KSZTAŁCENIE ZAWODOWE I USTAWICZNE ZAŁOŻENIA PROJEKTOWANYCH ZMIAN

Transkrypt

1 KSZTAŁCENIE ZAWODOWE I USTAWICZNE ZAŁOŻENIA PROJEKTOWANYCH ZMIAN 1

2 Modernizacja kształcenia zawodowego Minister Edukacji Narodowej powołał w czerwcu 2008 r. Zespół opiniodawczo-doradczy do spraw kształcenia zawodowego, w skład którego weszli: przedstawiciele ministrów właściwych dla zawodów przedstawiciele organizacji pracodawców i organizacji branżowych przedstawiciele związków zawodowych przedstawiciele środowisk samorządowych i oświatowych To reprezentatywne forum przez ponad rok pracowało nad przygotowaniem koncepcji zmian w kształceniu zawodowym, która uwzględniałaby zarówno potrzeby edukacyjne młodzieży, jak też potrzeby i wymagania współczesnego rynku pracy 2

3 Cele modernizacji kształcenia zawodowego dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb zmieniającego się rynku pracy uelastycznienie oferty kierunków kształcenia poprawa jakości kształcenia i zdawalności egzaminów zawodowych otwarcie na potrzeby uczniów niepełnosprawnych 3

4 Podstawowe obszary zmian Klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego System egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe Struktura i organizacja kształcenia zawodowego Kształcenie, dokształcanie i doskonalenie nauczycieli Udział pracodawców w kształceniu zawodowym Obudowa programowa kształcenia zawodowego 4

5 Klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego szybsza ścieżka wprowadzania zawodów do klasyfikacji przez umożliwienie organizacjom pracodawców zgłaszania do niej nowych zawodów modyfikacja klasyfikacji zawodów szkolnych, polegająca na grupowaniu i integrowaniu zawodów w zawodach wyodrębnione i nazwane kwalifikacje, potwierdzane w ramach egzaminów zewnętrznych kwalifikacje opisane w nowych podstawach programowych kształcenia w zawodach jako zasób wiadomości, umiejętności i postaw wyodrębniony z określonego zawodu, pozwalający na samodzielne wykonywanie zadań zawodowych 5

6 Przykład podziału zawodu na kwalifikacje w zawodzie elektryk 724[01]. Zawód ELEKTRYK KWALIFIKACJA 1 KWALIFIKACJA 2 montaż i konserwacja instalacji elektrycznych montaż i konserwacja maszyn i urządzeń elektrycznych 6

7 Podstawa programowa kształcenia w zawodzie Podstawa programowa kształcenia w zawodzie, podobnie jak podstawa programowa kształcenia ogólnego, została sformułowana w języku efektów edukacyjnych Wymagania ogólne opisują najważniejsze zadania zawodowe, które powinien umieć zrealizować absolwent szkoły oraz wskazują na postawy, których kształtowanie jest szczególnie istotne dla danego zawodu Wymagania szczegółowe są podzielone na dwie części: A i B W części A opisane są wymagania ogólnozawodowe Część B wymagań szczegółowych opisuje kwalifikacje właściwe dla opisywanego zawodu 7

8 Obudowa programowa kształcenia zawodowego Nowa podstawa programowa kształcenia w zawodzie będzie tak opisywać wyodrębnione kwalifikacje, aby stanowić jednocześnie standard wymagań egzaminacyjnych dla poszczególnych, wyodrębnionych kwalifikacji. Opracowane w szkole, w oparciu o tę podstawę, programy nauczania dla zawodów mogą przybierać układ treści o strukturze: przedmiotowej wyodrębnione teoretyczne przedmioty zawodowe odpowiadające określonym dziedzinom wiedzy przedmioty, w ramach których realizowana jest praktyczna nauka zawodu wyraźny podział na kształcenie teoretyczne i praktyczne modułowej wyodrębnione moduły i jednostki modułowe integrujące teorię z praktyką z różnych dziedzin wiedzy i działów techniki 8

9 Egzaminy potwierdzające kwalifikacje zawodowe Potwierdzanie odrębnie każdej kwalifikacji niezależnie od trybu, szkolnego lub pozaszkolnego, w jakim ta kwalifikacja została osiągnięta Ujednolicenie systemu egzaminów zawodowych bez względu na formę uczenia się szkolną czy pozaszkolną Całoroczne ośrodki egzaminacyjne, w znacznej części funkcjonujące u pracodawców Stworzenie banku zadań egzaminacyjnych Egzamin praktyczny w zasadniczej szkole zawodowej i technikum z wykonaniem 9

10 Ujednolicenie egzaminów Obecnie, aby uzyskać tytuł zawodowy lub potwierdzić kwalifikacje zawodowe w zawodzie szkolnym ujętym w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego należy zdać egzamin przed jedną z trzech komisji: Okręgową Komisją Egzaminacyjną Komisją Egzaminacyjną Izby Rzemieślniczej Państwową Komisją Egzaminacyjną powołaną przez kuratora oświaty Ujednolicenie egzaminów zawodowych dla zawodów szkolnych będzie polegać na przeprowadzaniu egzaminów w ośrodkach egzaminacyjnych upoważnionych przez komisje okręgowe w oparciu o te same zasady i na podstawie tych samych wymagań egzaminacyjnych 10

11 Udział pracodawców w systemie egzaminacyjnym W tworzeniu ośrodków potwierdzających kwalifikacje zawodowe powinni aktywnie uczestniczyć: organizacje pracodawców stowarzyszenia zawodowe samorządy gospodarcze indywidualni pracodawcy, stanowiący otoczenie gospodarcze szkół zawodowych, którzy chcieliby uczestniczyć w przygotowaniu pracowników zgodnie z własnymi potrzebami Udział pracodawców jest niezbędny do funkcjonowania ośrodków egzaminacyjnych zapewniających rzeczywiste warunki środowiska pracy 11

12 Organizacja kształcenia zawodowego Edukacja w szkole ponadgimnazjalnej prowadzącej kształcenie zawodowe, w tym również w trzyletniej zasadniczej szkole zawodowej, będzie polegała na integracji kształcenia ogólnego i kształcenia zawodowego poprzez: zamknięcie rozpoczętego w gimnazjum cyklu kształcenia ogólnego rozpoczęcie od klasy pierwszej zasadniczej szkoły zawodowej kształcenia praktycznego u pracodawców przygotowanie uczniów technikum do przystąpienia do maturalnych egzaminów pisemnych na poziomie rozszerzonym z co najmniej dwóch przedmiotów Na kształcenie praktyczne w technikum dyrektor szkoły powinien przeznaczyć minimum 50% godzin przewidzianych na kształcenie zawodowe Kształcenie praktyczne w zasadniczej szkole zawodowej powinno wynosić nie mniej niż 60% godzin przewidzianych na kształcenie zawodowe 12

13 Technikum Przedmioty kontynuowane i egzekwowane od szkoły podstawowej do matury: język polski, matematyka, języki obce Powiązane z wybranym zawodem 2 przedmioty na poziomie rozszerzonym Teoretyczne przygotowanie zawodowe zintegrowane z kształceniem ogólnym Przedmioty kontynuowane z gimnazjum, w tym: historia, wiedza o społeczeństwie, geografia, biologia, chemia, fizyka Praktyczne przygotowanie zawodowe (nie mniej niż 50% godzin kształcenia zawodowego) Zajęcia uzupełniające, w tym do wyboru sportowe 13

14 Zasadnicza szkoła zawodowa Przedmioty kontynuowane i egzekwowane od szkoły podstawowej: język polski, matematyka, języki obce (zakres mniejszy niż w liceum i technikum) Teoretyczne przygotowanie zawodowe Przedmioty kontynuowane z gimnazjum, w tym: historia, wiedza o społeczeństwie, geografia, biologia, chemia, fizyka Praktyczne przygotowanie zawodowe (nie mniej niż 60% godzin kształcenia zawodowego) Zajęcia uzupełniające, w tym do wyboru sportowe 14

15 Gimnazjum dla dorosłych Przedmioty kontynuowane i egzekwowane od szkoły podstawowej do matury: język polski, matematyka, języki obce Przedmioty średniego wykształcenia ogólnego rozpoczynane od gimnazjum, w tym: historia, wiedza o społeczeństwie, geografia, biologia, chemia, fizyka Przygotowanie zawodowe w formach kursowych Rozpoczęcie nauki od klasy, w której przerwano edukację 15

16 Liceum dla dorosłych Przedmioty kontynuowane i egzekwowane od szkoły podstawowej do matury: język polski, matematyka, języki obce Przedmioty profilowe: 2 lub 3 na poziomie rozszerzonym Rozpoczęcie nauki od klasy, w której przerwano edukację Przedmioty kontynuowane z gimnazjum, w tym: historia, wiedza o społeczeństwie, geografia, biologia, chemia, fizyka Przygotowanie zawodowe w formach kursowych 16

17 Certyfikaty, dyplomy, świadectwa świadectwo szkoły będzie dokumentem potwierdzającym ukończenie szkoły danego typu i posiadanie określonego poziomu wykształcenia (nie będzie na nim umieszczana nazwa zawodu) certyfikat potwierdzający określoną kwalifikację uczniowie uzyskają w trakcie nauki, po potwierdzeniu każdej kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie dyplom oraz suplement do dyplomu absolwent szkoły uzyska po potwierdzeniu wszystkich wyodrębnionych kwalifikacji w zawodzie 17

18 Organizacja form pozaszkolnych kształcenia zawodowego umożliwienie szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe organizowania zawodowych kursów kwalifikacyjnych proponowanie samorządom tworzenia branżowych centrów kształcenia zawodowego i ustawicznego, których bazą będą CKU, CKP, szkoły młodzieżowe i szkoły dla dorosłych 18

19 Schemat systemu edukacji Szkoła podstawowa 6 lat nauki Gimnazjum 3 lata nauki Liceum ogólnokształcące 3 lata nauki Technikum 4 lata nauki Zasadnicza szkoła zawodowa 3 lata nauki Matura Egzaminy potwierdzające kwalifikacje zawodowe Przedszkole dzieci od 3 do 5 lat ostatni rok obowiązkowo Gimnazjum dla dorosłych Liceum dla dorosłych Kursy dające kwalifikacje zawodowe 19

20 Proponowane zadania centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego prowadzenie szkół dla młodzieży prowadzenie szkół dla dorosłych organizowanie i prowadzenie praktycznej nauki zawodu (w tym praktyk zawodowych) organizowanie form pozaszkolnych (kursy z zakresu poszczególnych kwalifikacji zawodowych, których organizatorami mogą być szkoły i placówki znajdujące się w centrum) organizowanie doskonalenia nauczycieli kształcenia zawodowego prowadzenie dokształcania teoretycznego młodocianych pracowników przeprowadzanie egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe realizacja zadań z zakresu poradnictwa i doradztwa zawodowego 20

21 Dokształcanie i doskonalenie nauczycieli kształcenia zawodowego Popularyzacja pedagogicznych kursów lub pedagogicznych studiów podyplomowych w szkołach wyższych realizujących kształcenie zawodowe Wprowadzenie dla nauczycieli przedmiotów zawodowych okresowych szkoleń z zakresu nowoczesnych metod kształcenia zawodowego oraz nowoczesnych technik i technologii, obejmujących także staże bądź praktyki w przedsiębiorstwach 21

22 Projekty konkursowe realizowane w ramach Priorytetu III Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Uruchomienie nowego typu studiów podyplomowych przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela przedmiotów zawodowych I edycja Konkurs ogłoszono w 2008 roku. Podpisano 15 umów o dofinansowanie o łącznej wartości ,36 zł. W ramach konkursu 3226 osób rozpoczęło udział w studiach podyplomowych. II edycja Konkurs ogłoszono we wrześniu 2009 roku. Trwa ocena formalna 37 projektów. Alokacja przewidziana na konkurs: 50 milionów zł. Opracowanie i pilotażowe wdrożenie programów doskonalenia zawodowego w przedsiębiorstwach dla nauczycieli kształcenia zawodowego I edycja Konkurs ogłoszono w 2008 roku. W ramach konkursu podpisano 11 umów o łącznej wartości ,67 zł. II edycja Termin nowej edycji konkursu: I kwartał 2010 roku. Na realizację projektów wyłonionych w ramach konkursu przeznaczono środki w wysokości zł. 22

23 Mechanizmy zachęcające pracodawców do włączenia się w proces kształcenia zawodowego Pracodawcy powinni stać się w pełni partnerami systemu edukacji w procesie kształcenia zawodowego, dlatego w ramach modernizacji szeroko rozumianej edukacji zawodowej zostaną wypracowane mechanizmy zachęcających pracodawców do włączenia się w kształcenie zawodowe przyszłych pracowników. Podnoszenie jakości kształcenia zawodowego to zdanie Ministra Edukacji, odpowiedzialnego za kształcenie ministrów właściwych dla zawodów, odpowiedzialnych za uprawnienia zawodowe pracodawców Wypracowanie mechanizmów finansowych wspomagających współpracę szkół z pracodawcami wymaga działań międzyresortowych i wsparcia ze strony organizacji pracodawców. 23

24 Korzyści dla pracodawców, wynikające ze współpracy ze szkołami realizacja programu praktycznej nauki zawodu z wykorzystaniem materiałów i technologii przedsiębiorstwa promocja materiałów i technologii stosowanych w przedsiębiorstwie w trakcie realizacji praktycznej nauki zawodu pozyskanie dobrze przygotowanych pracowników absolwentów szkoły, znających technologie i materiały stosowane w przedsiębiorstwie, co powoduje, że pracodawca nie ponosi kosztów szkolenia 24

25 Korzyści dla szkół, wynikające ze współpracy z pracodawcami Realizacja programu praktycznej nauki zawodu z wykorzystaniem materiałów i technologii przedsiębiorstwa możliwość wprowadzenia innowacyjnych programów nauczania modułowych wyposażenie szkoły w specjalistyczny sprzęt i materiały realizacja praktycznej nauki zawodu w rzeczywistych warunkach pracy (u pracodawcy) możliwość zdobywania certyfikatów honorowanych na rynku pracy większe szanse na zatrudnienie absolwentów 25

26 Projekty systemowe EFS PO KL wspierające zmiany w kształceniu zawodowym Priorytet III Wysoka jakość systemu oświaty Dostosowanie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego ( ) Opracowanie modelu poradnictwa zawodowego oraz internetowego systemu informacji edukacyjno-zawodowej ( ) System wsparcia szkół i placówek oświatowych wdrażających modułowe programy kształcenia zawodowego ( ) Model systemu wdrażania i upowszechniania kształcenia na odległość w uczeniu się przez całe życie ( ) Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru ( ) Modernizacja egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe ( ) Łączna wartość projektów ponad 110 mln zł 26

27 Kalendarz zmian programowych w kształceniu ogólnym Rok szkolny Zreformowane nauczanie w klasach 2009/2010 I SP I Gimnazjum 2010/2011 II SP II Gimnazjum 2011/2012 III SP III Gimnazjum egzamin gimnazjalny dostosowany do nowej podstawy programowej 2012/2013 IVSP I L I T I ZSZ 2013/2014 V SP II L II T II ZSZ 2014/2015 VI SP sprawdzian dostosowany do nowej podstawy programowej III L matura dostosowana do nowej podstawy programowej III T 2015/2016 IV T III ZSZ SP szkoła podstawowa, L liceum, T technikum, ZSZ zasadnicza szkoła zawodowa 27

28 Kalendarium zmian w systemie egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe Rok Egzaminy 2012 Egzaminy na dotychczasowych zasadach Egzaminy na dotychczasowych zasadach Egzaminy na dotychczasowych zasadach Egzaminy na dotychczasowych zasadach Egzaminy na dotychczasowych zasadach Potwierdzanie wyodrębnionych kwalifikacji Potwierdzanie wyodrębnionych kwalifikacji Potwierdzanie wyodrębnionych kwalifikacji Potwierdzanie wyodrębnionych kwalifikacji 2017 Potwierdzanie wyodrębnionych kwalifikacji 2018 Potwierdzanie wyodrębnionych kwalifikacji 28

29 Szkoła zawodowa szkołą pozytywnego wyboru Dziękuję za uwagę 29