Czy Government 2.0 jest w Polsce możliwy?

Transkrypt

1 Czy Government 2.0 jest w Polsce możliwy? Obywatelskie zastosowania ITC, jako instrument stymulowania i funkcjonowania otwartego, partycypacyjnego modelu rządzenia. Kuba Wygnański

2 Struktura Co się stało ze społeczeństwem obywatelskim w Polsce. Dlaczego nie da się rządzić bez obywateli? Przykłady zastosowań ICT w obszarze Governance 2.0 Rekomendacje

3 WIELOZNACZNOŚĆ POJĘCIA SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIEGO

4 Sposoby rozumienia społeczeństwa obywatelskiego Rzeczownikowe podejście instytucjonalne i sektorowe, społeczeństwo obywatelskie jako zbiór podmiotów Przymiotnikowe normatywne, społeczeństwo obywatelskie, jako dobre społeczeństwo pielęgnujące praktykujące cnoty obywatelskie Czasownikowe przestrzeń, debata, otwarty dyskurs, negocjowanie znaczenie dóbr publicznych, to co pomiędzy, sieć

5 Wymiary obywatelstwa Horyzontalny (civil) zaufanie, umiejętności kooperacji, zanurzenie we wspólnocie, wiążący (cechy podobieństwa) i pomostowy (otwarcie na różnorodność) typ kapitału społecznego Wertykalny (civic) odnoszący się do hierarchii Wertykalny (civic) odnoszący się do hierarchii i relacji władzy, łączący typ kapitału społecznego

6 Polityczne tradycje obywatelstwa Liberalne obywatelstwo jako uniwersalny niewarunkowanych status i uprawnienie oparty o formalną przynależność do wspólnoty państwowej. Silna orientacja na ochronę indywidualnych wolności (w szczególności rozumianych negatywnie jako woloność od. Zaangażowanie ma charakter instrumentalny i incydenatlny. Republikańskie zakorzenione w historycznej i kulturowej wspólnocie tożsamości opartej o przynależność do wspólnoty państwowej. Domniemanie powszechności interesu pubicznego i spontanicznej skłonności do zaangażowania w sprawy publiczne (zobacz: idiota, prywacja). Obywatelstwo oparte na praktykowaniu. Komunitariańskie oparte o indywidualne poczucie przynależności do wspólnoty (w tym lokalnej). Zakorzenienie w praktycznym doświadczeniu, pojęcie interesu publicznego wytwarzane i negocjowanie we współdziałaniu. Silny nacisk na konieczność równowagi praw i obowiązków.

7 Teoria obywatelstwa Renesans idei w latach 80-ych i 90-ych Funkcjonowanie demokracji nie zależy wyłącznie od instytucji (check and balance), ale także od praktyk obywatelskich. Bez cnót obywatelskich demokracja staje się formalna a nawet niestabilna. Problem deficytu demokratycznego dotknął także kraje o długiej demokratycznej tradycji. Okazało się, że problem dobrego rządu nie jest rozwiązywalny dla narodu diabłów Funkcjonowanie demokracji wymaga minimalnego choćby poziomu praktykowania cnót obywatelskich i elementarnych form politycznego altruizmu. Te zaś wymagają formowania. Problem apatii obywatlelskiej nie jest jak mogłoby się wydawać problem działaczy pozarządowych jest niezbędny dla funkcjonowania ładu demokratycznego. Cnoty obywatelskie: uniwersalne (męstwo, praworządność), społeczne (niezależność, tolerancja), gospodarcze (etyka pracy, adaptacyjność), polityczne (repsepektowanie innych, umiar w roszczeniach, roztropność, umiejętność oceny rządzących, gotowość do debaty).

8 LEWIATAN CZY KAMELEON?

9

10

11 Głos w dyskusji na temat wizji rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w Polsce (Frączak, Rogaczewska, Wygnański 2005) Aktywni, świadomi obywatele Aktywne wspólnoty lokalne Silne organizacje pozarządowe Państwo obywatelskie dobre rządzenie Edukacja obywatelska Aktywizacja społeczności lokalnych tworzenie kapitału społecznego Zwiększenie zasięgu działań organizacji Promowanie szerokiego dialogu obywatelskiego Dostęp do informacji obywatelskiej Wsparcie w sytuacjach kryzysowych Partnerstwo lokalne Partycypacja obywatelska, immunologia wspólnoty lokalnej Budowanie niezależności i stabilności finansowej sektora Innowacje w sektorze i ich dystrybucja oraz wsparcie samowiedzy sektora Promocja zasad otwartego rządu przejrzystość działań administracji Partycypacja obywatelska Aktywność obywateli w sprawach publicznych Zrównoważony rozwój lokalny Podniesienie jakości działań i integracja sektora Jakość zarządzania w administracji publicznej Tworzenie lokalnej infrastruktury dla działań obywatelskich Zakorzenienie organizacji, ich wizerunek, czytelność działań E-government Wyrównywanie szans organizacji wsparcie infrastruktury trzeciego sektora. Obywatelskie media Niezbędne zmiany o charakterze regulacyjnym

12 Ustrojowy kontekst rozważań Governance 2.0 w Polsce Problem zagubionego obywatela zawodne i anachroniczne mechanizmy reprezentacji (związki zawodowe, partie, samorząd, organizacje pozarządowe) Konieczność przekroczenie ograniczeń w tradycyjnych mechanizmach reprezentacji interesów (w szczególności tradycyjnych partnerów społecznych) konsultacje traktowane jako dobro rzadkie Zamieszanie w obszarze definicji nawet w sprawach tak prostych jak znacznie słów informacja, konsultacja, negocjacje, partnerstwo Nieciągłość i przypadkowość stosowania drabiny partycypacji (mylenie pojęć ICT bardzo w tym pomaga ) Głęboka i odwzajemniana nieufność we wzajemnych relacjach państwo - obywatele Anachronicznie rozumienie zasad governanace, skłonność do zarządzania na szczytach, przecenianie aspektów regulacyjunych, impotencja pomieszana z omnipotencją

13 Zmiany / trendy o charakterze ogólnym (globalnym) tworzące kontekst dla zmiany modelu Governance 2.0 Nowy paradygmat rządzenia (government -> governance) Paradygmat Enabeling State Zarządzanie hierarchiczne > zarządzanie sieciowe Jasne rozdzielenie publiczne vs prywatne -> hybrydyzacja Przesunięcie Welfare state -> Welfare society Big Government -> Big Society Ewolucja definiowania roli administracji publicznej (wiosłować > sterować > służyć) (New Public Services) Przesunięcie akcentów w działaniach modernizacji usług publicznych (exit (choice) -> voice) (rozstanie -> krytyka) Zwrot deliberatywny Partnerstwo jako centralny element relacji

14 Zmiany paradygmatyczne Agregacja -> Deliberacja Vote -> Voice Exit -> Voice Incydentalność -> Ciągłość Konsument / Świadczeniobiorca -> Obywatel Dostarczanie -> Współwytwarzanie / współodpowiedzialność Zmiana wierzchołków (wolność, równość, braterstwo) Zmiana wierzchołków (redystrybucja, rynek, wymiana)

15 Paradygmaty governance i podział uproszczony podział ról wewnątrz nich (Deakin, Taylor) Paradygmat Rola Państwa Obywatele Rola organizacji dostarczających usług Państwowa biurokracja Zasadnicza w dostarczaniu dóbr publicznych Odbiorca / egzekutor uprawnień Komplementarna (uzupełnianie deficytów) Rola organizacji w systemie governance Watchdog Wyzwania 3 sektora Uznanie i akceptacja roli Prywatyzacja Minimalna / standaryzacyjna / interwencyjna Konsument / Wolontariusz / Darczyńca Kompensacja deficytów rynkowych / konkurent w dostarczaniu usług Krytyk / recenzent Konkurencja / zasoby / wydolność trwałość Decentralizacja Zdystansowana / Partycypacja Uczestnictwo w Mechanizm Wydolność, jakość uzupełniająca lokalnych systemach obywatelskiej usług, legitymizacja dostarczania usług partycypacji New Public Management Odpowiedzialna za dostarczanie usług w oparciu o mechanizm kontraktowania Niejasna (konsument / wyborca) Dostarczający usług w reżimie kontraktowym Watchdog Odnalezienie roli (ochrona przed izomorfizacją) Partnerstwo Partner wiodący Partner / indywidualny uczestnik Współwytwórca ( koproducent ) Partner Kooptacja / utrata odrębności

16 Strukturalny impossibilism władzy konieczność zaangażowania obywateli Władza w coraz większym stopniu musi stopniu motywować / skłaniać a nie nakazywać / wykonywać. Większość najważniejszych wyzwań stojących przed Polską wymaga aktywnego uczestnictwa / przyzwolenia obywateli: praca (np. osoby niepełnosprawne) emerytura (warto dłużej pracować) segregacja odpadów /ochrona środowiska styl życia (koszty usług medycznych) bezpieczeństwo publiczne społeczny wymiar / mobilizacja 2012 znieczulica - brak reakcji na przemoc w rodzinie itd korupcja itd..

17 Podstawowe obszary partycypacji obywatelskiej Zdrowie Zapobieganie przestępczości Edukacja Pomoc społeczna Rynek pracy Mieszkalnictwo Rewitalizacja / planowanie Informacja i poradnictwo obywatelskie

18 DOWODY DOTYCZĄCE DEFICYTU DEMOKRATYCZNEGO

19

20 Przyzwolenie na działania (nie)obywatelskie

21 Czy w ostatnim roku ( odpowiedzi pozytywnych) Kontaktował się Pan(i) z politykiem, urzędnikiem na szczeblu rządowym lub samorządowym European Social Survey (ESS) Polska Średnia europejska ,6 7 6,1 16,1 14,6 13,8 Podpisywał Pan(i) petycję 7,1 9,6 5,5 23,4 22,2 25,1 Brał Pan(i) udział w legalnej publicznej demonstracji Brał Pan(i) udział w nielegalnych protestach 1,4 1,6 1,4 7,2 7,2 6,2 0, ,1 - -

22

23 Everyday Democracy Index DEMOS 2007

24 Dynamika wolontariatu Dynamika filantropii

25

26 ITC W DZIAŁANIACH OBYWATELSKICH SOJUSZNIK CZY WRÓG?

27 ITC - Sojusznik działań obywatelskich Co możesz zrobić łatwiej? Mobilizować Koordynować Udokumentować Wyjaśnić Mapować Uwspólnić wiedzę Monitorować sprawy i instytucje Uwolnić informację cenzura jest w praktyce niezwykle trudna Odpatentować wiedzę Osłabiać opresję Państwa (np. wyspecjalizowane serwisy umożliwiające dostęp do blokowanych informacji, ochrona anonimowości nadawcy)

28 Technologia jako wróg społeczeństwa obywatelskiego Wirtualizacja życia - Real Virtualities Odlokalizacja, Digital natives Wandalizacja cyber przestrzeni publicznej Brutalizacja komunikacji cyber przemoc - anonimowość jako zachęta do nieodpowiedzialności Wyposażenie w nowe narzędzia Uncivil Civil Society Wykluczenie cyfrowe (ignorowanie środowisk spoza sieci) Problem wiarygodności informacji inna strona pluralizacji źródeł Naruszenia prywatności / inwigilacja / itemizacja Fragmentaryzacja przestrzeni debaty publicznej Daily Mail -> Daily me - Generation me (cyfrowi idioci) broadcast - narrowcast Epizodyzacja incydentalizacja zaangażowania Złodziej czasu źródło uzależnienia (ZUI)

29 PRZYKŁADY Z ZAKRESU ZASTOSOWAŃ IT DLA DZIAŁAŃ OBYWATELSKICH

30 POLSKIE PRZYKŁADY

31 MOJAPOLIS.PL

32 Moja Polis propozycja ogólnodostępnego, krajowego repozytorium danych społeczno - ekonomicznych

33 Porównania terytorialne Wawer a reszta Polski

34 Bilans Kadencji

35 STRUMIENIE DANYCH (przykłady) Statystyka publiczna: BDR, Badania społ: BBGD, SILC, BAEL, badania przedsiębiorców, cen, inne dane statystyki publicznej Dane administracyjne: ( reuse danych publicznych) PKW, MF (RB, 1%), MRR (FS), CKE, POMOST, PULS, KGP, BESTiA POLTAX (ZUS?) Źródła prywatne: Klon, Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego, WOŚP, ITAKA, Związek Banków Polskich, KRD Hurtownie danych: Domy mediowe, portale aukcyjne (ceny mieszkań), TGI (SMG/KRC) Badania społeczne: MJR, Jak nam się życje (próba 40 tys), Badanie niepełnosprawnych (próba 100 tys) przyszłe duże projekty, projekty regionalne Web 2.0: Wydarzenia (ngo.pl), sondy internetowe, programy edukacyjne, dodawanie danych,

36 Kontekst Moja Polis Rozproszenie danych i ich hipertrofia, wiele strumieni danych - brak płaszczyzny konfrontacji wyników, powielanie działań w zakresie zbierania danych (np. wysysp obserwatoriów) w tym opserwatoria polityki społecznej Patentowanie wiedzy / danych - niechęć do dzielnia się informacjami (także tymi, które pozyskiwane są za publiczne pieniądze administracja, akademicy) Ograniczony krąg użytkowników danych publicznych - brak instrumentów wprowadzania "danych" do debaty publicznej Brak mechanizmów Evidence Base Policy Dominacja myslenia w kategoriach "średnich" brak polityk "wysokiej rozdzielczośći Trudny dostępu do danych w tym specyficznie kwestia dostępu do danych publicznych (zakres / mechanizm zapytań bazodanowych) Nacisk na myslenie strategiczne (np. strategie rozwiazywania problemow spolecznych, strategie rynku pracy) - bez zapewnienia wsparcia w obszarze danych

37 Powódź 2010 serwis kojarzenie potrzeb i ofert pomocy Baza Open Source Ushahidi Pracownia Stocznia + Firma Pretius

38 ART.61 Prawo do informacji

39 INSPIRUJĄCE PRZYKŁADY ZAGRANICZNE

40

41

42

43

44 Publiczna debata o koniecznych oszczędnościach budżety publicznego

45 Dyskusja o budżecie publicznym

46 SAVE Award - "pokazcie gdzie da się zaoszczedzic" - serwis wygenerował w 2009 roku 38 tys propozycji

47 Otwarty dostęp do danych publicznych

48 Aplikacje bazujące na danych publicznych

49 Crowdosourceing w poszukiwaniu innowcacji w zarządzaniu publicznym

50 Pytania do Prezydenta

51 Publiczna ocena jakości usług medycznych

52 Wiki government flagowy projekt administracji USA (Peer to Patent) inspiracja - Technology, Information, Governance Reform (TIGER )

53 Transparentny system konsultacji prawa

54 Co jest do zrobienia? Zmiana "paradygmatyczna" w kierunku otwartości (od retoryki do praktyki) Zaufać obywatelom, odbanalizować pojęcie partnerstwa Uwolnić dane + narzędzia (np. mapy) Budować platformę metadanych (Semantic Web Page, Web 3.0 inspiracja - Tim Berners Lee ) Szersze użycie licencji Creative Commons Budować zintegrowane platformy (BIP jako zła nauczka) Otworzyć się na aplikacje budowane od dołu ( znaleźć przestrzeń dla działań niekomercyjnych, uspołecznie vs komercjalizacja i prywatyzacja procesów informatyzacji) Zbudować flagowy projekt GOV 2.0 (mój typ platforma e-konultacji lub platforma e-zdrowie)

55 Dziekuję za uwagę