etyki pracy wyjaśniają zaś około 8% zadowolenia z pracy. Wśród wymiarów jako predyktory zaznaczyły się traktowanie pracy jako wartości centralnej oraz wartościowanie ciężkiej pracy. Zważając na wysokie korelacje między poszczególnymi skalami SOC-29 (od 0,4 do 0,7) oraz WPEP (około 0,4) i związane z tym trudności w interpretacji rezultatów analizy regresji, a także dążenie do uniknięcia opierania się na fałszywych wynikach tej analizy (Christopher i in. 2008), kolejnym krokiem analizy było przeprowadzenie tzw. analizy dominacji w celu znalezienia najbardziej znaczącej zmiennej objaśniającej lub predyktora zadowolenia z pracy (Azen, Budescu 2003). Wyniki tej analizy przedstawia tabela 2. Analizę tę przeprowadzano budując model regresji z udziałem pojedynczej zmiennej, a następnie wprowadzano do modelu pozostałych dziewięć, obliczając dodatkowe R 2, a także średnie R 2, które świadczy o istotności danej zmiennej niezależnej w wyjaśnianiu zmiennej zależnej. Jak wynika z tabeli 2, najistotniejszą zmienną w modelu regresji objaśniającą zadowolenie z pracy okazały poczucie sensu, poczucie zaradności, traktowanie pracy jako wartości centralnej (PC), wartościowanie ciężkiej pracy (CP) oraz poczucie zrozumiałości. Należy zaznaczyć, że wszystkie składniki poczucia koherencji oraz wymiary etyki pracy z wyjątkiem polegania na sobie (PS) wykazują związki pozytywne z zadowoleniem z pracy, co obrazują wartości beta umieszczone w tabeli 2 uzyskane w prostych analizach regresji uwzględniających jedną zmienną niezależną. Zważając na wyniki powyższych analiz, w kolejnym kroku przeprowadzono analizy mediacji, w których etyka pracy oraz poczucie koherencji były traktowane jako mediatory w relacjach odpowiednio: poczucie koherencji (zmienna niezależna ZN) zadowolenie z pracy (zmienna zależna ZZ) (rysunek 1) oraz etyka pracy (ZN) zadowolenie z pracy (ZZ) (rysunek 2). Rysunek 1. Analiza mediacji. Etyka pracy jako mediator w relacji poczucia koherencji oraz z zadowoleniem z pracy (*** p<0,001) Test Sobela Z=3,57, p<0,001 (analiza bootstrap dla 5000 próbek pokazała 95% przedział ufności 0,024 0,087)
6 Rysunek 2. Analiza mediacji. Poczucie koherencji jako mediator w relacji etyki pracy z zadowoleniem z pracy (*** p<0,001) Test Sobela Z=4,26, p<0,001 (analiza bootstrap dla 5000 próbek pokazała 95% przedział ufności 0,068 0,180) Jak wynika z rysunków 1 i 2, zarówno etykę pracy jak i poczucie koherencji można traktować jako mediatory w relacjach tych zmiennych z zadowoleniem z pracy, w których zadowolenie to jest zmienną zależną. Choć bardziej istotny jest model etyka - poczucie koherencji (mediator) - zadowolenie. Etyka pracy jest nieco słabszym predyktorem (około 15% wyjaśnionej wariancji zadowolenia) niż poczucie koherencji (około 25% tej wariancji). Dodać można, że analizy mediacji (pomijamy ich prezentację), w których zadowolenie przedstawiano jako zmienną niezależną dla etyki pracy (beta=0,38; istotna na poziomie 0,001, skorygowane R 2 =0,14) oraz poczucia koherencji (beta=0,50; istotna na poziomie 0,001, skorygowane R 2 =0,25) nie wykazały związku zapośredniczonego zadowolenia z tymi zmiennymi. Najprawdopodobniej zadowolenie wpływa na poczucie koherencji i etykę pracy bez pośrednictwa odpowiednio etyki pracy i tego poczucia. Dyskusja i wnioski Podsumowując, istotnymi predyktorami zadowolenia z pracy są zarówno wymiary etyki pracy jak i składniki poczucia koherencji. Wśród wymiarów etyki pracy zaznaczają się traktowanie pracy jako wartości centralnej oraz wartościowanie ciężkiej pracy. Traktowanie pracy jako istotnego elementu życia, obowiązku oraz możliwości spełnienia sensu życia, a także wiara, że zwiększony wysiłek prowadzi do sukcesów i pożądanych rezultatów, zwiększają zadowolenie. Najprawdopodobniej istotnym mediatorem w tej relacji jest poczucie koherencji, a przede wszystkim jego dwa składniki: poczucie sensowności, czyli przekonanie, że wymagania życia są warte wysiłku, poświęcenia i zaangażowania oraz poczucie zaradności co oznacza przekonanie, że z problemami życia można sobie poradzić. Jak pokazały te badania, klucz do zdrowia jakim jest poczucie koherencji związany jest zarówno z etyką pracy, jak i zadowoleniem z pracy. System przekonań dotyczących pracy, wartościujących ją zwiększa prawdopodobnie zadowolenie z pracy oraz poczucie koherencji, które też wzmaga zadowolenie z pracy. Zdrowie jest zatem korelatem wiary w ciężką pracę, traktowania jej jako centralnej wartości w życiu. Ważna jest zapewne jednak skuteczna, realizująca standardy jednostki dająca zadowolenie, praca. Tylko taka praca zwiększa prawdopodobnie zarówno przekonania składające się na etykę pracy jak i poczucie koherencji, czyli zdrowie osoby. Z drugiej strony, osoby doświadczające poczucia koherencji i wyznające etykę pracy mogą spostrzegać każde zajęcie jakie wykonują jako sensowne i tym samym dające satysfakcję (por. Cherrington 1980). Literatura: 1. Antonovsky A. (1979), Health, Stress and Coping. Jossey-Bass, San Francisco. 2. Antonovsky A. (1987/1995), Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Fundacja IPN, Warszawa. 3. Arslan R., Acar B.N. (2013), A research on academics on life satisfaction, job satisfaction, and professional burnout. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 18, s Axelsson L., Andersson I., Håkansson A., Ejlertsson G. (2005), Work ethics and general work attitudes in adolescents are related to quality of life, sense of coherence and subjective health - a Swedish questionnaire study. BMC public health, 5, s Azen R, Budescu D.V. (2003), The Dominance Analysis Approach for Comparing Predictors in Multiple Regression. Psychological Methods, 8, s Basińska M., Andruszkiewicz A., Grabowska M. (2011), Nurses sense of coherence and their work related patterns of behavior. International Journal of Occupational Medicine & Environmental Health, 24(3), s Bergman E., Malm D., Ljungquist B., Bertero C., Karlsson J. (2012). Meaningfulness is not the most important component for changes in sense of coherence. European Journal of Cardiovascular Nursing: Journal Of The Working Group On Cardiovascular Nursing Of The European Society Of Cardiology, 11, s Cherrington D. (1980), The work ethic. Working values and values that work. Amacom, A division of American Management Associations, New York. 9. Christopher A.N., Zabel K.L., Jones J.R. (2008), Conscientiousness and work ethic ideology: A facet-level analysis. Journal of Individual Differences, 29, s
7 10. Furnham A. (1990), The Protestant Work Ethic. The Psychology of work-related beliefs and behaviours. Routledge, London and New York. 11. Borkowska M., Gałkowski J. (red.) (2002), Etyka w biznesie. Wydawnictwo Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin. 12. Grabowski D. (2012), Etyka pracy jako zmienna psychologiczna. Czasopismo psychologiczne, 18, s Grabowski D. (2014), Konstrukcja i wstępna charakterystyka psychometryczna skróconej wersji Wielowymiarowego Pro ilu Etyki Pracy (WPEP-s). Czasopismo Psychologiczne, 20, s Grabowski D., Chudzicka-Czupała A. (2015), Wielowymiarowy Pro il Etyki Pracy (WPEP). Charakterystyka psychometryczna polskiej wersji kwestionariusza Multidimensional Work Ethic Pro ile. Psychologia Społeczna, 33, s Hackman J., Oldham G. (1974), Motivation through the design of work: Test of a Theory, Technical Report No 6. Yale University, Department of Administrative Sciences, New Haven, Conn. 16. Hackman J., Oldham G. (1975), Development of the Job Diagnostic Survey. Journal of Applied Psychology, 60, p Hackman J., Oldham G., Janson R., Purdy K. (1975), A New Strategy for Job Enrichment. California Management Review, 17, p Holmberg S., Thelin A., Stiernström E-L. (2004), Relationship of Sense of Coherence to Other Psychosocial Indices. European Journal of Psychological Assessment, 20, p Januszewski A. (2011), Sense of Coherence Questionnaire (SOC-29). A comparison of the classical and hierarchical sense of coherence model, W: K. Janowski, S. Steuden (red.) The Multidisciplinary Approach to Health and Disease. Selected Papers. CPPP Scienti ic Press, Lublin, s Konarski R. (2009), Modele równań strukturalnych. Teoria i praktyka. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. 21. Locke E.A. (1976), The nature and causes of job satisfaction, W: M. D. Dunnette (red.), Handbook of industrial and organizational psychology. Rand McNally, Chicago, s Miller J., Woehr D., Hudspeth N. (2002), The Meaning and Measurement of Work Ethic: Construction and Initial Validation of a Multidimensional Inventory. Journal of Vocational Behavior, 60, s Rymaniak J. (2013), Właściwości pracy ewolucja rozwiązań teoretycznych i zastosowań praktycznych. Studia Oeconomica Posnaniesia, 1, s Strűmpfer D., de Bruin G. (2009), Antonovsky s sense of coherence and job satisfaction: Meta-analyses of South African data. SA Journal of Industrial Psychology, 35, s Tzenova B. (1997), Osećaj koherentnosti i subjektivno blagostanje profesora srednijh skola. Facta universitatis - series: Philosophy and Sociology, 1, s Weber M. (2011), Etyka protestancka i duch kapitalizmu. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa
Poczucie koherencji a etyka pracy. Składniki poczucia koherencji jako predyktory wymiarów etyki pracy
Poczucie koherencji a etyka pracy. Składniki Czasopismo poczucia Psychologiczne koherencji... Psychological Journal DOI: 1.14691/CPPJ.2.2.219 Poczucie koherencji a etyka pracy. Składniki poczucia koherencji
SATYSFAKCJA Z PRACY, ETYKA PRACY I POCZUCIE KOHERENCJI NA PRZYKŁADZIE PRACOWNIKÓW CALL CENTER
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2017 Seria: ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE z. 106 Nr kol. 1981 Żaneta RACHWANIEC-SZCZECIŃSKA Uniwersytet Śląski zaneta.rachwaniec-szczecinska@us.edu.pl Damian GRABOWSKI
Work Extrinsic and Inrinsic Motivation Scale
Psychologia Spoeczna 2016 tom 11 3 (38) 339 355 Skala motywacji zewntrznej i wewntrznej do pracy Work Extrinsic and Inrinsic Motivation Scale Instytut Psychologii, Uniwersytet lski w Katowicach Work Extrinsic
Kwestionariusz satysfakcji z wynagrodzenia. Kraków, 19.05.2015 r. Piotr Sedlak
Kwestionariusz satysfakcji z wynagrodzenia Kraków, 19.05.2015 r. Piotr Sedlak Dlaczego należy badać satysfakcję z wynagrodzenia? Dla Polaków najważniejszym czynnikiem wpływającym na satysfakcję z pracy
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 252 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 252 SECTIO D 2003 Zakład Pielęgniarstwa Psychiatrycznego Wydziału Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu AM w Lublinie Kierownik:
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 243 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 243 SECTIO D 2005 Samodzielna Pracownia Wirusologii 1 Katedry i Kliniki Chorób Zakaźnych Akademii Medycznej w Lublinie
SALUTOGENEZA co to takiego?
SALUTOGENEZA co to takiego? Jak powstawała salutogeneza? W okresie po II wojnie światowej Aaron Antonovsky, prowadził badania osób, które przeżyły horror nazistowskich obozów koncentracyjnych. Obserwacje
Kwestionariusza kodów moralnych
Psychologia Spoeczna 2016 tom 11 4 (39) strony 489 508 Kwestionariusza kodów moralnych Katedra Psychologii, Wydzia Humanistyczny, Uniwersytet Mikoaja Kopernika Interdyscyplinarne Centrum Nowoczesnych Technologii,
mobbing makiawelizm kultura organizacji
Psychologia Spo eczna 2016 tom 11 3 (38) 284 296 Instytut Psychologii, Uniwersytet l ski mobbing makiawelizm kultura organizacji adhocracy ad hoc bullying bullying snow ball Kwestionariusz do badania
Interakcja między wymaganiami w pracy, zasobami indywidualnymi i zasobami związanymi z pracą a wypalenie zawodowe i zaangażowanie w pracę
Zdrowie i choroba w kontekście funkcjonowania społecznego i zawodowego IX Ogólnopolska Konferencja Naukowa 24-26.05.2013 Interakcja między wymaganiami w pracy, zasobami indywidualnymi i zasobami związanymi
Efekty trzeciej zmiennej
Efekty trzeciej zmiennej Efekt trzeciej zmiennej - rodzaje Moderacja (interakcja) Mediacja (pośredniczenie) Supresja (ujawnianie ukrytego związku) Zakłócenie (confounding) MEDIACJA JAK TO SIĘ DZIEJE? MECHANIZM
Streszczenie pracy doktorskiej Autor: mgr Wojciech Wojaczek Tytuł: Czynniki poznawcze a kryteria oceny przedsiębiorczych szans Wstęp W ciągu
Streszczenie pracy doktorskiej Autor: mgr Wojciech Wojaczek Tytuł: Czynniki poznawcze a kryteria oceny przedsiębiorczych szans Wstęp W ciągu ostatnich kilku dekad diametralnie zmienił się charakter prowadzonej
Anna Dudak SAMOTNE OJCOSTWO
SAMOTNE OJCOSTWO Anna Dudak SAMOTNE OJCOSTWO Oficyna Wydawnicza Impuls Kraków 2006 Copyright by Anna Dudak Copyright by Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2006 Recenzent: prof. zw. dr hab. Józef Styk Redakcja
Psychologia Pozytywna to nurt psychologiczny, który co prawda ma. przedstawi obszary, w których psychologia pozytywna jest w Polsce
Psychologia pozytywna i jej rozwój w Polsce Psychologia Pozytywna to nurt psychologiczny, który co prawda ma niezbyt długą historię, jednak czerpie z dokonań psychologii na przestrzeni wielu dziesięcioleci.
Psychometria. Psychologia potoczna. Psychometria (z gr. psyche dusza, metria miara) Plan wykładów. Plan wykładów. Wprowadzenie w problematykę zajęć
Psychometria Wprowadzenie w problematykę zajęć W 1 Psychologia potoczna potoczne przekonanie dotyczące natury ludzkiego zachowania wyrażające się w zdroworozsądkowych, intuicyjnych twierdzeniach. dr Łukasz
Jakość życia zawodowego test 2016, PE Konsult Ltd. All rights reserved.
Jakość życia zawodowego test 2016, PE Konsult Ltd. All rights reserved. Termin jakość życia zawodowego (Quality of Working Life, QWL) był wykorzystany w akademickiej literaturze w ciągu ponad 50 lat i
disruptive behavior rozumienie emocji agresywno wrogo empatia aleksytymia makiawelizm Psychologia Spo eczna 2016 tom 11 3 (38)
Psychologia Spo eczna 2016 tom 11 3 (38) 321 338 Wydzia Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet l ski w Katowicach n = n = rozumienie emocji agresywno wrogo empatia aleksytymia makiawelizm disruptive behavior
Rola liderów w dopasowaniu pracowników do organizacji, pracy i zespołu. dr Agnieszka Wojtczuk-Turek Instytut Kapitału Ludzkiego, SGH
Rola liderów w dopasowaniu pracowników do organizacji, pracy i zespołu dr Agnieszka Wojtczuk-Turek Instytut Kapitału Ludzkiego, SGH LIDER A DOPASOWANIE Prawdziwy lider to nie jest ktoś wyjątkowy, lecz
Metacognitive Awarness Inventory. Kwestionariusz metapoznania The Metacognitive Questionnaire
Psychologia Spo eczna 2016 tom 11 4 (39) strony 509 526 Instytut Psychologii, Uniwersytet Gda ski metapoznawcze Ja odchylenia od racjonalno ci narz dzie do pomiaru MJ MJ-24 Metacognitive Awarness Inventory
15. PODSUMOWANIE ZAJĘĆ
15. PODSUMOWANIE ZAJĘĆ Efekty kształcenia: wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne Przedmiotowe efekty kształcenia Pytania i zagadnienia egzaminacyjne EFEKTY KSZTAŁCENIA WIEDZA Wykazuje się gruntowną
Zmienne zależne i niezależne
Analiza kanoniczna Motywacja (1) 2 Często w badaniach spotykamy problemy badawcze, w których szukamy zakresu i kierunku zależności pomiędzy zbiorami zmiennych: { X i Jak oceniać takie 1, X 2,..., X p }
VITAMIN TAW nowe narzędzie diagnozy dobrostanu w sytuacji pracy
VITAMIN TAW nowe narzędzie diagnozy dobrostanu w sytuacji pracy Anna Borkowska i Agnieszka Czerw Zakład Psychologii i Ergonomii Instytut Organizacji i Zarządzania Politechniki Wrocławskiej Diagnoza jako
Psychological reports: Employment Psychology and Marketing, 2015, 117 (1), resources model, JD-R) :
Psychological reports: Employment Psychology and Marketing, 2015, 117 (1), 103-115 Badanie dotyczyło związku pomiędzy studenckim cynizmem (student cynicism) a studenckim wypaleniem (burnout burnout). Postawa
Dla ujęcia związków pomiędzy sferami przystosowania
ROZDZIAŁ VIII: WYNIKI BADAŃ ZWIĄZKI MIĘDZY ZASOBAMI PSYCHOSPOŁECZNYMI A PRZYSTOSOWANIEM OSOBISTYM W GRUPIE NIELETNICH Dla ujęcia związków pomiędzy sferami przystosowania osobistego a zmiennymi psychospołecznymi
WYKŁAD 2: PSYCHOLOGIA POZNAWCZA JAKO NAUKA EKSPERYMENTALNA
WYKŁAD 2: PSYCHOLOGIA POZNAWCZA JAKO NAUKA EKSPERYMENTALNA Psychologia poznawcza dr Mateusz Hohol METODA NAUKOWA (1) problem badawczy (2) hipoteza (4) analiza danych (3) eksperyment (5) wniosek: potwierzenie
The mobbing and psychological terror at workplaces. The Harassed Worker, mobbing bullying agresja w pracy geneza mobbingu konsekwencje mobbingu
Psychologia Spo eczna 2016 tom 11 3 (38) 244 254 Instytut Psychologii, Dolno l ska Szko a Wy sza Instytut Psychologii, Uniwersytet Kardyna a Stefana Wyszy skiego mobbing bullying agresja w pracy geneza
WYZNACZNIKI STANU ZDROWIA FUNKCJONARIUSZY POLICJI
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA PSYCHOLOGICA 8, 2004 NINA OGIŃSKA-BULIK Zakład Psychoprofilaktyki Instytutu Psychologii UŁ WYZNACZNIKI STANU ZDROWIA FUNKCJONARIUSZY POLICJI WPROWADZENIE Funkcjonariusze
UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE ZWIĄZANE Z PRACĄ TEST 2016, PE Konsult Ltd. All rights reserved.
UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE ZWIĄZANE Z PRACĄ TEST 2016, PE Konsult Ltd. All rights reserved. Związane z pracą umiejętności społeczne są umiejętnościami, których używamy do komunikowania się i współdziałają
Test inteligencji emocjonalnej. Katarzyna Thomas
Test inteligencji emocjonalnej Wykresy i liczby 2013-08-01 Poufne Normy: Poland 2010 Niniejszy raport zawiera informacje i wskazówki pomocne przy rozwijaniu wiedzy i świadomości dotyczącej inteligencji
Zadanie 1. Za pomocą analizy rzetelności skali i wspólczynnika Alfa- Cronbacha ustalić, czy pytania ankiety stanowią jednorodny zbiór.
L a b o r a t o r i u m S P S S S t r o n a 1 W zbiorze Pytania zamieszczono odpowiedzi 25 opiekunów dzieci w wieku 8. lat na następujące pytania 1 : P1. Dziecko nie reaguje na bieżące uwagi opiekuna gdy
XXII Konferencja Psychologii Rozwojowej Uniwersytet Gdański, 27-29 V 2013. Polska adaptacja
XXII Konferencja Psychologii Rozwojowej Uniwersytet Gdański, 27-29 V 2013 Polska adaptacja Reasons Kwestionariusza behind motivation Motywów Rodzicielskich to have a child: Is a second child wanted Warrena
Wsparcie społeczne. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ
Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Szeroko definiowane wsparcie społeczne to pomoc dostępna dla jednostki w sytuacjach trudnych (Saranson, 1982, za: Sęk, Cieślak, 2004), jako zaspokojenie potrzeb w
FACES IV David H. Olson, Ph.D.
FACES IV ANALIZA DANYCH Z UśYCIEM WYNIKÓW FACES IV David H. Olson, Ph.D. 2010 Life Innovations P.O. Box 190 Minneapolis, MN 55440 www.facesiv.com ANALIZA DANYCH Z UśYCIEM WYNIKÓW FACES IV Główne hipotezy
Kognitywistyka II r. Terminy wykładów. Literatura - psychometria. Teorie inteligencji i sposoby jej pomiaru (1)
Kognitywistyka II r Teorie inteligencji i sposoby jej pomiaru (1) Terminy wykładów 13. 03. 2008 27. 03. 2008 03. 04. 2008 17. 04. 2008 24. 04. 2008 08. 05. 2008 15. 05. 2008 29. 05. 2008 05. 06. 2008 12.
teori to samo ci spo ecznej tradycyjna vs. nowoczesna rola kobiety w spo ecze stwie seksizm tradycyjny vs. nowoczesny seksizm ambiwalentny
Psychologia Spoeczna 2016 tom 11 4 (39) strony 474 488 Wydzia Psychologii, Uniwersytet Warszawski Instytut Studiów Spoecznych im. Prof. Roberta B. Zajonca, Uniwersytet Warszawski tradycyjna vs. nowoczesna
OCENA WŁAŚCIWOŚCI PSYCHOMETRYCZNYCH POLSKIEJ WERSJI SKALI PROTESTANCKIEJ ETYKI PRACY MIRELSA I GARRETTA
Studia Psychologiczne. t. 54 (2016), z. 1, s. 1 16 PL ISSN 0081-685X DOI: 10.2478/V1067-010-0147-7 Damian Grabowski * Instytut Psychologii Uniwersytet Śląski w Katowicach Agata Chudzicka-Czupała SWPS Uniwersytet
Poniższy rozdział zawiera analizę zależności występujących
ROZDZIAŁ VII: WYNIKI BADAŃ ZWIĄZKI MIĘDZY ZASOBAMI PSYCHOSPOŁECZNYMI A PRZYSTOSOWANIEM OSOBISTYM W GRUPIE BYŁYCH WIĘŹNIÓW Poniższy rozdział zawiera analizę zależności występujących w grupie byłych więźniów
Problem pomiaru obiektywnych i subiektywnych uwarunkowań jakości życia
Problem pomiaru obiektywnych i subiektywnych uwarunkowań jakości życia MIKOŁAJ MAJKOWICZ KATEDRA PSYCHOLOGII I ZAKŁAD BADAŃ NAD JAKOŚCIĄ ŻYCIA WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY Użycie
mobbing Polityka. mobbing epidemiologia mobbing bullying agresja organizacyjna problemy pomiaru Psychologia Spo eczna 2016 tom 11 3 (38)
Psychologia Spo eczna 2016 tom 11 3 (38) 255 266 Instytut Psychologii, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu epidemiologia mobbing bullying agresja organizacyjna problemy pomiaru mobbing. a Polityka.
Jakość życia w perspektywie pedagogicznej
Jakość życia w perspektywie pedagogicznej Jadwiga Daszykowska Jakość życia w perspektywie pedagogicznej Oficyna Wydawnicza Impuls Kraków 2007 Copyright by Jadwiga Daszykowska Copyright by Oficyna Wydawnicza
Konstrukcja i wstępna charakterystyka psychometryczna skróconej wersji Wielowymiarowego Profilu Etyki Pracy (WPEP-s)
Konstrukcja i wstępna charakterystyka psychometryczna Czasopismo skróconej Psychologiczne wersji... Psychological Journal DOI: 10.14691/CPPJ.20.2.247 Konstrukcja i wstępna charakterystyka psychometryczna
3. DIAGNOZA PSYCHOLOGICZNA ZA POMOCĄ TESTÓW
3. DIAGNOZA PSYCHOLOGICZNA ZA POMOCĄ TESTÓW v Testowanie a diagnozowanie psychologiczne v Testowanie psychometryczne a diagnoza psychol. v Zalety testów psychologicznych v Proces wnioskowania psychometrycznego
10. Podstawowe wskaźniki psychometryczne
10. Podstawowe wskaźniki psychometryczne q analiza własności pozycji testowych q metody szacowania mocy dyskryminacyjnej q stronniczość pozycji testowych q własności pozycji testowych a kształt rozkładu
Pozytywny kapitał psychologiczny. dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ Wydział Ekonomii i Zarządzania Uniwersytet Zielonogórski
Pozytywny kapitał psychologiczny dr hab. inż. Karolina Mazur, prof. UZ Wydział Ekonomii i Zarządzania Uniwersytet Zielonogórski Różnorodność kapitałów w organizacji - ewolucja Generacja O Tradycyjny kapitał
TEST MOTYWACJI realizacji planów i zamierzeń związanych z przyszłością zawodową dla ucznia
Katarzyna Rewers TEST MOTYWACJI realizacji planów i zamierzeń związanych z przyszłością zawodową dla ucznia Imię i nazwisko lub pseudonim.. Płeć : M / K Wiek Data badania.. Instrukcja Ludzie różnią się
Przykład 2. Na podstawie książki J. Kowal: Metody statystyczne w badaniach sondażowych rynku
Przykład 2 Na podstawie książki J. Kowal: Metody statystyczne w badaniach sondażowych rynku Sondaż sieciowy analiza wyników badania sondażowego dotyczącego motywacji w drodze do sukcesu Cel badania: uzyskanie
Wprowadzenie do analizy korelacji i regresji
Statystyka dla jakości produktów i usług Six sigma i inne strategie Wprowadzenie do analizy korelacji i regresji StatSoft Polska Wybrane zagadnienia analizy korelacji Przy analizie zjawisk i procesów stanowiących
Etapy modelowania ekonometrycznego
Etapy modelowania ekonometrycznego jest podstawowym narzędziem badawczym, jakim posługuje się ekonometria. Stanowi on matematyczno-statystyczną formę zapisu prawidłowości statystycznej w zakresie rozkładu,
Definicja testu psychologicznego
Definicja testu psychologicznego Badanie testowe to taka sytuacja, w której osoba badana uczestniczy dobrowolnie, świadoma celu jakim jest jej ocena. Jest to sytuacja tworzona specjalnie dla celów diagnostycznych,
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Motywacja PROCESY MOTYWACJI. Teorie treści (co motywować) Podejścia do motywacji. Teoria oczekiwań. Teorie procesu (jak motywować)
PROCESY MOTYWACJI Motywacja Jest procesem psychicznej regulacji, od którego zależy kierunek ludzkich czynności oraz ilość energii, jaką na realizację danego kierunku człowiek gotów jest poświęcić. Tak
Edukacja terapeutyczna Therapeutic Education
1 Nazwa pola Nazwa (w języku polskim oraz angielskim) Jednostka oferująca przedmiot Jednostka, dla której przedmiot jest oferowany Kod Kod ERASMUS Liczba punktów ECTS Sposób zaliczenia Język wykładowy
ANALIZA WIELOPOZIOMOWA JAKO NARZĘDZIE WSPARCIA POLITYK PUBLICZNYCH
ANALIZA WIELOPOZIOMOWA JAKO NARZĘDZIE WSPARCIA POLITYK PUBLICZNYCH - Adrian Gorgosz - Paulina Tupalska ANALIZA WIELOPOZIOMOWA (AW) Multilevel Analysis Obecna od lat 80. Popularna i coraz częściej stosowana
EUROPEJSKIE STANDARDY STOSOWANIA TESTÓW W BIZNESIE. Urszula Brzezińska, Dział Merytoryczny, Pracownia Testów Psychologicznych PTP
EUROPEJSKIE STANDARDY STOSOWANIA TESTÓW W BIZNESIE Urszula Brzezińska, Dział Merytoryczny, Pracownia Testów Psychologicznych PTP DLACZEGO STANDARDY STOSOWANIA TESTÓW W BIZNESIE SĄ WAŻNE? Kto może być kompetentnym
w pierwszym okresie nauki w gimnazjum
Wojdedh Walczak Ośrodek Pedagogiczno-Wydawniczy CHEJRON w Łodzi Związek pomiędzy dwoma typami oceniania w podstawowej a wynikami osiąganymi przez uczniów w pierwszym okresie nauki w gimnazjum Wstęp Niniejsze
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM Wstęp Choroby nowotworowe są poważnym problemem współczesnych społeczeństw. Rozpoznawanie trudności w funkcjonowaniu psychosomatycznym pacjentów jest konieczne do świadczenia
Adam Kirpsza Zastosowanie regresji logistycznej w studiach nad Unią Europejska. Anna Stankiewicz Izabela Słomska
Adam Kirpsza Zastosowanie regresji logistycznej w studiach nad Unią Europejska Anna Stankiewicz Izabela Słomska Wstęp- statystyka w politologii Rzadkie stosowanie narzędzi statystycznych Pisma Karla Poppera
Edukacja terapeutyczna Therapeutic Education
Nazwa pola Nazwa (w języku polskim oraz angielskim) Jednostka oferująca przedmiot Jednostka, dla której przedmiot jest oferowany Kod Kod ERASMUS Liczba punktów ECTS Sposób zaliczenia Język wykładowy Określenie,
Cz. II. Metodologia prowadzonych badań. Rozdz. 1. Cele badawcze. Rozdz. 2. Metody i narzędzia badawcze. Celem badawczym niniejszego projektu jest:
Cz. II. Metodologia prowadzonych badań Rozdz. 1. Cele badawcze Celem badawczym niniejszego projektu jest: 1. Analiza zachowań zdrowotnych, składających się na styl życia Wrocławian: aktywność fizyczna,
5. WNIOSKOWANIE PSYCHOMETRYCZNE
5. WNIOSKOWANIE PSYCHOMETRYCZNE Model klasyczny Gulliksena Wynik otrzymany i prawdziwy Błąd pomiaru Rzetelność pomiaru testem Standardowy błąd pomiaru Błąd estymacji wyniku prawdziwego Teoria Odpowiadania
KORELACJA 1. Wykres rozrzutu ocena związku między zmiennymi X i Y. 2. Współczynnik korelacji Pearsona
KORELACJA 1. Wykres rozrzutu ocena związku między zmiennymi X i Y 2. Współczynnik korelacji Pearsona 3. Siła i kierunek związku między zmiennymi 4. Korelacja ma sens, tylko wtedy, gdy związek między zmiennymi
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM Środowisko zawodowe, w jakim przebywa pracownik, jest bardzo ważnym elementem, który może wpływać na zdrowie fizyczne i psychiczne oraz funkcjonowanie społeczne. Pielęgniarki
SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU
SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu/ moduł (w języku polskim) Potencjały zdrowia i szczęścia człowieka./ Moduł 102..: Człowiek w zdrowiu i chorobie 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim The stress
Pomiar gotowości szkolnej uczniów za pomocą skali quasi-obserwacyjnej
Centralna Komisja Egzaminacyjna Pomiar gotowości szkolnej uczniów za pomocą skali quasi-obserwacyjnej Aleksandra Jasioska Zespół badawczy EWD, Centralna Komisja Egzaminacyjna Instytut Badao Edukacyjnych
Program zajęć. Metoda warsztatowa zakłada maksymalny i aktywny udział uczestników przy zminimalizowaniu tradycyjnych sposobów przekazywania wiedzy.
Program zajęć ROZMOWA I DIAGNOZA PSYCHOLOGICZNA W DORADZTWIE. WYKORZYSTANIE WIELOWYMIAROWEGO KWESTIONARIUSZA PREFERENCJI. OPIS SZKOLENIA CELE SZKOLENIA: Celem szkolenia jest podniesienie skuteczności zawodowej
Oczekiwania studentów przygotowywanych do wykonywania zawodu nauczyciela edukacji zawodowej w obszarze kształcenia psychologicznego
Krzysztof NIEWIADOMSKI, Ireneusz ZAWŁOCKI, Ewa NIEROBA Politechnika Częstochowska, Polska Oczekiwania studentów przygotowywanych do wykonywania zawodu nauczyciela edukacji zawodowej w obszarze kształcenia
Katedra Psychologii Zdrowia i Rehabilitacji Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski
dr hab. Kamilla Bargiel-Matusiewicz Warszawa, 14.09.2017r. Katedra Psychologii Zdrowia i Rehabilitacji Wydział Psychologii, Uniwersytet Warszawski Recenzja dotycząca pracy doktorskiej pani Joanny Dudek
oczucie koherencji a uzależnienie od nikotyny
P R A C A O R Y G I N A L N A Anna Andruszkiewicz 1, Małgorzata Anna Basińska 2 1 Katedra i Zakład Promocji Zdrowia, Wydział Nauk o Zdrowiu Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu 2
PROCES MOTYWACJI. Podstawowy proces motywacji Zestawienie teorii motywacji. Niezaspokojona potrzeba. Napięcie. Poszukiwanie.
PROCES MOTYWACJI Podstawowy proces motywacji Niezaspokojona potrzeba Napięcie Poszukiwanie Popęd Zaspokojona potrzeba Osłabnięcie napięcia Tabela 1. Przedstawiciel Zestawienie teorii motywacji Teorie treści
OSOBOWOŚĆ W SFERACH ŻYCIA
Pragniemy by ludzie mieli możliwość rozwijania tego, co w nich najcenniejsze swojej indywidualności. O MIRROR Inspiracja i filozofia Mirror Co robi Mirror? Oferta Testu Zalety i ograniczenia OSOBOWOŚĆ
Kryteria i zasady w badaniach społecznych
Kryteria i zasady w badaniach społecznych Dobra definicja obszaru i problemu Problem powinien być nowy, nietrywialny, istotny i interesujący. Należy się upewnić, że nie był wcześniej badany. Powinno dać
Standardowe techniki diagnostyczne
Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego Standardowe techniki diagnostyczne Zajęcia nr 13: Pomiar stylów radzenia sobie ze stresem Mgr Karolina Stala Co powinno znaleźć się w raporcie zbiorczym?
Analiza ekonomiczna w instytucjach publicznych analiza organizacji i projektów
Analiza ekonomiczna w instytucjach publicznych analiza organizacji i projektów dr Piotr Modzelewski Katedra Bankowości, Finansów i Rachunkowości Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego Zajęcia
Analiza wydajności pracy w rolnictwie zachodniopomorskim
Jacek Batóg Barbara Batóg Uniwersytet Szczeciński Analiza wydajności pracy w rolnictwie zachodniopomorskim Znaczenie poziomu i dynamiki wydajności pracy odgrywa znaczącą rolę w kształtowaniu wzrostu gospodarczego
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS KONSTRUKCJA NARZĘDZIA DO POMIARU POCZUCIA NIESPRAWIEDLIWOŚCI W PRACY WEDŁUG TEORII J. S. ADAMSA
ACTA UNIVERSITATIS LODZIENSIS FOLIA PSYCHOLOGICA 14, 2010 ANNA MICHAŁKIEWICZ Wydział Zarządzania, Uniwersytet Łódzki BOHDAN DUDEK Instytut Psychologii, Uniwersytet Łódzki KONSTRUKCJA NARZĘDZIA DO POMIARU
WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH
Inżynieria Rolnicza 4(102)/2008 WPŁYW TECHNICZNEGO UZBROJENIA PROCESU PRACY NA NADWYŻKĘ BEZPOŚREDNIĄ W GOSPODARSTWACH RODZINNYCH Sławomir Kocira Katedra Eksploatacji Maszyn i Zarządzania w Inżynierii Rolniczej,
Warszawa, kwiecień 2011 BS/38/2011 STOSUNEK POLAKÓW DO PRACY I PRACOWITOŚCI
Warszawa, kwiecień 2011 BS/38/2011 STOSUNEK POLAKÓW DO PRACY I PRACOWITOŚCI Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 13 stycznia 2011 roku Fundacja Centrum Badania Opinii
Sylabus. Zaawansowana analiza danych eksperymentalnych (Advanced statistical analysis of experimental data)
Sylabus Nazwa przedmiotu (w j. polskim i angielskim) Nazwisko i imię prowadzącego (stopień i tytuł naukowy) Rok i semestr studiów Zaawansowana analiza danych eksperymentalnych (Advanced statistical analysis
Związek poczucia koherencji z wybranymi aspektami seksualności studentów
Seksuologia Polska 2006, 4, 1, 6 12 Copyright 2006 Via Medica, ISSN 1731 667 Seksuologia Polska 2006, tom 4, nr 1 P R A C A O R Y G I N A L N A Związek poczucia koherencji z wybranymi aspektami seksualności
ZJAZD 4. gdzie E(x) jest wartością oczekiwaną x
ZJAZD 4 KORELACJA, BADANIE NIEZALEŻNOŚCI, ANALIZA REGRESJI Analiza korelacji i regresji jest działem statystyki zajmującym się badaniem zależności i związków pomiędzy rozkładami dwu lub więcej badanych
Skala Wiary w Grę o Sumie Zerowej autorstwa Wojciszke, Baryły, Różyckiej
Skala Wiary w Grę o Sumie Zerowej autorstwa Wojciszke, Baryły, Różyckiej Natalia Skrzypczak Gra o sumie zerowej dla każdego możliwego zestawu strategii gry: przykłady: - Kamień Papier Nożyczki - Orzeł
OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) Kierunek: Dialog i Doradztwo Społeczne ...
I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu kształcenia: Psychologia zdrowia 2. Kod modułu kształcenia 3. Rodzaj modułu kształcenia: wykład nieobowiązkowy, ćwiczenia obowiązkowe 4. Kierunek studiów: Dialog i
8.1. Syndrom wypalenia zawodowego a dopasowanie do środowiska pracy - analiza korelacji. Rozdział 8. Dane uzyskane w badaniach
W tej części pracy przedstawione zostały dane zebrane w badaniach wraz z ich statystycznym opracowaąiem mającym na celu zbadanie, czy zachodzą zależności pomiędzy dopasowaniem do środowiska pracy a wypaleniem
ROZDZIAŁ VI: WYNIKI BADAŃ ZWIĄZKI MIĘDZY ZASOBAMI PSYCHOSPOŁECZNYMI A PRZYSTOSOWANIEM OSOBISTYM W GRUPIE AKTUALNYCH WIĘŹNIÓW
ROZDZIAŁ VI: WYNIKI BADAŃ ZWIĄZKI MIĘDZY ZASOBAMI PSYCHOSPOŁECZNYMI A PRZYSTOSOWANIEM OSOBISTYM W GRUPIE AKTUALNYCH WIĘŹNIÓW W analizie uzyskanych wyników badań uwzględniono zależności między pięcioma
1. Jest dla mnie ważne, by mieć dobrze płatną pracę, nawet jeśli nie zyskuję uznania za to, co robię.
ANALIZA MOTYWACJI ZAWODOWEJ TEST HERZBERGA Poniżej znajduje się 56 stwierdzeń. Są one ułożone parami. Z podanych par wybierz jedno zdanie, które jest Tobie bliższe. Zaznacz je zakreślając literę po prawej
2. Pewien psycholog w przeprowadzonym przez siebie badaniu międzykulturowym chciał sprawdzić czy narodowość badanych osób różnicuje je pod względem
2. Pewien psycholog w przeprowadzonym przez siebie badaniu międzykulturowym chciał sprawdzić czy narodowość badanych osób różnicuje je pod względem średniej skłonności do mówienia nieprawdy. Ile wynosiły
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 014/015 WydziałPsychologii i Nauk Humanistycznych Kierunek studiów:
Ćwiczenie: Wybrane zagadnienia z korelacji i regresji
Ćwiczenie: Wybrane zagadnienia z korelacji i regresji W statystyce stopień zależności między cechami można wyrazić wg następującej skali: Skala Stanisza r xy = 0 zmienne nie są skorelowane 0 < r xy 0,1
Szukanie struktury skali mierzącej problematyczne zachowania finansowe.
Szukanie struktury skali mierzącej problematyczne zachowania finansowe. Celem poniższej analizy było stworzenie skali mierzącej problematyczne zachowania finansowe. Takie zachowania zdefiniowano jako zachowania
Analiza wariancji - ANOVA
Analiza wariancji - ANOVA Analiza wariancji jest metodą pozwalającą na podział zmienności zaobserwowanej wśród wyników eksperymentalnych na oddzielne części. Każdą z tych części możemy przypisać oddzielnemu
Analiza korespondencji
Analiza korespondencji Kiedy stosujemy? 2 W wielu badaniach mamy do czynienia ze zmiennymi jakościowymi (nominalne i porządkowe) typu np.: płeć, wykształcenie, status palenia. Punktem wyjścia do analizy
Polskie Forum Psychologiczne, 2008, tom 13, numer 1, s
Polskie Forum Psychologiczne, 2008, tom 13, numer 1, s. 50-60 POCZUCIE KOHERENCJI A STYLE RADZENIA SOBIE ZE STRESEM DOWÓDCÓW-ŻOŁNIERZY ZAWODOWYCH Krzysztof Piórowski 2. Eskadra Lotnictwa Transportowo-Łącznikowego
Metodologia badań psychologicznych. Wykład 12. Korelacje
Metodologia badań psychologicznych Lucyna Golińska SPOŁECZNA AKADEMIA NAUK Wykład 12. Korelacje Korelacja Korelacja występuje wtedy gdy dwie różne miary dotyczące tych samych osób, zdarzeń lub obiektów
Determinanty jakości życia w kontekście
studia i prace wydziału nauk ekonomicznych i zarządzania nr 40, T. 2 DOI: 10.18276/sip.2015.40/2-20 Marta Kusterka-Jefmańska* Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Determinanty jakości życia w kontekście
SPIS TREŚCI WPROWADZENIE WZAJEMNE RELACJE MIĘDZY JA, TOŻSAMOŚCIĄ, SAMOOCENĄ
SPIS TREŚCI WPROWADZENIE WZAJEMNE RELACJE MIĘDZY JA, TOŻSAMOŚCIĄ, SAMOOCENĄ I SAMOREGULACJĄ............................................ 11 Ja, poczucie tożsamości i samoocena.............................
SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU. Psychologiczne koszty sukcesu w zarządzaniu./ Moduł 175..: Psychologia Zarządzania Zasobami Ludzkimi.
SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu/ moduł (w języku polskim) Psychologiczne koszty sukcesu w zarządzaniu./ Moduł 175..: Psychologia Zarządzania Zasobami Ludzkimi. 2. Nazwa przedmiotu w języku
STRESZCZENIE. rozprawy doktorskiej pt. Zmienne jakościowe w procesie wyceny wartości rynkowej nieruchomości. Ujęcie statystyczne.
STRESZCZENIE rozprawy doktorskiej pt. Zmienne jakościowe w procesie wyceny wartości rynkowej nieruchomości. Ujęcie statystyczne. Zasadniczym czynnikiem stanowiącym motywację dla podjętych w pracy rozważań
1. TESTY PSYCHOLOGICZNE
1. TESTY PSYCHOLOGICZNE 1. pojęcie testu psychologicznego 2. zastosowanie 3. podstawowe wymogi (standaryzacja, obiektywność, rzetelność, trafność, normalizacja) 4. cecha psychologiczna w ujęciu psychologicznym
Osoba, która Ci przekazała tego ebooka, lubi Cię i chce, abyś poświęcał wiele uwagi swojemu rozwojowi osobistemu.
Osoba, która Ci przekazała tego ebooka, lubi Cię i chce, abyś poświęcał wiele uwagi swojemu rozwojowi osobistemu. Zależy jej na Twoim sukcesie, w każdej sferze życia. Im więcej szczęśliwych ludzi na świecie,
Ćwiczenie: Wybrane zagadnienia z korelacji i regresji.
Ćwiczenie: Wybrane zagadnienia z korelacji i regresji. W statystyce stopień zależności między cechami można wyrazić wg następującej skali: Skala Guillforda Przedział Zależność Współczynnik [0,00±0,20)