S P R A W O Z D A N I E D O ĆWICZENIA X 1 D E B Y E A SCHERRERA W Y Z N A C Z A N I E S T A Ł E J S I E C I M E T O DĄ.
|
|
- Miłosz Czerwiński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 S P R A W O Z D A N I E D O ĆWICZENIA X 1 W Y Z N A C Z A N I E S T A Ł E J S I E C I M E T O DĄ D E B Y E A SCHERRERA
2 Wyznaczanie stałej sieci metodą Debey a Scherrera, 9 listopada 004 r. Celem doświadczenia było wyznaczenie stałej sieci miedzi oraz sproszkowanej soli o strukturze typu NaCl. Wyznaczanie stałych sieci dokonano metodą Debye a Scherrera, tj. wykonano debajogramy obu substancji, a następnie na podstawie odległości między liniami obliczono stałe sieci. Wszystkie obliczenia wykonano najpierw dla miedzi, celem sprawdzenia słuszności metody, a dopiero później przeanalizowano dane dotyczące nieznanej soli. W opisie jednak sposób wykonania doświadczenia oraz wyniki przedstawiam równolegle dla miedzi i dla soli. WSTĘP TEORETYCZNY a) Promienie X W przeprowadzonym doświadczeniu wykorzystano właściwości promieni rentgenowskich. Promienie rentgenowskie to fale elektromagnetyczne, czyli jest to promieniowanie tego samego rodzaju co światło widzialne lub fale radiowe, ale o znacznie krótszej fali. Długości fal promieniowania rentgenowskiego leżą w zakresie od nm do 0,01-1 pm (są to granice umowne). W ogólności promieniowanie elektromagnetyczne wzbudzane jest przez poruszające się ruchem przyśpieszonym ładunki elektryczne. Tak więc źródłem fal elektromagnetycznych może być ocsylacja dipola, przyśpieszanie cząstek naładowanych w akceleratorach, oscylator atomowy (wytwarzający promieniowanie termiczne) lub hamowanie elektronów w polu jądra. Ten ostatni sposób powoduje wytwarzanie promieni rentgenowskich. Użyta w doświadczeniu lampa rentgenowska działa właśnie na zasadzie hamowania elektronów w polach jąder anody. Promieniowanie wytworzone w ten sposób ma widmo ciągłe. Widmo to posiada granicę krótkofalową oraz asymptotyczny spadek natężenia do zera od strony większych długości fal. Jeżeli napięcie lampy przekroczy pewną wartość (rzędu 5-35 kv) to oprócz widma ciągłego pojawia się promieniowanie charakterystyczne, którego natężenie jest dużo większe. Powstaje ono w dwóch etapach: 1) elektrony bombardujące przekazują swoją energię kinetyczną atomom anody, z czym wiąże się ich jonizacja, ) elektrony z wyższych poziomów energetycznych przechodzą na poziomy niższe emitując widmo charakterystyczne. Widmo charakterystyczne jest tworzone przez kilka linii. W pracach dyfrakcyjnych stosuje się najczęściej linie: K, K 1 i K β. 1 b) Kryształy Kryształ to ciało stałe, w którym atomy są uporządkowane w motyw periodycznie powtarzający się w trzech wymiarach. Kryształ opisuje się jako zbiór jednakowych komórek elementarnych odzielonych od siebie płaszczyznami sieciowymi. W zależności od kształtu komórki elementarnej każdy kryształ można zaklasyfikować do jednego z siedmiu układów Rys. 1. Komórka elementarna krystalograficznych: regularny, tetragonalny, rombowy, romboedryczny, heksagonalny, jednoskośny, trójskośny. Komórka elementarna może być scharakteryzowana przez 6 parametrów: kąty, β, γ oraz długości boków a, b, c. Substancje badane w doświadczeniu należą do układu krystalograficznego regularnego, tj. = β = γ = 90º oraz a = b = c. c) Dyfrakcja Promienie rentgenowskie stosowane w krystalografii mają długość fali leżącą w zakresie rzędu 0,5,5 Å. Taka długość fali pozwala na obserwację zjawiska dyfrakcji na kryształach, gdzie płaszczyzny sieciowe są oddalone o ten sam rząd wielkości. Dyfrakcja na kryształach jest w zasadzie tym samym zjawiskiem, które można zaobserwować na układzie szczelin.
3 Wyznaczanie stałej sieci metodą Debey a Scherrera, 9 listopada 004 r. Aby dyfrakcja miała miejsce musi zostać spełniony warunek Wulfa-Bragga: gdzie: d odległość miedzypłaszczyznami sieciowymi θ kąt między promieniem padającym a płaszczyzną sieciową λ długość fali padającej n rząd maksimum dyfrakcyjnego. We wzorze powyższym wprowadza się oznaczenie: Wtedy mamy: Wzór ten znany jest również pod krótszą nazwą prawo Bragga. d 'sinθ = nλ (1) d' d = () n d sinθ = λ (3) Rysunek d) Meteda Debye a Scherrera Metoda Debye a Scherrera jest jedną z głównych odmian metody proszkowej. Wiązka promieni rentgenowskich odbija się od płaszczyzn sieciowych ustawionych względem wiązki pod kątem spełniającym prawo Bragga. Sproszkowany preparat posiada kryształy o wielu różnych orientacjach dzięki czemu otrzymuje się promienie odbite od różnych płaszczyzn. Za preparat proszkowy rozumie się tutaj proszek w znaczeniu dosłownym jak również preparat polikrystaliczny. Doświadczenie wykonano za pomocą kamery debajowskiej. Spośród trzech sposobów zakładania kliszy posłużono się metodą Straumanisa, tj. błona fotograficzna miała dwa otwory, które zostały założone na kolimator i pochłaniacz wiązki pierwotnej. Dzięki zastosowaniu tej metody późniejsze obliczenia nie były obarczone błędem spowodowanym kurczeniem się kliszy. Błona otaczała preparat dookoła, a więc każdy stożek interferencyjny utworzył po dwa prążki na błonie. Odległości pomiędzy prążkami pochodzącymi od tego samego stożka (S) były podstawą do obliczenia stałej sieci. 3
4 Wyznaczanie stałej sieci metodą Debey a Scherrera, 9 listopada 004 r. Rys. 3. Debajogram Rys. 4. Schemat kamery Pierwszych krokiem w analizie otrzymanych danych było przeliczenie odległości pomiędzy prążkami na kąty θ (kąt rozwarcia stożka pochodzącego od danej płaszczyzn sieciowych wynosi 4θ). Do tego celu posłużono się wzorami: π Sπ θ = dla promieni zwrotnych (4a) W Sπ θ = dla promieni przechodzących (4b) W W obliczeniach uwzględniono błąd θ zadany wzorem (wynikającym ze wzoru na propagację małych błędów): czyli θ θ θ = S + W (5) S W π S S W θ = +. (6) W W POMIAR ODLEGŁOŚCI MIĘDZY PRĄŻKAMI Po wywołaniu i utrwaleniu obrazu z prążkami dyfrakcyjnymi zmierzono odległości między nimi. Kolejnymi liczbami oznakowano linie dyfrakcyjne uzyskane na zdjęciu. Postarano się podpisać wszystkie widoczne linie, nawet te, które były bardzo mało widoczne, jak również rozróżniano linie występujące w parach, o ile dało się stwierdzić, ze któraś linia jest podwójna. Niestety nie wszystkie zauważone gołym okiem prążki można było precyzyjnie zlokalizować na dobajogramie za pomocą komparatora. Na debajogramie miedzi stwierdzono wystąpienie 33 prążków dyfrakcyjnych, natomiast na debajogramie soli prążków było 56. Położenie prążków na kliszy zebrano w Tabeli nr 1a i 1b (na końcu pracy). 4
5 Wyznaczanie stałej sieci metodą Debey a Scherrera, 9 listopada 004 r. Odpowiednie pary prążków, które zostały utworzone przez ten sam stożek interferencyjny, oraz odległości między nimi zebrano w Tabeli a i b (poniżej). Pomiary wykonano dwukrotnie. Odległości S zostały zmierzone z dokładnością 0,001 mm. Wielkość S, użyta do późniejszych obliczeń jest średnią arytmetyczną wielkości uzyskanych z pomiarów, natomiast błąd S jest odchyleniem standardowym średniej. Tabela a (Cu) Seria pomiarowa 1.. Numery prążków S [mm] S [mm] 1 i 18 79,80 79,774 i 17 74,359 74,41 3 i 16 66,06 66,90 4 i 15 50,791 50,741 5 i 14 45,590 45,576 6 i 13 43,701 43,673 7 i 1 39,44 39,53 8 i 11 13,987 13,95 9 i 10 13,145 13,076 0 i 33 83,447 84,410 1 i 3 65,69 65,5 i 31 6,676 6,759 3 i 30 61,010 60,757 4 i 9 43,7 43,39 5 i 8 35,155 36,15 6 i 7 34,93 34,383 Tabela b (sól) Seria pomiarowa 1.. Numery prążków S [mm] S [mm] 1 i 36 78,309 78,415 i 35 74,391 74,480 5 i 3 6,114 6,167 6 i 31 58,580 58,490 7 i 30 55,450 55,57 8 i 9 4,816 4,81 9 i 8 38,458 38, i 7 35,490 36, i 6 34,008 34,134 1 i 5 31,537 31, i 4 9,16 8,98 14 i 3 6,89 6, i 3,575 3,69 16 i 1 17,47 18,80 17 i 0 13,551 13, i 56 85,766 85, i 55 84,9 84, i 54 74,016 74, i 53 71,786 71, i 5 70,35 70,10 4 i 51 5,655 5, i 50 4,095 41, i 49 35,697 35,99 46 i 47 14,651 14,667 POMIAR WIELKOŚCI W Za pomocą komparatora zmierzono odległość W, tj. odległość na kliszy pomiędzy otworami na kolimator i pochłaniacz wiązki pierwotnej. Sposób wykonania tego pomiaru zamieszczam w uzupełnieniu na końcu pracy. Obliczono, że: W = (90,176 ± 0,00) mm IDENTYFIKACJA LINII DYFRAKCYJNYCH Ponieważ promieniowanie użyte w doświadczeniu nie było monochromatyczne, to do poprawnych obliczeń należało ustalić jakie długości fal przyczyniły się do powstania kolejnych prążków. W promieniowaniu występowały następujące (istotne) długości fal: K =1, Å K = 1,54439 Å K = 1,39 β 1 Å Jeżeli prążki pochodzące od K i K 1 nie były rozdzielone, to przyjęto wartość: 5
6 Wyznaczanie stałej sieci metodą Debey a Scherrera, 9 listopada 004 r. K = 1,54178 Å Jest to wartość średnia, uwzględniająca natężenie poszczególnych długości fal, mianowicie udział K jest dwukrotnie wyższy niż K 1. Ponadto wykorzystano fakt, że refleks, który przypuszczalnie pochodził od długości K β spełniał równanie: K K β sin θ = sin β θ (7) WSKAŹNIKOWANIE ZDJĘCIA Dla każdej uśrednionej wartości S obliczono ze wzorów 4a i 4b odpowiadające im wartości kąta θ czyli kąta między wiązką padającą a płaszczyzną sieciową. Następnie dla każdego kąta θ znaleziono sin θ oraz odpowiednie niepewności. Wyniki zamieszczam na końcu pracy w tabelach nr 3a i 3b. Niepewność sin θ obliczono ze wzoru: sin θ = (sin θ ) θ = sinθ cosθ θ θ (8) Wskaźnikowanie zdjęcia polegało na zidentyfikowaniu, która płaszczyzna sieciowa przyczyniła się do powstania poszczególnych prążków. Punktem wyjścia była równość: h sin + k θ + l Równość ta wynika z prawa Bragga oraz wzoru: sin θ λ = = s 4a a d =, (10) h + k + l który wiąże odległość międzypłaszczyznową ze stałą sieci oraz wskaźnikami danej płaszczyzny dla przypadku sieci regularnych. W powyższych wzorach: h,k,l wskaźniki płaszczyzny s = h + k + l a stała sieci d odległość między płaszczyznami Znajdując wartość s wykorzystano się fakt, że dla danego zdjęcia prawa strona równania (9) jest stała. Na wykresie półlogarytmicznym wykreślono wszystkie możliwe ilorazy sin θ / w funkcji sin θ. W ten sposób znaleziono iloraz, który występuje dla każdej ( ) s wartości sin θ. Poniżej przedstawiam poglądowy rysunek (dla przypadku ogólnego, tj. ilustrujący jedynie metodę). (9) 6
7 Wyznaczanie stałej sieci metodą Debey a Scherrera, 9 listopada 004 r. Wykres 1 Każda seria ( sin θ )/ s dla stałego sin θ jest oznaczona innym symbolem. Wartość pomiędzy przerywanymi liniami jest będzie prawdopodobnie szukanym ilorazem (dla przypadku miedzi i soli przebadanej przeze mnie metoda się sprawdziła). Znając iloraz sin θ / można było, korzystając z tablic znaleźć poszczególne wskaźniki. ( ) s Drugą, dokładniejszą metodą było przedstawienie zależności między odległością miedzypłaszczyznową, a stałą sieci. Skorzystano z równania d = h Jak widać dla danego refleksu wartość d jest funkcją parametru a. Dla stałego mianownika można tę zależność przedstawić w postaci prostej. A więc każdej sumie h + k + l odpowiada jedna prosta. Sporządzono więc wykres zależności d(a) dla a [0, 9] Å. W tej samej skali naniesiono również na wykres zmierzono wartości d (uzyskane ze wzoru 1 d = 0,5 λ sin θ powstałego po przekształceniu prawa Bragga). Używając programu graficznego przesuwano prostokąt z zaznaczonymi wartościami d w prawo i lewo, w taki sposób, aby wszystkie wartości d przecinały się z liniami wykresu. Znając w przybliżeniu stałą sieci można było już znaleźć sumy h + k + l. Dla soli nie wszystkie linie idealanie się pokryły i były na wykresie dwa takie miejsca, gdzie wiele linii przecinało się z wykresem. Poprawny iloraz znaleziono robiąc wykres a w funkcji sin (θ ) dla wszystkich kątów. Dla wartości a 4, punkty układały się w prostą z lepszym przybliżeniem niż dla a 6,3. W ten sposób znaleziono prawidłową wartość ilorazu. Wyniki wskaźnikowania zdjęć oraz identyfikacji linii przedstawiam w tabelach 4a i 4b. 7 a + k + l
8 Wyznaczanie stałej sieci metodą Debey a Scherrera, 9 listopada 004 r. Wykres Stałe sieci a zostały obliczone przy pomocy wzoru: oraz λ s a = (11) sinθ λ s cosθ a = θ (1) sin θ Dla miedzi pary prążków 8,11 oraz 9,10 dały wyniki, których nie można uznać właściwe. Przypuszcza się, że linie te pochodzą bądź to od zanieczyszczeń na próbce (w przypadku soli może być to otacząjący próbkę materiał) bądź z powodu niewłaściwie ustawionej próbki. Dla przypadku soli dodatkowymi prążkami powstałymi z powyższych przyczyn były pary 17, 0 oraz 16, 1. DOKŁADNE OBLICZENIE STAŁYCH SIECI Analizując wzór na błąd stałej sieciowej można zauważyć, że a maleje do zera gdy θ dąży do π/. Wtedy cosθ dąży do zera i całe wyrażenie również. A zatem do dokładnego znalezienia stałych sieciowych posłużono się tylko prążkami z obszaru odbicia zwrotnego, tj. tam, gdzie kąt θ jest największy (dla miedzi posłużono się wszystkimi wartościami a). Stałe sieciowe dla tych kątów wykreślono w funkcji sin θ i ekstrapolowano do punktu, gdzie sin θ = 1, czyli θ = π/. 8
9 Wyznaczanie stałej sieci metodą Debey a Scherrera, 9 listopada 004 r. Miedź Poniżej przedstawiam wykres z ekstrapolacją dla miedzi. Współczynniki ekstrapolowanej prostej wyniosły: c 1 = 0,0168 ± 0,0005 d 1 = 3,5988 ± 0,0004 Ekstrapolowana w ten sposób stała sieciowa wyniosła: a Cu = (3,6156 ± 0,0009) Å Wartość teoretyczna wynosi a t = 3,6153 Å, a zatem uzyskana wartość spełnia test trzech sigma (obszerniejszy komentarz wyników dalej). Sól Do ekstrapolowania prostej dla soli użyto siedmiu wartości a. Poniżej przedstawiam wykres. 9
10 Wyznaczanie stałej sieci metodą Debey a Scherrera, 9 listopada 004 r. Współczynniki ekstrapolowanej prostej wyniosły: c = 0,095 ± 0,005 d = 4,1866 ± 0,0017 Z równania otrzymanej prostej obliczono stałą sieciową dla nieznanej soli oraz jej niepewność. Otrzymano: a = (4,16 ± 0,004) Å Substancją o podobnej stałej sieciowej jest MgO, który ma a =,1 Å. Uzyskany wynik zgadza się z wartością teoretyczną gdyż trzech sigma pozostaje spełniony. DYSKUSJA WYNIKÓW Uzyskany dla miedzi wynik pozwolił stwierdzić, że metoda, której użyto jest dobra wynik jest bardzo dokładny. Jak widać na wykresie niektóre obliczone wartości a są obarczone bardzo dużym błędem. Błąd ten wynika ze sporego odchylenia standardowego średniej wartości S. To natomiast ma przyczynę w tym, że dwukrotny pomiar położeń prążków na kliszy dał znacząco inne wyniki. Odległości S różniły się w kilku przypadkach o dziesiąte części milimetra. Nie wynika to jednak z niestaranności pomiaru lecz z faktu, ze niektóre z prążków trudno było uchwycić w lunetce komparatora. Jednak jak wynika z przeprowadzonej analizy błędów, nie przeszkadza to w uzyskaniu dużej dokładności wyniku końcowego (między innymi dzięki uwzględnieniu tych błędów tj. wartości obarczone większym błędem miały mniejsze wagi). Pomiaru położeń na kliszy dokonano z dokładnością 0,001 mm. Komparator umożliwia pomiar z dokładnością 0,0001 mm. Jednak tak dokładny pomiar nie przyniósłby w tym 10
11 Wyznaczanie stałej sieci metodą Debey a Scherrera, 9 listopada 004 r. przypadku żadnego efektu skoro różnice pomiędzy seriami wynoszą 0,1 lub 0,01 mm. To, co z pewnością zmniejszyłoby niepewność ostatecznego wyniku to wykonanie kilku dodatkowych serii pomiarowych i uśrednienie ich. Na poprawność wykonania obliczeń dla przypadku miedzi miał również wpływ fakt, że prążki były dość ostre (w porównaniu z debajogramem soli). A ponieważ prążek miał mniejszą szerokość to można było precyzyjniej ustalić gdzie jest jego środek i tym samym lepiej zmierzyć jego położenie. Dodatkową rzeczą, która ułatwiła pomiar prążków miedzi, a utrudniła pomiar prążków soli była jasność kliszy. Debajogram miedzi był tylko lekko zaciemniony w obszarze promieni zwrotnych, natomiast debajogram soli jest w całości bardzo ciemny (szczególnie w obszarze promieni przechodzących) co bardzo utrudniało pomiar przy użyciu komparatora. Wynik uzyskany dla soli bardzo odbiega od wartości teoretycznej więcej niż dla miedzi. Jego niepewność jest cztery razy większa niż dla przypadku soli. Wskazuje to na to, że w precyzyjnych pomiarach stałej sieci dużą rolę odgrywają dokładne pomiary położeń prążków. Ponadto przesunięcie się wyniku dla soli o jednokrotność błędy wskazuje wystąpienie jakiegoś błędu systematycznego, jak na przykład nieprawidłowe umieszczenie próbki w kamerze (najbardziej prawdopodobne). Pomiary mogły być również zafałszowane z powodu stosunkowo dużych rozmiarów próbki oraz materiału, który ją pokrywał. Ponadto próbka mogła zawierać zanieczyszczenia, które spowodowały wystąpienie dodatkowych linii. Wszystkie oznaczenia użyte w opisie: S promień stożka interferencyjnego h,k,l wskaźniki Millera s suma h + k + l a stała sieci d odległość między płaszczyznami sieciowymi θ kąt między promieniem padającym a płaszczyzną sieciową λ długość fali padającej n rząd maksimum dyfrakcyjnego R promień kamery debajowskiej W odległość na kliszy pomiędzy środkami otworów na kolimator i pochłaniacz wiązki pierwotnej K 1 długość fali linii emisyjnej K miedzi (1,54056 Å) 1 K długość fali linii emisyjnej K miedzi (1,54439 Å) K β długość fali linii emisyjnej K β miedzi (1,39 Å) K średnia długość fali linii emisyjnej K i K 1 miedzi (1,54178 Å) Bibliografia: B.D.Cullity, Podstawy dyfrakcji promieni rentgenowskich, PWN 1964 Z. Bojarski, E. Łągiewka, Rentgenowska analiza strukturalna, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 1995 W załączeniu: Debajogram Cu oraz NaCl Notatki z pomiarów 11
12 Wyznaczanie stałej sieci metodą Debey a Scherrera, 9 listopada 004 r. U Z U P E Ł N I E N I E P O M I A R O D L E G Ł OŚCI MIĘDZY O T W O R A M I N A K O L I M A T O R I P O C H Ł A N I A C Z W IĄZ K I P I E R W O T N E J Z M I E R Z O N E W A R T OŚCI. Za pomocą komparatora zmierzono następujące wielkości: x 1 = (61,973 ± 0,001) mm y 1 = (5,51 ± 0,001) mm x = (14,717 ± 0,001) mm y = (15,09 ± 0,001) mm Ze wzorów: x = x x 1 y = y y 1 x = x 1 + x y = y 1 + y x + y W = 1 W = x + y otrzymano: oraz: ( ) x = (99,638 ± 0,00) mm y = (80,714 ± 0,00) mm W = (90,176 ± 0,00) mm 1
13 Tabela 1a (Cu) Nr prążka Seria pomiarowa 1.. Położenie [mm] Dla niektórych prążków nie podano położenia. Wynika to z tego, że za pomocą komparatora nie można było określić gdzie znajduje się prążek. We wszystkich obliczeniach prążki te zostały pominięte. Wszystkie pomiary zostały wykonane z niepewnością 0,001 mm Położenie [mm] 1 0,49 17,437 3,161 0, ,194 4, ,910 31, ,507 34, ,464 35, ,653 37, ,303 50, ,713 50, ,858 63, ,90 64,6 1 79,897 76, ,165 79, ,097 80, ,701 8, ,400 90, ,50 94, ,49 97, ,907 10, , , , , , , , , ,93 15, ,31 19, , , 7 167, , , , ,50 169, , , ,19 178, , , , , Prążki pochodzące od promieni przechodzących Prążki pochodzące od promieni zwrotnych Prążki pochodzące od promieni przechodzących Prążki pochodzące od promieni odbitych Tabela 1b (sól) Seria pomiarowa 1.. Nr Położenie [mm] Położenie [mm] prążka 1 11,040 19,549 13,005 1, ,373 3, ,974 5, ,109 7, ,836 9,49 7,396 30,96 8 8,765 37, ,979 39, ,90 40, ,175 41, ,451 43, ,610 44, ,06 45, ,311 46, ,089 49, ,93 51, ,844 65, ,336 67,9 61,886 70, ,315 71, ,77 73,6 5 65,988 74, ,183 75, ,410 77, ,437 77, ,581 80, ,846 86, ,416 87, ,3 89, ,396 95, ,349 97, , , , , , , ,11 11, , , ,709 1, ,086 17, , , ,77 141, ,43 155, ,05 166, , , , , , , , , , , , , ,86 191,467
14 Tabela 3a (Cu) Numery prążków S [mm] θ [rad] sin (θ ) 1 i 18 39,899 ± 0,011 0,69500 ± 0,0000 0,41009 ± 0,0000 i 17 37,195 ± 0,016 0,64791 ± 0,0007 0,3644 ± 0, i 16 33,14 ± 0,01 0,57699 ± 0, ,9758 ± 0, i 15 5,383 ± 0,01 0,4415 ± 0,000 0,18309 ± 0, i 14,79 ± 0,003 0,39701 ± 0, ,14951 ± 0, i 13 1,844 ± 0,007 0,38050 ± 0,0001 0,1379 ± 0, i 1 19,64 ± 0,00 0,34184 ± 0, ,1137 ± 0, i 11 6,985 ± 0,009 0,1167 ± 0, ,01473 ± 0, i 10 6,555 ± 0,017 0,11419 ± 0, ,0198 ± 0, i 33 41,964 ± 0,41 0,83981 ± 0, ,55431 ± 0, i 3 3,804 ± 0,04 0,99938 ± 0, ,70751 ± 0,00067 i 31 31,359 ± 0,01 1,0455 ± 0, ,73014 ± 0, i 30 30,44 ± 0,063 1,0405 ± 0, ,7440 ± 0, i 9 1,617 ± 0,003 1,1945 ± 0, ,86479 ± 0, i 8 17,87 ± 0,49 1,607 ± 0, ,90663 ± 0, i 7 17,169 ± 0,0 1,7173 ± 0, ,91319 ± 0,000 Tabela 3b (sól) Numery prążków S [mm] θ [rad] sin (θ ) 1 i 36 39,181 ± 0,06 0,6850 ± 0, ,39783 ± 0,00045 i 35 37,18 ± 0,0 0,64830 ± 0, ,3646 ± 0, i 3 31,070 ± 0,013 0,541 ± 0,0003 0,6541 ± 0, i 31 9,68 ± 0,03 0,5098 ± 0, ,3816 ± 0, i 30 7,744 ± 0,019 0,4838 ± 0, ,1594 ± 0, i 9 1,407 ± 0,001 0,3789 ± 0,0000 0,137 ± 0, i 8 19,11 ± 0,018 0,33464 ± 0,0003 0,10786 ± 0, i 7 18,107 ± 0,36 0,31541 ± 0, ,0963 ± 0, i 6 17,036 ± 0,031 0,9675 ± 0, ,08550 ± 0, i 5 15,756 ± 0,013 0,7445 ± 0,000 0,07345 ± 0, i 4 14,536 ± 0,045 0,531 ± 0, ,0675 ± 0, i 3 13,110 ± 0,035 0,836 ± 0, ,0515 ± 0, i 11,817 ± 0,09 0,0584 ± 0, ,04177 ± 0, i 1 8,88 ± 0,58 0,15471 ± 0, ,0375 ± 0, i 0 6,730 ± 0,045 0,1173 ± 0, ,01368 ± 0, i 56 4,889 ± 0,006 0,8371 ± 0, ,5388 ± 0, i 55 4,18 ± 0,068 0,83601 ± 0, ,55053 ± 0, i 54 37,09 ± 0,01 0,9578 ± 0, ,63854 ± 0, i 53 35,895 ± 0,00 0,94553 ± 0, ,65741 ± 0, i 5 35,084 ± 0,033 0,95966 ± 0, ,67075 ± 0, i 51 6,315 ± 0,01 1,1140 ± 0,0001 0,80419 ± 0, i 50 0,871 ± 0,177 1,074 ± 0, ,87355 ± 0, i 49 17,907 ± 0,058 1,5888 ± 0, ,9058 ± 0, i 47 7,330 ± 0,004 1,4431 ± 0, ,98379 ± 0,0000
15 Tabela 4a (Cu) Numery prążków sin (θ) s (h +k +l ) hkl sin (θ) / s λ [Å] a [Å] 9 i 10 0,0198 ± 0, ,00437 ± 0, , ,7187 ± 0, i 11 0,01473 ± 0, , ± 0, , ,0013 ± 0, i 1 0,1137 ± 0, , ± 0, ,39 3,5967 ± 0,001 6 i 13 0,1379 ± 0, , ± 0, , ,5953 ± 0, i 14 0,14951 ± 0, , ± 0, ,39 3,6006 ± 0, i 15 0,18309 ± 0, ,04577 ± 0, , ,6033 ± 0, i 16 0,9758 ± 0, , ± 0, ,39 3,6093 ± 0,0007 i 17 0,3644 ± 0, , ± 0, , ,618 ± 0,04 1 i 18 0,41009 ± 0, ,03781 ± 0, ,39 3,605 ± 0, i 33 0,55431 ± 0, ,04619 ± 0, , ,5868 ± 0, i 3 0,70751 ± 0, ,03738 ± 0, ,39 3,6073 ± 0,0017 i 31 0,73014 ± 0, , ± 0, , ,6087 ± 0, i 30 0,7440 ± 0, ,03710 ± 0, ,39 3,6087 ± 0,003 4 i 9 0,86479 ± 0, , ± 0, , ,6134 ± 0, i 8 0,90663 ± 0, ,04533 ± 0, , ,6178 ± 0, i 7 0,91319 ± 0, , ± 0, , ,6138 ± 0,0004 Tabela przedstawia wyniki wskaźnikowania zdjęć oraz identyfikacji linii emisyjnych. Kolejność prążków wg kątą θ. 15
16 Tabela 4b (sól) Numery prążków sin (θ ) s (h +k +l ) hkl sin (θ) / s 17 i 0 0,01368 ± 0, i 1 0,0375 ± 0, i 0,04177 ± 0, i 3 0,0515 ± 0, i 4 0,0675 ± 0, i 5 0,07345 ± 0, i 6 0,08550 ± 0, , ± 0, ,39 4,133 ± 0, i 7 0,0963 ± 0, , ± 0, , ,3116 ± 0, i 8 0,10786 ± 0, , ± 0, ,39 4,391 ± 0, i 9 0,137 ± 0, , ± 0, , ,39 ± 0, i 30 0,1594 ± 0, ,06990 ± 0, ,39 4,370 ± 0,038 6 i 31 0,3816 ± 0, ,09770 ± 0, , ,4643 ± 0,05 5 i 3 0,6541 ± 0, , ± 0, , ,395 ± 0,061 i 35 0,3646 ± 0, , ± 0, , ,308 ± 0,478 1 i 36 0,39783 ± 0, , ± 0, , ,0605 ± 0, i 56 0,5388 ± 0, , ± 0, , ,1996 ± 0, i 55 0,55053 ± 0, ,07565 ± 0, ,39 4,1957 ± 0, i 54 0,63854 ± 0, , ± 0, , ,017 ± 0, i 53 0,65741 ± 0, ,07390 ± 0, ,39 4,060 ± 0, i 5 0,67075 ± 0, , ± 0, , ,166 ± 0, i 51 0,80419 ± 0, , ± 0, , ,113 ± 0, i 50 0,87355 ± 0, ,07984 ± 0, ,39 4,13 ± 0, i 49 0,9058 ± 0, ; 333 0, ± 0, , ,054 ± 0, i 47 0,98379 ± 0, , ± 0, , ,3966 ± 0,0001 Tabela przedstawia wyniki wskaźnikowania zdjęć oraz identyfikacji linii emisyjnych. Kolejność prążków wg kąta θ. Pierwszych sześć prążków nie zostało zidentyfikowanych jako refleksy pochodzące od badanej substancji nie można znaleźć takiej wartości S, dla której szukany iloraz byłby w przybliżeniu równy 0,335. Również ostatni refleks nie został zidentyfikowany, gdyż nie ma takiej wartości S, dla której stała sieciowa byłaby w okolicach 4,1, a teoretycznie dla największego kąta, stała sieciowa powinna być najbliższa rzeczywistej. Dlatego też ten prążek nie został uwzględniony przy ekstrapolacji. λ [Å] a [Å] 16
Laboratorium z Krystalografii. 2 godz.
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium z Krystalografii 2 godz. Zbadanie zależności intensywności linii Kα i Kβ promieniowania charakterystycznego X emitowanego przez anodę
Bardziej szczegółowoMonochromatyzacja promieniowania molibdenowej lampy rentgenowskiej
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakładu Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 133, 40 006 Katowice tel. (032)359 1503, e-mail: izajen@wp.pl, opracowanie: dr Izabela Jendrzejewska Laboratorium z Krystalografii
Bardziej szczegółowoWyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą spektrometru siatkowego
Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. grupa II Termin: 19 V 2009 Nr. ćwiczenia: 413 Temat ćwiczenia: Wyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą spektrometru
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Krystalografii. 2 godz.
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium z Krystalografii 2 godz. Zbadanie zależności intensywności linii Ka i Kb promieniowania charakterystycznego X emitowanego przez anodę
Bardziej szczegółowoRentgenografia - teorie dyfrakcji
Rentgenografia - teorie dyfrakcji widmo promieniowania rentgenowskiego Widmo emisyjne promieniowania rentgenowskiego: -promieniowanie charakterystyczne -promieniowanie ciągłe (białe) Efekt naświetlenia
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Krystalografii specjalizacja: Fizykochemia związków nieorganicznych
Uniwersytet Śląski - Instytut Chemii Zakład Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 133, 40-006 Katowice tel. 0323591197, e-mail: izajen@wp.pl opracowanie: dr Izabela Jendrzejewska Laboratorium z Krystalografii
Bardziej szczegółowoRejestracja dyfraktogramów polikrystalicznych związków. Wskaźnikowanie dyfraktogramów i wyznaczanie typu komórki Bravais go.
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 133, 40006 Katowice tel. 0323591503, email: izajen@wp.pl opracowanie: dr hab. Izabela Jendrzejewska Laboratorium z Krystalografii
Bardziej szczegółowoWyznaczanie stałej sieci metodą Debye a-scherrera-hulla (DSH)
Wyznaczanie stałej sieci metodą Debye a-scherrera-hulla (DSH) Tomasz Früboes Streszczenie Doświadczenie miało na celu wyznaczenie stałych sieci a drucika miedzianego i sproszkowanej substancji o strukturze
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Krystalografii. 2 godz.
Uniwersytet Śląski - Instytut Chemii Zakład Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 132, 40-006 Katowice tel. 0323591627, e-mail: ewa.malicka@us.edu.pl opracowanie: dr Ewa Malicka Laboratorium z Krystalografii
Bardziej szczegółowo10. Analiza dyfraktogramów proszkowych
10. Analiza dyfraktogramów proszkowych Celem ćwiczenia jest zapoznanie się zasadą analizy dyfraktogramów uzyskiwanych z próbek polikrystalicznych (proszków). Zwykle dyfraktometry wyposażone są w oprogramowanie
Bardziej szczegółowoPromieniowanie rentgenowskie. Podstawowe pojęcia krystalograficzne
Promieniowanie rentgenowskie Podstawowe pojęcia krystalograficzne Krystalografia - podstawowe pojęcia Komórka elementarna (zasadnicza): najmniejszy, charakterystyczny fragment sieci przestrzennej (lub
Bardziej szczegółowoMetody badań monokryształów metoda Lauego
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 132, 40 006 Katowice, Tel. 0323591627 e-mail: joanna_palion@poczta.fm opracowanie: mgr Joanna Palion Gazda Laboratorium z Krystalografii
Bardziej szczegółowoCharakterystyka promieniowania miedziowej lampy rentgenowskiej.
Uniwersytet Śląski - Instytut Chemii Zakładu Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 133, 40-006 Katowice tel. 0323591503, e-mail: izajen@wp.pl, opracowanie: dr Izabela Jendrzejewska Laboratorium z Krystalografii
Bardziej szczegółowoMetody badań monokryształów metoda Lauego
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 132, 40 006 Katowice, Tel. 0323591627 e-mail: joanna_palion@poczta.fm opracowanie: mgr Joanna Palion Gazda Laboratorium z Krystalografii
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 12 (44) Wyznaczanie długości fali świetlnej przy pomocy siatki dyfrakcyjnej
Ćwiczenie 12 (44) Wyznaczanie długości fali świetlnej przy pomocy siatki dyfrakcyjnej Wprowadzenie Światło widzialne jest to promieniowanie elektromagnetyczne (zaburzenie poła elektromagnetycznego rozchodzące
Bardziej szczegółowoRodzina i pas płaszczyzn sieciowych
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium z Krystalografii 2 godz. Rodzina i pas płaszczyzn sieciowych Cel ćwiczenia: kształtowanie umiejętności posługiwania się modelami komórek
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE
LABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE Ćwiczenie nr 6 Temat: Wyznaczenie stałej siatki dyfrakcyjnej i dyfrakcja światła na otworach kwadratowych i okrągłych. 1. Wprowadzenie Fale
Bardziej szczegółowoRejestracja dyfraktogramów polikrystalicznych związków. Wskaźnikowanie dyfraktogramów i wyznaczanie typu komórki Bravais go.
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 133, 40006 Katowice tel. 0323591503, email: izajen@wp.pl opracowanie: dr hab. Izabela Jendrzejewska Laboratorium z Krystalografii
Bardziej szczegółowoPromieniowanie X. Jak powstaje promieniowanie rentgenowskie Budowa lampy rentgenowskiej Widmo ciągłe i charakterystyczne promieniowania X
Promieniowanie X Jak powstaje promieniowanie rentgenowskie Budowa lampy rentgenowskiej Widmo ciągłe i charakterystyczne promieniowania X Lampa rentgenowska Lampa rentgenowska Promieniowanie rentgenowskie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie z fizyki Doświadczalne wyznaczanie ogniskowej soczewki oraz współczynnika załamania światła
Ćwiczenie z fizyki Doświadczalne wyznaczanie ogniskowej soczewki oraz współczynnika załamania światła Michał Łasica klasa IIId nr 13 22 grudnia 2006 1 1 Doświadczalne wyznaczanie ogniskowej soczewki 1.1
Bardziej szczegółowoInstytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI
Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI I. Zagadnienia do opracowania. 1. Otrzymywanie promieni rentgenowskich. 2. Budowa lampy rentgenowskiej. 3. Własności
Bardziej szczegółowoAby opisać strukturę krystaliczną, konieczne jest określenie jej części składowych: sieci przestrzennej oraz bazy atomowej.
2. Podstawy krystalografii Podczas naszych zajęć skupimy się przede wszystkim na strukturach krystalicznych. Kryształem nazywamy (def. strukturalna) substancję stałą zbudowaną z atomów, jonów lub cząsteczek
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU.
0.X.00 ĆWICZENIE NR 76 A (zestaw ) WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU. I. Zestaw przyrządów:. Spektrometr (goniometr), Lampy spektralne 3. Pryzmaty II. Cel ćwiczenia: Zapoznanie
Bardziej szczegółowoDoświadczalne wyznaczanie ogniskowej cienkiej soczewki skupiającej
Doświadczalne wyznaczanie ogniskowej cienkiej skupiającej Wprowadzenie Soczewka ciało przezroczyste dla światła ograniczone zazwyczaj dwiema powierzchniami kulistymi lub jedną kulistą i jedną płaską 1.
Bardziej szczegółowoPROMIENIOWANIE RENTGENOWSKIE
PROMIENIOWANIE RENTGENOWSKIE 1. Zagadnienia teoretyczne Promieniowanie rentgenowskie, poziomy energetyczne w atomie, stała Planck a i metody wyznaczania jej wartości, struktura krystalograficzna, dyfrakcyjne
Bardziej szczegółowoWyznaczanie stosunku e/m elektronu
Ćwiczenie 27 Wyznaczanie stosunku e/m elektronu 27.1. Zasada ćwiczenia Elektrony przyspieszane w polu elektrycznym wpadają w pole magnetyczne, skierowane prostopadle do kierunku ich ruchu. Wyznacza się
Bardziej szczegółowoUniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii. Laboratorium z Krystalografii. 2 godz. Komórki Bravais go
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium z Krystalografii 2 godz. Komórki Bravais go Cel ćwiczenia: kształtowanie umiejętności: przyporządkowywania komórek translacyjnych Bravais
Bardziej szczegółowoWyznaczanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali światła
Ćwiczenie O3 Wyznaczanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali światła O3.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie zależności współczynnika załamania światła od długości fali
Bardziej szczegółowoDyfrakcja. Dyfrakcja to uginanie światła (albo innych fal) przez drobne obiekty (rozmiar porównywalny z długością fali) do obszaru cienia
Dyfrakcja 1 Dyfrakcja Dyfrakcja to uginanie światła (albo innych fal) przez drobne obiekty (rozmiar porównywalny z długością fali) do obszaru cienia uginanie na szczelinie uginanie na krawędziach przedmiotów
Bardziej szczegółowoRozwiązanie: Zadanie 2
Podstawowe pojęcia. Definicja kryształu. Sieć przestrzenna i sieć krystaliczna. Osie krystalograficzne i jednostki osiowe. Ściana jednostkowa i stosunek osiowy. Położenie węzłów, prostych i płaszczyzn
Bardziej szczegółowoBezpośredni opiekunowie laboratorium: Prof. dr hab. Marek Szafrański. Prof. dr hab. Maciej Kozak, dr Marceli Kaczmarski.
Bezpośredni opiekunowie laboratorium: Prof. dr hab. Marek Szafrański Prof. dr hab. Maciej Kozak, dr Marceli Kaczmarski. Ćwiczenia w tym laboratorium polegają na analizie obrazu dyfrakcyjnego promieni rentgenowskich.
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 363. Polaryzacja światła sprawdzanie prawa Malusa. Początkowa wartość kąta 0..
Nazwisko... Data... Nr na liście... Imię... Wydział... Dzień tyg.... Godzina... Polaryzacja światła sprawdzanie prawa Malusa Początkowa wartość kąta 0.. 1 25 49 2 26 50 3 27 51 4 28 52 5 29 53 6 30 54
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU CZĘŚĆ (A-zestaw 1) Instrukcja wykonawcza
ĆWICZENIE 76A WYZNACZANIE WSPÓŁCZYNNIKA ZAŁAMANIA SZKŁA ZA POMOCĄ SPEKTROMETRU CZĘŚĆ (A-zestaw ) Instrukcja wykonawcza. Wykaz przyrządów Spektrometr (goniometr) Lampy spektralne Pryzmaty. Cel ćwiczenia
Bardziej szczegółowoWyznaczanie rozmiarów szczelin i przeszkód za pomocą światła laserowego
Ćwiczenie O5 Wyznaczanie rozmiarów szczelin i przeszkód za pomocą światła laserowego O5.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wykorzystanie zjawiska dyfrakcji i interferencji światła do wyznaczenia rozmiarów
Bardziej szczegółowoSystemy Ochrony Powietrza Ćwiczenia Laboratoryjne
POLITECHNIKA POZNAŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA PROWADZĄCY: mgr inż. Łukasz Amanowicz Systemy Ochrony Powietrza Ćwiczenia Laboratoryjne 3 TEMAT ĆWICZENIA: Badanie składu pyłu za pomocą mikroskopu
Bardziej szczegółowoOdgłosy z jaskini (11) Siatka odbiciowa
64 FOTON 103, Zima 2008 Odgłosy z jaskini (11) Siatka odbiciowa Adam Smólski Tym razem będą to raczej odblaski z jaskini. Przed opuszczeniem lwiątkowej piwniczki na Bednarskiej postanowiłem przebadać jeszcze
Bardziej szczegółowoKrystalografia. Dyfrakcja
Krystalografia Dyfrakcja Podstawowe zagadnienia Rodzaje promieniowania używane w dyfrakcyjnych metodach badań struktur krystalicznych, ich źródła Fizyczne podstawy i warunki dyfrakcji Równania dyfrakcji:
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 42 WYZNACZANIE OGNISKOWEJ SOCZEWKI CIENKIEJ. Wprowadzenie teoretyczne.
Ćwiczenie 4 WYZNACZANIE OGNISKOWEJ SOCZEWKI CIENKIEJ Wprowadzenie teoretyczne. Soczewka jest obiektem izycznym wykonanym z materiału przezroczystego o zadanym kształcie i symetrii obrotowej. Interesować
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLNEJ ZA POMOCĄ SIATKI DYFRAKCYJNEJ
ĆWICZEIE 8 WYZACZAIE DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLEJ ZA POMOCĄ SIATKI DYFRAKCYJEJ Opis teoretyczny do ćwiczenia zamieszczony jest na stronie www.wtc.wat.edu.pl w dziale DYDAKTYKA FIZYKA ĆWICZEIA LABORATORYJE. Opis
Bardziej szczegółowo3.5 Wyznaczanie stosunku e/m(e22)
Wyznaczanie stosunku e/m(e) 157 3.5 Wyznaczanie stosunku e/m(e) Celem ćwiczenia jest wyznaczenie stosunku ładunku e do masy m elektronu metodą badania odchylenia wiązki elektronów w poprzecznym polu magnetycznym.
Bardziej szczegółowoI. PROMIENIOWANIE CIEPLNE
I. PROMIENIOWANIE CIEPLNE - lata '90 XIX wieku WSTĘP Widmo promieniowania elektromagnetycznego zakres "pokrycia" różnymi rodzajami fal elektromagnetycznych promieniowania zawartego w danej wiązce. rys.i.1.
Bardziej szczegółowoCharakterystyka promieniowania molibdenowej lampy rentgenowskiej
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakładu Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 133, 40 006 Katowice tel. 0323591503, e-mail: izajen@wp.pl, opracowanie: dr hab. Izabela Jendrzejewska Laboratorium z Krystalografii
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 41 POMIARY PRZY UŻYCIU GONIOMETRU KOŁOWEGO. Wprowadzenie teoretyczne
ĆWICZENIE 4 POMIARY PRZY UŻYCIU GONIOMETRU KOŁOWEGO Wprowadzenie teoretyczne Rys. Promień przechodzący przez pryzmat ulega dwukrotnemu załamaniu na jego powierzchniach bocznych i odchyleniu o kąt δ. Jeżeli
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLNEJ ZA POMOCĄ SIATKI DYFRAKCYJNEJ
ĆWICZENIE 8 WYZNACZANIE DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLNEJ ZA POMOCĄ SIATKI DYFRAKCYJNEJ. Wykaz przyrządów Transmisyjne siatki dyfrakcyjne (S) : typ A -0 linii na milimetr oraz typ B ; Laser lub inne źródło światła
Bardziej szczegółowoBADANIE WYMUSZONEJ AKTYWNOŚCI OPTYCZNEJ. Instrukcja wykonawcza
ĆWICZENIE 89 BADANIE WYMUSZONEJ AKTYWNOŚCI OPTYCZNEJ Instrukcja wykonawcza 1. Wykaz przyrządów Polarymetr Lampa sodowa Solenoid Źródło napięcia stałego o wydajności prądowej min. 5A Amperomierz prądu stałego
Bardziej szczegółowoWyznaczanie współczynnika załamania światła
Ćwiczenie O2 Wyznaczanie współczynnika załamania światła O2.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie współczynnika załamania światła dla przeźroczystych, płaskorównoległych płytek wykonanych z
Bardziej szczegółowoKrystalografia. Dyfrakcja na monokryształach. Analiza dyfraktogramów
Krystalografia Dyfrakcja na monokryształach. Analiza dyfraktogramów Wyznaczanie struktury Pomiar obrazów dyfrakcyjnych Stworzenie modelu niezdeformowanej sieci odwrotnej refleksów Wybór komórki elementarnej
Bardziej szczegółowoKatedra Fizyki Ciała Stałego Uniwersytetu Łódzkiego
Katedra Fizyki Ciała Stałego Uniwersytetu Łódzkiego Ćwiczenie 6 Elektronowy mikroskop transmisyjny w badaniach struktury metali metodą elektronograficzną Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zbadanie struktury
Bardziej szczegółowoMGR 10. Ćw. 1. Badanie polaryzacji światła 2. Wyznaczanie długości fal świetlnych 3. Pokaz zmiany długości fali świetlnej przy użyciu lasera.
MGR 10 10. Optyka fizyczna. Dyfrakcja i interferencja światła. Siatka dyfrakcyjna. Wyznaczanie długości fali świetlnej za pomocą siatki dyfrakcyjnej. Elektromagnetyczna teoria światła. Polaryzacja światła.
Bardziej szczegółowoWykład 17: Optyka falowa cz.1.
Wykład 17: Optyka falowa cz.1. Dr inż. Zbigniew Szklarski Katedra Elektroniki, paw. C-1, pok.31 szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ 1 Zasada Huyghensa Christian Huygens 1678 r. pierwsza
Bardziej szczegółowoStałe : h=6, Js h= 4, eVs 1eV= J nie zależy
T_atom-All 1 Nazwisko i imię klasa Stałe : h=6,626 10 34 Js h= 4,14 10 15 evs 1eV=1.60217657 10-19 J Zaznacz zjawiska świadczące o falowej naturze światła a) zjawisko fotoelektryczne b) interferencja c)
Bardziej szczegółowoInstytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI
Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI Ćwiczenie 13 : Dyfrakcja wiązki elektronów na I. Zagadnienia do opracowania. 1. Dualizm korpuskularno falowy
Bardziej szczegółowo41P6 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - V POZIOM PODSTAWOWY
41P6 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - V Optyka fizyczna POZIOM PODSTAWOWY Dualizm korpuskularno-falowy Atom wodoru. Widma Fizyka jądrowa Teoria względności Rozwiązanie zadań należy
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA CIAŁA STAŁEGO
STRUKTURA CIAŁA STAŁEGO Podział ciał stałych Ciała - bezpostaciowe (amorficzne) Szkła, żywice, tłuszcze, niektóre proszki. Nie wykazują żadnych regularnych płaszczyzn ograniczających, nie można w nich
Bardziej szczegółowoS. Baran - Podstawy fizyki materii skondensowanej Dyfrakcja na kryształach. Dyfrakcja na kryształach
S. Baran - Podstawy fizyki materii skondensowanej Dyfrakcja na kryształach Dyfrakcja na kryształach Warunki dyfrakcji źródło: Ch. Kittel Wstęp do fizyki..., rozdz. 2, rys. 6, str. 49 Konstrukcja Ewalda
Bardziej szczegółowoProblemy optyki falowej. Teoretyczne podstawy zjawisk dyfrakcji, interferencji i polaryzacji światła.
. Teoretyczne podstawy zjawisk dyfrakcji, interferencji i polaryzacji światła. Rozwiązywanie zadań wykorzystujących poznane prawa I LO im. Stefana Żeromskiego w Lęborku 27 luty 2012 Dyfrakcja światła laserowego
Bardziej szczegółowoPOMIAR APERTURY NUMERYCZNEJ
ĆWICZENIE O9 POMIAR APERTURY NUMERYCZNEJ ŚWIATŁOWODU KATEDRA FIZYKI 1 Wstęp Prawa optyki geometrycznej W optyce geometrycznej, rozpatrując rozchodzenie się fal świetlnych przyjmuje się pewne założenia
Bardziej szczegółowoOPTYKA FALOWA I (FTP2009L) Ćwiczenie 2. Dyfrakcja światła na szczelinach.
OPTYKA FALOWA I (FTP2009L) Ćwiczenie 2. Dyfrakcja światła na szczelinach. Zagadnienia, które należy znać przed wykonaniem ćwiczenia: Dyfrakcja światła to zjawisko fizyczne zmiany kierunku rozchodzenia
Bardziej szczegółowoWyznaczanie wartości współczynnika załamania
Grzegorz F. Wojewoda Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 1 Bydgoszcz Wyznaczanie wartości współczynnika załamania Jest dobrze! Nareszcie można sprawdzić doświadczalnie wartości współczynników załamania
Bardziej szczegółowoInstytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI
Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI I. Zagadnienia do opracowania. 1. Otrzymywanie promieni rentgenowskich. 2. Budowa lampy rentgenowskiej. 3. Własności
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLNEJ ZA POMOCĄ SIATKI DYFRAKCYJNEJ
ĆWICZENIE 84 WYZNACZANIE DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLNEJ ZA POMOCĄ SIATKI DYFRAKCYJNEJ Cel ćwiczenia: Wyznaczenie długości fali emisji lasera lub innego źródła światła monochromatycznego, wyznaczenie stałej siatki
Bardziej szczegółowoCiała stałe. Ciała krystaliczne. Ciała amorficzne. Bardzo często mamy do czynienia z ciałami polikrystalicznymi, rzadko monokryształami.
Ciała stałe Ciała krystaliczne Ciała amorficzne Bardzo często mamy do czynienia z ciałami polikrystalicznymi, rzadko monokryształami. r T = Kryształy rosną przez regularne powtarzanie się identycznych
Bardziej szczegółowoANALIZA SPEKTRALNA I POMIARY SPEKTROFOTOMETRYCZNE. Instrukcja wykonawcza
ĆWICZENIE 72A ANALIZA SPEKTRALNA I POMIARY SPEKTROFOTOMETRYCZNE 1. Wykaz przyrządów Spektroskop Lampy spektralne Spektrofotometr SPEKOL Filtry optyczne Suwmiarka Instrukcja wykonawcza 2. Cel ćwiczenia
Bardziej szczegółowoRozkład normalny, niepewność standardowa typu A
Podstawy Metrologii i Technik Eksperymentu Laboratorium Rozkład normalny, niepewność standardowa typu A Instrukcja do ćwiczenia nr 1 Zakład Miernictwa i Ochrony Atmosfery Wrocław, listopad 2010 r. Podstawy
Bardziej szczegółowoZADANIE 111 DOŚWIADCZENIE YOUNGA Z UŻYCIEM MIKROFAL
ZADANIE 111 DOŚWIADCZENIE YOUNGA Z UŻYCIEM MIKROFAL X L Rys. 1 Schemat układu doświadczalnego. Fala elektromagnetyczna (światło, mikrofale) po przejściu przez dwie blisko położone (odległe o d) szczeliny
Bardziej szczegółowoNatęż. ężenie refleksu dyfrakcyjnego
Natęż ężenie refleksu dyfrakcyjnego Wskaźnikowanie dyfraktogramów 1. Natężenie refleksu dyfrakcyjnego - od czego i jak zależy 1. Wskaźnikowanie dyfraktogramów -metoda różnic 3. Wygaszenia systematyczne
Bardziej szczegółowoĆwiczenie Nr 11 Fotometria
Instytut Fizyki, Uniwersytet Śląski Chorzów 2018 r. Ćwiczenie Nr 11 Fotometria Zagadnienia: fale elektromagnetyczne, fotometria, wielkości i jednostki fotometryczne, oko. Wstęp Radiometria (fotometria
Bardziej szczegółowoEFEKT FOTOELEKTRYCZNY ZEWNĘTRZNY
ĆWICZENIE 91 EFEKT FOTOELEKTRYCZNY ZEWNĘTRZNY Instrukcja wykonawcza 1. Wykaz przyrządów 1. Monochromator 5. Zasilacz stabilizowany oświetlacza. Oświetlacz 6. Zasilacz fotokomórki 3. Woltomierz napięcia
Bardziej szczegółowoĆwiczenie LP2. Jacek Grela, Łukasz Marciniak 25 października 2009
Ćwiczenie LP2 Jacek Grela, Łukasz Marciniak 25 października 2009 1 Wstęp teoretyczny 1.1 Energetyczna zdolność rozdzielcza Energetyczna zdolność rozdzielcza to wielkość opisująca dokładność detekcji energii
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE Nr 27. Laboratorium Inżynierii Materiałowej. Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska. Opracował: dr inż. S.
POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. B. Surowska Laboratorium Inżynierii Materiałowej ĆWICZENIE Nr 27 Opracował: dr inż.
Bardziej szczegółowoAutomatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych. Instrukcja do ćwiczenia III. Pomiar natężenia przepływu za pomocą sondy poboru ciśnienia
Automatyka i pomiary wielkości fizykochemicznych Instrukcja do ćwiczenia III Pomiar natężenia przepływu za pomocą sondy poboru ciśnienia Sonda poboru ciśnienia Sonda poboru ciśnienia (Rys. ) jest to urządzenie
Bardziej szczegółowoWyznaczanie długości fali świetlnej metodą pierścieni Newtona
Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. grupa II Termin: 26 V 2009 Nr. ćwiczenia: 412 Temat ćwiczenia: Wyznaczanie długości fali świetlnej metodą pierścieni Newtona
Bardziej szczegółowoI.4 Promieniowanie rentgenowskie. Efekt Comptona. Otrzymywanie promieniowania X Pochłanianie X przez materię Efekt Comptona
r. akad. 004/005 I.4 Promieniowanie rentgenowskie. Efekt Comptona Otrzymywanie promieniowania X Pochłanianie X przez materię Efekt Comptona Jan Królikowski Fizyka IVBC 1 r. akad. 004/005 0.01 nm=0.1 A
Bardziej szczegółowoPomiar dyspersji materiałów za pomocą spektrometru
Ćwiczenie nr 9 Pomiar dyspersji materiałów za pomocą spektrometru I. Zestaw przyrządów 1. Spektrometr 2. Lampy spektralne: helowa i rtęciowa 3. Pryzmaty szklane, których własności mierzymy II. Cel ćwiczenia
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE. Ćwiczenie nr 3 Temat: Wyznaczenie ogniskowej soczewek za pomocą ławy optycznej.
LABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE Ćwiczenie nr 3 Temat: Wyznaczenie ogniskowej soczewek za pomocą ławy optycznej.. Wprowadzenie Soczewką nazywamy ciało przezroczyste ograniczone
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 13 TEORIA BŁĘDÓW POMIAROWYCH
ĆWICZENIE 13 TEORIA BŁĘDÓW POMIAROWYCH Pomiary (definicja, skale pomiarowe, pomiary proste, złożone, zliczenia). Błędy ( definicja, rodzaje błędów, błąd maksymalny i przypadkowy,). Rachunek błędów Sposoby
Bardziej szczegółowoDYFRAKCYJNE METODY BADANIA STRUKTURY CIAŁ STAŁYCH
LABORATORIUM INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ W ENERGETYCE Ćwiczenie 7 DYFRAKCYJNE METODY BADANIA STRUKTURY CIAŁ STAŁYCH Instrukcja zawiera: 1. Cel ćwiczenia 2. Wprowadzenie teoretyczne; definicje i wzory 3. Opis
Bardziej szczegółowoNatura światła. W XVII wieku ścierały się dwa, poglądy na temat natury światła. Isaac Newton
Natura światła W XVII wieku ścierały się dwa, poglądy na temat natury światła. Isaac Newton W swojej pracy naukowej najpierw zajmował się optyką. Pierwsze sukcesy odniósł właśnie w optyce, konstruując
Bardziej szczegółowoInstytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI
Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI I. Zagadnienia do opracowania. 1. Otrzymywanie promieni rentgenowskich. 2. Budowa lampy rentgenowskiej. 3. Własności
Bardziej szczegółowoPochodna i różniczka funkcji oraz jej zastosowanie do obliczania niepewności pomiarowych
Pochodna i różniczka unkcji oraz jej zastosowanie do obliczania niepewności pomiarowych Krzyszto Rębilas DEFINICJA POCHODNEJ Pochodna unkcji () w punkcie określona jest jako granica: lim 0 Oznaczamy ją
Bardziej szczegółowoDyfrakcja rentgenowska (XRD) w analizie fazowej Wykład 2 i 3
Dyfrakcja rentgenowska () w analizie fazowej Wykład 2 i 3 1. Historia odkrycie promieniowania X i pierwsze eksperymenty z jego zastosowaniem. 2. Fale elektromagnetyczne. 3. Źródła promieniowania X, promieniowanie
Bardziej szczegółowoF = e(v B) (2) F = evb (3)
Sprawozdanie z fizyki współczesnej 1 1 Część teoretyczna Umieśćmy płytkę o szerokości a, grubości d i długości l, przez którą płynie prąd o natężeniu I, w poprzecznym polu magnetycznym o indukcji B. Wówczas
Bardziej szczegółowoLI OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP II Zadanie doświadczalne
LI OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP II Zadanie doświadczalne ZADANIE D1 Cztery identyczne diody oraz trzy oporniki o oporach nie różniących się od siebie o więcej niż % połączono szeregowo w zamknięty obwód elektryczny.
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kaliszu
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kaliszu Ć wiczenia laboratoryjne z fizyki Ćwiczenie 4 Dyfrakcja na szczelinie przy użyciu lasera relacja Heisenberga Kalisz, luty 2005 r. Opracował: Ryszard Maciejewski
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2013/2014 Kod: JFT s Punkty ECTS: 4. Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne
Nazwa modułu: Struktury i symetrie ciała stałego Rok akademicki: 2013/2014 Kod: JFT-2-011-s Punkty ECTS: 4 Wydział: Fizyki i Informatyki Stosowanej Kierunek: Fizyka Techniczna Specjalność: Poziom studiów:
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: "Zagadnienia optyki"
Ćwiczenie: "Zagadnienia optyki" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia: 1.
Bardziej szczegółowoĆwiczenie M-2 Pomiar przyśpieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego Cel ćwiczenia: II. Przyrządy: III. Literatura: IV. Wstęp. l Rys.
Ćwiczenie M- Pomiar przyśpieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego. Cel ćwiczenia: pomiar przyśpieszenia ziemskiego przy pomocy wahadła fizycznego.. Przyrządy: wahadło rewersyjne, elektroniczny
Bardziej szczegółowoO 2 O 1. Temat: Wyznaczenie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego
msg M 7-1 - Temat: Wyznaczenie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego Zagadnienia: prawa dynamiki Newtona, moment sił, moment bezwładności, dynamiczne równania ruchu wahadła fizycznego,
Bardziej szczegółowoRENTGENOWSKA ANALIZA STRUKTURALNA
LABORATORIUM INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ W ENERGETYCE Ćwiczenie 5 Instrukcja zawiera: RENTGENOWSKA ANALIZA STRUKTURALNA 1. Cel ćwiczenia 2. Wprowadzenie teoretyczne; definicje i wzory 3. Sposób przygotowania
Bardziej szczegółowoRENTGENOGRAFIA. Poziom przedmiotu Studia I stopnia niestacjonarne Liczba godzin/zjazd 1W e, 2L PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Inżynieria materiałowa Rodzaj przedmiotu Kierunkowy obowiązkowy Rodzaj zajęć Wykład, laboratorium RENTGENOGRAFIA Poziom przedmiotu Studia I stopnia niestacjonarne Liczba godzin/zjazd
Bardziej szczegółowoUkłady krystalograficzne
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium z Krystalografii 2 godz. Układy krystalograficzne Cel ćwiczenia: kształtowanie umiejętności wyboru komórki elementarnej i przyporządkowywania
Bardziej szczegółowoPochodna i różniczka funkcji oraz jej zastosowanie do rachunku błędów pomiarowych
Pochodna i różniczka unkcji oraz jej zastosowanie do rachunku błędów pomiarowych Krzyszto Rębilas DEFINICJA POCHODNEJ Pochodna unkcji () w punkcie określona jest jako granica: lim 0 Oznaczamy ją symbolami:
Bardziej szczegółowo( Wersja A ) WYZNACZANIE PROMIENI KRZYWIZNY SOCZEWKI I DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLNEJ ZA POMOCĄ PIERŚCIENI NEWTONA.
0.X.203 ĆWICZENIE NR 8 ( Wersja A ) WYZNACZANIE PROMIENI KRZYWIZNY SOCZEWKI I DŁUGOŚCI FALI ŚWIETLNEJ ZA POMOCĄ PIERŚCIENI NEWTONA. I. Zestaw przyrządów:. Mikroskop. 2. Płytki szklane płaskorównoległe.
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1 WYZNACZANIE DŁUGOŚCI FALI ZA POMOCĄ SPEKTROSKOPU
ĆWICZENIE WYZNACZANIE DŁUGOŚCI FALI ZA POMOCĄ SPEKTROSKOPU Jeżeli gazy zaczynają świecić, na przykład w wyniku podgrzania, to możemy zaobserwować charakterystyczne kolorowe prążki podczas obserwacji tzw.
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczenia. Analiza rentgenostrukturalna materiałów polikrystalicznych
nstrukcja do ćwiczenia naliza rentgenostrukturalna materiałów polikrystalicznych Katedra Chemii Nieorganicznej i Technologii Ciała Stałego Wydział Chemiczny Politechnika Warszawska Warszawa, 2007 Promieniowanie
Bardziej szczegółowoFIZYKA POZIOM PODSTAWOWY
EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2015/2016 FORMUŁA DO 2014 ( STARA MATURA ) FIZYKA POZIOM PODSTAWOWY ZASADY OCENIANIA ROZWIĄZAŃ ZADAŃ ARKUSZ MFA-P1 MAJ 2016 Zadania zamknięte Zadanie 1. (0 1) Obszar standardów
Bardziej szczegółowoWyznaczanie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła prostego
Ćwiczenie M6 Wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła prostego M6.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie przyspieszenia ziemskiego poprzez analizę ruchu wahadła prostego. M6..
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Rentgenografia Rok akademicki: 2015/2016 Kod: OWT-1-302-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Odlewnictwa Kierunek: Wirtotechnologia Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów:
Bardziej szczegółowo2 K A T E D R A F I ZYKI S T O S O W AN E J
2 K A T E D R A F I ZYKI S T O S O W AN E J P R A C O W N I A P O D S T A W E L E K T R O T E C H N I K I I E L E K T R O N I K I Ćw. 2. Łączenie i pomiar pojemności i indukcyjności Wprowadzenie Pojemność
Bardziej szczegółowo