Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne

Transkrypt

1 Komentarze Becka Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne Komentarz Pod redakcją prof. Z. Niewiadomskiego 7. wydanie C H BECK

2 KOMENTARZE BECKA Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne

3 Polecamy nasze publikacje z serii Komentarze Becka: Zygmunt Niewiadomski (red.) PRAWO BUDOWLANE, wyd. 5 Adam Doliwa PRAWO MIESZKANIOWE. KOMENTARZ, wyd. 4 Bogusław Banaszak KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. KOMENTARZ, wyd. 2 Ryszard Strzelczyk, Aleksander Turlej WŁASNOŚĆ LOKALI. KOMENTARZ, wyd. 2 Jacek Jaworski, Marian Wolanin, Adam Tułodziecki, Arkadiusz Prusaczyk USTAWA O GOSPODARCE NIERUCHOMOŚCIAMI. KOMENTARZ, wyd. 2 Izabela Heropolitańska, Agnieszka Drewicz-Tułodziecka, Katarzyna Hryćków-Mycka, Paweł Kuglarz USTAWA O KSIĘGACH WIECZYSTYCH I HIPOTECE ORAZ PRZEPISY ZWIĄZANE. KOMENTARZ Paweł Granecki PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH. KOMENTARZ, wyd. 3

4 Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne Komentarz Redaktor prof. zw. dr hab. Zygmunt Niewiadomski Autorzy Krzysztof Jaroszyński Zygmunt Niewiadomski Anna Szmytt Łukasz Złakowski 7. wydanie WYDAWNICTWO C.H. BECK WARSZAWA 2013

5 Propozycja cytowania: Niewiadomski, [w:] ZagospPrzestrzU. Komentarz, wyd. 7, art. 5, Nb 3, Warszawa 2013 Wydawca: Dagna Kordyasz Wydawnictwo C.H. Beck 2013 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Białostockie Zakłady Graficzne S.A. ISBN ISBN e-book

6 Spis treści Przedmowa Wykaz skrótów Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Rozdział 1. Przepisy ogólne Art Rozdział 2. Planowanie przestrzenne w gminie Art Rozdział 3. Planowanie przestrzenne w województwie Art Rozdział 4. Planowanie przestrzenne na szczeblu krajowym Art Rozdział 5. Lokalizacja inwestycji celu publicznego i ustalanie warunków zabudowy w odniesieniu do innych inwestycji Art Rozdział 6. Zmiany w przepisach obowiązujących Art Rozdział 7. Przepisy przejściowe i końcowe Art Indeks rzeczowy VII XI V

7

8 Przedmowa W dniu r. weszła w życie ustawa z r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 647 ze zm.). Ustawa tworzy obok Prawa budowlanego podstawy prawne procesu inwestycyjnego Rzeczypospolitej Polskiej. Jest ona kolejnym, po ustawie z r. o zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 1999 r. Nr 15, poz. 139 ze zm.), aktem prawnym tej rangi, normującym problematykę gospodarowania przestrzenią po przemianach ustrojowych w Polsce, tym ważniejszym, że kształtującym możliwość inwestowania w kraju członkowskim UE. Gospodarowanie przestrzenią jest procesem z natury konfliktogennym. Jest grą wielu podmiotów o sprzecznych interesach. Zadaniem regulacji prawnych jest próba godzenia tych interesów. To zaś oznacza, że prawo zagospodarowania przestrzennego staje się wyrazem kompromisu pomiędzy różnymi interesami i wyobrażeniami o zagospodarowaniu przestrzenią i jako takie nie zadowala na ogół nikogo, budząc skrajne emocje i oceny. Tak też jest w przypadku uchwalonej r. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, której w praktyce nie szczędzi się słów krytyki. Czy krytyka ta jest uzasadniona? Częściowo niewątpliwie tak. Przygotowywane w pośpiechu rozwiązania ustawy nie wydają się być szczytem osiągnięć techniki legislacyjnej. Brak przejrzystości kluczowych dla ustawy rozwiązań, niezdefiniowane nowe instytucje (np. dyskusja publiczna jako element procedury planistycznej), mało precyzyjnie uregulowany stan przejściowy czy wreszcie język ustawy odbiegający niekiedy od stosowanego w prawie (np. zapisy studium art. 15 ust. 1 ZagospPrzestrzU) to podstawowe zarzuty pod adresem ustawy w tym zakresie. VII

9 Przedmowa Od niedoskonałej techniki legislacyjnej odróżnić jednak trzeba rozwiązania merytoryczne. Te, wbrew oczekiwaniom wielu, nie idą zbyt daleko. Ustawodawca nie wprowadza zmian systemowych. Pozostaje przy dotychczasowej filozofii gospodarowania przestrzenią. Podobnie dzieli zadania i kompetencje pomiędzy z jednej strony gminy, a z drugiej państwo i samorząd wojewódzki. Utrzymuje trójszczeblowy system planowania przestrzennego, u którego podstaw pozostawia gminę z jej planowaniem realizacyjnym, organom państwa wyznaczając rolę kreatora polityki przestrzennej państwa, a samorządowemu województwu rolę zwornika pomiędzy planowaniem realizacyjnym gminy i polityką przestrzenną państwa. Tak jak dotąd, w cieniu systemu planowania przestrzennego pozostawia powiat, który nie ma w istocie możliwości wpływu na kształt przestrzeni zarówno w wymiarze lokalnym, jak i ponadlokalnym. Jeżeli chodzi o gospodarowanie przestrzenią w gminie, to ustawodawca pozostaje przy zasadzie fakultatywności planowania i dualistycznym systemie aktów planistycznych. Pozostaje przy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jako akcie polityki przestrzennej i miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego jako aktach prawa miejscowego. Mając na uwadze, iż plany miejscowe mogą, ale nie muszą, być sporządzane, należy stwierdzić, że istnieją obszary pozbawione planu, na których gospodarowanie przestrzenią odbywa się na podstawie przepisów ustawy i wydawanych w takich przypadkach decyzji ustalających warunki zabudowy i zagospodarowania terenu (o warunkach zabudowy bądź lokalizacji inwestycji celu publicznego). Rośnie rola i znaczenie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Studium jest teraz stanowione w procedurze zbliżonej do procedury planu miejscowego. Zmienia się funkcja miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Szczegółowy plan staje się bezpośrednio podstawą do wydawania pozwoleń na budowę. Decyzja ustalająca warunki zabudowy i zagospodarowania terenu rezerwowana jest dla obszarów pozbawionych planu. Następuje uproszczenie procedury planistycznej, w tym rezygnacja z instytucji zarzutu do projektu planu miejscowego. Pojawia się szczególny tryb lokalizacji inwestycji celu publicznego. VIII

10 Przedmowa Tworzy się system organów doradczych w sprawie planowania przestrzennego. Renta planistyczna staje się wymagalna również na obszarach pozbawionych planu. Kolejnym załącznikiem do uchwały o miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, oprócz rysunku planu i prognozy oddziaływania na środowisko, staje się prognoza skutków finansowych uwzględniająca rozliczenia z właścicielami działek w związku ze wzrostem lub obniżeniem wartości nieruchomości po uchwaleniu planu. Mając na uwadze powyższe zmiany, trudno byłoby uznać, iż przepisy nowej ustawy burzą dotychczasowy system podstaw prawnych gospodarki przestrzennej, ale też trudno byłoby podzielić pogląd, że tak należało zrobić. System prawa zagospodarowania przestrzennego, ukształtowany obowiązującą do 2003 r. ustawą z 1994 r., nawiązał do standardowych rozwiązań europejskich. Jeśli zatem ustawa z r. opiera się w dużej mierze na dotychczasowych regulacjach prawnych, możliwe było komentowanie jej przepisów z wykorzystaniem dotychczasowych doświadczeń, z orzecznictwem włącznie. W tej sytuacji, odpowiadając na zapotrzebowanie praktyki, zdecydowałem się wraz z najbliższymi współpracownikami na skomentowanie przedmiotowej ustawy. Zmiany komentowanej ustawy i wyczerpanie poprzedniego nakładu wydania spowodowało potrzebę przygotowania wznowienia Komentarza. Wydanie siódme zawiera stan prawny na luty 2013 r. Warszawa, styczeń 2013 r. Zygmunt Niewiadomski IX

11

12 Wykaz skrótów 1. Źródła prawa ABWAWU ustawa z r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 29, poz. 154 ze zm.) CmentU ustawa z r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 118, poz. 687 ze zm.) DostInfPublU..... ustawa z r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz ze zm.) DrogPublU ustawa z r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.) EgzAdmU ustawa z r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) FinPublU ustawa z r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz ze zm.) GospNierU ustawa z r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) KC ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KPA ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) KPC ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) XI

13 Wykaz skrótów Konstytucja RP... ustawa z r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze sprost. i ze zm.) LasyU ustawa z r. o lasach (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 12, poz. 59 ze zm.) MStU ustawa z r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. Nr 41, poz. 361 ze zm.) NSAU ustawa z r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74, poz. 368 ze zm.) ObrRPU ustawa z r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej ObszarMorU (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 461 ze zm.)..... ustawa z r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz ze zm.) OchrGrRolU ustawa z r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 121, poz ze zm.) OchrObHitlU..... ustawa z r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz.U. Nr 41, poz. 412 ze zm.) OchrPrzyrU OchrZabU OdpadyU OgłAktU OrdPodU XII ustawa z r. o ochronie przyrody (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 151, poz ze zm.) ustawa z r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz ze zm.) ustawa z r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 185, poz ze zm.) ustawa z r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172) ustawa z r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.)

14 Wykaz skrótów PISU ustawa z r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 212, poz ze zm.) PrAtom ustawa z r. Prawo atomowe (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 264 ze zm.) PrBud ustawa z r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz ze zm.) PrGeod ustawa z r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 193, poz ze zm.) PrGeol ustawa z r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. Nr 163, poz. 981) PrLot ustawa z r. Prawo lotnicze (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 933 ze zm.) PrNot ustawa z r. Prawo o notariacie (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz ze zm.) PrOchrŚrod ustawa z r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zm.) ProjPlanZagR..... rozporządzenie MI z r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (Dz.U. Nr 164, poz. 1587) ProjStudR rozporządzenie MI z r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz.U. Nr 118, poz. 1233) PrPostAdm ustawa z r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) PrWod ustawa z r. Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 145 ze zm.) PrZamPubl ustawa z r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm.) XIII

15 Wykaz skrótów SamGminU ustawa z r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) SamPowiatU..... ustawa z r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) SamWojewU..... ustawa z r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.) SamZawArchU... ustawa z r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz.U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42 ze zm.) TelekomU ustawa z r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz.U. Nr 106, poz. 675 ze zm.) UdInfŚrodU ustawa z r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko ZagospPrzestrzU (Dz.U. Nr 199, poz ze zm.).. ustawa z r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 647 ze zm.) ZagospPrzestrzU ustawa z r. o zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 1999 r. Nr 15, poz. 139 ze zm.) 2. Organy orzekające NSA Naczelny Sąd Administracyjny NSA(5) Naczelny Sąd Administracyjny w składzie pięciu sędziów SA Sąd Apelacyjny SKO Samorządowe Kolegium Odwoławcze SN Sąd Najwyższy SN(7) Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów TK Trybunał Konstytucyjny XIV

16 3. Czasopisma Wykaz skrótów Dz.U Dziennik Ustaw Dz.Urz Dziennik Urzędowy GP Gazeta Prawnicza GS Gazeta Sądowa KPP Kwartalnik Prawa Prywatnego MoP Monitor Prawniczy MoPod Monitor Podatkowy M.P Monitor Polski OG Orzecznictwo Gospodarcze OJ Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich ONSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego OSG Orzecznictwo Sądów Gospodarczych OSN Orzecznictwo Sądu Najwyższego OSNAPiUS Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Zbiór Urzędowy. Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSP Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych OSS Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych OTK Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Pal Palestra PG Prawo Gospodarcze PiP Państwo i Prawo PiZS Praca i Zabezpieczenie Społeczne PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego Rej Rejent RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny ST Samorząd Terytorialny Wok Wokanda 4. Inne skróty ABW Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego XV

17 Wykaz skrótów art artykuł cyt cytowany dot dotyczący ds do spraw EPRP Europejska Perspektywa Rozwoju Przestrzennego ha hektar i in i innych jw jak wyżej lit litera m metr m.in między innymi m.st miasto stołeczne MI Minister Infrastruktury MON Minister Obrony Narodowej MSZ Minister Spraw Zagranicznych n następny (-a, -e) Nb numer brzegowy Nr numer orz orzeczenie ost ostatni PIS Państwowa Inspekcja Sanitarna pkt punkt por porównaj post postanowienie poz pozycja r rok red redakcja RM Rada Ministrów RP Rzeczpospolita Polska rozp rozporządzenie s strona SA spółka akcyjna sp. z o.o spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sprost sprostowanie t tom XVI

18 Wykaz skrótów tj to jest t.j tekst jednolity UE Unia Europejska uchw uchwała ust ustęp wg według ww wyżej wymieniony (-a, -e) wyr wyrok wzizt warunki zabudowy i zagospodarowania terenu w zw w związku z zeszyt zarz zarządzenie zd zdanie ze zm ze zmianami zob zobacz XVII

19

20 Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Dz.U. Nr 80, poz. 717) Tekst jednolity z dnia 24 kwietnia 2012 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 647) (zm.: Dz.U. z 2012 r. poz. 951, poz. 1445; 2013, poz. 21 oraz Druk sejmowy Nr 837)