Ekspresja poetycko malarska w wychowaniu przedszkolaka

Transkrypt

1 EWA KLUSKA Ekspresja poetycko malarska w wychowaniu przedszkolaka Rzeszów,2009 r.

2 Program Ekspresja poetycko - malarska w wychowaniu przedszkolaka ma za zadanie wzmocnić i wesprzeć rozwój kreatywności dziecka, sprawić, że będzie ono szczęśliwsze, bardziej pewne siebie - a w konsekwencji lepiej radzące sobie w życiu Istotnym założeniem programu jest dostarczenie dziecku wielu różnorodnych przeżyć emocjonalnych,, rozwójjego umiejętności literackich i malarskich, a zarazemwniesienie do codziennego życia dziecka radości i satysfakcji z rezultatów zaangażowania w twórczą działalność. 2

3 W procesie twórczym dziecko korzysta z własnego doświadczenia, które reorganizuje w wyobraźni, oraz działaniu. W oparciu o elementy tego doświadczenia tworzy i odkrywa dla siebie nowąjakość - rezultat twórczego myślenia lub działania. Praca nauczyciela opiekuna twórczego rozwoju dziecka polega głownie na inspirowaniu i zachęcaniu do odkrywania jego własnego potencjału twórczego poprzez dostarczenie różnorodnych bodźców budzących jego motywację a także stwarzaniumu odpowiednich warunków do twórczego działania, 3

4 CELE GŁÓWNE programu: uwrażliwianie dziecka na piękno i siłę działa artysty - poezji, obrazu i muzyki rozwijanie wyobraźni artystycznej dziecka w kontakcie z dziełem artysty oraz spontanicznym działaniu rozwijanie zainteresowania sztuką i twórczym działaniem odczucie satysfakcji z zaangażowania oraz rezultatu twórczego działania 4

5 ZADANIA przedszkola: stwarzenie dziecku optymalnych warunków do rozwoju jego artystycznych zainteresowań atelier artystyczne - malarskie i literacko-teatralne zachęcania do spontanicznego wyrażania emocji i satysfakcji twórczej stwarzanie okazji do eksperymentowania z wykorzystaniem różnorodnego materiału oraz treści artystycznych stwarzania okazji do odkrywanie różnorodnych narzędzi i materiału do kreacji 5

6 Ponadto: rozwijanie ekspresji werbalnej i pozawerbalnej przedszkolaka stwarzania okazji do ekspresji plastycznej w trakcie i po wysłuchaniu utworu poetyckiego 6

7 METODYKA programu Proponuję oparcie realizacji programu na formach nazwanych w programie,,dziecko i muzyka - wychowanie do kreatywności (Pascal Kaas, 2008) treningiem kreatywności. Zachęcam do proponowania dzieciom: - zadań dramowych np W gabinecie śmiechu, - Wróbelek rozśmieszacz - Wróbelek poeta rozśmieszacz - Wrona i słoń na spacerze z wykorzystaniem gestów oraz słów 7

8 - kalamburów i innych zagadek np. - Ma to malarz, co ściany maluje, ma też to malarz - artysta - Siedmiobarwna na niebie z wykorzystaniem gestów -metafor oraz kreatywnych opowiadań np. - Chmurki jak lody malinowe wzorując się na wierszu Dyzio Marzyciel - niedokończonych zdań np. - Kiedy jest mi smutno z wykorzystaniem słów oraz rymów - dzikich pytań np. - O czym pomyśli okno kiedy wiatr powieje?... z wykorzystaniem słów, rymów i dźwięków 8

9 METODYKA programu oraz formie projektu badawczego w szczególności takiego, który zaprosi do szukania odpowiedzi na pytania o kreację poetycko malarską. Zachęcam do proponowania dzieciom: tematów - z zakresu wychowania kulturotwórczego, obejmujących działania przygotowujące dziecko do kreatywnego uczestnictwa w kulturze, kreowania ważnych kulturalnych wydarzeń np. Planujemy Święto Wierszyka 9

10 a także - z zakresu wychowanie do samorozwoju, który obejmuje działania przygotowujące do autokreacji np. I ja mogę zostać artystą poetą, aktorem, malarzem 10

11 DZIAŁANIA ROZWIJAJĄCE OSOBOWOŚĆ POETYCKO- MALARSKĄ DZIECKA

12 DZIECKO- JAKO ODBIORCA UTWORACH POETYCKICH I OBRAZÓW 1.Odkrywanie kolorów w obrazach i obrazkach, ilustracjach, fotografii i wierszyku Opiekun zadba o optymalne warunki do wnikliwego patrzenia i uważnego słuchania, - takie, w których dziecko odkryje i zachwyci się kolorami, - z wykorzystaniem środków, które zachęcą dziecko do zastanowienia się i zadziwienia 12

13 2.Odkrywanie śmiesznych sformułowań i udziwnień, elementów komizmu i żąrtów w utworach poetyckich, obrazie, ilustracji i fotografii Opiekun zachęci do słuchania i obserwacji, skieruje uwagę dziecka na język oraz treść utworu Pomoże zauważyć elementy komiczne i niesamowite, tworzące nastrój obrazu udziwnienia, nierzeczywiste opisy i sytuacje - tak żeby radość i atmosfera dzieła stała się własnością przedszkolaka odkrywcy. 13

14 3.Odkrywanie rymów i ozdobników literackich - porównań, uosobienia i metafory w utworach poetyckich, rymowankach i opisach Opiekun skieruje uwagę dziecka na specyficzne środki wyrazu wykorzystane przez poetę - na obecność rymów i rytmikę wiersza, rymowanki, opowiadania Dostarczy środków oraz przykładów na metaforę, porównanie i uosobienie - aby dziecięca obserwacja świata stawała się czymś więcej niż słuchaniem i patrzeniem. - tak aby pani Róża z przedszkola stała się dlań najpiękniejszą z wszystkich róż, co zakwitły w ogrodzie. 14

15 4.Odkrywanie onomatopej i dźwięków łączących świat poezji i muzyki, przyrody i mowy w utworach poetyckich, Opiekun zaprosi do słuchania i zabawy, zachęci do odkrywania aktywności i stanów, które zastąpiła w wierszu i piosence onomatopeja. Zaprosi do aktywniejszego przeżywania utworów - tak, aby wierszyk, opowiadanie i piosenka służyły artystycznej kontemplacji i ożywały w twórczej zabawie. Kapu kap - kropelki skrypu skrzyp szczebelki ( ) 15

16 DZIECKO JAKO TWÓRCA- POETA I MALARZ 1.Kreowanie koloru jako środka wyrazu wykorzystywanego przez dziecko twórcę Opiekun zachęci dziecko do twórczości. Zaproponuje, aby kolor opowiadał i zaczarowywał, aby zmieniał opisywaną rzeczywistość - tak jak opisuje i ubarwia ją poeta Czy Zielone smoki z wiersza Alicji (A.Ungeheuer- Gołąb) tylko w zielonym czują się bezpiecznie? Czy każdy smok jest zielony? Niekoniecznie, choć w zielonym smoki Czują się całkiem bezpiecznie 16

17 2.Kreowanie komizmu poetyckiego, żartu i udziwnienia jako środków ekspresji wykorzystywanego przez dziecko twórcę Opiekun ośmieli dziecko do naśladowania Poety, który rozśmiesza cudami i dziwami, żartami i udziwnieniem Spadł kiedyś w lipcu śnieżek niebieski, fruwały krówki, tańczyły pieski ( ) Zaproponuje kreowanie komicznego opisu dżungli, która dźwięczy w piosence Dżungla, dżungla Taka wielka dżungla. ( ), 17

18 3.Kreowanie rymów, porównań, uosobienia i metafor jako środka wyrazu wykorzystywanego przez dziecko twórcę Opiekun zachęci do rymowania, podpowie przykłady poetyckich porównań, metafory i uosobienia -tak żeby świat dziecka rozkołysał się rytmicznie Jak w wierszyku o Owocowie (Pascal Kaas)) W Jabłuszkowie - jabłka, W Gruszkowie - gruszeczki W Brzoskwiniowie - W Śliwkowie - ( ) Skieruje uwagę dziecka na kreację baśniowego poetyckiego świata jak w wierszyku Kapelusze (Pascal Kaas) 18

19 4.Kreowanie onomatopej i dźwięków łączących świat poezji i muzyki, przyrody i mowy jako środków ekspresji wykorzystywanego przez dziecko twórcę Opiekun zachęci do tworzenie i nazywania dźwięków do zabawy, w której skacząca -pac, pac, pac -piłka -i tupiące -tup, tup, tup -nogi zamieniają się w bohaterów wiersza Piłka skacze - pac, pac, pac.. A pajacyk - tup, tup, tup 19

20 LITERATURA Alicja Baluch, Ceremonie literackie, a więc obrazy, zabawy i wzorce w utworach dla dzieci,, Kraków 1996 Edward Nęcka, Trening twórczości,, Kraków 1998 M.S.Szymański, Wokół metody projektów Karla Freya, [w:],,kwartalnik pedagogiczny 1983, nr 3-4 Alicja Ungeheuer-Gołąb, O zrozumiałych dla dziecka cechach artystycznych tekstu poetyckiego (wiersze i ekspresja)) [w] Edukacja humanistyczna, aksjologiczna i estetyczna... pod redakcją I.Kidy, Rzeszów 1999 Alicja Ungeheuer-Gołąb, Poezja dzieciństwa czyli droga ku wrażliwości, Rzeszów 1999 Kapitan Muzyczka nr 49, 40 Janina Uszyńska-Jamroc, Warunki i sposoby stymulowania aktywności twórczej dziecka w systemie edukacjizintegrowanej, [w] Psychopedagogika działań twórczych red.k.j.szmidta i M. Modrzejewskiej-Świegulskiej, Kraków 2005 Julian Tuwim, Najpiękniejsze wiersze dla dzieci, Kraków

21 RECENCJA PROGRAMU Program Ekspresja poetycko-malarska w wychowaniu Przedszkolaka autorstwa Ewy Kluski zawiera wskazówki do pracy z dziećmi wrażliwymi na poezję i muzykę, pobudza wyobraźnię literacką dziecka. Program wspiera kreatywność dziecka, a co za tym idzie, wzmacnia jego rozwój, dostarcza dziecku satysfakcji i radości z tworzenia własnego dzieła. Uzupełnia zestaw celów wyczerpujących podstawę programową. Polecam program wszystkim nauczycielom poszukującym ciekawych i nowatorskich rozwiązań pedagogicznych. Bożena Bara nauczyciel dyplomowany 21