Ptaki lęgowe w wioskach Ziemi Prudnickiej w latach

Transkrypt

1 Przyr. Śląska opol., 20: 1-12, 2014 Ptaki lęgowe w wioskach Ziemi Prudnickiej w latach Grzegorz KOPIJ Department of Wildlife Management & Research, University of Namibia Katima Mulilo Campus, Private Bag 1096, Venela Rd., Katima Mulilo, Namibia gkopij@unam.na Breeding birds of villages in Prudnik Land during the years Birds (all species except for Hirundo rustica and Passer domesticus) were counted in 104 villages. A total of 54 species were recorded. Most common were Passer domesticus, Hirumdo rustica, Streptopelia decaoctco, Sturnus vulgaris, Phoenicurus ochroros, Carduelis cannabina, Carduelis chloris and Serinus serinus. Frequntly encountered (recorded in more than 40% of all villages) were also the following species: Sylvia atricapilla, Carduelis carduelis, Parus major, Fringilla coelebs, Luscinia megarhynchos, Turdus merula and Hippolais icterina. Liczenia ptaków przeprowadzano w latach w 104 spośród 123 wiosek Ziemi Prudnickiej (tab. 1). W większości wiosek wykonano 2-3 kontrole, a tylko w 25 (15.7%) ptaki były liczone jednokrotnie (tab. 1). W wielu wioskach w liczeniach pominięto 2 bardzo licznie gniazdujące gatunki: wróbla Passer domesticus i dymówkę Hirundo rustica. Parki podworskie traktowano jako odmienne środowiska i wyłączono z niniejszych badań. W wioskach Ziemi Prudnickiej wykazano łącznie gniazdowanie 54 gatunków ptaków. Pominięty w liczeniach wróbel i dymówka należały niewątpliwie do grupy dominantów i gniazdowały nieomalże we wszystkich badanych wioskach. Do grupy gatunków dominujących należała też sierpówka, szpak, kopciuszek, makolągwa, kulczyk i dzwoniec (tab. 2). Gatunki te, bez wróbla i dymówki, stanowiły razem 48.3% wszystkich zanotowanych par lęgowych (tab. 2). Wysoką częstotliwością wystąpień (w ponad 40% wiosek) charakteryzowały się również takie gatunki jak: kapturka, szczygieł, bogatka, zięba, słowik rdzawy, kos i zaganiacz (tab. 2). Na drugim końcu figuruje 14 gatunków, które łącznie stanowiły zaledwie 1% wszystkich stwierdzonych par (tab. 2). Stosunkowo rzadko gniazdowały w wioskach gatunki z rodziny krukowatych: kawka i wrona tylko w 7% badanych wiosek, a sroka w 13%. Stosunkowo liczne były natomiast takie gatunki jak: muchołówka szara, zaganiacz i słowik rdzawy. Na uwagę zasługuje gniazdowanie w niektórych wioskach grzywacza (13% badanych wiosek) i kwiczoła (12%). Łącznie wykazano 567 par sierpówek, co w przeliczeniu na wioskę daje 5.0 pary, a wartość ta i tak może być znacznie zaniżona. Kopciuszek gniazdował w zagęszczeniu co najmniej 2.9 pary na wioskę, kulczyk 1.7, słowik rdzawy 0.8 a muchołówka szara 0.4 pary na wioskę. Stosunki ilościowa (liczba par) między bogatką a modraszką układała się jak 109: 60, między kosem, śpiewakiem i kwiczołem jak 86: 12: 21, między kapturką, piegżą i cierniówką jak 175: 67: 30, a między makolągwą, dzwońcem i szczygłem jak 212: 183: 137.

2 Tabela 1. Wykaz wiosek Ziemi Prudnickie objętych badaniami ilościowymi nad ptakami lęgowymi (w nawiasach podano czas rozpoczęcia liczenia). Lp. Nazwa wioski Liczba ludności Daty liczeń Gm. Biała 1 Śmicz (18.10), 10.7, 12.7 (19.50), (18.20) 2 Miłowice (6.50), (19.40) 3 Kolnowice (7.05), (19.50) 4 Laskowiec ), (18.55) 5 Prężyna (7.00), 9.5 (6.05), (16.35) 6 Grabina (12.30), 2.6 (12.00), 11.7 (10.05), (17.10) 7 Kolonia Otocka (6.10), (15.35) 8 Otoki (6.25), (19.45) 9 Ligota Bialska (11.30), 29.5 (8.30), 13.7 (19.05), (5.15) 10 Wasiłowice (7.10), (7.05) 11 Pogórze (7.20), 31.5 (14.10), (16.25) 12 Chrzelice (10.05), 31.5 (16.30), (10.35) 13 Łącznik (8.20), 31.5 (15.45), 2.6 (9.20), 11.7 (17.10), (5.30) 14 Ogiernicze (9.00), 20.6 (11.15), (6.00) 15 Dębina (8.30) 16 Brzezina (11.40), 29.5 (10.00), (18.20) 17 Mokra (11.20), 7.5 (12.25), 2.6 (10.00), 11.7 (18.20), (6.45) 18 Górka Prudnicka (9.40), 2.6 (11.15), (19.05) 19 Frącki (10.50) 20 Radostynia (12.45), Krobusz (12.00), (7.15) 22 Żabnik (7.00), (10.55) 23 Nowa Wieś Prudnicka (7.20), (10.25) 24 Czartowice (9.00), (11.45) 25 Solec (6.20), 10.7 (6.05), (9.25) 26 Gostomia (6.25), (9.45) 27 Rostkowice ), (6.00) 28 Wilków (10.00), (12.20) 29 Olbrachcice , 1.6 (8.15), (9.25) 30 Browieniec Polski ), (6.25) 31 Józefów (14.45), 1.6 (6.45), (11.00) 32 Józefów, przysiółek (6.55) Gm. Prudnik 1 Rudziczka ( ), (10.05) 2 Mieszkowice (10.10), (9.25) 3 Szybowice ( ), ( ) 4 Niemysłowice (13.20), (6.35) 5 Wierzbiec

3 6 Łąka Prudnicka ( ) 7 Moszczanka ( ) 8 Wieszczyna (7.20), (11.35) 9 Dębowiec (+Wieszczyna) , (6.00) 10 Chocim (Łąka Pr.) , (11.10) 11 Czyżowice (8.15), (18.30) Gm. Lubrza 12 Lubrza (9.25), 9.5 (14.20), (8.20) 13 Prężynka (+Dobroszowice) ( ), 10.7 (11.35), (17.30) 14 Jasiona? 19.6 (13.00), (9.35) 15 Skrzypiec (9.20), 19.6 (16.55), (10.00) 16 Dytmarów (7.40), Krzyżkowice (12.40), 23.6 (6.45), (9.30) 18 Trzebina (13.20), 28.4 (6.15), 19.6 (15.15), (6.30) 19 Olszynka ), 1.6 (7.25), (8.40) 20 Słoków (12.50), 1.6 (8.00), (9.15) 21 Laskowice ), (8.00) 22 Nowy Browieniec (11.25), (6.25) Gm. Głogówek 1 Racławice Śląskie Klisino? -- 3 Dzierżysławice (10.05) 4 Mochów (9.35) 5 Wierzch (11.35) 6 Mionów (4.45) 7 Błażejowice Dolne (5.20) 8 Golczowice (6.00) 9 Zawada (+B., G., S., M.) (6.25), (7.25) 10 Sysłów (5.50) 11 But (6.45), (6.45) 12 Leśnik (5.50) 13 Kierpień (7.00), (c.14) 14 Rzepce (7.55), (c.14) 15 Chudoba (+Nowe Kotkow.) (11.00) 16 Nowe Kotkowice (10.50) 17 Biedrzychowice (5.00) 18 Zwiastowice Twardawa (6.30) 20 Małkowice (7.55) 21 Korea (8.05) 22 Stare Kotkowice (10.25), (10.00) 23 Tomice (6.20), 19.6 (8.15), (10.25) 24 Szonów (5.50), 19.6 (8.30), (9.00) 25 Góreczno (7.55), (10.05) 26 Kazimierz (7.20), (9.30) 27 Cieszniów Wróblin (9.55), (11.20) 3

4 29 (Naczęsławice)? (9.35) 30 (Grodziszcze)? 1.6 (9.00), (11.05) 31 Głogowiec? 1.6 (5.50), (10.50) Gm. Strzeleczki 1 Smolarnia (c.10), (9.15) 2 Serwitut (7.05), (9.05) 3 Dziedzice (6.25), (9.25) 4 Racławiczki (7.30), (8.40) 5 Ścigów , (8.20) 6 Strzeleczki (11.10), Dobra? 23.6 (9.15), (9.30) 8 Łowkowice (9.50), (7.00) 9 Komorniki (10.00), (14.05) 10 Nowy Młyn Pisarzowice Moszna , (c.11) 13 Zielina (10.25) 14 Kujawy (5.10), 20.6, (5.55) 15 Wawrzynowice , 2.7, (6.15) 16 Buława (8.30), 2.7, (7.25) Gm. Krapkowice 17 Nowy Dwór Prudnicki? 5.6 (7.45), (13.30) 18 Kórnica (+Rajdyna) (13.45) 19 Rajdyna Ściborowice (11.10) 21 Borek Gm. Walce 22 Walce? 7.6, (12.30) 23 Rozkochów (11.50) 24 Dobieszów Zabierzów Kromołów (6.55), Brożec (10.10) 28 Grocholub (8.05), (12.55) 4

5 Tabela 2. Sumaryczne dane o liczebności gatunków lęgowych (z pominięciem wróbla i dymówki) w wioskach Ziemi Prudnickiej (N = 113 wiosek). N łączna liczba par lęgowych wykazanych we wszystkich wioskach; %D procent par lęgowych danego gatunku w stosunku do liczby par lęgowych (N = 3511) wszystkich gatunków za wyjątkiem wróbla i dymówki; X1 średnia liczba par lęgowych w przeliczeniu na wioski, gdzie dany gatunek został wykazany; X2 średnia liczab par lęgowych w przeliczeniu na wszystkie badane wioski (N = 113); SD odchylenie standardowe dla X1 i X2; F liczba wiosek, w których dany gatunek był stwierdzony; %F procent tych wiosek w stosunku do wszystkich badanych wiosek (N = 113); M maksymalna liczba par lęgowych stwierdzonych w wiosce. Gatunek N %D X 1 X 2 SD F %F M Sierpówka Streptopelia decaocto Szpak Sturnus vulgaris Kopciuszek Phoenicurus ochruros Makolągwa Carduelis cannabina Kulczyk Serinus serinus Dzwoniec Carduelis chloris Kapturka Sylvia atricapilla Szczygieł Carduelis carduelis Bogatka Parus major Zięba Fringilla coelebs Słowik rdzawy Luscinia megarhynchos Kos Turdus merula Zaganiacz Hippolais icterina Oknówka Delichon urbica Potrzeszcz Miliaria calandra Mazurek Passer montanus Piegża Sylvia curruca Modraszka Parus caeruleus Pierwiosnek Phylloscopus collybita Pliszka siwa Motacilla alba Łozówka Acrocephalus palustris Muchołówka szara Muscicapa striata Trznadel Emberiza citrinella Bocian biały Ciconia ciconia Cierniówka Sylvia communis Gołąb miejski Columba livia Grzywacz Columba palumbus Kawka Corvus monedula Kwiczoł Turdus pilaris Wilga Oriolus oriolus Sroka Pica pica Śpiewak Turdus philomelos Dzięcioł duży Dendrocopos major Wrona Corvus cornix Gąsiorek Lanius collurio Jerzyk Apus apus Kukułka Cuculus canorus Świstunka Phylloscopus sibilatrix Piecuszek Phylloscopus trochilus

6 Pliszka żółta Motacilla flava Krzyżówka Anas platyrchynchos Kowalik Sitta europaea Krętogłów Jynx torquilla Pliszka górska Motacilla cinerea Pleszka Phoenicurus phoenicurus Świerszczak Locustella naevia Grubodziob Coccothraustes coccothraustes Gawron Corvus frugilegus Płomykówka Tyto alba Pustułka Falco tinnunculus Ortolan Emberiza hortulana Pluszcz Cinclus cinclus

7 Tabela 3. Wyniki liczenia ptaków (liczba par lęgowych; dane liczbowe dla dymówki i wróble tylko dla niektórych wiosek) w wioskach Gminy Biała Prudnicka. Numery wiosek jak w tab. 1. Nr wioski Bocian biały Bogatka Cierniówka Dymówka 7 40 Dzięcioł duży Dzwoniec Gąsiorek Gołąb miejski Grzywacz Jerzyk 5 1 Kapturka Kawka Kopciuszek Kos Kulczyk Kwiczoł 1 1 Łozówka Makolągwa Mazurek Modraszka Muchoł. szara Oknówka Piegża Pliszka siwa Pliszka żółta Potrzeszcz Sierpówka Słowik rdzawy Sroka Szczygieł

8 Szpak Śpiewak 2 1 Świerszczak 1 1 Świstunka 1 Trznadel Wilga Wrona 1 1 Zaganiacz Zięba Liczba par lęg Liczba gat Pozostałe: grubodziób: 2:1; trzcinniczek: 13: 1, krzyżówka: 1:1, kukułka: 13:1. Tabela 4. Wyniki liczenia ptaków (liczba par lęgowych; dane liczbowe dla dymówki i wróble tylko dla niektórych wiosek) w wioskach Gminy Prudnik i Lubrza. Numery wiosek jak w tab Bocian biały Bogatka Cierniówka Dymówka Dzięcioł duży Dzwoniec Gąsiorek 1 Gołąb miejski 2 Grzywacz Jerzyk Kapturka Kawka Kopciuszek Kos Kowalik 2 Krętogłów 2 Krzyżówka 1 1 8

9 Kukułka Kulczyk Kwiczoł Łozówka Makolągwa Mazurek Modraszka Muchoł. szara Oknówka Piecuszek Piegża Pierwiosnek Pleszka 2 Pliszka górska 1 1 Pliszka siwa Pliszka żółta 1 Potrzeszcz Sierpówka Słowik rdzawy Sroka Szczygieł Szpak Śpiewak Świstunka 1 2 Trznadel Wilga Wrona Wróbel Zaganiacz Zięba Pozostałe Liczba par Liczba gat Pozostałe: gajówka: 1:1, grubodziób: 6:1, ortolan; 6:1, pluszcz; 7:1, pustułka: 3: 1 9

10 Tabela 5. Wyniki liczenia ptaków (liczba par lęgowych; łącznie z dymówką i wróblem) w wioskach Gminy Głogówek. Numery wiosek jak w tab Bocian biały Bogatka Cierniówka 1 1 Dymówka Dzwoniec Gołąb miejski 5 7 Grzywacz 1 1 Kapturka Kawka 2 Kopciuszek Kos Kulczyk Kwiczoł 1 Łozówka Makolągwa Mazurek Modraszka 3 1 Muchoł. szara Oknówka Piecuszek Piegża Pierwiosnek 1 Pliszka siwa Potrzeszcz Sierpówka Słowik rdzawy Sroka 1 Szczygieł Szpak Trznadel

11 Wilga 1 1 Wróbel Zaganiacz Zięba Pozostałe 2 Liczba par Liczba gatunków Pozostałe: gawron: 7:2. Tabela 6. Wyniki liczenia ptaków (liczba par lęgowych; łącznie z dymówką i wróblem) w wioskach Gminy Strzeleczki, Krakowice i Walce. Numery wiosek jak w tab Bocian biały Bogatka Cierniówka Dymówka Dzięcioł duży 1 2 Dzwoniec Gąsiorek Jerzyk 2 Kapturka Kawka 10 Kopciuszek Kos Kowalik 1 Krętogłow 1 Krzyżówka 1 Kukułka 1 1 Kulczyk Kwiczoł Łozówka

12 Makolągwa Mazurek Modraszka Muchoł. szara Oknówka Piegża Pierwiosnek Pliszka górska 1 Pliszka siwa Pliszka żółta 1 Potrzeszcz Sierpówka Słowik rdzawy Sroka 1 1 Szczygieł Szpak Trznadel Wilga 1 1 Wróbel Zaganiacz Zięba Pozostałe 1 Liczba par Liczba gatunków Pozostałe: płomykówka: 1: 4. 12