Projekt ZałoŜeń Strategii Inwestycyjnej dla Funduszu Powierniczego

Transkrypt

1 Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego UNIA EUROPEJSKA Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Projekt ZałoŜeń Strategii Inwestycyjnej dla Funduszu Powierniczego w ramach poddziałania Pozadotacyjne instrumenty finansowe dla MŚP - Inicjatywa JEREMIE Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata maja 2009 r. 1

2 I. Dokumenty niezbędne do przygotowania Strategii Inwestycyjnej Akty prawne: 1. Rozporządzenia Komisji nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiającego szczegółowe zasady wykonania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. 2. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/ Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz.U. z 2006 r. Nr 227, poz z późn. zm.). 4. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 7 września 2007 r. w sprawie wydatków związanych z realizacją programów operacyjnych (Dz.U. Nr 175, poz z późń. zm.). 5. Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego na lata Uszczegółowienie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata (wersja 4.0) Pozostałe dokumenty: 1. Raport pt. Dostęp MŚP do finansowania w regionie Zachodniopomorskim przygotowany za zlecenie Komisji Europejskiej przez Europejski Fundusz Inwestycyjny przy współpracy z DGA 2. Ekspertyza Wpływ wdroŝenia Inicjatywy JEREMIE na terenie województwa zachodniopomorskiego na sytuację gospodarczą regionu ze szczególnym uwzględnieniem sektora MŚP oraz funkcjonujących instytucji poręczeniowych i poŝyczkowych wykonaną na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego przez Initiative For Capital And Governance Piotr Tamowicz 3. I Nota Finansowa COCOF nt. inŝynierii finansowej (COCOF/07/0018/01-EN) z dnia 16 lipca II Nota Finansowa COCOF nt. inŝynierii finansowej (COCOF 08/0002/03-EN) z dnia 22 grudnia PowyŜsze dokumenty są dostępne na stronie internetowej 4 maja 2009 r. 2

3 II. Informacje o poddziałaniu Pozadotacyjne instrumenty finansowe dla MŚP - Inicjatywa JEREMIE Zgodnie z zapisami Uszczegółowienia RPO WZ wersja 4.0 poddziałanie Pozadotacyjne instrumenty finansowe dla MŚP - Inicjatywa JEREMIE będzie realizowane w formie Inicjatywy JEREMIE. W ramach poddziałania realizowane będą przedsięwzięcia polegające na zwiększeniu dostępności do kapitału dla mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw prowadzących działalność gospodarczą na terenie województwa zachodniopomorskiego. Alokacja na poddziałanie Wartość środków przeznaczonych w RPO WZ na realizację Inicjatywy JEREMIE wynosi euro, w tym: a) ,00 euro z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, b) ,00 euro stanowią środki krajowe. JednakŜe aktualnie Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego rozwaŝa moŝliwość zwiększenia powyŝszej kwoty. Ostateczna decyzja w tej sprawie zapadnie najpóźniej 20 maja, m.in. po posiedzeniu Rady ds. Gospodarki, Innowacji, Technologii oraz po konsultacji z ekspertami. Fundusz JEREMIE powinien być zasilany takŝe środkami pochodzącymi z innych źródeł zewnętrznych. JednakŜe efekt dźwigni nie jest głównym celem Funduszu. Dokonując analizy moŝliwości osiągnięcia efektu dźwigni naleŝy odrębnie uwzględniać specyfikę danego instrumentu inŝynierii finansowej. Cele Inicjatywy JEREMIE w województwie zachodniopomorskim 1. Zastosowanie Inicjatywy JEREMIE w Województwie Zachodniopomorskim ma na celu poprawę dostępności do kapitału podmiotów z sektora MŚP, które prowadzą działalność gospodarczą na terenie województwa, poprzez zaoferowanie im kompleksowego, elastycznego i skutecznego systemu instrumentów inŝynierii finansowej. 2. Wsparcie zastosowane w ramach poddziałania ma wypełnić lukę finansową istniejącą w regionie w zakresie instrumentów inŝynierii finansowej, tzn. iŝ działanie Funduszu powinno być ukierunkowane na obszar niesprawności rynku. Instrumenty finansowe wspierane w ramach Funduszu JEREMIE mają się pojawiać tam, gdzie tradycyjny sektor bankowy odmawia przedsiębiorcy udzielenia kredytu na rozwój prowadzonej przez nich działalności. 3. Zastosowanie Inicjatywy JEREMIE powinno zwiększyć efektywność działalności funduszy poŝyczkowych i poręczeniowych wspierających sektor MŚP w regionie poprzez: a. rozwój ich oferty produktowej, 4 maja 2009 r. 3

4 b. lepsze ukierunkowanie wsparcia ze względu na lokalizację, profil przedsiębiorcy oraz rodzaj/charakter prowadzonej działalności, c. podnoszenie standardów zarządzania instrumentami finansowymi, d. stworzenie i realizacja wspólnej polityki działania funduszy w regionie. 4. Inicjatywa JEREMIE powinna doprowadzić do wypracowania rozwiązań systemowych, których efektywne funkcjonowanie i rozwój będą moŝliwe w długim okresie (po 2015 roku). Środki finansowe dostępne w ramach poddziałania zostaną przekazane na utworzenie Funduszu Powierniczego, o którym mowa w art. 44 Rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006 zarządzanego przez MenadŜera. Beneficjenci Rolę MenadŜera Funduszu Powierniczego moŝe pełnić: - bank krajowy, - instytucja finansowa, - instytucja kredytowa rozumiane zgodnie z definicjami zawartymi w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U z późn. zmianami). Ostatecznymi odbiorcami wsparcia w ramach poddziałania będą: mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa zgodnie z definicją w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych) Dz.U. L 214 z ). Zarządzanie Funduszem Powierniczym uwarunkowania prawne MenadŜer Funduszu będzie zobowiązany do alokowania środków Funduszu w sposób zwrotny w działające na rynku instrumenty zewnętrznego finansowania przedsiębiorczości, przede wszystkim w fundusze poręczeń kredytowych, fundusze poŝyczkowe. Środki wydatkowane na rzecz MŚP i zwrócone do Funduszu Powierniczego będą udostępnione do powtórnego inwestowania na wsparcie sektora MŚP. Podmiot pełniący rolę MenadŜera Funduszu Powierniczego zostanie wybrany w drodze konkursu zamkniętego. Załącznikiem do Umowy o Finansowaniu między IZ RPO WZ a MenadŜerem Funduszu będzie Strategia Inwestycyjna określająca główne kierunki alokacji środków przekazanych do Funduszu oraz zasady zarządzania nimi. Wymogi formalno - prawne wobec Strategii Inwestycyjnej określa Rozporządzenie KE nr 1828/2006 z dnia 8 grudnia 2006 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. 4 maja 2009 r. 4

5 Dynamicznie zachodzące zmiany w otoczeniu MŚP oraz w samym sektorze przedsiębiorstw znacznie utrudniają ścisłe planowanie w okresie kilkuletnim, stąd podstawową cechą Funduszu JEREMIE powinna być elastyczność i łatwość przesuwania środków między poszczególnymi instrumentami finansowymi, tak aby zoptymalizować ich wykorzystanie. W związku z tym Strategia Inwestycyjna to dokument, który będzie w miarę potrzeb aktualizowany przez MenadŜera w porozumieniu z IZ RPO WZ. Aktualizacja będzie dokonywana w oparciu o analizę dotychczasowej działalności Funduszu i bieŝącej sytuacji społeczno gospodarczej w regionie oraz z uwzględnieniem kierunków polityki regionalnej wobec sektora MŚP. MenadŜer Funduszu oraz Pośrednicy Finansowi są zobowiązani do prowadzenia działań informacyjno-promocyjnych w zakresie realizowanego przedsięwzięcia. Koszty zarządzania Funduszem Powierniczym Koszty zarządzania Funduszem Powierniczym zgodnie z art. 43.4(a) rozporządzenia KE nr 1828/2006, nie mogą przekroczyć średniorocznie 2% kapitału wniesionego z RPO WZ do Funduszu Powierniczego. JednakŜe premiowane będą te projekty, w których średniorocznie wysokość kosztów zarządzania Funduszem będzie kształtować się poniŝej limitu 2%. W ramach wskazanego limitu Wnioskodawca moŝe ponosić koszty zarządzania mieszczące się w katalogu kwalifikowalnych kosztów zarządzania. Pomoc publiczna Z uwagi na moŝliwość wystąpienia pomocy publicznej MenadŜer Funduszu dokonując wyboru pośredników finansowych powinien stworzyć przejrzystą i otwartą procedurę, która pozwoli na wyłonienie tych podmiotów, które w najlepszy sposób zapewnią właściwą realizację projektu oraz wykorzystanie środków publicznych. Komplementarność z innymi programami Fundusz JEREMIE nie moŝe stanowić konkurencji dla wsparcia publicznego dostarczanego dla sektora MŚP w ramach innych programów (krajowych, regionalnych, współfinansowanych ze środków UE). W związku z tym strategia funkcjonowania Funduszu powinna uwzględniać moŝliwości wsparcia, jakie dostarczają zachodniopomorskim przedsiębiorcom inne programy. II. KIERUNKI STRATEGII INWESTYCYJNEJ Kluczowa grupa docelowa (odbiorcy ostateczni) Wsparcie w ramach Funduszu będzie skierowane do podmiotów naleŝących do sektora MŚP prowadzących działalność gospodarczą na terenie województwa zachodniopomorskiego. JednakŜe w związku z licznymi barierami w dostępie do kapitału na jakie napotykają mikro i małe firmy znajdujące się w początkowej fazie funkcjonowania (firmy działające nie dłuŝej niŝ 2 lata), 4 maja 2009 r. 5

6 które nie są atrakcyjnym klientem dla banków komercyjnych (z uwagi na brak historii kredytowej, zbyt duŝe ryzyko kredytowania), wsparcie Funduszu (w szczególności w zakresie mikrofinansowania) powinno być ukierunkowane głównie na te podmioty. Ukierunkowanie wsparcia dla odbiorców ostatecznych ze względu na lokalizację, profil przedsiębiorstw oraz rodzaj/charakter prowadzonych przez nie działalności. 1. Dokonując ukierunkowania wsparcia ze względu na lokalizację prowadzonej przez MŚP działalności naleŝy uwzględnić, iŝ w ramach RPO WZ priorytetowo są traktowane podmioty zlokalizowane na obszarze o szczególnie niekorzystnej sytuacji społeczno gospodarczej. 2. Biorąc pod uwagę rodzaj działalności prowadzonej przez MŚP naleŝy ukierunkować działania na te przedsiębiorstwa, które są zorientowane na innowacje, szczególnie technologiczne usługowo oraz na te, które bazują na specyficznym potencjale lokalnym/ regionalnym (np. potencjale turystycznym regionu). 3. NaleŜy pamiętać, iŝ w ramach RPO WZ preferowane są te projekty realizowane przez MŚP, które przyczyniają się do generowania miejsc pracy w przedsiębiorstwie. 4. Wsparcie przekazywane w ramach Funduszu powinno przynosić przedsiębiorstwu długofalowe korzyści, zatem preferowane jest ukierunkowanie finansowania na działalność inwestycyjną firmy, a nie na zasilenie kapitału obrotowego. Instrumenty Finansowe 1. Określając grupę odbiorców poszczególnych instrumentów finansowych naleŝy uwzględnić, na ile specyfika danego instrumentu jest dostosowana do realnych potrzeb wskazanych przedsiębiorców. 2. Produkty oferowane przez pośredników finansowych powinny być skierowane przede wszystkim do mikro i małych firm; chyba Ŝe zachodzi uzasadniona potrzeba, aby danym instrumentem wspierać średnich przedsiębiorców. 3. WyŜsze ryzyko w przypadku poszczególnych typów instrumentów inŝynierii finansowej jest akceptowalne, o ile będzie to wynikać z przyjętych załoŝeń co do ukierunkowania wsparcia na określone obszary niedoskonałości rynku ( podmiot wsparcia, obszar geograficzny wsparcia, charakter działalności, celowość wsparcia, rozmiar korzyści, itp.). 4. W ramach Funduszu istnieje moŝliwość zastosowania wsparcia typu venture capital, transfer technologii, business angels. NaleŜy jednakŝe mieć na uwadze, iŝ w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy moŝliwość pozyskania środków publicznych na tego typu wsparcie zasadniczo się zwiększyła (działalność Krajowego Funduszu Kapitałowego, środki z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, itp.). Z drugiej jednak strony pozostaje pytanie, na ile zachodniopomorskie MŚP mają moŝliwość korzystania z tego wsparcia. W razie zaplanowania w Strategii któregoś z powyŝszych instrumentów naleŝy propozycję tę uzasadnić. 5. Niezwykle istotne jest, aby zapewnić skuteczny i sprawny system promocji oraz dystrybucji instrumentów finansowych, tak aby środki będące w dyspozycji Funduszu stanowiły wsparcie dla podmiotów, które rzeczywiście tego wsparcia potrzebują. 4 maja 2009 r. 6

7 6. Konieczne jest stworzenie skutecznych mechanizmów kontroli i monitoringu na kaŝdym poziomie wdraŝania Funduszu, tak aby minimalizować ryzyko utraty kapitału. Wybór pośredników finansowych 1. Dokonując wyboru pośredników finansowych naleŝy uwzględnić następujące kryteria: doświadczenie instytucji w zakresie stosowania poszczególnych instrumentów inŝynierii finansowej, znajomość uwarunkowań regionalnych, specyfikę przedsiębiorstw, do których wsparcie będzie skierowane (ich realne problemy, bariery w funkcjonowaniu, itp. ), moŝliwość zapewnienia przez instytucje skutecznej sieci i mechanizmów dystrybucji instrumentów finansowych, czy istnieje moŝliwość zapewnienia przez pośrednika finansowego kompleksowego wsparcia dla sektora MŚP, tzn. premiowane powinny być te podmioty, które poza realizacją Inicjatywy JEREMIE dostarczają sektorowi MŚP w regionie wsparcie takŝe w innych formach: bezpłatne usługi szkoleniowe, doradcze, proinnowacyjne, itp. Wskaźniki realizacji projektu: W Strategii Inwestycyjnej naleŝy wskazać, jaki minimalny poziom poniŝszych wskaźników MenadŜer Funduszu zamierza osiągnąć w poszczególnych latach realizacji przedsięwzięcia: 1. Liczba utworzonych lub wspartych funduszy poŝyczkowych i poręczeniowych, 2. Liczba udzielonych poŝyczek i poręczeń, 3. Wartość udzielonych poŝyczek i poręczeń, 4. Liczba wspartych mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, 5. Liczba wspartych mikro i małych przedsiębiorstw działających nie dłuŝej niŝ 24 miesiące, 6. Ilość obrotów kapitału zgromadzonego w Funduszu, 7. Poziom kapitału w Funduszu na koniec przedsięwzięcia (w roku 2015), 8. Liczba utworzonych nowych miejsc pracy we wspartych przedsiębiorstwach, 9. Wartość udzielonego wsparcia na obszarach o szczególnie niekorzystnej sytuacji społeczno gospodarczej, 10. Zmiana wartości środków pozostających w dyspozycji Funduszu Powierniczego JEREMIE (w %). Zamknięcie funduszu powierniczego lub kontynuacja działalności po 2015 roku W Strategii Inwestycyjnej naleŝy załoŝyć kontynuację Funduszu po roku 2015, przy czym naleŝy pamiętać, iŝ Instytucja Zarządzająca RPO WZ w roku 2013 dokona oceny skuteczności 4 maja 2009 r. 7

8 działalności Funduszu i zdecyduje o celowości jego dalszego funkcjonowania lub o likwidacji (wraz z określeniem terminów oraz zasad wycofania środków). 4 maja 2009 r. 8