Janusz Ławrynowicz Zbieg świadczeń w ubezpieczeniach następstw nieszczęśliwych wypadków. Palestra 11/9(117), 26-32

Transkrypt

1 Janusz Ławrynowicz Zbieg świadczeń w ubezpieczeniach następstw nieszczęśliwych wypadków Palestra 11/9(117),

2 26 Janusz Ławrynowicz Nr 9 (117) b rzaó sk ieg o 27: Jeżeli np. orzeczono rozwód przy stw ierdzeniu w iny rozkładu pożycia przez oboje m ałżonków, a pow ód w niósł rew izję z żądaniem uznania w y łącznej w iny pozw anej, sąd rew izyjny może orzec rozwód z w yłącznej w iny pow oda lub naw et pow ództw o oddalić. W ydaje się, że podobny w y jątek zachodzi w spraw ie o uniew ażnienie m ałżeństw a. U zasadnia to brzm ienie art. 20 i 21 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. D o tychczasow e orzecznictw o nie dostarczyło jed n ak p rzy kład u takiego rozstrzygnięcia. 27 b. Bobrzański, J. Krajewski: Środki odwoławcze W znowienie postępowania Rewizja nadzwyczajna, Zaoczne Studium Nowego Praw a Cywilnego, Rodzinnego i Opiekuńczego, Katowice 1965/66, s. 29. JANUSZ ŁAW RYNOW ICZ Zbieg świadczeń w ubezpieczeniach następstw nieszczęśliwych wypadków S praw ę ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w ypadków norm ują n astęp u jące akty: 1) rozporządzenie Rady M inistrów z dnia 1 g rudnia 1961 r. w spraw ie obow iązkow ych ubezpieczeń następstw nieszczęśliw ych w ypadków i odpow iedzialności cyw ilnej z ru ch u pojazdów m echanicznych (Dz. U. N r 55, poz. 311) *, 2) ogólne w aru n k i ubezpieczenia następstw nieszczęśliw ych w ypadków (zatw ierdzone decyzją M inistra F inansów N r RMU/B-13/55 z dnia 13 grudnia 1955 r. oraz decyzją N r RMU/117/60 z dnia 26 k w ietn ia 1960 r.), 2 3) ogólne w arun k i ubezpieczenia członków straży pożarnych w zakresie n a stępstw nieszczęśliwych w ypadków (zatwierdzone decyzją M inistra Finansów z dnia 15JC.1959 r. N r RMU/127/59), 4) ogólne w aru n k i ubezpieczenia osób pracujących w rolnictw ie w zakresie n a stępstw nieszczęśliw ych w ypadków (zatw ierdzone decyzjam i M inistra F in an sów N r RMU-117/58 z dnia r. i N r RMU-189/58 z dnia 8.VII r.), 5) ogólne w arun k i ubezpieczenia młodzieży w szkołach i innych zakładach w zakresie następstw nieszczęśliwych w ypadków (uchwalone przez Radę U bezpieczeniową w dn. 29.VI.1961 r. i zatw ierdzone decyzją M inistra F in an sów z dnia 1.VII.1961 r. N r BP.RMU/154/61). U bezpieczenia w ym ienione w yżej pod punktam i 3 5 dotyczą w yłącznie grup osobow ych w nich w ym ienionych. Oznacza to, że n a podstaw ie tych ogólnych w a runków m ogą być ubezpieczone tylko osoby należące do tych grup. T ak więc: 1 W dalszej treści arty k u łu zwanym w skrócie rozporządzeniem. 2 W dalszej treści artykułu zwanym i w skrócie owu.

3 N r 9 (117) Zbieg świadczeń w ubezp. następstw nieszczęśl. w ypadków a) ubezpieczenie członków straży pożarnej obejm uje osoby podlegające obow iązkow i ubezpieczenia w zakresie następstw nieszczęśliw ych w ypadków w e dług przepisów o ochronie przeciw pożarow ej i jej organizacji ( 1 ust. 1 i 2 ow u)3, b) na podstaw ie ogólnych w arunków ubezpieczenia w ym ienionych pod p u n k tem 4 m ogą być ubezpieczone tylko osoby pracujące w gospodarstw ach o charakterze rolnym, w ym ienionych w 1 ust. 2 owu, oraz członkow ie ich ro dzin, żyjący z nim i w e w spólnym gospodarstw ie domowym z ograniczeniam i w ynikającym i z 8 ust. 2 owu, c) ubezpieczenie pod punktem 5 obejm uje młodzież szkolną oraz personel szkół i zakładów wychowawczych, w ym ienionych w 1 ust. 1 owu, a nadto osoby w ym ienione w ust. 1 p k t 2 1 przebyw ające na koloniach, obozach itp. Ubezpieczenie członków straży pożarnej jest obowiązkowe, natom iast ubezpieczenie osób pracujących w gospodarstwach rolnych oraz młodzieży szkolnej dobrowolne. Z krótkiej, w stępnej inform acji o ubezpieczeniach następstw nieszczęśliwych w ypadków w ynika, że w życiu codziennym m ożna się spotkać z rozm aitym i w a rian tam i zbiegu roszczeń z ty tu łu tego rodzaju ubezpieczeń. Dlatego też, dla le p szej przejrzystości artykułu, przyjm ujem y za podstaw ę dalszych naszych rozw a żań dwa akty praw ne obejm ujące swym zasięgiem najw iększą liczbę osób, ni«ograniczoną ich przynależnością do grup objętych ogólnym i w arun k am i ubezpieczenia, jakie są w ym ienione wyżej pod p k t 3 5 oraz pod lit. a c. Tymi dwom a aktam i są: rozporządzenie cytow ane na w stępie pod pkt 1 oraz ogólne warunki ubezpieczenia cytow ane na w stępie pod p k t 2. Ubezpieczenie unorm ow ane przepisam i rozporządzenia jest obowiązkowe i dotyczy w yłącznie następstw nieszczęśliwych w ypadków (trw ałe inwalidztwo, śmierć), w ynikłych u pasażerów i innych osób w skutek ruchu pojazdów m echanicznych. U bezpieczającym w rozum ieniu tych przepisów jest w yłącznie w łaściciel lub posiadacz pojazdu m echanicznego (z w yjątkam i w ym ienionym i w 1 ust. 2 rozporządzenia), ubezpieczonym zaś każda osoba, k tó ra w zw iązku z r u chem pojazdu m echanicznego dozna trw ałego uszkodzenia ciała lub poniesie śm ierć (z ograniczeniam i w ynikającym i z 7 rozporządzenia). Ubezpieczenie na podstaw ie rozporządzenia następ u je z mocy samego praw a. U bezpieczenie następstw nieszczęśliwych w ypadków, uregulow ane postanow ieniam i cyt. pod pkt 2 ogólnych w arunków ubezpieczenia, jest dobrowolne i obej - m uje następstw a zdarzeń wym ienionych w 1 ust. 2, 3 i 5 owu. W dobrowolnej um owie ubezpieczenia, opartej na zasadach ustalonych przez ogólne w arun ki ubezpieczenia, ubezpieczającym może być każda osoba fizyczna lub praw na, zaw ierająca z zakładem ubezpieczeń (ubezpieczycielem) tę umowę, ubezpieczonym zaś im iennie oznaczona osoba, której życie i zdrow ie są objęte ochroną ubezpieczeniową w zakresie następstw nieszczęśliwych w ypadków *. Ubezpieczenie na podstaw ie ogólnych w arunków ubezpieczenia następuje na mocy umowy zaw artej między ubezpieczającym a zakładem ubezpieczeń. Dość rozpow szechnioną form ą dobrow olnych ubezpieczeń następstw nieszczęśliwych w ypadków jest ubezpieczenie osób pracujących przez ich pracodaw cę. 3 Patrz ustaw ę z dnia 13 kwi&tnia 1960 r. o ochronie przeciw pożarowej (Dz. U. Nr 20, poz. 120). 4 Zgodnie z 21 owu dopuszczalne Jest również ubezpieczenie w form ie bezim iennej na w arunkach określonych w tym paragrafie.

4 28 Janusz Ławrynowicz Nr 9 (117) U bezpieczenie to, w m yśl postanow ień 2 ust. 1 owu, obejm uje pełny zakres te go ubezpieczenia, tj. nieszczęśliw e w ypadki, jakim ubezpieczony może ulec podczas określonej w um owie ubezpieczenia pracy zawodowej, w codziennym życiu pryw atnym, podczas podróży w szelkiego rodzaju środkam i kom unikacji oraz podczas up raw ian ia sportów z zastrzeżeniam i w ynikającym i z ust. 5 tego p a ra g ra fu. Z akres tego ubezpieczenia może być zwężony przez objęcie nim tylko w yp ad ków podczas pracy u ubezpieczającego. Takie ograniczenie zakresu ubezpieczenia pracow ników przez pracodaw cę jest dopuszczalne w yłącznie w ubezpieczeniu zbiorow ym, zaw ieranym przez uspołeczniony zakład p racy n a jego koszt i obejm u jącym jego pracow ników ( 20 ust. 4 owu). W ubezpieczeniu pracow ników zatrudnionych dorywczo oraz w ubezpieczeniach specjalnych w ym ienionych w ust. 3 i 4 2 owu może być stosowany tylko ograniczony zakres ubezpieczenia. W zakresie ubezpieczenia od w ypadków podczas pracy w chodzą także w y padki w czasie drogi do pracy i z pracy, w ypadki przy pracy społecznej i inne, w y m ienione w 2 ust. 2 owu. W ypada w reszcie dodać, że składki od ubezpieczenia osób pracujących ( 2 owu) m ogą być płacone przez pracodaw cę z jego funduszów lub przez samego pracow nika. Jak w idać z powyższego, ubezpieczenie osób pracujących może mieć różne w arianty. Ogólne w arunki ubezpieczenia nie w yłączają możliwości zaw arcia kilku umów ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w ypadków. W praktyce zatem może się zdarzyć, że jedna osoba jest ubezpieczona od następstw nieszczęśliw ych w yp ad ków przez jej zakład pracy w pełnym zakresie ( 2 ust. 1 owu) lub w zakresie ograniczonym przy ubezpieczeniu zbiorowym ( 20 ust. 4 owu), a ponadto może ona być -jednocześnie ubezpieczona na podstaw ie um owy zaw artej przez nią sam ą. Jeżeli tak a osoba zostanie poszkodow ana w w ypadku samochodowym, to m o że ona zgłosić do zakładu ubezpieczeń roszczenie z trzech tytułów : 1) na podstaw ie przepisów rozporządzenia w zakresie ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w ypadków ; 2) na podstaw ie dobrowolnej umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w ypadków zaw artej przez zakład pracy: a) z opłatą sk ład ek z funduszów pracodaw cy lub b) z opłatą składek z funduszów ubezpieczonego; 3) na podstaw ie dobrowolnej umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w ypadków zaw artej przez samego poszkodowanego. Możliwość zgłoszenia roszczeń opartych na tych trzech podstaw ach nasuw a p y tanie, czy w w ypadku jednoczesnego istnienia w szystkich w ym ienionych podstaw do św iadczenia z ty tu łu ubezpieczenia następstw nieszczęśliw ych w ypadków dopuszczalna jest kum ulacja tych św iadczeń, czy też św iadczenia te ulegają kom pensacie? S praw a zbiegu roszczeń opartych na przepisach rozporządzenia z roszczeniam i opierającym i się na ogólnych w arunkach ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w ypadków jest częściowo uregulow ana przepisam i 25 ust. 4 rozporządzenia w brzm ieniu następującym : W razie zbiegu obowiązkowego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w ypadków z ruchu pojazdów m echanicznych z dobrowolnym ubezpieczeniem

5 Nr 9 (117) Zbieg świadczeń w ubezp. następstw nleszczęśl. w ypadków 29 (ogólnym )5 następstw nieszczęśliw ych w ypadków, w ynikającym z um owy zaw arte j przez jednostkę gospodarki uspołecznionej, zakład ubezpieczeń w y p łaca św iadczenie z w yższej sum y ubezpieczenia". Z in te rp re tac ji tego przepisu i p rak ty k i w ynika, że przew idziana w tym p rzep i sie kom pensata św iadczenia opartego na rozporządzeniu ze św iadczeniem n a le żnym n a podstaw ie ogólnych w arunków ubezpieczenia m a m iejsce tylko w ów czas, gdy poszkodow any w w ypadku z ru ch u pojazdu m echanicznego był ubezpieczony przez jednostkę gospodarki uspołecznionej, której jest pracow nikiem, przy czym pracodaw ca płacił składkę ubezpieczeniową z w łasnych funduszów. Z tego w zględu w w ypadku takim poszkodowany otrzym a jedno świadczenie, m ianow i cie z ubezpieczenia o w yższej sumie. Jeżeli natom iast poszkodowany był ubezpieczony przez uspołeczniony zakład pracy, lecz składki ubezpieczeniowe płacił z w łasnych funduszów, to wówczas nie następuje kom pensata świadczeń i poszkodowany otrzym uje dwa św iadczenia: jedno na podstaw ie rozporządzenia i drugie n a podstaw ie dobrowolnej umowy, zaw artej w ram ach ogólnych w arun k ów ubezpieczenia. W przypadku zaś, gdy p o szkodowany był ubezpieczony n a koszt zakładu pracy, a niezależnie od tego był ubezpieczony od n astępstw nieszczęśliw ych w ypadków n a podstaw ie umowy zaw artej między nim a zakładem ubezpieczeń poszkodowany też otrzym uje dwa świadczenia: jedno skom pensowane, w ynikające z przepisów cytowanego 25 ust. 4 rozporządzenia, i drugie na podstaw ie indyw idualnej umowy ubezpieczenia, zaw artej przez niego samego. W reszcie jeżeli poszkodowany w w ypadku sam ochodowym był ubezpieczony przez zakład pracy i płacił składki z w łasnych funduszów, a niezależnie od tego był on ubezpieczony na podstaw ie umowy ubezpieczenia zaw artej m iędzy nim a z a kładem ubezpieczeń, to otrzym a trzy św iadczenia: 1) jedno n a podstaw ie rozporządzenia, 2) drugie n a podstaw ie um owy zaw artej przez zakład pracy, 3) trzecie n a podstaw ie umowy zaw artej przez samego poszkodowanego. Jeżeli poszkodow any w w ypadku z ruchu pojazdu m echanicznego był ubezpieczony na podstaw ie ogólnych w arun k ów ubezpieczenia członków straży pożarnej w zakresie następstw nieszczęśliw ych w ypadków oraz jeśli był on ubezpieczony na podstaw ie um owy zaw artej przez niego samego, to otrzym uje rów nież trzy św iadczenia: n a podstaw ie rozporządzenia o raz z dwóch innych, w yżej w y m ienionych um ów ubezpieczenia. Te sam e zasady m ają zastosowanie do ubezpieczeń następstw nieszczęśliwych w ypadków osób pracujących w rolnictw ie oraz osób, któ re mogą być ubezpieczone na podstaw ie ogólnych w arunków ubezpieczenia młodzieży w szkołach i innych zakładach. Przy rozw ażaniu omawianego zagadnienia nie sposób pom inąć uchw ały P ełn e go Składu Izby P racy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego z dnia 23/29 kw ietnia 1965 r. III PO 3/65 (OSPiKA 1966 r. z. il, poz. 1). W związku z praktyką ubezpieczania pracow ników przez zakłady pracy pow stała kw estia, czy odszkodow anie należne pracow nikow i od zakładu pracy na podstaw ie przepisów art. 24 d ekretu z dnia 25 czerw ca 1954 r. o pow szechnym zaopatrzeniu em erytalnym s Tj. na podstawie ogólnych w arunków ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w y padków', cyt. we w stępie pod pkt 2.

6 30 Janusz Ławrynowicz Nr 9 (117) pracow ników i ich rodzin (jednolity tekst: Dz. U. z 1958 r. N r 23, poz. 97) ulega zm niejszeniu o kw otę w ypłaconą przez Państw ow y Z akład U bezpieczeń na podstaw ie um owy następstw nieszczęśliw ych w ypadków, mocą której zakład pracy ubezpieczył tego pracow nika i płacił składki ubezpieczeniow e z w łasnych fun d u szów? P y tan ie to zostało rozstrzygnięte przez pow ołaną uchw ałę SN w sposób n astępujący.: O dszkodow anie należne pracow nikow i n a podstaw ie art. 24 w yżej cytow anego dekretu nie podlega ograniczeniu o sum ę w ypłaconą przez zakład ubezpieczeń n a podstaw ie um owy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w ypadków, zaw artej przez zakład pracy na swój koszt jeżeli układ zbiorow y pracy lub um ow a nie zaw iera odm iennego postanow ienia. Sum a je d n ak w ypłacona na podstaw ie umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliw ych w ypadków pow inna być w zięta pod uw agę przy określaniu w ysokości roszczeń opartych n a przepisach art i art k.c. W uzasadnieniu powyższej uchw ały Sąd Najwyższy w yraził m. in. następujący pogląd: 1. Przeciw ko stosow aniu kom pensaty odszkodowania, należnego z mocy art. 24 p.z.e., ze świadczeniem z ty tu łu um ownego stosunku ubezpieczenia osobowego przem aw ia całkow ita odrębność i niezależność podstaw y praw nej obydw u świadczeń. 2. W ysokość należnej pokrzyw dzonem u sum y ubezpieczenia nie je st zależna od wysokości jego zarobków. Jest ona zależna w yłącznie od procentu trw ałego inw alidztw a. Pokrzyw dzonem u przysługuje św iadczenie w w ysokości proporcjonalnej do stopnia inw alidztw a (w granicach umówionej sum y ubezpieczenia), k tóre to św iadczenie otrzym uje on także wówczas, gdy dochody jego nie uległy obniżeniu w zw iązku z u tra tą zdrow ia spow odow aną w ypadkiem. 3. W edług term inologii kodeksu cywilnego odszkodow aniem jest św iadczenie ubezpieczyciela z ty tu łu ubezpieczenia m ajątkow ego (art. 822 i ). Świadczeń natom iast z ubezpieczenia osobowego kodeks cyw ilny celowo nie nazyw a odszkodowaniem. 4. Z zakresie ubezpieczeń osobowych brak jest przepisu analogicznego do art k.c., wobec czego roszczenie z ty tu łu umownego osobowego ubezpieczenia pracow nika, zaspokojone przez ubezpieczyciela, nie przechodzi na zakład ubezpieczeń naw et w tedy, gdy zakład pracy odpowiada za szkodę pow stałą w sk utek w ypadku. O pierając się na tych zasadniczych przesłankach, Sąd Najwyższy uznał, że świadczenie z ty tu łu umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w ypadków nie jest odszkodowaniem i nie ulega zaliczeniu na rachunek odszkodowania należnego pokrzyw dzonem u. Dlatego też, zdaniem Sądu Najwyższego, uprzyw ilejow anie roszczeń z ubezpieczenia osobowego p ro w adzi (...) do dopuszczalności kum ulacji tych roszczeń z roszczeniem odszkodowaw czym. Jednocześnie Sąd Najwyższy zaznaczył, że istnieje szczególny przepis praw a, który nakazuje kom pensatę św iadczenia z obowiązkowego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w ypadków z odszkodowaniem należnym poszkodow anem u z obowiązkowego ubezpieczenia odpow iedzialności cyw ilnej. Przepisem tym jest 20 rozporządzenia (cyt. n a w stępie pod p k t 1) w brzm ieniu następującym : Ze św iadczenia przysługującego z obow iąz

7 Nr 9 (117) Zbieg świadczeń w itbezp. następstw nleazczęsl, w ypadków 31 kowego ubezpieczenia odpowiedzialności cyw ilnej zakład ubezpieczeń potrąca przyznane tej sam ej osobie z ty tu łu tego sam ego zdarzenia św iadczenie z obowiązkowego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w ypadków oraz jeżeli chodzi o szkodę m ajątkow ą odszkodowanie przysługujące z ty tu łu innych ubezpieczeń. Co się tyczy kw estii k u m u lacji św iadczeń z ty tu łu ubezpieczenia n a stępstw nieszczęśliwych w ypadków, Sąd N ajw yższy w yraził pogląd, że np. poszkodowany w w ypadku samochodowym (w razie zbiegu k ilku ubezpieczeń) otrzym a: a) św iadczenie z obowiązkowego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w ypadków, b) św iadczenie z um owy ubezpieczenia następstw nieszczęśliw ych w y padków zaw artej n a rzecz poszkodowanego przez zakład pracy, jeżeli w y padek był jednocześnie w ypadkiem przy pracy, c) świadczenie z umowy zaw artej przez samego poszkodowanego lub inną osobę trzecią. W zw iązku z w ynikającym z omówionej uchw ały w nioskiem, że poszkodowany w w ypadku samochodow ym otrzym a m. in. św iadczenie z um owy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w ypadków zaw artej na rzecz poszkodowanego przez zakład pracy, jeżeli wypadek był jednocześnie wypadkiem przy prac y, nasuw ają się pew ne wątpliw ości. Z dotychczasowych rozw ażań w ynika, że kom pensata lub kum ulacja świadczeń przy zbiegu obowiązkowego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w ypadków z ruchu pojazdów m echanicznych (samochodowych) z dobrow olnym ubezpieczeniem następstw nieszczęśliwych w ypadków nie jest zależna od czasu i m iejsca, w którym w ypadek nastąpił, lecz od tego, kto jest ubezpieczającym oraz z czyich funduszów są płacone sk ład k i ubezpieczeniow e za dobrow olne ubezpieczenie w y padkow e. Ja k wyżej w spom niano, ubezpieczenie pracow ników przez pracodaw cę może być zaw arte bądź na koszt pracodaw cy (sytuacje najczęstsze) bądź też na koszt pracow ników. Jeżeli pracow nik ubezpieczony przez zakład pracy i na koszt zakładu pracy zostanie poszkodowany w w ypadku samochodowym, to niezależnie od tego, czy w ypadek nastąpił podczas pracy u ubezpieczającego albo w drodze do pracy lub z pracy, czy też w codziennym życiu pryw atnym (np. podczas popołudniowego spaceru albo w drodze do teatru) poszkodow anem u przysługuje jedno św iadczenie, skom pensow ane w m yśl 25 ust. 4 rozporządzenia (z ubezpieczenia o wyższej sumie). Jeżeli natom iast ubezpieczony przez zakład pracy poszkodowany płacił sk ład kę ubezpieczeniow ą z w łasnych funduszów lub zaw arł indyw idualną umowę ubezpieczeniow ą, to wówczas przysługuje m u św iadczenie z obu ubezpieczeń (skumulowane). W ydaje się, że zastrzeżenie dotyczące w ypadku przy pracy, zaw arte w uzasadnieniu om aw ianej uchw ały, w ynikło w skutek pom inięcia przez Sąd N a j wyższy przepisu 25 ust. 4 rozporządzenia oraz w skutek b rak u jego in te rp retacji w uzasadnieniu uchw ały. Należy także zwrócić uw agę na orzeczenie Sądu N ajwyższego z dnia 5 stycznia 1966 r. II CR 201/66 (OSPiKA 1967 r. z. 4, poz. 98), którego teza brzm i jak następuje:

8 32 Janusz Ł o to r y n o u) i c z Nr 9 (117) Przepisy rozporządzenia RM z dnia 1.XII.1961 r. w spraw ie obow iązkow ych ubezpieczeń następstw nieszczęśliwych w ypadków i odpowiedzialności cyw ilnej z ruchu pojazdów m echanicznych (Dz. U. N r 55, poz. 311) nie dają podstaw y do żądania w ielokrotnego św iadczenia przew yższającego p o niesioną szkodę, k tó ra w ynikła ze zderzenia się dwóch lub w ięcej pojaz dów m echanicznych, a zarówno spraw ca szkody, jak i poszkodowany byli uczestnikam i obowiązkow ego ubezpieczenia N. W. i O. C.. O rzeczenie to zostało w ydane w następującej spraw ie. Na jadącego n a m otocyklu pow oda n ajech ał sam ochód stanow iący w łasność pozw anego przedsiębiorstw a. W w ypadku tym pow ód doznał uszkodzen ia ciała i rozstro ju zdrow ia, a ponadto poniósł szkodę rzeczow ą (zniszczenie ubrania). W zw iązku z powyższym w ypadkiem Państw ow y Zakład Ubezpieczeń w ypłacił pow odow i sum ę z ty tu łu obowiązkowego ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w ypadków. W pozwie w niesionym przeciw ko kierow cy sam ochodu i jego w łaścicielow i (solidarnie) powód dom agał się m. in. zasądzenia n a jego rzecz kw oty zł z ty tu łu zadośćuczynienia za cierpienia fizyczne i krzyw dę m oralną. Sąd W ojewódzki, uznając w inę kierow cy sam ochodu, zasądził na rzecz pow oda kw otę zł, potrącając jednocześnie z tej kw oty sum ę zł, w ypłaconą powodowi uprzednio przez PZU. W rew izji od tego w yroku powód podniósł m. in. zarzut, że Sąd W ojewódzki bezzasadnie potrącił z zasądzonej kw oty zł sum ę w ypłaconą powodowi przez PZU, uzasadniając ten zarzut, ja k następuje: Z arów no powód, jak i pozw any byli ubezpieczeni od n a stępstw nieszczęśliwych w ypadków i odpowiedzialności cywilnej z ruchu pojazdów m echanicznych. W ypadek m iał m iejsce w czasie jazdy n a m o tocyklu i dlatego sum ę zł powód otrzym ał na podstaw ie jego umowy ubezpieczenia, a nie z ty tu łu ubezpieczenia pozwanego przedsiębiorstw a. W tym stanie rzeczy sum a zł nie może być potrącona z należnego od przedsiębiorstw a powodowi odszkodowania. O ddalając rew izję pow oda w tym zakresie, Sąd N ajw yższy w yraził pogląd, zaw arty w przytoczonej wyżej tezie orzeczenia, z którego w ynika, że w opisanym stanie faktycznym spraw y poszkodowanem u przysługuje tylko jedno św iadczenie, a to zgodnie z przepisam i 20 cytowanego rozporządzenia. N a zakończenie w ypada dodać, że przytoczone w niniejszym artykule przykłady zbiegu roszczeń z ty tu łu ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych w ypadków nie w yczerpują w szystkich ew entualności, jakie mogą zachodzi w życiu codziennym. N ależy jedn ak sądzić, że przedstaw ione zasady kom pensaty lub kum ulacji św iadczeń, w ynikających z ubezpieczenia następstw nieszczęśliw ych w ypadków, zorientu ją czytelnika w zagadnieniu i ułatw ią zainteresow anym w yciągnięcie odpow iednich w niosków.