Kształcenie i uczenie się w miejscu pracy w Polsce

Transkrypt

1 8 czerwca 2015, Bratysława Kształcenie i uczenie się w miejscu pracy w Polsce Wojciech Stęchły Educational Research Institute

2 Polska Wybrane informacje ogólne: Populacja 38,5 mln (2013) Ludność aktywna 17,4 mln; 56% (2013) zawodowo Bezrobocie 9,0% (2014) Bezrobocie ,9% (2014) Bezrobocie ,7% (2014) Oczekiwany okres 32,2 lata (2014) życia zawodowego Źródła: Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności (LFS), Główny Urząd Statystyczny, Eurostat

3 Źródło: Eurydice

4 Ogólny schemat krajowego systemu kwalifikacji w Polsce Źródło: Raport Referencyjny (IBE, 2013)

5 Kształcenie (się) zawodowe w Polsce Oświata Szkolnictwo wyższe Rzemiosło Uczenie się poza systemem edukacji i rzemiosłem w przedsiębiorstwach w stowarzyszeniach, organizacjach pozarządowych w instytucjach publicznych (np. urzędy, policja, wojsko, ) samokształcenie

6 Uczniowie i studenci według wieku Grupy wieku Odsetek uczniów i studentów w grupie wiekowej ,2% ,6% ,2% 30 i więcej 1,0% Źródło: GUS

7 Uczenie się dorosłych

8 Oświata i rzemiosło

9 Zmiany w systemie edukacji w Polsce Wprowadzane zmiany są częścią reformy nakierowanej na modernizację systemu edukacji oraz systemu kwalifikacji: Od lat 90. zmiany mające na celu podniesienie jakości edukacji we wszystkich działach: wprowadzenie zewnętrznych egzaminów, reformy strukturalne, zmiany w edukacji i ścieżce zawodowej nauczycieli. Wprowadzanie efektów uczenia się w Edukacji ogólnej (2009) oraz Edukacji wyższej (2011); Tworzenie Polskiej Ramy Kwalifikacji oraz modernizacja krajowego systemu kwalifikacji (zob. Raport Referencyjny 2013) Źródło: Dębowski, Stęchły (IBE, 2014)

10 Zmiany w kształceniu zawodowym (2012) Cele: Powiązanie szkolnictwa zawodowego z rynkiem pracy, uelastycznienie systemu potwierdzania kwalifikacji zawodowych Zwiększenie atrakcyjności dostępności kształcenia zawodowego Wybrane zmiany: Modyfikacja klasyfikacji zawodów i specjalności, wyodrębnienie kwalifikacji w zawodach Modernizacja podstawy programowej kształcenia w zawodach, opisanie kwalifikacji przy pomocy efektów uczenia się Zmiany w strukturze szkolnictwa zawodowego i wprowadzenie kwalifikacyjnych kursów zawodowych Zmiany w organizacji egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe Źródło: Instytut Badań Edukacyjnych

11 System edukacji w Polsce Źródło: GUS

12 Dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie (kwalifikacja złożona) Świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie Świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie Świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie Świadectwo ukończenia odpowiedniego typu szkoły (potwierdzenie poziomu wykształcenia ogólnego) Źródło: Dębowski, Stęchły (IBE, 2014)

13 Kwalifikacje i zestawy efektów uczenia się Świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie Efekty uczenia się wspólne dla wszystkich zawodów Efekty uczenia się wspólne dla grupy zawodów Efekty uczenia się właściwe dla kwalifikacji Related to: workplace health and safety, starting and operating business activities, foreign language ability related to the In one occupation, of the following fields: administrative-service personal and social oriented, competencies, construction, organising the work of small teams (in upper secondary technical schools and post- electrical-electronics, secondary non-tertiary schools); mechanics-mining-metallurgy, agriculture-forestry with environmental protection, tourism-gastronomy, medical and social, creative arts; Spójne zestawy efektów uczenia się pogrupowane według kryteriów zadań zawodowych, wyników (dzieło, usługa) lub etapów procesu pracy. Źródło: Dębowski, Stęchły (IBE, 2014)

14 Rok szkoły zawodowców

15 Kilka liczb o kształceniu zawodowym Zasadnicze szkoły zawodowe 185,6 tys. uczniów Technika 517,7 tys. uczniów Kwalifikacyjne kursy zawodowe 24,7 tys. słuchaczy Rzemiosło 75 tys. uczących się

16 Kształcenie zawodowe w rzemiośle Zakłady szkolące uczniów Uczniowie w rzemiośle Świadectwa czeladnicze Dyplomy mistrzowskie zmniejsza się liczba zakładów szkolących i uczniów w rzemiośle możliwość nauki i potwierdzania kwalifikacji zawodowych w 125 zawodach, w tym w 49 zawodach szkolnych ok 90% młodocianych pracowników dokształca się teoretycznie w zasadniczych szkołach zawodowych Źródło: ZRP

17 Kształcenie zawodowe w rzemiośle Zdawalność egzaminów czeladniczych 91,5% w 2013 roku W 2014 r. 30 szkół, których organem prowadzącym są izba rzemieślnicza lub cech. Łącznie kształci się w nich blisko 6 tysięcy uczniów Wyniki badań obserwatoriów rynku pracy: Spójność doświadczenia zawodowego z kierunkiem kształcenia 95,5% (pozostali uczący się 63,2%) [Lublin] Dostępność pracy zgodnej z profilem kształcenia 45,6% (absolwenci techników 31,2%, studiów wyższych 6,4%) [Lublin] Wyniki badań Izby Rzemieślniczej i Przedsiębiorczości w Białymstoku: Wskaźnik zatrudnienia absolwentów rzemieślniczej nauki zawodu w firmie, w której się uczyli 19-27%, w podobnej firmie w okolicy zamieszkania 16-20%. [ , N=2066] Źródło: ZRP

18 Ile jest WBL w kształceniu zawodowym? Ok. 100 tys. uczniów w systemie dualnym, z tego 73,5 tys. w ramach izb rzemieślniczych Minimalny udział kształcenia praktycznego w: Zasadniczych szkołach zawodowych = 60% (970 h/3 lata) Technikach = 50% (735 h/4 lata) Praktyczna nauka zawodu może być organizowana u pracodawcy, ale również w placówkach kształcenia praktycznego, ustawicznego, jak również w warsztatach i pracowniach szkolnych.

19 Zajęcia praktyczne Źródło: Stan szkolnictwa zawodowego w Polsce Raport (2013), Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej

20 Praktyki zawodowe Źródło: Stan szkolnictwa zawodowego w Polsce Raport (2013), Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej

21 W szkole czy u pracodawcy? Zajęcia praktyczne organizowane w: szkole częściej realizowane są w takich obszarach, jak: chemiczny, ceramiczny i szklarski, turystyka i hotelarstwo, rolno-hodowlany, leśnictwo, rybactwo i inżynieria środowiska, medyczno-społeczny oraz ochrony i bezpieczeństwa. u pracodawcy (lub w indywidualnym gospodarstwie rolnym) częściej są to uczniowie z zasadniczych szkół zawodowych z takich obszarów zawodowych jak: gastronomia i produkcja spożywcza, ekonomiczno-finansowo-biurowy, poligraficzno-drukarski i papierniczy oraz fryzjersko-kosmetyczny). częściej na wsiach i w mniejszych miastach. Źródło: Stan szkolnictwa zawodowego w Polsce Raport (2013), Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej

22 Triada jakości Efekty uczenia się (w kwalifikacji) Sprawdzanie efektów uczenia się Uczenie się

23 Szkolnictwo wyższe

24 Szkolnictwo wyższe w Polsce 1,5 mln studentów, 130 tys. słuchaczy studiów podyplomowych Studenci na studiach stacjonarnych 55% niestacjonarnych 45% 438 szkół wyższych (2013/2014), większość to wyższe szkoły zawodowe Rozróżnienie na kierunki o profilu ogólnoakademickim i praktycznym (min. 3 miesiące praktyki studenckiej)

25 Mediana liczby studentów wg. typów szkół wyższych Źródło: Szkolnictwo Wyższe w Polsce 2013, MNiSW

26 Profile kształcenia na kierunkach studiów Źródło: Szkolnictwo Wyższe w Polsce 2013, MNiSW

27 WBL w Państwowych Wyższych Szkołach Zawodowych Na podstawie ankiety przeprowadzonej w 10 PWSZ (dr T. Saryusz-Wolski, dr D. Piotrowska, 2014)

28 WBL w Państwowych Wyższych Szkołach Zawodowych Źródło: dr T. Saryusz-Wolski, dr D. Piotrowska, (PŁ,IBE 2014)

29 WBL w Państwowych Wyższych Szkołach Zawodowych Jaka jest liczba prowadzących/ współprowadzących przedmioty zatrudnionych w przemyśle Dwie uczelnie oferują studia dualne programy studiów są identyczne z tradycyjnymi. Studenci realizują te same przedmioty/moduły.

30 Uczenie się poza systemem edukacji

31 Ogólny schemat krajowego systemu kwalifikacji w Polsce Źródło: Raport Referencyjny (IBE, 2013)

32 Główne elementy systemu Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji Polska Rama Kwalifikacji Zapewnianie jakości, walidacja, przenoszenie i akumulowanie osiągnięć Zintegrowany system kwalifikacji

33 Jakość kwalifikacji (nadanej osobie) A. Jakość kwalifikacji zdefiniowanej - kwalifikacja dobrze pomyślana : adekwatna do potrzeb, aktualna, realna - kwalifikacja dobrze opisana B. Jakość walidacji (z uwzględnieniem różnych ścieżek dojścia do kwalifikacji) - adekwatność procesu walidacji (do charakteru danej kwalifikacji) - kompletność procesu walidacji - skuteczność zapewniania jakości na każdym etapie procesu (ludzie, miejsca, sposoby działania, metody, narzędzia) Jakość uczenia się 33

34 System kwalifikacji, możliwości dla WBL Projektowanie kwalifikacji przez podmioty prywatne, organizacje pozarządowe (np. stowarzyszenia, związki, fundacje) Opisanie efektów uczenia się w kwalifikacjach: z punktu widzenia uczącego się, a nie procesu kształcenia z uwzględnieniem obszaru ich wykorzystania (np. miejsca pracy) Możliwość kierunkowania uczenia się poza- i nieformalnego w oparciu opisy kwalifikacji i potwierdzania kompetencji uzyskiwanych np. w miejscu pracy

35 Dziękuję za uwagę! Projekt systemowy Opracowanie założeń merytorycznych i instytucjonalnych wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji oraz Krajowego Rejestru Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Instytut Badań Edukacyjnych Biuro Projektu Krajowych Ram Kwalifikacji ul. Górczewska 8, Warszawa tel.: (22) , krkbiuro@ibe.edu.pl