RAPORT Z EWALUACJI CAŁOŚCIOWEJ

Transkrypt

1 Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI CAŁOŚCIOWEJ Szkoła Podstawowa w Buszkowie Buszkowo Kujawsko - Pomorski Kurator Oświaty Kuratorium Oświaty w Bydgoszczy

2 Przebieg ewaluacji: Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole (lub placówce) przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego z przedstawionych poniżej obszarów. Ewaluacja polega na zbieraniu i analizowaniu informacji: o efektach działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki (na podstawie danych informujących o wynikach pracy szkoły (lub placówki) odzwierciedlonych w umiejętnościach, zachowaniach, postawach, działaniach uczniów i w osiąganych przez nich rezultatach na różnego rodzaju testach, egzaminach), o procesach zachodzących w szkole lub placówce (na podstawie danych, które informują o procesach i działaniach zachodzących i podejmowanych w szkole (lub placówce), a decydujących o sposobie funkcjonowania, charakterze szkoły (lub placówki) i przede wszystkim prowadzących do pożądanych efektów), o funkcjonowaniu szkoły lub placówki w środowisku lokalnym, w szczególności w zakresie współpracy z rodzicami uczniów (na podstawie danych informujących o sposobie współpracy ze środowiskiem i funkcjonowaniu w środowisku oraz wykorzystaniu tych zasobów w procesie nauczania i uczenia się), o zarządzaniu szkołą lub placówką (na podstawie danych informujących o sposobach zarządzania decydujących o jakości działań podejmowanych w szkole lub placówce). Ewaluacja ma na celu zebranie informacji i ustalenie poziomu spełniania przez szkołę lub placówkę wymagań zawartych w załączniku do Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego. Szkoła lub placówka może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę lub placówkę. 2 / 55

3 Opis metodologii: Badanie zostało zrealizowane w dniach przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszli Violetta Tyborowska, Monika Laskowska. W trakcie ewaluacji w placówce zbierano informacje pochodzące z wielu źródeł - dyrektora, uczących w szkole nauczycieli, innych pracowników, uczniów, rodziców, partnerów szkoły i przedstawicieli samorządu lokalnego. Do gromadzenia danych wykorzystano metody ilościowe (ankiety w wersji elektronicznej i papierowej), jakościowe (wywiady indywidualne, grupowe, obserwację i analizę źródeł zastanych). Zestawienie metod, technik doboru próby i liczby osób, które wzięły udział w badaniach znajduje się w tabeli poniżej. Wywiady grupowe zostały przeprowadzone po realizacji i analizie ankiet, pełniąc wobec nich funkcję wyjaśniającą. Kategoria badanych/źródła danych Dyrektor szkoły Nauczyciele Pracownicy niepedagogiczni Uczniowie Rodzice Partnerzy szkoły, przedstawiciele samorządu lokalnego Obserwacja lekcji Obserwacja szkoły Analiza dokumentów Metoda/technika Sposób doboru próby Wielkość próby Indywidualny wywiad pogłębiony Ankieta elektroniczna (CAWI) "Szkoła, w której pracuję" Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Ankieta elektroniczna (CAWI) "Moja szkoła" Ankieta elektroniczna (CAWI) "Mój dzień" Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) nd nd Badanie na próbie pełnej 16 Nauczyciele zróżnicowani pod względem stażu, nauczanego przedmiotu i pracy w zespołach zadaniowych oraz pedagog szkolny Pracownicy inni niż nauczyciele Badanie na próbie pełnej uczniów klas rok niższych od najstarszych Badanie na próbie pełnej uczniów najstarszych klas Przedstawiciele trzech ostatnich roczników, dobrani losowo Przedstawiciele rady rodziców i rad klasowych, reprezentujący różne roczniki Ankieta audytoryjna (PAPI) Badanie na próbie pełnej rodziców uczniów klas rok niższych od najstarszych Wywiad grupowy zogniskowany (FGI) Przedstawiciele samorządu lokalnego i instytucji wskazanych przez dyrektora jako partnerzy Klasy trzecie i czwarte (szkoły podstawowe) Na zewnątrz, przed i po lekcjach, podczas przerw, podczas zajęć pozalekcyjnych nd nd 3 / 55

4 Informacja o placówce Nazwa placówki Szkoła Podstawowa w Buszkowie Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Szkoła podstawowa Koronowo Buszkowo Numer 53 Kod pocztowy Urząd pocztowy Telefon Koronowo sp_buszkowo@w Fax Www Regon Publiczność Kategoria uczniów Charakter publiczna Dzieci lub młodzież brak specyfiki Uczniowie, wychow., słuchacze 132 Oddziały 8 Nauczyciele pełnozatrudnieni 11 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 8 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 2 Średnia liczba uczących się w oddziale 16.5 Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy 12 KUJAWSKO-POMORSKIE bydgoski Koronowo gmina miejsko-wiejska Liczba mieszkańców Wysokość wydatków na oświatę Stopa bezrobocia 4 / 55

5 Wprowadzenie: obraz placówki Raport, do którego analizowania Państwa zachęcamy, dotyczy wyników ewaluacji zewnętrznej całościowej dotyczącej efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej, procesów zachodzących w szkole, funkcjonowania szkoły w środowisku lokalnym oraz zarządzania nią. Badania przeprowadzono w okresie od 15 do 23 marca 2012r., a w prezentowanym materiale znajdą Państwo najważniejsze informacje o szkole i jej pracy. Szkoła Podstawowa w Buszkowie jest placówką samodzielną, w której w roku szkolnym , funkcjonuje 8 oddziałów, w których uczy się 132 uczniów. Jest to wiejska szkoła w powiecie bydgoskim, którą wyróżnia to, że jest postrzegana w środowisku lokalnym, jako szkoła ciepła i bezpieczna, skutecznie ucząca i wychowująca uczniów. Szkoła w Buszkowie jest silnie związana ze środowiskiem lokalnym, jego historią, tradycją i kulturą. Słynie ona także z bardzo przyjaznej wszystkim uczniom i pracownikom atmosfery. Niedaleko Koronowa, przy drodze krajowej nr 25 położona jest niezwykle malownicza miejscowość będąca polską stolicą truskawek - Buszkowo, w której od 1951 roku istnieje szkoła podstawowa. Historia szkoły sięga 1872 roku, kiedy to pojawiła się pierwsza wzmianka o szkole, zapisana w kronice w języku niemieckim. Wówczas w szkole uczyły się dzieci narodowości niemieckiej. Szkoła Podstawowa w Buszkowie, to szkoła z tradycjami, zadbana, dobrze wyposażona, z rodzinną atmosferą, przyjazna uczniom i rodzicom, ceniona w środowisku. W szkole pracują wysoko wykwalifikowani nauczyciele, zapewniający solidne podstawy kształcenia oraz zaangażowani pracownicy administracji i obsługi. Wszyscy pracownicy sumiennie wykonują swoje obowiązki oraz troszczą się o dobro i bezpieczeństwo uczęszczających do szkoły dzieci. Większość dzieci wywodzi się z rodzin robotniczych. Często są to rodziny wielodzietne. Z uwagi na miejsce zamieszkania (tereny po byłych Państwowych Gospodarstwach Rolnych) w wielu przypadkach rodzice pozostają bez pracy; wykonują pracę sezonową lub dorywczą, stąd sytuacja materialna tych rodzin jest bardzo trudna. Środowisko naszych uczniów jest bardzo zróżnicowane pod względem intelektualnym. Niewielu rodziców posiada wykształcenie wyższe lub średnie. Na ogół jest to poziom szkoły podstawowej, co najwyżej zawodowej. Coraz częściej jest w domu komputer z dostępem do Internetu, ale niestety, nie zawsze narzędzie to jest wykorzystywane do celów edukacyjnych. Szkoła rozpoznaje potrzeby i możliwości uczniów, uwzględniając je przy organizacji procesu kształcenia; ściśle współpracuje z Powiatową Poradnią Psychologiczno Pedagogiczną w Koronowie oraz pedagogiem szkolnym i logopedą; nauczyciele realizują zalecenia i respektują orzeczenia oraz opinie poradni. W oddziale przedszkolnym systematycznie prowadzone są obserwacje pedagogiczne i badania przesiewowe pod kątem oceny dojrzałości szkolnej sześciolatka. Nauczyciele prowadzą zajęcia: wyrównawcze, korekcyjno kompensacyjne, logopedyczne, rewalidacyjne; wspomagają rozwój uczniów w ramach zajęć w szkolnej bibliotece i świetlicy oraz prowadzą koła zgodne z zainteresowaniami uczniów (recytatorskie, muzyczne, aktorskie, plastyczne, matematyczne, przyrodnicze itp.). Programy nauczania są tak wybrane i skonstruowane, aby zapewnić każdemu uczniowi osiąganie systematycznych postępów. W szkole nauczanie powiązane jest z wychowaniem i kształceniem umiejętności posługiwania się technologią informatyczną; stworzono warunki do zachowania jednolitego postępowania wychowawczego oraz określono wzorce zachowań i oczekiwane efekty. Dzięki pełnej informacji i dobrej współpracy z rodzicami w zakresie tworzenia planów i programów oraz ich realizacji w szkole, zwiększa się świadomość roli rodzica w procesie edukacyjnym i wychowawczym własnego dziecka oraz poczucie odpowiedzialności za efekty kształcenia i wychowywania samego ucznia. Szkoła zaprasza do szczegółowego zapoznania się ze swoją działalnością na stronie internetowej - Szkoła Podstawowa w Buszkowie, jest placówką godną zainteresowania, zachęcamy do lektury pełnego materiału, który został zebrany podczas badań ewaluacyjnych. 5 / 55

6 Wyniki ewaluacji: Obszar: Efekty Wymaganie: Analizuje się wyniki sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe Komentarz: W Szkole Podstawowej w Buszkowie przeprowadzane są jakościowe i ilościowe analizy wyników sprawdzianu zewnętrznego, a wdrażane wnioski mają na celu poprawę jakości pracy szkoły i wzrost efektów kształcenia. Zostało to potwierdzone w wyniku analizy informacji zebranych podczas wywiadu z dyrektorem, nauczycielami, partnerami i samorządem oraz ankiet wypełnianych przez nauczycieli i dyrektora, a także analizy szkolnej dokumentacji. W Szkole Podstawowej w Buszkowie od wielu lat funkcjonuje i jest doskonalony system przygotowania uczniów do zewnętrznego sprawdzianu. Pierwszym etapem jest przeprowadzenie analizy wyników sprawdzianów. Analiza wyników sprawdzianów zewnętrznych dokonywana jest dwutorowo: ilościowo i jakościowo. Analiza ilościowa w szkole polega na: porównaniu wyników ze średnimi w kraju, województwie, powiecie i gminie; analizie osiągnięć w poszczególnych standardach dla każdego ucznia i klasy; badaniu stopnia łatwości poszczególnych zadań i całego testu oraz stopnia spełnienia standardów w odniesieniu do włożonej pracy i sposobu przygotowania uczniów do sprawdzianu; określa się wynik środkowy, bada się rozpiętość wyników, rozkład wyników oraz liczbę wyników uczniowskich i klasy w skali staninowej, porównuje się i analizuje wyniki sprawdzianów próbnych, prowadzonych wg ustalonego na dany rok harmonogramu badań i diagnoz szkolnych oraz we współpracy z wydawnictwami i instytucjami (CKE, WSiP, Operon, IBK) Natomiast analizy jakościowe przebiegają w następujący sposób: dokonuje się analizy osiągnięć z uwzględnieniem uwarunkowań środowiskowych i możliwości ucznia; wychowawca przedstawia wyniki Radzie Pedagogicznej i Klasowym Zespołom Nauczycielskim; wychowawca klasy szóstej i dyrektor szkoły opracowują informację zbiorczą dotyczącą wyników uczniów każdego rocznika kończącego szkołę oraz pełną analizę uwarunkowań indywidualnych i efektów osiągniętych przez ucznia i zespół klasowy (zarówno w poszczególnych zadaniach, jak i standardach, określa się jakie umiejętności opanowane są dobrze, a jakie wymagają doskonalenia), jak również działań podjętych przez Radę Pedagogiczną w celu właściwego i pełnego przygotowania uczniów do sprawdzianu (określa się ewentualne zmiany w sposobie kształcenia); omawianie wyników i osiągnięć edukacyjnych dziecka z rodzicami. W szkole prowadzi się analizy osiągnięcia dojrzałości szkolnej, badań osiągnięć po klasie pierwszej, drugiej i po I etapie edukacyjnym (prowadzone przez CKE). W szkole prowadzona jest różnorodna dokumentacja potwierdzająca omawiane analizy: protokolarz, Księga uchwał, pisma informujące o wynikach sprawdzianu wraz z analizą przekazywane do organu prowadzącego, dokumentacja badań podłużnych (od przyjęcia dziecka do szkoły do analizy jego osiągnięć po sprawdzianie w klasie szóstej), informacje na stronie www. W wyniku analiz ilościowych przygotowywane są zestawienia tabelaryczne i wykresy dla każdego ucznia i zespołu klasowego, gromadząc wyniki z każdego przeprowadzonego testu w obrębie I i II etapu edukacyjnego. Wyniki analiz jakościowych są na bieżąco (w procesie edukacyjnym) omawiane z dziećmi i ich rodzicami. Otrzymują oni pisemną informację o wynikach, osiągnięciach i kierunkach dalszej pracy. Wychowawca przedstawia wyniki na posiedzeniach Rady Pedagogicznej, spotkaniach Klasowych Zespołów Nauczycielskich. Wyniki sprawdzianu są corocznie przedstawiane na zebraniu ogólnym rodziców. Omawiane są osiągnięcia oraz zauważone trudności, rekomendowane są także sposoby i kierunki pracy z dzieckiem. Dyrektor szkoły podkreśliła, że omówione wyżej analizy służą podniesieniu wyników nauczania, zdiagnozowaniu słabych i mocnych stron ucznia, wnioskom do dalszej pracy dzieci, rodziców, nauczycieli, ewaluacji pracy nauczycieli, doskonaleniu oferty zajęć pozalekcyjnych (rozwijających uzdolnienia, wspomagających procesy dydaktyczne, wyrównujących braki w wiadomościach i umiejętnościach), ewaluacji Przedmiotowych Systemów 6 / 55

7 Oceniania (PSO) oraz Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania (WSO), monitorowaniu osiągnięć edukacyjnych poszczególnych uczniów i zespołów klasowych, lepszemu przygotowaniu uczniów do III etapu kształcenia, poprawie jakości pracy szkoły. Na podstawie analiz, ustalanych rekomendacji i refleksji nauczycieli oraz współorganizatorów badań wprowadzane są w szkole modyfikacje działań edukacyjnych. Przyjęte do realizacji działania są systematycznie wdrażane przez nauczycieli i monitorowane przez dyrektora w ramach sprawowanego nadzoru pedagogicznego oraz poddawane ewaluacji wewnętrznej podczas podsumowujących rad pedagogicznych. Nauczyciele podkreślili również, że znajomość wyników przeprowadzonych analiz pozwala im na zaplanowanie lepszej i efektywniejszej pracy z uczniami, szczególnie w tym zakresie, który wypadł słabo, zmianę metod i form pracy, dostosowanie planów pracy i harmonogramów działań. Dyrektor wymieniając wnioski z prowadzonych analiz podał następujące przykłady: nadal, na wszystkich przedmiotach, rozwijać umiejętności pisania, korzystania z informacji oraz wykorzystania wiedzy w praktyce (np. pracować w oparciu o sytuacje związane z życiem codziennym, wykorzystując dostępny w szkole sprzęt tablice interaktywne z możliwością eksponowania różnorodnych informacji oraz ich wykorzystania w sytuacjach praktycznych, wykonywać z uczniami ćwiczenia polegające na redagowaniu krótkich i dłuższych wypowiedzi pisemnych na różne tematy); stosować ocenianie kryterialne i holistyczne; poszerzyć zakres metod i form aktywizujących ucznia, stosowanych na zajęciach; urozmaicać stosowane metody i środki tak, by prowadzone zajęcia pobudzały aktywny udział uczniów, ich ciekawość poznawczą oraz chęć realizacji własnych inicjatyw; konsekwentnie stosować i doskonalić przedmiotowe systemy oceniania tak, by stały się dobrym narzędziem do prowadzenia diagnoz przedmiotowych i planowania procesu dydaktycznego oraz stanowiły dla uczniów i ich rodziców źródło informacji o procesie i efektach nabywania przez dziecko wiadomości i umiejętności; wykorzystywać wyniki diagnoz pedagogicznych i specjalistycznych do planowania pracy na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych w celu zaspokojenia specjalnych i specyficznych potrzeb edukacyjnych uczniów oraz osiągnięcia sukcesu przez każde dziecko; nadal wspierać i włączać rodziców w proces edukacyjny ich dzieci, a uczniów wdrażać do samooceny i brania odpowiedzialności za własne kształcenie oraz rozwijania zainteresowań i talentów; w dalszym ciągu mobilizować uczniów do systematycznej pracy na zajęciach oraz w domu; wspierać rozwój dziecka oraz podnosić jego motywację do nauki poprzez częste przekazywanie uczniom i jego rodzicom pozytywnych uwag i spostrzeżeń. Nauczyciele i dyrektor stwierdzili, że starają się wdrażać wnioski z analiz w następujący sposób: organizują zajęcia dodatkowe (KN art. 42) dostosowane do potrzeb uczniów oraz pomoc koleżeńską, kładą nacisk na wykonywanie większej ilości zadań ze standardów słabiej opanowanych, starają się podnosić motywację do nauki, współpracują z innymi nauczycielami w ramach Klasowych Zespołów Nauczycielskich (KZN), starają się zwiększyć zaangażowanie rodziców w proces edukacyjny dzieci, informują uczniów i rodziców o poczynionych przez dzieci postępach, notują pozytywne spostrzeżenia, uwzględniają w PSO kryterialne ocenianie, treści sprawiające uczniom trudności uwzględniają w przydzielanych zadaniach domowych, pracach dodatkowych, zajęciach uczniowskich, gazetkach uczniowskich, konsekwentnie stosują kryteria oceniania zachowania tak, aby mobilizowały uczniów do nauki i prezentowania właściwych postaw, wdrażają do systematycznego wykonywania prac domowych, uczą pracy w zespole i poprawnego komunikowania się w języku ojczystym, starają się przekazać wiedzę dotyczącą umiejętności uczenia się, korzystania z informacji, oswajają dzieci z nowoczesnymi technologiami, poszerzają zakres metod aktywizujących ucznia, zwłaszcza z zakresu ćwiczeń słuchowych, stymulujących rozwój słuchu fonemowego, doskonalących pamięć słuchową, umiejętność analizy i syntezy słuchowej, stosują większą liczbę ćwiczeń doskonalących kompetencje językowe w zakresie rozwijania mowy opowieściowej (np. redagowanie zdań do historyjki obrazkowej, redagowanie krótkich wypowiedzi pisemnych), stosowanie różnorodnych metod, form i środków dydaktycznych, rezygnacja lub ograniczenie korzystania z zeszytów ćwiczeń, wyrabianie nawyku zapisywania całego toku rozumowania przy rozwiązywaniu zadań matematycznych, ewaluacja PSO i WSO, uwzględnienie w PSO kryterialnego oceniania, ścisła współpraca z rodzicami i Powiatową Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Koronowie (PPP-P), zachęcanie uczniów do udziału w konkursach przedmiotowych i tematycznych, uczestnictwo uczniów w wielu programach i projektach edukacyjnych, np.: Młodzież przyszłością powiatu bydgoskiego, Podnoszenie efektywności kształcenia uczniów szkół podstawowych województwa kujawsko pomorskiego, Projekt systemowy w zakresie indywidualizacji nauczania w klasach I-III szkoły podstawowej, Wespół w Zespół z Matematyką bez Granic (Uniwersytet Zielonogórski). Partnerzy i samorząd podkreślili, że wyniki egzaminów zewnętrznych są zróżnicowane, ale zadowalające. Reasumując, można stwierdzić, że kryterium zostało spełnione przez szkołę w wysokim stopniu. 7 / 55

8 Poziom spełniania wymagania: B Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności Komentarz: W Szkole Podstawowej w Buszkowie prowadzone analizy osiągnięć szkolnych, które uwzględniają możliwości rozwojowe uczniów. Z analizy osiągnięć uczących się formułowane są wnioski, które przyczyniają się do wzrostu efektów kształcenia. Dzięki temu uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności zgodne z podstawą programową, a nauczyciele dostrzegają możliwości uzyskania lepszych wyników przez uczniów. Dla potwierdzenia tezy przeprowadzono ankietowanie dyrektora, nauczycieli, rodziców, wywiad z partnerami i samorządem, dyrektorem, nauczycielami, uczniami oraz dokonano analizy dokumentacji szkolnej. Warto zauważyć, że partnerzy szkoły podkreślili, że uczniowie Szkoły Podstawowej w Buszkowie są przygotowani do życia i wyposażeni w szereg ważnych umiejętności. Absolwentów cechuje: pracowitość, systematyczność, wrażliwość muzyczna i artystyczna (w tym teatralna), wrażliwość na to, co nas otacza. Przejawiają zainteresowania informatyczne i językowe oraz łatwość do prezentowania swoich umiejętności, występowania publicznego, właściwego zachowania się w innym środowisku (nowym otoczeniu), asymilacji, zawierania nowych znajomości. Ukształtowane zostają tez takie cechy jak: wysoka kultura osobista, zdyscyplinowanie, asertywność, odpowiedzialność, praca dla środowiska, gotowość do niesienia pomocy innym. Na podstawie analizy dokumentacji ustalono, że odsetek niepromowanych uczniów w ostatnich dwóch latach był niewielki: rok szkolny 2009/ wszyscy promowani, rok szkolny 2010/2011-2,6% (troje uczniów), co wskazuje na słuszność tezy, że uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności zgodne z podstawą programową. Zdaniem nauczycieli uczniowie opanowali w poprzednim roku szkolnym wiadomości i umiejętności opisane w podstawie programowej na poziomie 7 (11 nauczycieli) w ośmiostopniowej skali. Nauczyciele stwierdzili, że dążąc do uzyskania informacji czy uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności, analizują ich osiągnięcia (wszystkich uczniów 94.12% nauczycieli, w większości przypadków 5.88% nauczycieli). Nauczyciele wymienili przykłady prowadzonych analiz: próbnych sprawdzianów i testów, prac pisemnych (prace klasowe, sprawdziany kompetencji, testy, diagnoza przedmiotowa śródroczna i roczna), porównanie wyników osiągnięć poszczególnych klas, systematyczny wgląd w dzienniki lekcyjne, analizowanie opinii oraz orzeczeń Powiatowej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej (PPP-P), systematyczne sprawdzanie zadań domowych i ćwiczeń określających wiadomości i umiejętności, omawianie mocnych i słabych stron ucznia z uwzględnieniem konsultacji z rodzicami, innymi nauczycielami, pedagogiem szkolnym oraz w razie potrzeby PPP-P, identyfikowanie przyczyn i zakresu trudności i wskazań do ich niwelowania, identyfikowanie obszarów i umiejętności opanowanych oraz zakresu zadań do dalszej pracy z uczniem i zespołem, przedstawienie osiągnięć i omówienie trudności na zebraniu ogólnym rodziców, prowadzenie kontrolnych badań mowy, porównywanie ich z badaniami przeprowadzonymi wcześniej. Dyrektor opisując, w jaki sposób analizuje się osiągnięcia uczniów uszczegółowił wypowiedź nauczycieli i stwierdził, że w szkole prowadzone są obserwacje dzieci w oddziale przedszkolnym, w czasie ich stałych zajęć oraz uroczystości przygotowywanych z różnych okazji (Wigilia, Dni Babci i Dziadka, Dzień Matki, przedstawienie teatralne przygotowywane na zakończenie edukacji przedszkolnej przez dzieci i ich rodziców). W trakcie I etapu edukacyjnego kontynuuje się badania prowadząc diagnozy poszczególnych umiejętności (czytania, kompetencji matematycznych, itp.) oraz wytworów i aktywności dzieci. Wyniki obserwacji notowane są w kartach obserwacji każdego dziecka. Corocznie przeprowadzane są we współpracy z PPP-P w Koronowie przesiewowe badania psychologiczno pedagogiczne. Kolejnym argumentem potwierdzającym to, że uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności jest ich liczny i chętny udział w konkursach szkolnych i międzyszkolnych; zaangażowanie w przygotowywanie uroczystości klasowych oraz przedstawień teatralnych dla całej społeczności szkolnej i środowiska z różnych okazji i świąt oraz na zakończenie I etapu kształcenia; chętne uczestnictwo w zajęciach dydaktyczno wyrównawczych, korekcyjno kompensacyjnych, logopedycznych, kołach zainteresowań. 8 / 55

9 Mając na uwadze sukces ucznia i realizację podstawy programowej szkoła organizuje również badania osiągnięć dzieci po klasie pierwszej, drugiej i trzeciej, uczestniczy w badaniu pod nazwą OBUT (organizowanym przez Centralną Komisję Egzaminacyjną) od pierwszej jego edycji. Dokumentacja z prowadzonych badań jest gromadzona i udostępniana rodzicom oraz wychowawcy i nauczycielom kontynuującym pracę z danym zespołem uczniowskim. W trakcie II etapu edukacyjnego oprócz bieżącego i sumującego oceniania kontynuowane są obserwacje pedagogiczne i badania psychologiczno pedagogiczne w poradni oraz diagnozy przedmiotowe i tzw. próbne sprawdziany przygotowywane m. in. przez wydawnictwa WSiP, Operon oraz Instytut Badań Kompetencji w Wałbrzychu. Pozwalają one ocenić stopień przygotowania ucznia do zewnętrznego sprawdzianu, a przede wszystkim stopień opanowania wiadomości i umiejętności określonych w podstawie programowej i standardach egzaminacyjnych, a także dają wskazówki do dalszej pracy dla każdego ucznia. W celu sprawdzenia poziomu opanowania podstawy programowej uczniowie uczestniczą również w wielu konkursach przedmiotowych, artystycznych i sportowych zarówno na szczeblu szkolnym, jak i międzyszkolnym oraz międzynarodowym (Kangur matematyczny, Matematyka bez Granic). W celu wyznaczenia kolejnych działań, na posiedzeniach Klasowych Zespołów Nauczycielskich (KZN) analizuje się osiągnięcia każdego ucznia i zespołu klasowego korzystając ze zgromadzonej w trakcie procesu edukacyjnego i badań wiedzy oraz dokumentów. Na podstawie analiz formułowane są wnioski i podejmowane działania dostosowane do potrzeb uczniów. W działania te włączani są rodzice. Rada Pedagogiczna otrzymuje informacje na plenarnych posiedzeniach klasyfikacyjnych i analitycznych, gdzie wspólnie opracowywane są wnioski i kierunki dalszych działań w celu zapewnienia każdemu uczniowi sukcesu edukacyjnego. Fakt, że w szkole analizuje się osiągnięcia uczniów potwierdzono również podczas analizy dokumentacji. Ustalono, że analiza osiągnięć uczniów prowadzona jest systematycznie i uwzględnia możliwości rozwojowe uczniów. Poza opisanymi wyżej analizami poszczególnych uczniów i klas w SP w Buszkowie dokonywana jest także analiza pracy szkoły (w zakresie dydaktyki, wychowania i opieki) prowadzone są Księgi osiągnięć uczniów (szkolnych i pozaszkolnych ). Dyrektor szkoły oraz nauczyciele stwierdzili, że podejmowane przez szkołę działania zawsze uwzględniają możliwości rozwojowe uczniów. Służą temu przede wszystkim analizy opinii i orzeczeń PPP, prowadzone diagnozy i obserwacje pedagogiczne oraz badania i diagnozy edukacyjne, sprawdziany wiadomości i umiejętności. Nauczyciele konsultują swoje obserwacje i wnioski z rodzicami dziecka oraz ze specjalistami zatrudnionymi w szkole, proszą rodziców o wykonanie dodatkowych badań lub konsultacji w poradniach i zapoznanie nauczycieli z ich wynikami, kształcą się w zakresie specjalnych i specyficznych potrzeb uczniów (zdobywają wiedzę do rozpoznawania i zaspakajania tych potrzeb, np.: oligofrenopedagogika, socjoterapia, praca z programem Spójrz Inaczej, liczne warsztaty metodyczne i doskonalące, samokształcenie bardzo dobrze wyposażona biblioteka szkolna, publikacje: Rady Pedagogiczne, Terapia Pedagogiczna., w szkole pracuje Lider zmian - udziela porad i konsultacji w zakresie rozpoznawania i zaspakajania specjalnych i specyficznych potrzeb edukacyjnych uczniów). W szkole, podczas spotkań KZN poświęconych omówieniu trudności dydaktycznych poszczególnych uczniów i ich przyczyn oraz sposobów udzielania pomocy, ustalane są przyczyny, zakres trudności i wskazania do ich niwelowania. Nauczyciele wspólnie poszukują możliwości pomocy dziecku w szkole i udzielenia wparcia rodzicom. Dostrzegane, doceniane i nagradzane są postępy uczniów mających opinie o dostosowaniu wymagań do swoich możliwości (dostosowania PSO, stosowanie indywidualizacji w procesie dydaktycznym i wychowawczym, dobór sposobów motywowania odpowiednio do potrzeb poszczególnych uczniów, nagradzanie postępów uczniów w różnorodny sposób motywatorem, oceną, pochwałą, dyplomem, nagrodą). Wszystkie prowadzone analizy wskazują nauczycielom, jakie są możliwości rozwojowe uczniów, których uczniów należy otoczyć opieką w ramach zajęć wspierających rozwój ucznia, którym zaproponować zajęcia rozwijające ich uzdolnienia, wobec których stosować indywidualizację procesu dydaktycznego, a którym zaproponować zajęcia dodatkowe, jakie stosować metody i formy pracy. Warto również zauważyć, że na sukces uczniów ma również wpływ ich obowiązkowość i zaangażowanie własne. Nauczyciele uważają, że uczniowie w większości są zdyscyplinowani (13 osób na poziomie 7 w ośmiostopniowej skali), są zaangażowani i aktywni (12 osób na poziomie 7 w ośmiostopniowej skali) oraz uzyskują lepsze wyniki (10 osób na poziomie 7 w ośmiostopniowej skali). Nieco słabiej ocenili dążenie uczniów do uzyskiwania lepszych wyników (4 w ośmiostopniowej skali), a także ich chęć do nauki (6 w ośmiostopniowej skali). Ważnym argumentem jest również sposób okazywania wiary nauczycieli w sukces ucznia. Rodzice stwierdzili, 9 / 55

10 że ich zdaniem nauczyciele w tej szkole wierzą w możliwości uczniów (90%). Wskazali także, że nauczyciele okazują swoją wiarę w uczniów w różny sposób: pokazując drogi rozwoju, nakierowując pod względem zdolności, np. muzycznych, plastycznych, historycznych, udzielają pochwał, współpracują z rodzicami pokazując w czym dziecku pomóc, rozmawiają z dziećmi, wprowadzają kontrakty mające na celu zmotywowanie dzieci do cięższej pracy, do rozwoju. Uczniowie uzupełnili wypowiedź rodziców o stwierdzenie, że nauczyciele okazują swoją wiarę poprzez: pomoc w odrabianiu lekcji, organizowanie zajęć pozalekcyjnych i zajęć przed lekcjami, zachęcanie słoneczkami, naklejkami, stawianie plusów za aktywność na lekcji oraz piątek, robią niespodzianki, umożliwiają wykonanie prezentacji multimedialnych, przygotowują do konkursów, przygotowują dodatkowe zadania. Podczas ewaluacji dokonano również analizy wyników sprawdzianów zewnętrznych i stwierdzono, że szkoła stara się podejmować efektywne działania na rzecz podnoszenia jakości kształcenia. Należy jednak zauważyć, że w roku 2009 dzieci osiągnęły stanin niski (trzeci w dziewięciostopniowej skali staninowej), a w dwóch kolejnych latach - stanin średni (piąty w dziewięciostopniowej skali staninowej). Niezbyt wysokie wyniki uczniów osiągane na sprawdzianie zewnętrznym (stanin średni) szkoła uzasadnia: niskim statusem społeczno-ekonomicznym wielu rodzin (co przejawia się ubogim słownictwem, schematyzmem myślenia i sposobem myślenia, biedą, bezrobociem, brakiem dostępu do dóbr kultury), trudnościami indywidualnymi uczniów przy niewystarczającym wsparciu działań szkoły ze strony rodziny. Mimo niezbyt wysokich wyników sprawdzianu w Szkole Podstawowej w Buszkowie, na przestrzeni ostatnich trzech lat, zauważalny jest (nieznaczny) wzrost efektów kształcenia: wzrost wyników sprawdzianu zewnętrznego (brak drugoroczności, znaczące sukcesy uczniów w konkursach przedmiotowych i tematycznych, artystycznych i sportowych (sukcesy uczniów w roku szkolnym 2009/2010: 11 konkursów szkolnych, stypendium dyrektora szkoły: za wyniki w nauce 12, za osiągnięcia sportowe 3, 32 świadectwa z wyróżnieniem, 5 dużych form teatralnych przedstawień, przygotowanych przez dzieci i uczniów wraz z nauczycielem i rodzicami, organizacja 2 gminnych turniejów sportowych w tenisie stołowym oraz Międzyszkolnego Festiwalu Piosenki IV edycja, udział we wszystkich zawodach, konkursach i przeglądach, organizowanych na terenie Gminy Koronowo dla uczniów szkół podstawowych, m.in: Gminny Konkurs Historyczny pn. Bitwa pod Koronowem I miejsce, Gminny Konkurs Ekologiczny pn. Już od dziś ja sam to zmienię i zadbam o swoje otoczenie III miejsce dzieci z oddziału przedszkolnego, Gminny Konkurs Recytatorski Poezji i Prozy Ks. J. Twardowskiego w kat. kl. VI, II miejsce, w kat. kl. V, III miejsce, w kat. kl. IV, I miejsce, Konkurs Matematyczny pn. Matematyczne Potyczki 2 III miejsca w kat. kl. V i VI, Gminne Zawody Sportowe Biegi Przełajowe III miejsce, Gminny Indywidualny Turniej Tenisa Stołowego i Gminny Drużynowy Turniej Tenisa stołowego w Buszkowie w kat. chłopców I miejsce i udział w zawodach powiatowych, w kat. dziewcząt III miejsce, Gminny Turniej Piłkarskie Piątki II miejsce, Turniej o Puchar Burmistrza Koronowa III miejsce, Festiwal Szuwarowe Szanty I miejsce Grand Prix Festiwalu, IV Międzyszkolny Festiwal Piosenki w Buszkowie I miejsce i wyróżnienie, Międzynarodowy konkurs matematyczny Kangur i Kangurek - 1 nagroda za bardzo dobry wynik, 2 nagrody za udział. Sukcesy uczniów w roku szkolnym 2010/2011: rejonowy konkurs recytatorski Strofka wyróżnienie, powiatowe zawody sportowe, biegi przełajowe I miejsce, wojewódzkie zawody sportowe, biegi przełajowe 8 miejsce, ogólnopolski konkurs KLIO 2011, Starożytność 21 miejsce, międzynarodowy konkurs matematyczny Kangur 1 wyróżnienie, organizacja wielu (11) wewnętrznych, szkolnych konkursów oraz dużych form teatralnych (5 przedstawień legendy i baśnie), organizacja zawodów międzyszkolnych dla uczniów szkół podstawowych (2 sportowe i 1 wokalny). Sukcesy uczniów w roku szkolnym 2011/2012: odbyło się już 8 konkursów szkolnych o różnej tematyce oraz 12 pozaszkolnych, udział 3 uczniów w konkursach przedmiotowych z języka polskiego, matematyki i przyrody na etapie rejonowym (po 1 uczniu z każdego przedmiotu), - V miejsce w Piłkarskich Piątkach, - IV miejsce w III Międzyszkolnym Drużynowym turnieju Tenisa Stołowego, - V miejsce w Mikołajkowym Turnieju Piłki Nożnej oraz liczny udział dzieci w Międzynarodowym Konkursie Matematycznym Kangur i Matematyka bez Granic ). Reasumując, można stwierdzić, że kryterium zostało spełnione przez szkołę w wysokim stopniu. Poziom spełniania wymagania: B 10 / 55

11 Wymaganie: Uczniowie są aktywni Komentarz: Uczniowie Szkoły Podstawowej w Buszkowie są zaangażowani w zajęcia organizowane przez szkołę, podejmują inicjatywy dotyczące ich własnego rozwoju i rozwoju szkoły, które szkoła stara się realizować. W celu uzyskania materiałów dla potwierdzenia tej tezy przeprowadzono ankiety dla nauczycieli, rodziców oraz uczniów klas V i VI szkoły podstawowej, wywiad grupowy z nauczycielami, dyrektorem, uczniami, rodzicami, partnerami i samorządem oraz dokonano obserwacji zajęć prowadzonych przez nauczycieli i obserwacji szkoły. Nauczyciele stwierdzili, że uczniowie podczas lekcji i zajęć pozalekcyjnych są aktywni na poziomie 7 w ośmiostopniowej skali wskazanej w ankiecie. Natomiast rodzice stwierdzili, że dzieci angażują się w zajęcia szkolne raczej chętnie (58%) lub zdecydowanie chętnie (29%). Bardzo interesujące były także wypowiedzi uczniów. Wszyscy uczniowie klas piątych stwierdzili, że większość zajęć szkolnych jest wciągająca i angażuje ich do pracy. Nieco gorsze zdanie na ten temat mają uczniowie klas szóstych, z których 23% stwierdziła, że tylko niektóre zajęcia są wciągające, ale zdarza się to dość rzadko. Natomiast podczas obserwacji zajęć stwierdzono, że aktywność uczniów ma związek z działaniami nauczyciela (formy i metody pracy, pomoce dydaktyczne), a także, że uczniowie chętnie pracują zarówno zespołowo, jak i indywidualnie. Nauczyciele wymienili przejawy zaangażowania uczniów: chętne wykonywanie ćwiczeń (np. z elementami logorytmiki); samodzielne przygotowanie pomocy dydaktycznych (np. instrumentów własnego pomysłu, projektu); wykonywanie zadań z zastosowaniem programów multimedialnych (tablice multimedialne); inicjowanie tematów zajęć; zadawanie pytań i poszukiwanie odpowiedzi w różnych źródłach; chętne przynoszenie potrzebnych do pracy materiałów; wypowiadanie się i zabieranie głosu w dyskusji; aktywna i zgodna współpraca w grupie; przygotowywanie zadań dodatkowych; wyszukiwanie dodatkowych materiałów w Internecie i wykonywanie prezentacji multimedialnych. Nauczyciele przyznali, że podejmują różnorodne działania mające na celu zwiększenie aktywności uczniów, np. stosowanie motywatorów, różnorodność form, atrakcyjność zajęć, metody aktywizujące, zajęcia pozalekcyjne dostosowane do potrzeb i zainteresowań uczniów, stosowanie pochwał, organizacja konkursów szkolnych i udział w konkursach organizowanych na terenie gminy, akcje charytatywne (np. Góra Grosza, zbieranie baterii, zbieranie nakrętek), organizacja dyskotek szkolnych, przedstawień teatralnych dla szkoły i społeczności lokalnej, prowadzenie zajęć metodą projektu (obchody Dnia Ziemi i Dnia Historii Najnowszej), organizowanie zajęć prowadzonych inaczej, nie w systemie klasowo - lekcyjnym (Tydzień życzliwości, Dzień Kubusia Puchatka, Nocny maraton, Dni Korczakowskie), przygotowanie i udział w imprezach oraz uroczystościach szkolnych (np. Sprzątanie Świata, Mini Playback Show i obchody Pierwszego Dnia Wiosny, Szkolny Festiwal Kolęd, Koncert Kolęd, Szkolny Festiwal Piosenki, bal przebierańców, Dzień Matki, Ojca, Dzień Babci i Dziadka, Andrzejki, Wigilie szkolne i klasowe, Tydzień Twórczości Dziecięcej), prezentacja osiągnięć uczniów na terenie szkoły i poza nią, przygotowywanie i prezentacja dużych form teatralnych (inscenizacje baśni i jasełek) i prezentowanie ich na forum szkoły i środowiska, działalność Samorządu Uczniowskiego, redagowanie gazetek szkolnych, prowadzenie kronik, uczestnictwo w zajęciach realizowanych w ramach wielu projektów (Młodzież przyszłością powiatu bydgoskiego, Podnoszenie efektywności kształcenia uczniów szkół podstawowych województwa kujawsko pomorskiego, Projekt systemowy w zakresie indywidualizacji nauczania w klasach I-III szkoły podstawowej, Wespół w Zespół z Matematyką bez Granic), nagrania w Szkolnym Studio Nagrań i pamiątkowe nagrania dla członków zespołu Włóczykije, dokumentacja pamiątkowa dla każdego ucznia jego pobytu i osiągnięć w I etapie edukacyjnym. Nauczyciele pytani o zaangażowanie uczniów w zajęcia pozalekcyjne stwierdzili, że większość z nich korzysta z jakiejś formy zajęć, które szkoła oferuje: zespół instrumentalny, muzyczny, zajęcia językowe (j. angielski), wyrównawcze, rozwijające umiejętności uczniów uzdolnionych, dodatkowe z j. polskiego i matematyki dla uczniów kl. VI, dydaktyczno wyrównawcze (6 godz. od kl. 0 do V), dla ucznia uzdolnionego matematycznie, logopedyczne, korekcyjno-kompensacyjne (gimnastyka), socjoterapeutyczne, Bezpieczeństwo Ruchu Drogowego, recytatorskie, artystyczne, koło informatyczne, koło religijne "Caritas - obecnie Blisko Pana, plastyczne, teatralne (2 grupy wiekowe: I i II etap edukacyjny), nagrania w Szkolnym Studio Nagrań. Badając zaangażowanie uczniów w zajęcia pozalekcyjne stwierdzono, że chętnie korzysta z nich 77% uczniów klas 11 / 55

12 VI i 94% uczniów klas V, oraz, że pozytywnie o udziale dzieci wyraża się 69% rodziców. Nauczyciele wymienili przykłady aktywności uczniów podczas zajęć pozalekcyjnych: uczestniczą w zajęciach artystycznych (przygotowują przedstawienia, wraz z rodzicami tworzą scenografię, rekwizyty i kostiumy, przygotowują atrakcyjne kartki świąteczne, zaproszenia, prace plastyczne, które są prezentowane na wystawach dla rodziców, w konkursach), dzieci chętnie przynoszą potrzebne do pracy materiały, zadają pytania problemowe, proponują zagadnienia z których chcieliby poszerzyć wiedzę, poszukują dodatkowych informacji i rozwiązują dodatkowe zadania. Uczniowie dodali, że chętnie uczestniczą także w przygotowaniach i występach podczas imprez szkolnych i środowiskowych, a także w wycieczkach, konkursach, festiwalach, projektach edukacyjnych, wykonują prace dekoracyjne i pomoce dydaktyczne. Uczniowie Szkoły Podstawowej w Buszkowie podejmują inicjatywy dotyczące ich własnego rozwoju i rozwoju szkoły. Dyrektor szkoły i nauczyciele stwierdzili, że najważniejsze inicjatywy podejmowane są w ramach działań Samorządu Uczniowskiego i w ramach spotkań z wychowawcą klasy. Dyrektor wymienił przykładowe propozycje działań, które uczniowie zgłaszają na rzecz własnego rozwoju i rozwoju szkoły: aktywnie uczestniczą w tworzeniu oferty zajęć pozalekcyjnych, wyborze tematyki konkursów szkolnych, udziale w konkursach pozaszkolnych, ustalaniu działań samorządu, jego regulaminu i sposobu działania, redagowaniu gazetki szkolnej, udziału w akcjach charytatywnych, proekologicznych, planowaniu inscenizacji, przedstawień, uroczystości klasowych, szkolnych, dla rodziców i środowiska, w ustalaniu tematyki zajęć z wychowawcą, opracowaniu planu pracy wychowawcy klasy, zajęć w świetlicy szkolnej oraz form i miejsca prowadzenia tych zajęć, planowaniu wycieczek, wyjść, wyjazdów, biwaków oraz innych, atrakcyjnych dla nich form zajęć pozalekcyjnych (np. maraton nocny), dokonują samooceny i oceniają zachowania kolegów, wyrażają opinię o zajęciach lekcyjnych, pozalekcyjnych. Nauczyciele uzupełnili te informacje dodając, że uczniowie podejmują działania: edukacyjne - udział w konkursach szkolnych, pozaszkolnych, udział w zajęciach pozalekcyjnych, także w ramach projektów edukacyjnych, wybór zajęć i zadań dodatkowych; artystyczne - inscenizacje, przedstawienia, imprezy, uroczystości szkolne, koncerty. Nauczyciele stwierdzili również, że szkoła pomaga uczniom planować własny rozwój w dłuższej perspektywie poprzez: konkursy, zajęcia muzyczne, zajęcia przyrodnicze, zajęcia plastyczne, dobór literatury w bibliotece, nauczyciele przedmiotów i wychowawcy klas wskazują uczniom kierunki i możliwości dalszego rozwoju oraz uzyskania niezbędnych umiejętności do realizacji dziecięcych marzeń o swojej przyszłości, wykorzystywane są wiadomości o losach absolwentów, ich dalszej edukacji, zdobytym zawodzie, pracy oraz ich osiągnięciach. Dyrektor szkoły, nauczyciele i uczniowie stwierdzili, że wszystkie zgłoszone inicjatywy z powodzeniem były realizowane na przestrzeni ostatnich trzech lat. Ich zdaniem uczniowie proponują udział w akcjach charytatywnych (np.: zbiórka nakrętek dla Martynki, WOŚP, jałmużna wielkopostna, Tydzień życzliwości, itp.), organizowanie pomocy koleżeńskiej, wycieczek, wyjazdów do kina, teatru, opery. Uczniowie redagują i wydają gazetki szkolne (wydania świąteczne i okazjonalne np.: w okresie Bożego Narodzenia, Wielkanocy, z okazji walentynek ). Odbywają się imprezy i uroczystości klasowe i szkolne (andrzejki, mikołajki, dzień chłopaka, nocne maratony, wigilie klasowe, bale karnawałowe, dyskoteki, itp.), konkursy wewnątrzszkolne, plebiscyty, kiermasze wytworów dziecięcych, apele okolicznościowe, akcje ekologiczne. W szkole realizowane są zajęcia pozalekcyjne i koła zainteresowań, zgodne z propozycjami i zainteresowaniami uczniów. Na godzinach z wychowawcą realizowane są zagadnienia i tematy zaproponowane przez uczniów. Uczniowie pod opieką nauczyciela prowadzą sklepik (ze zdrową żywnością i przyborami szkolnymi). Wszyscy respondenci zauważyli, że zgłaszane przez uczniów pomysły i inicjatywy są, w miarę możliwości, realizowane przez szkołę. Jeżeli jakieś pomysły były odrzucane to tylko wtedy, gdy były nierealne i przekraczały możliwości finansowe oraz organizacyjne szkoły. Podczas ewaluacji prowadzono również obserwację szkoły pod kątem dostępności informacji dotyczących działań zainicjowanych przez uczniów. Stwierdzono, że wszystkie wymieniane przez dyrektora, nauczycieli i uczniów przykłady aktywności uczniów są wyraźnie widoczne. Na terenie szkoły dostępne są informacje dotyczące działań zainicjowanych przez uczniów i przykłady ich aktywności. Gości, uczniów i rodziców witają dyplomy, certyfikaty, gratulacje zdobyte przez zaangażowanych, twórczych, aktywnych uczestników konkursów, akcji, programów i projektów. W bibliotece szkolnej znajduje się zbiór kronik klasowych i szkolnych, w których wiele informacji świadczy o inicjatywach i aktywności uczniów. Można również posłuchać płyt, nagranych w szkolnym studio nagrań, z utworami wykonywanymi przez uczniów. Działania uczniów są znane także w środowisku lokalnym. Partnerzy i przedstawiciele samorządu szczególnie cenią występy uczniów (teatralne, recytatorskie, muzyczne), które są organizowane dla środowiska lokalnego i dalszego, a także zaangażowanie dzieci w akcje charytatywne (np. zbieranie nakrętek, WOŚP). 12 / 55

13 Podsumowując, można stwierdzić, że kryterium zostało spełnione przez szkołę w wysokim stopniu. Poziom spełniania wymagania: B Wymaganie: Respektowane są normy społeczne Komentarz: Uczniowie Szkoły Podstawowej w Buszkowie znają obowiązujące w szkole normy, czują się w niej bezpiecznie i prezentują zachowania zgodne z wymaganiami. W szkole prowadzona jest diagnoza zachowań uczniów i zagrożeń, w wyniku której podejmowane są działania (w razie potrzeby modyfikowane) mające na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie zachowań pożądanych. Potwierdzają to dane uzyskane z wywiadów (dyrektor szkoły, nauczyciele, uczniowie, partnerzy, pracownicy niepedagogiczni, rodzice), przeprowadzonych ankiet (dyrektor, nauczyciele, uczniowie klas V i VI, rodzice), obserwacji szkoły oraz zajęć prowadzonych przez nauczycieli, a także analizy dokumentów szkolnych. Uczniowie Szkoły Podstawowej w Buszkowie czują się w niej bezpiecznie i prezentują zachowania zgodne z wymaganiami. Potwierdzają to ankietowani uczniowie klasy V i VI, którzy czują się bezpiecznie w trakcie lekcji oraz na terenie szkoły poza zwykłymi godzinami jej pracy (100%) i podczas przerw (92.31%). Ci sami uczniowie zostali zapytani o to, czy w ciągu ostatniego roku szkolnego zdarzyły się w szkole sytuacje zagrażające ich bezpieczeństwu wskazali jedynie, że ktoś ich obrażał, wymyślał (8% tak), ktoś obrażał osobę z klasy (31% tak). Jednocześnie wszyscy uczniowie stwierdzili, że nie używano w trakcie bójki ostrego narzędzia, nie zmuszano do kupowania czegoś za własne pieniądze, nikt nie został pobity, ani nie ukradziono żadnego przedmiotu lub pieniędzy. O kwestii bezpieczeństwa rozmawiano także z rodzicami i pracownikami niepedagogicznymi, którzy podczas wywiadu stwierdzili, że ten obszar działalności szkoły na pewno należy do jej mocnych stron. Dzieci czują się w szkole bezpiecznie, pod względem fizycznym i psychicznym. Przejawia się to głównie tym, że lubią chodzić do szkoły. W szkole nie ma agresji, żadnych zagrożeń, szkoła jest mała i dzieci nie są anonimowe, wiedzą, kto może im pomóc. Pracownicy niepedagogiczni dodali, że w szkole raczej nie ma miejsc, w których zdarzają się niewłaściwe zachowania uczniów, uczeń od przyjazdu do szkoły jest pod opieką nauczyciela, w autobusie też jest opiekunka, w szkole są dyżury nauczycieli wspomagane przez pracowników obsługi, zimową porą woźny przygotowuje drogę do szkoły, żeby była bezpieczna, systematycznie są sprawdzane przez woźnego i obsługę łazienki chłopców i dziewczynek, a w sekretariacie wpisywane są do zeszytu wyjścia uczniów poza teren. Podobnie pozytywne zdanie o tym, ze szkoła jest bezpieczna mają partnerzy i samorząd, którzy podkreślili, że rodzice nie boją się wypuszczać dzieci z nauczycielami na wycieczki, biwaki, obozy (nawet na kilka dni). Szkoła w celu zapewnienia bezpieczeństwa uczniom ściśle współpracuje z rodzinami dzieci. Również podczas obserwacji prowadzonych w szkole zajęć stwierdzono, że nauczyciele dbają o bezpieczeństwo fizyczne uczniów, o ich właściwą postawę przy stolikach, a także o ich bezpieczeństwo psychiczne (wyjaśnianie sposobu wykonania poleceń i czasu ich wykonania oraz zasad oceniania, stosowanie stopniowania trudności, wyjaśnianie i poprawianie wypowiedzi uczniów, stosowanie indywidualnych kart pracy, dobór odpowiednich ćwiczeń, właściwe rozporządzanie czasem, odpowiedni dobór metod pracy, środków dydaktycznych, czasem ukrycie celu dydaktycznego (eksponowanie zabawy), atmosferę pracy w małych zespołach klasowych. W szkole dba się o bezpieczeństwo uczniów, np. poprzez wypracowanie jasnych i obowiązujących regulacji prawnych, takich jak: a) systemy szkolne: działania szkoły przygotowujące uczniów do zewnętrznego sprawdzianu, nagród i kar, organizacji zajęć dydaktyczno wyrównawczych, wspierania rozwoju uczniów uzdolnionych, funkcjonowania nowego ucznia w szkole (pierwszy miesiąc), współpracy z rodzicami, funkcjonowania ucznia z niepełnosprawnością, funkcjonowania ucznia z ADHD, nauczania indywidualnego, przepływu informacji, obserwacji, współdziałania organów szkoły, zapewnienia bezpieczeństwa uczniowi przebywającemu w szkole, udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej; b) procedury: postępowania z niejawnymi materiałami egzaminacyjnymi, postępowania nauczycieli w sytuacjach zagrożenia dzieci i młodzieży przestępczością i demoralizacją, awansu zawodowego nauczycieli, ewakuacji uczniów, nauczycieli i pracowników szkoły z budynku 13 / 55

14 szkoły w wypadku wystąpienia zagrożenia, przyznawania stypendium za wyniki w nauce i osiągnięcia sportowe, nadania tytułów zgodnych z tradycją szkoły, postępowania w przypadku zamachu terrorystycznego, postępowania w sytuacji szczególnej (podejrzenie, że uczeń znajduje się pod wpływem środków odurzających), rozwiązywania sporów między organami szkoły, rozwiązywania konfliktów w szkole, powierzania nauczycielom funkcji wychowawcy klasy, zmiany wychowawcy oraz odwołania z tej funkcji, przebiegu uroczystości zakończenia roku szkolnego, usprawiedliwiania nieobecności dziecka na zajęciach szkolnych, przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków, tworzenia szkolnego zestawu programów nauczania i wychowania przedszkolnego oraz szkolnego zestawu podręczników, postępowania w razie wypadku w szkole, udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom posiadającym orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, Niebieska karta ; c) regulaminy: przewożenia uczniów na konkursy i zawody, wycieczek szkolnych, opieki nad dziećmi podczas lekcji i zajęć pozalekcyjnych, szatni szkolnej, Rady Rodziców, świetlicy szkolnej, biblioteki szkolnej, dyżurów nauczycieli, samorządu uczniowskiego, pracy Rady Pedagogicznej, przyznawania dodatków motywacyjnych, zakresy czynności specjalistów szkolnych, w zakresie przetwarzania danych osobowych, standardy pracy nauczyciela, stroju szkolnego. Wszyscy uczniowie klasy VI oraz 94% uczniów klasy V stwierdziło, że obowiązujące zasady właściwego zachowania się w szkole są dla nich jasne. Uczniowie wiedzą, jakie mają prawa (prawo do nauki, do rozmowy, odpoczynku, życia w środowisku, do zabawy), obowiązki (odrabiać zadania domowe, słuchać nauczyciela, pełnić funkcję dyżurnego, systematycznie się uczyć, chodzić do szkoły, być przygotowanym do lekcji, sprzątać po sobie, zachować czystość w szatni) oraz zasady (nie wolno mieć makijażu, nie można nosić telefonu, nie wolno malować paznokci, nie wolno farbować włosów, nie wolno biegać, nie wolno rozmawiać na lekcji, nie wolno pić alkoholu, palić papierosów, nie wolno używać złych słów). Natomiast partnerzy szkoły i przedstawiciele organu prowadzącego wymieniając najczęściej obserwowane zachowania uczniów zwrócili uwagę na: zachowania bezpieczne, kulturalne, koleżeńskie, pełne szacunku dla siebie nawzajem i innych osób, pielęgnowania tradycji, zdyscyplinowanie, odpowiedzialność. Dyrektor stwierdziła, że na bieżąco i systematycznie zachowania uczniów są diagnozowane. Główne działania w tym zakresie to: bieżące obserwacje zachowań uczniów na zajęciach dydaktycznych, pozalekcyjnych, w czasie przerw, uroczystości, wyjść, wyjazdów, biwaków i innych form, pozyskiwanie informacji o zachowaniach dzieci w czasie dowozu autobusem szkolnym (opiekun, kierowca autobusu) oraz poza szkołą (rodzice, partnerzy szkoły), prowadzenie testów socjometrycznych oraz badań zachowań uczniów, źródeł i rodzajów niebezpieczeństw w ramach wewnętrznej ewaluacji. Konsekwencją powyższych diagnoz dotyczących zagrożeń jest analiza tych działań, które eliminują zagrożenia. Do działań tych należą: corocznie obserwacje bieżące i wymiana informacji, badania (w ramach ewaluacji wewnętrznej) stopnia realizacji wymagania MEN Respektowane są normy społeczne, w tej kwestii wypowiedziały się wszystkie strony, tj.: uczniowie, rodzice i nauczyciele - szkoła jest bezpiecznym miejscem i są respektowane w niej normy społeczne, uczniowie prezentują właściwe zachowania; zachowania te i podjęte działania wychowawcze omawia się i analizuje z uczniami, ich rodzicami oraz na spotkaniach KZN i analitycznych posiedzeniach Rady Pedagogicznej, ocena skuteczności działań jest podstawą do modyfikowania działań wychowawczych i profilaktycznych oraz obowiązujących w szkole procedur, regulaminów, systemów, w tym WSO zachowania, podejmuje się działania wychowawcze mające na celu eliminowanie zagrożeń, ocenia się ich skuteczność (sprawozdania wychowawców klas), - 2 razy w roku na posiedzeniach analitycznych Rada Pedagogiczna zapoznaje się ze sprawozdaniem koordynatora ds. bezpieczeństwa (pedagog szkolny) oraz raportem komisji bhp (po przerwach feryjnych stan bezpieczeństwa pracy szkoły) Przykłady: kontakt z rodzicami i kontrakty, system oceniania zachowania, współpraca wychowawców ze specjalistami szkolnymi oraz partnerami szkoły, pogadanki na temat bezpieczeństwa, współpraca z Policją, kuratorami i sądem rodzinnym, w szkole funkcjonują systemy i procedury postępowania w sytuacjach zagrożeń, są znane i ćwiczone szczególnie te, które dotyczą ewakuacji, odbyło się również nadzwyczajne posiedzenie Rady Pedagogicznej przypomnienie zasad postępowania i włączenie procedury przy wypadku w szkole do zbioru procedur. Należy zauważyć, że informacje o prowadzonych diagnozach zachowań uczniów i zagrożeń zawarte są w wielu szkolnych dokumentach: Szkolnym Programie Profilaktycznym, Szkolnym Programie Wychowawczym, Planie Pracy Szkoły, Programie Rozwoju Szkoły, dokumentacji pedagoga szkolnego, protokołach zebrań z rodzicami, protokołach Rady Pedagogicznej, opracowaniach wyników ankiet. Istotne są również wypowiedzi rodziców, którzy stwierdzili, że pozytywne zachowania dzieci dostrzegane są przez nauczycieli (84%). Rodzice uważają również, że nauczyciele na bieżąco przekazują informacje na temat pojawiających się zagrożeń (77%), a 23 jest odmiennego zdania. 14 / 55

15 Należy również zauważyć, że szkoła podejmuje wiele działań mających na celu wzmacnianie pożądanych zachowań. Dyrektor szkoły wymieniła następujące działania podejmowane przez szkołę w celu wzmacniania pożądanych zachowań uczniów: doskonalenie i stosowanie systemu oceniania zachowania, wzmacniając pozytywne zachowania punktami dodatnimi, pochwałami oraz informacjami dla rodziców, realizacja inicjatyw uczniowskich, programu profilaktycznego i wychowawczego szkoły oraz programu Spójrz Inaczej, prowadzenie pogadanek i ćwiczeń o charakterze profilaktycznym we współpracy z partnerami (np. Policja, OSP, KRUS), organizacja spektakli profilaktycznych Teatru z Krakowa. Dyrektor wymienił również działania, jakie były podejmowane w szkole wobec zdiagnozowanych zagrożeń: rozmowy i kontrakty z uczniami, rodzicami i nauczycielami (praca wychowawcy klasy i KZN), wsparcie pedagoga szkolnego oraz współpraca z PPP-P w Koronowie, Policją w zakresie prewencji, Poradnią Zdrowia Psychicznego w Bydgoszczy, kuratorami sądowymi, stosowanie Systemu Nagród i Kar, regulaminów i procedur obowiązujących w szkole, doskonalenie, nowelizacja i upowszechnianie prawa wewnątrzszkolnego, realizacja programu profilaktyczno wychowawczego pn. Spójrz inaczej, pogadanki, działania profilaktyczne, przedstawienia teatralne (w tym również była prowadzona w szkole terapia teatrem i zajęcia socjoterapeutyczne). Wszystkie działania w sferze wychowawczej mają przede wszystkim charakter profilaktyczny, rzadko muszą być reakcją na zaistniałą sytuację, ponieważ sytuacje trudne zdarzają się w czasie roku szkolnego sporadycznie. Brak niewłaściwych zachowań uczniów potwierdzili również pracownicy niepedagogiczni i rodzice. Niewłaściwe zachowania pojawiają się bardzo rzadko i najczęściej wynikają z przebywania w dużej grupie rówieśników i problemów wieku szkolnego. Nauczyciele zawsze natychmiast reagują na niewłaściwe zachowania uczniów (93% ankietowanych rodziców). Jednocześnie nauczyciele chwalą i doceniają pozytywne zachowania dzieci (93%). Do poprawy zachowania dzieci nauczyciele skutecznie angażują rodziców. Dyrektor i nauczyciele wymienili następujące działania, które podejmowane są dla eliminowania zagrożeń: wprowadzone zostały zmiany w regulaminie dyżurów (dostosowanie do potrzeb zapewnienia bezpieczeństwa i właściwego rozmieszczenia uczniów na kondygnacjach szkolnych w czasie przerw), odbyły się pogadanki z udziałem Policji na temat konsekwencji niewłaściwych zachowań i odpowiedzialności karnej, prowadzone były pogadanki i działania profilaktyczne związane z zaistnieniem bieżących zagrożeń cywilizacyjnych, epidemiologicznych lub związanych z rozwojem nowoczesnych technologii komunikacyjnych (np. chorób wirus tzw. ptasiej grypy, epidemia grypy, Internet i komunikatory oraz portale społecznościowe, bezpieczne zachowania w kontaktach z nieznajomymi dorosłymi, itp.), wsparcie uczniów w ramach działania SU, w pełnieniu dyżurów i zapewnienia bezpieczeństwa na korytarzach, boisku, w łazienkach, zmiany w systemie oceniania zachowania (system punktacji zachowania, sposób notowania spostrzeżeń i uwag o pozytywnych i negatywnych zachowaniach uczniów), propozycje zmian przygotowane przez zespół ds. prawa będą poddane szerokiej konsultacji - rodzice, uczniowie, nauczyciele. Efekty prowadzonych analiz podejmowanych działań mających na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie pożądanych zachowań to: dzieci są bezpieczne i pod właściwą opieką spędzają przerwy, uczniowie znają konsekwencje, postępują na ogół właściwie (unikają bójek, agresji fizycznej i słownej, bezpiecznie spędzają wakacje i ferie), dzieci mają wiedzę na temat właściwych zachowań, na ogół stosują się do zaleceń, nie doszło do zawieszenia zajęć w czasie epidemii grypy, w szkole w sposób bezpieczny korzystają z Internetu, nie nawiązują kontaktów z nieznajomymi, nie ma sygnałów o niebezpiecznych zachowaniach uczniów, zwiększa się poczucie odpowiedzialności uczniów za siebie i innych, uczniowie prezentują właściwe postawy, uczniowie zachowują się zgodnie z obowiązującymi normami, zmniejsza się ilość uwag negatywnych, a zwiększa pozytywnych, przygotowywana jest modyfikacja WSO zachowania w wyniku ostatniej analizy sytuacji dydaktyczno wychowawczej oraz wejścia w życie w szkołach podstawowych rozporządzeń o pomocy psychologiczno pedagogicznej (od 1 września 2012 r.), szkoła spodziewa się większego zaangażowania w tworzeniu i przestrzeganiu obowiązujących w szkole zasad oraz lepiej funkcjonującego narzędzia do oceny postaw i pozytywnych zmian zachowania uczniów. Dyrektor i nauczyciele wskazali, że dokonują modyfikacji działań mających na celu eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie pożądanych zachowań: zmiany w regulaminie dyżurów (dostosowanie do potrzeb zapewnienia bezpieczeństwa i właściwego rozmieszczenia uczniów na kondygnacjach szkolnych w czasie przerw), tematyka pogadanek prowadzonych z udziałem Policji i działań profilaktycznych, zasady dyżurów uczniowskich, zmiany w systemie oceniania zachowania. Propozycje zmian przygotowane są przez zespół ds. prawa i poddawane szerokiej konsultacji z podmiotami szkoły (rodzice, uczniowie, nauczyciele). Przedstawiciele partnerów i organu prowadzącego, stwierdzili, że doceniają troskę szkoły o bezpieczeństwo uczniów i eliminowanie zagrożeń oraz wzmacnianie pożądanych zachowań. Podkreślili, że nauczyciele przede 15 / 55

16 wszystkim pracują systematycznie i z dużym zaangażowaniem, co daje wymierne i trwałe efekty w zachowaniu uczniów. Dyrektor szkoły i nauczyciele pytani o to, jakie propozycje zmian w działaniach wychowawczych zgłaszali uczniowie, wymienili: opracowanie regulaminu samorządu, współtworzenie planu pracy wychowawczej, inicjowanie i współorganizowanie imprez i uroczystości szkolnych i klasowych, dawanie propozycji, co do form i miejsca zajęć świetlicowych i pozalekcyjnych, dokonywanie samooceny i oceny zachowania kolegów, wyrażanie opinii o zajęciach lekcyjnych, pozalekcyjnych, planowanie wycieczek, wyjazdów, atrakcyjnych dla nich form zajęć pozalekcyjnych (maraton nocny). Dyrektor uzupełniła te informacje wymieniając dodatkowo: organizację przez uczniów Tygodnia Życzliwości połączonego z obchodami świąt Bożego Narodzenia, zbiórek i akcji charytatywnych, uroczystości klasowych i obchodów dni chłopaka, dziecka, wiosny, kobiet, walentynek, redagowanie i wydawanie gazetki uczniowskiej pn. Podstawówka. Dyrektor dodała, że wszystkie wymienione w punkcie działania uczniów zostały uwzględnione. Szkoła zachęca uczniów do podejmowania działań i mobilizuje ich do udziału w konkursach i akcjach, które później stara się promować w środowisku. Szkoła otrzymuje informację zwrotną ze szkół gimnazjalnych o wyróżniającej postawie byłych uczniów w nowych szkołach, o ich aktywności, co wskazuje na właściwą realizację zadań wychowawczych i kształcenie postaw uczniów. Jednocześnie 75% nauczycieli pytanych o to, czy podejmowane przez nich działania wychowawcze uwzględniają inicjatywy i opinie uczniów odpowiedziała, że raczej tak i zdecydowanie tak, a 25% temu zaprzeczyła. Uczniowie także potwierdzili, że mogą zgłaszać pomysły dotyczące zasad postępowania w szkole, ich praw i obowiązków, np. organizacja wycieczek i wyjazdów, organizacja imprez i uroczystości szkolnych i klasowych, zmiana planu dyżurów. Nauczyciele podczas wywiadu stwierdzili, że za osiągnięcie szkoły w kształtowaniu wymaganych zachowań uważają to, że: szkoła postrzegana jest jako miejsce bezpieczne, przyjazne uczniom, którzy czują się w niej dobrze, przyjmowane są do szkoły dzieci spoza obwodu, ponieważ rodzice wolą, by ich dziecko uczęszczało do tej właśnie szkoły, mimo niedogodności z jego dowożeniem, dzieci wzorowo i odpowiedzialnie zachowują się podczas wszystkich wyjść, wyjazdów, wycieczek, na ogół prezentują właściwe postawy i zachowania w stosunku do dorosłych i siebie nawzajem, potrafią dostrzec potrzeby i krzywdę dziejącą się innemu dziecku i właściwie zareagować. Nauczyciele wymieniając niepożądane zachowania uczniów, które zdarzają się w szkole, stwierdzili, że pojawiają się one bardzo rzadko, jak to zwykle między uczniami. Najczęściej występują: zachowania agresywne (uderzenie, kopnięcie, pobicie), zniszczenia, uszkodzenia sprzętów, wyłudzanie pieniędzy, używanie wulgaryzmów. Natomiast dyrektor szkoły zapytany o to, czy w ostatnich 2 latach w szkole wymierzono kary statutowe stwierdził, że miały miejsce dwie takie sytuacje: kara nagany dyrektora szkoły i kara upomnienia. Kary nagany udzielone były za zamierzone uderzenia kolegi, a upomnienie za agresywne słowa wypowiedziane w stosunku do rówieśnika. Kolejne dowody na to, że uczniowie prezentują zachowania zgodne z wymaganiami pojawiły się w trakcie obserwacji zajęć prowadzonych przez nauczycieli. Stwierdzono wówczas, że uczniowie chętnie angażują się w pracę na lekcji, starają się stosować zwroty grzecznościowe oraz udzielać pełnych i poprawnych wypowiedzi. Natomiast nauczyciele na bieżąco reagują i eliminują ewentualne niepożądane zachowania uczniów (głośniejsze rozmowy podczas pracy w grupach, odpowiadanie bez podniesienia ręki). O tym, czy uczniowie prezentują zachowania zgodne z wymaganiami rozmawiano również z partnerami i samorządem, którzy dobrze orientują się jakich zachowań oczekuje się od uczniów w szkole i wymienili: wysoką kulturę osobistą, szacunek wobec rodziców, nauczycieli, pracowników szkoły, siebie samych i mienia szkolnego oraz dla innych wyznań religijnych i poglądów, jak również wrażliwość na potrzeby innych. Partnerzy uważają, że dzieci są grzeczne, wesołe, chętne do pomocy, uczynne, umieją ładnie poprosić, stosują formy grzecznościowe: proszę, dziękuję, przepraszam, udzielają się społecznie: zbiórka nakrętek dla Martynki. Partnerzy szkoły wymienili także czego uczniom nie wolno: źle się zachowywać, bić rówieśników, biegać po korytarzach, wymyślać niebezpiecznych zabaw, niszczyć mienia szkolnego, zachowywać się niestosownie wobec nauczycieli i koleżanek. Stwierdzili również, że niewłaściwe zachowania uczniów i sytuacje łamania tych zasad nie zdarzają się. Po analizie zebranych podczas ewaluacji danych można stwierdzić, że w szkole prowadzona jest diagnoza zachowań uczniów i zagrożeń. Szkoła jest placówką bezpieczną, przyjazną uczniom, którzy czują się w niej dobrze, do szkoły przyjmowane są dzieci spoza obwodu, ponieważ rodzice wolą, by ich dziecko uczęszczało do tej właśnie szkoły, mimo niedogodności z dowożeniem dziecka, dzieci wzorowo i odpowiedzialnie zachowują się podczas wszystkich wyjść, wyjazdów, wycieczek, uczniowie na ogół prezentują właściwe postawy i zachowania w stosunku do dorosłych i siebie nawzajem, potrafią dostrzec potrzeby i krzywdę dziejącą się innemu dziecku i właściwie zareagować. Zwrócono natomiast uwagę na wielką kulturę bycia uczniów i chętne stosowanie zwrotów 16 / 55

17 grzecznościowych. Poziom spełniania przez szkołę tego wymagania ustalono jako bardzo wysoki. Poziom spełniania wymagania: A 17 / 55

18 Obszar: Procesy Wymaganie: Szkoła lub placówka ma koncepcję pracy Komentarz: Szkoła działa zgodnie z przyjętą przez Radę Pedagogiczną koncepcją pracy. Koncepcja pracy szkoły jest analizowana i modyfikowana w razie potrzeb. Istniejąca w szkole koncepcja pracy szkoły została przyjęta przez Radę Pedagogiczną, mieści się w sformułowanej preambule statutu szkoły (misja i wizja szkoły) oraz w programie wychowawczym szkoły (motto oraz sylwetka absolwenta). Jest znana pracownikom szkoły, potwierdzają to w wywiadach zarówno dyrektor szkoły jak i nauczyciele a także dowody można znaleźć w dokumentach szkoły. Najważniejsze założenia koncepcji, wg której działa szkoła: - wychowywanie z rodziną i dla rodziny, - wychowywanie i kształcenie dla życia nie dla szkoły, - szkoła jest miejscem bezpiecznym, - szkoła jest placówką dobrze wyposażoną i gotową do prowadzenia ciekawych zajęć, - prowadzi ciekawe zajęcia obowiązkowe i różnorodne zajęcia dodatkowe, na których technologia informatyczna znajduje codzienne zastosowanie, - kreuje aspiracje edukacyjne dzieci, stwarza im warunki do uzyskania wykształcenia oraz rozwoju indywidualnych zainteresowań, - jest społecznością dzieci, które pragną zdobyć wykształcenie wyższe niż ich rodzice oraz nauczycieli stawiających uczniom wysokie, ale możliwe do osiągnięcia wymagania, a także rodziców, którzy uczestniczą w rozwoju swoich dzieci i sami się przez to doskonalą, - przygotowuje uczniów do brania odpowiedzialności za swoje zachowanie i naukę, - absolwent szkoły, to człowiek, który szanuje siebie, otaczających go ludzi i jest otwarty na świat zewnętrzny, umie zgodnie żyć z innymi i dla innych, jest odpowiedzialny i tolerancyjny. Zdaniem pracowników niepedagogicznych za ważne w szkole uznaje się takie wartości jak: wysoka kultura osobista, poszanowanie dorosłych, pamięć o świętach narodowych. Uczniowie mają możliwość wpływania na to, co uznaje się w szkole za ważne. Zdaniem wszystkich nauczycieli rada przyjęła wypracowaną wspólnie koncepcję pracy i czują się oni jej współautorami. Szkoła prowadzi działania realizujące koncepcję pracy szkoły. Potwierdza to dyrektor szkoły w ankiecie oraz nauczyciele podczas wywiadu. Najważniejsze działania, które realizują koncepcję pracy szkoły to: konstruowanie szkolnego planu nauczania w zakresie obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych i pozalekcyjnych; dobór programów, metod i form nauczania oraz zapewnienie odpowiednich i nowoczesnych środków dydaktycznych pozwalających na pełną realizację celów edukacyjnych, przygotowanie ucznia do dalszej edukacji i życia, realizowanie głównych założeń koncepcji. Ponadto wspólne z rodzicami uchwalanie i realizacja programów wychowawczego i profilaktycznego szkoły zapewnia ukształtowanie ucznia, zgodnie z opisaną w programie wychowawczym sylwetką absolwenta szkoły. Wyposażanie szkoły w nowoczesny sprzęt (pracownia komputerowa, ICIM w bibliotece szkolnej oraz pracownia do nauki języków obcych), zakup programów edukacyjnych, książek i pomocy dydaktycznych, organizowanie wycieczek, wyjazdów, zajęć edukacyjnych metodą projektu, uczestnictwo w wielu projektach edukacyjnych ( Młodzież przyszłością powiatu bydgoskiego, Podnoszenie efektywności kształcenia uczniów szkół podstawowych województwa kujawsko pomorskiego, Projekt systemowy w zakresie indywidualizacji nauczania w klasach I-III szkoły podstawowej, Wespół w Zespół z Matematyką bez Granic ) - kreuje aspiracje edukacyjne dzieci, stwarza im warunki do uzyskania wykształcenia oraz rozwoju indywidualnych zainteresowań. Wszystkie działania edukacyjne, wychowawcze i profilaktyczne realizują koncepcję pracy szkoły. Nowością są istniejące w szkole od 2 lat tablice interaktywne i wizualizer oraz realizacja tak wielu projektów edukacyjnych. Koncepcja pracy szkoły jest analizowana przez dyrektora szkoły, radę pedagogiczną, rodziców, uczniów i pracowników niepedagogicznych. Wszyscy nauczyciele uczestniczyli w pracach nad analizą i modyfikacją koncepcji pracy szkoły. Koncepcja szkoły jest analizowana każdorazowo przy analizie zapisów statutowych i programów wychowawczego i profilaktycznego. Efekty opisują spostrzeżenia w sprawozdaniach wychowawców klas, koordynatora ds., bezpieczeństwa oraz wyniki dydaktyczno wychowawcze analizowane na posiedzeniach rady, spotkaniach z rodzicami. Główne założenia koncepcji są realizowane przez wszystkie podmioty szkoły (uczniów, rodziców, nauczycieli, pracowników niepedagogicznych). Koncepcja jest akceptowana przez wszystkich zainteresowanych, mobilizuje do realizacji jej założeń, a uczniów do starań, by stać się godnym tytułu absolwenta szkoły (uroczystości: pasowania na ucznia pierwsze ślubowanie, jednocześnie zobowiązanie do postępowania 18 / 55

19 godnego tytułu ucznia tej szkoły oraz zakończenia roku, ślubowanie - wręczane pamiątkowe dyplomy, nagrody i listy gratulacyjne za wypełnienie zobowiązań. Modyfikacje koncepcji pracy szkoły są wynikiem analiz. Zdaniem dyrektora szkoły i nauczycieli nie dokonano istotnych zmian w koncepcji szkoły. Nauczyciele widzą konieczność (po ostatnich dyskusjach w zespołach i na posiedzeniu rady) doprecyzowania zapisów, tj. podkreślenia, że ważne jest dla nich osiąganie sukcesów przez wszystkich uczniów na ich miarę ich możliwości. Zdaniem uczniów największy nacisk kładzie się na naukę, dobre wychowanie, kulturę osobistą, szacunek dla starszych, w szkole najbardziej podobają się im: tablice interaktywne, komputery, szafki, nowe gry na korytarzach, zabawki dydaktyczne, zegary na ścianach, klasy ( nowe ławki, krzesła, gazetki klasowe, kwiaty, mapy), sala języka angielskiego i muzyki, biblioteka, sklepik szkolny, boisko, plac zabaw, sala gimnastyczna i jej wyposażenie. Zdaniem rodziców za najważniejsze w szkole uznaje się wartości: empatię, tolerancję, niesienie pomocy młodszym kolegom i osobom starszym, kulturę osobistą. Są one uważane przez uczniów za ważne. Utożsamiają się z wartościami kształtowanymi przez szkołę. Najważniejszym kierunkiem pracy szkoły jest rozwój ucznia, indywidualne podejście do dzieci. Powyższe argumenty wskazują wysoki poziom spełnienia wymagania. Poziom spełniania wymagania: B Wymaganie: Oferta edukacyjna umożliwia realizację podstawy programowej Komentarz: Oferta edukacyjna wynika z podstawy programowej, odpowiada potrzebom uczniów i rynku pracy. Jest modyfikowana, wzbogacana i umożliwia rozwój zainteresowań uczniów. Oferta edukacyjna jest spójna z podstawą programową. Jak podkreśla w wywiadzie dyrektor szkoły podstawa programowa jest realizowana w całości w zakresie celów i treści kształcenia oraz zgodnie z zalecanymi warunkami i sposobami jej realizacji. Jej realizacja jest systematycznie monitorowana. Podczas obserwacji lekcji stwierdzono, że nauczyciele realizują elementy podstawy programowej. Ich zdaniem podstawa programowa jest realizowana w całości, ważne dla nauczycieli jest, aby nauczyć ucznia o przeciętnych uzdolnieniach wszystkiego, co określa zakres umiejętności (wymagań) po każdym etapie edukacyjnym i klasie pierwszej oraz zadbać o wzbogacenie i pogłębienie treści w przypadkach, gdzie jest to możliwe. Procesy edukacyjne są tak zaplanowane i realizowane, by umiejętnie splatać naukę z zabawą szczególnie w grupie dzieci najmłodszych, są stworzone do tego odpowiednie warunki w szkole. Starsze dzieci mają zapewnioną możliwość korzystania z odpowiednich pomocy i środków dydaktycznych tak, by prawidłowo kształtować i prowadzić procesy poznawcze, osiągać opisane w podstawie programowej dla każdego przedmiotu cele kształcenia, zapewnić zdobycie konkretnych umiejętności, w tym umiejętności wysokiego poziomu (np. rozumowanie szczególnie istotna w naukach ścisłych i przyrodniczych), przykłady umiejętności (7): czytanie, myślenie matematyczne i naukowe, komunikowanie się w języku ojczystym i obcym (w mowie i piśmie), posługiwanie się nowoczesnymi technologiami informacyjno komunikacyjnymi, korzystanie z informacji, umiejętność uczenia się, przygotowania do dalszej edukacji i umiejętność pracy zespołowej, - istotne jest też zapewnienie kształtowania właściwych postaw uczniów, dlatego program wychowawczy konstruowany jest z dużą starannością przez wszystkich, którzy go realizują, a program profilaktyczny zawiera treści i działania o charakterze profilaktycznym dostosowane do zbadanych potrzeb środowiskowych i rozwojowych uczniów. Jest także zgodna z potrzebami uczniów. Nauczyciele wymieniają w ofercie: a) zespół instrumentalny 1 godz. tygodniowo - zespół muzyczny 1 godz. tygodniowo - zajęcia językowe (j. angielski) 2 godz. tygodniowo: zajęcia wyrównawcze - 1 godz. i zajęcia rozwijające umiejętności uczniów uzdolnionych 1 godz. - zajęcia z uczniem uzdolnionym matematycznie 1 godz. tygodniowo - zajęcia recytatorskie 1 godz. tygodniowo - zajęcia artystyczne 2 godz. tygodniowo - koło informatyczne 1 godz. tygodniowo - koło Blisko Pana 1 godz. tygodniowo - nagrania w Szkolnym Studio Nagrań - koło plastyczne - koła teatralne (2 grupy wiekowe: I i II etap edukacyjny); b) przygotowanie uczniów do konkursów historycznych, matematycznych, przyrodniczych, j. polskiego; c) zajęcia dodatkowe z j. polskiego i matematyki dla uczniów kl. VI, przygotowujące do sprawdzianu w kl. VI łącznie 3 godz. tygodniowo - - Podnoszenie osiągnięć edukacyjnych uczniów szkół podstawowych województwa kujawsko-pomorskiego, zajęcia z matematyki i przyrody oraz wsparcie psychologiczne warsztaty twórczego myślenia, podniesienie motywacji realizacja rozpoczęła się w maju 2010r. i zakończyła w czerwcu 19 / 55

20 2011 r.; d) zajęcia dydaktyczno wyrównawcze łącznie 6 godz. zajęć (od kl. I do V) - zajęcia logopedyczne dodatkowo 4 godz. w I półroczu i 4 godz. w II półroczu - zajęcia korekcyjno-kompensacyjne (gimnastyka) 2 godz. tygodniowo - BRD 1 godz. tygodniowo - zajęcia socjoterapeutyczne 1 godz. tygodniowo - realizacja projektów edukacyjnych: - Wespół w Zespół z Matematyką bez Granic, kl. VI (trzeci rok) - Projekt systemowy w zakresie indywidualizacji nauczania w klasach I-III szkoły podstawowej (zajęcia gimnastyki korekcyjno kompensacyjnej i logopedyczne), - Młodzież przyszłością powiatu bydgoskiego podsumowanie projektu na szczeblu powiatu odbyło się w Szkole Podstawowej w Buszkowie w czerwcu 2010r. Biblioteka 10 godz.: rozwój czytelnictwa oraz realizacja ścieżki czytelniczej i medialnej, przygotowanie do konkursów czytelniczych, ekologicznych, przyrodniczych, językowych, teatralnych, przygotowanie uroczystości szkolnych. Poza tym 2 godz. w-f w kl. IV - VI SMS ( Szkolne Mistrzostwa Sportowe ) dyscypliny indywidualne, gry zespołowe, BRD - Radosna szkoła miejsca zabaw, Radosna szkoła plac zabaw, - inne: Szklanka mleka, Owoce w szkole, Jedz prawidłowo rozwijaj się zdrowo. Uczniowie najbardziej chcą się uczyć w szkole: j. angielskiego, matematyki, przyrody, historii, informatyki, muzyki, j. polskiego. 12 z 13 twierdzi, że szkoła umożliwia mu nauczenie się najważniejszych dla nich rzeczy. Stanowisko to potwierdzają również w wywiadzie rodzice. Oferta edukacyjna uwzględnia kształtowanie kompetencji potrzebnych na rynku pracy i jest widoczna w programie wychowawczym poprzez kształtowanie właściwych postaw oraz dbałość o uczciwość, odpowiedzialność i rzetelność w wykonywaniu obowiązków, dbanie o sprzęt szkolny, poszanowanie pracy innych ludzi i mienia szkoły oraz w działaniach dydaktycznych: poprawne posługiwanie się językiem ojczystym w mowie i piśmie, rozwijanie kompetencji językowych-język angielski, rozwijanie kompetencji matematycznych, komunikacyjno informacyjnych i informatycznych oraz społecznych. Ponadto uczniowie prowadzą sklepik uczniowski i redagują gazetkę szkolną. Nauczyciele dodają jeszcze umiejętności opisane w standardach egzaminacyjnych i podstawie programowej, w szczególności: czytanie, korzystanie z informacji, komunikowanie się, wykorzystanie wiedzy w praktyce, umiejętność uczenia się i pracy zespołowej, przedsiębiorczość SU, SKO, gromadzenie środków na wycieczki z kiermaszy kart i ozdób świątecznych, technologie informacyjne posługiwanie się komputerem i programami, sprawne posługiwanie się językiem obcym, odporność na stres, tolerancja, asertywność, praca w grupie, zespole, pełnienie ról społecznych, rzetelność, odpowiedzialność, sumienność, samodzielność, ustawiczne kształcenie, zdobywanie nowych umiejętności. Zdaniem rodziców w przyszłości uczniom przydatne będą umiejętności: przygotowanie do życia, pracowitość, systematyczność, wrażliwość muzyczna i artystyczna (w tym teatralna), wrażliwość na to, co nas otacza, zainteresowania informatyczne i językowe, prezentowania swoich umiejętności, występowania publicznego, zachowania się w innym środowisku (nowym otoczeniu), asymilacji, łatwości zawierania nowych znajomości, kultury osobistej, zdyscyplinowania oraz asertywność, odpowiedzialność, praca dla środowiska i pomoc innym. Realizacja podstawy programowej jest monitorowana i zdaniem dyrektora szkoły oraz nauczycieli realizowana w całości. Zgodnie z zalecanymi warunkami i sposobami jej realizacji jest systematycznie monitorowana: - arkusze monitorowania podstawy programowej oraz zalecanych warunków jej realizacji są prowadzone na bieżąco, - obserwacje dyrektora szkoły procesu edukacyjnego oraz kontrola dokumentacji szkolnej prowadzona na bieżąco zgodnie z planem, - dwukrotnie w ciągu roku na analitycznych RP nauczyciele określają stopień realizacji podstawy programowej, a nauczycielka klasy trzeciej informuje o ilości zrealizowanych godzin z poszczególnych rodzajów edukacji wczesnoszkolnej w ciągu całego okresu (od pierwszej klasy do połowy trzeciej klasy), aby upewnić się, czy szkoła zapewni dzieciom określone w ramowych planach nauczania minimalne wymiary godzin, - arkusz realizacji podstawy programowej w klasie VI (na dzień 31 marca), - numerowane są zajęcia w dziennikach klas IV VI, po to, aby przygotować się do monitorowania liczby zrealizowanych godzin zajęć z poszczególnych przedmiotów, zgodnie z nowymi ramowymi planami nauczania. Wnioski: - nauczyciele realizują podstawę programową planowo (bardzo rzadko zdarzają się przesunięcia niezrealizowanych treści do kolejnej klasy w obrębie tego samego etapu kształcenia, spowodowane absencją, koniecznością zwiększenia liczby zajęć utrwalających i doskonalących trudniejsze dla uczniów danego zespołu wiadomości i umiejętności) oraz zgodnie z zalecanymi warunkami i sposobami, opisanymi w podstawie programowej. Wnikliwie prowadzona diagnoza pedagogiczna oraz rzetelna i pełna informacja o sytuacji edukacyjnej dziecka (jego trudnościach i przyczynach trudności, uzdolnieniach i możliwościach pomocy oraz rozwoju), jak również wspólnie z rodzicami opracowywane, uchwalane i wdrażane programy oraz działania wychowawcze, profilaktyczne i naprawcze zapewniły opracowanie szerokiej oferty zajęć, dostosowanej do potrzeb i możliwości dzieci oraz bazy szkoły. Wprowadzono niezbędne zmiany w ilości i rodzaju zajęć dydaktyczno wyrównawczych i dodatkowych, związanych z przygotowaniem do sprawdzianu w klasie szóstej (np.: z j. polskiego i matematyki w klasie piątej i szóstej), skorzystano z projektów edukacyjnych prowadzonych przez Starostwo Powiatowe, Urząd Marszałkowski, K-P CEN i Uniwersytet Zielonogórski (np.: Podnoszenie osiągnięć edukacyjnych uczniów szkół podstawowych województwa kujawsko-pomorskiego - zajęcia z matematyki i przyrody oraz wsparcie psychologiczne uczniów warsztaty twórczego myślenia, podniesienie motywacji; Projekt systemowy w zakresie indywidualizacji nauczania w klasach I-III szkoły podstawowej ; Młodzież przyszłością powiatu bydgoskiego ; Wespół w Zespół z Matematyką bez Granic ) oraz ARR ( Szklanka mleka, Owoce w szkole, 5 porcji owoców i warzyw ). Szkoła jest wyposażona 20 / 55