Opracowanie: Michał Wołowik Grodzisk Maz.,

Transkrypt

1 Wyniki inwentaryzacji ornitologicznej na terenie inwestycji pn. Budowy linii kolejowej nr 582 łączącej posterunek odgałęźny Czarnca ze stacją Włoszczowa Północ Opracowanie: Michał Wołowik Grodzisk Maz.,

2 1. Metodyka pracy Kontrole dzienne polegały na przejściu całego badanego odcinka i inwentaryzacji ptaków w pasie 250 metrów od skraju torów po obu stronach. Dokonywano obserwacji bezpośrednich przy użyciu sprzętu optycznego, oraz identyfikacji głosowej (śpiew, inne odgłosy terytorialne, głosy kontaktowe). Podczas kontroli notowane były wszystkie gatunki stwierdzone na terenie obejmującym inwestycję. Gatunki wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej 2009/147/WE, w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt (Głowaciński 2011), a także gatunki zagrożone w skali Europy w kategoriach SPEC 1 i SPEC 2 (BirdLife International 2004), nanoszone były na mapę. Kategorie lęgowości przydzielane były w oparciu o Polski Atlas Ornitologiczny (Sikora i in. 2007). 2. Wyniki Gatunki ptaków stwierdzonych na terenie planowanej inwestycji, uwzględniając status ochrony. LP Rząd Nazwa gatunkowa Nazwa polska DP I PCzKZ SPEC Kategoria N par 1 Brodzące Ciconia ciconia Bocian biały + Non-SPEC WL 2 Szponiaste Circus cyaneus Błotniak zbożowy + VU SPEC 3 P 3 Buteo buteo Myszołów Non-SPEC B 1 4 Siewkowe Vanellus vanellus Czajka SPEC 2 WL 5 Gołębiowe Columba palumbus Grzywacz Non-SPEC B 5 6 Jerzykowe Apus apus Jerzyk + Non-SPEC WL 7 Dzięciołowe Dyocopus martinus Dzięcioł czarny Non-SPEC B 1 8 Dendrocopos major Dzięcioł duży Non-SPEC B 8 9 Dendrocopos medius Dzięcioł średni + Non-SPEC B 1 10 Dendrocopos minor Dzięciołek Non-SPEC A 11 Wróblowe Lullula arborea Lerka + SPEC 2 C 8 12 Alauda arvensis Skowronek SPEC 3 B Hirundo rustica Dymówka SPEC 3 WL 14 Anthus trivialis Świergotek drzewny Non-SPEC B Motacilla flava Pliszka żółta Non-SPEC B Motavilla alba Pliszka siwa Non-SPEC B Troglodytes troglodytes Strzyżyk Non-SPEC B Erithacus rubecula Rudzik Non-SPEC B Saxicola rubetra Pokląskwa Non-SPEC B Turdus merula Kos Non-SPEC B Turdus philomelos Śpiewak Non-SPEC B Hippolais icterina Zaganiacz Non-SPEC B Sylvia curucca Piegża Non-SPEC B Sylvia communis Cierniówka Non-SPEC B Sylvia borin Gajówka Non-SPEC C Sylvia atricapilla Kapturka Non-SPEC C Phylloscopus collybita Pierwiosnek Non-SPEC B Phylloscopus trochilus Piecuszek Non-SPEC B Muscicapa striata Muchołówka szara SPEC 3 B Regulus regulus Mysikrólik Non-SPEC B Poecile palustris Sikora uboga SPEC 3 B Poecile montanus Czarnogłówka Non-SPEC B 5-10

3 34 Lopophanes cristatus Czubatka SPEC 2 B Periparus ater Sosnówka Non-SPEC B Parus major Bogatka Non-SPEC B Cyanistes caeruleus Modraszka Non-SPEC B Sitta europaea Kowalik Non-SPEC B Certhia familiaris Pełzacz leśny Non-SPEC B Lanius collurio Gąsiorek + SPEC 3 C Garrulus glandarius Sójka Non-SPEC B 3 42 Pica pica Sroka Non-SPEC B 5 43 Corvus monedula Kawka Non-SPEC B 1 44 Corvus cornix Wrona siwa Non-SPEC A 2 45 Corvus corax Kruk Non-SPEC A 46 Sturnus vulgaris Szpak SPEC 3 C Passer montanus Mazurek SPEC 3 C Fringilla coelebs Zięba Non-SPEC C Chloris chloris Dzwoniec Non-SPEC B Coccothraustes Grubodziób Non-SPEC C 3-8 coccothraustes 51 Emberiza citrinella Trznadel Non-SPEC B Emberiza calandra Potrzeszcz SPEC 2 B 5 Oznaczenia: DP I gatunki wymienione w Załączniku 1 Dyrektywy Ptasiej SPEC1 gatunki zagrożone w skali globalnej SPEC2 gatunki zagrożone, których europejska populacja przekracza 50% populacji światowej i których stan zachowania uznano za niekorzystny SPEC3 gatunki zagrożone, których europejska populacja nie przekracza 50% populacji światowej i których stan zachowania uznano za niekorzystny Kategorie lęgowości: A gniazdowanie możliwe B gniazdowanie prawdopodobne C gniazdowanie pewne Pozostałe: WL gatunek występujący na terenie w sezonie lęgowym, jednak niespełniający kryteriów lęgowości P gatunek przelotny N par potencjalna liczebność par lęgowych gatunków u których stwierdzono kategorie lęgowości B i C. Kryteria według których przyporządkowano kategorie lęgowości: Kryterium Kategoria Pojedyncze ptaki obserwowane w siedlisku lęgowym Jednorazowa obserwacja śpiewającego lub odbywającego loty godowe samca Obserwacja rodziny (jeden dorosły ptak lub para z lotnymi młodymi) Para ptaków obserwowana w siedlisku lęgowym Śpiewający lub odbywający loty godowe samiec Gniazdowanie możliwe A Gniazdowanie prawdopodobne B

4 stwierdzony co najmniej przez 2 dni w tym samym miejscu (zajęte terytorium) lub równoczesne stwierdzenie wielu samców w siedlisku lęgowym danego gatunku Kopulacja, toki Odwiedzanie miejsca nadającego się na gniazdo Głosy niepokoju sugerujące bliskość gniazda i piskląt Plama lęgowa (u ptaka trzymanego w ręku) Budowa gniazda lub drążenie dziupli Odwodzenie od gniazda lub młodych (udawanie rannego) Gniazdo nowe lub skorupy jaj z danego roku Gniazdo wysiadywane Ptaki z pokarmem dla młodych lub odchodami piskląt Gniazdo z jajami Gniazdo z pisklętami Młode zagniazdowniki nielotne lub słabo lotne, albo podloty gniazdowników poza gniazdem Gniazdowanie pewne C 3. Waloryzacja obszaru badań Stwierdzono występowanie 52 gatunków ptaków, z czego xxx przypisano kategorię lęgową. Spośród stwierdzonych gatunków 6 wymienionych jest w I Załączniku Dyrektywy Ptasiej, 4 z nich przypisano status SPEC 1 lub SPEC 2, a 1 gatunek wymieniony jest w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt 1. Za gatunki najcenniejsze dla badanego obszaru uznano te, które zostały wymienione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Dokładne lokalizacje naniesione na mapę. Błotniak zbożowy jednorazowa obserwacja przelatującej samicy w okresie migracji tego gatunku (30.03). Bocian biały i 13.07, obserwowany żerujący ptak na granicy obszaru inwentaryzacji, prawdopodobnie lęgowy w jednej z -pobliskich wiosek. Gąsiorek obserwacje par ptaków w odpowiadającym środowisku lęgowym, widywane na krzakach i na liniach trakcyjnych; obserwowane były ptaki z pokarmem dla młodych, a także widziana rodzina ptaków z 3 młodymi. Gąsiorki obserwowane od momentu ich przylotu (maj)

5 Dzięcioł średni i 3.05 obserwowane były ptaki w dogodnym siedlisku, ptaki wykazywały zachowania terytorialne na terenie olsu przy niewielkim cieku wodnym przepływającym przez las. Dzięcioł czarny 30.03, i obserwowane i słyszane ptaki, wykazujące zachowania terytorialne, a także żerujące na starych drzewach w lesie. Lerka ptaki obserwowane w kilku lokalizacjach, przede wszystkim w okolicach młodników sosnowych. Obserwacje wizualne, a także dźwiękowe w postaci śpiewów godowych, ptaków żerujących i ptaków z pokarmem. Ptaki były obserwowane w czasie wszystkich dni w których prowadzona była inwentaryzacja. Jerzyk żerujące ptaki nad nieużytkami i lasami znajdującymi się na terenie obejmującym inwestycję. 2. Gatunki SPEC 1 i SPEC2, o kategoriach lęgowości A, B lub C na badanym obszarze. Dokładne lokalizacje naniesione zostały na mapę. Czajka jednorazowa obserwacja pojedynczego ptaka nie wykazującego zachowań lęgowości. Potrzeszcz - śpiewające samce obserwowane w dogodnym siedlisku lęgowym, we wszystkie dni w trakcie których przeprowadzana była inwentaryzacja. Czubatka głosowe i wizualne obserwacje ptaków o zachowania terytorialnych, w dogodnym siedlisku lęgowym. Ptaki były obserwowane przede wszystkim w młodnikach sosnowych, a także w lesie o wyższym średnim wieku drzew. Ptaki były obserwowane w każdym dniu inwentaryzacji. 4. Oddziaływanie na środowisko Oddziaływanie inwestycji na środowisko będzie związane przede wszystkim z wycinką drzew znajdujących się na trasie przebiegu inwestycji, a także degradacją krzaków wzdłuż istniejącej linii kolejowej. Gatunki których obejmie strata siedlisk to wszystkie gatunki leśne. Wiąże się to ze stratą miejsc gniazdowych i zmniejszenie bazy pokarmowej. Gatunki te to: Dzięcioły: dzięcioł czarny, dzięcioł średni, dzięcioł duży, dzięciołek Lerka (skowronek borowy) Drozdy: kos, śpiewak, rudzik Pokrzewki: kapturka, gajówka, zaganiacz, pierwiosnek, piecuszek Sikory: bogatka, modraszka, czubatka, sikora uboga, czarnogłówka Łuszczaki: zięba, grubodziób

6 Inne rodziny: strzyżyk, kowalik, pełzacz leśny, muchołówka szara Poza gatunkami leśnymi, inwestycja wpłynie również na gatunki ptaków gnieżdżących się w krzakach znajdujących się przy istniejącym już torowisku. Dotyczy to takich gatunków: Gąsiorek Piegża, cierniówka Pokląskwa Trznadel, potrzeszcz W czasie trwania wykonywania inwestycji ptaki będą narażone oddziaływania wynikające z: 1. Wzrost hałasu, 2. Wzrost natężenia ruchu na obszarze inwestycji, 3. Zanieczyszczanie środowiska z powodu prac budowlanych, 4. Odstraszania ptaków w trakcie budowy, 5. Utraty siedlisk. W okresie użytkowania ukończonej inwestycji, oddziaływania na ptaki będą wynikały z: 1. Wzrostu hałasu, 2. Możliwe kolizje z pociągami, 3. Możliwe kolizje z liniami energetycznymi, 4. Strata siedlisk wynikająca z budowy trasy. 5. Inwestycja, a ptaki. Główną konsekwencją inwestycji będzie utrata siedlisk leśnych, związana z wycinką drzew na trasie przebiegu linii kolejowej. Prawdopodobnie dojdzie również do utraty miejsc gniazdowych gąsiorka i potrzeszcza. Wynika to z konieczności wycięcia krzaków rosnących wzdłuż istniejącej już linii kolejowej. Gąsiorek i potrzeszcz kluczowym elementem dla tego gatunku są krzewy porastające otwarte tereny. W związku z tym należy ograniczyć do minimum wycinkę tych krzewów. Dzięcioł średni gatunek ten na ternie inwestycji występuje w olsie przy cieku wodnym, aby chronić stanowisko tego gatunku należy do minimum ograniczyć zniszczenie tego siedliska.

7 Uwagi do inwestycji: W czasie budowy torowiska należy ograniczyć do minimum wycinkę drzew i krzewów których wycinka nie będzie niezbędna do budowy nowej linii kolejowej. Należy pamiętać, aby że w okresie od 1 marca do 16 października, w stosunku do gatunków dziko występujących ptaków objętych ochroną gatunkową zabrania się umyślnego niszczenia ich gniazd, jaj, postaci młodocianych oraz siedlisk; jako siedlisko ptaków traktuje się miejsce ich występowania i lęgu, zgodnie z art. 52 ust. 1 pkt 3-5 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 z późn. zm.). Bibliografia Sikora a., Rohde Z., Gromadzki M., Neubauer G., Chylarecki P. (red.) Atlas rozmieszczenia ptaków lęgowych Polski Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań Głowaciński Z. (red.) Polska czerwona księga zwierząt kręgowce. PWRiL, Warszawa Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa BirdLife International Birds In Europe: population estimates, trends and conservation status. BirdLife Conservation Series No. 12. D. BirdLife International, Cambridge, UK.