Spis treści. Rzeczpospolita Polska dane podstawowe (Ewa Maria Marciniak, Wojciech Jakubowski) Cz. I POLITYKA POLSKA TRADYCJE I MODERNIZACJA

Transkrypt

1 Spis treści Rzeczpospolita Polska dane podstawowe (Ewa Maria Marciniak, Wojciech Jakubowski) Cz. I POLITYKA POLSKA TRADYCJE I MODERNIZACJA Dział I Polskie tradycje polityczne Liberalizm i romantyzm dwa modele partycypacji politycznej (Stanisław Filipowicz) Liberalizm model partycypacji refleksyjnej Istota liberalizmu Polska recepcja liberalizmu Reformacja i Kontrreformacja Mentalność szlachty polskiej Oświecenie Konfrontacja myśli oświeceniowo-liberalnej z romantyzmem Romantyzm model partycypacji euforycznej Istota romantyzmu Władza i posłuszeństwo Wolność i podporządkowanie Prawda i błąd Romantyzm i polityczny racjonalizm Romantyczny autorytaryzm Romantyzm a ethos kolektywizmu Romantyczne inspiracje nacjonalizmu Tradycje polskiej kultury politycznej XIX wieku (Piotr Załęski) U progu nowoczesności Odradzająca się Polska szlachecka Konspiracja i walka Bezstanowy naród polski U źródeł kultury uczestnictwa

2 6 Spis treści 5.1. Zabór rosyjski Myśl socjalistyczna Myśl narodowa Zabór austriacki Ruch ludowy Stańczycy Chrześcijańska demokracja Znaczenie powstania partii politycznych na ziemiach polskich I Tradycje polskiej kultury politycznej XX wieku (Marek Jabłonowski, Daniel Przastek, Mariusz Włodarczyk) Kultura polityczna Polski Odrodzonej Konsolidacja władzy Okres demokracji parlamentarnej Okres rządów autorytarnych Elita władzy II RP Okres rządów parlamentarnych Okres rządów autorytarnych Specyfika kultury politycznej lat Polska i Polacy w latach wojny Wojna obronna Okupacyjny status ziem polskich Okupacja niemiecka Okupacja radziecka Rząd polski na obczyźnie Polskie Państwo Podziemne Konkurencyjne ośrodki polityczne i walka o władzę Kultura polityczna społeczeństwa polskiego po II wojnie światowej Nowy system nowa aksjologia Zalążki działalności opozycyjnej Ostatnie lata PRL Dział II Dziedzictwo tzw. Polski Ludowej Polska po II wojnie światowej zarys problemu (Anna Magierska, Wojciech Jakubowski) Ład polityczny w latach U źródeł nowego systemu ( ) Likwidacja opozycji politycznej i totalizacja ustroju państwa System partyjny Polski Ludowej Stalinizm

3 Spis treści 7 2. Przełom polityczny 1956 roku Gospodarka i społeczeństwo lat Powojenny kryzys społeczno-gospodarczy Reforma rolna Nacjonalizacja Gospodarka nakazowo-rozdzielcza Przemiany społeczne po II wojnie światowej wielkie ruchy migracyjne i zmiany w strukturze społecznej Dekady lat 60. i Stagnacja gospodarcza i spadek autorytetu władzy Polityka zagraniczna Polityka wewnętrzna Przełom sierpniowy 1980 roku i walka o reformę państwa Centrum dyspozycji politycznej w okresie tzw. Polski Ludowej (Marek Jabłonowski, Wojciech Jakubowski) Aparat władzy w latach Partia kierownicza nerw systemu władzy I Aparat przymusu tzw. Polski Ludowej (Marek Jabłonowski, Wojciech Jakubowski) Typologia organów nadzoru i represji w latach Pion cywilny aparatu przymusu Lata Lata Lata Lata Pion wojskowy aparatu przymusu Informacja Wojskowa i Wojskowa Służba Wewnętrzna Oddział/Zarząd II Sztabu Generalnego WP Dział III Polskie tradycje ustrojowe Polskie tradycje konstytucyjne (Jarosław Szymanek) Przedmiot tradycji konstytucyjnej Tradycja sensu largo Tradycja sensu stricto Specyfika polskich tradycji konstytucyjnych

4 8 Spis treści 2.1. Tradycja Konstytucji 3 Maja Tradycje konstytucji okresów zaborów Tradycja konstytucji marcowej Tradycja konstytucji kwietniowej Tradycja konstytucji lipcowej Tradycje tzw. małych konstytucji Polskie konstytucje w rozwoju dziejowym (Bartłomiej Zdaniuk) Geneza konstytucji Zasady ustrojowe Władza ustawodawcza Władza wykonawcza Władza sądownicza Dział IV Procesy modernizacyjne po 1989 roku Procesy modernizacyjne po 1989 roku próba systematyzacji (Krzysztof Szewior) Zagadnienia definicyjne Zmiana społeczna, rozwój społeczny, postęp Modernizacja Nowoczesność i ponowoczesność Rozwój zrównoważony Europeizacja i globalizacja Modernizacja w Polsce po 1989 roku Perspektywa racjonalistyczna Perspektywa instytucjonalizmu historycznego Perspektywa instytucjonalizmu socjologicznego Perspektywa instytucjonalizmu polityczno-prawnego Perspektywa instytucjonalizmu międzynarodowego Modernizacja Polski w narodowych strateiach rozwoju Konkluzje Modernizacja systemu politycznego (Tomasz Słomka) Modernizacja instytucjonalna Zmiana modelu sprawowania władzy: od rządów pierwszego sekretarza do rządów premiera Modernizacja konstytucyjna: w poszukiwaniu tożsamości ustrojowej.. 278

5 Spis treści Nowela kwietniowa (1989) Nowela grudniowa (1989) Odbudowa samorządu terytorialnego (1990) Nowela wrześniowa (1990) Mała Konstytucja (1992) Konstytucja RP z 1997 roku Przygotowanie i uchwalenie Konstytucji RP Charakterystyka Konstytucji RP Proces europeizacji ustrojowej System partyjny: od koncesjonowanego do pełnego pluralizmu Konkluzje I Modernizacja systemu gospodarczego (Artur Nowak-Far) Istota i podstawowe prawidłowości transformacji systemowej jako procesu modernizacji Uwarunkowania transformacji systemowej w punkcie wyjścia Porządek gospodarczy Polski Ludowej Ograniczanie prywatnej inicjatywy gospodarczej Systemowa niewydolność gospodarki socjalistycznej Próby reform gospodarczych w latach Konferencja Okrągłego Stołu a kwestie gospodarcze Podstawowe zmiany transformacyjne Wpływ integracji europejskiej na proces transformacji Prawidłowości procesu modernizacji systemowej w sferze gospodarczej Cz. II DEMOKRATYCZNE PAŃSTWO PRAWNE Dział I Zasady i procedury Naczelne zasady ustrojowe państwa (Tomasz Słomka) Konstytucja RP fundament działania państwa Systematyka konstytucji Podstawowe (naczelne) zasady ustroju politycznego Rzeczypospolitej Społeczna gospodarka rynkowa podstawa ustroju gospodarczego Podstawowe wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela Konstytucjonalizm europejski a ustrój współczesnej Polski

6 10 Spis treści Wybory i prawo wyborcze (Dariusz Szawurski-Radetz) Wybory System wyborczy Prawo wyborcze Funkcje wyborów Zasady wyborcze Standardy wyborcze w aktualnym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego I Ewolucja prawa wyborczego w Polsce w latach (Dariusz Szawurski-Radetz) I dekada III RP Wybory parlamentarne Wybory w 1989 roku Wybory w 1991 roku Wybory w latach 1993 i Wybory prezydenckie Wybory parlamentarne i prezydenckie w XXI wieku Regulacje konstytucyjne Ordynacje wyborcze Kodeks wyborczy z 2011 roku Dział II Instytucje władzy publicznej Legislatywa w systemie naczelnych organów RP (Tomasz Słomka) Parlament w systemie naczelnych organów państwa Ustrojowa pozycja Sejmu i Senatu Kadencja parlamentu Wybory do Sejmu i Senatu Organizacja wewnętrzna Sejmu i Senatu Funkcje Sejmu i Senatu Zgromadzenie Narodowe Egzekutywa w systemie naczelnych organów RP (Tomasz Słomka) Prezydent RP

7 Spis treści Ustrojowa pozycja prezydenta Wybór i kadencja prezydenta Klasyfikacja kompetencji prezydenta Kompetencje prezydenta wobec parlamentu Kompetencje prezydenta wobec rządu Kompetencje prezydenta wobec władzy sądowniczej Inne kompetencje prezydenta Odpowiedzialność konstytucyjna prezydenta Rada Ministrów RP Ustrojowa pozycja Rady Ministrów Skład i powoływanie Rady Ministrów Dymisja rządu. Odpowiedzialność Rady Ministrów Kompetencje Rady Ministrów Administracja rządowa I Judykatywa i organy kontroli państwowej w systemie naczelnych organów RP (Tomasz Słomka) Władza sądownicza w RP Organy kontroli państwowej i ochrony prawnej V System samorządu lokalnego (Jacek Wojnicki) Organizacja samorządu lokalnego Samorząd gminny Gmina: zadania, władze Referendum gminne Rada Gminy Zarząd gminy (wójt/burmistrz, prezydent miasta) Samorząd powiatowy Powiat: zadania, władze Referendum powiatowe Rada powiatu Zarząd powiatu Samorząd wojewódzki Województwa: zadania, władze Referendum wojewódzkie Sejmik wojewódzki Zarząd województwa * * * Zadania samorządu terytorialnego zestawienie (Wojciech Jakubowski)

8 12 Spis treści Cz. III ZMIANA POLITYCZNA W DEMOKRATYCZNYM PAŃSTWIE PRAWNYM Podziały socjopolityczne w Polsce po 1989 roku (Tomasz Bojarowicz) Podział socjopolityczny jako kategoria analizy naukowej Pojęcie podziału socjopolitycznego Geneza podziałów socjopolitycznych Podstawowe podziały socjopolityczne Historyczne uwarunkowania podziałów socjopolitycznych w Polsce Podziały socjopolityczne w Polsce po 1989 roku Podział postkomunistyczny Podział socjoekonomiczny Podział religijny Spór polityczny Spór światopoglądowy Aborcja In vitro Podział lewica versus prawica Stymulatory podziałów po 2005 roku Nowe osie podziałów Polska solidarna versus Polska liberalna III Rzeczpospolita versus IV Rzeczpospolita Katastrofa smoleńska Modele zachowań wyborczych (Ewa Maria Marciniak) Zachowania a preferencje wyborcze Definicja zachowań wyborczych Preferencje wyborcze Typologia zachowań wyborczych Model socjalno-strukturalny Model racjonalnego wyboru Racjonalność zachowań wyborczych Nieracjonalność zachowań wyborczych Koncepcja głosowania tematycznego Model psychologii społecznej Identyfikacja partyjna Wizerunek kandydata (głosowanie skoncentrowane na osobie polityka)

9 Spis treści 13 I Spektrum partyjne po 1989 roku (Anna Materska-Sosnowska, Tomasz Słomka) U źródeł systemu partyjnego współczesnej Polski Status prawny partii politycznych w RP Podział polskiej sceny partyjnej na lewicę i prawicę Etapy ewolucji polskiego systemu partyjnego od systemu rozbicia wielopartyjnego do systemu umiarkowanego pluralizmu Faza I: lata Faza II: lata konsolidacja sceny partyjnej Faza III: lata koniec podziału na bloki postkomunistyczny i postsolidarnościowy Główne ugrupowania polityczne Platforma Obywatelska Prawo i Sprawiedliwość V Wymiar polityczny i instytucjonalny działalności Kościoła po 1989 roku (Mariusz Włodarczyk) Kościół w nowej rzeczywistości demokratycznej Stosunki państwo Kościół Konkordat ze Stolicą Apostolską Konstytucja RP Nuncjatura Komisja Konkordatowa i Komisja Wspólna Kościół katolicki w Polsce wobec integracji Europy Wymiar instytucjonalny działalności Kościoła Bulla Totus Tuus Poloniae Populus Konferencja Episkopatu Polski Finanse Kościoła Rozdział V Wymiar religijny i społeczny działalności Kościoła po 1989 roku (Mariusz Włodarczyk) Wymiar religijny Życie religijne Polaków Dominicantes i communicantes Potencjał duszpasterski Pielgrzymki Pielgrzymki papieskie do Polski Polscy święci Wymiar społeczny

10 14 Spis treści 2.1. Działalność charytatywna Szkolnictwo katolickie Organizacje i ruchy katolickie w Polsce Media katolickie Bibliografia selektywna Nota o autorach