Samorealizacja a szczęście i zdrowie w warunkach izolacji

Transkrypt

1 Samorealizacja a szczęście i zdrowie w warunkach izolacji penitencjarnej Zakład Karny w Zamościu

2 Czym jest szczęście? Co nas uszczęśliwia? Co daje nam satysfakcję, o której możemy powiedzieć, że jesteśmy zadowoleni z własnego życia?

3 Potoczne definicje szczęścia wiązać można z: pieniędzmi i bogactwem władzą i karierą zawodową posiadaniem wielu przyjaciół i znajomych stanem ukojenia lub euforii zdrowiem i rodziną

4 Szczęście w słowniku j. polskiego Dunaj B. (red.): Słownik współczesnego języka polskiego. Warszawa 1996 Wilga s sytuacja, gdy wszystko układa się dobrze, zgodnie z pragnieniami, oczekiwaniami; pomyślność, powodzenie 2.poczucie radości, stan euforii, upojenia, zadowolenia z czegoś 3.pomyślny zbieg okoliczności

5 Władysław Tatarkiewicz definiuje cztery rodzaje szczęścia: pomyślny układ okoliczności w życiu doskonałość, czyli osiągnięcie dobra szczęście psychologiczne, czyli stanu ukojenia lub euforii dodatni bilans życia Ostatni z wymienionych autor uważa za podstawowy. Twierdzi, że w pełni szczęśliwy jest człowiek to taki, który trwale przeżywa uzasadnione i głębokie zadowolenie z całości swego życia.

6 Dobrostan i zdrowie: Integracyjny Model Paula Miquelon, Roberta J.Vallerand Wyróżniają dobrostan i jego rodzaje: Szczęście, radość (happiness) Samorealizacja (self realization)

7 Samorealizacja w ujęciu teorii humanistycznych C.R.Rogersa i A.H.Maslowa Dążenie do rozwoju, dojrzałości, pełni życia Jej zaspokojenie nie wygasza tej tendencji, lecz przeciwnie, pobudza do dalszych działań. Jest ona najwyższą formą motywacji, nie zawsze w pełni wykorzystywaną. Większość ludzi w obliczu niezaspokojonych potrzeb niższego rzędu koncentruje się na nich i nie doświadcza siebie w pełni

8 Integracyjny model związku pomiędzy celami, szczęściem a samorealizacją (za: Miquelon i Vallerend, 2008) -

9 Problem badawczy sformułowano jako pytanie: Czy poczucie szczęścia osobistego różnicuje grupy społeczne osadzonych i funkcjonariuszy?

10 Czy porównywane grupy różnicuje? - poczucie satysfakcji z własnego życia - poziom samooceny - wartości osobiste wpływające na poczucie szczęścia

11 W celu weryfikacji postawionych hipotez badawczych wykorzystano: Skalę satysfakcji z życia SWLS autorstwa E. Dieter, R.A. Emmons, R.J.Larsen, S.Griffin Test orientacji życiowej LOT-R autorstwa M.F.Scheier, Ch.S.Carver, M.W.Bridges Testu Przymiotnikowego ACL 37 H. Gougha i A. Heilbruna w adaptacji Z. Płużek w wersji Jaki jestem Wielowymiarowy kwestionariusz samooceny - MSEI autorstwa E.J.O Brien, S.Epstein Listę wartości osobistych LWO Z. Jurczyńskiego Ankietę : Metryczka - skonstruowaną na potrzeby badań

12 H 1 :Osadzonych i funkcjonariuszy różnicuje poczucie satysfakcji z własnego życia Osadzeni odczuwają niską satysfakcję z własnego życia i charakteryzuje ich znacząco niższy poziom dyspozycyjnego optymizmu, są znacząco mniej szczęśliwi niż funkcjonariusze

13 Czy jesteś szczęśliwym człowiekiem? 100,00 90,00 80,00 70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0,00 nie raczej nie nie wiem raczej tak tak osadzeni funkcjonariusze x Osadzeni 3,17 1,09 Funkcjonariusze 4,33 0,55 t=-5,26 *** s

14 x x Poczucie satysfakcji z własnego życia 10,00 9,00 8,00 7,00 6,90 6,00 5,00 4,00 3,00 3,43 2,00 1,00 Osadzeni Funkcjonariusze Poczucie satysfakcji z życia SWLS x s Osadzeni 3,43 1,89 Funkcjonariusze 6,90 1,83 t=-7,23 ***

15 x Różni ich ponadto poziom dyspozycyjnego optymizmu 10,00 9,00 8,00 7,00 7,07 6,00 5,00 4,00 4,33 3,00 2,00 1,00 Osadzeni Funkcjonariusze Dyspozycyjny optymizm LOT-R x s Osadzeni 4,33 1,92 Funkcjonariusze 7,07 1,57 t=-6,03 ***

16 H2. Osadzonych i funkcjonariuszy różnicuje poziom samooceny Spostrzegają siebie w znacząco różny sposób od funkcjonariuszy. Osadzeni mają zdecydowanie negatywną wizję własnej osoby. Obraz siebie u funkcjonariuszy jest zdecydowanie pozytywny Osadzonych charakteryzuje obniżona samoocena i dotyczy to wszystkich badanych obszarów. Nie akceptują siebie szczególnie na poziomie moralnym w przeciwieństwie do funkcjonariuszy, którzy prezentują wysoki poziom akceptacji w tym obszarze

17 x Poziom samooceny 100,00 90,00 80,00 70,00 60,00 50,00 40,00 53,10 43,23 50,87 44,03 30,00 20,00 10,00 0,00 fav unf osadzeni funkcjonariusze osadzeni funkcjonariusze ACL fav unf fav unf x 43,23 50,87 53,10 44,03 s 8,60 10,11 6,98 4,06 t=-0,703 *** t=-5,13 *** r=-0,703 *** r=-0,503 **

18 Różnice w zakresie ogólnej samooceny i jej komponentów 10,00 9,00 8,00 7,00 6,00 7,70 6,60 6,83 6,53 6,93 6,77 8,13 6,57 6,33 7,17 5,00 4,00 3,00 4,20 5,10 4,60 4,53 4,73 3,93 3,90 3,53 4,67 4,47 2,00 1,00 0,00 Ogólna somoocena Kompetencje Bycie kochanym Popularność Zdolności przywódcze Samokontrola Samoakceptacja moralne Atrakcyjność fizyczna Witalność Integracja tożsamości Osadzeni Funkcjonariusze MSEI Ogólna somoocena Kompetencje Bycie kochanym Popularność Zdolności przywódcze Samokontrola Samoakceptacja moralne Atrakcyjność fizyczna Witalność Integracja tożsamości Osadzeni 4,20 5,10 4,60 4,53 4,73 3,93 3,53 3,90 4,67 4,47 Funkcjonariusze 7,70 6,60 6,83 6,53 6,93 6,77 8,13 6,57 6,33 7,17 t=-7,99 *** t=-2,93 ** t=-5,63 *** t=-4,02 *** t=-5,49 *** t=-6,23 *** t=-8,63 *** t=-5,50 *** t=-3,80 *** t=-5,88 ***

19 H 3 : Osadzonych i funkcjonariuszy preferują różne wartości osobiste wpływające na poczucie szczęścia Osoby w obydwu badanych grupach szczęściu przypisują podobne wartości: przyjaźń i miłość, zdrowie, życie rodzinne, radość, mądrość Funkcjonariusze istotnie bardziej cenią życie rodzinne i zdrowie a osadzeni wykonywanie ulubionej pracy czy zawodu, dobroć (delikatność) a także wygląd (prezentację)

20 H 3 : Osadzonych i funkcjonariuszy preferują różne wartości osobiste wpływające na poczucie szczęścia 5,00 4,50 4,50 4,00 3,50 3,47 3,00 2,50 2,00 2,30 1,50 1,00 1,23 0,50 0,00 Krąg przyjaciół Życie rodzinne Ulubiona praca Sukcesy zaw. Dobre zdrowie Bycie potrzebnym Warunki materialne Przygody Popularność Osadzeni Funkcjonariusze

21 H 3 : Osadzonych i funkcjonariuszy preferują różne wartości osobiste wpływające na poczucie szczęścia 5,00 4,50 4,00 4,00 3,50 3,00 3,13 2,50 2,00 1,50 1,60 1,00 0,50 0,60 0,60 0,00 Miłość, przyjaźń Zdrowie Humor Inteligencja Mądrość Radość Odwaga Dobroć, delikatność Wygląd Bogactwo 0,10 Osadzeni Funkcjonariusze

22 Zmienne poddane kontroli: zachowania zdrowotne Funkcjonariusze ujawniają większą dbałość o zachowania prozdrowotne (na poziomie przeciętnym) niż osadzeni (na poziomie niskim) - prawidłowe nawyki żywieniowe, własne pozytywne nastawienia psychiczne Grup nie różnicują istotnie zachowania profilaktyczne Wśród funkcjonariuszy jest istotnie mniej osób palących. Grupa skazanych to osoby uzależnione od alkoholu i miało to u nich bezpośredni związek z faktem osadzenia

23 10,00 Wskaźnik nasilenia zachowań zdrowotnych 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,87 4,00 3,00 3,30 2,00 1,00 0,00 Osadzeni t=-3,68 ** Funkcjonariusze

24 Zachowania zdrowotne c.d. 30,00 25,00 20,00 15,00 17,23 13,97 21,47 18,43 17,93 15,10 10,00 5,00 0,00 Prawidłowe nawyki żywieniowe Zachowania profilaktyczne Nastawienia psychiczne Praktyki zdrowotne Osadzeni Funkcjonariusze

25 Zmienna poddana kontroli: obronne wzmacnianie samooceny - podatność na aprobatę społeczną 10,00 9,00 8,00 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00 Osadzeni Funkcjonariusze x s Osadzeni 4,63 1,67 Funkcjonariusze 5,87 1,94 t=-2,63 *

26 Zainteresowanych zapraszam do lektury artykułu: Mariusz Sawa: Szczęście zza krat. w : W poszukiwaniu szczęścia. Poleszak W. P. (red.). Innovatio Press Wydawnictwo Naukowe WSEI, Lublin, 2014, s Dziękuję za uwagę