Innowacje oczami władz publicznych innowacje bez udziału uczelni? swatanie nauki i biznesu na krecie

Transkrypt

1 NR 4 (13) WRZESIEŃ 2009 Innowacje oczami władz publicznych innowacje bez udziału uczelni? swatanie nauki i biznesu na krecie KWARTALNIK INKUBATORA TECHNOLOGICZNEGO PPNT FUAM

2 SPIS TREŚCI TEMAT NUMERU / 4 Innowacje oczami władz publicznych z ppnt / 8 poznański model transferu WIEDZY poznań / 10 Innowacje bez udziału uczelni? regiony / 12 Po sukces idź do Parku. Specjalna Strefa Ekonomiczna sposobem na innowacje polska / 14 I3D innowacja w praktyce europa / 16 swatanie nauki i biznesu NA KRECIE nowy wymiar prowadzenia biznesu / 18 magia marketingu internetowego w wyszukiwarkach, cz. ii okiem eksperta / 20 miejsce innowacji w reformie szkolnictwa wyższego informacje, wydarzenia, zaproszenia / 22 OFERTY WSPÓŁPRACY HANDLOWEJ i TECHNOLOGICZNEJ / 23 REDAKCJA: Anna Tórz-Rzepczyńska (red. nacz.), Maciej Nowak PROJEKT, SKŁAD: Morski Studio Graficzne DRUK: Zakłady Poligraficzne Serigraf ISSN / IQ / NR 4 / 2009

3 SŁOWO WSTĘPNE fot. ODONATA Szanowni Państwo, Trzynasty numer kwartalnika IQ, który trzymacie Państwo w rękach, w głównej mierze skupia się na zagadnieniach innowacji. Wprowadzając Państwa w tę tematykę, prezentujemy szersze spojrzenie na potencjał i świadomość aktorów regionalnych polityk innowacyjnych. W rozmowie z prof. Bogdanem Marcińcem przedstawiamy poznański model transferu wiedzy, a biznesowe spojrzenie na innowacje znajdziecie Państwo w artykule przygotowanym przez gliwicką firmę i3d. Natomiast sposoby łączenia biznesu i nauki pokazujemy na przykładzie narzędzi wypracowanych i stosowanych w greckim Parku Naukowo-Technologicznym na Krecie. Zapraszam do lektury Anna Tórz-Rzepczyńska IQ / NR 4 / 2009 / 3

4 TEMAT NUMERU Aleksandra Nowakowska Uniwersytet Łódzki Katedra Gospodarki Regionalnej i Środowiska Regionalna polityka innowacyjna jest w Polsce stosunkowo nowym obszarem aktywności władz samorządowych. Budowanie zdolności innowacyjnych gospodarki regionalnej ma zaledwie dziesięcioletnią historię, bowiem dopiero w 1999 r. wraz z powołaniem samorządu regionalnego, wspieranie innowacyjności stało się domeną i zadaniem władz regionalnych. INNOWACJE OCZAMI WŁADZ PUBLICZNYCH Jak wskazuje literatura przedmiotu, wśród uwarunkowań determinujących regionalną politykę innowacyjną, istotną pozycję zajmuje wiedza i świadomość proinnowacyjna podmiotów publicznych. Jest to podstawowy warunek podmiotowości politycznej władz oraz warunek zdolności świadomego podejmowania suwerennych i racjonalnych działań. Ranga i znaczenie tego problemu stały się podstawą do podjęcia decyzji o przeprowadzeniu badań ankietowych. Celem tych badań była identyfikacja wiedzy i świadomości proinnowacyjnej wśród podmiotów kształtujących politykę innowacyjną na poziomie regionalnym w następujących obszarach: postrzeganie i rozumienie procesów innowacyjnych przez podmioty polityki regionalnej; wiedza podmiotów polityki regionalnej o potencjale i działaniach proinnowacyjnych podejmowanych w regionie; ranga i znaczenie polityki innowacyjnej w polityce regionalnej; znaczenie regionalnej strategii innowacji w kształtowaniu regionalnej polityki innowacyjnej. Metodologia badania Zastosowaną metodą badawczą były badania ankietowe. Na respondentów wybrano podmioty o charakterze publicznym i publiczno-prywatnym, które swoją aktywnością w sposób istotny kształtują i determinują regionalną politykę innowacyjną. Z punktu widzenia sposobu oddziaływania i kształtowania polityki regionalnej, podmioty te można podzielić na dwie grupy: podmioty bezpośrednio oraz pośrednio kształtujące regionalną politykę innowacyjną. Pierwszą grupę tworzą władze samorządowe regionu oraz wysokiej rangi urzędnicy administracji regionalnej (Urzędu Marszałkowskiego) bezpośrednio odpowiedzialni za operacjonalizację i realizację polityki innowacyjnej. Do grupy drugiej zaliczone zostały przede wszystkim publiczno-prywatne instytucje wspierania innowacyjności i transferu technologii, realizujące cele i działające na styku sektora publicznego i prywatnego. Są to m.in. parki technologiczne, centra transferu technologii, inkubatory technologiczne, centra innowacyjności czy agencje rozwoju regionalnego. Badania zrealizowane zostały w 2008 r. 1 w pięciu regionach na próbie liczącej łącznie 108 respondentów. Przy wyborze regionów zastosowano dobór celowy, w wyniku którego wskazano pięć następujących regionów: śląski (26 przeprowadzonych ankiet), wielkopolski (23 ankiety), łódzki (22 ankiety), podkarpacki (22 ankiety) i zachodniopomorski (15 ankiet). Badana populacja w każdym z tych regionów to niemalże pełna reprezentacja podmiotów regionalnych bezpośrednio lub pośrednio oddziałujących na regionalną politykę innowacyjną. Wykres 1. Rola i znaczenie polityki innowacyjnej w regionie mało znacząca 15% kluczowa 13% przeciętna 26% Wnioski Zgromadzone wyniki badań pozwalają na zarysowanie dziewięciu podstawowych wniosków 2. Regionalna polityka innowacyjna wciąż pozostaje drugoplanowym obszarem interwencji władz regionalnych na tle innych polityk sektorowych. Bezpośrednia deklaracja wysokiej rangi i znaczenia polityki innowacyjnej aż 59% respondentów wskazało na kluczową lub dużą wagę tych działań w porównaniu do innych obszarów interwencji władz publicznych (wykres 1) nie znajduje jednak potwierdzenia w identyfikacji najważniejszych działań dla rozwoju regionu w długiej perspektywie czasowej (wykres 2). Werbalnie deklarowana waga polityki innowacyjnej nie znajduje odwzorowania w planowanych działaniach władz regionalnych, ustępując miejsca pozostałym politykom sektorowym. W konsekwencji za wiarygodną ocenę należy uznać przeciętną nie zaś prio- Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników badań ankietowych. duża 46% 4 / IQ / NR 4 / 2009

5 TEMAT NUMERU rytetową, jak powszechnie jest to deklarowane rolę regionalnej polityki innowacyjnej. Widocznym zjawiskiem jest przenoszenie i spychanie odpowiedzialności za politykę innowacyjną na poziom państwa. Władze regionalne silnie akcentują i eksponują znaczenie działań władz rządowych w budowaniu zdolności innowacyjnych regionów, a zarazem w braku tych działań upatrują podstawową barierę rozwoju innowacyjności regionów. Wysoko wśród uzyskanych odpowiedzi (trzecia lokata) plasuje się także niedobór środków finansowych przeznaczanych na działania proinnowacyjne. Wydaje się, że mocne eksponowanie zewnętrznych uwarunkowań regionalnej polityki innowacyjnej jest prostym wytłumaczeniem niskiej efektywności regionalnej polityki innowacyjnej. Paradoksalnie i niekonsekwentnie władze regionalne z jednej strony domagają się decentralizacji, większych kompetencji i środków finansowych, podkreślając wagę regionów w budowaniu innowacyjności gospodarki, z drugiej zaś wciąż eksponują i podkreślają rangę polityki państwa w tej sferze. Podstawową barierą budowania zdolności innowacyjnych regionów jest niska edukacja i świadomość proinnowacyjna podmiotów publicznych odpowiedzialnych za kształtowanie regionalnej polityki innowacyjnej. Podmioty te otwarcie przyznają się do niskiej świadomości proinnowacyjnej, braku doświadczeń w budowaniu zdolności innowacyjnej czy braku dobrych przykładów i liderów regionalnych w tej sferze (wykres 3). Odpowiedzi te są nadzwyczaj wymowne, tym bardziej, że respondenci to podmioty bezpośrednio odpowiedzialne w regionie za tworzenie i realizację polityki innowacyjnej. Wniosek z tego, że edukacja proinnowacyjna w sektorze władz publicznych staje się jednym z podstawowych wyzwań polityki innowacyjnej. Wykres 2. Najważniejsze działania dla rozwoju regionu w długiej perspektywie czasowej (liczba wskazań) Obszary tradycyjne 45% Przeciwdziałanie bezrobociu Ochrona środowiska Poprawa bezpieczeństwa publicznego Rozwój infrastruktury drogowej Ograniczanie patologii społecznych Obszary proinnowacyjne 55% Rozwój innowacyjności przedsiębiorstw Edukacja na poziomie wyższym Rozwój instytucji wspierających innowacyjność gospodarki Budowanie społeczeństwa informacyjnego Rozwój sektora B+R Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników badań ankietowych. Wysoką pozycję wśród barier rozwoju zdolności innowacyjnych regionów zajmuje także niespójny i rozdrobniony proces tworzenia polityki innowacyjnej w regionie. Władze regionalne bezpośrednio wskazują, że budowanie regionalnego systemu innowacji przebiega w sposób nieskoordynowany. Odpowiedź ta jest tym bardziej zaskakująca, ponieważ podmiotem bezpośrednio odpowiedzialnym za kształt regionalnej polityki innowacyjnej są samorządowe władze regionalne. Można więc wnioskować, że realizowana w regionach polityka innowacyjna sprzyja raczej tworzeniu indywidualnych projektów, kreowaniu odizolowanych i często ulotnych przedsięwzięć proinnowacyjnych niż budowaniu trwałego i spójnego regionalnego systemu innowacji. Występuje propubliczna orientacja regionalnej polityki innowacyjnej. Zdaniem władz regionalnych działania i instrumenty głównie adresowane powinny być do sektora publicznego. Innymi słowy, występuje faworyzacja sektora publicznego jako IQ / NR 4 / 2009 / 5

6 temat numeru Wykres 3. Najważniejsze bariery utrudniające budowanie zdolności innowacyjnych regionu (ocena w skali 0-5) mało efektywna polityka innowacyjna realizowana na poziomie kraju niska skłonność przedsiębiorców do działań innowacyjnych brak doświadczeń w tworzeniu zdolności innowacyjnych regionu niska aktywność instytucji otoczenia biznesu w sferze innowacji niska świadomość i słabo rozwinięty system ochrony własności intelektualnej niespójny i rozdrobniony proces tworzenia polityki innowacyjnej w regionie brak liderów regionalnych w sferze innowacji niechęć do współpracy różnych podmiotów regionalnych niska świadomość proinnowacyjna podmiotów publicznych niedobór środków finansowych na działania proinnowacyjne Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników badań ankietowych. głównego segmentu oddziaływania regionalnej polityki innowacyjnej. W konsekwencji marginalizowane jest znaczenie sektora prywatnego i wzmacnianie innowacyjności przedsiębiorstw. Równocześnie wiele istotnych obszarów działań w regionalnej polityce innowacyjnej jest pomijanych lub marginalizowanych. Niedostrzegane przez władze publiczne są między innymi obszary budowania kapitału ryzyka i kapitału zalążkowego (cztery wskazania na 108 respondentów), działania z zakresu przedsiębiorczości akademickiej (trzy wskazania) czy wzmacnianie otwartości potencjału innowacyjnego przez międzynarodowe kontakty i promocję potencjału innowacyjnego regionu (cztery wskazania). Może to świadczyć o dominacji tradycyjnego postrzegania działań z zakresu polityki innowacyjnej, a w konsekwencji o konwencjonalnych narzędziach i modelach regionalnej polityki innowacyjnej, często nieadekwatnych do wymogów współczesnej gospodarki. się na współpracy sektora nauki i B+R z sektorem przedsiębiorstw. W tym kontekście zaskakująca jest relatywnie niska ocena potrzeby wzmacniania działania instytucji wspierających innowacyjność i transfer technologii, podmiotów tworzących pomost między tymi sektorami (jedynie 14% respondentów wskazywało na konieczność podejmowania działań w tej sferze). Regionalne strategie innowacji oceniane są pozytywnie jako narzędzie budowania zdolności innowacyjnych regionów. Przydatność strategii innowacji postrzegana Wykres 4. Funkcje strategii w zarządzaniu regionem (ocena w skali 0-5) pokazuje i wyjaśnia potrzebę wzmacniania działań proinnowacyjnych pokazuje szanse i możliwości ożywienia rozwoju proinnowacyjnego regionu ułatwia kontrolę i ocenę skuteczności działań władz publicznych pobudza i aktywizuje do działań proinnowacyjnych informuje o kierunkach rozwoju i działań władz regionalnych pokazuje i promuje potencjał proinnowacyjny regionu koordynuje wykorzystanie środków UE na działania innowacyjne porządkuje działania i decyzje władz publicznych w sferze innowacyjności Zdaniem regionalnych podmiotów polityki innowacyjnej, istotne znaczenie w budowaniu zdolności innowacyjnych regionów mają działania koncentrujące Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników badań ankietowych. 6 / IQ / NR 4 / 2009

7 temat numeru jest przede wszystkim przez pryzmat funkcji informacyjno-edukacyjnych. Jak wskazują respondenci, regionalne strategie innowacji pokazują możliwości i wyjaśniają potrzebę działań proinnowacyjnych, a zarazem są dobrym narzędziem informacyjnym i promującym potencjał regionalny. Budowa tych instrumentów pozytywnie postrzegana jest przede wszystkim przez pryzmat miękkiego oddziaływania i stymulowania proinnowacyjnych postaw aktorów regionalnych. Słabiej oceniane i eksponowane są funkcje efektywnościowe, tj. funkcja koordynująca, porządkująca i kontrolna. Strategia odgrywa mniej znaczącą rolę jako twarde narzędzie zarządzania innowacyjnością regionu. Jej znaczenie w porządkowaniu bieżących decyzji i działań, wydatkowaniu środków finansowych czy kontrolowaniu działania władz publicznych z realizacji polityki innowacyjnej jest postrzegane jako drugorzędne. Potwierdza to dość powszechny wniosek, że ramy polityki regionalnej określone poprzez regionalne strategie innowacji, są słabo respektowane i stosunkowo rzadko uwzględniane w bieżącym zarządzaniu procesami innowacyjnymi zachodzącymi w regionie. Badania potwierdziły także dość rozpowszechniony wniosek, że uczestnictwo w procesie budowania strategii innowacji istotnie zmienia świadomość i postrzeganie polityki innowacyjnej jej roli, instrumentów i działań czy barier rozwoju innowacyjności regionu. Udział w tworzeniu strategii pełnił więc istotne funkcje edukacyjno-informacyjne. Podmioty bezpośrednio uczestniczące w procesie budowania regionalnej strategii innowacji cechują się bardziej proinnowacyjną orientacją wobec rozwoju regionów, znacznie częściej eksponując i akcentując znaczenie proinnowacyjnych działań w tym procesie. Podmioty te wyraźnie korzystniej oceniają także znaczenie i funkcje strategii innowacji w zarządzaniu regionem. Podsumowanie Reasumując, proces kreowania regionalnej polityki innowacyjnej w Polsce jest w dużej mierze procesem wymuszonym przez zewnętrzne uwarunkowania (m.in. przez dostępność środków z funduszy europejskich). w mniejszym stopniu jest on wynikiem oddolnej potrzeby i reorientacji polityki regionalnej na problemy związane z innowacyjnością gospodarki. Polska regionalna polityka innowacyjna wydaje się być wciąż w fazie raczkującej. Brak wiedzy i doświadczeń w tym zakresie, niska świadomość proinnowacyjna władz publicznych, konserwatywne podejście do kształtowania zdolności innowacyjnych regionów oraz słabo rozwinięta infrastruktura instytucjonalna są ogromnym problemem i wyzwaniem w kształtowaniu regionalnych systemów innowacji. Polityka ta wymaga wzmocnienia i głębokiej reorganizacji dla wykorzystania możliwości, które niesie integracja europejska. 1 Badania zrealizowane w ramach projektu Budowanie zdolności innowacyjnych polskich regionów finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (Nr projektu 1867/ H03/2007/32). 2 Szersze omówienie wyników badań znajduje się w: A. Nowakowska, Podmioty polityki regionalnej wobec procesów i polityki innowacyjnej w świetle badań ankietowych, [w:] Zdolności innowacyjne polskich regionów, pod red. A. Nowakowskiej, Wyd. Biblioteka, Łódź 2009 r. IQ / NR 4 / 2009 / 7

8 z ppnt Maciej Nowak Inkubator Technologiczny, Poznański Park Naukowo-Technologiczny Fundacji UAM Z prof. dr hab. Bogdanem Marcińcem, Prezesem Zarządu Fundacji UAM (FUAM) i Dyrektorem Poznańskiego Parku Naukowo-Technologicznego (PPNT), rozmawia Maciej Nowak. Poznański model transferu wiedzy relacja nauka a innowacje i modelowy transfer innowacji Maciej Nowak (MN): Coraz głośniej mówi się o innowacyjności w kontekście relacji nauki i gospodarki Prof. dr hab. Bogdan Marciniec (BM): Mówiąc o innowacyjności zacząć należy od rozróżnienia jej od odkryć naukowych. Odkrycia naukowe, ciesząc się największą estymą i prestiżem społecznym, tworzą nową wiedzę wchodzącą do obiegu międzynarodowego na zasadach niekomercyjnych. Jednakże bezpośrednią rolę we wzroście gospodarczym kraju odgrywają prace rozwojowe oparte na zasobach już istniejącej wiedzy naukowej, a także innowacje (czyli upowszechnianie tej wiedzy) w sferze nauki, techniki i przemysłu. Innowacyjność należy traktować jako element polityki gospodarczej i społecznej, a nie tylko naukowej przede wszystkim dlatego, że głównym jej celem jest intensyfikacja wdrożeń nowych rozwiązań technologicznych i organizacyjnych w sferze produkcji materialnej, eksploatacji i usług. MN: Jeżeli innowacyjność należy uznać za element zarówno nauki jak i polityki gospodarczej oraz społecznej, jakie działania powinny towarzyszyć idealnemu modelowi sprzyjającemu rozwojowi innowacji? BM: Jednym z głównych celów Strategii rozwoju nauki w Polsce do 2015 roku jest stymulowanie wzrostu innowacji polskiej gospodarki, a polityka innowacyjna państwa powinna zmierzać do stworzenia instrumentów dla efektywnego współdziałania naukowców, inżynierów, menedżerów, specjalistów od marketingu w kierunku innowacji. Najlepiej taką rolę efektywnego pośrednika odgrywają w krajach rozwiniętych parki naukowe i technologiczne, na terenie których są zlokalizowane zarówno centra innowacji, inkubatory przedsiębiorczości, inkubatory technologii, centra transferu technologii, jak i przedsiębiorstwa innowacyjne typu spin- -off czy start-up wyłonione z sektora nauki. Dobrze zorganizowany park naukowo-technologiczny ściśle związany z sektorem nauki to najefektywniejszy przedsionek dla gospodarki opartej na wiedzy (knowledge based economy). MN: Jaką rolę taki przedsionek powinien zatem spełniać w naszym kraju? BM: Wobec braku silnych polskich holdingów (koncernów) zdolnych do wykreowania i utrzymania własnych ośrodków badawczo-rozwojowych, które w krajach OECD często decydują o polityce naukowo-technicznej państwa, w polskich warunkach należy przygotować system rozwiązań prawno-ekonomicznych wspomagających transfer technologii i komercjalizacji badań dostosowanych przede wszystkim do potrzeb małych i średnich przedsiębiorstw. Jedną z instytucji aspirujących do roli takiego pośrednika jest Poznański Park Naukowo-Technologiczny (PPNT). MN: Jakie działania są zatem podejmowane przez PPNT? BM: Przede wszystkim zbudowanie kompleksowego modelu transferu wiedzy. Celem takiego modelu, wygenerowanego i realizowanego w Poznaniu, jest zbudowanie efektywnej relacji Invention (w uczelniach, jednostkach badawczych) Innovation (w Parku Naukowo-Technologicznym), poprzez wytworzenie wszystkich elementów niezbędnych dla efektywnego transferu wiedzy do praktyki gospodarczej. Zgodnie z definicją parku naukowego chcemy w Poznaniu stymulować przepływ wiedzy i technologii z sektora nauki (tj. uczelni, instytutów PAN i instytutów badawczo-rozwojowych) do sektora przedsiębiorstw. w tym celu stworzyliśmy w Parku ośrodek badawczo-rozwojowy, aktualnie składający się z 12 centrów ściśle powiązanych z Uniwersytetem oraz innymi uczelniami i jednostkami naukowymi w Poznaniu, które efektywnie przetwarzają osiągnięcia naukowe z tego sektora na innowacje, a następnie aktywnie wspomagają ich transfer. Dotyczy to zarówno inkubacji nowych technologii, jak i oferowania stałych usług badawczych dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw, w szczególności tych zlokalizowanych w regionie wielkopolskim. MN: Jaka jest istota takich usług? BM: Istotą każdego parku naukowego-technologicznego jest zapewnienie korzystnych warunków dla funkcjonowania przedsiębiorstw innowacyjnych, tj. wynajmu pomieszczeń biurowych, laboratoryjnych i innych o specjalistycznym wyposażeniu, spełniających potrzeby tych przedsiębiorstw. W PPNT z tego typu usług korzystają firmy ulokowane zarówno w Inkubatorze Technologicznym (InQbator), jak i Inkubatorze Technologii Che- 8 / IQ / NR 4 / 2009

9 z ppnt micznych. Tworzenie sprzyjających warunków dla lokowania i wspomagania firm innowacyjnych i tzw. odpryskowych (spin-off) to w tej chwili najważniejsze zadanie dla parków naukowych i technologicznych w Polsce. Wspomnieć również należy, że poza budową odpowiedniej infrastruktury, PPNT jako najstarszy Park w Polsce zdążył wytworzyć większość elementów zapewniających wielostronne wspomaganie procesu transferu wiedzy. Działy takie jak Centrum Wspierania Innowacji (CWI), a następnie InQbator, w ostatnim dziesięcioleciu przygotowały w PPNT kompleksową ofertę wspierania zarówno przedsiębiorczości wśród studentów i mieszkańców, jak i wspomagania przedsiębiorstw tych ulokowanych w Parku oraz w całym regionie poznańskim. Na szczególną uwagę zasługuje wsparcie relacji uczelni z przedsiębiorstwami, tj. transfer innowacji i technologii w wymiarze krajowym i europejskim. CWI wraz z InQbatorem odegrały także wielką rolę w przygotowaniu Regionalnej Strategii Innowacji dla Wielkopolski oraz, w ciągu ostatnich lat, w jej wdrożeniu i wspomaganiu realizacji wizji innowacyjnej w Wielkopolsce przygotowanej wspólnie z Urzędem Marszałkowskim. MN: w czym zatem można upatrywać szansy na udany transfer innowacji? BM: Taką szansę stwarzają realne możliwości wykreowania w Poznaniu w najbliższych latach wszystkich ogniw kompleksowego modelu łańcucha transferu wiedzy do przedsiębiorstw. Obok już wymienionych ogniw istniejących w Parku oraz dobrej relacji PPNT zarówno z sektorem nauki, jak i przedsiębiorstwami, istnieje olbrzymie zapotrzebowanie na rozbudowę infrastruktury badawczo-technologicznej, która jest niezbędna do przygotowania technologii high-tech dla przedsiębiorstw. Wydaje się, że dopiero realizacja (do końca 2011 r.) projektu Budowy Inkubatorów Wysokich Technologii Materiały i Biomateriały oraz Technologie Informacyjne i Komun i k a c y j n e z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka w ramach Priorytetu V Dyfuzja Innowacji, może zapewnić wysokie zapotrzebowanie rynku na innowacje w obszarze technologii. Jest to szczególnie ważne w kontekście budowy na uniwersyteckim kampusie Morasko Wielkopolskiego Centrum Zaawansowanych Technologii (WCZT), będącego kluczowym projektem infrastrukturalnym Materiały i biomateriały, grupującego najlepszych specjali- stów (szczególnie z zakresu nauk przyrodniczych i technicznych) i skoncentrowanego na opracowaniu syntez i zaawansowanych technologicznie nowych materiałów, biomateriałów i nanomateriałów o wielostronnych zastosowaniach. Pozwala to na zintegrowanie środowiska poznańskiego w celu stworzenia nowego ośrodka naukowego o wysokiej randze międzynarodowej, wywierającego równocześnie istotny wpływ na otoczenie gospodarcze Wielkopolski. Położenie Parku kilka kilometrów od kampusu Morasko stanowi najważniejsze ogniwo w transferze WCZT do innowac y j n y c h firm ulokowanych w inkubatorach zlokalizowanych w PPNT. Takie modelowe rozwiązanie relacji Nauka (Invention) Innowacje (Innovation) stanowi olbrzymią szansę na zatrzymanie w kraju i w Poznaniu najwybitniejszych przedstawicieli młodej generacji realizujących swoje wielkie ambicje zarówno w nauce, jak i w biznesie typu high-tech. Dla pełnej realizacji koncepcji poznańskiego modelu potrzebne byłoby zbudowanie Regionalnego Instytutu Transferu Technologii (RITT) jako projektu Urzędu Marszałkowskiego, umieszczonego wstępnie na liście projektów kluczowych w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. Instytut ten mógłby koordynować w imieniu Urzędu Marszałkowskiego działanie instytucji otoczenia biznesu o charakterze proinnowacyjnym, szczególnie intensywnie powstających po 2004 r. w regionie Wielkopolskim, a także ich współpracę zarówno z sektorem nauki, jak i sektorem przedsiębiorstw, stymulując w konsekwencji tworzenie wizji innowacyjnej Wielkopolski. MN: Dziękuję za rozmowę. IQ / NR 4 / 2009 / 9

10 poznań dr Marek Urbaniak, dr Robert Romanowski Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu POZnań miasto Know-how - to nowe hasło strategii promocji miasta. Wyraźnie jest tu akcentowana wiedza poznaniaków na temat tego, jak osiągać sukces. Myśl tę można rozciągnąć na sferę wielkopolskiej przedsiębiorczości i innowacyjności, co potwierdzają liczne porównania międzyregionalne, dotyczące zarówno uczelni, jak i przedsiębiorstw. Jednak w rzeczywistości wprowadzanie innowacji bywa utrudnione, gdyż przedsiębiorcy nadal zbyt rzadko korzystają w procesie innowacyjnym ze wsparcia podmiotów naukowo-badawczych, w tym uczelni, szczególnie w zakresie transferu technologii. Sytuacja taka spowalnia rozwój systemu innowacji. Innowacje bez udziału uczelni? Procesy innowacyjne w wymiarze regionalnym Sukces przedsiębiorstwa na konkurencyjnym rynku wymaga przejścia przez całość procesu innowacyjnego od stworzenia wynalazku, poprzez rozwinięcie i wprowadzenie do produkcji, po dyfuzję innowacji 1. W powszechnej interpretacji, oferowanej przez systemowy model procesu innowacyjnego, analiza systemu innowacji uwzględnia liczne podmioty (ze szczególną rolą przedsiębiorstw) oraz interakcje pomiędzy nimi. Zwiększenie możliwości wyboru priorytetów rozwoju regionów oraz realnego wpływu na kształt systemu innowacji, przyniosło opracowanie Regionalnych Strategii Innowacji (RIS). Rezultaty wprowadzanych programów pojawiają się zwykle po długim czasie. Stąd też zmiany fragmentarycznego systemu innowacji, jaki pozostał po transformacji systemowej kraju, wymagają często długiego i żmudnego procesu dostosowań. W regionalnych systemach innowacji w Polsce można zaobserwować dwa podstawowe obszary rozwoju: tworzenie warunków dla innowacyjności oraz wzmacnianie sieci powiązań między podmiotami systemu. Tworzenie warunków dla innowacyjności obejmuje m.in. kształtowanie infrastruktury innowacyjnej, w tym powstawanie podmiotów otoczenia biznesu i innowacyjnego. Takie możliwości pojawiły się szczególnie w latach , czego rezultatem była silna tendencja wzrostowa liczby podmiotów otoczenia biznesu w kraju, z około 500 w 2004 r. do około 700 w 2007 r., a w Wielkopolsce z 44 w 2004 r. do 65 w 2007 r. 2 Przyrost ten, choć może imponować, nadal nie w pełni odpowiada potrzebom zgłaszanym przez najlepsze wielkopolskie przedsiębiorstwa. Drugi obszar, czyli wzmacnianie sieci powiązań między podmiotami systemu, obejmuje intensyfikację współpracy oraz udostępnienie kompleksowego wsparcia procesów innowacyjnych. Wyniki monitoringu Regionalnych Strategii Innowacji pozwalają stwierdzić zbyt małą aktywność w tym obszarze rozwoju systemu innowacji. Wciąż przy tym utrzymuje się nadmierne rozdrobnienie podmiotów otoczenia biznesu oraz zbyt rzadką współpracę przedstawicieli nauki oraz gospodarki. Wzmacnianie sieci powiązań gospodarczych jest możliwe dzięki poprawie transferu wiedzy i technologii (schemat 1). Pojęcia te są ujęte rozdzielnie dla podkreślenia kwestii transferu technologii (oprócz m.in. transferu informacji, know-how, rozwiązań organizacyjnych i rynkowych). Transfer wiedzy stanowi istotny warunek tworzenia klimatu i potencjału przedsiębiorczości oraz innowacyjności, natomiast transfer technologii sprzyja aktywnemu rozwojowi techniki, zgodnie z założeniami gospodarki napędzanej wiedzą (knowledge driven economy) 3. Oba wyróżnione elementy przyczyniają się do rozwoju sieci powiązań w regionie. Uczelnie w regionalnym systemie innowacji Potencjał naukowy ośrodka poznańskiego pozostaje na relatywnie wysokim poziomie. Poznań jest znaczącym w kraju ośrodkiem akademickim i naukowo-badawczym, który według oceny parametrycznej Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW), skupia około 9% ogółu krajowych podmiotów naukowo-badawczych z kategorią 1. w wyznaczaniu tego wskaźnika wzięto pod uwagę: aktywność naukową (m.in. liczbę stopni naukowych, udział w projektach badawczych), wyniki tej działalności (publikacje), zastosowania praktyczne (m.in. nowe technologie, produkty, patenty, wdrożenia). 10 / IQ / NR 4 / 2009

11 poznań Sprzężenie zwrotne Tworzenie warunków dla innowacyjności Transfer technologii Transfer wiedzy Wzmacnianie sieci powiązań Sprzężenie zwrotne Schemat 1. Podstawowe obszary rozwoju regionalnych systemów innowacji Jednocześnie na podstawie danych MNiSW można stwierdzić dużą aktywność uczelni w zakresie publikacji oraz badań naukowych, dofinansowanych przez MNiSW (tzw. badań własnych), a także występowanie wciąż znacznego pola dla zacieśniania więzi między uczelniami i gospodarką, co wyrażają wskaźniki dotyczące projektów zamawianych oraz zastosowań praktycznych. Istotną funkcją uczelni w budowaniu silnego, innowacyjnego i konkurencyjnego regionu jest kształcenie akademickie, w tym kształcenie ustawiczne 4. Jednocześnie ważnym wymogiem współczesności jest aktywne wspieranie przez uczelnie postępu technicznego w licznych dziedzinach gospodarowania w regionie. Uczelnie zapewniając wiedzę i technologię, zasilającą procesy innowacyjne, mogą i powinny odgrywać ważną rolę w regionalnym systemie innowacji. Bez udziału uczelni w procesach innowacyjnych nie powstanie trwały potencjał do współpracy i dzielenia się wiedzą oraz technologią. Najlepsze wielkopolskie przedsiębiorstwa, korzystając w latach ze wsparcia podmiotów szeroko pojętego otoczenia biznesu lub podmiotów B+R (w tym uczelni), ograniczały zakres uczestników współpracy do podmiotów i instytucji, które wspierały bieżącą działalność przedsiębiorstw i bez których produkty przedsiębiorstwa nie zostałyby dopuszczone do obrotu rynkowego 5. W tym samym okresie badane przedsiębiorstwa rzadko korzystały z usług podmiotów oferujących wsparcie procesu innowacyjnego (np. wprowadzanie nowych produktów, technologii lub rozwiązań organizacyjnych). Przedstawione wybrane uwagi dotyczące uczelni stanowią przesłankę dla poszukiwania sposobów zbliżenia działalności tych podmiotów do potrzeb gospodarki. Natychmiastowe modyfikacje elementów działania uczelni nie są możliwe ze względu na co najmniej dwie kwestie. Po pierwsze, funkcjonowanie uczelni istotnie determinują centralne regulacje i finanse, co może odpowiadać podejściu z góry do dołu, podczas gdy dla rozwoju regionalnego systemu innowacji potrzebne jest wzmocnienie osadzenia lokalnego zapewniającego większe przepływy wiedzy i technologii do gospodarki zgodnie z podejściem z dołu do góry 6. Po drugie, wprowadzanie kolejnych inicjatyw jest utrudnione wobec niematerialnego charakteru i unikatowości zasobów innowacyjnych (mają one charakter strategiczny dla przedsiębiorców, gdyż decydują o osiągnięciu i utrzymaniu przewagi konkurencyjnej) oraz konieczności budowy zaufania i porozumienia między nauką a biznesem. Przedsiębiorcy mogą niechętnie dzielić się wiedzą z podmiotami zewnętrznymi, w tym także z naukowcami opór ten jest poważną przeszkodą, którą muszą wspólnie przezwyciężyć obie strony. Jednym z ważniejszych priorytetów polityki innowacyjnej pozostaje zaktywizowanie transferu technologii, czemu mogłyby sprzyjać regulacje i dodatkowe środki finansowe, stymulujące podejmowanie współpracy między sektorem B+R (także uczelniami) a biznesem. Istotnym przy tym zagadnieniem jest zidentyfikowanie perspektywicznych kierunków rozwoju regionu w ramach Foresightu. w ewolucji systemu innowacji może szczególnie pomóc aktualizacja RIS, która powinna w Wielkopolsce nastąpić w latach Możliwe będzie określenie priorytetów i celów strategii innowacji, co umożliwi aktorom regionalnego systemu innowacji podjęcie decyzji o czynnościach pożądanych dla polepszenia innowacyjności Poznania i całej Wielkopolski. 1 Proces innowacyjny w takim ujęciu nosi nazwę Triady Schumpetera: inwencji, innowacji i imitacji; patrz: R. Fiedor, Teoria innowacji, PWN, Warszawa 1979 r., s Zob. Raporty SOOIPP z poszczególnych lat, 3 Wiedza a wzrost gospodarczy, (red.) L. Zienkowski, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2003 r., s P. Drucker, Innowacja i przedsiębiorczość - praktyka i zasady, PWE, Warszawa 1992 r., s System Innowacji w Wielkopolsce. Podsumowanie 2-letniego okresu wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji, (red.) W.M. Gaczek, T. Stryjakiewicz, Poznań 2006 r., s Doloreux D., What we should know about regional systems of innovation, Technology in Society, Vol. 24, Issue 3, 2002 r., s IQ / NR 4 / 2009 / 11

12 REGIONY Krystyna Sadowska, Monika Machowska Krakowski Park Technologiczny Funkcjonowanie w specjalnej strefie ekonomicznej (SSE) kojarzy się przede wszystkim z preferencyjnymi warunkami prowadzenia działalności gospodarczej na wydzielonym terytorium. Jednak jak funkcjonowanie w SSE wpływa na rozwój parków naukowych i technologicznych? Przede wszystkim, nadanie statusu SSE parkowi technologicznemu pozwala na budowanie strategii pozytywnego oddziaływania na gospodarkę regionalną w sposób zintegrowany i kompleksowy. Dobrze wykorzystana szansa umożliwia rozwój nowoczesnej gospodarki regionalnej. Po sukces idź do Parku. Specjalna Strefa Ekonomiczna sposobem na innowacje Oferta dla przedsiębiorców dostępna w ramach pakietu krakowskiej specjalnej strefy ekonomicznej (czyli terenów pod inwestycje, powierzchni biurowych do wynajęcia oraz zwolnień podatkowych dla inwestujących w niej firm) jest uzupełniona przez usługi okołobiznesowe parku technologicznego. Skupienie w jednym miejscu, na określonym obszarze przedsiębiorstw i usług do nich skierowanych, tworzy sprzyjające otoczenie dla biznesu sieciowego, wpływa na wzajemną współpracę i innowacyjność. Ponadto, sprawdzeni inwestorzy, którzy lokują się na terenach Krakowskiego Parku Technologicznego (KPT), korzystając z nowoczesnej infrastruktury i bogatego zaplecza technologicznego, przyczyniają się do rozwoju przemysłu w regionie. Przede wszystkim efekt synergii Często pojawia się pytanie czy współistnienie strefy ekonomicznej z parkiem technologicznym jest zgodne z zasadami tworzenia parku. Jak pokazuje praktyka, taka konstrukcja jest nie tylko zgodna z zasadami funkcjonowania parku technologicznego, ale pozytywnie wpływa również na efektywność działania tej instytucji poprzez połączenie lokalnego środowiska naukowego z biznesem. Innymi słowy, to właśnie dzięki ulokowanym w strefie inwestorom proces przekształcania wyników badań naukowych i prac rozwojowych w innowacje technologiczne jest przyspieszany. Taka konstrukcja stwarza wiele możliwości dla budowania sieci wzajemnych relacji, profilowania oferty inwestycyjnej, budowania łańcucha powiązań (poddostawców, akwizycji małych spółek) czy tworzenia tzw. klastrów dla określonych branż. Ekosystem innowacyjnej gospodarki Obecnie na pierwszy plan działań wysuwa się rozwój nowoczesnych technologii, w szczególności ICT, robotyki, automatyki i odnawialnych źródeł energii, jak również branż pokrewnych, głównie w sektorze MMŚP. w tym celu podejmowane są konkretne projekty, które zmierzają do zapewnienia odpowiedniego zaplecza infrastrukturalnego. Warto tu wymienić Małopolski Park Technologii Informacyjnych czy Małopolskie Ośrodki Innowacji dla regionalnych inicjatyw klastrowych. Dodatkowo firmy ulokowane w SSE KPT uzyskują wsparcie szkoleniowe i doradcze w ramach takich programów, jak Kadry dla Systemu Nowoczesnej Gospodarki Małopolski czy Idziemy na swoje rozwój przedsiębiorczości akademickiej. Ponadto, KPT profiluje ofertę inwestycyjną w obrębie branż o strategicznym znaczeniu dla regionu oraz prowadzi działalność w zakresie finansowania, tworząc sieć inwestorów. Business in Małopolska Jednym z priorytetów na terenie Małopolski jest usprawnienie procesu obsługi inwestora polskiego i zagranicznego. Przykładem takiej aktywności jest wspólny projekt Krakowskiego Parku Technologicznego, Małopolskiej Agencji Rozwoju Regionalnego oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego utworzenie centrum Business In Małopolska, stworzonego z myślą o firmach planujących inwestycje na terenie województwa małopolskiego. W ramach tego projektu inwestor będzie mógł uzyskać wszechstronną pomoc począwszy od pakietu informacji niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce, poprzez otrzymanie wyczerpującej oferty inwestycyjnej czy różnych form pomocy publicznej, aż po doradztwo inwestycyjne. 12 / IQ / NR 4 / 2009

13 REGIONY Stawiając drogowskazy Małopolska zmierza do dojrzałej i przemyślanej gospodarki opartej na wiedzy. W czerwcu br. ruszył program badawczy pod nazwą Perspektywa Technologiczna Kraków Małopolska Jego celem jest wskazanie konkretnych technologii, które mogą wywrzeć najkorzystniejszy wpływ na rozwój gospodarczy regionu. Zakończenie programu planowane jest na październik 2010 r. Inicjatorem projektu jest Krakowski Park Technologiczny, który do współpracy zaprosił także władze samorządowe województwa małopolskiego, izby gospodarcze oraz krakowskie uczelnie: Uniwersytet Jagielloński, Akademię Górniczo-Hutniczą i Politechnikę Krakowską. Przedsięwzięcie zostanie dofinansowane ze środków UE. W wyniku badania, wykonywanego coraz bardziej popularną na świecie metodą foresight, wybrane zostaną technologie najważniejsze dla rozwoju Małopolski oraz zostaną opracowane szczegółowe scenariusze ich wdrażania. Program wskaże także, w jakim kierunku powinny być prowadzone badania naukowe na małopolskich uczelniach i w jednostkach badawczych. Klastry wspólne działanie daje lepsze efekty Coraz większą rolę w budowaniu nowoczesnej gospodarki, szczególnie na poziomie regionu, odgrywają klastry. W przypadku Małopolski dotychczas zostały powołane m.in. Małopolski Klaster Technologii Informacyjnych, Europejskie Centrum Gier oraz Krakowska Strefa Dizajnu, która skupia wokół siebie kilkadziesiąt biur projektowych i architektonicznych oraz krakowskie uczelnie wyższe. Jej celem jest m.in. budowanie nowych marek i produktów oraz tworzenie innowacyjnych wzorów i technologii w zakresie wzornictwa przemysłowego, grafiki użytkowej i architektury. Po 12 latach działalności zarówno KPT, jak i jego partnerzy, nie muszą martwić się o swoją przyszłość pomimo, że Specjalne Strefy Ekonomiczne zakończą swoją działalność w 2020 r. Krakowski Park Technologiczny będzie nadal funkcjonował jako w pełni rozwinięty, świadczący usługi firmom na poziomie nie odbiegającym od norm światowych, park technologiczny. Siedziba centrum Business In Małopolska znajduje się w należącym do Krakowskiego Parku Technologicznego budynku Inkubatora Technologicznego, położonym w prestiżowym miejscu centrum biznesu w Czyżykach, w bliskim sąsiedztwie kampusu Politechniki Krakowskiej oraz biur należących do globalnych firm. Dodatkowym atutem tego miejsca jest status specjalnej strefy ekonomicznej i wynikające z tego faktu korzyści dla firm w niej ulokowanych. Ten wyjątkowy w skali ogólnopolskiej projekt jest mocno wpisany w misję Krakowskiego Parku Technologicznego. IQ / NR 4 / 2009 / 13

14 polska Jacek Jędrzejowski i3d Interaktywne wizualizacje 3D Dotychczas w szeroko rozumianym zarządzaniu produktami, a także wzajemnej komunikacji i procesie wymiany informacji, firmy, przedsiębiorcy oraz pracownicy publiczni powszechnie posługiwali się tekstem, zdjęciami, animacją i filmem. i chociaż wszystkie wymienione techniki przekazu mogą zostać z łatwością skomputeryzowane, to często brakuje w nich możliwości interakcji i wzajemnej współpracy pomiędzy odbiorcą a przekazywaną treścią. I3D Innowacja w praktyce Widząc zapotrzebowanie rynku na interaktywne wizualizacje o wysokiej jakości, dotyczące praktycznie każdej dziedziny przemysłu i gospodarki (poczynając od interaktywnych programów doradczych w stomatologii, aż do instrukcji serwisowych myśliwców bojowych), firma i3d postanowiła zaoferować swoje usługi w tej dziedzinie. Technologie z zakresu interaktywnych wizualizacji 3D zapewniają wszechstronne narzędzia, które już udowodniły swoją skuteczność, pomagając przedsiębiorcom i korporacjom na całym świecie. W Polsce wirtualną rzeczywistość znamy dotąd jedynie z kina IMAX i gier komputerowych. Jednak to, co jak dotąd było tylko rozrywką, dziś znajduje zastosowanie w biznesie. Jak mówi hasło przewodnie naszej firmy: Rzeczywistość staje się wirtualna. Nauka i biznes Początki i3d sięgają 2006 r. i wywodzą się ze środowiska Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Od 2007 r., już pod nazwą i3d, firma przyjęła obecny kierunek rozwoju, tworząc pierwszy w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej ośrodek usługowy i kompetencyjny działający w zakresie wizualizacji interaktywnych, a funkcjonujący w oparciu o technologię wirtualnej rzeczywistości. Początkowo siedzibą firmy były pomieszczenia Centrum Edukacyjno-Kongresowego Politechniki Śląskiej, jednak w miarę rozwoju spółki, i3d przeniosło się do nowo powstałego Parku Naukowo-Technologicznego Technopark Gliwice, gdzie w tej chwili zajmuje znaczną część powierzchni obiektu. Obecnie centrum technologii interaktywnej to wspólna inwestycja i3d i światowych liderów w rozmaitych dziedzinach, w tym m.in.: EON Reality (twórca oprogramowania do konstruowania interaktywnych wizualizacji trójwymiarowych) oraz konsorcjum firm dostarczających sprzęt: Christie Digital (produkcja profesjonalnych projektorów), nvidia (karty graficzne), Microsoft oraz Gesturetek (technologia rozpoznawania i analizy ruchu oraz gestów). Pod wspomniane rozwiązania sprzętowe i3d dostarcza dzisiaj zaawansowane aplikacje graficzne, korzystając z najnowszych możliwości i nowinek technologicznych. Nie bez znaczenia wydaje się również umowa partnerska podpisana z IBM Deep Computing z Huston, określająca między innymi warunki współdziałania i wymiany kompetencji pomiędzy firmami, a także ścisła współpraca z Politechniką Śląską. Wynikiem kooperacji z Uczelnią było powołanie Laboratorium Wirtualnej Rzeczywistości (LWR), które szkoli najwyższej klasy specjalistów w dziedzinie interaktywnego 3D, a także wspiera i prowadzi wspólne projekty finansowane ze środków unijnych, na rzecz rozwoju szkolnictwa wyższego w zakresie technik multimedialnych. LWR pełni także funkcję zaplecza kadrowego dla firmy. Dziś w i3d zatrudnionych jest 26 osób, a do końca 2009 r. ma powstać 10 nowych stanowisk dla programistów i grafików, chcących pracować z najnowszymi technologiami komputerowymi. Interaktywna rzeczywistość w wirtualnym świecie i3d kreuje wirtualną rzeczywistość poprzez tworzenie interaktywnych aplikacji i wykorzystanie systemów do projekcji trójwymiarowych. Intuicyjna nawigacja, śledzenie ruchu i rozpoznawanie gestów dodatkowo potęguje efekt zanurzenia użytkownika w wirtualnym świecie. Możliwości zastosowania tych aplikacji są bardzo szerokie. W ofercie i3d znajdują się między innymi takie propozycje, jak: możliwość poruszania się po wirtualnych budynkach i pomieszczeniach, które jeszcze nie istnieją bądź są dopiero w fazie planowania, np. zwiedzanie wirtualnych muzeów i zabytków, które zostały zrekonstruowane w przestrzeni 3D, instrukcje obsługi lub serwisu maszyn oraz urządzeń, przedstawiające skomplikowane procedury, trudne do odtworzenia w warunkach naturalnych (w tym symulatory urządzeń i pojazdów), aplikacje szkoleniowe podnoszące kwalifikacje pracowników szczególnie w przypadkach, gdy szkolenie w rzeczywistości jest bardzo kosztowne lub wręcz niemożliwe, tworzenie wirtualnych sklepów oraz interaktywnych katalogów i konfiguratorów produktów prezentujących ofertę sprzedażową firm. We wszystkich tych aplikacjach użytkownik ma pełną kontrolę nad prezentowanym obiektem. Zwiedzając wymarzony dom, 14 / IQ / NR 4 / 2009

15 polska może otworzyć drzwi, włączyć telewizor czy wejść po schodach na piętro, sprawdzając ile jest wolnej przestrzeni w garażu oraz jak wygląda rozkład promieni słonecznych o danej porze dnia wewnątrz pomieszczeń. Oglądając samochód i wskazując klamkę, użytkownik jest w stanie wejść do środka i przetestować ergonomię pojazdu oraz widoczność z miejsca siedzenia kierowcy. Wchodząc do wirtualnej fabryki, podejście do dowolnej z maszyn daje możliwość przetestowania jej funkcjonalność oraz poznania procesu produkcji na linii technologicznej. Taka interaktywność jest szczególnie istotna w przypadku obiektów, które są drogie, trudno dostępne lub skomplikowane w produkcji. Tym samym widok stereoskopowy i wyświetlanie aplikacji w skali rzeczywistej wiernie oddaje realizm i funkcjonalność obiektu, przynosząc wymierne korzyści w zakresie: zmniejszenia kosztów serwisu, treningu, wsparcia technicznego oraz zwrotów towaru, poprzez przygotowanie prostych i zrozumiałych aplikacji w postaci samodzielnych instrukcji montażowych oraz instrukcji obsługi, poznania funkcjonalności produktu i jego właściwości w sposób bardziej efektywny, poprzez informacje wbudowane w intuicyjne i zrozumiałe środowisko wirtualne, zwiększenia sprzedaży oraz obniżenia kosztów przechowywania, poprzez posługiwanie się produktem wirtualnym, unikając konieczności budowy prototypu, zwiększenia prestiżu usług poprzez stosowanie innowacyjnych aplikacji, tworzących nowe narzędzia handlu, gdzie Wirtualne Katalogi produktów szybciej trafiają do klientów. IQ / NR 14 / 2009 / 15

16 EUROPA Artemis Saitakis Artemis Saitakis Park Naukowo-Technologiczny na Krecie Fundacja FORTH, Grecja W krajach o rozwiniętych gospodarkach, centra badawcze, uniwersytety oraz inne instytucje szkolnictwa wyższego w ciągu kilku minionych dekad niejednokrotnie stawały przed wielkimi wyzwaniami i zmianami, bardzo często związanymi z ich funkcją w krajowych systemach innowacji oraz wspieraniem regionalnego i krajowego rozwoju gospodarczego. Swatanie nauki i biznesu na Krecie Powiązania pomiędzy uczelniami i przemysłem narodziły się dawno temu, bo już u schyłku XIX wieku, rozpoczynając i wskazując na główny mechanizm akademickich badań finansowanych przez przemysł. Jednak dopiero od lat 70-tych XX wieku waga przemysłu oraz jasno prowadzonej polityki zostały w tym względzie w pełni docenione. Źródeł tego nowo odnalezionego zainteresowania szukać należy w Stanach Zjednoczonych, skąd stopniowo trend ten zaczął się rozprzestrzeniać do innych krajów. Kamieniem milowym była specjalna uchwała amerykańska odnosząca się do ochrony własności intelektualnej (IPR) na polu działalności badawczej między uczelniami a przemysłem (tzw. Bayh-Dole-Act), która umożliwiła uczelniom i laboratoriom badawczym wykorzystywanie wyników badań na jasnych zasadach. Równocześnie coraz więcej amerykańskich uczelni wyższych zaczynało coraz bliżej współpracować z przemysłem. Zależności te wynikały przede wszystkim z następujących mechanizmów i źródeł: nieformalne kontakty i uniwersyteckie firmy typu spin-out, kontrakty i wspólne badania prowadzone przez uczelnie i instytuty badawcze oraz laboratoria na rzecz przemysłu, jako rezultat powstawania parków naukowo-technologicznych, inkubatorów i innych instytucji otoczenia biznesu, poprzez komercyjne wykorzystanie wyników badań uczelnianych (zarządzanie i licencjonowanie IPR). Przez ostatnie 30 lat w wielu regionach na świecie parki naukowo-technologiczne stały się integralnymi elementami infrastruktury transferu technologii i tym samym rozwoju gospodarczego. Rozprzestrzenianie się idei parków udowadnia, że odpowiednie środowisko biznesowe oraz infrastruktura są niezwykle ważnymi czynnikami sukcesu firm typu high-tech oraz rozwoju lokalnych gospodarek. Rys: Logo FORTH Dzięki rewolucji w systemie wiedzy nastąpiła również zmiana podejścia do modelu innowacji. Najnowsza literatura przedmiotu odrzuca linearną koncepcję innowacyjności, uznając ją za nieskuteczną. Jest to spowodowane faktem, iż technologie stają się coraz bardziej dynamiczne, wymagając od aktorów zaangażowanych w proces innowacji większej elastyczności i umiejętności dostosowania się do zmieniających się warunków. Fundacja FORTH Fundacja FORTH (ang. Foundation for Research and Technology Hellas, jest jednym z trzech głównych Narodowych Centrów Badawczych w Grecji. FORTH powstał i stopniowo wzrastał podczas lat 80-tych ubiegłego wieku. Na Fundację składa się kilka instytutów zlokalizowanych w miastach: Heraklion, Retimno (Kreta), 16 / IQ / NR 4 / 2009

17 EUROPA Patras (Peloponez) i Joanina (Epir). Są to następujące jednostki: Instytut Biologii Molekularnej i Biotechnologii, Instytut Struktur Elektronicznych i Lasera, Instytut Nauk Komputerowych oraz Instytut Matematyki Stosowanej i Obliczeniowej, ulokowane w Heraklionie, Instytut Studiów Śródziemnomorskich, znajdujący się w kreteńskiej miejscowości Retimno, Instytut Inżynierii Chemicznej i Procesów Wysokotemperaturowych w Patras, Instytut Badań Biomedycznych w Joaninie, Instytut Uniwersytetu w Joaninie. Parki rosną w siłę W latach 90-tych Fundacja FORTH założyła trzy parki naukowo-technologiczne: Park Naukowo-Technologiczny na Krecie (ang. STEP-C) ( w miejscowości Heraklion, Park Technologiczny w Salonikach (ang. TTP) ( oraz Park Technologiczny w Patras (ang. PSP) ( w 2000 r. TTP zostało odłączone od Fundacji FORTH, aby wstąpić w szeregi Narodowego Centrum Na Rzecz Badań Rozwoju Technologicznego (ang. CERTH), także ulokowanego w Salonikach. Później PSP stało się niezależną firmą (PSP SA), kontrolowaną przez Grecki Sekretariat Generalny Badań i Technologii. FORTH, rozpoznając wagę nauki, technologii i innowacji w dzisiejszym świecie, aktywnie: prowadzi elementarne badania wysokiej jakości, wspiera rozwój innowacyjnych technologii, prowadzi współpracę z partnerami przemysłowymi spoza Grecji, wspiera tworzenie przedsiębiorstw typu spin- -off i parków naukowo-technologicznych, prowadzi działania edukacyjne we współpracy z uczelniami, zajmuje się publikowaniem podręczników, specjalizuje się w zakresie treningów zawodowych. Poza tą działalnością, FORTH pełni także funkcję doradczo-konsultacyjną dla władz regionalnych, organizuje wystawy kulturalne, prowadzi gazetę Uniwersytetu Kreteńskiego, produkuje albumy muzyczne dokumentujące bogatą tradycję greckiego folkloru oraz generuje wpływy do lokalnej gospodarki w wysokości ponad 40 mln euro rocznie. Katalizator lokalnej gospodarki Główną misją Fundacji FORTH jest zaangażowanie w procesy badawcze, jednak równie intensywnie rozwijane są takie pola aktywności jak: wspieranie rozwoju nowych technologii, rozpowszechnianie know-how czy tworzenie nowych produktów i usług. FORTH odpowiada na popyt kreowany w greckim społeczeństwie, na unowocześnienie i innowację cechy, które pozwolą Grecji aktywnie uczestniczyć w międzynarodowym wyścigu gospodarek. W odpowiedzi na te wyzwania, Fundacja FORTH, poza innymi działaniami: Rozpoczęła współpracę z Greckim Stowarzyszeniem Przemysłowym w Atenach oraz Północnym Stowarzyszeniem w Salonikach, HELP-FORWARD ( Misją HELP-FOR- WARD jest podniesienie konkurencyjności greckich przedsiębiorstw i laboratoriów poprzez transfer technologii, w celu wzmocnienia kooperacji na linii nauka przemysł, promocji innowacyjności wśród przedsiębiorców oraz wspierania współpracy europejskiej. Największym odznaczeniem w tej dziedzinie była nagroda przyznana IRC HELP-FORWARD 21 listopada 2002 r. podczas siódmego dorocznego spotkania sieci IRC. HELP-FORWARD został wybrany większością głosów Najlepszym IRC roku Obecnie, HEL- P-FORWARD jest członkiem europejskiej sieci Enterprise Europe Network (EEN). Co więcej, pełni także rolę Krajowego Punktu Kontaktowego w ramach 7. Programu Ramowego. Stworzyła ponad dziesięć przedsiębiorstw typu spin-off, w tym FORTHnet SA największego dostawcę Internetu w kraju. FORTHnet jest najbardziej udanym przykładem akademickiego spin-offu w Grecji, obecnego na ateńskiej giełdzie od 2000 r. i zatrudniającego niemal 1000 osób ( Angażuje się w sprzedaż produktów i usług, w celu ich testowania na rynkach krajowym i zagranicznych. Rozwinęła sieć HYGEIAnet, mającą za zadanie wzmocnienie systemu opieki zdrowotnej na Krecie ( Prowadzi inkubator w ramach Parku Naukowo-Technologicznego na Krecie (STEP-C), w którym oferuje powierzchnię biurową młodym przedsiębiorcom oraz wspiera ich rozwój. Wśród projektów wspierających wspomnieć należy przede wszystkim o mentoringu, szkoleniach oraz możliwościach finansowania działalności gospodarczej. Podczas 15 lat działalności Fundacji, wsparciem zostało objętych ponad 60 przedsiębiorstw. Wyzwania Kreta jest dynamicznym regionem o dużym potencjale rozwoju wysokich technologii, będących trzecią najbardziej istotną branżą po rolnictwie i turystyce dla lokalnej gospodarki. FORTH, dysponując 25-letnim doświadczeniem, odgrywa niezwykle ważną rolę łącznika nauki i biznesu. Aby jeszcze efektywniej promować skuteczne wykorzystanie technologii oraz lepiej stymulować powiązania pomiędzy uczelniami a gospodarką, Fundacja nieustannie dąży do doskonałości stawiając przed sobą kolejne wyzwania: wspieranie powstawania nowych powiązań naukowych, biznesowych i kulturalnych z innymi regionami, promocja rozwoju mechanizmów finansowania innowacji (np. fundusze kapitału zalążkowego) oraz krzewienie ducha przedsiębiorczości wśród lokalnej społeczności, potrzeba poprawy jakości kształcenia w dziedzinie nowych technologii, wspieranie integracji nowych technologii z lokalnym popytem (np. turystyka z usługami medycznymi wysokiej jakości). IQ / NR 4 / 2009 / 17

18 NOWY WYMIAR PROWADZENIA BIZNESU Tomasz Frontczak Partner & PPC Director Search Marketing Consulting MaxROY.com Codziennie jesteśmy bombardowani setkami przekazów reklamowych. Aby funkcjonować w środowisku nadmiaru informacji, wytworzyliśmy w sobie mechanizmy obronne. Dla reklamodawców to spore wyzwanie. Aby mu sprostać, specjaliści od reklamy coraz częściej korzystają z mechanizmów marketingu internetowego. Rozwój tych mechanizmów, warunkowany przez innowacyjność i zaawansowane technologie, umożliwia precyzyjne serwowanie reklamy, która dla użytkownika staje się pożądaną treścią. MAGIA MARKETINGU INTERNETOWEGO W WYSZUKIWARKACH (CZ. II) Nisze rynkowe i the long tail Niszowe rynki reklamy dawniej niedoceniane, dziś są traktowane niezwykle poważnie przez właścicieli najpopularniejszych, międzynarodowych wyszukiwarek, w tym właścicieli Google. Wzmożone zainteresowanie tymi rynkami umożliwiło publikację własnych przekazów reklamowych małym reklamodawcom. Wejście na rynki niszowe stało się możliwe dzięki rozwojowi systemu AdWords. System ten, jako system obsługi bezosobowej, umożliwił gigantyczną redukcję kosztów obsługi klientów i szybkie pozyskiwanie nowych. Bezosobowa obsługa to również jeden z czynników szybkiego rozwoju reklamy kontekstowej i popularyzacji programu Google AdSense oraz innych systemów, takich jak rodzimy AdKontekst firmy NetSprint. W bardzo szybkim czasie, od chwili udostępnienia Google AdSense na rynku polskim, wielu właścicieli serwisów zaczęło umieszczać reklamy serwowane przez Google. I znowu w odróżnieniu od sieci reklamowych zaczęto poważnie traktować małych reklamobiorców, z zyskiem dla obu stron. Model rozliczeń reklamy płatnej, wzorowany na Overture, został zmodyfikowany w taki sposób, aby odzwierciedlał poziom jej zgodności z zapytaniem zadanym przez użytkownika i promował strony powiązane z tym zapytaniem poprzez umieszczenie ich wyżej wśród innych linków sponsorowanych. Mimo że Google nie było pierwszą firmą na rynku reklamy płatnej, stało się największą wyszukiwarką oferującą najbardziej innowacyjne rozwiązania i wyznaczającą trendy globalne. Trzy składowe Z technologicznego punktu widzenia można zaobserwować ciągły rozwój metod kierowania reklamy. Światowi potentaci reklamy w wyszukiwarkach (Google, Yahoo, Microsoft) gromadzą ogromne ilości danych, które dzięki zaawansowanym technologiom mogą być używane do coraz bardziej precyzyjnego kierowania reklamy. Zwykle reklama w wyszukiwarkach jest wyświetlana na podstawie zapytania zadanego przez użytkownika. Ta metoda kierowania jest stosunkowa prosta, ale bardzo skuteczna, co potwierdza popularność samych wyszukiwarek. Można przyjąć, że na mechanizmy marketingu w wyszukiwarkach składają się trzy składowe: metody kierowania, model rozliczeń z reklamodawcą oraz forma reklamy. Metody kierowania reklamy do użytkowników Istnieje szereg metod kierowania reklamy, umożliwiających zawężanie grona odbiorów komunikatu, a więc przejście z broadcastingu do narrowcastingu. Run-on-site (ROS) emisja reklamy w obrębie konkretnej witryny, przy czym reklama może się pojawić w dowolnym miejscu. Największe znaczenie ma maksymalizacja zasięgu, poboczne natomiast tematyka serwisu. Te formy kierowania, podobnie jak Runon-category, wykorzystywane są najczęściej do zwiększania świadomości marki poprzez masowe wyświetlanie reklamy. Koszt tej formy przekazu jest wysoki, gdyż niezbędne jest wykupienie dużych ilości odsłon. Zakup zaledwie kilkuset tysięcy odsłon banera w popularnym portalu jest nieskuteczny. W praktyce oznacza to, że reklama nie zostanie zauważona przez internautów, gdyż jej emisja zostanie zrealizowana w ciągu zaledwie kilku godzin. Efektywność tego typu kierowania uzależniona jest więc w dużej mierze od wielkości budżetu reklamowego firmy. Run-on-category (ROC) kampania reklamowa wyświetlana na witrynach z danej kategorii tematycznej. Kierowanie możliwe jest tylko na dużym poziomie ogólności, np. banery w dziale sportowym portalu. Contextual advertising reklama kontekstowa (ang. contextually targeted ads) wyświetlana jest w danej witrynie na podstawie analizy jej treści. Specjalne algorytmy poddają ocenie zawartość każdej podstrony serwisu i, jeżeli przekaz reklamowy jest powiązany z jej treścią, TOMASZ FRONTCZAK Autor bestsellera Marketing internetowy w wyszukiwarkach pierwszej na polskim rynku pozycji omawiającej kompleksowo zagadnienia promocji w wyszukiwarkach. Współwłaściciel firmy doradczej MaxROY.com Sp. z o.o. Współpracuje naukowo z Instytutem Inżynierii Zarządzania Politechniki Poznańskiej. Interesuje się wpływem mechanizmów marketingu internetowego na zwinność przedsiębiorstwa. Współredaguje blog SprawnyMarketing.pl. 18 / IQ / NR 4 / 2009

19 ROS BROADCASTING CONTEXTUAL ADVERTISING ROC LOCATION-BASED ADVERTISING BEHAVIORAL ADVERTISING SEARCH ENGINE ADVERTISING RON NOWY WYMIAR PROWADZENIA BIZNESU AUDYTORIUM Pay Per Click model opłaty polegający na płaceniu za każde kliknięcie w reklamę. CPC (cost per click) to koszt jednego kliknięcia. Model ten zdominował promocję w wyszukiwarkach oraz po części reklamę kontekstową. Największym technologicznym problemem do rozwiązania jest rozpoznanie i eliminacja z rozliczeń tzw. kliknięć nadmiarowych, czyli kilkakrotnych kliknięć wykonanych przypadkowo przez użytkownika lub wrogą konkurencję dążącą do wyczerpania budżetu reklamowego reklamodawcy. NARROWCASTING Rys. Od broadcasting do narrowcasting metody kierowania reklamy. umieszczają na niej reklamę. Dzięki temu możliwe jest kierowanie treści promocyjnych do wąskiego grona odbiorców, zainteresowanych specyficzną tematyką. Algorytmy analizują treść strony głównej pod kątem statystycznego występowania słów. Firmy oferujące systemy do obsługi reklamy kontekstowej mają ogromną przewagę nad tradycyjnymi sieciami reklamowymi, dzięki gromadzeniu znacznie większej liczby reklamobiorców (serwisów, gdzie reklama może być umieszczana) i reklamodawców (także tych o niskich budżetach), co przy bezosobowej obsłudze kontaktów na linii reklamodawca-reklamobiorca znacznie obniża koszty transakcyjne. Na rynku polskim dostępne są następujące systemy reklamy kontekstowej: Google AdSense, AdKontekst NetSprint i OnetKontekst. Search engine advertising reklama w wyszukiwarkach, wyświetlana na podstawie zapytania zadanego przez użytkownika. Location-based advertising reklama kierowana w zależności od lokalizacji odbiorcy. Systemy geolokalizacji potrafią z mniejszą lub większą dokładnością zidentyfikować fizyczne położenie użytkownika. Tego typu kierowanie sprawdza się w przypadku reklamy miejscowych firm czy lokalnych oddziałów. Behavioral advertising kierowanie behawioralne opiera się na przekazywaniu reklamy grupie użytkowników, która jest wydzielona na podstawie zachowania. Pojedynczy użytkownik rozpoznawany jest najczęściej poprzez pliki cookie, niekiedy w połączeniu z numerem IP komputera, z którego się łączy. Daje to możliwość dotarcia do potencjalnych klientów poza stronami powiązanymi tematycznie z przekazem reklamowym. Przykładowym zachowaniem może być powtarzająca się aktywność użytkowników sieci, polegająca na przeglądaniu treści powiązanych z podróżami po Europie. Takiej grupie osób będzie wyświetlana reklama z ofertą tanich przelotów po tej części świata. Ten sam przekaz będzie prezentowany na wielu podstronach, oglądanych przez wydzieloną grupę użytkowników. Emisja może mieć postać ROS, czyli bez uwzględnienia treści poszczególnych stron. Liczy się fakt zainteresowania grupy daną tematyką. Zachowanie użytkownika jest więc kluczem, decydującym o rodzaju kierowanej do niego reklamy. Modele opłat za reklamę internetową To, na jakich zasadach reklamodawca płaci za reklamę, ma duże znaczenie i wywiera ogromny wpływ na sposób zarządzania budżetem działu marketingu. Modele opłat za reklamę ewoluują od form przeniesionych bezpośrednio z innych mediów (np. z telewizji czy radia opłata za ilość emisji) do odzwierciedlających konkretną akcję, wykonaną przez odbiorcę reklamy. Te ostatnie wymagają najbardziej zaawansowanych technologii. Poniżej scharakteryzowane zostały wybrane modele. FF Flat Fee model zakupu powierzchni, według którego opłata zależy od czasu emisji reklamy. Liczba wyświetleń nie ma znaczenia. Model wychodzący z użycia, stosowany jeszcze przez małe, niszowe serwisy internetowe. CPM cost per thousand koszt tysiąca wyświetleń danej reklamy (literka M w skrócie pochodzi od rzymskiego zapisu liczby 1000). Model ten, najczęściej stosowany do rozliczania reklamy banerowej, oznacza koszt za 1000 wyświetleń banera. Czasami w polskiej nomenklaturze używa się błędnie skrótu CPT do oznaczenia kosztu 1000 wyświetleń. Pay Per Call nowy model rozliczeń, obecny w wyszukiwarkach lokalnych. Umożliwia reklamę w Internecie firmom, które nie posiadają stron internetowych. Nośnikiem reklamy jest link sponsorowany, który zamiast adresu strony internetowej zawiera telefon. Telefon ten to wirtualny numer obsługiwany przez firmę dostarczającą technologie do realizowania modelu Pay Per Call. Każde wybranie numeru jest zliczane przez system do późniejszego rozliczenia kosztów reklamy. Pay Per Performance ciągle rozwijający się sposób rozliczeń między reklamodawcą a reklamobiorcą (właścicielem serwisu, w którym reklama jest umieszczana). Obejmuje opłatę za konkretne działanie, podjęte przez internautę (najczęściej zakup, ale może to być również wypełnienie ankiety, zostawienie danych osobowych etc.). Konieczne jest jednak śledzenie aktywności użytkownika, a co za tym idzie jego dokładna identyfikacja. Pożądana aktywność nie musi wystąpić natychmiast po zapoznaniu się z reklamą, a dopiero po kilku dniach. Trzecia składowa mechanizmu marketingu w wyszukiwarkach forma reklamy, omówiona zostanie w kolejnym odcinku cyklu Nowy wymiar prowadzenia biznesu. MaxROY.com poprzez doradztwo, szkolenia i wsparcie operacyjne umożliwia firmom prowadzenie sprawnych działań na polu marketingu internetowego. MaxROY.com prowadzi otwarte szkolenia z zakresu marketingu internetowego: certyfikowane przez Google szkolenia z zakresu Google AdWords, szkolenia z pozycjonowania i analityki internetowej. Więcej informacji: IQ / NR 4 / 2009 / 19

20 okiem eksperta Krzysztof Gulda Dyrektor Departamentu Strategii Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Reforma szkolnictwa wyższego i powiązane z nią zmiany w ścieżce kariery naukowej w Polsce wywołują dyskusje już od ponad roku. Po wielu konsultacjach Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) przedstawiło ostateczną wersję założeń do nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz stopniach i tytule w zakresie sztuki pod wspólnym hasłem Partnerstwo dla Wiedzy. Jest to uzupełnienie reformy systemu finansowania i prowadzenia badań naukowych przyjętych przez Rząd w pakiecie pięciu ustaw pt. Budujmy na Wiedzy. MIEJSCE INNOWACJI w reformie szkolnictwa wyższego Nowe wyzwania Na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat Polska w rozwoju szkolnictwa wyższego osiągnęła niekwestionowany sukces ilościowy. Czterokrotnie zwiększyła się liczba studentów, sięgając poziomu 2 mln, powstało ponad 300 prywatnych szkół wyższych, znacząco (z 7% do 12%) wzrósł odsetek społeczeństwa legitymującego się wyższym wykształceniem. Niewątpliwie boom edukacyjny okresu transformacji to powód do zadowolenia. Maturzyści, ale także osoby pracujące, szybko zrozumiały potrzebę inwestowania w swoje wykształcenie, tworząc ogromny zasób kapitału ludzkiego i intelektualnego niezbędnego dla rozwijającej się nowoczesnej gospodarki. Nadszedł jednak czas nowych wyzwań. Z jednej strony zbliżają się wyzwania demograficzne malejąca w najbliższych latach liczba maturzystów, luka pokoleniowa w środowisku naukowym; z drugiej strony wyzwania cywilizacyjne ciągle niski poziom innowacyjności polskiej gospodarki, niski poziom umiędzynarodowienia polskich uczelni. Wszystkie te czynniki wyznaczają kierunki niezbędnych zmian. Istota reformy Proponowane w ramach reform zmiany zgrupowane zostały w trzech obszarach (filary reformy) związane z: modelem zarządzania szkolnictwem wyższym, modelem kariery naukowej i sprawami studenckimi. Kwestie nawiązujące do innowacyjności znalazły swoje odzwierciedlenie w różnym stopniu we wszystkich obszarach, ponieważ zwiększenie nacisku na efekty działalności uczelni, a w szczególności na jakość prowadzonych badań naukowych i dydaktyki oraz powiązanie uczelni z otoczeniem społeczno-gospodarczym jest jednym z kluczowych elementów zmiany polityki rządu wobec szkolnictwa wyższego. Z perspektywy innowacyjności gospodarki, najbardziej istotne propozycje zostały zawarte w nowym modelu zarządzania szkolnictwem wyższym, gdzie zaproponowano rozwiązania, których celem jest lepsze wykorzystanie potencjału badawczego i dydaktycznego polskich uczelni oraz integracja uczelni z otoczeniem społeczno-gospodarczym tworzenie regionów wiedzy. Za kluczowe kwestie w tym zakresie uznano zagadnienia z pogranicza komercjalizacji wyników badań naukowych i przedsiębiorczości akademickiej. Mimo uprawnień nadanych senatom uczelni w zakresie tworzenia spółek prawa handlowego oraz zachęt do tworzenia centrów transferu technologii i inkubatorów technologicznych również w postaci takich spółek, uczelnie nie wytworzyły mechanizmów instytucjonalnych dla komercjalizacji dorobku naukowego za pośrednictwem firm odpryskowych (ang. spin-off) lub umów licencyjnych. Proponowanym w reformie rozwiązaniem jest umożliwienie uczelniom tworzenia spółek celowych prawa handlowego, które w ich imieniu będą zarządzały portfelem udziałów w firmach odpryskowych tworzonych w oparciu o wyniki badań uczelni. Spółkom celowym uczelnia powinna powierzyć prawo do obejmowania udziałów i zarządzania nimi na warunkach rynkowych. Dodatkowo, uczelnia może powierzyć spółce celowej zarządzanie całą własnością przemysłową uczelni (patentami, wzorami przemysłowymi, licencjami itd.) w zakresie jej komercjalizacji, realizując w ten sposób zadania centrum transferu technologii. Zarządzanie własnością przemysłową wspierające procesy wdrażania wyników badań w zakresie finansowym, prawnym i marketingowym wymaga specjalistycznej wiedzy i działania w warunkach rynkowych, dlatego konieczne wydaje się utworzenie podmiotów prawnych, które będą zajmowały się wyłącznie tymi zagadnieniami. Dodatkowo, dla stworzenia jasnych i jednoznacznych relacji pomiędzy studentami, pracownikami uczelni, a władzami 20 / IQ / NR 4 / 2009