SIŁOWNIKI REGULACYJNE STANDARDOWE XN Ex

Transkrypt

1 ZAKŁAD PRODUKCJI URZDZE AUTOMATYKI Sp. z o.o., Wrocław ZAKŁAD AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ INTEC Sp. z o.o., Wrocław SIŁOWNIKI REGULACYJNE STANDARDOWE XN Ex INSTRUKCJA OBSŁUGI Wydanie 6 padziernik 2012 r.

2

3 SPIS TRECI Strona 1. Informacje ogólne dotyczce siowników i ich bezpiecznego stosowania Zastosowanie Opis techniczny Oznaczenie siowników Instalowanie siownika Konserwacja Uwagi i ostrzeenia dotyczce bezpieczestwa Dane techniczne Dane przeciwwybuchowe Dane techniczne siownika standardowego XN Schematy pocze elektrycznych Monta siownika na armaturze Podczenie elektryczne Uruchomienie Przeczanie na tryb pracy rcznej Stacyjka sterowania lokalnego Uruchomienie siownika gdy nie ma zagroenia wybuchem Sprawdzenie dziaania wyczników momentowych gdy nie ma zagroenia wybuchem Ustawienie wyczników drogi gdy nie ma zagroenia wybuchem Ustawienie wskanika pooenia Inne ustawienia Ustawienie przetwornika pooenia Uruchomienie siownika w strefie zagroonej wybuchem Sprawdzenie dziaania wyczników momentowych w strefie zagroonej wybuchem Ustawienie wyczników drogi w strefie zagroonej wybuchem Ustawienie wskanika pooenia Inne ustawienia

4 Ustawienie przetwornika pooenia w strefie zagroonej wybuchem Rozruch siownika w strefie zagroonej wybuchem Zabezpieczenia zewntrzne siownika Eksploatacja Konserwacja Podsumowanie zidentyfikowanych zagroe Transport i przechowywanie Kodowanie siownika Serwis - naprawy Czci zamienne Utylizacja Kontakt

5 SPIS RYSUNKÓW Rysunek 1. Schemat aplikacyjny siownika XN Ex (wyczanie od pooenia) Rysunek 2. Schemat aplikacyjny siownika XN Ex (wyczanie zamknicia od momentu) Rysunek 3. Listwa zaciskowa siownika standardowego XN Ex Rysunek 4. Przycze B1 ISO 5210 Rysunek 5. Przycze B3 ISO 5210 Rysunek 6. Przycze A ISO 5210 Rysunek 7. Wykaz zcz ognioszczelnych siownika XN Ex Rysunek 8. Obwód ochrony siownika XN Ex Rysunek 9. Obwód ochrony siownika zewntrzny Rysunek 10. Wykaz czci zamiennych siownika X Ex Rysunek 11. Wykaz czci zamiennych bloku sterowania XN Ex ZACZNIKI 1. Zacznik 1: Ustawianie moduu wahliwego siownika X (dostarczany przy zamówieniu siownika wahliwego) 2. Zacznik 10: Przetwornik pooenia ktowego TRANSOLVER. Dokumentacja techniczno ruchowa (dostarczany przy zamówieniu siownika z przetwornikiem pooenia) 3

6 1. Informacje ogólne dotyczce siowników i ich bezpiecznego stosowania 1.1. Zastosowanie Siowniki standardowe typu XN Ex s przeznaczone do napdu elementów wykonawczych takich jak zawory, zasuwy, klapy, przepustnice itp. w ukadach sterowania i regulacji automatyki przemysowej, w energetyce, przemyle chemicznym, petrochemicznym, gazowniczym, spoywczym, gazownictwie, oczyszczalniach cieków, instalacjach przesyowych gazu, ropy, benzyny itp. Siowniki XN Ex mog pracowa w pomieszczeniach przemysowych i w terenie otwartym. Siowniki XN Ex nale do urzdze grupy II kategorii 2 do pracy w atmosferach wybuchowych spowodowanych obecnoci gazów, par lub mgie (G) lub pyów (D). Siowniki s oznaczane symbolem: Dla temp. pracy º II 2G Exde IIC T4 Gb II 2D Ex t IIIC T135ºC Db II 2GD c 135ºC Dla temp. pracy º II 2G Exde IIC 155ºC Gb II 2D Ex t IIIC T155ºC Db II 2GD c 155ºC co oznacza: II - Grupa II stanowi j urzdzenia i systemy ochronne przeznaczone do uytku w innych miejscach, ni zakady górnicze gdzie wystpuje zagroenie wystpienia atmosfer wybuchowych, 2 kategoria ochrony 2 obejmuje urzdzenia zaprojektowane tak, aby mogy funkcjonowa zgodnie z parametrami ruchowymi ustalonymi przez producenta, zapewniajc wysoki poziom zabezpieczenia, G praca w atmosferach wybuchowych spowodowanych obecnoci gazów, par lub mgie, D praca w atmosferach wybuchowych spowodowanych obecnoci pyów, d - osona ognioszczelna, e - budowa wzmocniona, IIC najwysza grupa wybuchowoci gazów, T4 dopuszczalna temperatura powierzchni zewntrznych 135 C wynikajca z temperatury zaponu mieszanki wybuchowej, Gb urzdzenie przeznaczone do zabudowy w strefach zagroonych wybuchem gazu, zapewniajce wysoki poziom bezpieczestwa, t ochrona za pomoc obudowy t, IIIC - pyy przewodzce, c bezpieczestwo konstrukcyjne, T135ºC maksymalna temperatura obudowy, Temperatura otoczenia podczas pracy wynosi -20 do +40 C lub -20 do +60 C Db - urzdzenie przeznaczone do zabudowy w strefach zagroonych wybuchem pyu, zapewniajce "wysoki poziom bezpieczestwa". 4

7 Producent nie ponosi odpowiedzialnoci za szkody wynikajce z zastosowania siownika niezgodnie z jego przeznaczeniem. Szczegóowe zapoznanie si z niniejsz Instrukcj Obsugi uatwi prawidowe wykorzystanie siownika. Rysunki powoywane w treci Instrukcji Obsugi, numerowane liczbowo (np. Rysunek 2.) s zamieszczone na kocu instrukcji Opis techniczny Staoprdkociowe siowniki standardowe typu XN Ex posiadaj budow moduow. Podstawowym moduem (zespoem napdowym) siownika jest modu obrotowy zawierajcy silnik trójfazowy 3x400 V, przekadni gówn, napd rczny, ukad przeniesienia napdu, blok sterujcy i listw zaciskow. Modu obrotowy stanowi samodzielny siownik obrotowy, a w zestawieniu z moduem liniowym lub wahliwym siownik liniowy lub wahliwy. Blok sterujcy zawiera wyczniki drogi, wyczniki momentowe ukadu przecieniowego i mechaniczny wskanik pooenia. Blok sterujcy moe by opcjonalnie wyposaony w przetwornik pooenia lub generator migu do sygnalizacji ruchu elementu wykonawczego. Sterowanie siownikiem XN odbywa si przez podanie napicia zasilajcego 3x400V. Wyczniki ukadu przecieniowego (momentowe) dla siowników regulacyjnych XN Ex s ustawiane fabrycznie. Na obiekcie w razie potrzeby istnieje moliwo zmiany ustawienia momentu w zakresie % momentu znamionowego. Zalety may ciar i dowolna pozycja pracy pozwalaj na monta siownika bezporednio na elemencie wykonawczym, moduowa budowa siownika zapewniajca szybki serwis, podwyszony stopie ochrony IP 67, trwao i niezawodno pracy, dugie okresy midzyremontowe, wymiary przyczeniowe konierzy typu F07, F10, F14 zgodne z ISO-5210, DIN-3210 i PN-M Oznaczenie siowników Siowniki standardowe typu XN Ex produkowane s jako obrotowe, liniowe i wahliwe. Przy siowniku obrotowym naley zamawia tylko modu obrotowy XN Ex. W przypadku siowników liniowych i wahliwych naley zamawia modu obrotowy i odpowiedni modu liniowy lub wahliwy. Sposób zamawiania i oznaczania poszczególnych typów siowników przedstawiono w punkcie 11. 5

8 1.4. Instalowanie siownika Przy pracach instalacyjnych w przestrzeniach zagroonych wybuchem naley stosowa si do zalece i wymaga normy PN- EN Atmosfery wybuchowe -- Cz 14: Projektowanie, dobór i monta instalacji elektrycznych. Prace uruchomieniowe przy siowniku bdcym pod napiciem mog by wykonywane tylko w czasie gdy nie wystpuje zagroenie wybuchem. Siowniki standardowe mog pracowa w przestrzeniach zagroonych wybuchem, w pomieszczeniach przemysowych i w terenie otwartym. Siowniki nie mog pracowa w atmosferze silnie korodujcej. Dopuszczalne warunki otoczenia okrelone s w danych technicznych. Przed zainstalowaniem siownika naley sprawdzi czy jest prawidowo dobrany do elementu wykonawczego Konserwacja Prace konserwacyjne i przegldy w przestrzeniach zagroonych wybuchem naley wykonywa zgodnie z zaleceniami i wymaganiami normy PN-EN Atmosfery wybuchowe -- Cz 17: Kontrola i konserwacja instalacji elektrycznych. Przestrzeganie zalece konserwacyjnych podanych w punkcie 8 zapewni dugotrwa i bezusterkow eksploatacj siowników Uwagi i ostrzeenia dotyczce bezpieczestwa Uwane zapoznanie si z treci niniejszej Instrukcji Obsugi zapewni prawidowe i bezpieczne zainstalowanie siownika, jego uruchomienie i eksploatacj. Przy wszelkich pracach takich jak transport, skadowanie, instalacja, podczanie do instalacji elektrycznej, rozruch, konserwacja naley wykluczy ryzyko wybuchu. Wszelkie tego rodzaju prace w przestrzeniach zagroonych wybuchem powinny by przeprowadzane przez pracowników posiadajcych stosowne uprawnienia. Prace w przestrzeniach zagroonych wybuchem podlegaj specjalnym przepisom, okrelonym w normie PN-EN , które musz by dotrzymane. Prace instalacyjne i uruchomieniowe mog by wykonywane wycznie przez wykwalifikowany personel zgodnie z obowizujcymi przepisami bezpieczestwa, poniewa siownik jest zasilany napiciem niebezpiecznym. Ze wzgldów bezpieczestwa w Instrukcji Obsugi zaznaczono, w formie ostrzee lub uwag, czynnoci majce wpyw na bezpieczestwo pracowników obsugi oraz wyeliminowanie uszkodze siowników czy ukadów technologicznych, na których s zamontowane. Ostrzeenia pojawiaj si w miejscach, w których czynnoci maj wpyw na bezpieczestwo pracowników w trakcie montau, uruchomienia i eksploatacji. Uwagi s umieszczone przy czynnociach decydujcych 6

9 o prawidowym dziaaniu siownika mogcych mie wpyw na powstanie uszkodze. 2. Dane techniczne 2.1. Dane przeciwwybuchowe Lp Parametr 1 Ochrona przeciwwybuchowa siownika obrotowego 2 Ochrona przeciwwybuchowa moduu liniowego i wahliwego Warto Dla temp. pracy º - II 2G Exde IIC T4 Gb, II 2D Ex t IIIC T135ºC Db, II 2GD c 135ºC, Dla temp. pracy º - II 2G Exde IIC 155ºC Gb, II 2D Ex t IIIC T155ºC Db, II 2GD c 155ºC, znaczenie poszczególnych symboli opisano w p. 1.1 Dla temp. pracy º - II 2GD c 135ºC Dla temp. pracy º - II 2GD c 155ºC 3 Sposób ochrony Komora silnika - osona d Komora bloku sterujcego - osona d Komora listwy zaciskowej - budowa e Komora przekadni gównej bezpieczestwo konstrukcyjne c Modu liniowy Modu wahliwy - bezpieczestwo konstrukcyjne c - bezpieczestwo konstrukcyjne c 4 Certyfikat badania typu WE KDB 08ATEX290X Szczególne warunki stosowania: Jako elementy zastpcze mog zosta zastosowane wycznie te, które zostay wymienione w zatwierdzonej dokumentacji. Dopuszczalne przewity zcz ognioszczelnych cylindrycznokonierzowych s mniejsze ni okrelono to w normie PN-EN :2008 i nie mog przekracza wartoci podanych na Rysunku 7. Do pocze mechanicznych osony ognioszczelnej naley uywarub o wytrzymaoci mechanicznej nie mniejszej ni

10 2.2. Dane techniczne siownika standardowego XN Lp. Parametr Siownik obrotowy XN 1 Znamionowa warto momentu Mn lub siy wyjciowej Fn siownika przy napiciu zasilania 3x400V AC ±10%, f=50hz (1) Wysze wartoci momentu uzgadnia z dostawc. 2 Zakres ustawianego ukadu przeci- eniowego (nastawa fabryczna) 3 Napicie znamionowe zasilania silnika siownika Obcienie zestyków mikrowyczników 4 Znamionowa warto skoku (2) Skok powyej 110 obr. uzgodni z dostawc. Maks. skok 1250obr 5 Znamionowa prdko elementu wyjciowego XNRa - 30 Nm XNRSa - 60 Nm XNSa - 60 Nm XNRb - 60 Nm XNRSb - 120Nm XNSb - 120Nm XNRc Nm XNRSc - 240Nm XNSc - 240Nm Warto Siownik liniowy XN / mod L XNRa/La - 10 kn XNRSa/La - 20 kn XNSa/La - 20 kn XNRb/Lb - 20 kn XNRSb/Lb - 40 kn XNSb/Lb - 40 kn XNRc/L - 30 kn XNRSc/L - 60 kn XNSc/L - 60 kn Siownik wahliwy XN / W XNRa/Wa Nm XNRSa/Wa Nm XNSa/Wa 500Nm XNRb/Wb Nm XNRSb/Wb Nm XNSb/Wb Nm % Mn % Fn % Mn 4; 5,6; 8; 11; 16; 22; 30; 45; 56; 80; 110obr. (2) 4; 5,6; 8; 11; 16; 20; 32; 41 obr/min 3x400V AC, ±10%, 50 Hz 2,5A / 250V AC 0,3A / 220V DC 20; 28; 40; 50; 80; 100; 125;150; 200 mm 20; 28; 40; 56; 80; 110; 160; 200 mm/min (1) 90 ; 120 ; 160 0,24; 0,33; 0,47; 0,65; 1; 1,2; 1,9; 2,4 obr/min 6 Rodzaj pracy S4 630 cykli/godz. 25%; Dla XNS praca dorywcza S2 15min dla siownika liniowego S2 5min 7 Temperatura pracy C lub C (uwaga: zmiana oznaczenia przeciwwybuchowego) 8 Stopie ochrony siownika IP66/67 9 Wilgotno Do 80% 10 Pozycja pracy Dowolna 11 Smarowanie Smar pópynny 12 Przycze F07, F10, F14 F7, F10, F14 F10, F14, F25 13 Napicie znamionowe zasilania 3x400V AC ±10%, 50Hz 14 Silnik Silnik asynchroniczny trójfazowy 15 Klasa izolacji silnika F 8

11 Lp. Parametr Siownik obrotowy XN Warto Siownik liniowy XN / mod L Siownik wahliwy XN / W 16 Zabezpieczenie silnika 3 termistory PTC, opcjonalnie wyczniki bimetalowe 17 Grzaka antykondensacyjna PTC, 8W z termostatem 18 Podczenie elektryczne Listwa zaciskowa, zaciski spryste Ex e 19 Wpusty kablowe Ex e, z dwóch stron komory listwy zaciskowej 3 gwintowane otwory: 2 x M32x1,5 i 1 x M25x1,5. Standardowo wszystkie 6 otworów z zalepkami Wymiary: [mm] BxLxh1(h) 20 - typ a XN 360x595x x595x x595x595 - typ b XN - typ c XN (2) Wymiary zale od dobranego moduu liniowego lub wahliwego 390x630x x810x x630x545 (2) 705x630x655 (2) 21 Masa - typ a XN 38 kg 44 kg 62 kg - typ b XN 43 kg 53 kg 93 kg - typ c XN 76 kg (3) (3) (3) Masa zaley od dobranego moduu liniowego lub wahliwego 2.3. Schematy pocze elektrycznych Poczenia elektryczne siownika standardowego naley wykona zgodnie z projektem technicznym w oparciu o schematy aplikacyjne. Schemat aplikacyjny dla sterowania z wyczaniem w pozycji ZAMKNITE wycznikiem drogi przedstawiono na Rysunku 1. Schemat aplikacyjny dla sterowania z wyczaniem w pozycji ZAMKNITE wycznikiem momentowym (sterowanie z dociskiem) pokazano na Rysunku Monta siownika na armaturze Uwaga Przed zamontowaniem siownika sprawdzi czy jest on prawidowo dobrany do elementu wykonawczego (np. zaworu). Sposób sprawdzenia zaley od rodzaju elementu wykonawczego i wynikajcego z tego, typu dostarczonego siownika. W kadym przypadku sprawdzi czy podczas transportu siownik nie zosta uszkodzony. W przypadku stwierdzenia uszkodze skontaktowa si z dostawc i uzgodni sposób naprawy z producentem. Siowniki mog pracowa w dowolnej pozycji pracy. Siowniki 9

12 naley montowa tak, aby zapewni swobodny dostp do pokrywy bloku sterujcego i kóka napdu rcznego. Do celów serwisowych naley zapewni woln przestrze okoo 50 cm wokó siownika. Monta siownika obrotowego lub wahliwego W przypadku siownika obrotowego lub wahliwego montowanego bezporednio na elemencie wykonawczym, sposób sprzgnicia siownika z trzpieniem elementu wykonawczego zaley od tego, czy element sprzgajcy przenosi tylko moment obrotowy, czy dodatkowo ma przenosi si wzdun. Przycze typu B1/B3 Dla przypadku przenoszenia tylko momentu obrotowego, zgodnie z norm ISO 5210, dla przycza typu B1 waek wyjciowy siownika jest bezporednio nakadany na trzpie zaworu z wpustem. Ten sposób poczenia pokazano na Rysunku 4. Dla przycza typu B3 w wale wyjciowym siownika znajduje si tuleja przyczeniowa z wybraniem pod wpust i z t tulej siownik jest montowany na trzpie z wpustem. Ten sposób poczenia pokazano na Rysunku 5. W obydwu tych przypadkach przy montau siownika na elemencie wykonawczym naley: Sprawdzi czy konierz przyczeniowy jest dopasowany do elementu wykonawczego. Sprawdzi czy otwór oraz kanaek pod wpust odpowiadaj wymiarom trzpienia i wpustu w urzdzeniu nastawczym. Pokry lekko smarem trzpie armatury i wpust. Naoy siownik na element wykonawczy i starannie wycentrowa otwory mocujce w konierzach przyczeniowych. Mocowa rubami o klasie wytrzymaoci nie gorszej ni 8.8 zwracajc uwag na dokrcanie metod na krzy. Przycze typu A Dla przypadku przenoszenia przez siownik momentu obrotowego i siy wzdunej siownik jest dostarczany z przyczem typu A pokazanym na Rysunku 6. Przycze typu A moe by dostarczone z gwintem odpowiadajcym gwintowi trzpienia elementu wykonawczego lub z tulej do wykonania gwintu przez zamawiajcego. W tym przypadku przed montaem siownika naley wymontowa tulej z przycza typu A i wykona waciwy gwint. Wykonanie otworu i gwintu w tulei wymaga szczególnego zwrócenia uwagi na centryczno otworu oraz zapewnienie jego prostopadoci do powierzchni wspópracujcych z oyskami wzdunymi. Przy montau siownika z przyczem typu A na element wykonawczy naley: 10

13 Uwaga Sprawdzi czy konierz przyczeniowy jest dopasowany do elementu wykonawczego. Sprawdzi czy gwint w przyczu typu A odpowiada gwintowi trzpienia armatury, zwróci szczególn uwag na skok i kierunek uzwoje. Pokry lekko smarem trzpie armatury. Wkrci siownik na armatur i starannie wycentrowa otwory mocujce w konierzach przyczeniowych. Mocowa rubami o klasie wytrzymaoci nie gorszej ni 8.8 zwracajc uwag na dokrcanie metod na krzy. Jeeli do siownika dostarczona jest równie rura ochronna, odkrci blaszan pokrywk znajdujc si po przeciwnej stronie waka wyjciowego i przykrci do siownika rur ochronn. Uzupeni smar w przyczu przez smarowniczk znajdujc si na obudowie przycza. Stosowa smar stay do oysk. Przy zabudowie siownika wahliwego naley zwróci uwag na poluzowanie w module wahliwym elementów zderzaka. Sposób wykonania tej czynnoci opisano w Zaczniku 1 (dostarczanym przy zamówieniu siownika wahliwego). Monta siownika liniowego Przy montau siownika liniowego na elemencie wykonawczym (zaworze) naley: Sprawdzi czy konierz przyczeniowy jest dopasowany do konierza zaworu. Sprawdzi czy gwint(y) w czniku odpowiadaj gwintom w module liniowym siownika i na trzpieniu zaworu. Sprawdzi czy na gwincie moduu liniowego znajduje si przeciwnakrtka. Pokry lekko smarem gwinty moduu liniowego i trzpienia zaworu. Naoy siownik na element wykonawczy (zawór) i starannie wycentrowa otwory mocujce w konierzach przyczeniowych. mocowa rubami o klasie wytrzymaoci nie gorszej ni 8.8 zwracajc uwag na dokrcanie metod na krzy, Uwaga Przy czeniu przycza moduu liniowego z trzpieniem zaworu przy pomocy cznika zwróci uwag, aby ograniczenie ruchu zwizane ze skokiem moduu liniowego siownika nie ograniczao skoku trzpienia zaworu oraz na dokrcenie przeciwnakrtki. Unika montau poziomego moduu liniowego. W razie koniecznoci takiego montau stosowa podpor siownika. 11

14 4. Podczenie elektryczne Prace elektryczne mog by wykonywane wycznie przez Ostrzeenie wykwalifikowanych elektryków, zgodnie z obowizujcymi przepisami bhp, posiadajcych stosowne dopuszczenia do wykonywania prac w przestrzeniach zagroonych wybuchem. Przy pracach instalacyjnych w przestrzeniach zagroonych wybuchem naley stosowa si do zalece i wymaga normy PN-EN Atmosfery wybuchowe -- Cz 14: Projektowanie, dobór i monta instalacji elektrycznych. Prace instalacyjne przy siowniku naley wykonywa bez podanego napicia i mog by prowadzone tylko w czasie gdy nie wystpuje zagroenie wybuchem. Poczenie siownika naley przeprowadzi zgodnie z dokumentacj techniczn w oparciu o schemat elektryczny siownika pokazany na Rysunkach 1 i 2, czc odpowiednio obwody zasilania i sterowania siownika. Siownik jest zasilany napiciem trójfazowym 3x400 V AC, a obwody sterownicze zgodnie z danymi technicznymi siownika. Poczenia elektryczne siownika do obwodów zewntrznych s realizowane poprzez zczki przeznaczone do stref zagroonych wybuchem budowy wzmocnionej e. Tworz one listw zaciskow znajdujc si w osonie wzmocnionej. Obudowa listwy zaciskowej posiada sze zalepionych otworów, po trzy z kadej strony o rozmiarach M25x1,5 1 szt. i M32x1,5 2 szt. Mona stosowa korki zalepiajce budowy wzmocnionej e typu V-Ex firmy HUMMEL lub SE8290/3- firmy STAHL. Do wprowadzenia kabli czcych siownik z obwodami zewntrznymi naley zastosowa dawice kablowe obudowie wzmocnionej e M32x1,5 (rednica kabla 13 21mm) lub M25x1,5 (rednica kabla 7 17 mm) typu SL8161/5- firmy STAHL lub typu HSK-K-Ex firmy HUMMEL.. Po wykrceniu korka zalepiajcego w jego miejsce mona zamocowa dawice kablowe wedug potrzeb. W strefach bez agresywnych oparów do zacisków mona podcza nastpujce przewody miedziane: jednodrutowe, wielodrutowe, linkowe. W strefach agresywnych korozyjnie linkowe z zacinit gazoszczeln tulejk. Przewody podczane do zacisków naley odizolowa na dugoci 8-9mm i montowa narzdziami przeznaczonymi do ich montau w zaciskach. Do zacisku mona czy tylko 1 przewód. W przypadku koniecznoci podczenia 2 przewodów naley je wczeniej zacisn w jednej kocówce tulejkowej. Przewody ochronne wprowadzanych kabli do siownika naley podczy do zacisków PE listwy zaciskowej. Ochrona przeciwporaeniowa siownika, wymaga waciwego jego uziemienia, przez podczenie zewntrznego zacisku uziemiajcego znajdujcego si na korpusie siownika do instalacji uziomowej wykonanej wedug projektu instalacji elektrycznej siownika. Przewody ochronne kabli naley czy do zacisków PE na listwie zaciskowej. Sposób podczenia obwodu ochronnego wewntrz 12

15 Ostrzeenie Uwaga siownika pokazano na Rysunku 8 a obwodu ochronnego zewntrznego na Rysunku 9. Po zakoczeniu montau elektrycznego sprawdzi prawidowo pocze na zgodno wyprowadze ze schematem aplikacyjnym. Sprawdzi skuteczno ochrony przeciwporaeniowej zgodnie z norm PN-HD Instalacje elektryczne niskiego napicia -- Cz 4-41: Ochrona dla zapewnienia bezpieczestwa -- Ochrona przed poraeniem elektrycznym. Zwróci szczególn uwag na prawidowe dokrcenie dawic kablowych dla zapewnienia stopnia ochrony IP67. Jeeli dawica kablowa nie jest wykorzystana, sprawdzi czy s dokrcone zalepki otworów Ex e do wprowadzania kabli. 5. Uruchomienie Prace elektryczne mog by wykonywane wycznie przez Ostrzeenie wykwalifikowanych elektryków zgodnie z obowizujcymi przepisami bhp. Prace uruchomieniowe przy siowniku bdcym pod napiciem mog by wykonywane tylko w czasie gdy nie wystpuje zagroenie wybuchem. Naley stosowa si do zalece i wymaga normy PN-EN Atmosfery wybuchowe -- Cz 14: Projektowanie, dobór i monta instalacji elektrycznych. Po zamontowaniu siownika na elemencie wykonawczym, wykonaniu i sprawdzeniu pocze elektrycznych mona przystpi do uruchomienia siownika. Uruchomienie siownika ma na celu sprawdzenie prawidowego i bezpiecznego otwierania Uwaga i zamykania elementu wykonawczego zgodnie z projektem. Jeeli jest uruchamiany siownik z moduem wahliwym naley sprawdzi czy zosta poluzowany zderzak moduu wahliwego w sposób opisany w Zaczniku 1. (dostarczanym w przypadku zamówienia siownika wahliwego). Zaleca si przed przystpieniem do uruchomienia siownika ustawi zderzaki moduu wahliwego zgodnie z opisem w Zaczniku 1. Dla siownika liniowego zwróci uwag, aby po zamontowaniu siownika na zaworze, skok zaworu by zawarty w obszarze skoku moduu liniowego. Generalnie proces uruchomienia polega na sprawdzeniu dziaania wyczników momentowych oraz prawidowym ustawieniu wyczników drogi w siowniku, aby sterowanie elektryczne do pooe OTWARTE i ZAMKNITE odpowiadao otwarciu i zamkniciu elementu wykonawczego. W procesie uruchomienia naley równie ustawi mechaniczny wskanik pooenia i ewentualnie zderzaki stanowice dodatkowe ograniczenie ruchu siownika. Uruchomienie ma na celu równie ostateczn weryfikacj pocze elektrycznych zarówno w obwodach sterowania jak 13

16 Ostrzeenie Uwaga i sygnalizacji na zgodno z projektem. Poniej opisano uruchomienie siownika standardowego XN. Ze wzgldu na monta siownika w przestrzeni zagroonej wybuchem, prace uruchomieniowe mona przeprowadza tylko przy odczonym napiciu, korzystajc z trybu pracy rcznej. Prace nad otwartym i bdcym pod napiciem siowniku wolno przeprowadza tylko wtedy, gdy jest zapewnione, e na czas trwania prac nie panuje adne zagroenie wybuchowe. Przedstawiona procedura ustawiania siownika dotyczy siownika, w którym zamykanie elementu wykonawczego odbywa si przy krceniu kókiem napdu rcznego w prawo. W przypadku gdy zamykanie odbywa si przy krceniu kókiem napdu rcznego w lewo funkcja opisanych wyczników ulega zamianie. Przy uruchamianiu siownika standardowego XN Ex aby uzyska dostp do nastawianych elementów naley zdj pokryw bloku sterujcego. Pokryw zdejmuje si poprzez odkrcenie 8 rub imbusowych kluczem 5. Widok zespou sterujcego pokazano na Rys. B Przeczanie na tryb pracy rcznej W procesie uruchamiania wykorzystuje si zarówno tryb pracy rcznej (moliwo otwierania i zamykania elementu wykonawczego przez krcenie kókiem napdu rcznego) jak i tryb pracy elektrycznej (otwieranie i zamykanie elementu wykonawczego przez sterowanie silnikiem elektrycznym siownika). Uwaga Przeczanie na tryb pracy rcznej moe by dokonywane wycznie przy wyczonym silniku siownika. Przeczanie przy silniku bdcym w ruchu moe grozi uszkodzeniem siownika. Rys. A. Sposób przeczania w tryb pracy rcznej pokazano na Rys. A. Naley odcign dwigni znajdujc si w osi kóka napdu rcznego. W przypadku wyczuwania oporu naley lekko obraca kókiem napdu rcznego w lewo i prawo do momentu prawidowego zazbienia si sprzga napdu rcznego. 14

17 Zwolni dwigni, która powinna wróci do pooenia spoczynkowego (jak na Rys. A). Krcc kókiem napdu rcznego czujemy opór zaleny od obcienia trzpienia elementu wykonawczego i obserwujemy ruch trzpienia. Przy duych obcieniach zaleca si po przesterowaniu obróci kókiem napdu rcznego lekko w stron przeciwn. Przeczanie w tryb pracy elektrycznej odbywa si automatycznie w momencie zaczenia silnika elektrycznego siownika Stacyjka sterowania lokalnego Siownik regulacyjny standardowy XN Ex nie posiada stacyjki sterowania lokalnego Uruchomienie siownika gdy nie ma zagroenia wybuchem Ostrzeenie Prace nad otwartym i bdcym pod napiciem siowniku wolno przeprowadza tylko wtedy, gdy jest zapewnione, e na czas trwania prac nie panuje adne zagroenie wybuchowe Sprawdzenie dziaania wyczników momentowych gdy nie ma zagroenia wybuchem Ukad przecieniowy (wyczniki momentowe) jest ustawiany fabrycznie na moment znamionowy lub okrelony w zamówieniu. Jeeli moment ustawiony fabrycznie jest niezgodny z momentem wymaganym mona zmieni ustawienie momentu korzystajc ze skali znajdujcej si na krzywkach ukadu momentowego (11) Rys. B (krzywka czerwona i zielona). W tym celu naley okreli, która krzywka ukadu momentowego, czerwona czy zielona, zabezpiecza kierunek zamykanie. Standardowo, gdy krcenie kókiem napdu rcznego w prawo zamyka armatur, jest to krzywka czerwona. Nastpnie naley na krzywce w wybranym kierunku (zamykanie, otwieranie) poluzowa dwa wkrty (16) lub (17) na Rys. B i obróci skal w lewo lub prawo tak, aby strzaka (18) wskazaa wymagany moment, opisany na skali w % momentu znamionowego. Dokrci poluzowane wkrty. Procedura sprawdzania wyczników polega na funkcjonalnym sprawdzeniu ich prawidowego dziaania, aby zapewni wyczenie siownika przy mechanicznym zablokowaniu moliwoci ruchu siownika w kierunku otwierania lub zamykania. Przystpujc do sprawdzenia dziaania wyczników momentowych naley: Przeczy na tryb pracy rcznej. Sprawdzi pokrcajc kókiem napdu rcznego, czy siownik prawidowo wspópracuje z elementem wykonawczym. 15

18 Okreli kierunek zamykania elementu wykonawczego i sprawdzi czy tabliczka na kóku napdu rcznego prawidowo pokazuje ten kierunek. W ustawieniu fabrycznym przyjmuje si, e krcenie kókiem napdu rcznego w prawo jest kierunkiem zamykania. Jeeli jest odwrotnie odkrci tabliczk Z-O i obróci aby wskazywaa prawidowo kierunki otwierania i zamykania. Krcc kókiem napdu rcznego przestawi element wykonawczy w pooenie porednie. Poluzowa wkrty dociskowe (1) Rys. B w polu zielonym i czerwonym na bbnie krzywek w celu odblokowania krzywek. Sprawdzi czy krzywki drogi (3) i (4) Rys. B nie najechay na wyczniki drogi (5) lub (6). W razie potrzeby odsun krzywki drogi (3), (4) od wyczników drogi. Wczy na chwil sterowanie elektryczne siownika w kierunku zamykanie (przeczenie ze sterownia rcznego na elektryczne odbywa si automatycznie) i zatrzyma. Jeeli siownik przestawia element wykonawczy w kierunku przeciwnym wyczy zasilanie i zamieni kolejno faz zasilajcych siownik. Okreli czy wyczniki W5/W7 (12) Rys. B zabezpieczaj kierunek zamykania czy otwierania. Uwaga W przypadku gdy krcenie kókiem napdu rcznego zgodnie z ruchem wskazówek zegara (w prawo) powoduje zamykanie elementu wykonawczego, krzywka czerwona ukadu momentowego (11) Rys. B, pokonujc opór elementu wykonawczego, najeda na wyczniki W5/W7 (12) Rys. B. Oznacza to, e w tym siowniku wyczniki W5/W7 zabezpieczaj kierunek zamykania a wyczniki W6/W8 (13) Rys. B zabezpieczaj kierunek otwierania. W przypadku gdy krcenie kókiem napdu rcznego zgodnie z ruchem wskazówek zegara (w prawo) powoduje otwieranie elementu wykonawczego, krzywka czerwona ukadu momentowego równie najeda na wyczniki W5/W7 (12) Rys. B. Oznacza to, e w tym siowniku wyczniki W5/W7 zabezpieczaj kierunek otwierania a wyczniki W6/W8 (13) Rys. B zabezpieczaj kierunek zamykania. Ustalenie tej zalenoci i sprawdzenie dziaania tych wyczników jest istotne ze wzgldu na prawidowe i bezpieczne dziaanie siownika i elementu wykonawczego. Jeeli mamy sytuacj, e krcenie kókiem napdu rcznego zgodnie z ruchem wskazówek zegara (w prawo) powoduje zamykanie elementu wykonawczego naley: Uruchomi siownik z pooenia poredniego (okoo 50% otwarcia) w kierunku zamykania i przy pomocy dwigni 16

19 kontroli ukadu przecieniowego spowodowa zadziaanie wyczników W5/W7. Czynno ta powinna spowodowa zatrzymanie siownika. Jeeli siownik si nie zatrzyma sprawdzi poczenia elektryczne w ukadzie sterowania na zamknij. Powtórzy t czynno dla kierunku otwierania i przy pomocy dwigni kontroli ukadu przecieniowego spowodowa zadziaanie wyczników W6/W8. Powinno nastpi zatrzymanie siownika. Jeeli siownik si nie zatrzyma sprawdzi poczenia elektryczne w ukadzie sterowania na otwórz Ustawienie wyczników drogi gdy nie ma zagroenia wybuchem Zaleca si nastpujc procedur ustawiania wyczników drogi: Przeczy na tryb pracy rcznej. Krcc kókiem napdu rcznego przestawi element wykonawczy w pooenie porednie. Przy poluzowanych wkrtach dociskowych (1) Rys. B na bbnie krzywek, wczy sterowanie elektryczne siownika w kierunku zamykanie (przeczenie ze sterowania rcznego na elektryczne odbywa si automatycznie) i zatrzyma w pobliu pooenia ZAMKNITE. Przeczy siownik na sterowanie rczne. Krcc kókiem napdu rcznego ustawi element wykonawczy w pooeniu ZAMKNITE. Standardowo ruch w kierunku zamykanie nastpuje przy krceniu kókiem napdu rcznego zgodnie z ruchem wskazówek zegara (w prawo). W tym przypadku ruch bbna krzywek drogi (2) Rys. B jest równie zgodny z ruchem wskazówek zegara. Krzywka czerwona - dolna (3) Rys. B ustala w tym przypadku pooenie ZAMKNITE a zielona - górna (4) Rys. B OTWARTE. Uwaga Jeeli kierunek zamykania odbywa si przy krceniu kókiem napdu rcznego przeciwnie do wskazówek zegara (w lewo) ustawienia krzywek naley dokona odwrotnie zielona kierunek zamykanie i czerwona otwieranie. 17

20 Rys. B. Po ustawieniu elementu wykonawczego w pooeniu ZAMKNITE, przy poluzowanym wkrcie dociskowym w polu czerwonym przestawi krzywk czerwon, wspópracujc z dolnymi wycznikami kracowymi W1B/W1A (5) Rys. B (umieszczonymi pod wskazówk (10)), aby spowodowa przeczenie wyczników kracowych i zablokowa krzywk poprzez dokrcenie wkrtu dociskowego. Zwróci uwag na poprawno dziaania wyczników poprzez pokrcenie kókiem napdu rcznego w kierunku otwierania i ponowny powrót do pooenia ZAMKNITE. W razie braku wyczenia skorygowa ustawienie krzywki. Krcc kókiem napdu rcznego przestawi element wykonawczy w pooenie porednie. Przesterowa elektrycznie siownik w poblie pooenia OTWARTE elementu wykonawczego. Przeczy siownik na sterowanie rczne. Krcc kókiem napdu rcznego ustawi element wykonawczy w pooeniu OTWARTE. 18

21 Przy poluzowanym wkrcie dociskowym w polu zielonym przestawi krzywk zielon, wspópracujc z górnymi wycznikami kracowymi W2B/W2A (6) Rys. B (umieszczonymi pod wskazówk (10)), aby spowodowa przeczenie wyczników kracowych i zablokowa krzywk poprzez dokrcenie wkrtu dociskowego. Zwróci uwag na poprawno dziaania wyczników poprzez krcenie kókiem napdu rcznego w kierunku zamykanie i ponowny powrót do pooenia OTWARTE. W razie braku wyczenia skorygowa ustawienie krzywki. Krcc kókiem napdu rcznego przestawi element wykonawczy w pooenie porednie. Przesterowa elektrycznie siownik w pooenie okoo 50% otwarcia. Wczy siownik w kierunku zamykania i poprzez nacinicie dwigni wycznika ZAMKNITE, np. wkrtakiem sprawdzi czy nastpuje wyczenie siownika. T sam czynno powtórzy dla kierunku otwierania naciskajc dwigni wycznika OTWARTE. Jeeli nie nastpio zatrzymanie siownika wyczy zasilanie siownika i sprawdzi czy w aplikacji nie zastosowano sterowania z dociskiem, w którym sterowanie jest wyczane przez wyczniki momentowe. W tym przypadku przed prób sterowania siownika do pooe kracowych sprawdzi dziaanie wyczników momentowych wg procedury opisanej w punkcie Jeeli podczas opisanej wyej próby wyczniki drogowe wyczaj siownik i jest to zgodne z aplikacj mona sterowa elektrycznie w kierunku zamykania i otwierania do momentu zatrzymania si siownika w pooeniach ZAMKNITE i OTWARTE Ustawienie wska nika pooenia W celu ustawienia wskanika pooenia naley: Sprowadzi element wykonawczy do pooenia OTWARTE (do samoczynnego wyczenia). Poluzowa nakrtk (7) Rys. B blokujc wskaniki (8) i (9) na bbnie krzywek drogi. Obróci wskanik pooenia otwarte (8) tak, aby znalaz si nad nieruchom wskazówk (10) Rys. B. Zablokowa ustawienie wskanika nakrtk (7). Przesterowa element wykonawczy do pooenia ZAMKNITE. Zwracajc szczególn uwag, aby przy dalszych czynnociach nie przestawi wskanika otwarcia (8) Rys. B, ponownie poluzowa nakrtk (7) i ustawi wskanik pooenia zamknite (9) Rys. B nad wskazówk nieruchom (10). Zablokowa wskaniki przez dokrcenie nakrtki. 19

22 Przestawi element wykonawczy w pooenie porednie i sterujc ponownie do pooe otwarte i zamknite sprawdzi ich poprawne ustawienie. W razie potrzeby skorygowa Inne ustawienia W przypadku gdy na elemencie wykonawczym jest montowany siownik z moduem wahliwym naley korzystajc z Zacznika 1 wykona ustawienie zderzaków moduu wahliwego i wskanika pooenia na module wahliwym. Zacznik 1 jest dostarczany do siowników wahliwych Ustawienie przetwornika pooenia Siownik regulacyjny standardowy XN Ex jest wyposaony w przetwornik pooenia TRANSOLVER. Sposób ustawiania przetwornika pooenia jest opisany w Zaczniku 10 dostarczanym przy zamówieniu siownika z przetwornikiem pooenia. Po zakoczeniu ustawienia siownika naley zaoy pokryw bloku sterujcego i zamocowa omioma rubami Uruchomienie siownika w strefie zagroonej wybuchem Ostrzeenie Ze wzgldu na przestrze zagroon wybuchem, prace uruchomieniowe mona przeprowadza tylko przy odczonym napiciu, korzystajc z trybu pracy rcznej Sprawdzenie dziaania wyczników momentowych w strefie zagroonej wybuchem Ukad przecieniowy (wyczniki momentowe) jest ustawiany fabrycznie na moment znamionowy lub okrelony w zamówieniu. Jeeli moment ustawiony fabrycznie jest niezgodny z momentem wymaganym mona zmieni ustawienie momentu korzystajc ze skali znajdujcej si na krzywkach ukadu momentowego (11) Rys. B (krzywka czerwona i zielona). W tym celu naley okreli, która krzywka ukadu momentowego, czerwona czy zielona, zabezpiecza kierunek zamykanie. Standardowo, gdy krcenie kókiem napdu rcznego w prawo zamyka armatur, jest to krzywka czerwona. Nastpnie naley na krzywce w wybranym kierunku (zamykanie, otwieranie) poluzowa dwa wkrty (16) lub (17) na Rys. B i obróci skal w lewo lub prawo tak, aby strzaka (18) wskazaa wymagany moment, opisany na skali w % momentu znamionowego. Dokrci poluzowane wkrty. Procedura sprawdzania wyczników polega na funkcjonalnym 20

23 sprawdzeniu ich prawidowego dziaania, aby zapewni wyczenie siownika przy mechanicznym zablokowaniu moliwoci ruchu siownika w kierunku otwierania lub zamykania. Przystpujc do sprawdzenia dziaania wyczników momentowych naley: Przeczy na tryb pracy rcznej. Sprawdzi pokrcajc kókiem napdu rcznego, czy siownik prawidowo wspópracuje z elementem wykonawczym. Okreli kierunek zamykania elementu wykonawczego i sprawdzi czy tabliczka na kóku napdu rcznego prawidowo pokazuje ten kierunek. W ustawieniu fabrycznym przyjmuje si, e krcenie kókiem napdu rcznego w prawo jest kierunkiem zamykania. Jeeli jest odwrotnie odkrci tabliczk Z-O i obróci aby wskazywaa prawidowo kierunki otwierania i zamykania. Krcc kókiem napdu rcznego przestawi element wykonawczy w pooenie porednie. Okreli czy wyczniki W5/W7 (12) Rys. B zabezpieczaj kierunek zamykania czy otwierania. Uwaga W przypadku, gdy krcenie kókiem napdu rcznego zgodnie z ruchem wskazówek zegara (w prawo) powoduje zamykanie elementu wykonawczego, krzywka czerwona ukadu momentowego (11) Rys. B, pokonujc opór elementu wykonawczego, najeda na wyczniki W5/W7 (12) Rys. B. Oznacza to, e w tym siowniku wyczniki W5/W7 zabezpieczaj kierunek zamykania a wyczniki W6/W8 (13) Rys. B zabezpieczaj kierunek otwierania. W przypadku, gdy krcenie kókiem napdu rcznego zgodnie z ruchem wskazówek zegara (w prawo) powoduje otwieranie elementu wykonawczego, krzywka czerwona ukadu momentowego równie najeda na wyczniki W5/W7 (12) Rys. B. Oznacza to, e w tym siowniku wyczniki W5/W7 zabezpieczaj kierunek otwierania a wyczniki W6/W8 (13) Rys. B zabezpieczaj kierunek zamykania. Ustalenie tej zalenoci i sprawdzenie dziaania tych wyczników jest istotne ze wzgldu na prawidowe i bezpieczne dziaanie siownika i elementu wykonawczego. Sprawdzi schemat pocze elektrycznych w projekcie, czy waciwe wyczniki momentowe s wczone we waciwe obwody kierunku zamykania i otwierania oraz porówna te poczenia ze schematami aplikacyjnymi siownika przedstawionymi na Rysunkach 1 i 2. Podanie napicia zasilania L1, L2 i L3 zgodnie ze schematem aplikacyjnym powoduje ruch siownika obrotowego w kierunku standardowo przyjtym jako zamykanie (obraca trzpieniem elementu wykonawczego w prawo). 21

24 Ustawienie wyczników drogi w strefie zagroonej wybuchem Zaleca si nastpujc procedur ustawiania wyczników drogi: Przeczy na tryb pracy rcznej. Krcc kókiem napdu rcznego przestawi element wykonawczy w pooenie porednie. Przy poluzowanych wkrtach dociskowych (1) Rys. B na bbnie krzywek, krci kókiem napdu rcznego i ustawi element wykonawczy w pooeniu ZAMKNITE. Standardowo ruch w kierunku zamykanie nastpuje przy krceniu kókiem napdu rcznego zgodnie z ruchem wskazówek zegara (w prawo). W tym przypadku ruch bbna krzywek drogi (2) Rys. B jest równie zgodny z ruchem wskazówek zegara. Krzywka czerwona - dolna (3) Rys. B ustala w tym przypadku pooenie ZAMKNITE a zielona - górna (4) Rys. B OTWARTE. Uwaga Jeeli kierunek zamykania odbywa si przy krceniu kókiem napdu rcznego przeciwnie do wskazówek zegara (w lewo) ustawienia krzywek naley dokona odwrotnie zielona kierunek zamykanie i czerwona otwieranie. Po ustawieniu elementu wykonawczego w pooeniu ZAMKNITE, przy poluzowanych wkrcie dociskowym w polu czerwonym przestawi krzywk czerwon, wspópracujc z dolnymi wycznikami kracowymi W1B/W1A (5) Rys. B (umieszczonymi pod wskazówk (10)), aby spowodowa przeczenie wyczników kracowych i zablokowa krzywk poprzez dokrcenie wkrtu dociskowego. Zwróci uwag na poprawno dziaania wyczników poprzez pokrcenie kókiem napdu rcznego w kierunku otwierania i ponowny powrót do pooenia ZAMKNITE. W razie braku wyczenia (kliknicia mikrowycznika) skorygowa ustawienie krzywki. Krcc kókiem napdu rcznego przestawi element wykonawczy w pooenie OTWARTE. Przy poluzowanym wkrcie dociskowym w polu zielonym przestawi krzywk zielon, wspópracujc z górnymi wycznikami kracowymi W2B/W2A (6) Rys. B (umieszczonymi pod wskazówk (10)), aby spowodowa przeczenie wyczników kracowych i zablokowa krzywk poprzez dokrcenie wkrtu dociskowego. Zwróci uwag na poprawno dziaania wyczników poprzez krcenie kókiem napdu rcznego w kierunku zamykanie i ponowny powrót do pooenia OTWARTE. W razie braku wyczenia (kliknicia mikrowycznika) skorygowa ustawienie krzywki. Przej do ustawienia wskanika pooenia. Krcc kókiem napdu rcznego przestawi element wykonawczy w pooenie porednie. 22

25 Ustawienie wska nika pooenia W celu ustawienia wskanika pooenia naley: Sprowadzi element wykonawczy do pooenia OTWARTE. Poluzowa nakrtk (7) Rys. B blokujc wskaniki (8) i (9) na bbnie krzywek drogi. Obróci wskanik pooenia OTWARTE (8) tak, aby znalaz si nad nieruchoma wskazówk (10) Rys. B. Zablokowa ustawienie wskanika nakrtk (7). Przesterowa element wykonawczy do pooenia ZAMKNITE. Zwracajc szczególn uwag, aby przy dalszych czynnociach nie przestawi wskanika otwarcia (8) Rys. B, ponownie poluzowa nakrtk (7) i ustawi wskanik pooenia ZAMKNITE (9) Rys. B nad wskazówk nieruchom (10). Zablokowa wskaniki przez dokrcenie nakrtki. Krcc kókiem napdu rcznego przestawi element wykonawczy w pooenie porednie Inne ustawienia W przypadku gdy na elemencie wykonawczym jest montowany siownik z moduem wahliwym naley korzystajc z Zacznika 1 wykona ustawienie zderzaków moduu wahliwego i wskanika pooenia na module wahliwym. Zacznik 1 jest dostarczany do siowników wahliwych Ustawienie przetwornika pooenia w strefie zagroonej wybuchem Siownik regulacyjny standardowy XN Ex jest wyposaony w przetwornik pooenia TRANSOLVER. Ze wzgldu na to, e przy ustawianiu siownika jest potrzebne podanie napicia na przetwornik pooenia oraz dostp do jego przycisków, przetwornik moe by ustawiany tylko poza stref zagroon wybuchem. Sposób ustawiania przetwornika pooenia jest opisany w Zaczniku 10 dostarczanym przy zamówieniu siownika z przetwornikiem pooenia Rozruch siownika w strefie zagroonej wybuchem Po zakoczeniu ustawienia siownika naley: Zaoy pokryw bloku sterujcego i zamocowa omioma rubami. Przed podaniem napicia zasilania zaleca si sprawdzenie pocze elektrycznych (obwodów sterowania i zasilania) z pomieszczenia nastawni, przestawiajc siownik rcznie w pooenie ZAMKNITE oraz OTWARTE i obserwujc przerwanie waciwego obwodu sterowania. Po sprawdzeniu przestawi napd rcznie w pooenie porednie (okoo 50%). 23

26 Po podaniu napicia zasilania sterowa zdalnie w kierunku zamykanie i sprawdzi, czy kierunek obrotu mechanicznego wskanika pooenia jest zgodny z zaoonym przy ustawianiu pooe kracowych w siowniku. W przypadku niezgodnoci odczy cakowicie napicie, przeanalizowa przyczyn niezgodnoci i w razie potrzeby powtórzy procedur ustawiania siownika w strefie zagroonej wybuchem. 6. Zabezpieczenia zewntrzne siownika Siownik wymaga zastosowania zewntrznego zabezpieczenia silnikowego. Nastawa zabezpieczenia termicznego powinna by zgodna z wartociami okrelonymi w tabeli na Rys. C Obroty XNRa XNRSa XNRb XNRSb XNRc XNRSc [obr/min] In[A] IT [A] In [A] IT [A] In [A] IT [A] In [A] IT [A] In [A] IT [A] In [A] IT [A] 4 0,8 0,9 0,8 1,0 1,6 1,8 1,6 2,0 1,8 2,0 1,8 2,2 5,6 0,8 0,9 0,8 1,0 1,6 1,8 1,6 2,0 1,8 2,0 1,8 2,2 8 0,85 1,0 0,85 1,1 0,95 1,1 0,95 1,2 1,8 2,0 1,8 2,2 11 0,85 1,0 0,85 1,1 0,95 1,1 0,95 1,2 1,8 2,0 1,8 2,2 16 1,0 1,1 1,0 1,2 1,2 1,3 1,2 1,5 2,5 2,7 2,5 3,1 22 1,0 1,1 1,0 1,2 1,2 1,3 1,2 1,5 2,8 3,1 2,8 3,4 32 1,4 1,6 1,4 1,7 2,4 2,6 2,4 2,9 3,6 4,0 3,6 4,4 41 1,9 2,1 1,9 2,3 2,8 3,1 2,8 3,4 4,2 4,6 4,2 5,1 In prd znamionowy silnika, IT zalecana nastawa zabezpieczenia silnikowego. Rys. C. Zaleca si stosowanie zbiorczych zabezpiecze przeciwprzepiciowych klasy C lub BC, a w szczególnych przypadkach take klasy D, zgodnie z aktualnymi normami dotyczcymi ochrony przeciwprzepiciowej. W przypadku wykorzystania wyczników drogi i momentu znajdujcych si wewntrz siownika do wspópracy z klasycznymi ukadami przekanikowymi, naley zwróci uwag na zabezpieczenie zwarciowe tych obwodów (zalecany wycznik instalacyjny do 2A). Cewki przekaników musz by wyposaone w ukady gasikowe. 7. Eksploatacja Jest konieczne aby pracownicy odpowiedzialni za eksploatacj siowników zapoznali si szczegóowo z Instrukcj Obsugi i stosowali si do wszystkich ostrzee i uwag zawartych w jej treci. Szczególn uwag naley zwraca na zmiany warunków 24

27 otoczenia w jakich s eksploatowane siowniki oraz na okresowe kontrole opisane w punkcie Konserwacja w Instrukcji Obsugi, jak równie w wewntrznych przepisach obowizujcych na danym obiekcie. W przypadku zastosowania siowników w przestrzeniach zagroonych wybuchem pyu naley regularnie, w zalenoci od zapylenia, usuwa py z urzdzenia aby nie dopuci do nagromadzenia si warstwy powyej 5 mm. Przy przeczaniu siownika na napd rczny przy wyczuwalnym oporze podczas odcigania dwigni, naley pamita o lekkim poruszaniu kóka w lewo lub prawo aby uatwi zazbienie sprzga napdu rcznego. Przy otwieraniu lub zamykaniu armatury kókiem napdu rcznego, nie przykada nadmiernej siy przy krceniu kókiem, poniewa moe to spowodowa kilkukrotne przekroczenie momentu lub siy znamionowej co moe skutkowa zarówno uszkodzeniem podzespoów siownika jak i armatury. Dla siownika a przyoona sia do kóka rcznego nie powinna przekroczy 50N (5kG), dla siownika b nie powinna przekroczy 80N (8kG) a dla siownika c 100N (10kG). W przypadku gdy przekadnia napdu rcznego ma przeoenie 1:4, co wystpuje w siownikach X -7_- gdy nastpna liczba w kodzie (w miejscu podkrelnika) jest wiksza od 8 lub w siownikach X -8(9)_- gdy nastpna liczba w kodzie jest wiksza od 10, przyoona sia do kóka rcznego nie powinna przekroczy dla siownika a 0,2kN (20kG), a dla siowników b i c 0,3kN (30kG). 8. Konserwacja Ostrzeenie Prace konserwacyjne mog by wykonywane wycznie przez dowiadczonych i przeszkolonych pracowników posiadajcych dopuszczenie do prac przy urzdzeniach elektrycznych w przestrzeniach zagroonych wybuchem, zgodnie z obowizujcymi przepisami bhp. Przy pracach konserwacyjnych w przestrzeniach zagroonych wybuchem naley stosowa si do zalece i wymaga normy PN-EN Atmosfery wybuchowe -- Cz 17: Kontrola i konserwacja instalacji elektrycznych. W przypadku koniecznoci wykonania prac w siownikach z otwart obudow i z wczonym zasilaniem, naley mie pewno, e na czas trwania prac nie ma zagroenia wybuchem. Zgodnie z norm PN-EN Atmosfery wybuchowe -- Cz 17: Kontrola i konserwacja instalacji elektrycznych jest wymagane okresowe, regularne wykonywanie kontroli i konserwacji. Zaleca si raz w miesicu dokona kontroli wzrokowej siownika, która powinna obejmowa: 25

28 Sprawdzenie, czy nie ma zewntrznych uszkodze, odprysków powoki lakierniczej, wycieków, Ogldziny poczerubowych zczy ognioszczelnych, Sprawdzenie szczelnoci i mocowania wpustów kablowych i zalepek, Ogldziny kabli przyczeniowych i mocowania przewodu ochronnego. W przypadku stwierdzenia uszkodze powoki lakierniczej naley oczyci i zabezpieczy odkryte powierzchnie farb aby unikn korozji, która przy uderzeniu obcego metalowego ciaa sprzyja powstaniu iskier mechanicznych. Okresowo, zgodnie z zaleceniami wewntrznymi, naley dokonywa kontroli szczegóowej, która oprócz kontroli wzrokowej powinna obejmowa: Zdjcie pokrywy listwy zaciskowej i obejrzenie pocze przewodów na zaciskach, czy nie ma przebarwie oznaczajcych zbyt wysoki poziom temperatury, sprawdzenie momentów dokrcania pocze rubowych szczególnie w miejscach gdzie wystpuj drgania, kontrol zcz ognioszczelnych pokazanych na Rysunku 7 pod wzgldem zanieczyszcze i korozji. Ostrzeenie W przypadku demontau podzespoów ze zczami ognioszczelnymi naley mie pewno, e na czas trwania prac zostao cakowicie odczone napicie lub nie ma zagroenia wybuchem. Zcza ognioszczelne mog by czyszczone wycznie chemicznie. Nie wolno naraa je na adne uszkodzenia mechaniczne. W przypadku wtpliwoci mona skontrolowa szczeliny zcz ognioszczelnych i porówna z wymaganiami podanymi na Rysunku 7. Przed ponownym montaem podzespoów ze zczami ognioszczelnymi naley zcza pokry cienk warstw wazeliny technicznej oraz sprawdzi elementy uszczelniajce. W razie potrzeby wymieni na identyczne. W przypadku zauwaenia usterek naley je bezzwocznie naprawi. Stosowa wycznie oryginalne czci zamienne. W przypadku wtpliwoci skontaktowa si z dostawc. 9. Podsumowanie zidentyfikowanych zagroe W siownikach typoszeregu X Ex tam gdzie zastosowano ochron za pomoc bezpieczestwa konstrukcyjnego c zidentyfikowano trzy moliwe róda zaponu: gorce powierzchnie, elektryczno statyczna i iskry mechaniczne od uderzenia obcego metalowego ciaa o obudow siownika. Siowniki obrotowe W siownikach obrotowych ochron za pomoc bezpieczestwa konstrukcyjnego c zapewniono dla komory przekadni limakowej i zespou napdu rcznego. 26

29 Gorce powierzchnie zostay okrelone dla maksymalnej dopuszczalnej czstoci pracy S4 630 c/h 25%. W przekadni zastosowano smar pópynny z grupy EP, który oprócz dobrych wasnoci smarnych spenia funkcj czynnika chodzcego, temperatura zaponu tego smaru jest powyej 204 ºC, co w przypadku wycieku nie stanowi zagroenia zaponem. Stopie ochrony IP67 zabezpiecza przed dostaniem si pyu i wody. Dobrano waciwe materiay ukadu limak limacznica. Elektryczno statyczna dotyczy uchwytu kóka napdu rcznego. Dobrano materia, którego rezystancja powierzchniowa jest mniejsza od 1 G Iskra mechaniczna od uderzenia obcego ciaa nie powstanie bo obudowa siownika jest wykonana ze stopu aluminium. Siowniki wahliwe Siownik wahliwy powstaje w wyniku poczenia siownika obrotowego z moduem wahliwym, który ma zastosowan ochron za pomoc bezpieczestwa konstrukcyjnego c. Zagroenia i zastosowane rodki zapobiegawcze s takie same jak dla siownika obrotowego. Dla moduu wahliwego z podstaw, która jest wykonana z eliwa zagroenie moe stanowi iskra mechaniczna powstaa od uderzenia obcego metalowego ciaa o obudow. Uycie narzdzi o masie 0,5kg nie stanowi zagroenia poniewa przy upadku z wysokoci nawet 2m nie powstanie efektywne ródo zaponu. Siownik liniowy Siownik liniowy powstaje w wyniku poczenia siownika obrotowego z moduem liniowym, który ma zastosowan ochron za pomoc bezpieczestwa konstrukcyjnego c. Zagroenia i zastosowane rodki zapobiegawcze s takie same jak dla siownika obrotowego. Dla moduu liniowego, którego elementy zewntrzne s stalowe, zagroenie moe stanowi iskra mechaniczna powstaa od uderzenia obcego metalowego ciaa o obudow. Uycie narzdzi o masie 0,5kg nie stanowi zagroenia poniewa przy upadku z wysokoci nawet 2m nie powstanie efektywne ródo zaponu. W moduach wahliwym i liniowym dodatkowym utrudnieniem powstania iskry mechanicznej s powoki lakiernicze i cynkowanie elementów zewntrznych. 10. Transport i przechowywanie Zaleca si transport siowników osonitych foli na paletach zabezpieczajc je przed przesuwaniem. Siowniki naley przechowywa w pomieszczeniach magazynowych. Siowników nie naley przechowywa w atmosferze silnie korodujcej. 27

30 11. Kodowanie siownika Sposób zamawiania siowników regulacyjnych XN Ex opisano poniej. Rodzaj pracy Regulacyjny Sterowniczy Regulacyjno - Sterowniczy Moment znamionowy Regulacyjny 30Nm Sterowniczy 60Nm Regulacyjny 60Nm Sterowniczy 120Nm Regulacyjny 120Nm Sterowniczy 240Nm Prdko [obr/min] X N Ex R S RS 4 1 5, Droga [obroty] 4 1 5, Uw Sterowanie miejscowe bez sterowania miejscowego 0 ze sterowaniem miejscowym 1 Sygna zwrotny Bez sygnau zwrotnego 0 Impulsator sygna beznap. (styk) pulsujcy podczas ruchu 1 Sygna 4-20 ma 2 Wyczniki drogi pojedycze 0 podwójne 1 Wyczniki momentu pojedycze 0 podwójne 1 Dodatkowe wyposaenie elektroniczne brak dodatkowego wyposaenia elektronicznego 0!cznik bezstykowy sterowany sygnaem trójstawnym 24V 1 UWAGI: a b c Wprowadzenia kabli Bez wpustów kablowych (zalepki 6 szt.) 0 Wpusty kablowe "e" M25x1,5; M32x1,5 i 4 zalepki 1 Wpusty kablowe "e" M32x1,5; M32x1,5 i 4 zalepki 2 Wpusty kablowe "e" M25x1,5; M32x1,5; M32x1,5 i 3 zalepki 3 Wpusty kablowe inne (poda w zamówieniu jakie) 4 Dodatkowe wyposaenie elektryczne bez grzaki 0 z grzak i termostatem 1 Typ przycza tuleja przyczeniowa B1 (wg normy ISO 5210) 0 tuleja przyczeniowa B3 (wg normyiso 5210) 1 tuleja przyczeniowa adaptowana do armatury 2 Mechaniczny wska nik pooenia Bez mechanicznego wskanika pooenia 0 Z mechanicznym wskanikiem pooenia 1 Zabezpieczenie termiczne silnika Czujnik PTC 0 Wycznik bimetalowy 1 1. Rodzaj pracy RS oznacza rodzaj pracy S4 do maksymalnego momentu regulacyjnego i rodzaj pracy S2 do maksymalnego momentu sterowniczego. 2. Drog powyej 110 obrotów uzgodni z dostawc. Maksymalna liczba obrotów padziernik