Orco Property Group S.A.

Transkrypt

1 Raport analityczny dla spółki Orco Property Group S.A. przygotowany dla Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. przez Notoria Serwis S.A. 13 kwietnia 2012 r. 1

2 Informacje o firmie Orco Property Group S.A. Adres: 42, rue de la Vallée L-2661, Luxemburg tel fax contact@orcogroup.com strona internetowa: Akcjonariat Morgan Stanley Real Estate Investing 19,20% Millenius Investments (w porozumieniu z Clannathone Stern SA i Bugle Investments Ltd) 6,47% Lansdowne Capital 5,86% Axa Investment Managers 5,12% Nicolas Tommasini 0,15% Jean-François Ott 0,02% Ales Vobruba 0,00% Alexis Raymond Juan 0,00% Pozostali 63,2% Źródło: Notoria Zarząd Jean-François Ott prezes Nicolas Tommasini członek zarządu Gabriel Lahyani członek zarządu Ales Vobruba członek zarządu Jacques Bonnafont członek zarządu Brad Taylor członek zarządu Yves Désiront członek zarządu Ogi Jaksic członek zarządu Julien Villeneuve członek zarządu Działalność Orco Property działa w branży nieruchomości jako inwestor, deweloper oraz zarządzający aktywami w krajach Europy Środkowo-Wschodniej oraz Niemczech i Rosji, o łącznej wartości 2,2 mld EUR. Działalność deweloperska obejmuje luksusowe i średniej klasy domy i apartamenty, przestrzeń biurową i przeznaczoną pod wynajem, małe luksusowe hotele, rezydencje i ośrodki wypoczynkowe. Spółka zarządza również luksemburskim zamkniętym funduszem parasolowym Endurance Real Estate Fund, koncentrującym się na pozyskiwaniu nieruchomości na rynku powierzchni biurowych i komercyjnych, mieszkalnych, przemysłowych i logistycznych oraz opieki zdrowotnej. Strategia Spółka stawia na umacnianie obszaru inwestycji hotelarskich, poprzez rozwój segmentu inwestycji związanych z hotelami 2

3 luksusowymi oraz rezydencjami MaMaison, hotelami o wydłużonym pobycie. Za cel stawia sobie ekspansję w największych miastach Europy Centralnej. Chce się skupić na Pradze, Berlinie, Warszawie i Budapeszcie. Historia Założyciel spółki Jean-François Ott wraz z upadkiem komunizmu w Europie Środkowo- Wschodniej postanowił wykorzystać potencjał tego rynku i w 1991 r. świeżo założona spółka Orco Property rozpoczęła działalność w czeskiej Pradze. Pierwszymi klientami były Philip Morris, Nokia czy KPMG otwierające swoje przedstawicielstwa w stolicy Czech. W 1999 r. spółka weszła na Węgry, a rok później jej akcje zadebiutowały na giełdzie w Paryżu. Kolejne lata to czas ekspansji Orco na rynki: polski, słowacki, niemiecki, francuski, rosyjski i chorwacki. W połowie 2007 r. spółka zadebiutowała na GPW pozyskując 652,5 mln zł ze sprzedaży akcji nowej emisji. Pod koniec sierpnia 2011 r. spółka poinformowała o sprzedaży rosyjskich aktywów lokalnemu inwestorowi za 53 mln EUR. Plany Spółka zlikwiduje swój Endurance Real Estate Fund. Jako pierwszy został zamknięty subfundusz mieszkaniowy, drugi biurowy, będzie likwidowany w 2012 r. Władze spółki przekonują, że jest to dobra wiadomość, gdyż likwidacja funduszu nieruchomościowego uwolni część zainwestowanych środków, Przyznają zarazem, że gdyby do likwidacji doszło za 2-3 lata, wówczas prawdopodobnie udałoby się zrealizować wyższy wynik na sprzedaży zarządzanych przez Endurance nieruchomości. Jeszcze przed rozpoczęciem piłkarskich mistrzostw Europy w piłce nożnej EURO 2012, Orco chce oddać do użytku swój prestiżowy projekt w Warszawie apartamentowiec przy ul. Złotej 44. Podstawowe dane finansowe (na ) Cena akcji (PLN) 14,8 Zakres z 52 tygodni (PLN) 13,3-38,86 Stopa zwrotu 12 miesięcy (%) -58,8 Średni wolumen obrotów na sesję w 2011 r. (tys. szt.) 7,92 Średni wolumen obrotów na sesję w IV kwartale 2011 r. (tys. szt.) 3,80 Średni wolumen obrotów na sesję w lutym 2012 r. (tys. szt.) 11,33 Kapitalizacja rynkowa (PLN mln) 249,8 Wartość księgowa (PLN mln) 1 388,3 Akcje w wolnym obrocie (%) 63,2 Liczba akcji Cena/zysk - Cena/wartość księgowa 0,18 IV kwartał 2011 Przychody (tys. EUR) Wynik operacyjny (tys. EUR) Wynik netto (tys. EUR) Marża zysku operacyjnego 22,8% Marża zysku brutto -20,8% Marża zysku netto -24,6% Źródło: Notoria Rośnie zainteresowanie Orco inwestycjami w Niemczech, zwłaszcza w Berlinie. Powodem są relatywnie niskie ceny nieruchomości, a ponieważ spodziewany jest ich wzrost Orco zamierza na tym skorzystać. Nie bez znaczenia jest też sprawność niemieckiej administracji. W Warszawie Orco przymierza się do inwestycji porównywalnej skali co Złota 44. Firma myśli nad zawiązaniem joint venture z właścicielem atrakcyjnej działki w centrum miasta. Miałby na niej powstać biurowiec z najwyższej półki. Orco nie zamierza sprzedawać flagowej inwestycji w Budapeszcie centrum handlowego Vaci 1, który zostanie oddany do użytku jeszcze w tym roku. 3

4 Uwagi 27 kwietnia obligatariusze Orco zdecydują o zasadach i warunkach wymiany do 89,9% obligacji zapadających w 2014 r. na nowo wyemitowane akcje. Obligatariusze Orco Germany już zdecydowali o zamianie posiadanych papierów o wartości ponad 100 mln EUR na obligacje zamienne na akcje. Pod koniec września Morgan Stanley Real Estate Investing, nieruchomościowe ramię inwestycyjnego banku z USA, zostało największym akcjonariuszem Orco obejmując przeszło 3 mln nowych akcji, odpowiadających 17% kapitału dewelopera. W zamian inwestor wniósł akcje Orco Germany i udziały w subfunduszach Endurance Fund. W efekcie transakcji Orco zwiększyło zaangażowanie w akcjonariacie niemieckiej spółki z 58,4 do 87%, w subfunduszu biurowym z 16,2 do 27%, a w mieszkaniowym z 5,8 do 14,8%. Orco porozumiało się z Chorwackim Funduszem Prywatyzacyjnym w sprawie zmniejszenia zadłużenie o 41,21 mln HRK spółki Suncani Hvar, której obie strony są udziałowcami (Orco ma 55, a CFP dysponuje 32% akcji). Nastąpi to poprzez włączenie części kredytów akcjonariuszy do kapitałów własnych spółki. Dalsze zwolnienie ze zobowiązań spółki w wysokości 22,2 mln HRK nastąpi w drodze umorzenia oprocentowania kredytów udziałowców spółki. Hvar to znany chorwacki kurort turystyczny. 22 września zarejestrowano podwyższenie kapitału o 3 mln nowych akcji. Łączna liczba akcji tworzących kapitał zakładowy oraz praw głosu wynosi 17,053 mln papierów. Notowania Źródło: Notoria Załamanie na rynku nieruchomości bardzo mocno doświadczyło akcjonariuszy Orco Property. Wprawdzie debiut przyniósł 10,3% zwyżkę ceny akcji do 480 zł względem ceny odniesienia 435,1 zł, lecz były to miłe złego początki. Po niespełna dwóch latach za jeden 4

5 walor płacono już tylko 15,7 zł i do listopada 2011 r. było to historyczne minimum notowań. W ostatnich tygodniach za jedną akcję płacono nieco ponad 14 zł. Na niewiele zdaje się obserwacja wskaźników analizy technicznej zarówno wskaźnik względnej siły RSI jak i MACD wskazywały w kolejnych fazach bessy duże wyprzedanie walorów dewelopera, jednak korekty wzrostowe były płytkie i krótkotrwałe. W takiej sytuacji inwestycje w akcje Orco podejmowane w przekonaniu o osiągnięciu dna, poniżej którego kurs już nie spadnie, przypominało próbę złapania spadającego noża po niedługim okresie czasu akcje taniały bowiem nadal przysparzając sporych strat posiadaczom. Akcje nie cieszą się zainteresowaniem inwestorów mimo bardzo niskiej wartości wskaźnika C/WK wskazującego niedowartościowanie walorów. Orco ciągle czeka na lepsze czasy dla branży nieruchomości Dane finansowe Skonsolidowane sprawozdanie finansowe (tys. EUR) * zmiana % BILANS Aktywa ,3 Aktywa trwałe ,8 Aktywa obrotowe ,6 Zapasy ,6 Kapitał własny ,8 Kapitał mniejszości ,4 Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania ,7 Zobowiązania długoterminowe ,5 Zobowiązania krótkoterminowe ,7 RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT Przychody netto ze sprzedaży ,0 Zysk (strata) z działalności operacyjnej ,7 Zysk (strata) brutto Zysk (strata) netto RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej b.d. - Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej b.d. - Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej b.d. - Przepływy pieniężne netto b.d. - Środki pieniężne na początek okresu b.d. - Środki pieniężne na koniec okresu b.d. - Liczba akcji (tys.) ,35 Wartość księgowa na jedną akcję 21,56 15,68-27,29 Zysk (strata) na jedną akcję 16,61-2,55-115,37 * - raport pro forma Źródło: Notoria 5

6 Wskaźniki finansowe ZYSKOWNOŚĆ Marża zysku brutto ze sprzedaży 0,0% 0,0% Marża zysku operacyjnego 15,0% 22,8% Marża zysku brutto 67,8% -20,8% Marża zysku netto 68,5% -24,6% Stopa zwrotu z kapitału własnego 77,0% -16,3% Stopa zwrotu z aktywów 12,3% -2,5% PŁYNNOŚĆ Kapitał pracujący Wskaźnik płynności bieżącej 1,09 0,56 Wskaźnik płynności szybkiej 0,43 0,14 Wskaźnik podwyższonej płynności 0,29 0,07 AKTYWNOŚĆ Rotacja należności 98,8 138,6 Rotacja aktywów obrotowych 737,8 - Rotacja aktywów 2 010, ,3 ZADŁUŻENIE Wskaźnik pokrycia majątku 25,2% 22,4% Stopa zadłużenia 81,3% 83,6% Wskaźnik obsługi zadłużenia 0,6 0,5 Dług/EBITDA 25,3 35,3 Źródło: Notoria Orco nie może zaliczyć 2011 r. do udanych okresów swojej działalności, choć proste porównanie z wynikami poprzedniego okresu może być mylące. W ubiegłym roku deweloper zanotował 43,5-mln stratę netto, wyglądającą fatalnie w zestawieniu z 233,4 mln EUR czystego zysku za 2010 r. Należy jednak pamiętać, że tak dobry wynik był w dużej mierze zasługą ponad 270- mln jednorazowego zysku wynikającego z restrukturyzacji zadłużenia obligacyjnego na mocy planu naprawczego. Gdyby nie to, Orco musiałoby wykazać stratę, choć nie aż w takiej wysokości, w jakiej ujawniła się ona w 2011 r. To, że Orco radzi sobie kiepsko potwierdzają malejące przychody ze sprzedaży. Na przestrzeni 12 miesięcy spadły one o prawie połowę! Na dużą stratę, oprócz kiepskiego poziomu sprzedaży, wpłynęły 82 mln EUR odsetek i wahania kursów walut. Martwi bardzo niski odczyt wskaźnika płynności bieżącej. Wzorcowa jego wartość mieści się w granicach 1,3-2, tymczasem dla Orco wynosi zaledwie 0,56. Może to oznaczać że firma ma, bądź w najbliższej przyszłości będzie miała kłopoty z terminowym regulowaniem zobowiązań. Szczególnie, że jest mocno zadłużona. Stopa zadłużenia wzrosła o 2,3 punkta proc. do 83,6%. Jakby tego było mało na niekorzyść zmieniła się struktura zobowiązań dług krótkoterminowy wzrósł o 43%, podczas gdy zobowiązania długoterminowe spadły w podobnej skali. Sumarycznie jednak zobowiązania obniżyły się o blisko 8%. 6

7 Analiza porównawcza konkurencji Wybrane dane za 2011 r. Atlas Estates Orco Property* Plaza Centers Reinhold* Ronson Europe Przychody ze sprzedaży (tys. PLN) Wynik z działalności operacyjnej (tys. PLN) Wynik netto (tys. PLN) Wynik netto na akcję (PLN) -1,84-11,27 0,14-1,79 0,03 Wartość księgowa na akcję (PLN) 6,74 69,26 8,19-0,45 1,56 Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej (tys. PLN) b.d Aktywa (tys. PLN) Kapitał własny (tys. PLN) Marża zysku operacyjnego 9,6% 22,8% -63,3% 4,2% 0,9% Marża zysku brutto -42,7% -20,8% 50,9% -190,9% 5,6% Marża zysku netto -38,8% -24,6% 16,4% -190,9% 7,1% Zwrot na kapitale (ROE) (%) -27,3% -16,3% 1,7% - 1,6% Zwrot na aktywach (ROA) (%) -6,5% -2,5% 0,7% -12,6% 0,9% Wskaźnik płynności bieżącej 0,83 0,56 2,38 1,16 3,41 Stopa zadłużenia (%) 76,1% 83,6% 59,2% 103,1% 44,1% * dane nieaudytowane Źródło: Notoria Branża deweloperska ma bardzo liczną reprezentację krajową na GPW, toteż dla potrzeb analizy porównawczej wybrano tylko konkurentów Orco Property o zagranicznych korzeniach. Na ich tle spółka prezentuje się niekorzystnie. Spółka osiąga największe przychody, ale ma problemy z przekuciem ich na zysk dla akcjonariuszy. Przeciwnie, z ujemnym ROE na poziomie 16,3% wypada lepiej tylko od Atlas Estates. Pod względem stopy zadłużenia natomiast w gorszej sytuacji znajduje sie tylko Reinhold. Orco ma najniższy wskaźnik płynności bieżącej. Biorąc to wszystko pod uwagę, trudni się dziwić, że akcje dewelopera systematycznie tracą na wartości, a wartość wskaźnika C/WK wynosi niespełna 0,2. Analiza sektora Koniunktura w branży budowlanej jest nierozerwalnie związana z sytuacją gospodarczą kraju, jest jej filarem. Ponieważ wzrost inwestycji w gospodarce w linii prostej przekłada się na zwiększenie popytu na usługi budowlane, dlatego wzrost dynamiki PKB pociąga za sobą zwiększenie produkcji budowlano-montażowej. I na odwrót. Udział branży budowlanej w tworzeniu PKB wynosi 7%. Toteż biorąc pod lupę branżę deweloperską nie można nie zastanawiać się nad kondycją ekonomiczną krajów, na rynkach których funkcjonuje dana spółka. 7

8 Według danych firmy Cushman & Wakefield w I kwartale 2012 r. łączna wartość transakcji inwestycyjnych na rynkach nieruchomości Europy Środkowej wyniosła 847 mln EUR. To dużo mniej wobec 1,3 mld EUR przed rokiem, ale więcej niż przed dwoma laty (465 mln EUR). Drugie półrocze powinno przynieść znaczny wzrost aktywności inwestycyjnej, zwłaszcza w Polsce i Czechach, dzięki większej podaży nowych produktów inwestycyjnych znajdujących się obecnie w przygotowaniu. Według wyliczeń spółki Jones Lang LaSalle wartościowo, największy udział w wolumenie transakcji zrealizowanych na rynku nieruchomości komercyjnych w 2011 r. miał rynek nieruchomości handlowych (1,2 mld EUR). Następne w kolejności znalazły się sektory: biurowy (1,15 mld EUR), magazynowy (ponad 100 mln EUR) oraz hotelowy (około 76 mln EUR). W pierwszych trzech miesiącach 2012 r. Polska zajmowała dominującą pozycję w Europie Środkowej z wolumenem inwestycji na poziomie 728 mln EUR. Największym zainteresowaniem inwestorów cieszył się sektor handlowy, którego udział w łącznych obrotach wyniósł 47%, a następnie sektor biurowy i magazynowy z udziałem w łącznym wolumenie inwestycji na poziomie odpowiednio 40% i 12%. W 2011 r. rozpoczęto w Polsce budowę 162 tys. nowych mieszkań, czyli jedynie o 4 tys. więcej niż rok wcześniej, ale o 10% mniejszą niż w szczytowym roku Z tego budowa 64,7 tys. lokali była realizowana przez deweloperów, którzy byli w stanie przygotować projekty oraz zebrać fundusze niezbędne, by sprostać zapotrzebowaniu klientów. Wpłynęło to na wzrost konkurencji pomiędzy deweloperami, co z kolei doprowadziło do wzrostu oczekiwań klientów, w odniesieniu do jakości, zaawansowania prac budowlanych i obniżania cen mieszkań. Ponadto coraz więcej klientów wykazuje zainteresowanie ekonomicznymi mieszkaniami, tj. posiadającymi odpowiednią liczbę pokoi przy mniejszej powierzchni mieszkania. Deweloperzy funkcjonujący na rynku mieszkaniowym mimo ożywienia gospodarczego mogą notować nieco gorsze wyniki niż spółki działające w segmencie hoteli i biurowców. Ci pierwsi bowiem zmuszenia są działać w warunkach zaostrzonej przez Komisję Nadzoru Finansowego tzw. Rekomendacji T (zbiór zasad, adresowanych do banków, dotyczących zarządzania i oceny ryzyk związanych z udzielanymi kredytami detalicznym) i zakończenia w 2012 r. rządowego programu Rodzina na Swoim. Niemniej wydaje się, że spośród krajów Europy Środkowo-Wschodniej, polska mieszkaniówka ma przed sobą najlepsze perspektywy. Siła nabywcza klientów wykorzystujących kredyt hipoteczny w 2012 r. spadnie, ze względu na słabszy dostęp do tego instrumentu. Ponadto oczekiwany jest wzrost kosztów kredytów hipotecznych. Z kolei w kwietniu wejdą w życie nowe przepisy narzucające sposób finansowania projektów wyłącznie długiem i z kapitałów własnych lub, w przypadku finansowania ze środków pozyskanych od nabywców, zapewnienia dodatkowych gwarancji bankowych zapewniających bezpieczeństwo pieniędzy klientów. Wszystko to może znacząco utrudnić deweloperom zapewnienie finansowania projektów. Spółki z branży deweloperskiej i budowlanej narażone są na szereg ryzyk, zaś najszerszemu wachlarzowi potencjalnych zagrożeń muszą stawić czoła duże przedsiębiorstwa. Oprócz ryzyk takich jak: 8

9 ryzyko operacyjne dotyczące prawidłowych wycen prowadzonych projektów; ryzyko nieefektywnych zakupów; ryzyko cen surowców, duże podmioty gospodarcze są wystawione na ryzyko polityczne. Optymizmem mogą napawać dane Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego dotyczące pozwoleń na budowę. W 2011 r. wydano ponad 221 tys. pozwoleń na budowę, czyli o 2% więcej niż rok wcześniej. Z kolei według GUS produkcja budowlano-montażowa wystrzeliła aż o 16,3%, podczas gdy produkcja przemysłowa wzrosła w skali roku o 7,7%. W związku z EURO 2012 siłą napędzającą budownictwo pozostaną inwestycje infrastrukturalne. Wieści z branży Warimpex ma w planach budowę centrum handlowego Galaxy w Białymstoku. Przedsięwzięcie jest we wczesnej fazie planowania i w optymistycznej wersji jego realizacja ruszy pod koniec 2013 r. ING Real Estate Development sprzedał za 475 mln EUR swoje udziały w spółce będącej właścicielem 77% położonego w centrum Warszawy kompleksu handlowo-biurowego Złote Tarasy. Nabywcą jest fundusz zarządzany przez dwa podmioty: AXA Real Estate i CBRE Property Fund Central Europe LP. Celtic Property Developments wypłaci 23 grudnia akcjonariuszom zaliczkę na poczet dywidendy z zysku za rok obrotowy 2011, w wysokości 10 groszy na akcję. Prawo do zaliczki uzyskują osoby będące akcjonariuszami spółki 15 grudnia. W IV kwartale J.W. Construction, wbrew oczekiwaniom, nie uzyska pozwolenia na użytkowanie inwestycji w Ożarowie, gdzie powstaje 376 lokali. O wyniku za IV kwartał stanowić będzie zysk ze sprzedaży gotowych mieszkań, których na koniec III kwartału było około 500, oraz przeszacowania inwestycji komercyjnych. Wiele wskazuje na to, że cały rok spółka zamknie zyskiem około 35 mln zł. Tomasz Łapiński, dyrektor finansowy Ronson Europe, obiecuje że większość z realizowanych obecnie projektów (łącznie 780 lokali) zostanie zakończona w II i III kwartale 2012 r. Według dyrektora finansowego 2011 r. uda się spółce zakończyć na plusie, zaś 2012 r. ma być rekordowy pod względem wyników. Na początku listopada Komisja Nadzoru Finansowego nałożyła na Cyproman Services Limited karę 30 tys. zł za niezawiadomienie o przekroczeniu 5 i 10% głosów na WZA Atlas Estates. LC Corp skokowo zwiększy aktywność na rynku mieszkaniowym. Deweloper znany dotychczas z inwestycji w stolicy, w ostatnim roku wszedł też na rynku wrocławskim, łódzkim i krakowskim. Przed końcem roku spółka ruszy z pierwszą inwestycją w Gdańsku. Oferta mieszkań LC Corp zwiększy się z 317 na koniec czerwca 2011 r. do ponad 1 tys. Plaza Centers podtrzymała zapowiedzi zakończenia w 2011 r. budowy centrum handlowego w Toruniu oraz centrum handlowego i biurowca w Indiach i nosi się z zamiarem rozpoczęcia czterech projektów w Europie Środkowo-Wschodniej oraz dwóch mieszkaniowych w Indiach. W marcu zapowiadano rozpoczęcie 15 projektów komercyjnych w 2012 r. Warimpex sprzedał z zyskiem 50% udział w joint venture, które zostało powołane do 9

10 budowy sieci hoteli ekonomicznych w Europie Środkowej. Udziały odkupiła spółka zależna Starwood Capital Group, z którą firma notowana na giełdach w Wiedniu i Warszawie współpracowała przy tym projekcie. Na II kwartał 2012 r. planowane jest zakończenie budowy pierwszej inwestycji mieszkaniowej Ronsona w Szczecinie osiedla Panoramika. W pierwszym etapie projektu powstają dwa budynki z 82 lokalami. Globe Trade Centre zamierza zbudować w warszawskiej Białołęce galerię handlową o powierzchni około 60 tys. m.kw. Całkowite koszty budowy mają wynieść około 160 mln EUR, czyli ponad 690 mln zł. Będzie to największa pod względem nakładów inwestycja w centrum handloworozrywkowe w historii dewelopera. Kolejne 680 mln zł ma kosztować realizowany wspólnie z Polnordem projekt galerii w Wilanowie. W maju GTC sprzedało udziały w Galerii Mokotów za kwotę 540 mln zł. Analiza makroekonomiczna Wskaźniki makro na koniec 2010 r. Niemcy Polska Czechy Węgry PKB (mld EUR) ,4 147,4 92,8 PKB na 1 mieszkańca (tys. EUR) 31,1 9,4 13,9 9,2 PKB (%) 3,6 3,8 2,3 1,2 Deficyt budżetowy (% PKB) 3,3 7,9 4,7 4,2 Dług publiczny (% PKB) 83, ,5 80,2 Inflacja (%) 1,2 2,6 1,5 4,7 Bezrobocie (%) 7,1 9,6 7,3 11,2 Eksport towarów (mld EUR) 916,5 117,4 99,7 71,4 Import towarów (mld EUR) 748,3 130,8 94,8 65,9 Źródło: MG Polska Według wstępnych szacunków GUS, PKB Polski wzrósł w 2011 r. o 4,3% po zwyżce o 3,9% rok wcześniej. Przyspieszenie dynamiki PKB miało miejsce głównie dzięki odbiciu w inwestycjach (+ 8,7%). Popyt krajowy wzrósł o 3,8%. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju szacuje 2,3% wzrost PKB w 2012 r. Rządowa prognoza mówi o 2,5% zwyżce. Zdaniem Komisji Europejskiej polski deficyt sektora finansów publicznych w 2012 r. osiągnie 3,3% PKB, po tym jak w 2011 r. spadł poniżej 5,6% PKB. Stopa bezrobocia wyniosła 13,3% na koniec stycznia 2012 r., (wzrost o 0,8 pkt proc. wobec poprzedniego miesiąca) podało Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej (MPiPS), powołując się na dane z urzędów pracy. Platforma Obywatelska forsuje wydłużenie i stopniowe zrównanie wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn do 67. roku życia. Koalicyjne PSL krytykuje ten pomysł, ale i nie odrzuca go kategorycznie. Premier Donald Tusk zapowiedział w expose, że od 2012 r. pracodawcy i samozatrudnieni zapłacą składkę rentową wyższą o 2 punkty procentowe od dotychczasowej. Według ekspertów Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, będzie to oznaczało nie tylko wzrost bezrobocia, ale też powiększanie się szarej strefy w gospodarce. 10

11 Niemcy Bundestag uchwalił pod koniec listopada 2011 r. budżet Niemiec na 2012 r. Pomimo kryzysu zadłużenia w strefie euro niemieckie państwo zaciągnie w przyszłym roku 26,1 mld EUR długu, o blisko 4 mld więcej niż w 2011 r. Chadecko-liberalny rząd Niemiec zaplanował na 2012 r. wydatki w wysokości 306,2 mld euro. Inwestycje państwa mają wynieść 26,8 mld euro. Stopa bezrobocia w marcu 2012 r., po uwzględnieniu czynników sezonowych, wyniosła 6,7% wobec 6,8% w lutym. To jej najniższy poziom od dwóch dekad, w dodatku niższy niż przewidywano. Indeks Ifo, obrazujący nastroje wśród przedsiębiorców, wzrósł marcu 2012 r. do 109,8 pkt ze 109,7 pkt w poprzednim miesiącu, po korekcie. Niemcy, uważane w czasach kryzysu zadłużenia za bezpieczną przystań, w przetargu pod koniec listopada nie zdołały sprzedać wszystkich 10-letnich obligacji, za które zamierzały uzyskać 6 mld EUR. Eksperci nazywają to "absolutną katastrofą" i mówią o generalnej nieufności wobec euro. Agencja Fitch Ratings potwierdziła rating kredytowy dla Niemiec na najwyższym możliwym poziomie "AAA". Perspektywa ratingu jest stabilna. W 2012 r. nastąpi znaczne osłabienie wzrostu gospodarczego w Niemczech - przewidują eksperci, doradzający rządowi w Berlinie. Według ich prognozy opublikowanej na początku listopada, niemiecki PKB wzrośnie w przyszłym roku tylko o 0,9%. Czechy Pod koniec lutego premier Czech Petr Neczas poinformował, że z powodu przewidywanej stagnacji w gospodarce rząd planuje podwyżkę podatku VAT oraz zamrożenie emerytur. Centroprawicowy gabinet jako jeden z głównych celów postawił sobie stopniowe wyeliminowanie deficytu budżetowego do 2016 r. W 2012 r. deficyt budżetowy Czech ma wynieść 3,5% PKB. Czechy nie przystąpią do międzyrządowego paktu fiskalnego. Traktat o stabilności, koordynacji i zarządzaniu w Unii Gospodarczej i Monetarnej, wymusza więcej dyscypliny w finansach publicznych, zwłaszcza w państwach eurolandu, ustanawiając nowe, bardziej automatyczne sankcje za łamanie dyscypliny. Ma wejść w życie 1 stycznia 2013 r., przy założeniu, że do tego czasu będzie ratyfikowany przez 12 z 17 państw strefy euro. Dla gospodarki czeskiej duże znaczenie ma handel zagraniczny. Czechy mają jedną z najbardziej otwartych gospodarek w Europie. Po znaczącym załamaniu się dynamiki handlu zagranicznego w 2009 r. (-20,1%), obroty handlowe w 2010 r. nabrały ponownego rozmachu i międzyrocznie wzrosły o 24,4%. Dominującą pozycję w czeskim eksporcie zajmują samochody, komputery, telewizory, urządzenia telefoniczne, druty i kable, meble do siedzenia oraz urządzenia elektryczne. Od 2005 r. eksport towarów i usług przeważa nad ich importem, chociaż dodatnie saldo wymiany handlowej obniża się. Największy wpływ na ten rezultat miało pogłębienie się deficytu w grupie paliw mineralnych. Około 80% obrotów towarowych stanowi wymiana z krajami UE. Węgry Rząd węgierski zrewidował prognozy gospodarcze na najbliższe pięć lat. Zgodnie z ustawą budżetową na 2012 rok węgierski PKB będzie się zwiększał w 11

12 znacznie niższym tempie, niż zakładano jeszcze w kwietniu: 1,9% w 2011 r. (zamiast 3,1%), 1,5% w 2012 r. (zamiast 3,0%), 2,9% w 2013 r. (zamiast 3,2%), 3,1% w 2014 r. (zamiast 3,3%) oraz 3,0% w 2015 r. (zamiast 3,5%). Inflacja w latach ma wynieść odpowiednio 3,8%, 4,2%, 3,0%, 3,0% i 3,0%. W marcu 2011 r. rząd ogłosił program reform strukturalnych tzw. Plan Kálmána Szélla, który zakłada zmniejszenie zadłużenia kraju (z 80,2% PKB w 2010 r. do 65-70% PKB w 2014 r.) oraz ograniczenie wydatków budżetowych (zmniejszenie deficytu z 4,2% PKB w 2010 do 1,9% PKB w 2014 r.). Ministrowie finansów krajów UE podjęli decyzję o częściowym zawieszeniu unijnych funduszy spójności na 2013 r. dla Węgier. To kara za nadmierny deficyt finansów publicznych. Wyliczona przez Komisję Europejską suma 495 mln EUR Podsumowanie Kryzys w branży deweloperów nie oszczędził jednej z największych spółek działających w Europie Środkowo- Wschodniej. Orco zanotowało mocny spadek wyników finansowych. Teraz czas na odbudowę zaufania inwestorów. Pozytywnie należy ocenić restrukturyzację działalności grupy, w ramach której firma zamierza skupić się na najbardziej perspektywicznych miastach. Wydaje się, że w okresie koniunktury Orco nieco zbyt optymistycznie oceniło szanse wypracowania godziwych zysków z projektów w Rosji czy Chorwacji. Ale także w Polsce droga do realizacji skomplikowanych projektów deweloperskich nie była usłana różami. do zawieszenia dla Węgier odpowiada 0,5% PKB tego kraju. Po agencjach Moody's i Standard & Poor's, także Fitch obniżył rating Węgier do poziomu śmieciowego, BB+, z perspektywą negatywną. Wszystko z powodu impasu między Budapesztem a UE i MFW w sprawie pomocy finansowej dla Węgier. Pod koniec 2011 r. Węgry zwróciły się do Unii Europejskiej i Międzynarodowego Funduszu Walutowego o kredyty ratunkowe. Rozmowy na ten temat załamały się jednak za sprawą uchwalonych na Węgrzech ustaw, mogących zagrozić niezależności banku centralnego tego kraju. 1 stycznia 2012 r. weszła w życie ustawa przeforsowana przez premiera Wiktora Orbana, na mocy której w kraju obowiązywać będzie najwyższy w UE podatek VAT wynoszący 27%. Podwyżka stawki podatku ma załatać dziurę w węgierskim budżecie. Wystarczy przypomnieć jak wielkie trudności musiano pokonać, by wznowić sztandarową inwestycję spółki w Warszawie budowę zaprojektowanego przez światowej sławy architekta Daniela Libeskinda apartamentowca Złota 44, rosnącego w bezpośrednim sąsiedztwie Pałacu Kultury i Nauki. Problemem Orco jest duże zadłużenie, m.in. dlatego giełdowi inwestorzy szerokim łukiem omijają jej walory notowane na GPW. W zasadzie przypominają o nich sobie tylko po publikacji pozytywnych informacji, jak np. o sprzedaży aktywów w Rosji, gdyż odżywają wówczas nadzieje na spłatę części zobowiązań. 12