Żyto hybrydowe. Dostrzeż i wykorzystaj różnice!

Transkrypt

1 Żyto hybrydowe Dostrzeż i wykorzystaj różnice! Katalog odmian 2010

2 Szanowni Państwo, Odmiany żyta hybrydowego KWS LOCHOW od kilkunastu lat są wysoko oceniane przez rolników i niezależne instytucje badawcze za całość swoich cech agronomicznych, które bezpośrednio przekładają się na poziom uzyskiwanych plonów z jednostki powierzchni. Wybór odpowiedniej odmiany do uprawy to bardzo poważana decyzja i podstawa sukcesu w produkcji roślinnej. Właściwie dobrana do warunków agrotechnicznych gospodarstwa przyniesie wymierne korzyści w bilansie ekonomicznym uprawy. Wzorem lat ubiegłych przygotowaliśmy broszurę, która przedstawi Państwu odmiany żyta hybrydowego KWS LOCHOW na podstawie urzędowych badań i z pewnością pomoże dokonać optymalnego wyboru. Oprócz charakterystyk odmianowych, prezentujemy wyniki doświadczeń już zrealizowanych w ramach międzynarodowego projektu Rye Belt wspierającego producentów żyta - Żywienie trzody chlewnej żytem hybrydowym oraz Żyto hybrydowe w badaniach wypiekowych. Ponadto, w celu zapewnienia sprawnego i efektywnego systemu fi nansowania produkcji żyta hybrydowego KWS LOCHOW na sezon 2010 podpisaliśmy partnerską umowę o współpracy z Bankiem Gospodarki Żywnościowej (BGŻ). Dzięki temu otrzymujecie Państwo do dyspozycji możliwość wykorzystania alternatywnych środków fi nansowych w postaci kredytu obrotowego na zakup nasion i uprawę żyta hybrydowego odmian KWS LOCHOW. Szczegółowe informacje o wspomnianym kredycie dostępne są w oddziałach regionalnych BGŻ lub pod numerem infolinii Zapraszamy do współpracy i życzymy sukcesów w uprawie odmian żyta hybrydowego KWS LOCHOW. Agnieszka Sąsiadek i Thomas Blumtritt Zarząd KWS LOCHOW POLSKA 2 Katalog odmian 2010

3 Od chwastu do hybrydy - kariera żyta jako gatunku Żyto rozpoczęło swoją karierę jako chwast w uprawach pszenicy i jęczmienia w rejonie Azji Mniejszej. Do dzisiaj zachowało niektóre cechy właściwe chwastom. Żyto jest bardziej odporne niż pszenica na mrozy, choroby, suszę i niedobór składników pokarmowych. Dlatego mogło się rozprzestrzenić w surowym klimacie środkowej i północnej Europy i stać się niemal jedynym zbożem chlebowym ludów słowiańskich, celtyckich i germańskich. Niestety w rejonach o lepszej glebie i łagodniejszym klimacie nie mogło konkurować z pszenicą, dlatego przez długi czas uważane było za pokarm dla biednych. Jeszcze przed 40 laty żyto było najczęściej uprawianym gatunkiem w naszej części Europy. W następnych dziesięcioleciach, w dużej mierze za przyczyną szybkiego postępu hodowlanego w takich gatunkach jak pszenica, jęczmień czy kukurydza, żyto zostało zepchnięte na stanowiska najsłabsze, w których dzięki swej tolerancji na suszę i małym wymaganiom pokarmowym radzi sobie lepiej niż inne gatunki. Obecnie jednak jest szansa na odwrócenie tej tendencji. Poprzez nowoczesne metody hodowli roślin, a przede wszystkim przez hodowlę mieszańcową żyto może znów konkurować plennością na wielu stanowiskach z pszenicą. Na poniższym rysunku przedstawiono analizę wyników doświadczeń porejestrowych przeprowadzonych w Niemczech w latach Rysunek 1. Źródło: KWS LOCHOW GMBH 2004, Analiza 140 doświadczeń LSV Z przedstawionego diagramu wynika, że na stanowiskach, na których pszenica plonuje słabiej niż 92 dt/ha średni plon żyta mieszańcowego jest wyższy. Przy tym, im słabsze stanowisko, tym różnica w plonowaniu na korzyść żyta hybrydowego jest większa. Dopiero na naj- Katalog odmian

4 lepszych glebach, gdzie pszenica plonuje powyżej 100 dt/ha jej potencjał plonotwórczy może być w pełni wykorzystany. W ostatnich 3 latach KWS LOCHOW POLSKA zarejestrowała w Polsce 5 nowych odmian żyta hybrydowego, które charakteryzują się jeszcze wyższym potencjałem plonowania niż dotychczasowe czołowe odmiany, takie jak Fernando czy Picasso. Ich zwyżka plonu w porównaniu do odmian populacyjnych i syntetycznych przekracza często 20%. Poprawiona została również konkurencyjność w stosunku do innych gatunków zbóż, co potwierdzone zostało w doświadczeniu ścisłym prowadzonym w sezonach 2006/07, 2007/08 i 2008/09 we współpracy z Uniwersytetem Przyrodniczym we Wrocławiu. Obiektami badań były odmiany wzorcowe COBORU: pszenicy ozimej - Tonacja, pszenżyta ozimego - Moderato oraz żyta populacyjnego - Dańkowskie Diament i mieszańcowego - Balistic. Doświadczenie przeprowadzono na glebach średnich (klasa 4a-4b) w trzech punktach doświadczalnych w różnych rejonach Polski. Dla wszystkich badanych odmian zastosowano jednakowy poziom agrotechniki: nawożenie azotowe kg/ha, dwukrotna ochrona fungicydowa, skracanie źdźbła, herbicydy. Na kolejnych czterech rysunkach przedstawiono grafi cznie średnie wartości plonu ziarna badanych gatunków w poszczególnych latach i miejscowościach. Rysunek 2. Plonowanie gatunków w 2007 roku. Źródło danych: Doświadczenie KWS LOCHOW POLSKA i Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu Najwyższy plon w roku 2007 (rys. 2) osiągnęła odmiana żyta mieszańcowego Balistic przewyższając inne gatunki w dwóch miejscowościach (Walewice i Prusim) i ustępując nieznacznie pszenżytu Moderato w miejscowości Swojec. Średni plon pszenżyta Moderato w 2007 roku był tylko o około 4 dt/ha niższy od żyta mieszańcowego, ale znacznie przewyższał plony odmian żyta populacyjnego i pszenicy. Gatunki te plonowały przeciętnie o około 30 dt/ha gorzej niż żyto mieszańcowe. 4 Katalog odmian 2010

5 Rysunek 3. Plonowanie gatunków w 2008 roku. Źródło danych: Doświadczenie KWS LOCHOW POLSKA i Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu W roku 2008 (rys. 3) odmiana żyta mieszańcowego Balistic charakteryzowała się najwyższym średnim plonem ziarna, jednak jej plonowanie w poszczególnych miejscowościach było dużo bardziej zróżnicowane i wahało się od 76,1 do 119,4 dt/ha. Pszenżyto Moderato plonowało stabilniej (od 78,7 do 95,9 dt/ha), ale średnio na poziomie o ok. 9 dt/ha niższym niż żyto mieszańcowe. Żyto populacyjne Dańkowskie Diament dzięki bardzo dobremu plonowaniu w Prusimiu (104,3 dt/ha) wypadło tylko o 4 dt/ha gorzej od pszenżyta i o około 10 dt/ha lepiej od pszenicy Tonacja, która powtórnie dała najniższe plony. Rysunek 4. Plonowanie gatunków w 2009 roku. Źródło danych: Doświadczenie KWS LOCHOW POLSKA i Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu W ostatnim roku prowadzenia doświadczenia (rys. 4) ponownie żyto hybrydowe Balistic potwierdziło swoją przewagę w plonowaniu nad innymi gatunkami, uzyskując średni Katalog odmian

6 plon ziarna na poziomie 97,8 dt/ha. Plon tej odmiany był najwyższy we wszystkich lokalizacjach, ale charakteryzował się największą zmiennością w zakresie od 86,8 dt/ha w Swojcu do 110,8 dt/ha w Prusimiu. Pszenżyto Moderato plonowało we wszystkich miejscowościach niżej (średnio o 10,6 dt) niż żyto hybrydowe Balistic, jednak jego plon był nieco bardziej stabilny i zawierał się w przedziale od 77,2 dt/ha do 97 dt/ha. Żyto populacyjne Dańkowskie Diament w porównaniu do odmiany mieszańcowej Balistic plonowało średnio gorzej o 16,1 dt/ha we wszystkich miejscowościach, natomiast w porównaniu do pszenżyta Moderato, już tylko średnio 5,6 dt/ha niżej. Należy zaznaczyć, iż plon odmiany Dańkowskie Diament w miejscowości Swojec był nieznacznie wyższy (0,8 dt/ha) od pszenżyta Moderato. Pszenica ozima Tonacja również w trzecim roku prowadzenia eksperymentu plonowała najniżej we wszystkich punktach doświadczalnych. Jej plon były średnio niższy od najlepiej plonującego żyta hybrydowego o 21,9 dt/ha, od pszenżyta 11,4 dt/ha i o 5,8 dt/ha od żyta populacyjnego. Rysunek 5. Plonowanie gatunków w latach Źródło danych: Doświadczenie KWS LOCHOW POLSKA i Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu Porównując średnie plony ziarna uzyskane w trzyletnim doświadczeniu ścisłym (rys. 5) ( ), które zostało przeprowadzone w różnych rejonach Polski można stwierdzić, że żyto hybrydowe reprezentowane przez odmianę Balistic plonowało średnio najlepiej we wszystkich latach prowadzonego doświadczenia, przewyższając pod tym względem pszenżyto Moderato. Żyto populacyjne Dańkowskie Diament plonowało niżej od żyta mieszańcowego oraz pszenżyta, natomiast pszenica ozima Tonacja charakteryzowała się najniższym średnim plonem wśród analizowanych gatunków. Uzyskane wyniki w tym doświadczeniu są zbieżne z wynikami podobnych eksperymentów przeprowadzonych w Niemczech i potwierdzają teorię, że uprawa pszenicy w warunkach ciągle zmniejszającej się ilości opadów spowodowanych zmianami klimatycznymi oraz mniejszymi różnicami w cenie zbóż konsumpcyjnych staje się na glebach lekkich coraz mniej opłacalna i przegrywa konkurencję z innymi gatunkami zbóż. Na rynku nasiennym oferowane są także odmiany syntetyczne żyta, lecz nie stanowią one poważnej alternatywy dla odmian hybrydowych, ponieważ ich potencjał plonowania nie odbiega 6 Katalog odmian 2010

7 w chwili obecnej od odmian populacyjnych, a przy tym posiadają szereg istotnych wad, takich jak np. szczerbatość kłosa, której potencjalną konsekwencją jest porażenie sporyszem. Firma KWS LOCHOW zauważając ten problem wcześniej także w życie mieszańcowym podjęła intensywne działania naukowe i hodowlane, które doprowadziły do opracowania nowej, unikalnej technologii POLLENPLUS. Dzięki systemowi POLLENPLUS nasze najnowsze wysokoplenne odmiany mogą wytwarzać bardzo duże ilości pyłku, co powoduje, że są znacznie odporniejsze na porażenie sporyszem. Według zarówno polskich, jak i niemieckich badań odmianowych najnowsze, wyposażone w system POLLENPLUS odmiany fi rmy KWS LOCHOW nie odbiegają odpornością na sporysz od odmian populacyjnych i zdecydowanie przewyższają pod względem tej cechy odmiany hybrydowe i syntetyczne konkurencji. Hodowca: dr inż. Paweł Dopierała Kierownik marketingu: Bartosz Rudzki Żyto hybrydowe z POLLENPLUS Innowacyjna technologia KWS LOCHOW Najnowsze odmiany z systemem POLLENPLUS są zdolne do wytwarzania bardzo dużych ilości pyłku, co zdecydowanie lepiej chroni łan przed porażeniem sporyszem. Sporysz: Konkurencja pomiędzy ziarnami pyłku a zarodnikami grzyba Ilość wytwarzanego pyłku przez rośliny żyta ma istotny związek z podatnością odmian na sporysz. W trakcie kwitnienia żyta dochodzi do współzawodnictwa pomiędzy pyłkiem a zarodnikami sporyszu. Ziarno pyłku po dostaniu się na znamię słupka, przerasta go, następuje zapłodnienie w wyniku czego zostaje zainicjowany proces tworzenia się ziarniaka. W przypadku, gdy zarodnik grzyba zainfekuje znamię słupka, przerośnie go, docierając do zalążni, w konsekwencji czego zamiast ziarniaka powstaje sklerocja sporyszu. W wyścigu między pyłkiem żyta a zarodnikami sporyszu, bardzo dużą rolę odgrywa mechanizm działania systemu POLLENPLUS. Poprzez wytwarzanie dużych ilości pyłku, kwiatki zostają szybciej zapylone, co prowadzi do natychmiastowego zwarcia plew i odcięcia drogi dostępu zarodnikom sporyszu. POLLENPLUS Państwa korzyści zapamiętaj ten znak Wysokojakościowy surowiec Korzystniejsze możliwości zagospodarowania wyprodukowanego surowca Lepsze efekty produkcyjne w skarmianiu żytem Katalog odmian

8 Chcesz poprawić ekonomikę tuczu trzody chlewnej z żytem hybrydowym KWS LOCHOW? KWS LOCHOW POLSKA w ramach projektu Rye Belt we współpracy z naukowcami Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie oraz fi rmy Bllatin Polska przeprowadziło badania terenowe, które miały na celu sprawdzenie efektywności tuczu świń mieszankami paszowymi z dużym udziałem żyta hybrydowego Visello. Pierwszym etapem doświadczenia było przeprowadzenie analizy chemicznej żyta w celu określania poziomu związków antyżywieniowych w ziarnie żyta (alkilorezorcynole, pentozany rozpuszczalne oraz inhibitory trypsyny). Powyższa analiza wykazała (tab. nr 1), iż żyto hybrydowe Visello charakteryzuje się bardzo niską zawartością alkilorezorcynoli. Określony poziom zawartości tych substancji w życie był niższy niż w pszenicy i pszenżycie oraz niewiele większy od jęczmienia. Aktywność antytrypsynowa żyta Visello okazała się wysoka i jest wyższa niż w pszenicy i jęczmieniu, ale jest bardzo podobna do pszenżyta, które postrzegane jest jako dobry surowiec paszowy. Tabela 1. Zawartość substancji antyżywieniowych w ziarnach zbóż wg analizy wykonanej dla potrzeb doświadczenia (KWS LOCHOW 2010). Ziarno Alkilorezorcynole Pentozany Inhibitory (mg/kg) rozpuszcz.(%) trypsyny (TUI/g) Pszenica 522,70 1,035 0,279 Pszenżyto 505,85 1,916 1,403 Jęczmień 292,84 0,888 0,40 Żyto Visello 400,92 1,920 1,636 Żródło: Pracowania Chemii Zbóż Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, Prof. dr hab. Ewa Makarska Drugim etapem doświadczenia było przeprowadzenie trójfazowego tuczu świń, który odbył się w dwóch terminach. W eksperymencie dokładnie przebadano 150 sztuk świń rasy PIC. Trzy grupy kontrolne żywione były typową mieszanką pełnoporcjową w której podstawowym surowcem było ziarno jęczmienia. W grupach doświadczalnych część jęczmienia zastąpiono żytem hybrydowym Visello w ilości starter - 10%, grower - 25%, finiszer - 50%. Zwierzęta wszystkich grup osiągnęły bardzo dobre wskaźniki użytkowości tucznej, z tym że w grupach żytnich istotnie lepsze było spożycie paszy oraz przyrosty dzienne, zaś w grupie kontrolnej lepsze okazało się zużycie paszy na kg przyrostu masy ciała. 8 Katalog odmian 2010

9 Rysunek 6. Żródło danych: Doświadczenie Żyto hybrydowe Visello w żywieniu trzody chlewnej. Średnia mięsność obu grup była niemal identyczna, ale świnie tuczone żytem hybrydowym osiągały wyższą wagę oraz lepszą ocenę w klasyfi kacji EUROP co przełożyło się w sposób wyraźny na średnią cenę sprzedawanej tuszy, która w grupie żytnie wyniosła średnio 428,77 zł, natomiast w grupie jęczmiennej tylko 406,13 zł. Rysunek 7. Żródło danych: Doświadczenie Żyto hybrydowe Visello w żywieniu trzody chlewnej. Katalog odmian

10 Biorąc pod uwagę, że koszt tuczu okazał się być niemal identyczny (1,92 zł w grupie żytniej i 1,91 zł w grupie jęczmiennej), ponieważ mieszanki z żytem były tańsze, ale zużycie ich na przyrost było wyższe, to podwyższona wartość sprzedaży tusz z grupy doświadczalnej zadecydowała o wyższej dochodowości tuczu żytniego w porównaniu do jęczmiennego. Uzyskane wyniki w prezentowanym doświadczeniu stwierdzają, że żyto Visello jest znakomitym surowcem paszowym, nie ustępującym wartością pokarmową tradycyjnej paszy dla świń za jaką uważany jest jęczmień. Dodatek żyta hybrydowego znakomicie wpływa na jakość tusz, umożliwiając przy zbliżonych kosztach tuczu wygenerowanie dodatkowego dochodu. Żyto hybrydowe jest bardzo dobrą rośliną w płodozmianie dla gospodarstw, które prowadzą produkcję zwierzęcą, ale nie są w stanie samodzielnie wyprodukować odpowiedniej ilości ziarna, z powodu braku w swoich zasobach gleb pod rośliny bardziej wymagające. Poprzez lepszą adaptację żyta hybrydowego do wzrostu i rozwoju w słabszych warunkach glebowych w porównaniu do pszenicy jak i pszenżyta, uprawa ta może się stać się tańszym i pewniejszym źródłem surowca do produkcji pasz w gospodarstwie. Żyto ma niski współczynnik transpiracji (350 litrów wody do wyprodukowania 1 kg suchej masy), dzięki czemu bardzo oszczędnie gospodaruje wodą. Współczynnik transpiracji dla pszenicy zawiera się w przedziale (czyli pszenica w porównaniu do żyta potrzebuje o 28-43% wody więcej na wyprodukowanie 1 kg s. m.) i dodatkowo pszenica nie posiada specyfi cznych cech morfologicznych ani anatomicznych, które uodporniałyby ją na suszę. Wczesne strzelanie w źdźbło oraz kłoszenie żyta w stosunku do pszenicy i pszenżyta czyni je bardziej tolerancyjne na późnowiosenne posuchy. Jedynie ekstremalne niedobory wody w fazie zawiązywania ziarna i dojrzałości mlecznej mogą mocno obniżyć plon tej rośliny. Żyto hybrydowe z powyższych względów jest gatunkiem doskonale przygotowanym do uprawy w warunkach gleb lekkich, co potwierdzone zostało w prezentowanym wcześniej trzyletnim doświadczeniu ścisłym. Pełny raport z uzyskanych wyników w przeprowadzonym doświadczeniu znajduje się w broszurze pt: Żyto hybrydowe KWS LOCHOW w żywieniu trzody chlewnej. Zapraszamy do lektury! Odmiany hybrydowe KWS LOCHOW w badaniach wypiekowych chleba KWS LOCHOW POLSKA w ramach projektu Rye Belt zleciła wykonanie badania próbek żyta w Instytucie Biotechnologii Przemysłu Rolno-Spożywczego w Warszawie w celu dokonania oceny wyróżników jakościowych surowca żyta wyprodukowanego z odmian Visello, Balistic, Amilo i Dańkowskie Diament ze zbioru w 2009 roku. Doświadczenie to miało na celu określenie przydatności mąki wyprodukowanej z ziarna żyta odmian hybrydowych i populacyjnych poprzez przeprowadzenie próbnych wypieków chleba i poddanie uzyskanych wypieków ocenie zgodnie z wytycznymi metodyki, które zostały określone przez polską normę. Chleb wypieczony z mąki pochodzącej z odmian hybrydowych Balistic i Visello w przeprowadzonym doświadczeniu uzyskał najlepszą ocenę organoleptyczną oraz charakteryzował się największą objętością ciasta. Wszystkich zainteresowanych bardziej szczegółowymi wynikami zapraszamy do zapoznania się z poniższym raportem, który 10 Katalog odmian 2010

11 jest zamieszczony na Doświadczenie to powtórnie przeprowadzimy w nadchodzącym sezonie z udziałem ziarna, które będzie pochodziło z tegorocznych zbiorów. Charakterystykę poszczególnych parametrów jakościowych surowca żyta dostarczonego do badań przedstawia tabela nr 2. Wszystkie próbki ziarna zostały poddane przemiałowi młynem laboratoryjnym CHOPIN CD1. Poniżej przedstawiamy raport końcowy z przeprowadzonego doświadczenia. Tabela 2. Oznaczenia wybranych wyróżników jakościowych ziarna oraz oceny wartości przemiałowej. Oznakowanie próbki Dańkowskie Amilo Balistic Visello ziarna żyta: Diament odmiana populacyjna odmiana hybrydowa odmiana hybrydowa odmiana populacyjna Masa 1000 ziaren (g) wg PN-68/R , ,2 Gęstość (kg/hl) wg PN-73/R ,9 76,1 74,9 75,1 Wilgotność (%) wg PN-ISO 712: ,5 12,8 12,6 12,8 Zawartość popiołu całkowitego (% s.m.) wg PN-ISO 2171:1994 1,76 1,63 1,74 1,81 Liczba opadania (s) wg PN-EN ISO 3093: Zawartość białka (Nx5,7) (% s.m.) wg PN-EN ISO 20483: ,7 10,3 10,6 12 Przemiał laboratoryjny za pomocą młyna laboratoryjnego Chopin CD1 - wyciąg mąki (%) 49,7 49,7 49,8 49,5 - popiół mąki wg PN-ISO 2171:1994 0,51 0,51 0,57 0,53 Ocena amylografi czna* wg PN-ISO 7973: maksymalna lepkość kleiku skrobiowego (AU) temperatura początkowa kleikowania ( o C) ,5 - temperatura końcowa kleikowania ( o C) 87,5 73, * Oznaczanie cech amylografi cznych wykonano dla mąki uzyskanej w przemiale badanej próbki ziarna żyta za pomocą młyna laboratoryjnego Chopin CD1. Z uzyskanej w przemiale laboratoryjnym mąki wykonano serię wypieków laboratoryjnych. Wypiek przeprowadzono w oparciu o własną metodykę uwzględniającą proces technologiczny wykorzystywany w praktyce piekarskiej. Wypiekano chleb żytni formowy, na kwasie wyprowadzanym przy użyciu kultur starterowych produkowanych przez fi rmę Lesaffre POLSKA. Ciasta przygotowano w oparciu o recepturę na chleb żytni pytlowy. W poniższej tabeli nr 3 podano wyniki uzyskane dla chleba z ciasta o optymalnej wydajności, ustalonej indywidualnie dla każdej badanej próbki. Dla wszystkich badanych próbek mąki uzyskano niezbyt korzystny wynik wypieku ze względu na zbyt niską aktywność enzymatyczną badanych próbek ziarna i uzyskanej z niego mąki. Świadczą o tym wyniki ukwaszenia ciasta (kwasowość w stopniach i ph) oraz wyniki oceny jakościowej pieczywa, dokonane metodami instrumentalnymi, jak i liczba punktów uzyskanych w ocenie organoleptycznej. Według Katalog odmian

12 metodyki oceny i klasyfi kacji określonych w normie PN-A jako minimalną liczbę punktów świadczących o bardzo dobrej jakości pieczywa przyjmuje się poziom co najmniej 36 pkt., zaś ocena punktowa w zakresie pkt. to ocena dobra. Tabela 3. Wynik oceny wartości wypiekowej mąki oraz oceny jakości pieczywa uzyskanego w przemiale laboratoryjnym. Lp. Wyszczególnienie Amilo Balistic Visello Dańkowskie Diament Parametry technologiczne ciasta 1 Wydajność ciasta , ,5 2 Kwasowość ciasta (stopnie) 3,8 4,2 4 4,2 3 ph ciasta 4,8 4,6 4,6 4,5 Charakterystyka jakościowa pieczywa 1 Wydajność 147,4 147,9 145,7 146,1 Objętość 100 g pieczywa (cm 3 ) 2 wg PN-A przy użyciu aparatu Sawy Objętość pieczywa ze 100 g 3 mąki (cm 3 ) wg PN-A przy użyciu aparatu Sawy Wilgotność miękiszu (%) wg PN-A Kwasowość miękiszu (stopnie) PN-A Twardość miękiszu (G) za pomocą aparatu Instron Ocena organoleptyczna (pkt.) wg PN-A odmiana populacyjna odmiana hybrydowa odmiana hybrydowa odmiana populacyjna 45,8 45,4 45,6 45,6 2,6 3,4 3, Pieczywo uzyskane z trzech badanych próbek, reprezentujących odmiany hybrydowe Balistic i Visello oraz odmianę Dańkowskie Diament, dla wszystkich uwzględnionych wyróżników jakościowych uzyskało bardzo zbliżoną ocenę (w organoleptycznej ocenie punktowej pkt.). Najmniej korzystnie oceniono jakość pieczywa uzyskanego z próbki reprezentującej odmianę populacyjną Amilo, której ziarno wykazywało najwyższe wśród badanych próbek wartości parametrów charakteryzujących aktywność enzymatyczną ziarna tj. liczby opadania oraz maksymalnej lepkości kleiku skrobiowego. Miękisz pieczywa uzyskanego dla odmiany Amilo wykazał najniższą wśród badanych próbek kwasowość, potwierdzającą problemy z właściwym ukwaszeniem kolejnych faz ciasta, oraz wyraźnie większą twardość w ocenie za pomocą aparatu Instron (3350, zaś pozostałe próbki od 1900 do 2300). Pieczywo to uzyskało najniższą liczbę punktów (31 - jakość jeszcze dobra) w ocenie organoleptycznej a także wykazało najniższą objętość. 12 Katalog odmian 2010

13 W podsumowaniu należy jeszcze raz podkreślić, że wszystkie dostarczone do badania próbki ziarna żyta wykazywały zbyt niski poziom aktywności enzymatycznej, co może stwarzać problemy w przemysłowej produkcji pieczywa. Zgodnie z informacjami uzyskanymi od zakładów skupujących ziarno żyta do przetwórstwa na cele konsumpcyjne (głównie do przemiału na mąkę na cele chlebowe) prawie wszystkie skupowane partie ziarna żyta ze zbiorów 2009 roku wykazywały zbyt niską aktywność enzymatyczną, wykazując liczbę opadania na poziomie przekraczającym 250 sekund. Na podstawie wyników przeprowadzonych badań nie można sformułować wniosków różnicujących przydatność ziarna żyta jako surowca do produkcji mąki na cele wypiekowe w zależności od kategorii odmiany hybrydowa czy populacyjna. KIEROWNIK Zakładu Przetwórstwa Zbóż i Piekarstwa mgr inż. Wojciech Górniak Chciałbyś obniżyć koszty produkcji żyta ozimego? Producent rolny często zadaje sobie pytanie: Jaką wybrać odmianę żyta do siewu: populacyjną czy hybrydową? Analizując wyniki doświadczeń, przeprowadzonych przez niezależne instytucje, które badają odmiany roślin rolniczych pod względem ich wartości gospodarczej, takie jak COBORU lub BSA w Niemczech, odpowiedź nasuwa się sama - lepiej wybrać odmianę hybrydową. W ostatnich dziesięciu latach ( ) postęp hodowlany w Polsce w zakresie plonu w odmianach populacyjnych był na poziomie 6 kg/ha/rok, więc bardzo niewielkim, natomiast w odmianach hybrydowych na poziomie 96 kg/ha/rok, czyli 16 razy większym. Wnikliwie przeglądając wyniki plonowania odmian w badaniach PDO, które są doświadczeniami ścisłymi realizowanymi na terytorium całego kraju, można stwierdzić, że odmiany żyta hybrydowego w porównaniu do odmian populacyjnych plonują średnio od 15 do 20% wyżej i to zarówno na poziomie a 1 (bez ochrony fungicydowej) jaki i a 2 (z ochroną fungicydową, retardantami oraz wyższym nawożeniem azotowym). Podobne rezultaty badań również otrzymali pracownicy naukowi Uniwersytetu Warmińsko - Mazurskiego w Olsztynie potwierdzając, że żyto mieszańcowe, bez względu na kompleks glebowy, gwarantuje wyższy o 13-25% poziom plonowania niż odmiany populacyjne. Należy zaznaczyć, że kilkunastoprocentowa przewaga w plonowaniu odmian hybrydowych nad populacyjnymi przy stosowaniu identycznej technologii prowadzenia łanu jest faktem powtarzalnym w latach i obserwowanym w badaniach PDO od momentu zarejestrowania pierwszej odmiany żyta hybrydowego w Polsce (rok 1994, odmiana Marder). Wiele gospodarstw rolnych dostrzegło we własnych warunkach gospodarowania korzyści płynące z uprawy odmian żyta hybrydowego KWS LOCHOW i swój wybór świadomie powtarza przy planowaniu uprawy żyta ozimego, ze względu na wyższy potencjał plonowania. Katalog odmian

14 Każde przedsięwzięcie produkcyjne w gospodarstwie jest związane z kosztami, które rolnik na pewno będzie musiał ponieść przy jego realizacji. W przypadku produkcji roślinnej między innymi będzie trzeba obligatoryjnie wykonać uprawę gleby, przygotować łoże siewne, zasiać, zakupić materiał siewny, nawozy, preparaty do ochrony pestycydowej łanu oraz dokonać zbioru kombajnem. Wszystkie wyżej wymienione koszty w obu uprawach będą identyczne, oprócz kosztów związanych z zakupem materiału siewnego żyta hybrydowego, który w porównaniu do odmiany populacyjnej będzie droższy. Biorąc pod uwagę możliwość zebrania o 20% większego plonu powyższa inwestycja będzie jak najbardziej słuszna, i zwróci się z nadwyżką już w żniwa w postaci większych wydajności plonu ziarna z hektara. Chcąc bardziej efektywnie wykorzystać środki produkcji rolnej stosowane w uprawie żyta ozimego najlepszym wyborem jest używanie do siewu odmian o najwyższym potencjale plonowania, a takim właśnie są odmiany hybrydowe KWS LOCHOW POLSKA. Bardzo ważną decyzją przy planowaniu produkcji ziarna żyta z przeznaczeniem na cele konsumpcyjne jest wybór odmiany, która już genetycznie posiada cechy spełniające wymagania przemysłu przetwórczego, ale również zabezpieczająca interesy producenta czyli rolnika. Dlatego nasz dział hodowli twórczej po to, aby pogodzić wymagania obu tych stron, pracuje zgodnie ze starą hodowlaną maksymą: Plon to nie wszystko, ale wszystko bez plonu jest niczym. Selekcja materiałów i komponentów do nowych odmian jest tak ukierunkowana, aby producent rolny otrzymywał elitarny produkt w postaci wysokoplennych odmian, natomiast przetwórca miał do dyspozycji surowiec, który spełnia jego oczekiwania pod względem technologicznym. Jednym z podstawowych kryteriów wymaganych od żyta jako surowca przeznaczonego na konsumpcję jest liczba opadania, która w zależności od wymagań podmiotu skupowego zazwyczaj musi posiadać wartość minimum 110 sekund. W przypadku trudnych żniw nie wszystkie odmiany będą dostatecznie długo utrzymywały ten parametr. Odmiany KWS LOCHOW charakteryzują się wysoką odpornością na porastanie ziarna w kłosach, dzięki czemu ziarno będzie długo zachowywało odpowiednie parametry jakościowe, co ilustruje rysunek nr 8. Nasze od- Rysunek 8. Porównanie wszystkich odmian żyta hybrydowego w Polsce i Niemczech zarejestrowanych w Niemczech oraz odmian populacyjnych zarejestrowanych w Polsce względem plonu i jakości. Źródło danych: Beschreibende Sortenliste Skala 9 - stopniowa. 1 - ocena najmniej korzystna 9 - ocena najbardziej korzystna. * ocena jakości = średnia ocen (liczba opadania, max. lepkość kleiku skrobiowego, temperatura kleikowania) podzielone przez 3 14 Katalog odmian 2010

15 miany posiadają dobrą odporność na porastanie ziarna w kłosach, dzięki czemu surowiec żyta wyprodukowany z naszych odmian charakteryzuje się doskonałymi walorami jakościowymi ziarna, co ilustruje rysunek nr 8. Drugim bardzo ważnym parametrem jest odporność na sporysz. Według Polskiej Normy PN-R74102:1996 surowiec przeznaczony do przerobu nie może zawierać więcej niż 0,05% sklerocji sporyszu. Jest to bardzo rygorystyczna norma i w przypadku niekorzystnych warunków w trakcie kwitnienia żyta (wysoka lub niska temperatura, wysoka wilgotność powietrza, obfi te opady), surowiec pochodzący od odmian bardziej podatnych na sporysz, może nie spełniać kryteriów stawianych przez fi rmy skupowe. Poniżej prezentujemy (rys. nr 9) wyniki odporności odmian na sporysz, publikowane w Beschreibende Sortenliste Odmiany KWS LOCHOW z systemem POLLENPLUS kolejny raz potwierdziły swoją doskonałą odporność na sporysz. Rysunek 9. Podatność odmian żyta ozimego na sporysz w warunkach sztucznego, prowokowanego zakażenia kłosów. Żródło danych: Beschreibende Sortenliste wyciąg. W zestawieniu odmiany, które były w sprzedaży w 2009 roku w Polsce. Skala 9 - stopniowa. 1 - ocena najbardziej korzystna 9 - ocena najmniej korzystna. Wybierz odpowiednią odmianę Przy wyborze konkretnej odmiany mogą być pomocne poniższe tabele, przedstawiające wyniki doświadczeń koordynowanych przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, prowadzonych w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego na terytorium całego kraju. Dodatkowo zamieszczamy aktualne wyniki z Niemiec pochodzące z publikacji pod tytułem Beschreibende Sortenliste 2009 autorstwa BSA - odpowiednik COBORU w Polsce. Katalog odmian

16 Żyto ozime Plon ziarna odmian. Lata zbioru: 2009, 2008, Tabela 4. Lp. Odmiany Liczba doświadczeń Plon ziarna (% wzorca) poziom a 1 poziom a Wzorzec, dt z ha ,2 79,3 61,0 89,5 90,8 72,8 populacyjne 1 Agrikolo Amilo Bosmo Dańkowskie Diament Dańkowskie Złote Daran Domir 40 (16) Kier Matador DE Rostockie Słowiańskie Stanko Walet Warko Włodko Katalog odmian 2010

17 Lp. Odmiany Liczba doświadczeń Plon ziarna (% wzorca) poziom a 1 poziom a syntetyczne 16 Caroass DE Herakles DE (16) mieszańcowe 18 Balistic DE (16) Bellami DE 45 (16) (16) Brasetto (d. LPH 84) DE (16) (16) (16) Fernando DE Gonello (d. LPH 87) DE (16) (16) (16) Gradan Lp/ Konto Minello DE 45 (16) (16) Palazzo (d. LPH 88) DE (16) (16) (16) Picasso DE Placido DE (16) Stach Visello DE (16) Odmiany nie badane w trzech ostatnich latach: Arant, Dańkowskie Nowe, Hegro, Wibro, Nawid F 1 Wyniki odmian Amilo, Stach, Włodko, Gradan badanych w roku 2009 tylko w nielicznych doświadczeniach wybranych województw przedstawiono wyłącznie w ujęciu rejonowym (tab. 8) Kol. 1: wzorzec: Bosmo, Dańkowskie Diament, Balistic, Minello; Bosmo, Dańkowskie Diament, Balistic, Fernando; Bosmo, Dańkowskie Diament, Fernando, Picasso; Lp/ - mieszaniec liniowo-populacyjny Kol. 2: w nawiasie - doświadczenia rejestrowe (tylko poziom a 1 ) Kol. 3, 4: a 1 - przeciętny poziom agrotechniki a 2 - wysoki poziom agrotechniki (zwiększone nawożenie azotowe, dolistne preparaty wieloskładnikowe, ochrona przed wyleganiem i chorobami) Źródło: Porejestrowe Doświadczalnictwo Odmianowe, COBORU Katalog odmian

18 Zestawienie cech żyta ozimego według Tabela 5. Skłonność do Nazwa Rok Typ Wysokość Wyleganie odmiany rejestracji odmiany roślin Łamliwość źdźbła Mączniak Agronom 2005 H Amato 2005 H Amilo 1992 P Askari 2003 H Balistic 2006 H Bellami 2008 H Boresto 2000 P Brasetto 2009 H Cantor 2007 S Caroass 2002 S Carotop 2002 S Conduct 2006 P Danko 1980 P Dańkowskie Diament 2007 P Dukato 2008 P Evolo 2006 H Festus 2004 H Fugato 2004 H Gonello 2009 H Guttino 2009 H Helltop 2009 H Hellvus 2007 H Kapitan 2008 S Marcelo 2007 P Matador 2001 P Minello 2008 H Nikita 1998 P Palazzo 2009 H Picasso 1999 H Placido 2007 H Rasant 2004 H Recrut 2002 P Visello 2006 H Walet 2001 P Źródło: Beschreibende Sortenliste 2009, wyciąg. a 1 - przeciętny poziom agrotechniki a 2 - wysoki poziom agrotechniki * odpowiednik polskiego COBORU 18 Katalog odmian 2010

19 Bundessortenamt 2009* Podatność na Struktura plonu Ryncho- Rdza Gęstość Liczba ziaren Masa tysiąca sporioza brunatna łanu w kłosie ziaren Plon a 1 Plon a Nr kolumny: 4-9 Nr kolumny: cecha najbardziej korzystna 9 - cecha najmniej korzystna 1 - cecha najmniej korzystna 9 - cecha najbardziej korzystna H - odmiana hybrydowa P - odmiana populacyjna S - odmiana syntetyczna Katalog odmian

20 VISELLO Nr 1 na rynku* Najczęściej nabywana odmiana żyta hybrydowego w Polsce przez producentów rolnych* Uniwersalna odmiana - dzięki wysokiemu i stabilnemu potencjałowi plonowania i doskonałym cechom technologicznym ziarna Odmiana rekomendowana do uprawy przez - Listy Zalecanych Odmian do uprawy na terenie 12 województw w Polsce Możliwość uprawy w słabszych warunkach glebowych - sprawdza się w stresowych warunkach uprawy Bardzo dobra odporność na sporysz - technologia POLLENPLUS, chroni łan przed sporyszem Źródło taniej paszy dla zwierząt - bardzo niska zawartość substancji antyżywieniowych Doskonały surowiec dla biogazowni - wysoki plon suchej masy z jednostki powierzchni 100% nasion żyta hybrydowego - nie ma potrzeby stosownia 10% dodatku odmiany populacyjnej do materiału siewnego Siejemy przyszłość - z kwalifi kowanym materiałem siewnym KWS LOCHOW POLSKA * według badań Kleffmann Group Polska 2009 Rysunek 10. Źródło danych: Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych poziom a 1, 100% = 72,5 dt/ha, Arkusze kwalifi kacji polowej PIORiN Porównanie do odmian populacyjnych i syntetycznych mających największe udziały w kwalifi kacji polowej w roku Katalog odmian 2010

21 Rysunek 11. Źródło danych: COBORU, Badania rejestrowe 2007, odmiany wzorcowe: Bosmo, Dańkowskie Diam., Fernando, Picasso; wzorzec = 33 szt./kg ziarna. Profil odmiany Cechy rolnicze: Wysokość roślin [cm] Odporność na wyleganie...5,0 Reakcja na Al ,0 Odporność na choroby: Mączniak... 7,6 Rynchosporioza... 7,4 Rdza brunatana... 7,4 Rdza źdźbłowa...7,5 Septorioza liści...6,8 Choroby podstawy źdźbła... 8,2 Struktura plonu: Gęstość łanu*...7 Liczba ziaren w kłosie*...5 MTZ [g]...30,6 Plon a 1 [%]** Plon a 2 [%]** Jakość: Podatność na sporysz*...3 Liczba opadania...6 Porastanie ziarna w kłosach...5 niskie dość mała średnia dość mała średnia bardzo duża dość mała średnia średnia duża średnia przeciętna bardzo dobry bardzo dobry niska dość duża średnia Żródło danych: Lista Opisowa Odmian 2009, wyciąg * Beschreibende Sortenliste 2009 ** PDO 2009, wzorzec: Bosmo, Dańkowskie Diam., Minello, Balistic 100% wzorca a 1 = 77,2 dt/ha; 100% wzorca a 2 = 89,5 dt/ha 1 - ocena najmniej korzystna, 9 - ocena najbardziej korzystna. Katalog odmian

22 PALAZZO Odporność na wyleganie Bardzo wysoka odporność na wyleganie - idealna do uprawy w warunkach zwiększonego ryzyka wystąpienia wylegania roślin Wysoki potencjał plonowania, potwierdzony w badaniach rejestrowych COBORU % wzorca, ok. 20% wyższy plon od najlepszych odmian populacyjnych Optymalna do uprawy w słabszych warunkach glebowych - wysoka tolerancja na Al +++, oraz małe zapotrzebowanie na regulatory wzrostu Doskonała odporność na sporysz - odmiana z systemem POLLENPLUS 100% nasion żyta hybrydowego - nie ma potrzeby stosownia 10% dodatku odmiany populacyjnej do materiału siewnego Siejemy przyszłość - z kwalifi kowanym materiałem siewnym KWS LOCHOW POLSKA Rysunek 12. Źródło danych: COBORU, Badania rejestrowe 2009 odmiany wzorcowe: Bosmo, Dańkowskie Diam., Minello, Balistic. 22 Katalog odmian 2010

23 Rysunek 13. Źródło danych: Synteza Wyników Doświadczeń Rejestrowych COBORU wzorzec: Balistic, Minello, Dańkowskie Diament, Bosmo; Balistic, Fernando, Dańkowskie Diament, Bosmo; Picasso, Fernando, Dańkowskie Diament, Bosmo. 1 - ocena najmniej korzystna; 9 - ocena najbardziej korzystna. Profil odmiany Cechy rolnicze: Wysokość roślin [cm] Odporność na wyleganie...5,9 Reakcja na Al ,0 Odporność na choroby: Mączniak...7,8 Rynchosporioza...7,3 Rdza brunatana...6,4 Rdza źdźbłowa...7,2 Septorioza liści...6,9 Choroby podstawy źdźbła...8,1 Struktura plonu: Gęstość łanu*...7 Liczba ziaren w kłosie*...6 MTZ [g] Plon a 1 [%]** Jakość: Podatność na sporysz *...4 Liczba opadania...5 Porastanie ziarna w kłosach...5 dość niskie duża średnia dość duża średnia średnia dość mała dość duża średnia duża średnia do dużej średnia bardzo dobry niska do średniej przeciętna przeciętna Żródło danych: Lista Opisowa Odmian 2009, wyciąg * Beschreibende Sortenliste 2009 ** PDO 2009, wzorzec: Bosmo, Dańkowskie Diam., Minello, Balistic; 100% wzorca a 1 = 77,2 dt/ha 1 - ocena najmniej korzystna; 9 - ocena najbardziej korzystna. Katalog odmian

24 GONELLO Lider w plonie Wysoki potencjał plonowania - 115% wzorca według PDO Krótkie źdźbło i dobra odporność na wyleganie - dobry wybór przy problemach z wyleganiem roślin i resztkami pożniwnymi Doskonałe cechy technologiczne ziarna - surowiec poszukiwany przez przemysł młynarski Bardzo dobra rezystencja na choroby - szczególnie na mączniaka, septoriozę liści i choroby podstawy źdźbła Dobra odporność na stres - możliwość uprawy w rejonach z okresowymi niedoborami wody 100% nasion żyta hybrydowego - nie ma potrzeby stosownia 10% dodatku odmiany populacyjnej do materiału siewnego Siejemy przyszłość - z kwalifi kowanym materiałem siewnym KWS LOCHOW POLSKA Rysunek 14. Źródło danych: Synteza wyników doświadczeń rejestrowych COBORU 2009 poziom a Katalog odmian 2010

25 Rysunek 15. Źródło danych: Synteza Wyników Doświadczeń Rejestrowych COBORU wzorzec: Balistic, Minello, Dańkowskie Diament, Bosmo; Balistic, Fernando, Dańkowskie Diament, Bosmo; Picasso, Fernando, Dańkowskie Diament, Bosmo. Profil odmiany Cechy rolnicze: Wysokość roślin [cm] Odporność na wyleganie...5,4 Reakcja na Al ,0 Odporność na choroby: Mączniak...7,9 Rynchosporioza... 7,1 Rdza brunatana...6,4 Rdza źdźbłowa...7,2 Septorioza liści...6,9 Choroby podstawy źdźbła...8,4 Struktura plonu: Gęstość łanu*...8 Liczba ziaren w kłosie*...6 MTZ [g]...29,9 Plon a 1 [%]** Jakość: Podatność na sporysz*...4 Liczba opadania...7 Porastanie ziarna w kłosach...5 niskie średnia średnia dość duża średnia średnia dość mała dość duża dość duża duża do bardzo dużej średnia do dużej średnia bardzo dobry niska do średniej duża przeciętna Żródło danych: Lista Opisowa Odmian 2009, wyciąg * Beschreibende Sortenliste 2009 ** PDO 2009, wzorzec: Bosmo, Dańkowskie Diam., Minello, Balistic; 100% wzorca a 1 = 77,2 dt/ha; 100% wzorca a 2 = 89,5 dt/ha 1 - ocena najmniej korzystna; 9 - ocena najbardziej korzystna. Katalog odmian

26 BALISTIC plus 10 Standard w uprawie Sprawdzona w praktyce rolniczej - wysoki plon, stabilne parametry jakościowe ziarna Odmiana rekomendowana do uprawy przez - Listy Zalecanych Odmian do uprawy na terenie 9 województw w Polsce Najniższa zarejestrowana odmiana żyta w Polsce - mniej resztek pożniwnych do zagospodarowania Najwyższa zawartość skrobi w ziarnie - możliwość uzyskania lepszej ceny za wyprodukowany surowiec Dobry profil zdrowotnościowy - bardzo duża odporność na rdzę brunatną oraz dobra tolerancyjność na pozostałe choroby Doskonałe cechy ziarna - najwyższa masa 1000 ziaren oraz najlepsze wyrównanie ziarna Siejemy przyszłość - z kwalifi kowanym materiałem siewnym KWS LOCHOW POLSKA Rysunek 16. Źródło danych: COBORU, wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych poziom a 1, 100% = 72,5 dt/ha; Arkusze kwalifi kacji polowej PIORiN Porównanie do odmian populacyjnych, mieszańcowych i syntetycznych mających największe udziały w kwalifi kacji polowej w roku Katalog odmian 2010

27 Rysunek 17. Żródło danych: COBORU, wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych Profil odmiany Cechy rolnicze: Wysokość roślin [cm] Odporność na wyleganie...4,9 Reakcja na Al ,0 Odporność na choroby: Mączniak... 7,6 Rynchosporioza... 7,1 Rdza brunatana...7,2 Rdza źdźbłowa...7,5 Septorioza liści...6,7 Choroby podstawy źdźbła... 8,2 Struktura plonu: Gęstość łanu*...7 Liczba ziaren w kłosie*...4 MTZ [g]...32,4 Plon a 1 [%]** Plon a 2 [%]** Jakość: Podatność na sporysz *...4 Liczba opadania...6 Porastanie ziarna w kłosach...5 niskie dość mała średnia średnia średnia bardzo duża dość mała średnia dość duża duża mała do średniej duża bardzo dobry bardzo dobry niska do średniej dość duża średnia Żródło danych: Lista Opisowa Odmian 2009, wyciąg * Beschreibende Sortenliste 2009 ** PDO 2009, wzorzec: Bosmo, Dańkowskie Diam., Minello, Balistic; 100% wzorca a 1 = 77,2 dt/ha; 100% wzorca a 2 = 89,5 dt/ha 1 - ocena najmniej korzystna; 9 - ocena najbardziej korzystna. Katalog odmian

28 BRASETTO Tęga odmiana (Odmian dostępna od jesieni 2011) Odmiana wzorcowa w COBORU - wysoki potencjał plonowania oraz doskonałe cechy agronomiczne Mocne i elastyczne źdźbło - dobra wytrzymałość na mechaniczną łamliwość źdźbła Przeciętne wymagania glebowe - możliwość uprawy na wszystkich stanowiskach nadających się do uprawy żyta Świetny profil zdrowotnościowy - duża odporność na mączniaka, choroby podstawy źdźbła, rdzę żdźbłową i septoriozę liści Wielokierunkowe możliwości zagospodarowania zebranego plonu - konsumpcja, pasza, etanol, substrat do produkcji biogazu 100% nasion żyta hybrydowego - nie ma potrzeby stosownia 10% dodatku odmiany populacyjnej do materiału siewnego Siejemy przyszłość - z kwalifi kowanym materiałem siewnym KWS LOCHOW POLSKA Rysunek 18. Źródło danych: Wyniki Porejestrowych Doświadczeń Odmianowych 2009 poziom a 1, 100% = 77,2 dt/ha. Porównanie do najlepiej plonujących odmian z typu: hybrydowego, syntetycznego i populacyjnego. 28 Katalog odmian 2010

29 Profil odmiany Cechy rolnicze: Wysokość roślin [cm] Odporność na wyleganie...5,7 Reakcja na Al ,0 Odporność na choroby: Mączniak...7,8 Rynchosporioza... 7,0 Rdza brunatana...6,7 Rdza źdźbłowa... 7,6 Septorioza liści...6,9 Choroby podstawy źdźbła... 8,2 Struktura plonu: Gęstość łanu*...7 Liczba ziaren w kłosie*...6 MTZ [g]...31,5 Plon a 1 [%]** Jakość: Podatność na sporysz *...4 Liczba opadania...5 Porastanie ziarna w kłosach...5 dość niskie dość duża średnia dość duża średnia średnia dość duża dość duża dość duża duża średnia do dużej dość duża bardzo dobry niska do średniej przeciętna przeciętna Żródło danych: Lista Opisowa Odmian 2009, wyciąg * Beschreibende Sortenliste 2009 ** PDO 2009, wzorzec: Bosmo, Dańkowskie Diam., Minello, Balistic; 100% wzorca a 1 = 77,2 dt/ha; 100% wzorca a 2 = 89,5 dt/ha 1 - ocena najmniej korzystna; 9 - ocena najbardziej korzystna. Katalog odmian

30 Ogólne wskazówki uprawowe do prowa Klasa gleby IIIb - IVa IVa - IVb V w dobrej kulturze Termin siewu / pożądana liczba roślin na m 2 W celu ustalenia terminu siewu proszę spojrzeć na mapkę na stronie 24. Głębokość siewu 2 cm max 3 cm! Gęstość siewu uzależnić od terminu, warunków glebowych (ph, zasobność, kultura gleby) oraz przedplonu. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości prosimy o kontakt z naszym przedstawicielem! wczesny 55 dni wegetacji jesiennej* roślin/m 2 roślin/m 2 roślin/m 2 optymalny 45 dni wegetacji jesiennej* roślin/m 2 roślin/m 2 roślin/m 2 opóźniony 35 dni wegetacji jesiennej* roślin/m 2 roślin/m 2 roślin/m 2 Pożądana gęstość łanu kłosów/m 2 kłosów/m 2 kłosów/m 2 Nawożenie azotowe Całkowita kalkulacja dawki N: Oczekiwany plon w dt/ha x 2kg = N całkowity, pomniejszony N min (0-60 cm) zależny od przedplonu, gleby, nawożenia organicznego Jesienna dawka azotu do 30 kg/ha przy pozostawieniu słomy lub zebraniu wysokiego plonu rośliny przedplonowej Ocena plantacji przed ruszeniem wegetacji A słabe rozkrzewienie 1-2 pędów na roślinie (późny siew) B średnie rozkrzewienie 3-4 pędów na roślinie C mocne rozkrzewienie 6-10 pędów na roślinie Rozpoczęcie wegetacji A kg N/ha kg N/ha kg N/ha lub tuż przed + siarka + siarka + siarka (zaw. N min 0 30 cm) (ok. 10 kg) (ok. 10 kg) (ok. 10 kg) B kg N/ha kg N/ha kg N/ha + siarka + siarka + siarka C kg N/ha kg N/ha kg N/ha + siarka + siarka + siarka Strzelanie w źdźbło kg N/ha kg N/ha 70 N/ha BBCH 31/32 (zaw. N min cm) + siarka + siarka + siarka (ok.10 kg) (ok. 10 kg) (ok. 6 kg) (w przypadku częstych suszy, drugą dawkę przyspieszyć i zaaplikować w formie amidowej) Ostatnia dawka BBCH 39/49 40 kg N/ha 40 kg N/ha ewent. 30 kg N/ha 30 Katalog odmian 2010

31 dzenia łanu żyta hybrydowego Tabela 6. Regulatory wzrostu Faza rozwojowa Sugerowane dawki preparatów. Ilość preparatu należy dostosować do aktualnego stanu roślin, opadów atmosferycznych, obsady, prowadzonej technologii oraz warunków atmosferycznych panujących w czasie wykonywania zabiegu. Do zabiegów można dołączyć dokarmianie dolistne Mg, Mn, Cu jeżeli etykieta stosowanego środka na to pozwala! BBCH 30/31 1,0 l CCC 720 1,0 l CCC 720 0,8 CCC ,2 trineksapak + 0,15 trineksapak + 0,15 trineksapak etylu etylu etylu BBCH 35/39 0,2 trineksapak 0,2 trineksapak 60 g Ethefon etylu etylu (jeśli występuje zagrożenie wylegania) Lub BBCH 37/39 0,7 l Terpal C 0,5 l Terpal C - Fungicydy BBCH Choroby podstawy źdźbła, mączniak, rynchosporioza w przypadku zagrożenia. Przykładowe substancje czynne (prochloraz + propiconazol, cyprodinil, fenpropimorph, fl u s il a zo l ). BBCH Rynchosporioza, Rdza brunatna, Rdza czarna. Przykładowe substancje czynne: (tebukonazol, epoksykonazol, fl usilazol, metkonazol) Łan produkcyjny należy monitorować w ciągu całej wegetacji. W przypadku wcześniejszych porażeń fungicydy stosować objawowo. Nie wykonywać zabiegów w czasie kwitnienia żyta. Herbicydy Termin jesienny Stosować zgodnie z instrukcją producenta. Przykładowe BBCH zalecane substancje czynne (pendimetalina + izoproturon, difl ufenikan + izoproturon, chlorosulfuron) Termin wiosenny Nie zalecamy stosowania preparatów z grupy fenoksykwasów (2-4 D, MCPA, mekoprop-p, dichloroprop-p) oraz IPU. Dikambę stosować maksymalnie do końca krzewienia. Insektycydy Jesień, wiosna Przy wczesnych siewach, jesienią monitorować łan w kierunku szkodników np.: ploniarka, mszyce, rolnice. Wiosną: mszyce, wciornastek, skrzypionka. Zabieg wykonać zalecanym preparatem. Nie wykonywać zabiegów w czasie kwitnienia żyta! W przypadku jakichkolwiek wątpliwości prosimy o kontakt z naszym przedstawicielem lub doradcą. Wszystkie ww. zabiegi należy wykonywać zgodnie z zasadami dobrej praktyki rolniczej. Powyższe zalecenia nie zwalniają od zapoznania się z etykietą stosowanego środka. * liczone od dnia wysiewu roślin Proszę zapoznać się z naszymi uwagami na stronie 50. Katalog odmian

32 Fazy rozwojowe zbóż według skali BBCH 32 Katalog odmian 2010

33 Jeśli chcesz osiągnąć plon wyższy niż referencyjny w Polsce, koniecznie stosuj się do poniższych zasad 1. Siej żyto wcześnie w odpowiednio przygotowaną glebę! Żyto hybrydowe, aby zaprogramowało odpowiednio wysoki plon musi być wysiane wcześnie w odleżaną glebę. Najwcześniejszy termin siewu żyta przypada na teren północno-wschodniej Polski (5 września), natomiast najpóźniejszy na terenach zachodnich (15 września). Termin siewu należy dobrać tak, aby rośliny w okresie jesiennym osiągnęły minimum fazę pełni krzewienia (BBCH 25), dzięki czemu okres w którym różnicuje się kłos w roślinie będzie dłuższy co z kolei przełoży się na większą ilość ziaren w kłosie. Przy wysiewie 180 szt. kiełkujących ziaren na m 2, rośliny powinny mieć do dyspozycji ok. 55 dni wegetacji jesiennej (licząc od dnia siewu). Jest to spowodowane tym, iż żyto krzewi się głównie jesienią i niemal w każdym przypadku konsekwencją późnego terminu siewu jest obniżenie poziomu plonowania (rysunek nr 15). Późny termin siewu można tylko w pewnym zakresie zniwelować poprzez zwiększanie normy wysiewu. W przypadku bardzo późnego terminu siewu żyta hybrydowego zasadne jest wzięcie pod uwagę zamiany rośliny uprawnej np. na pszenżyto lub pszenicę, które również krzewią się wiosną i z pewnością zareagują mniejszą zniżką plonu. Rysunek 19. Źródło: KWS LOCHOW GmbH, Optymalne terminy siewu wg IUNiG dla poszczególnych rejonów w Polsce ilustruje rysunek 16. Przy rzadkich, wczesnych siewach żyta mieszańcowego, optymalne terminy siewu żyta, sugerowane przez IUNiG powinno się przyśpieszyć minimum o 5 dni. Katalog odmian

34 Wczesny siew jest szczególnie ważny na glebach lekkich w celu wytworzenia odpowiedniej masy korzeni przybyszowych (fotografi a poniżej), co pozwoli w przyszłości roślinom lepiej tolerować stresy związane z niedoborami wody. W przypadku pytań odnośnie terminu siewu lub gęstości siewu, prosimy o kontakt z naszymi przedstawicielami. Zdjęcie wykonane roślina z lewej strony data siewu , roślina z prawej data siewu Obie rośliny pochodzą z jednego pola. Widać duże różnice rozwojowe między roślinami, które na pewno będą miały wpływ na poziom plonowania. Żyto Visello, siew , gleba klasy IV b okolice Wschowy, data wykonania zdjęcia Rysunek 20. Źródło: Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach. 34 Katalog odmian 2010

35 2. Głębokość siewu Żyto musi widzieć niebo! Zbyt głęboki siew - to jeden z najczęstszych błędów popełnianych w agrotechnice żyta (patrz zdjęcie poniżej). Nasiona powinny być umieszczone na głębokości 2 cm - nie głębiej. Tylko w przypadku gorszych warunków wilgotnościowych dopuszcza się siew na głębokość 3 cm. Głębsze siewy zawsze opóźniają wschody, osłabiają rośliny, ograniczają krzewienie, skracają czas wegetacji jesiennej. Konsekwencja tego błędu jest tylko jedna - obniżenie poziomu plonowania. Należy pamiętać również o tym, że żyto hybrydowe sieje się rzadko i dlatego wysiew nasion powinien być wykonany z największą precyzją. Błędy popełnione w trakcie siewu są nie do naprawienia - chyba, że ktoś chciałby dokonać przesiewu a ten zabieg jest bardzo kosztowny i raczej nieopłacalny. W trakcie wykonywana siewu należy cyklicznie sprawdzać zadaną głębokość pracy maszynie, pamiętając o tym, iż ilość nasion w skrzyni nasiennej w trakcie siewu cały czas maleje, co pośrednio może wpływać na zmianę głębokości pracy siewnika. Powyższa sytuacja uzależniona jest od typu posiadanego siewnika. Międzywężle korzeniowe Zdjęcie wykonane Termin siewu Wszystkie rośliny pochodzą z jednej lokalizacji. Roślina z lewej strony siana na głębokość 2 cm rośliny z prawej strony siew wykonany na głębokość 5 cm. Mała masa korzeniowa, osłabiony rozwój, wytworzone bardzo długie międzywęźle korzeniowe. 3. Chwasty w życie zwalczymy jesienią! Zabieg herbicydowy najkorzystniej wykonać jesienią w fazie BBCH 11/12 (chyba, że etykieta preparatu sugeruje inny termin lub kondycja roślin nie pozwala na wykonanie zabiegu). W przypadku wczesnych i rzadkich siewów żyta jest to nawet konieczne. Jesienna walka z chwastami jest zawsze łatwiejsza, skuteczniejsza i mniej szkodliwa dla rośliny uprawnej. Jest to również bardziej ekonomiczne rozwiązanie, niż przeniesienie całej strategii herbicydowej na wiosnę. Oczywiście zdarza się, że trzeba wiosną wykonać zabieg Katalog odmian