Metody aktywizujące na lekcjach języka angielskiego. Maria Weiss

Transkrypt

1 Metody aktywizujące na lekcjach języka angielskiego Maria Weiss

2 Wstęp Celem zastosowania metod aktywizujących na lekcjach jest pomaganie uczniom w przyswajaniu nowej wiedzy, rozwijaniu pomysłów i kreatywności, a także w rozwijaniu umiejętności komunikowania się, dyskutowania i bronienia swojego zdania. Nauczyciel powinien, stosując metody aktywizujące, zrezygnować z roli nieomylnego eksperta na rzecz bycia doradcą, animatorem zajęć, obserwatorem i słuchaczem, a zamiast ekspertem partnerem uczniów i uczestnikiem procesu dydaktycznego. Zainteresowanie uczniów na lekcjach angielskiego jest bardzo ważne, aby zwiększyć ich zainteresowanie lekcjami, motywację do nauki oraz możliwości zapamiętywania. Uczniowie zapamiętują bowiem 10% tego, co usłyszą, 20% tego, co widzą, 40% tego, o czym rozmawiają i aż 90% tego, co robią. Oznacza to, że wykłady są najmniej skuteczną formą nauki, podobnie jeżeli sami czytają z podręczników lub innych źródeł. Omawianie materiału nieco zwiększa zapamiętywanie, jednak najskuteczniej wpływa na zapamiętywanie samodzielne wykonywanie czynności związanych z językiem, jak mówienie, pisanie czy granie w gry. Aby najskuteczniej nauczyć angielskiego nauczyciel powinien stawiać uczniom pytania, takie aby sami musieli poszukiwać odpowiedzi. Uatrakcyjnianie zajęć ciekawymi materiałami wizualnymi, które oddziałują na wzrok uczniów również zwiększa zapamiętywanie, nawet o 20%. Bardzo ważne jest mówienie o tym czego się uczy, uczniowie powinni mieć możliwość brania udziału w dyskusji dotyczącej omawianego tematu, dopytywania, wyjaśnianie tego czego nie rozumieją. Mogą to czynić we własnym gronie lub we współpracy z nauczycielem. Każdy nauczyciel powinien wypracować sobie swoją metodę nauczania. Może to być modyfikacja jednej ze znanych metod, bądź połączenie elementów wielu znanych metod w taki sposób, aby wszystkie czynności zarówno nauczyciela jak i uczniów realizowane były świadomie i w taki sposób aby doprowadzić do określonych zmian u uczniów. Nauczyciel planując nauczanie powinien uwzględnić cel lekcji (czy będzie wprowadzał nowy materiał, czy utrwalał już poznany), udział zmysłów uczniów w lekcji (słuch, wzrok, zajęcia praktyczne), jakie źródła wiedzy będzie wykorzystywał (wykład, materiały pisane), czy uczniowie biorą czynny udział w zajęciach oraz w jakim stopniu.

3 1. Mapa pojęciowa Twórcą map umysłowych jest Tony Buzan. Mapa pojęciowa to metoda wizualnego przedstawienia problemu, zjawiska z wykorzystaniem rysunków, schematów, symboli, zdjęć, haseł, zwrotów.celem tej metody jest usystematyzowanie świeżo zdobytej wiedzy,wiadomości, pojęć.mapy konstruuje się wg schematu. 1. Tytuł umieszczony jest na środku i w jakiś sposób jest wyróżniony, pogrubiony, zapisany innym kolorem, itp. 2. Od centralnego tematu rozchodzą się grube linie, na których zapisane są główne koncepty-klucze. 3. Od tych linii rozchodzą się następne słowa-klucze, tworząc swoistą mapę z informacjami. 4. W miarę dokładania informacji mapy rozrastają się wszerz. 5. Aby mapy były bardziej przeźroczyste dodajemy : kolor, strzałki, symbole, rysunki, zdjęcia, itp. 6. Mapy pojęciowy można modyfikować i mogą przypominać kształtem plakat, bardziej docierający do dzieci młodszych.

4 2. Burza mózgów Metoda opracowana przez Osborna, zwana również fabryką pomysłów, giełdą pomysłów, rozgrzewką umysłowa. Stosuje się ją po to, aby dziecko nie uległo sugestii innych, wszyscy pracują twórczo,w szybki sposób gromadzi się wiele informacji, pomysłów. Metoda ta pozwala nauczycielowi ocenić jaką wiedzą uczniowie dysponują, co należy poszerzyć, co utrwalić, a co jest jeszcze zupełnie nieznane. Do podanego tematu dzieci podają swoje pomysły. Każdy zgłasza swoje pomysły, nauczyciel wszystkie notuje na tablicy. Później w drodze dyskusji odrzuca się najmniej trafne pomysły, aby dojść do najlepszego rozwiązania. 3. Drama Wejście w rolę, (przeżyłem, więc wiem), jest to pewnego rodzaju improwizacja, z wykorzystaniem ruchu, gestów, słów, myśli i uczuć. Istotą dramy jest konflikt zaczerpnięty z życia, literatury lub wymyślony. Nie ma tu podziału na role, nie ma napisanych tekstów. Uczestnicy dramy sami improwizują rozmowę na podstawie własnych doświadczeń i wiedzy. Stają się reżyserami wydarzeń, w których sami uczestniczą. Drama uczy komunikatywności, doskonali umiejętności wypowiadania własnych poglądów, sądów, rozwija język ciała i

5 gestów. Pozwala uczniom lepiej zrozumieć przeżycia własne i innych. W nauczaniu zintegrowanym można dokonywać improwizacji na kanwie poznanej czytanki, lektury, czy wydarzenia z życia szkoły lub klasy. 4. Metoda projektów Projekt edukacyjny jest realizowany przez zespół uczniów pod opieką nauczyciela i obejmuje następujące działania: 1. wybranie tematu projektu edukacyjnego; 2. określenie celów projektu edukacyjnego i zaplanowanie etapów jego realizacji; 3. wykonanie zaplanowanych działań; 4. publiczne przedstawienie rezultatów projektu edukacyjnego. Pracując tą metodą rozwijamy u uczniów umiejętność współpracy w grupie, obserwowania rzeczywistości, wdrażania zdobytej wiedzy do praktycznego działania, samooceny i osiągania samodzielności. Projekty rozwijają wyobraźnię, uczą sposobów zdobywania wiedzy, docierania do źródeł. Uczniowie realizując zadanie korzystają z różnych źródeł i technik. Zakończenie projektu kończy się prezentacją, ewaluacją i podsumowaniem. 5. Śnieżna kula Pozwala każdemu uczniowi na wyrażenie swojego zdania na dany temat i kształci umiejętność uzgadniania stanowisk, negocjowania, formułowania myśli. Uczniowie rozwiązują zadany problem w pojedynkę. Odpowiadają na zadane przez nauczyciela pytanie na kartce, którą wkleja się w obwód koła. Następnie łączą się w dwójki i wybierają lepsze rozwiązanie. Zapisują je i wklejają je poniżej swoich pomysłów. Dwie pary tworzą czwórkę aby ze swoich dwóch rozwiązać wybrać lepsze. I tak dalej aż do jednego stanowiska całej klasy.

6 Śnieżna kula jest metodą dyskusji. Charakteryzuje ją to, że uczniowie najpierw samodzielnie opracowują problem, później jego rozwiązaniem zajmuje się grupa, a ostateczną decyzję, w ramach podsumowania dyskusji, podejmuje cała klasa. 6. Wywiady Metoda może być stosowana zarówno jako forma klasowa, jak i zadanie domowe. Uczniowie tworzą listę pytań, które później zadają kolegom z klasy, nauczycielom, rodzicom. Bardziej zaawansowani uczniowie mogą przekształcić wywiady w projekt, którego będzie on elementem. Na zakończenie zadaniem uczniów jest zredagowanie przeprowadzonego wywiadu w formie ustnej lub pisemnej. Forma ta jest bardzo szeroka. Nauczyciel może wybierać z pośród wielu tematów na jakie mają być przeprowadzone wywiady lub zlecić uczniom samodzielny dobór tematu.

7 Ważne, aby przed przeprowadzeniem wywiadu nauczyciel przejrzał pytania jakie uczniowie stworzyli. 7. Gorące krzesło To nieco zmodyfikowana forma zabawy w kalambury. Jeden z uczniów siada na krześle i dostaje swoją rolę, na przykład słonia. Uczniowie zadają mu przeróżne pytania, na które on odpowiada jakby był słoniem. Zadaniem grupy jest odgadnięcie jaką postacią jest dziecko, które siedzi na magicznym krześle. Nauczyciel ma możliwość moderowania zabawy. Może przyjąć założenie, że słoń mówi tylko tak lub nie, co zmusza grupę do zadawania konkretnego rodzaju pytań. Może również z góry zapowiedzieć, że w zabawie biorą udział zwierzęta, co ułatwi grupie zadanie. 8. Grupowy kwiat W zależności od liczebności grupy cała pracuje wspólnie lub w mniejszych zespołach. Każdy z uczestników danej grupy rysuje wokół kółka swój indywidualny płatek, w którym wypisuje swoje pomysły. Następnie wszyscy zastanawiają się jakie rozwiązanie najczęściej się powtarza i wpisują je w środek kwiatu, uzyskując rozwiązanie. Później następuje prezentacja każdego z uczestników danej grupy, po czym jedna osoba prezentuje swoją grupę na podstawie rozwiązania wpisanego w środek kwiatu. Metoda ta pokazuje uczniom że dochodzenie do wspólnych rozwiązań może być proste, nie wymaga długich dyskusji czy kłótni. Doskonale sprawdza się w grupie, która mało się zna lub niezbyt dobrze dogaduje,

8 9. Ważne imię Każde z dzieci wypisuje swoje imię i do niego dopisuje znane sobie słówka w języku angielskim. Zadanie może być wykonywane z pamięci, wówczas uczniowie używają tylko znanych sobie słówek, lub ze źródeł, na przykład anglojęzycznych książek. Nauczyciel może również ograniczyć wykonywanie zadania do jednego obszaru np. zwierząt lub jedzenia, w zależności od przerabianej tematyki. M - monkey A - ant R - rabbit I - iguana A - aligator

9 10. Słowa skojarzenia Istotą tej metody jest zgromadzenie słów (wyrazów), które będą bazą do dalszej pracy ucznia, np. układania zdań lub redagowania dłuższych wypowiedzi pisemnych. Metoda ta rozwija umiejętność dokonywania skojarzeń, układania zdań, opowiadań, wierszy itp. TEMAT: What do we eat? Niezbędne będą kartki i pisaki. 1. Nauczyciel rozdaje uczniom kolorowe kartki A4. 2. Uczniowie dobierają się w grupy według koloru kartki. 3. Każdy uczeń podpisuje u dołu kartkę swoim imieniem. Natomiast na górze kartki zapisuje wyraz skojarzenie ze słowem jedzenie, np.: banana Zosia 4. Uczniowie przekazują sobie w grupie kartki zgodnie z ruchem wskazówek zegara i każdy każdemu zapisuje jedno skojarzenie związane z jedzeniem 5. Przed przekazaniem kartki do następnej osoby należy zasłonić napisany wyraz 6. Gdy kartka wróci do właściciela, ten zapoznaje się z otrzymanymi wyrazami i układa z nimi zdania lub dłuższą wypowiedź pisemną 7. Następuje prezentacja wykonanej pracy 8. Wybór przez głosowanie na przykład najbardziej oryginalnej wypowiedzi 9. Kolejnym etapem zajęć może być np.: o ilustrowanie utworzonych tekstów, o po wykonaniu prac plastycznych ich prezentacja i ponowne odczytanie ilustrowanego tekstu, o rozmowa, czy wykonane prace są zgodne z oczekiwaniami autorów tekstu, co może być przyczyną rozbieżności. 11. Walizka, lodówka, kosz Nauczyciel przygotowuje na tablicy tabelę z trzema kolumnami walizka, lodówka i kosz. Do walizki uczniowie wpisują słownictwo, które ich zdaniem jest przydatne i trzeba się go nauczyć. Do lodówki wkłada się słówka, których nie trzeba od razu się uczyć, ale warto w razie potrzeby mieć je zanotowane. Do kosza trafia zaś słownictwo które uczniowie uważają za zbędne i nie będą się go uczyć.

10 Metodę można stosować w czasie powtórzeń przed sprawdzianami, na lekcjach podsumowujących lub na końcu lekcji. 12. Piramida priorytetów Polega na wartościowaniu, hierarchizacji. Najczęściej w grupach 4-5 osobowych dzieci wybierają najlepsze propozycje, które powstały wcześniej na podstawie burzy mózgów, układają je na szczycie piramidy. Potem wybierają coraz mniej ważne, i na końcu najmniej istotne. Następnie grupy porównują swoje piramidy, każda grupa uzasadnia swoje wybory. Metoda ta stwarza okazję do dyskutowania i argumentowania własnych wyborów. Dla klas młodszych ta metoda jest też ćwiczeniem w pisaniu, czytaniu, i mówieniu.