Dzisiaj opakowanie nie jest już dodatkiem do produktu, ale samodzielnym produktem.

Transkrypt

1 ROLA OPAKOWAŃ Dla niektórych wyrobów opakowanie stanowi tylko czasowy element logistyczny ułatwiający przemieszczanie. W odniesieniu do artykułów spożywczych opakowanie jest ściśle związane z produktem i odgrywa dużą rolę w obrocie, w przechowywaniu, ochronie, sprzedaży i marketingu. Przy wprowadzaniu nowoczesnych opakowań cały wysiłek powinien być skierowany na spełnienie wymagań odbiorców w zakresie stałej poprawy bezpieczeństwa towarów w czasie transportu. Ponadto bardzo ważne jest skuteczne zwiększanie atrakcyjności opakowań jako istotnego elementu podnoszącego poziom sprzedaży oraz zmniejszenia kosztów obrotu, aby w ten sposób poprawić konkurencyjność produktu na rynku. Dlatego ważne jest, aby każdą koncepcję opakowania oceniać pod kątem przydatności do handlu i reklamy. Pozbawienie wartości reklamowych opakowanie staje się hamulcem sprzedaży. Opakowanie nie jest już dodatkiem do produktu, ale samodzielnym produktem. Jako ważny element strategii sprzedaży powinno jak najlepiej sprostać wymaganiom nabywców. Od dawna opakowanie pełni rolę

2 2 użytkową oraz konkurencyjnego narzędzia produktu. Preferencje konsumenckie opierają się na promocyjnej funkcji opakowania, które wyglądem wyróżnia produkt. Ma ono wielorakie oddziaływanie na nabywcę. Powinno być na tyle atrakcyjne, aby przyciągało jego uwagę, wzbudzało chęć posiadania i zachęcało do zakupu. Dzisiaj opakowanie nie jest już dodatkiem do produktu, ale samodzielnym produktem. Szczególne znaczenie mają opakowania do świeżych owoców i warzyw, których zbiory w Polsce w ostatnich latach wynoszą blisko 9 mln ton. Zagospodarowanie takiej masy produktów wymaga przede wszystkim znalezienia rynku zbytu oraz zapewnienia właściwej ceny. Aby skutecznie konkurować z ogrodnikami z innych krajów Unii Europejskiej, nasi producenci podnoszą jakość produkcji, unowocześniają agrotechnikę oraz organizację gospodarstw oraz zmieniają organizację rynku produktów ogrodniczych.

3 3 Nadal jednak nie docenia się roli opakowań produktów ogrodniczych. Ułatwiają one obrót i przesądzają o wielkości sprzedaży, stanowią więc o prawidłowym funkcjonowaniu rynku wewnętrznego oraz perspektywach eksportu. Opakowania odgrywają szczególną rolę w warunkach wolnego rynku, charakteryzującego się podażą przewyższającą popyt. W nowoczesnej sprzedaży opakowanie w coraz większym stopniu jest środkiem reklamy i informacji. Odpowiednio zaprezentowany produkt kształtuje popyt. Opakowanie jest integralną częścią produktu, pełni rolę sprzedawcy, wzbudza zainteresowanie i informuje o produkcie. Jeżeli nie kojarzy się z określonym producentem lub dystrybutorem utrudnia sprzedaż. Opakowanie powinno przede wszystkim zabezpieczać zawartość przed zniszczeniem czy uszkodzeniem i być wygodne zarówno dla producenta, sprzedawcy, magazyniera, gospodyni domowej, turysty, jak też spieszącego się do pracy. W przypadku świeżych owoców i warzyw opakowania odgrywają bardzo ważną rolę w całym cyklu obrotu, począwszy od producenta aż do ostatecznego odbiorcy, a więc konsumenta. Użycie niewłaściwych, niedostosowanych do obrotu towarowego opakowań może spowodować np. uszkodzenie mechaniczne lub utratę świeżości produktów, które z dużym wysiłkiem zostały wyprodukowane w gospodarstwach ogrodniczych. Zatem opakowanie powinno zapewnić owocom i warzywom dobrą ochronę przed działaniem środowiska zewnętrznego, możliwość prawidłowego składowania, transportu oraz bezpiecznego spożycia. Często też decyduje o perspektywach eksportu. Odpowiednio dobrane opakowanie przyczynia się do poprawy stanu środowiska naturalnego. Z uwagi na pojemność i ich przeznaczenie opakowania dzieli się na opakowania transportowe i jednostkowe.

4 4 Wolny rynek, ogromna podaż, w tym także produktów z importu, a w konsekwencji duży wybór sprawiają, że zarówno hurtownicy, jak i detaliści żądają przygotowania wyrównanych partii towarów zgodnie z normami oraz wprowadzenia udoskonalonych opakowań, a także lepszej organizacji zbytu. Nieodzowne jest zatem łączenie się producentów w grupy, spółdzielnie, zrzeszenia i zespoły marketingowe. Obecnie w Polsce działa około 300 grup i organizacji producentów owoców i warzyw. Niektórzy producenci, a zwłaszcza organizacje handlowe wprowadzili już nowe opakowania z własną reklamą, podobnie jak w krajach o wysokiej kulturze produkcji i handlu. Powstające nowoczesne rynki hurtowe oferują bogaty wybór towarów spożywczych wysokiej jakości i dysponują infrastrukturą techniczną dostosowaną do wymagań Unii Europejskiej. Przykładem jest Rynek Hurtowy w Broniszach pod Warszawą. Nowoczesny Rynek Hurtowy w podwarszawskich Broniszach z infrastrukturą dostosowaną do wymagań Unii Europejskiej.

5 5 Mimo niewystarczającego na ogół postępu we wprowadzaniu opakowań krajowych do świeżych owoców i warzyw, obserwuje się inne podejście do problemu stosowania w Polsce opakowań spełniających standardy obowiązujące w UE. Ze względu na wymagania konsumentów, przy zachowaniu podstawowych funkcji opakowań, do obrotu wprowadza się coraz mniej szarych opakowań transportowych, które są zastępowane współczesnymi, kolorowymi, odzwierciedlającymi potrzeby rynku. Nie mniej ważna jest znajomość specyfiki towaru, szczególnie w przypadku bardzo delikatnych świeżych produktów ogrodniczych. Nie bez znaczenia pozostaje oddzielenie opakowań przeznaczonych do zbioru owoców i warzyw oraz transportu z sadu bądź pola do chłodni lub przechowalni od opakowań detalicznych. Pod pojęciem tych ostatnich należy rozumieć opakowania jednostkowe bądź transportowe znajdujące się w miejscu sprzedaży. Tam też konsument dokonuje wyboru uprzednio posortowanych i pokalibrowanych produktów. Wszystkie te opakowania określane są jako gotowe na półkę (SRP, Shelf Ready Packaging). Dobór opakowania do określonego towaru wymaga dużej wiedzy oraz doświadczenia, także w fazie projektowania. Istotne są m.in. masa oraz właściwości towaru, wymiary, kształt, struktura i oddziaływanie na opakowanie, wrażliwość na uszkodzenia mechaniczne oraz przewidywany sposób transportu wypełnionych opakowań. Obecnie większość świeżych owoców i warzyw spotykanych na rynkach hurtowych czy w tradycyjnych sklepach sprzedaje się głównie z opakowań drewnianych lub z tworzyw sztucznych, w niewielkim stopniu z tekturowych. Z kolei w sklepach wielkopowierzchniowych przeważają opakowania tekturowe, coraz częściej produkcji polskiej. Obserwuje się bowiem tendencję zastępowania opakowań drewnianych i z tworzyw sztucznych tymi z tektury falistej.

6 6 Już w niedalekiej przyszłości w wielu przypadkach opakowania będą w dużej mierze przesądzać o sprzedaży produktów. Trzeba więc sprawy opakowań traktować na równi z problemami wysokiej jakości produkcji. dr inż. Tadeusz Cąderek COBRO