DIAGNOSTYKA IMMUNOHEMATOLOGICZNA KONFLIKTU SEROLOGICZNEGO MATCZYNO-PŁODOWEGO. Katarzyna Szczudło Dział Immunologii Transfuzjologicznej RCKiK Katowice

Transkrypt

1 DIAGNOSTYKA IMMUNOHEMATOLOGICZNA KONFLIKTU SEROLOGICZNEGO MATCZYNO-PŁODOWEGO Katarzyna Szczudło Dział Immunologii Transfuzjologicznej RCKiK Katowice

2 Badania immunohematologiczne u kobiet w ciąży grupa krwi ABO i RhD alloprzeciwciała odpornościowe Badania immunohematologiczne w diagnostyce konfliktu matczynopłodowego grupa krwi ABO i RhD alloprzeciwciała odpornościowe identyfikacja alloprzeciwciał miano alloprzeciwciał badania krwi ojca dziecka

3 WIARYGODNY WYNIK GRUPY KRWI wynik oparty na dwóch oznaczeniach wykonanych z dwóch próbek krwi pobranych od tego samego pacjenta w różnym czasie

4 PILNA TRANSFUZJA- gdy brak wiarygodnego wyniku grupy krwi Składniki krwi wydawane do czasu uzyskania wiarygodnego wyniku badania grupy krwi: KKCz grupy O, dziewczynkom i kobietom do okresu menopauzy O RhD-,K- FFP, CPAG grupy AB KKP rekonstytuowany O w osoczu AB lub roztworze wzbogacającym lub KKP grupy AB

5 Zalecenia PTG (2005 rok) do 10 Hbd: grupa krwi ABO i Rh przeciwciała odpornościowe Hbd: przeciwciała anty-rh Hbd: przeciwciała odpornościowe

6 Obwieszczenie MZ z dnia r. do 10 Hbd- wszystkie kobiety-grupa krwi ABO, RhD, alloprzeciwciała odpornościowe Hbd- kobiety RhD ujemnealloprzeciwciała odpornościowe Hbd- wszystkie kobietyalloprzeciwciała odpornościowe

7 Swoistość alloprzeciwciał a przebieg ChHPN UKŁAD GRUPOWY Rh Kell PRZECIWCIAŁA anty- D C E c e C W K k Kp a Kp b PRZEBIEG CHHP/N Średnio ciężki - ciężki Średnio ciężki - ciężki Średnio ciężki - ciężki Średnio ciężki - ciężki Łagodny - ciężki Łagodny średnio ciężki Łagodny - ciężki Łagodny średnio ciężki Łagodny Łagodny - ciężki

8 Swoistość alloprzeciwciał a przebieg ChHPN UKŁAD GRUPOWY PRZECIWCIAŁA anty- PRZEBIEG CHHP/N Duffy Fy a Średnio ciężki - ciężki Fy b Średnio ciężki - ciężki Kidd Jk a Średnio ciężki - ciężki Jk b Średnio ciężki - ciężki M Łagodny - ciężki MNS N Łagodny średnio ciężki S Łagodny - ciężki s Łagodny średnio ciężki Diego Di a Łagodny - ciężki Di b Łagodny - ciężki

9 Zlecenie na badanie immunohematologiczne informacja o wcześniejszych ciążach, ChHPN informacja o poronieniach informacja o transfuzjach informacja o podaniu Ig anty-rhd

10 Diagnostyka po wykryciu alloprzeciwciał identyfikacja alloprzeciwciał w PTA określenie miana alloprzeciwciał badanie fenotypu krwinek czerwonych ojca dziecka

11 wykryte alloprzeciwciała identyfikacja alloprzeciwciał alloprzeciwciała odpornościowe alloprzeciwciała naturalne reakcje nieswoiste miano alloprzeciwciał badanie ojca dziecka

12 Miano alloprzeciwciał kontrola miana alloprzeciwciał raz w miesiącu do 20 Hbd kontrola miana alloprzeciwciał co 3 tygodnie po 20 Hbd poszukiwanie dodatkowej swoistości miano graniczne dla anty-d

13 obecne alloprzeciwciała badanie fenotypu ojca nieinwazyjna diagnostyka prenatalna - + homozygota + heterozygota cffdna + - płód obciążony ryzykiem ChHPN brak znaczenia w aktualnej ciąży specjalistyczna diagnostyka i leczenie

14 Badania metodami biologii molekularnej cffdna wykrywanie genu RHD kodującego RhD płodu: w diagnostyce konfliktu RhD w kwalifikacji kobiety do śródciążowego podania immunoglobuliny anty-d wykrywanie alleli RHCE*c, RHCE*E kodujących antygeny c, E w konfliktach z układu Rh wykrywanie allelu KEL*1 kodującego antygen K w konflikcie z układu Kell

15 Badania metodami biologii molekularnej Zakład Immunologii Hematologicznej i Transfuzjologicznej Instytutu Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie materiał do badań pobierany jest do probówek z barierą żelową i EDTA, umożliwiających odseparowanie osocza od elementów morfotycznych, dzięki czemu cff-dna jest stabilniejsze i zabezpieczone przed dodatkowym uwalnianiem DNA matki z jej komórek podczas transportu/przechowywania

16 WYNIK BADANIA GRUPY KRWI grupa krwi ABO i RhD fenotyp przeciwciała odpornościowe zastosowana technika badania uwagi

17 UWAGI obecne alloprzeciwciała odpornościowe o swoistości anty- z układu bezwzględnie przetaczać KKCz bez antygenu dobierać krew bez antygenów: miano alloprzeciwciał anty- : w związku z istniejącym ryzykiem wystąpienia ChHPN należy monitorować poziom alloprzeciwciał u matki i stan kliniczny płodu ojciec dziecka: grupa krwi fenotyp prawdopodobny genotyp

18 WYNIK BADANIA KONSULTACYJNEGO fenotyp przeciwciała odpornościowe zastosowana technika badania uwagi

19 Zalecenia dotyczące stosowania immunoglobuliny anty-rhd w profilaktyce konfliktu matczynopłodowego w zakresie antygenu D z układu Rh obowiązujące od dnia r.

20 Immunoglobulinę anty-rhd podaje się kobietom RhD- do 72 godzin po porodzie i urodzeniu dziecka RhD+ w dawce: 150 µg poród fizjologiczny 300 µg poród patologiczny, np. cesarskie cięcie, poród mnogi, poród martwego płodu, zabieg Credego, ręczne wydobycie łożyska

21 Immunoglobulinę anty-rhd podaje się kobietom RhD- do 72 godzin po: poronieniu samoistnym lub przerwaniu ciąży inwazyjnej diagnostyce prenatalnej usunięciu ciąży pozamacicznej w przypadku zagrażającego poronienia lub porodu przedwczesnego, przebiegającego z krwawieniem z dróg rodnych powykonaniu obrotu zewnętrznego płodu 50 µg do 20 tygodnia ciąży 150 µg po 20 tygodniu ciąży

22 Badania kwalifikujące do podania Ig anty-rhd podczas ciąży i po poronieniu: - oznaczenie antygenu D - badanie przeglądowe alloprzeciwciał w PTA po porodzie: matka: - oznaczenie antygenu D - badanie przeglądowe alloprzeciwciał w PTA dziecko: - oznaczenie antygenu D

23 UWAGA informacja o zastosowanej profilaktyce powinna znajdować się w dokumentacji pacjentki powinna być przekazania do pracowni serologii w przypadku zlecania badań immunoematologicznych

24 Profilaktyka śródciążowa Hbd podanie immunoglobuliny anty-rhd w dawce 300 µg każdej kobiecie RhD-, u której nie wykryto alloprzeciwciał anty-d dotyczy każdej ciąży po urodzeniu dziecka RhD+ należy podać odpowiednią dawkę immunoglobuliny anty-rhd informacja o podaniu immunoglobuliny anty-rhd w ciąży i po porodzie powinna być odnotowana w dokumentacji medycznej pacjentki od r. refundowana zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia r.

25 UWAGA! przed podaniem immunoglobuliny anty-rhd w ramach profilaktyki śródciążowej należy wykonać badanie przeglądowe na obecność alloprzeciwciał odpornościowych

26 UWAGA do podania kolejnej dawki immunoglobuliny anty-rhd nie wykonuje się badania alloprzeciwciał w celu wykluczenia immunizacji innymi antygenami krwinek czerwonych, po podaniu immunoglobuliny anty-rhd w trakcie ciąży, badanie alloprzeciwciał wykonuje się w Pracowni Konsultacyjnej RCKiK

27 Alloimmunologiczna małopłytkowość płodu i noworodka częstość występowania 1/2000 porodów 10% płodów/noworodków umiera z powodu krwawienia do OUN w I ciąży antygeny HPA są dojrzałe ok. 18 Hbd HPA-1a,HPA-5b konflikt płytkowy wylewy wewnątrzczaszkowe uszkodzenie tkanki mózgowej i upośledzenie rozwoju normalizacja liczby płytek po 2-3 tygodniach leczenie

28 Badanie przecieku matczyno- płodowego (FMH) immunizacja antygenami czerwonokrwinkowymi, płytkowymi, granulocytarnymi, leukocytarnymi wielkość przecieku metody diagnostyki FMH zapotrzebowanie na badanie FMH

29 PRACOWNIA KONSULTACYJNA RCKiK KATOWICE

30 LITERATURA Badania immunohematologiczne i organizacja krwiolecznictwakompendium. Jadwiga Fabijańska- Mitek, Danuta Bochenek- Jantczak, Anna Grajewska, Krystyna Wieczorek, Fundacja Pro Pharmacia Futura, Warszawa 2017 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 października 2017 r. w sprawie leczenia krwią i jej składnikami w podmiotach leczniczych wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 9 czerwca 2017 r. w sprawie wymagań dobrej praktyki pobierania krwi i jej składników, badania, preparatyki, przechowywania i transportu dla jednostek organizacyjnych publicznej służby krwi Immunologia krwinek czerwonych. Niedokrwistości immunohemolityczne, pod redakcją Jadwigi Fabijańskiej- Mitek,OINpharma Sp. z o.o. Warszawa 2008 Konflikt matyczno-płodowy w zakresie antygenów płytek krwi;prof.dr hab.n.med.krystyna Maślanka, dr n.med. Małgorzata Uhrynowska, mgr Agnieszka Gierszon, krwi, prof.dr hab.n.med. Ewa Brojer; Techniki i Badania Laboratoryjne,5-6/2016

31 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ