Postępy we wdraŝaniu instrumentów inŝynierii finansowej w Polsce

Transkrypt

1 Postępy we wdraŝaniu instrumentów inŝynierii finansowej w Polsce Co nas czeka w przyszłej perspektywie? Agnieszka Dawydzik Departament Koordynacji i WdraŜania Programów Regionalnych Warszawa, 7 marca 2012 r.

2 System instytucjonalny w Polsce w latach Programowanie i koordynacja NSRO Ministerstwo Rozwoju Regionalnego Instytucje Zarządzające dla 5 krajowych programów operacyjnych Instytucja Koordynująca RPO (16 programów operacyjnych) 16 Zarządów Województw Instytucje Zarządzające RPO (Urzędy Marszałkowskie) Instytucje odpowiedzialne za wdraŝanie poszczególnych priorytetów / działań Instytucje Pośredniczące/ Instytucje Pośredniczące II stopnia

3 Środki NSRO przeznaczone na sektor przedsiębiorczości Regionalne Programy Operacyjne (RPO) stanowią 25% całkowitej alokacji środków polityki spójności (17,3 mld euro). Na obszar Badania i rozwój technologiczny, innowacje, przedsiębiorczość przeznaczono 24% tych środków (4,23 mld euro). Największy katalog instrumentów wsparcia przedsiębiorców przewidziano w Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka (PO IG), na który przeznaczono 13% całkowitej alokacji środków polityki spójności (8,66 mld euro). 70% powyŝszych środków skierowano na sektor przedsiębiorczości (6,28 mld euro). W ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej, który stanowi 3% całkowitej alokacji środków polityki spójności (2,39 mld euro) na Badania i rozwój technologiczny, innowacje, przedsiębiorczość przeznaczono 21% alokacji programu (502,23 mln euro). W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, który stanowi 42% całkowitej alokacji środków polityki spójności (28,34 mld euro) na Badania i rozwój technologiczny, innowacje, przedsiębiorczość przeznaczono 2% alokacji programu (586,51 mln euro).

4 Środki przeznaczone na instrumenty inŝynierii finansowej Regionalne Programy Operacyjne 828,6 mln Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 153,0 mln Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 20,0 mln Łącznie 1 001,6 mln EUR

5 Instrumenty inŝynierii finansowej w Polsce w latach W Polsce wdraŝane są 2 zwrotne mechanizmy finansowe: Inicjatywa Wspólnotowa JESSICA, Inicjatywa Wspólnotowa JEREMIE: Poprzez bezpośredni wybór pośredników finansowych przez Instytucję Zarządzającą lub Instytucją Pośredniczącą bez Funduszu Powierniczego Poprzez wybór pośredników finansowych za pośrednictwem Funduszu Powierniczego

6 WdraŜanie inicjatywy JESSICA w Polsce Podział środków w województwach: - wielkopolskie 67 mln - zachodniopomorskie 33 mln - pomorskie 57 mln - śląskie 60 mln - mazowieckie 40 mln ŁĄCZNIE 257 mln euro

7 Inicjatywa JESSICA w Polsce W Polsce JESSICA jest wdraŝana regionalnie, w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. Decyzja, odnośnie przystąpienia do Inicjatywy JESSICA, została dotychczas podjęta przez 5 zarządów województw: wielkopolskie, zachodniopomorskie, śląskie, pomorskie oraz mazowieckie. Środki przeznaczone na realizację inicjatywy w Polsce wynoszą 257 mln euro, z czego 67 mln euro w województwie wielkopolskim, 33 mln euro w województwie zachodniopomorskim, 57 mln euro w województwie pomorskim, 60 mln euro w województwie śląskim oraz 40 mln euro w województwie mazowieckim. Najbardziej zaawansowane we wdraŝaniu instrumentu JESSICA jest województwo wielkopolskie. Wg stanu na 15 lutego 2012 r. podpisano cztery umowy dotyczące realizacji projektów miejskich, wszystkie dotyczą województwa wielkopolskiego.

8 Umowy w ramach inicjatywy JESSICA (wg stanu na )

9 Inicjatywa JEREMIE z Funduszem Powierniczym Poziom regionalny Instrumenty finansowe dostępne w ramach Inicjatywy JEREMIE: Instrumenty poŝyczkowe: poŝyczki globalne dla funduszy poŝyczkowych, linie finansowe dla banków i instytucji parabankowych Instrumenty poręczeniowe: reporęczenia dla funduszy poręczeniowych, poręczenia portfelowe dla banków i instytucji parabankowych, poręczenia dla przedsiębiorców Instrumenty kapitałowe: wsparcie kapitałowe funduszy transferu technologii, wsparcie kapitałowe funduszy typu mezzanine

10 Umowy w ramach inicjatywy JEREMIE (wg stanu na )

11 Inicjatywa JEREMIE bez Funduszu Powierniczego Poziom regionalny Instrumenty finansowe dostępne w ramach realizacji IIF poprzez bezpośredni wybór pośredników finansowych przez Instytucję Zarządzającą lub Instytucję Pośredniczącą bez Funduszu Powierniczego: Instrumenty poŝyczkowe Instrumenty poręczeniowe

12 Inicjatywa JEREMIE bez Funduszu Powierniczego Poziom regionalny

13 Łącznie umowy w ramach IIF (wg stanu na )

14 Aktywność instrumentów poŝyczkowych (wg stanu na )

15 Aktywność instrumentów poręczeniowych (wg stanu na )

16 Inicjatywa JEREMIE poziom krajowy W Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka instrumenty inŝynierii finansowej realizowane są w ramach działania 3.2 Wspieranie funduszy kapitału podwyŝszonego ryzyka. W ramach tego działania realizowany jest projekt pt. Wspieranie funduszy kapitału podwyŝszonego ryzyka przez Krajowy Fundusz Kapitałowy. Umowa o dofinansowanie pomiędzy KFK (beneficjent) i Ministerstwem Gospodarki została podpisana w dniu 26 marca 2009 r. Wartość projektu wynosi 646,8 mln zł, tj. 100% alokacji działania 3.2. KFK dotychczas zorganizował dwa nabory. Pierwszy w 2009 r. podpisano 7 umów na łączną kwotę powyŝej 300 mln zł. Drugi w marcu 2010 r. do wyczerpania dostępnej alokacji. W ramach działania 3.2 PO IG podpisano 10 umów pomiędzy KFK a wybranymi w konkursach funduszami venture capital na kwotę 406,5 mln zł. Fundusze venture capital wsparły dotychczas 5 przedsiębiorstw na łączną kwotę 21,57 mln zł.

17 Inicjatywa JEREMIE poziom krajowy Instrumenty inŝynierii finansowej w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej są wdraŝane w ramach działania 1.2 Instrumenty inŝynierii finansowej. Alokacja na powyŝsze działanie wynosi ,76 EUR, z czego 20 mln pochodzi z EFRR. Projekt Reporęczenia i poŝyczki szansą na zwiększenie finansowania zewnętrznego MSP. Instrument wsparcia funduszy poręczeniowych i poŝyczkowych w Polsce Wschodniej realizowany jest przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). W ramach pierwszego naboru, który został zorganizowany w 2010 r., rozdysponowano jedynie 1/3 dostępnych środków, 2 fundusze poręczeniowe, 29 umów z ostatecznymi odbiorcami o wartości 3,5 mln zł. W terminie od 5 grudnia 2011 r. do 16 stycznia 2012 r. trwał 2 nabór podmiotów prowadzących działalność poręczeniową - wpłynęło jedno zgłoszenie - obecnie trwa ocena. W terminie od dnia 26 marca 2012 roku do dnia 26 czerwca 2012 roku BGK będzie przyjmował wnioski o udzielenie wsparcia od podmiotów prowadzących działalność poŝyczkową.

18 Instrumenty inŝynierii finansowej PilotaŜowy projekt w ramach PO KL Program Operacyjny Kapitał Ludzki Priorytet I na poziomie krajowym poŝyczki dla podmiotów ekonomii społecznej (7,5 mln EUR) W ramach projektu planuje się udzielić 250 poŝyczek; przynajmniej 5 pośredników (dozwolone są konsorcja) Priorytet VI na poziomie regionalnym poŝyczki dla osób zamierzających rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej (40 mln EUR) W ramach projektu planuje się udzielić 2,5 tys. poŝyczek. Obecnie formułowana jest ostateczna koncepcja realizacji programu. Pomoc publiczna została określona w sposób umoŝliwiający przyznawanie wsparcia w formie mikropoŝyczek z preferencyjnymi stopami procentowymi. I kwartał 2012 r. złoŝenie wniosku o dofinansowanie przez beneficjenta systemowego I kwartał 2012 r. ogłoszenie konkursu oraz składanie wniosków przez fundusze poŝyczkowe Do końca 2012 r. podpisanie umów z funduszami poŝyczkowymi oraz alokacja środków Do końca 2014 r.: dokonanie transferu kolejnych środków, monitorowanie i raportowanie jakości udzielonych poŝyczek, ostatni transfer środków na kapitał i doradztwo Pierwsza połowa 2015 r. ponowne wykorzystanie środków przez fundusze Do końca 2015 r. zakończenie projektu

19 Instrumenty inŝynierii finansowej co moŝna poprawić? Wnioski Komplementarność i koordynacja a konkurencyjność pomiędzy róŝnymi programami operacyjnymi, Uwarunkowania prawne z uwzględnieniem specyfiki zwrotnych instrumentów, w szczególności programy pomocy publicznej dostosowane do potrzeb i realizowane w czasie, Wydajność, zachęty dla finansowych beneficjentów, premie za dobre wyniki Rekomendacje Analiza ex ante jako podstawa - identyfikacja niedoskonałości rynku i potrzeb inwestycyjnych, przygotowana dla całego systemu nie tylko dla sektora instrumentów finansowych, Poprawa procedur, systemów i instytucji zaangaŝowanych we wdraŝanie, Kampanie promocyjne i informacyjne dotyczące instrumentów finansowych, jako przyszłe źródło środków

20 Instrumenty inŝynierii finansowej co nas czeka? propozycja (art ewaluacja): ewaluacji ex-ante, dzięki której zidentyfikowane zostaną m.in. potrzeby inwestycyjne oraz zawodność rynku jako warunek dla stosowania instrumentów finansowych w ramach Funduszy Strukturalnych i Funduszu Spójności. opinia: nieuzasadnione wymaganie odrębnej ewaluacji dla IF. KaŜdy PO i tak musi mieć zrobioną ewaluację ex ante, gdzie naleŝy połoŝyć nacisk na szczególne zbadanie IF i rynku ich oddziaływania. Poza tym z innych artykułów rozporządzenia wynika, Ŝe planowane są ewaluacje ex-ante conditionalities (EAC). propozycja (art wdraŝanie IF 2 warianty): wdraŝanie IF na poziomie Unii, utworzonych przez UE (bezpośrednio lub pośrednio) bądź wdraŝanie IF na poziomie krajowym/ regionalnym. Zakres i struktura instrumentów finansowych utworzonych przez UE będzie określona w aktach wykonawczych, natomiast wdroŝenie wariantu 2 poprzez uŝycie modelu instrumentów finansowych określonego przez KE, a takŝe instrumentów finansowych juŝ istniejących bądź nowo utworzonych na poziomie krajowym/regionalnym.

21 Instrumenty inŝynierii finansowej co nas czeka? propozycja (art.34): IIF utworzone na poziomie Unii nie podlegają konieczności weryfikacji operacji na miejscu i nie są poddawane czynnościom audytowym. opinia: przykład preferencji w stosunku do instrumentów utworzonych przez KE. Brak zgody na faworyzownie w jakikolwiek sposób instrumentów zarządzanych przez KE w stosunku do zarządzanych przez PCz, czy to poprzez wyŝsze dofinansowanie, czy inne preferencyjne zasady wdraŝania/ rozliczania/ kontroli/ monitorowania etc.

22 Instrumenty inŝynierii finansowej co nas czeka? propozycja (art.35 - certyfikacja 2 opcje): certyfikowanie wydatków przekazanych do IF w całości tej kwoty ale tylko dla modelu IF utworzonych przez KE opcja analogiczna dla stosowanej w obecnej perspektywie; opcja rozliczania/certyfikowania wydatków składających się z wkładu UE i krajowego ale z ograniczeniem do wysokości planowanego w czasie maksymalnie dwóch lat przekazania środków do ostatecznych odbiorców dla modelu wdraŝania IF innych niŝ utworzone przez KE. opinia: kolejny artykuł konsekwentnie dyskryminujący model IF wdraŝanych inaczej niŝ przez KE. W obecnym okresie programowania jedną z najcenniejszych regulacji była moŝliwość certyfikowania wydatków w momencie przekazania środków do IIF/funduszu powierniczego/pośrednika finansowego. MoŜe to być jeden z decydujących warunków do nieuwzględniania IF w modelu wdraŝania PS.

23 Instrumenty inŝynierii finansowej co nas czeka? propozycja (art.37/38): regulacje dotyczące zarządzania odsetkami i innymi korzyściami generowanymi przez wsparcie z funduszy oraz ponownego wykorzystania środków kapitałowych zwróconych do IF. opinia: niespójność artykułów, konieczność doprecyzowania pojęć i zakresu/ moŝliwości lokowania środków (bezpieczne formy lokowania), brak czytelnych regulacji dotyczących udzielania zachęt/nagród

24 Instrumenty inŝynierii finansowej co nas czeka? propozycja (art.39): środki kapitałowe i dochody oraz inne zyski mają być uŝyte zgodnie z celami programu operacyjnego przez okres przynajmniej 10 lat po zamknięciu programu operacyjnego. opinia: propozycja okresu 10 lat jest zdecydowanie zbyt długa. Brak akceptacji dla odgórnie ustalanego min. okresu 10 lat na poziomie UE (róŝnorodność instrumentów, wspieranych dziedziny, róŝne okresy kredytowania, okresy poręczanych zobowiązań, okresy zwrotu z inwestycji, etc.). Proponowana weryfikacja warunku przez IZ na poziomie IF na podstawie analizy ekonomicznej (na etapie aplikowania oraz w trakcie procesu wdraŝania). Ponadto jasna opcje do wyboru dla PCz/ IZ, co dalej dzieje się z tymi środkami po ich właściwym wykorzystaniu zgodnie z zasadami zarządzania (tj. obróceniu tyle a tyle razy, lub osiągnięciu innych ustalonych efektów w okresie wynikającym z umowy z IF).

25 Instrumenty inŝynierii finansowej co nas czeka? propozycja (art.40): obowiązek przygotowania dodatkowego rozdziału dotyczącego IF w ramach sprawozdania rocznego z realizacji programu operacyjnego. opinia: długa lista dodatkowych obowiazków sprawozdawczych, wykraczająca poza nowo nałoŝony obowiązek takich raportów w znowelizowanym rozporządzeniu 1083 w obecnej perspektywie, np. Efekt mnoŝnikowy, wkład IF w osiąganie wskaźników danego programu/priorytetu

26 Dziękuję za uwagę