SPIS TREŚCI Strona. Bibliografia 38

Transkrypt

1 1 " # $%!! &'()*+',-.',/0112-3

2 2 SPIS TREŚCI Strona 1. Podstawowe pojęcia uŝyte w opracowaniu Cel i zakres opracowania Zasady wytyczania ścieŝek rowerowych Uwarunkowania prawno-techniczne budowy dróg rowerowych Klasyfikacja funkcjonalna Charakterystyka Powiatu Pilskiego, z uwzględnieniem miasta Piły Kryteria planowania układu dróg rowerowych Zasady kształtowania sieci dróg rowerowych Analiza obszaru powiatu i miasta Piły Istniejąca sieć szlaków rowerowych na terenie Powiatu Pilskiego Istniejący stan dróg rowerowych na terenie Powiatu Pilskiego Planowane drogi rowerowe w m. Piła Planowane drogi rowerowe przy drogach powiatowych zamiejskich na terenie Powiatu Pilskiego. 20 Bibliografia 38

3 3 1. Podstawa opracowania. Niniejszy dokument opracowany został jako branŝowy program obejmujący budowę ścieŝek rowerowych na terenie Powiatu Pilskiego w nawiązaniu do istniejących i planowanych do budowy ścieŝek rowerowych w m. Piła. Zakres i tematyka przedstawionych w opracowaniu rozwiązań powinien być podstawą do racjonalnego tworzenia planów rzeczowo-finansowych na przyszłe lata. Z uwagi na złoŝoność tematu (spowodowaną koniecznością wykonania dokumentacji projektowych, wykupu gruntów) przyjmuje się realizację dokumentu na lata Podstawowe pojęcia uŝyte w opracowaniu. Droga rowerowa: droga lub jej część przeznaczona do ruchu rowerów jednośladowych, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi. Wydzielona droga rowerowa (pieszo-rowerowa): jednolub dwukierunkowa droga dla ruchu rowerów lub rowerów i pieszych, fizycznie oddzielona od jezdni, stanowiąca część pasa drogowego lub biegnąca niezaleŝnie od niego (zamiennie: ścieŝka rowerowa, ciąg pieszo-rowerowy). Pas rowerowy (pas dla rowerów, rowerzystów): jednokierunkowa droga rowerowa w formie podłuŝnego pasa w jezdni. Przejazd rowerowy (przejazd dla rowerzystów): powierzchnia jezdni lub torowiska przeznaczona do przejeŝdŝania przez rowerzystów, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi. Kontrapas rowerowy: pas rowerowy w jezdni ulicy jednokierunkowej po lewej stronie, przeznaczony dla ruchu rowerów w kierunku przeciwnym do obowiązującego pozostałe pojazdy. Trasa rowerowa: spójny i czytelny ciąg róŝnych rozwiązań technicznych, łączący poszczególne części miasta i gminy. Trasa rowerowa nie musi być drogą rowerową, moŝe obejmować: wydzielone drogi rowerowe, pasy i kontrapasy rowerowe, ulice o ruchu uspokojonym, strefy zamieszkania, łączniki rowerowe, drogi niepubliczne o małym ruchu (w porozumieniu

4 4 z zarządcą takiej drogi) oraz inne odcinki, które mogą być bezpiecznie i wygodnie wykorzystywane przez rowerzystów. Szlak rowerowy: trasa rowerowa o funkcji rekreacyjnej lub turystycznej, oznakowana znakami R-1 R Cel i zakres opracowania. Budowa ścieŝek rowerowych dotyczy obszaru całego powiatu w powiązaniu ze szlakami istniejącymi, a takŝe planowanymi do budowy w m. Piła. Naszym celem jest wyprowadzenie ścieŝek rowerowych z m. Piły. Materiał o znaczeniu strategicznym wskazuje na trzy kluczowe kierunki działania, które mają się przyczynić do rozwoju funkcji turystyczno-rekreacyjnych Powiatu Pilskiego. Kierunkami tymi są: podniesienie atrakcyjności turystycznej powiatu, poprzez budowę i rozbudowę ścieŝek rowerowych, wspieranie rozwoju bazy turystycznej, tworzenie atrakcyjności wizerunku Powiatu Pilskiego. Celem infrastruktury rowerowej jest nie tylko zapewnienie bezpieczeństwa i płynności istniejącego ruchu, ale takŝe zwiększenie udziału ruchu rowerowego w ogóle. W wielu miastach europejskich rower stanowi istotny środek transportu. Rower staje się popularny nie tylko w tradycyjnie kojarzonych z rowerami Holandii i Danii. Miasta Europy Zachodniej dostarczają licznych przykładów, Ŝe rola roweru w systemie komunikacyjnym nie wynika wyłącznie z uwarunkowań zewnętrznych, ale moŝe być kształtowana przez władze lokalne a szczególnie przez jakość infrastruktury. Korzyści wynikające ze zwiększonego uŝytkowania roweru są bardzo zróŝnicowane, jednak dają się zauwaŝyć grupę podstawową: ekonomicznie wynikające ze zmniejszonych wydatków na transport, ekologiczne ograniczenie emisji substancji zanieczyszczających środowisko, zdrowotne, społeczne stworzenie warunków do aktywnego spędzania czasu wolnego.

5 5 Przy tworzeniu niniejszego Programu oparto się na pięciu wymogach opracowanych przez holenderskie stowarzyszenie Centrum Badań i Standaryzacji Kontraktów InŜynierii Lądowej i Ruchu. Zgodnie z tymi wymogami infrastruktura rowerowa musi spełniać następujące kryteria: Spójność system rowerowy tworzy spójną całość i obejmuje wszystkie źródła i cele podróŝy rowerowych. Poszczególne trasy rowerowe zachowują ciągłość, uŝytkownik powinien móc łatwo znaleźć drogę i rozumieć logikę sieci. Bezpośredniość infrastruktura rowerowa gwarantuje bezpośrednie połączenia. Atrakcyjność infrastruktura jest zaprojektowana i dostosowana do otoczenia. Bezpieczeństwo infrastruktura gwarantuje bezpieczeństwo zarówno rowerzystów jak i innych uŝytkowników dróg. Wygoda i komfort infrastruktura umoŝliwia szybki i wygodny przepływ ruchu rowerowego. Propozycje wytycznych w programie tras rowerowych powinny zostać skonsultowane ze społecznościami wchodzącymi w skład poszczególnych gmin tworzących Powiat Pilski, by odpowiadały potrzebom i oczekiwaniom zgłaszanym przez samych mieszkańców. 4. Zasady wytyczania ścieŝek rowerowych. ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn.zm); ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, z późn.zm.); rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie z dnia 2 marca 1999 r. (Dz.U. Nr 43, poz. 430); rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie znaków i sygnałów drogowych z dnia 31 lipca 2002 r. (Dz.U. Nr 170, poz. 1393);

6 6 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz.U. Nr 220, poz. 2181). 5. Uwarunkowania prawno-techniczne budowy dróg rowerowych. Konieczność oddzielenia ruchu rowerowego od ruchu pojazdów samochodowych nie budzi wątpliwości. Wymagania obu rodzajów ruchu są róŝne i tworzenie układów niezaleŝnych dla obu grup uŝytkowników jest uzasadniona. Istniejące zagospodarowanie przestrzenne powiatu uniemoŝliwia często wydzielenie niezaleŝnych dróg rowerowych, dlatego w celu stworzenia układu rowerowego konieczna jest elastyczność w wykorzystaniu wszystkich moŝliwości: rower moŝe być traktowany jako wolny pojazd i wtedy urządzenia drogowe i organizacja ruchu na drogach i ulicach muszą być przystosowane poprzez wydzielenie pasów rowerowych do przyjęcia tego ruchu, ruch rowerowy moŝe być traktowany jako zbliŝony do ruchu pieszego i wtedy układ tras pieszych musi być dostosowany do wymagań ruchu pieszego, ruch rowerowy moŝe być traktowany jako niezaleŝny i wtedy wydziela się go w formie niezaleŝnych dróg rowerowych prowadzonych równolegle lub z dala od istniejących dróg i ulic ogólnodostępnych. 1 Usytuowanie ścieŝki rowerowej względem jezdni powinno zapewnić bezpieczeństwo ruchu. Szerokość ścieŝki rowerowej powinna wynosić nie mniej niŝ: 1,5 m gdy jest jednokierunkowa, 2,0 m gdy jest dwukierunkowa, 2,5 m gdy ze ścieŝki jednokierunkowej mogą korzystać piesi. Pochylenie podłuŝne ścieŝek rowerowych nie powinno przekraczać 5%. W wyjątkowych wypadkach dopuszcza się większe pochylenie, lecz nie większe niŝ 15%. Wysokość progów i uskoków na ścieŝce rowerowej nie powinna przekraczać 1 cm. 1 Kopta T., Rower w ruchu drogowym, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa 1984, s. 37

7 7 Pochylenie poprzeczne ścieŝki rowerowej powinno być jednostronne i wynosić od 1% do 3 %, w zaleŝności od rodzaju nawierzchni, i powinno umoŝliwić sprawny spływ wody opadowej Klasyfikacja funkcjonalna. MoŜna przyjąć następujące kryteria podziału dróg rowerowych: 1) drogi rowerowe główne są to drogi o podstawowym znaczeniu dla danego obszaru. Zapewniają one powiązania pomiędzy dzielnicami w skali miasta oraz dzielnic z centrum. Łączą obszary zewnętrzne z obszarami wewnętrznymi. Przebiegają w bezpośrednim sąsiedztwie miejsc pracy i nauki, miejsc rekreacyjnych, dworców. 2) drogi rowerowe zbiorcze są to drogi, których zadaniem jest doprowadzenie ruchu do dróg głównych lub powiązania sąsiednich obszarów. 3) drogi rowerowe lokalne są to drogi uzupełniające podstawowy układ dróg głównych i zbiorczych. Mają one na celu doprowadzenie ruchu do dróg zbiorczych i głównych, obsługę danego obszaru oraz waŝniejszych obiektów na tym obszarze. 3 Klasyfikacja funkcjonalna jest ściśle związana z klasyfikacją techniczną, określonej funkcji drogi odpowiadają określone parametry techniczne. Mając powyŝsze na uwadze naleŝy przyjąć, Ŝe: drogi rowerowe główne to drogi wydzielone o utwardzonej nawierzchni i wysokim priorytecie przy przejazdach przez skrzyŝowania, drogi rowerowe zbiorcze powinny być wydzielone o dobrej nawierzchni mogące sąsiadować z drogami pieszymi, drogi rowerowe dojazdowe to drogi wpisujące się w warunki otoczenia. 2 Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie z dnia 2 marca 1999 r. (Dz.U. Nr 43, poz. 430) 3 Kopta T., Rower, op.cit. s

8 8 7. Charakterystyka Powiatu Pilskiego, z uwzględnieniem miasta Piły. Powiat Pilski powstał 1 stycznia 1999 roku w wyniku reformy administracyjnej kraju. Jest jednym z pięciu powiatów ziemskich, jakie zostały utworzone na obszarze byłego województwa pilskiego. Powiat pilski zlokalizowany jest w północnej części województwa wielkopolskiego. Pod względem administracyjnym dzieli się na dziewięć jednostek stopnia podstawowego, w tym jedna gmina miejska (miasto Piła), cztery gminy miejsko-wiejskie (ŁobŜenica, Ujście, Wyrzysk, Wysoka) oraz cztery gminy wiejskie (Białośliwie, Kaczory, Miasteczko Krajeńskie, Szydłowo). Sieć osadnicza na terenie powiatu pilskiego charakteryzuje się duŝą liczbą małych miejscowości (154). Jedynie miasto Piłę moŝna zaliczyć do większych jednostek (ponad 75 tyś. mieszkańców). Powiat zajmuje obszar 1.267,1 km 2, co stanowi 4,2% powierzchni województwa i klasyfikuje go na piątym miejscu wśród powiatów wielkopolskich. Liczba mieszkańców (na koniec 2006) równieŝ plasuje powiat na piątym miejscu w województwie. Powiat Pilski znajduje się w dwóch makroregionach: Pojezierza Południowopomorskiego i Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej. Pierwszy z wymienionych makroregionów obejmuje głównie fragmenty Pojezierza Krajeńskiego i Doliny Gwdy, drugi Dolinę Środkowej Noteci. Rzeźba terenu głównie jest efektem działania lądolodu skandynawskiego. W krajobrazie wyraźnie zaznaczają się rozległe pola sandrowe porozcinane dolinami rzecznymi Gwdy i Łobzonki oraz obniŝenie pradoliny Noteci. WzdłuŜ północnego skraju pradoliny ciągną się wzgórza morenowe. Sandr Gwdy porastają lasy zajmujące 376 km 2, stanowiąc ponad 28% ogólnej powierzchni powiatu. Powiat Pilski poza miastem Piła ma charakter typowo rolniczy, uŝytki rolne przekraczają 778 km 2 ( ha). PrzewaŜają grunty IV klasy. Dominują gospodarstwa indywidualne, choć funkcjonują jeszcze nieliczne rolnicze spółdzielnie produkcyjne. WaŜne miejsce w gospodarce powiatu zajmuje takŝe

9 9 leśnictwo. Pozyskiwana w miejscowych lasach tarcica stanowi waŝny surowiec wykorzystywany w przemyśle meblarskim, papierniczym, a runo leśne (jagody, grzyby) są przedmiotem eksportu. Natomiast samo miasto Piła stanowi wyraźne centrum przemysłowe powiatu i pełni wiele funkcji gospodarczych, społecznych, kulturalnych i usługowych, które nadają mu charakter i funkcję stolicy subregionu północnej Wielkopolski. Gmina (miasto) Piła - pręŝnie rozwijające się miasto, malowniczo połoŝone nad rzeką Gwdą, na pograniczu Pomorza Zachodniego i Wielkopolski. Ponad połowę jego powierzchni stanowią lasy i parki, wypełniające tereny pomiędzy nowoczesnymi dzielnicami mieszkaniowymi. Urody miastu dodają liczne jeziora. Okolice grodu są obszarami nieskaŝonej przyrody i pięknych krajobrazów, które zapraszają do aktywnego wypoczynku, kusząc swymi walorami turystów z kraju i z zagranicy. Miasto jest znaczącym w skali kraju skrzyŝowaniem szlaków komunikacyjnych. Tu przecinają się drogi kołowe i kolejowe, prowadzące z WybrzeŜa na południe, do Poznania, Gorzowa i dalej do Niemiec oraz ze Szczecina i Świnoujścia do Bydgoszczy, Torunia i Warszawy. Pod koniec 2007 roku Piła liczyła około 75 tysięcy mieszkańców. To miasto ludzi młodych, prawie 60% mieszkańców nie przekroczyło czterdziestego roku Ŝycia. Piła to takŝe intensywnie i systematycznie rozwijający się ośrodek gospodarczy. Do wiodących działów gospodarki naleŝą branŝe: elektroniczna, elektryczna i poligraficzna. 8. Kryteria planowania układu dróg rowerowych. Planując system komunikacyjny jakiegoś obszaru nie moŝna pominąć jego funkcjonalności, obejmującej zespół cech charakteryzujących środki komunikacyjne. Aby cechy środków komunikacyjnych mogły być wykorzystane planista powinien uwzględnić indywidualną i społeczną ocenę poszczególnych środków komunikacyjnych. Samochód jest funkcjonalny dla indywidualnego uŝytkownika. Rower w obszarze miejskim nie ustępuje samochodowi pod względem funkcjonalności, a w ocenie

10 10 społecznej zawiera tyle pozytywnych cech, Ŝe trzeba go uznać za korzystniejszy środek komunikacyjny. Jego istotną zaletą jest moŝliwość nieograniczonej penetracji obszaru. Cechy te mają znaczenie dla społeczeństwa zmotoryzowanego. W obszarach zamieszkałych przez takie społeczeństwo istnieje konieczność budowy dróg rowerowych. 9. Zasady kształtowania sieci dróg rowerowych. Koncepcja dróg rowerowych wykonana została z uwzględnieniem następujących zasad: podróŝ rowerem pomiędzy dowolnymi punktami musi być bezpieczna dla kierującego nim jak równieŝ dla innych uczestników ruchu na całej długości trasy, połączenia rowerowe powinny być moŝliwie najkrótsze, ścieŝki rowerowe powinny być czytelne, ścieŝki rowerowe powinny mieć dobrą jakość nawierzchni. 10. Analiza obszaru powiatu i miasta Piły. Dobre rozpoznanie źródeł i celów ruchu rowerowego jest podstawą właściwego kształtowania sieci dróg rowerowych. Bardzo waŝną kwestią jest dobre wpisanie przebiegu planowanych dróg rowerowych w istniejącą strukturę miasta Piły i dalej całego powiatu oraz uwzględnienie planowanych zmian w tej strukturze. Mogą mieć one bowiem istotny wpływ na kształtowanie się relacji transportowych między poszczególnymi obszarami. Jednym z elementów wyjściowych do planowania dróg rowerowych jest ocena istniejącego ruchu rowerowego, pieszego i samochodowego, a takŝe rozpoznanie zakresu i moŝliwości obsługi transportowej przez komunikację zbiorową.

11 Istniejąca sieć szlaków rowerowych na terenie Powiatu Pilskiego. 4 Przez teren Powiatu Pilskiego przebiegają następujące szlaki rowerowe: 1) Międzynarodowa Trasa Rowerowa EuroRoute R-1 Stobno-Piła-Białośliwie-Osiek nad Notecią-Dziunin całkowita długość szlaku na terenie Powiatu Pilskiego wynosi 79,4 km. Powstanie tej trasy w roku 1997 spowodowało wzrost zainteresowania turystyką rowerową, a w konsekwencji wytyczeniem kilku bardzo ciekawych szlaków. Obecnie na terenie powiatu znajduje się sieć prawie 250 km tras rowerowych, dzięki którym dotrzeć moŝna praktycznie do wszystkich zakątków naszego regionu. W roku 1997 z inicjatywy działaczy Niemieckich i Polskich, a w szczególności Georga Marquardta i Zbigniewa Borońskiego powstała Międzynarodowa Trasa Rowerowa EuroRoute R-1. Rozpoczyna się ona w Boulougne nad kanałem La Manche i prowadzi przez Francję, Holandię, Niemcy, Polskę, a w przyszłości do Kaliningradu w Rosji i dalej przez Litwę, Łotwę i Estonię, aŝ do Sankt Petersburga. Na terenie Polski R-1 ma długość 675 km i począwszy od granicy polsko-niemieckiej w Kostrzynie nad Odrą, poprzez Międzyrzecz, Międzychód, KrzyŜ, Trzciankę, Piłę, Koronowo, Chełmno, Grudziądz, Elbląg i Frombork, biegnie do przejścia granicznego z Rosją w Gronowie. PodróŜ rozpoczynamy koło stacji PKP Stobno (0,0 km). Od przejazdu kolejowego jedziemy drogą w kierunku Kotunia (przejeŝdŝając po drodze przez Kanał Stobieński). WjeŜdŜamy do Kotunia (2,0 km) i na głównym skrzyŝowaniu spotykamy Ŝółte znaki rowerowego szlaku "Dookoła Piły" (3,1 km). Razem z nim jedziemy prosto, by na kolejnym skrzyŝowaniu (5,4 km) szlak Ŝółty opuścił nas skręcając w prawo. 4 Opracowano na podstawie: Maciaszek M., Piotrowski K., Szlaki turystyczne powiatu pilskiego, Wydawnictwo Nice.

12 12 My udajemy się dalej prosto i po przejechaniu torów kolejowych (7,7 km) wjeŝdŝamy ul. Wyspiańskiego do Piły (8,0 km). Szlak wiedzie następującymi ulicami miasta: Konarskiego, Ceglaną, Buczka, 1 Maja, plac Konstytucji 3 Maja, 11 Listopada, przez most na Gwdzie (12,1 km) (zaraz za mostem znajdują się dwa muzea - okręgowe i Stanisława Staszica), Browarną i Walki Młodych. Po przejechaniu dwóch przejazdów kolejowych (linii do Złotowa, Bydgoszczy i Poznania) opuszczamy Piłę (14,6 km). Jadąc dalej przejeŝdŝamy pod obwodnicą i ponownie spotykamy szlak "Dookoła Piły". Przy stacji PKP Piła Leszków (16,9 km) szlak Ŝółty skręca w lewo (ku niedalekim cmentarzom wojennym). Nasz szlak wiedzie dalej prosto do Kaliny (18,9 km), gdzie skręcamy w lewo i mijając Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych docieramy do stacji PKP Piła Kalina. PrzejeŜdŜając pod torami udajemy się zgodnie z wiodącą nas szosą zakosami po górę. Na rozwidleniu jedziemy w lewo w stronę Kaczor (w prawo droga wiedzie do Dziembowa). Po dojechaniu do Kaczor (25,3 km) przejeŝdŝamy wieś ulicami: Topolową, Dziembowską, Kościelną i Górną, którą to opuszczamy Kaczory. Jedziemy teraz doliną Noteci. Mijając wsie Rzadkowo (29,5 km) i Byszewice (31,4 km), wjeŝdŝamy do Miasteczka Krajeńskiego (34,7 km). Szlak wiedzie ulicą Kościuszki, a po opuszczeniu miejscowości udajemy się w kierunku Brzostowa (39,2 km). Mijając zabytkowy pałac podąŝamy ku następnemu etapowi - Białośliwiu. Przybywamy do wsi (46,4 km) i w dalszą drogę jedziemy w kierunku Osieka. Mijamy kolejno wsie Dębówko (50,4 km) i Krostkowo (52 km), by dotrzeć ostatecznie do Osieka nad Notecią (56,8 km). Mijamy Skansen Archeologiczno-Etnograficzny i przekraczając rzekę Łobzonkę (49 km), opuszczamy Osiek. Następnie kierujemy się do wsi Dąbki (62,9 km), a następnie do Rudej (64,9 km), gdzie przecinamy szosę Piła - Bydgoszcz. Jedziemy dalej prosto, mijając wieś Bagdad (66,3 km) oraz Glesno (68,1). Kolejny etap to Liszkowo (74,3 km), gdzie odbijamy w prawo w stronę Dębna. Osiągając (79 km) podąŝamy dalej prosto, by we wsi Dziunin opuścić Powiat Pilski (79,4 km).

13 13 2) Transwielkopolska Trasa Rowerowa (Poznań-Okonek) Stobno-Piła-j. Płotki-granica powiatu całkowita długość szlaku na terenie Powiatu Pilskiego wynosi 25,3 km. W dniu 27 lipca 2002 roku otwarto, powstałą z inicjatywy Urzędu Marszałkowskiego, Transwielkopolską Trasę Rowerową. Rozpoczynając się w Poznaniu i przebiegając poprzez Szamotuły, Czarnków i Piłę, dociera do Okonka - łączy tym samym północne części województwa wielkopolskiego z jego stolicą. Całość trasy liczy 200 km. PodróŜ rozpoczynamy koło stacji PKP Stobno (0,0 km) wraz ze szlakiem R-1. Od przejazdu kolejowego jedziemy drogą w kierunku Kotunia (przejeŝdŝając po drodze przez Kanał Stobieński). WjeŜdŜamy do wsi (2,0 km) i na głównym skrzyŝowaniu spotykamy Ŝółte znaki rowerowego szlaku "Dookoła Piły" (3,1 km). Razem z nim jedziemy prosto, by na kolejnym skrzyŝowaniu (5,4 km) szlak Ŝółty opuścił nas skręcając w prawo. My udajemy się dalej prosto i po przejechaniu torów kolejowych (7,7 km) wjeŝdŝamy do Piły (8,0 km). Szlak wiedzie nas następującymi ulicami miasta: Wyspiańskiego, Słowackiego, śeromskiego, Ceglaną, Buczka, Okrzei i Towarową do dworca PKP (10,3 km). Tu rozpoczyna się szlak czerwony do Złotowa, z którym jedziemy ulicą 14 Lutego i w prawo na plac Staszica. Mijamy po lewej Szkołę Policji i docieramy do Gwdy, którą pokonujemy kładką (10,9 km). Po dotarciu do ulicy Walki Młodych skręcamy w prawo, a następnie w lewo w Komuny Paryskiej. Ponownie skręcamy w lewo w ulicę Roosevelta. Mijamy kościół p.w. św. Antoniego i docieramy do ulicy Kossaka oraz początku ścieŝki rowerowej nad Jezioro Płotki (12 km). Jedziemy cały czas ścieŝką przecinając kolejne skrzyŝowania i tory kolejowe linii do Złotowa (14 km). PrzejeŜdŜamy obwodnicę i cały czas ścieŝką rowerową podąŝamy w stronę Płotek. Docieramy do bramy głównej ośrodka (17,6 km) i końca ścieŝki. Stąd podąŝamy dalej prosto w stronę Zelgniewa, by po 3,5 kilometrach skręcić w lewo, w leśną drogę, opuszczając asfalt i szlak czerwony oraz Powiat Pilski (21,1 km).

14 14 3) Szlak śółty (Pl-7004y) Dookoła Piły Piła ul. Wałecka Rezerwat Kuźnik Gładyszewo Dolaszewo Kotuń Motylewo Leszków Piła ul. Wawelska całkowita długość szlaku wynosi 38,3 km. Szlak rozpoczyna się w Pile na ul. Wałeckiej - przystanek MZK (0,0 km). Ruszamy w kierunku północnym i po ok. 50 metrach skręcamy w lewo, pod górę. Na skrzyŝowaniu (0,3 km) skręcamy w prawo i jedziemy drogą gruntową mając po lewej dawny cmentarz. WjeŜdŜamy w las, by po chwili dotrzeć do pilskiej obwodnicy i Zalewu Koszyckiego (2 km). Przecinamy szosę i wjeŝdŝamy ponownie w las. Docieramy do granic rezerwatu przyrody "Kuźnik" (2,5 km). Po lewej widzimy jeziora DuŜy, a następnie Mały Kuźnik. DojeŜdŜamy do skrzyŝowania (3,5 km), na którym skręcamy w lewo. Szlak lekko wije się między drzewami opuszczając teren rezerwatu, wyprowadza nas na skarpę. Po kilkuset metrach ponownie dojeŝdŝamy do szosy (4,7 km). Przekraczamy ją i jedziemy cały czas prosto wyraźną leśną drogą. PrzejeŜdŜamy przez tory kolejowe linii Piła - Szczecinek (7 km) i jadąc za znakami spotykamy asfaltową szosę Piła - Zawada i szlak zielony ze Skrzatusza do Piły (8,7 km). Tu szlak skręca w lewo, w kierunku Piły. WyjeŜdŜamy z lasu (10,3 km) i mijając schronisko dla zwierząt wjeŝdŝamy do Gładyszewa (11,3 km). PrzejeŜdŜamy przez nie i dojeŝdŝamy do skrzyŝowania z szosą Piła - Szydłowo (13 km). Szlak zielony skręca w lewo w kierunku Piły, my natomiast skręcamy w prawo w kierunku Szydłowa. Po prawej mijamy ogródki działkowe "Zalesie" (14,3 km). Na skrzyŝowaniu skręcamy w lewo, za drogowskazem w kierunku Kotunia (14,9 km). Po prawej zostawiamy obiekty wojskowe i drogę do wysypiska miejskiego. Jadąc lasem dojeŝdŝamy do stacji PKP Dolaszewo (16,2 km). PrzejeŜdŜamy przez tory i lasem osiągamy zabudowania Cyku (17 km). Dalej jedziemy wśród pól, aŝ do miejscowości Kotuń (18 km). Na głównym skrzyŝowaniu spotykamy szlaki R-1 i TTR, razem z nimi skręcamy w lewo, kierunku Piły (18,7 km). WyjeŜdŜamy z Kotunia i pokonując mostek (19,8 km) wjeŝdŝamy w las. Na najbliŝszym skrzyŝowaniu skręcamy w prawo

15 15 opuszczając R-1 i TTR (21 km). PrzejeŜdŜamy przez tory kolejowe Piła - KrzyŜ (21,5 km) oraz szosę Piła - Trzcianka (22,1 km). Jedziemy przez las, by po kilku kilometrach wyjechać na otwartą przestrzeń, z widocznymi w oddali zabudowaniami Motylewa (26,3 km). Przecinamy drogę krajową Poznań - Koszalin (27,1 km) i wjeŝdŝamy do Motylewa. PrzejeŜdŜamy przez nieczynną linię kolejową Piła - Ujście i mijając po prawej stronie kościół opuszczamy Motylewo. Drogą wzdłuŝ Gwdy docieramy do obwodnicy Piły i skręcając w prawo przejeŝdŝamy z nią Gwdę (34 km). Zaraz za rzeką wyjeŝdŝamy z nasypu obwodnicy i skręcamy w prawo. Łączymy się ze znakami szlaku R-1, by razem dotrzeć do przystanku kolejowego Piła Leszków (35 km). Tu opuszczamy R-1 i skręcając w lewo przekraczamy tory. Mijamy cmentarze wojenne z I i II wojny światowej i docieramy do linii kolejowej Piła - Bydgoszcz (36,2 km). PrzejeŜdŜamy przez tory i skręcając w lewo kierujemy się ul. Wawelską w stronę Piły. Naszą wycieczkę kończymy na przystanku MZK, koło zakładu POL-DRÓG Piła Spółka z o.o. (38,3 km). 4) Szlak zielony (PI-7005z) Piła (schronisko młodzieŝowe) - Skrzatusz - całkowita długość szlaku wynosi 11,8 km. Szlak rozpoczyna się przy schronisku młodzieŝowym (Szkoła nr 7) na ul. Wojska Polskiego. Od schroniska (0,0 km) udajemy się prosto szosą w kierunku Szydłowa. Po przejechaniu toru kolejowego do Szczecinka skręcamy w prawo (2,2 km) i łączymy się ze szlakiem Ŝółtym biegnącym dookoła Piły. Jedziemy szosą w kierunku Zawady, przejeŝdŝając przez Gładyszewo i mijając po prawej schronisko dla zwierząt (4,2 km). Dalej szosa wiedzie nas przez las, aŝ do Zawady - po drodze opuszcza nas szlak Ŝółty (6,5 km). WjeŜdŜamy do Zawady (8,6 km) i przejeŝdŝamy przez miejscowość główną drogą - w centrum mijamy po lewej stronie zabytkowy drewniany kościół (9,2 km). Opuszczamy wieś i na najbliŝszym skrzyŝowaniu z wyraźną polną drogą skręcamy w prawo (spotykamy w tym miejscu szlaki piesze Ŝółty i niebieski) (10,3 km). Jedziemy drogą między polami, by następnie zagłębić się w las

16 16 (12,3 km). Po jego opuszczeniu (13 km) na horyzoncie pojawiają się pierwsze zabudowania Skrzatusza. Polna droga doprowadza nas do wsi (14,1 km). Jedziemy dalej w kierunku centrum, mijając zabytkowy kościół. Szlak kończy się przy przystanku autobusowym i szosie Szydłowo - Wałcz (14,8 km). 5) Szlak czerwony (PI-7007c) Piła-Zelgniewo-PodróŜna-Górka Klasztorna całkowita długość szlaku wynosi 42,1 km. Początek szlaku znajduje się przy dworcu PKP w Pile (0,0 km). Stąd wraz z TTR szlak prowadzi nas ulicą 14 Lutego, przez plac Staszica i mijając po lewej Szkołę Policji docieramy do kładki na Gwdzie (0,7 km). Przekraczamy rzekę i jedziemy cały czas prosto przecinając ulicę Walki Młodych. Docieramy do ulicy Roosevelta i skręcamy w nią w lewo. Mijamy kościół p.w. św. Antoniego i dojeŝdŝamy do ulicy Kossaka oraz początku ścieŝki rowerowej nad jezioro Płotki (1,7 km). Jedziemy cały czas ścieŝką przecinając kolejne skrzyŝowania i tory kolejowe linii do Złotowa (3,7 km). PrzejeŜdŜamy obwodnicę i cały czas ścieŝką rowerową podąŝamy w stronę Płotek. Docieramy do bramy głównej ośrodka (7,3 km) i końca ścieŝki. Stąd podąŝamy dalej prosto w stronę Zelgniewa - po drodze opuszcza nas TTR (10,8 km). WjeŜdŜamy do Zelgniewa i w centrum wsi (16 km) przejeŝdŝamy przez skrzyŝowanie prosto. PodąŜamy idącą lekko w lewo polną drogą; po dojechaniu do rozwidlenia (17,5 km) skręcamy w lewo, w słabiej widoczną drogę. Jadąc przez las osiągamy wieś Stare (20,1 km). Na skrzyŝowaniu skręcamy w prawo, by po chwili minąć ostatnie zabudowania. Polną teraz drogą jedziemy cały czas prosto! Docieramy do leśnego zagajnika i znajdującego się tu podmokłego zagłębienia (21,5 km). Następnie droga wiedzie nas dalej polami, poczym skręcając w lewo osiągamy wieś Śmiardowo Krajeńskie (22,9 km). DojeŜdŜamy do skrzyŝowania i skręcamy w prawo do PodróŜnej, którą osiągamy po niecałych 2 km (25,1 km). PrzejeŜdŜamy przez wieś, a za skrzyŝowaniem (26,3 km) udajemy się polną drogą lekko w lewo. Droga wiedzie nas polami i skrajem lasu.

17 17 Po dotarciu do szosy (30,5 km) przecinamy ją i udajemy się prosto ku widocznym zabudowaniom Buntowa. Osiągając je (31,2 km) podąŝamy asfaltem do Sławianowa i widocznego kościółka (33,1 km). Stąd udajemy się dalej prosto, by z końcem wsi (34 km) wjechać na polną drogę. Drogą miejscami słabo widoczną jedziemy cały czas prosto. Docieramy do zabudowań Sławianówka (36,2 km) i mijając je z lewej strony udajemy się w dalszą drogę. Po dojechaniu do pierwszych zabudowań Walentynowa (38 km) moŝemy od razu skręcić ostro w lewo i udać się w kierunku Złotowa lub pojechać prosto odnogą szlaku do Górki Klasztornej. Odnoga ta liczy sobie 2 km i kończy się koło sanktuarium w Górce Klasztornej. Przez teren Powiatu Pilskiego przebiegają następujące leśne ścieŝki dydaktyczne: 1) Dydaktyczna ścieŝka rowerowa SMOK" Koło Leszkowa (szlak zielony PI-7003z) całkowita długość ścieŝki wynosi 19,8 km. Liczący prawie 20 km "SMOK" łączy w sobie dwa wątki - historyczny i przyrodniczy. Pierwszy to dwa cmentarze wojenne z okresu I i II wojny światowej; unikatowy cmentarz "choleryczny" z 1914 roku; bunkry i transzeje z czasów ostatniej wojny; oraz fragmenty granicy polsko-niemieckiej sprzed 1939 roku. Wątek przyrodniczy to przystanki z tablicami obrazującymi funkcjonowanie lasu i rzeźbę terenu z układem moreny czołowej. Na trasie spotykamy teŝ koryto epizodycznej rzeki wypływającej z j. Kopcze (rzeka ta była wyschnięta od roku 1988 aŝ do 2002, kiedy jej koryto ponownie napełniło się wodą). Początek ścieŝki znajduje się na parkingu przy przystanku kolejowym w Leszkowie. Stąd jedziemy w kierunku torów linii kolejowej z Piły do Bydgoszczy, mijając po drodze wspomniane cmentarze wojenne. Za przejazdem jedziemy dalej prosto wyraźną, leśną drogą. Mijając cmentarz "choleryczny" docieramy w rejon szosy Piła - Bydgoszcz. Tu skręcamy ostro w prawo i jedziemy dalej wyraźną drogą, by po kilku kilometrach dotrzeć do szosy Piła - Kaczory. Wraz z nią przejeŝdŝamy pod linią kolejową i jedziemy wzdłuŝ koryta rzeki

18 18 epizodycznej. Na tym etapie szlak kilkakrotnie zbacza z głównej drogi, by ostatecznie doprowadzić nas do Kaliny. Ostatnim etapem jest miejsce biwakowe ze smokiem, od którego wzięła się nazwa ścieŝki. 2) Kręta Koło Białośliwia całkowita długość ścieŝki wynosi 6,5 km. "Kręta" to niewielka ścieŝka rowerowa połoŝona w pobliŝu Białośliwia. Na jej trasie oprócz obcowania z przyrodą mamy teŝ do czynienia z historią regionu - spory odcinek trasy biegnie wzdłuŝ torów kolejki wąskotorowej. Kolejka ta powstała pod koniec XIX w; na potrzeby przemysłu cukrowniczego. Jej sukcesywna rozbudowa dała ostatecznie ponad 150 km linii, co spowodowało, iŝ jest to najdłuŝsza kolejka o rozstawie szyn 600 mm. Od roku 2001 jest ona pod opieką Towarzystwa Wyrzyska Kolejka Powiatowa, zrzeszającego sympatyków kolejek wąskotorowych z regionu. Początek trasy usytuowany jest w miejscu przecięcia torami kolejki ul. Strzeleckiej. Udajemy się stąd w kierunku północnym wzdłuŝ torów. Po dotarciu do niewielkiego zbiornika wodnego na rzeczce Białośliwce skręcamy w lewo i przekraczając rzeczkę zagłębiamy się w las. Zataczamy łuk i ponownie spotykamy się z rzeczką. Teraz wzdłuŝ jej brzegu docieramy w pobliŝe miejsca startu. Na trasie umieszczonych jest kilkanaście przystanków z tabliczkami w kształcie stylizowanych kapliczek nadrzewnych, z których moŝna dowiedzieć się wiele ciekawego o lasach, przez które ścieŝka przebiega. 3) Dębowa Góra Koło Osieka nad Notecią całkowita długość ścieŝki wynosi 9,5 km. Leśna ścieŝka rowerowa Dębowa Góra" przebiega w kompleksie leśnym najwyŝszego wzniesienia okolic Wyrzyska i Osieka - Dębowej Góry (192 m n.p.m.). Łączy w sobie tematykę przyrodniczą z archeologiczną - w czasie wycieczki poznajemy piękno lasu i masywu Dębowej Góry oraz dawne dzieje tych ziem na przykładzie cmentarzyska kurhanowego z wczesnego średniowiecza. Spotykamy tu dwa rodzaje kopców kurhanowych:

19 19 wcześniejsze z okresu IX-XI wiek (u podstawy kwadratowe) i późniejsze z XII i XIII wieku (u podstawy owalne). ŚcieŜka ma kształt pętli z odgałęzieniami na Dębową Górę i do cmentarzyska. Jej początek i koniec znajduje się przy drodze z Osieka do ŁobŜenicy, nieco na zachód od drogi łączącej Wyrzysk z Osiekiem. Szlak wiedzie nas zarówno drogami jak i ścieŝkami leśnymi poprzez rezerwat przyrody "Zielona Góra". Na całej trasie usytuowane są tablice informacyjne i miejsca odpoczynku. 4) ŚcieŜka koło Ługów Ujskich Całkowita długość ścieŝki wynosi 13 km. Najmłodszą, bo otwartą w czerwcu 2006 roku ścieŝką, jest szlak usytuowany w rejonie pomiędzy Piłą a Ługami Ujskimi. ŚcieŜka ta ma kształt pętli, z odnogą w kierunku nadleśnictwa Zdrojowa Góra. Szlak koloru czerwonego wiedzie nas leśnymi dróŝkami, zaś na spotykanych po drodze tablicach dydaktycznych dowiadujemy się wiele ciekawostek z Ŝycia lasu. PoniŜszy rysunek przedstawia szlaki rowerowe na terenie Powiatu Pilskiego. Źródło: M.Maciaszek, K.Piotrowski, Szlaki turystyczne powiatu pilskiego, Wydawnictwo Nice.

20 Istniejący stan dróg rowerowych na terenie Powiatu Pilskiego. Sieć dróg rowerowych w m. Piła posiada łącznie długość 9,0 km. Na drogach powiatowych zamiejskich drogi rowerowe nie występują. Istniejące chodniki przy tych drogach nie spełniają wymogów technicznych ciągów rowerowych i pieszo-rowerowych. 13. Planowane drogi rowerowe w m. Piła. 5 1) Drogi rowerowe główne w obszarze śródmiejskim: Al. Jana Pawła II i pl. Powstańców Warszawy długość planowanej drogi rowerowej 0,4 km. Odcinek ten ma duŝe znaczenie w obsłudze miejskiego ruchu rowerowego gdyŝ łączy wszystkie drogi rowerowe główne, leŝące w północno- -wschodniej i południowo-zachodniej części miasta. Dla potrzeb ruchu rowerowego planowane jest wykorzystanie chodnika leŝącego po stronie południowej jezdni. Jako tymczasowe rozwiązanie planowane jest dokonanie podziału istniejącego chodnika na część przeznaczoną dla ruchu pieszego i rowerowego. Al. Piastów i pl. Konstytucji 3 Maja długość planowanej drogi rowerowej 1,0 km. Układ tych dróg rowerowych potraktowany został łącznie w funkcjonalną całość. Na obu chodnikach wiaduktu wyznaczone są ciągi pieszo-rowerowe. Docelowo planowane jest tu wyznaczenie dwukierunkowych dróg dla rowerów. Wykorzystując przestrzeń istniejącego chodnika w Al. Piastów planowane jest wykonanie dróg rowerowych po obu stronach jezdni. 5 Opracowano na podstawie: Pracownia Projektów Komunikacyjnych i Architektury Krajobrazu w Poznaniu Andrzej Billert, Koncepcja organizacji ścieŝek rowerowych w powiązaniu z układem komunikacyjnym miasta Piły, Poznań 2000

21 21 Jako rozwiązanie tymczasowe planowane jest wydzielenie w istniejących chodnikach dwukierunkowych dróg rowerowych. Ul. Siemiradzkiego długość planowanej drogi rowerowej 0,8 km. W ul. Siemiradzkiego pomiędzy al. Poznańską a ul. Wysoką zachodni chodnik oznakowany jest jako droga rowerowo-piesza. W dalszej części tej ulicy istnieje moŝliwość poszerzenia chodnika i dostosowania go do parametrów ciągu pieszo-rowerowego tylko po stronie wschodniej dlatego teŝ planuje się przebieg drogi rowerowej po tej stronie. Al. Poznańska długość planowanej drogi rowerowej 1,8 km. Al. Poznańska posiada obustronnie chodniki bitumiczne. Z uwagi na brak moŝliwości poszerzenia chodnika od strony wschodniej planuje się przebieg drogi rowerowej w miejscu chodnika zachodniego. Tymczasowo planuje się wykonanie w obu chodnikach pasa dla jednokierunkowego ruchu rowerowego. Ul. Drygasa, pl. 9 Maja, ul. Ceglana, ul. St. śeromskiego długość planowanej drogi rowerowej 1,7 km. Planowana droga rowerowa przebiega istniejącymi chodnikami. Ul. Boh. Stalingradu i al. Wojska Polskiego długość planowanej drogi rowerowej 2,5 km. W ciągu ul. Boh. Stalingradu planuje się drogę rowerową z wykorzystaniem chodnika leŝącego po południowej stronie ulicy. Przebieg drogi rowerowej wzdłuŝ Al. Wojska Polskiego w ramach istniejących chodników. Ul. H. Dąbrowskiego most Łokietka, Al. Wyzwolenia ul. Kazimierza Wielkiego długość planowanej drogi rowerowej 4,2 km. Trasa ta ma zintegrowany charakter łącząc Śródmieście z nowym osiedlem Koszyce. Planowana droga rowerowa przebiega po odcinkach juŝ istniejących. Propozycje projektowe dotyczą tylko ul. H. Dąbrowskiego. Ul. Kossaka długość istniejącego miejskiego odcinka drogi rowerowej 2,5 km.

22 22 Ul. Bydgoska długość planowanej drogi rowerowej 2,4 km. Planowana jest droga rowerowa na odcinku od Pl. Powst. Warszawy do przejazdu kolejowego w przestrzeni istniejących chodników. Na dalszym odcinku planuje się w ramach rozwiązania docelowego zintegrowanie drogi rowerowej z chodnikiem. 2) Drogi rowerowe zbiorcze: Ul. W Sikorskiego, Śródmiejska, Ossolińskich długość planowanej drogi rowerowej 1,1 km. Ul. Teatralna Pl. St. Staszica długość planowanej drogi rowerowej - 0,3 km. Reprezentacyjny charakter Pl. St. Staszica i przyległej do niego ul. Teatralnej pozwalają na wprowadzenie na tym obszarze strefy ograniczonej prędkości do 30 km/h i wspólne uŝytkowanie jezdni przez rowery i samochody. Ul. M. Konopnickiej długość planowanej drogi rowerowej 0,5 km. Droga rowerowa planowana jest w ramach przestrzeni istniejących chodników. Ul. 14 Lutego długość planowanej drogi rowerowej 0,5 km. Planuje się wykorzystanie istniejących chodników do wyznaczenia na nich dwóch jednokierunkowych dróg rowerowych. Ul. 11 Listopada, Browarna długość planowanej drogi rowerowej 0,8 km. Nie istnieje moŝliwość wyznaczenia w ul. 11 Listopada pasów dla ruchu rowerowego. Planuje się ograniczenie prędkości na całej długości ulicy. Ul. Wodna wyspa ul. J. RóŜyckiego długość planowanej drogi rowerowej 2,0 km. Planuje się wykorzystanie dla ruchu rowerowego drogi parkowej biegnącej w terenie zielonym znajdującym się po stronie wschodniej ul. Wodnej.

23 23 Droga rowerowa w ul. RóŜyckiego łączy się z drogami rowerowymi na wyspie. Planuje się wprowadzenie na długości ulicy mieszanego ruchu rowerowo-samochodowego. główna obwodowa droga rowerowa Droga rowerowa w ul. J. Bema, przez planowany most na rzece Gwdzie, w ulicach: F. Nowowiejskiego, I. Paderewskiego, Boh. Stalingradu, F. Chopina, Ceglana, M. Buczka, S. Okrzei,, Z. Kusocińskiego, 14 Lutego, Okólnej, Głuchowskiej i J. Bema (nowej) długość planowanej drogi rowerowej 7,5 km. Ul. PodchorąŜych długość planowanej drogi rowerowej 1,5 km. Al. Wyzwolenia długość planowanej drogi rowerowej 0,8 km. Planowana jest droga rowerowa na odc. od Al. Powst. Wlkp. do ul. Śniadeckich. J. Lelewela, H. Rodakowskiego, J. Chełmońskiego długość planowanej drogi rowerowej 1,7 km. Ul. A. Mickiewicza, M. Reja, J. Słowackiego, B. Trentowskiego przez tereny zielone połoŝone przy ul. Ceglanej długość planowanej drogi rowerowej 1,8 km. Trasa rowerowa prowadzona tymi ulicami tworzy spójny ciąg rowerowy łącząc drogi rowerowe w Al. Wojska Polskiego, ul. St. śeromskiego i M. Buczka. Ul. Wiosny Ludów długość planowanej drogi rowerowej 0,9 km Z uwagi na brak moŝliwości wydzielenia w tej ulicy drogi rowerowej planuje się wprowadzenie wspólnego ruchu rowerowo-samochodowego na jezdni. Ul. H. Siemiradzkiego oraz ul. Rydygiera długość planowanej ścieŝki rowerowej 2,7 km. Ul. Motylewska długość planowanej drogi rowerowej 1,0 km. Al. Powstańców Wlkp. długość planowanej drogi rowerowej 2,4 km.

24 24 3) Drogi rowerowe dojazdowe: Al. Wyzwolenia (odc. od K. Wielkiego do Al. Niepodległości) istniejąca droga rowerowa o długości 0,4 km. Ul. Daleka długość planowanej drogi rowerowej 0,4 km. Ul. Królowej Jadwigi, Jagiellońska długość planowanej drogi rowerowej 1,0 km. Ul. Paderewskiego (odc. między ul. RóŜana Droga a ul. Nowowiejskiego) - - istniejąca droga rowerowa o długości 0,6 km. Ul. RóŜana Droga długość planowanej drogi rowerowej 0,3 km. Ul. Boya śeleńskiego długość planowanej drogi rowerowej 1,5 km. Ul. Dzieci Polskich długość planowanej drogi rowerowej 0,4 km. Ul. Ks. J. Popiełuszki długość planowanej drogi rowerowej 1,5 km. Droga rowerowa w ulicy wewnętrznej związanej z zabudową mieszkaniową przy ul. O.M. Kolbe długość planowanej drogi rowerowej 0,2 km. Ul. Piekarska długość planowanej drogi rowerowej 0,2 km. Ul. Budowlanych długość planowanej drogi rowerowej 0,4 km. Al. Niepodległości długość planowanej drogi rowerowej 0,5 km. Droga rowerowa na wyspie długość planowanej drogi rowerowej - 0,3 km. Ul. J. Kilińskiego długość planowanej drogi 0,3 km. Ul. Rynkowa długość planowanej drogi rowerowej 0,4 km, Ul. 1 Maja, M. Buczka, St. Okrzei długość planowanej drogi rowerowej - 1,0 km. Ten ciąg dróg rowerowych rozpatrywany jest łącznie poniewaŝ stanowi część systemu integralnie związanego z drogami rowerowymi głównymi i zbiorczymi. Ul. Ceglana, Warsztatowa i W. Reymonta długość planowanej drogi rowerowej 0,7 km.

25 25 Droga rowerowa w Bulwarach Chatteleroult i w drodze łączącej bulwary z Pl. St. Staszica długość drogi 1,4 km. Ul. J. Korczaka, Lipowa, M. Kasprzaka długość planowanej drogi rowerowej 1,2 km. Zestawienie długości planowanych dróg rowerowych Drogi rowerowe główne - 17,3 km Drogi rowerowe zbiorcze - 25,5 km Drogi rowerowe dojazdowe - 12,7 km Razem - 55,5 km Drogi rowerowe istniejące (9,0 km) stanowią 16,2% planowanej sieci. 14. Planowane drogi rowerowe przy drogach powiatowych zamiejskich na terenie Powiatu Pilskiego. Jako, Ŝe wymagania dotyczące ruchu rowerowego i samochodowego są róŝne w opracowaniu zaproponowano stworzenie niezaleŝnego układu dla uŝytkowników dróg rowerowych. Dla potrzeb niniejszego opracowania przyjęto podział dróg na główne i zbiorcze. Podział ten nie jest związany z kategorią drogi publicznej lecz z lokalnymi uwarunkowaniami i docelowym znaczeniem drogi rowerowej. Propozycje przebiegu i kategorie dróg rowerowych przedstawia mapa Powiatu Pilskiego umieszona na następnej stronie.

26 26 LEGENDA - główna droga rowerowa w ciągu drogi wojewódzkiej nr główne powiatowe drogi rowerowe - zbiorcze powiatowe drogi rowerowe

27 27 Tak przyjęta koncepcja budowy dróg rowerowych pozwala na dokonanie następującego podziału: 1) Drogi rowerowe główne a) pierwszą drogę rowerową tworzy ciąg będący połączeniem miasta Piły z m. Ruda k. Wyrzyska. Od m. Kaczory planowana droga rowerowa przebiega wzdłuŝ obwodnicy południowej Powiatu Pilskiego. Odcinek od m. Ujście do m. Kaczory zaliczony został do kategorii dróg zbiorczych poniewaŝ dla potrzeb ruchu rowerowego miał on będzie nieco inne znaczenie. Pierwszą główną drogę rowerową tworzą następujące odcinki: Piła (ul. Wawelska) - Kaczory o długości 5,533 km. Odcinek ten przebiega wzdłuŝ drogi powiatowej nr 1229P. Kaczory-Miasteczko Krajeńskie o długości 9,39 km. Odcinek ten przebiega wzdłuŝ drogi powiatowej nr 1180P. Miasteczko Krajeńskie-Białośliwie o długości 9,65 km. Odcinek ten przebiega wzdłuŝ drogi powiatowej nr 1180P. Białośliwie-Osiek n./not. o długości 11,75 km. Odcinek ten przebiega wzdłuŝ drogi powiatowej nr 1180P. Osiek n./not.-ruda o długości 4,27 km. Odcinek ten przebiega wzdłuŝ drogi powiatowej nr 1180P (do m. Dąbki) i 1191P (Dąbki-Ruda). I powiatowa droga rowerowa wpisuje się w istniejący przebieg szlaku rowerowego Międzynarodowa Trasa Rowerowa EuroRoute R-1 na odcinku Kaczory-Ruda. b) drugą drogę rowerową tworzy ciąg będący połączeniem miasta Piły (od strony Jeziora Płotki) z m. Dziunin. Droga ta przebiega wzdłuŝ planowanej obwodnicy północnej Powiatu Pilskiego na odcinku od m. Piła do m. Kruszki i od m. ŁobŜenica do m. Dziunin.

28 28 Drugą główna drogę rowerową tworzą następujące odcinki: Piła (J. Płotki) - Zelgniewo o długości 6,630 km. Odcinek ten przebiega w ciągu drogi powiatowej nr 1177P. Zelgniewo-Rudna o długości 4,4 km. Odcinek ten przebiega w ciągu drogi gminnej. Rudna-Wysoka o długości 5,078 km. Odcinek ten przebiega w ciągu drogi powiatowej nr 1182P (od skrzyŝowania z 1160P do skrzyŝowania z drogą gminną w m. Rudna) i 1060P (odc. Rudna- -Wysoka).

29 29 Wysoka-Czajcze-Kijaszkowo-Kruszki o długości 9,5 km. Odcinek ten przebiega w ciągu drogi powiatowej nr 1197P. Kruszki Wiktorówko o długości 4,14 km. Odcinek ten przebiega w ciągu drogi powiatowe nr 1197P. Wiktorówko ŁobŜenica o długości 3,846 km. Odcinek ten przebiega w ciągu drogi powiatowej nr 1198P.

30 30 ŁobŜenica-Liszkowo-Dębno-Dziunin o długości 11,746 km. Odcinek ten przebiega w ciągu drogi powiatowe nr 1205P. II powiatowa droga rowerowa wpisuje się w istniejący przebieg szlaku czerwonego (PI 7007c) na odcinku Piła-Zelgniewo. Do kategorii dróg głównych zaliczyć naleŝy równieŝ drogę rowerową prowadzącą wzdłuŝ drogi wojewódzkiej nr 179 na odcinku Piła-Szydłowo. Droga rowerowa prowadząca wzdłuŝ z Al. Wojska Polskiego ujęta została w strategii budowy dróg rowerowych dla m. Piły. Nasza propozycja jest naturalnym przedłuŝeniem, prowadzącym do m. Szydłowo. Połączy ona zbiorcze drogi rowerowe prowadzące do Zawady, St. Łubianki i Skrzatusza.

31 31 2) Drogi rowerowe zbiorcze a) Skrzatusz-Szydłowo o długości 5,091 km. Droga ta przebiega w ciągu drogi powiatowej nr 1170P i 1168P. Stanowi połączenie m. Skrzatusz z główną drogą rowerową przebiegają przez m. Szydłowo. b) Stara Łubianka-Zawada-Szydłowo o długości 10,031 km. Droga ta przebiega w ciągu drogi powiatowej nr 1166P. Stanowi połączenie m. Szydłowo droga wojewódzka nr 179 z m. Stara Łubianka droga krajowa nr 10.

32 32 c) Zawada-Piła (ul. Kamienna) o długości 1,981 km. Droga ta przebiega w ciągu drogi powiatowej nr 1173P. d) Piła (ul. Wyspiańskiego)-Kotuń-Cyk-Dolaszewo o długości 7,735 km. Droga ta przebiega w ciągu drogi powiatowej nr 1159P (Piła-Kotuń) i 1164P (Kotuń-Dolszewo). Stanowi ona połączenie z główną drogą rowerową przebiegają wzdłuŝ drogi wojewódzkiej nr 179 na odc. Piła-Szydłowo.

33 33 e) Wysoka-Grabówno o długości 7,273 km. Droga ta przebiega w ciągu drogi powiatowej nr 1184P. Stanowi ona połączenie m. Wysoka z drogą krajową nr 10. f) Grabówno-Miasteczko Krajeńskie o długości 4,409 km. Droga ta przebiega w ciągu drogi powiatowej nr 1182P. Stanowi ona połączenie m. Grabówno (droga krajowa nr 10) z m. Miasteczko Krajeńskie i łączy się z drogą rowerową główną przebiegającą wzdłuŝ obwodnicy południowej powiatu.

34 34 g) Czajcze-Młotkowo-Jeziorki Kosztowskie-NieŜychowo-Białośliwie o długości 11,942 km. Droga ta przebiega w ciągu drogi powiatowej nr 1186P. Stanowi ona połączenie drogi rowerowej głównej Wysoka-Czajcze- Kijaszkowo-Kruszki, dalej przez m. NieŜychowo (droga krajowa nr 10) z m. Białośliwie (droga wojewódzka nr 190).

35 35 h) Glesno-Wyrzysk o długości 3,704 km. Droga ta przebiega w ciągu drogi powiatowej nr 1192P. Stanowi ona połączenie m. Glesno z m. Wyrzysk (droga krajowa nr 10). i) Ujście-Byszki-Dziembowo-Kaczory o długości 16,65 km. Droga ta przebiega w ciągu drogi powiatowej nr 1160P (Ujście-Dziembowo) i 1177P (Dziembowo-Kaczory). Przedmiotowy odcinek przebiega wzdłuŝ drogi stanowiącej ciąg obwodnicy południowej Powiatu Pilskiego. Łączy m. Ujście (droga krajowa nr 11) z m. Kaczory.

36 36 j) Wiktorówko-ŁobŜenica o długości 3,635 km. Droga ta przebiega w ciągu drogi powiatowej nr 1052P (Wiktorówko-droga nr 1038P Osowo-ŁobŜenica) i 1038P (w m. ŁobŜenica od skrzyŝowania z drogą nr 1052P do skrzyŝowania z ul. Sikorskiego).

37 37 k) Nowa Wieś Ujska o długości 0,838 km. Droga ta przebiega w ciągu drogi powiatowej nr 1175P. Zadanie to umieszczone jest w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym Powiatu Pilskiego do realizacji na rok 2008 pn. Budowa chodnika przy drodze powiatowej w Nowej Wsi Ujskiej. Z uwagi na parametry budowanego chodnika istniała będzie moŝliwość wydzielenia drogi dla rowerów. l) Ługi Ujskie o długości 1,175 mb. Droga ta przebiega w ciągu drogi powiatowej nr 1329P. Łączy miejscowość Ługi Ujskie z drogą krajową nr 11. Zadanie to umieszczone jest w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym Powiatu Pilskiego do realizacji na rok 2008 pn. Budowa ścieŝki rowerowej w Ługach Ujskich.

38 38 BIBLIOGRAFIA 1. Kopta T., Rower w ruchu drogowym, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa Maciaszek M., Piotrowski K., Szlaki turystyczne powiatu pilskiego, Wydawnictwo Nice. 3. Malasek J., Obsługa komunikacyjna centrów miast, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa Mrozowski W., Projektowanie dróg i ulic, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa Podolski J., Transport w miastach, Wydawnictwo Komunikacji i Łączności, Warszawa Pracownia Projektów Komunikacyjnych i Architektury Krajobrazu w Poznaniu Andrzej Billert, Koncepcja organizacji ścieŝek rowerowych w powiązaniu z układem komunikacyjnym miasta Piły, Poznań Rozporządzenie Ministrów Infrastruktury oraz Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie znaków i sygnałów drogowych z dnia 31 lipca 2002 r. (Dz.U. Nr 170, poz. 1393). 8. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie z dnia 2 marca 1999 r. (Dz.U. Nr 43, poz. 430).