Zastosowanie prokalcytoniny w pediatrii

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zastosowanie prokalcytoniny w pediatrii"

Włodzimierz Olejnik
7 lat temu
Przeglądów:

1 Uniwersytet Rzeszowski Oddział Dziecięcy w Rzeszowie Zastosowanie prokalcytoniny w pediatrii BARTOSZ KORCZOWSKI Warszawa 19. listopada 2016

2 HISTORIA 1. Becker KL et al. Calcitonin heterogeneity in lung cancer and medullary thyroid cancer. Acta Endocrinol. 1978;89,1: Nylen ES, et.al. Serum procalcitonin as an index of inhalation injury in burns. Horm Metab Res. 1992;24,9: Assicot M, et al. High serum procalcitonin concentrations in patients with sepsis and infection. Lancet. 1993; 341,8844: Gendrel D, et al. Procalcitonin as a marker for the early diagnosis of neonatal infection. J Pediatr. 1996;128,4: Korczowski B, i wsp.: Poziom prokalcytoniny w surowicy krwi noworodków i niemowląt z posocznicą. Pediatr. Pol.1998; 73,4:

3 PCT [ng/ml] czas [h] Poziom PCT w surowicy krwi u 7 zdrowych ochotników po wstrzyknięciu toksyny bakterii E. coli w dawce 4 ng/kg masy ciała (wg Dandony).

4 MARKERS after INTRAVENOUS ENDOTOXIN INJECT TNF IL6 PCT CRP [h] Dandona & Bohuon, JCEM, 1994

5 Ala 1 Arg Glu Gly Ser Ser Glu Pro Gln Phe Arg Glu Leu Gln Thr Asp Tyr Ser Thr Pro Arg Gly Ser 57 Leu Lys Met Cys Arg Thr Cys 60 Ser Gly Asn Leu Gln Phe Asp Ser Glu Ala Leu Asn Lys Leu Glu Glu Ser Ser Ala Ser Lys Pro Met Phe His Thr Phe Pro Asn 116 Ala Asn Ala Asp Pro Ala Thr Leu Ser Gln Gln Val Thr Tyr Ala Asp Ile = N-Prokalcytonina = Kalcytonina = Katakalcyna Gln Gly = aminokwasy łącznikowe Gln Pro Met Ser Val His Pro Val Val Glu Asp Glu Ala Arg Leu Arg Ala Gly Ala His Ala 91 Pro Asp Leu Leu Leu Gly Lys Arg 96 Glu Lys Arg Asp Met Ser Ser Asp Leu

6 PREPROKALCYTONINA peptyd sygnałowy 21 ak 141 aminokwasów Prokalcytonina ak w komórce reakcja zapalna Prokalcytonina aminokwasów 8 kd 10 kd rak rdzeniasty tarczycy Prokalcytonina aminokwasów N-proCT CT/KT CT ak KT osoby zdrowe N-proCT ak CT ak KT ak we krwi ak ak ak

7 Obecność mrna kodującego kalcytoninę, TNF oraz IL-6 w różnych tkankach zdrowych i septycznych chomików Müller B. et al., J Clin Endocrinol Metabol, 2001

8 Obecność prokalcytoninowego m-rna (PCT-I i PCT-II) oraz mrna kodującego CGRP w ludzkich tkankach Russwurm et al. Shock 2001

9 PROKALCYTONINA W DIAGNOSTYCE RÓŻNICOWEJ ETIOLOGII ZAPALENIA OPON MÓZGOWO-RDZENIOWYCH U DZIECI

10 PCT [ng/ml] ,5 CRP [mg/dl] 24,6 ± 4,9 12,3 ± 1,8 0,2 ± 0 1,7 ± 0,3 granica normy 0 PCT CRP ropne ZOMR (n=28) PCT CRP surowicze ZOMR (n=21)

11 Przydatność PCT i CRP w różnicowaniu ropnego i surowiczego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych u dzieci SE (%) SP (%) PPV (%) NPV (%) PCT 0,5 ng/ml PCT 1,0 ng/ml CRP 0,5 mg/dl CRP 1,0 mg/dl CRP 4,0 mg/dl SE-czułość; SP-specyficzność; dodatnia (PPV) oraz ujemna (NPV) wartość predykcyjna Korczowski B, i wsp. Pol Merkuriusz Lek. 2000;9,53:755-7.

12 PCT ng/ml CRP mg/dl OB 99/120 OB 70/100 PCT CRP 10 5 OB 12/ Wahania poziomu PCT, CRP i OB u dziecka z ropnym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych 11 czas [dni]

13 PCT ng/ml CRP mg/dl PCT CRP czas [dni] Wahania poziomu PCT i CRP u dziecka z ropnym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych

14 PROKALCYTONINA W DIAGNOSTYCE ZAKAŻEŃ UKŁADU MOCZOWEGO U DZIECI

15 PCT [ng/ml] ,8 ± 8, ,5 0 urosepsis (n=6) 1,8 ± 0,6 pyelonephritis (n=43) ITU (n=15) 0,2 ± 0 grupa kontrolna 0,1 ± 0 granica normy

16 PROKALCYTONINA JAKO BIOCHEMICZNY WSKAŹNIK REFLUKSU PĘCHERZOWO-MOCZOWODOWEGO U DZIECI

17 Centres Countries Dates n = 398 % VUR % VUR 3 Afula Israël Badalona Spain Clamart France Geneva Switzerland Paris France Rzeszow Poland Udine Italy Yvoir Belgium Mean 25% 12% Leroy S, Romanello C, Galetto-Lacour A, Smolkin V, Korczowski B, J. Pediatr 2007; 150 (1):89-95.

18 PCT (ng/ml) , 2 3 4, 5 VUR grade Leroy S, Romanello C, Galetto-Lacour A, Smolkin V, Korczowski B, J. Pediatr 2007; 150 (1):89-95

19 PROKALCYTONINA W DIAGNOSTYCE CHORÓB ZAPALNYCH UKŁADU ODDECHOWEGO U DZIECI

20 PCT [ng/ml] > , ,2 44,9 ±14,8 pneumonia + bacteriemia (n=27) 1,8 ± 0,5 pneumonia (n=77) 0,3 ± 0,1 asthma bronchiale (n=14) bronchitis spastica (n=26) 0,4 ±0,1 0,7 ± 0,5 laryngitis/ epiglotitis (n=15) grupa kontrolna (n=30) granica normy 0,1 ± 0

21 PCT [ng/ml] CRP [mg/dl] PCT CRP pneumonia + bacteriemia (n=27) pneumonia (n=77) asthma bronchiale (n=14) bronchitis spastica (n=26) laryngitis/ epiglotitis (n=15) grupa kontrolna (n=30)

22 PRZYDATNOŚĆ DIAGNOSTYCZNA PROKALCYTONINY U DZIECI Z BIEGUNKĄ

23 PCT [ng/ml] ,5 18,5 2,2 0,2 0,3 0,1 biegunka towarzysząca uogólnionemu zakażeniu bakteryjnemu (n=37) biegunka bakteryjna (n=36) biegunka rotawirusowa (n=43) nieswoiste zapalenie jelit (IBD) (n=13) grupa kontrolna (n=30)

24 PCT [ng/ml] CRP [mg/dl] PCT CRP biegunka towarzysząca uogólnionemu zakażeniu bakteryjnemu (n=37) biegunka bakteryjna (n=36) biegunka rotawirusowa (n=43) IBD (n=13) grupa kontrolna (n=30)

25 czułość 1 PCT CRP 1 - specyficzność 1 Krzywe ROC (Receiver-Operating Characteristic curves) - porównanie PCT i CRP jako biochemicznych wskaźników ogólnoustrojowego zakażenia bakteryjnego u dzieci z biegunką.

26 PROKALCYTONINA W DIAGNOSTYCE ZAKAŻEŃ U DZIECI Z CHOROBAMI NOWOTWOROWYMI

27 PCT [ng/ml] ,6 2,6 1,1 0,2 2,2 0,5 56,9 2,5 2,0 Etiologia zakażenia: bakteryjna wirusowa grzybicza nieznana gorączka o nieznanej etiologii choroba nowotworowa przed rozpoczęciem leczenia dzieci zdrowe 0,5 0,1 0 ogólnoustrojowe zakażenie bakteryjne (n=18) zakażenie miejscowe (n=38) FUO (n=94) choroba nowotworowa bez infekcji (n=28) grupa kontrolna

28 PCT [ng/ml] CRP [mg/dl] ogólnoustrojowe zakażenie bakteryjne (n=18) zakażenie miejscowe (n=38) FUO (n=94) choroba nowotworowa bez infekcji (n=28) PCT CRP grupa kontrolna

29 PCT [ng/ml] ,5 9,8 ± 2,7 - zakażenia miejscowe - ogólnoustrojowe zakażenia bakteryjne 4,1 ± 1,0 Górna granica normy 0 Dzieci bez neutropenii Dzieci z neutropenią

30 Czy stężenie PCT wzrasta w zakażeniach grzybiczych? Huber 1997 Fleischhack 2000 Gerard 1995 Christofilopoulou 2002 Charles 2006 NIE TAK

31 PROKALCYTONINA W CHOROBACH AUTOIMMUNIZACYJNYCH U DZIECI

32 ,5 0 CRP [mg/dl] PCT [ng/ml] S S S S S S S S S S PCT CRP OB S S OB [mm/h] S MIZS (n=11 + 4) (początek uogólniony) colitis ulcerosa (n=11) NAIH (n=4) choroba Crohna (n=3) toczeń układowy (n=3) choroba Kawasaki (n=3) Schönlein nephritis (n=3) zespół Behçeta (n=2) dermatomyosistis (n=1) scleroderma (n=1) stwardniające zapalenie dróg żółciowych (n=1) autoimmunizacyjne zapalenie wątroby (n=2) choroba Takayasu (n=1) choroba Basedowa (n=1)

33 PROKALCYTONINA W ZAPALENIU TRZUSTKI U DZIECI

34 Korczowski B.: Pancreas 2003, 27, WYNIKI Etiologia zapalenia trzustki świnka (n=10) infekcja grypopodobna (n=5) mutacja R122H genu PRSS1 (n=4) w przebiegu posocznicy (n=6) uraz brzucha (n=2) toksyczne działanie leków (n=2) kamica żółciowa (n=2) mukowiscydoza (n=2) glistnica (n=1) w przebiegu colitis ulcerosa (n=2) w przebiegu stwardniającego zapalenia dróg żółciowych (n=1) nieznana (n=5)

35 PROKALCYTONINA W CHOROBACH WĄTROBY U DZIECI

36 { { { { PCT [ng/ml] ALT [U/l] PCT ALT ,1 granica normy dla ALT granica normy dla PCT uszkodzenie wątroby w przebiegu posocznicy (n=10) wirusowe zapalenie wątroby (n=13) toksyczne uszkodzenie wątroby (n=7) proces autoimmunizacyjny (n=8) Korczowski B. J. Pediatr Infect Dis 2006; 25, 3:268-9.

37 PCT I CRP W NIEPOŻĄDANYCH REAKCJACH POSZCZEPIENNYCH U DZIECI

38 PCT [ng/ml] NIEPOŻĄDANE REAKCJE POSZCZEPIENNE CRP [mg/dl] ,5 0 PCT 0,7 ± 0,9 CRP 1,9 ± 0,4 upper limit of normal value Korczowski B. Pediatr. Infect. Dis. J. 2004, 23, 3, 283.

39 PROKALCYTONINA W DIAGNOSTYCE ZAKAŻEŃ U NOWORODKÓW

40 PCT [ng/ml] [h] Zakres prawidłowych wartości stężenia prokalcytoniny u zdrowych noworodków. Linie przerywane wyznaczają granice górną i dolną, obejmujące 95% przypadków. Linia ciągła odpowiada stężeniu średniemu. Chiesa i wsp. Clin Infect Dis 1998.

41 PCT [ng/ml] >100 98,8 109, granica normy posocznica (n=112) zakażenia miejscowe (n=68) godziny niewydolność oddechowo-krążeniowa bez infekcji (n=36) dni grupa kontrolna (n=47)

42 PCT ng/ml wcześniak 35 Hbd, Staph. albus we krwi wcześniak 34 Hbd, Pseudomonas w wymazach z pępka, nosa oraz 2 razy w bronchoaspiracie noworodek donoszony, Pseudomonas we krwi , dni Wahania poziomu prokalcytoniny u 3 noworodków z posocznicą

43 PCT ng/ml ,5 noworodek donoszony E. coli we krwi wcześniak 34 Hbd, Staph. aureus we krwi dni Wahania poziomu prokalcytoniny u 2 noworodków z posocznicą

44 Metody oznaczania stężenia PCT RIA PCT m. radioimmunologiczna ILMA PCT m. immunoluminometryczna PCT Q - test immunochromatograficzny (półilościowy) TRACE (Time Resolved Amplified Cryptate Emission) system KRYPTOR VIDAS PCT m. enzymoimmunofluorescencyjna (ELFA) Elecsys PCT m. electrochemiluminescencji (ECLIA)

45 PODSUMOWANIE 1. Stężenie PCT w surowicy jest specyficznym i czułym markerem ogólnoustrojowych zakażeń bakteryjnych. Test ten może być używany w praktyce klinicznej w diagnostyce i monitorowaniu ciężkich zakażeń bakteryjnych u dzieci. 2. Wysokie stężenie PCT u dzieci z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych przemawia za bakteryjną etiologią zakażenia. 3. Niskie stężenie PCT u dzieci z klinicznymi objawami ogólnoustrojowej reakcji zapalnej przemawia za niebakteryjnym podłożem procesu zapalnego.

46 PODSUMOWANIE 4. Stężenie PCT jest pomocne w diagnostyce i monitorowaniu ciężkich zakażeń bakteryjnych u dzieci z chorobami nowotworowymi. 5. W porównaniu do CRP, stężenie PCT w surowicy było bardziej miarodajnym markerem ogólnoustrojowych zakażeń bakteryjnych, zarówno u noworodków jak i dzieci starszych. 6. W przeciwieństwie do CRP, stężenie PCT w surowicy jest niskie u dzieci z niebakteryjnym podłożem zakażenia.

47 Dziękuję za uwagę

Podobne dokumenty

PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie

PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje