Amortyzacja w firmie Sposobem na zapłatę niższego podatku dochodowego jest zwiększenie kosztów uzyskania przychodów.

Transkrypt

1

2 Sposobem na zapłatę niższego podatku dochodowego jest zwiększenie kosztów uzyskania przychodów. Jedną z takich możliwości daje amortyzacja środków trwałych. Jest to korzystne rozwiązanie, bo odpisów amortyzacyjnych, które stanowią koszt podatkowy, można dokonywać od składników majątku, np. budynków i lokali, ale też od przyjętych do używania inwestycji w obcych środkach trwałych. Amortyzacji podlegają stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania: budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością, maszyny, urządzenia i środki transportu, inne przedmioty o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu podatkowego, zwane środkami trwałymi. Możliwość amortyzacji wynika bezpośrednio z art. 22a ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwanej dalej ustawą o PIT. Analogiczne rozwiązania zawiera ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych. Amortyzacji podlegają również, niezależnie od przewidywanego okresu używania: przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych, budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie oraz składniki majątku, wymienione powyżej, niestanowiące własności lub współwłasności podatnika, wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością na podstawie umowy leasingu, zawartej z właścicielem lub współwłaścicielami tych składników jeżeli zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający. 2

3 Amortyzacji podlegają także zgodnie z art. 22b ust. 1 ustawy o PIT nabyte nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania: spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu. Wyłączenie amortyzacji Amortyzacji podatkowej nie podlegają grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów oraz dzieła sztuki i eksponaty muzealne, składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia lub likwidacji firmy. Odpisy amortyzacyjne przedsiębiorca zaliczy w koszty W przypadku wydatków na składniki zaliczane do majątku firmy nie mogą być zaliczane bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów. Kosztem są natomiast odpisy amortyzacyjne dokonywane od tych składników, jeśli przekraczają one określoną wartość. Podatnicy dokonują odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, których wartość początkowa, przekracza 3500 zł. Składniki majątku nie zaliczone do kosztów od razu w całości, wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się po ujęciu tych składników majątkowych w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Oznacza to, że nabycie środka trwałego lub wartości 3

4 niematerialnej stanowić będzie koszty podatkowe, ale ich wartość podlega stopniowemu rozliczeniu, rozłożonemu w czasie, przez odpisy amortyzacyjne. Trzeba też pamiętać, że w przypadku nabycia składnika majątku na kredyt odsetki oraz prowizje naliczone do czasu oddania środka trwałego do używania zwiększają jego wartość początkową. Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji (wykazu), do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór. Suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których, zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o PIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. Moment dokonania odpisu Podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał, albo jednorazowo na koniec roku podatkowego. Suma odpisów amortyzacyjnych w pierwszym roku podatkowym, w którym środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne zostały wprowadzone do ewidencji, nie może przekroczyć wartości tych odpisów przypadających za okres od wprowadzenia ich do ewidencji (wykazu) do końca tego roku. przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych kwotą graniczną jest wartość zł. Wartość początkowa składnika majątku, która nie przekracza zł, może nie być amortyzowana. Wydatki poniesione na jego nabycie można zaliczyć do kosztów uzyskania bezpośrednio w miesiącu oddania go do używania. 4

5 Istnieje jednak inny sposób rozliczenia. W sytuacji nabycia składnika o wartości równej 3500 zł lub niższej podatnik ma prawo do zaliczenia danego przedmiotu do środków trwałych i dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w miesiącu oddania do używania albo w miesiącu następnym. Podatnik może również wprowadzić taki składnik do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i dokonać jego amortyzacji według zasad ogólnych. Środek trwały może być amortyzowany metodą liniową bądź przy zastosowaniu innych metod dopuszczalnych przez ustawę o podatku dochodowym. Podatnik dokonuje amortyzacji, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek przyjęto do używania. Środek trwały, który przedsiębiorca zamierza wykorzystywać w firmie, nie musi być kupiony. Może być wytworzony przez podatnika, ale wtedy odpisów amortyzacyjnych zaliczanych do kosztów podatkowych dokonuje się dopiero po zakończeniu inwestycji i oddaniu jej do użytku. Koszty inwestycji nie będą uwzględniane w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w trakcie jej realizacji, ale dopiero po jej zakończeniu zostaną ujęte w ewidencji środków trwałych. Koszty te można zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów, oczywiście gdy spełniają warunek ich bezpośredniego odliczenia, czyli np. wartość do 3500 zł. Do kosztów wytworzenia środka trwałego nie zalicza się: wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci; kosztów ogólnych zarządu; kosztów sprzedaży; pozostałych kosztów operacyjnych i operacji finansowych, z wyjątkiem kosztów odsetek, prowizji i różnic kursowych. 5

6 Zakup ciężarowego auta na kredyt Podatnik kupił samochód ciężarowy, który został sfinansowany kredytem bankowym w wysokości zł. W ramach zaciągniętego kredytu był zobowiązany spłacić prowizję bankową za jego przyznanie. Kredyt został wydatkowany w ten sposób, że kwota zł została przeznaczona na zakup środka trwałego, a kwota 1.035,00 zł, tj. na prowizję bankową. W tym przypadku wartość środka trwałego powiększy koszt związany z jego zakupem, czyli prowizja bankowa, naliczona do dnia przekazania środka trwałego do używania Zwrot wydatków wyklucza je z katalogu kosztów Trzeba pamiętać, że nie można zaliczyć do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od tej części wartości środka trwałego, która została podatnikowi zwrócona w jakiejkolwiek formie albo odliczona od podstawy opodatkowania podatku dochodowego. Z taką sytuacją mamy do czynienia, gdy podatnik otrzyma bezzwrotne środki na zakup środków trwałych w formie dotacji, subwencji, dopłaty lub innej, która jednocześnie nie stanowi opodatkowanego przychodu. Nie będą kosztem podatkowym odpisy amortyzacyjne od środka trwałego oddanego innej osobie do nieodpłatnego używania. Straty w środkach trwałych nie są kosztem podatkowym Nie uznaje się za koszt uzyskania przychodów strat w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej odpisami amortyzacyjnymi. Przy ustalaniu straty należy uwzględniać całość odpisów, również tych, które nie stanowią kosztów uzyskania przychodu. Jeżeli środek trwały był ubezpieczony, to otrzymane odszkodowanie z tytułu poniesionej szkody stanowi przychód. Nie jest kosztem podatkowym strata powstała w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz koszt ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte dobrowolnym ubezpieczeniem. 6

7 Używane składniki można zaliczać do kosztów podatkowych Jednym z przypadków, który powoduje, że następuje korekta wartości środka trwałego jest ulepszenie używanego w działalności gospodarczej składnika majątku.jeżeli środki trwałe zostały ulepszone w wyniku przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji, wartość początkową tych środków, powiększa się o sumę wydatków na ich ulepszenie, w tym także o wydatki na nabycie części składowych lub peryferyjnych, których jednostkowa cena nabycia przekracza zł. Z ulepszeniem środków trwałych mamy do czynienia, gdy następuje ich: przebudowa, tj. zmiana (poprawienie) istniejącego stanu środków trwałych na inny; rozbudowa, tj. powiększenie (rozszerzenie) składników majątkowych, w szczególności budynków i budowli, linii technologicznych; adaptacja, tj. przystosowanie (przerobienie) składnika majątkowego do wykorzystania go w innym celu niż ten, do którego był pierwotnie przeznaczony, albo nadania mu nowych cech użytkowych; rekonstrukcja, tj. odtworzenie (odbudowanie) zużytych całkowicie lub częściowo składników majątkowych, modernizacja, tj. unowocześnienie środka trwałego. Środki trwałe uważa się za ulepszone, gdy suma wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza zł i wydatki te powodują wzrost wartości użytkowej w stosunku do wartości z dnia przyjęcia środków trwałych do używania, mierzonej w szczególności okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonych środków trwałych i kosztami ich eksploatacji. Oznacza to, że wartość początkowa środka trwałego powinny powiększyć koszty jego ulepszenia. Powiększenia wartości początkowej o wartość 7

8 ulepszenia dokonuje się po zakończeniu danej inwestycji. Odpisów amortyzacyjnych od powiększonej wartości początkowej należy dokonywać od miesiąca następującego po dokonaniu ulepszenia. W przypadku gdy wartość wydatków poniesionych na ulepszenie nie przekracza w roku zł, wydatki te można zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia. Podatnik ma prawo do rozliczenia wydatków na remont Ustawa o CIT i ustawa i PIT nie zawiera natomiast defi nicji pojęcia remontu. W takim przypadku należy odnieść się do innych przepisów, które mogą określić, co należy rozumieć przez remont. Jest to istotne, gdyż wydatki remontowe bez względu na ich wysokość mogą być zaliczone do kosztów podatkowych, bez konieczności powiększenia wartości środka trwałego i rozliczania odpisów amortyzacyjnych. Remontem zgodnie z art. 3 pkt 8 ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz.U. z 2010 r. nr 243, poz ze zm.) jest wykonanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym. Remont ma na celu przywrócenie pierwotnego stanu technicznego i użytkowego środka trwałego wraz z wymianą zużytych składników technicznych, bez zmiany jego charakteru i funkcji, a przesłanką rozpoczęcia remontu jest zużycie środka trwałego w trakcie jego eksploatacji. Będą to zatem wszelkie działania mające na celu przywrócenie pierwotnego stanu technicznego środka trwałego, pierwotną zdolność użytkową utraconą na skutek upływu czasu i eksploatacji. 8

9 Podstawowa różnica między nakładami na remont a nakładami na ulepszenie środków trwałych polega na tym, że pierwsze z nich zmierzają do podtrzymania, odtworzenia wartości użytkowej środków trwałych, a drugie do podjęcia czy rozszerzenia działalności w drodze przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji, adaptacji lub modernizacji powodującej istotną zmianę cech użytkowych. Nie można uznać, że każda wymiana zużytych elementów środka trwałego na nowe z zastosowaniem nowocześniejszych materiałów jest ulepszeniem. Przy ocenie wydatków czy są to wydatki na remont należy brać pod uwagę zmieniającą się rzeczywistość gospodarczą i postęp techniczny, mające wpływ na sposób i środki realizowania robót tym pojęciem objętych. Jeśli podatnik prowadzi prace, które miałyby charakter odtworzeniowy, przywracający jedynie pierwotną wartość środków trwałych (przykładowo budynków), należy uznać, że poniesione przez niego wydatki mają charakter remontowy. Wydatki ponoszone na remont środka trwałego wprowadzonego do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zaliczane są do kosztów uzyskania przychodów pośrednio związanych z przychodami. Składników używanych sezonowo nie amortyzuje się przez cały rok Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne używane sezonowo to składniki majątku, które w związku ze specyfi ką działalności są wykorzystywane tylko w określonych miesiącach w roku, np. wyciąg narciarski, wypożyczalnia kajaków, mała gastronomia w miejscowościach nadmorskich. Odpisów amortyzacyjnych od używanych sezonowo środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonuje się wyłącznie w okresie ich wykorzystywania (art. 22h ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT oraz art. 16h ust. 1 pkt 9

10 3 ustawy o CIT). Zgodnie z tym przepisem wysokość odpisu miesięcznego może zostać ustalona: 1) przez podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez liczbę miesięcy w sezonie (w miesiącach używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych suma odpisów amortyzacyjnych jest równa odpisowi rocznemu); 2) przez podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez 12 miesięcy w roku; W obu przypadkach odpisy amortyzacyjne ujmowane są w kosztach uzyskania przychodów tylko w miesiącach wykorzystywania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Amortyzacja sezonowa podział przez miesiące w sezonie Podatnik wykorzystuje środek trwały w każdym roku w okresie czerwiec październik (5 miesięcy) Wartość początkowa środka trwałego wynosi zł Roczna stawka amortyzacyjna wynosi 20% Roczny odpis amortyzacyjny wynosi zł ( zł x 20%) Miesięczny odpis amortyzacyjny ustalony poprzez podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez liczbę miesięcy w sezonie wyniesie zatem zł (6.000 zł : 5 miesięcy) Rocznie podatnik zaliczy do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne w wysokości zł (1.200 zł x 5 miesięcy). Amortyzacja sezonowa podział przez cały rok Podatnik wykorzystuje środek trwały w każdym roku w okresie czerwiec październik (5 miesięcy) Wartość początkowa środka trwałego wynosi zł Roczna stawka amortyzacyjna wynosi 20 % Roczny odpis amortyzacyjny wynosi zł ( zł x 20 %). Miesięczny odpis amortyzacyjny ustalony poprzez podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez 12 miesięcy w roku wyniesie zatem 500 zł (6000 zł : 10

11 12 miesięcy) Rocznie podatnik zaliczy do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne w wysokości zł (500 zł x 5 miesięcy). Podstawową metodą amortyzacji jest metoda liniowa Na podstawie ustawy o PIT i CIT podatnik ma możliwość wyboru dwóch głównych metod amortyzacji liniowej (równomiernego zaliczania odpisów do kosztów) i degresywnej (przyspieszonej z zastosowaniem odpowiedniego współczynnika podwyższającego). Liniowa metoda amortyzacji oznacza powolne i równomierne zaliczenie zakupu do kosztów podatkowych. W porównaniu z innymi dostępnymi metodami, stanowi najprostszy sposób dokonywania odpisów amortyzacyjnych. W tym przypadku rozpoczęcie amortyzacji składnika majątku następuje od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek trwały wprowadzony został do działalności gospodarczej, czyli ewidencji. Odpisy amortyzacyjne pomniejszają podstawę do opodatkowania w równych ratach podatnik może zdecydować o ich częstotliwości (co miesiąc, co kwartał, jednorazowo na koniec roku podatkowego). Ostatni odpis amortyzacyjny jest dokonywany za miesiąc, w którym następuje: zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową środka, przekazanie go do likwidacji, przekazanie do sprzedaży lub stwierdzenie jego niedoboru. Wyliczenie odpisu amortyzacyjnego, który zalicza się do kosztów podatkowych, sprowadza się do pomnożenia rocznej stawki amortyzacji przez wartość początkową. Stawki amortyzacyjne znajdujące się w wykazie, który stanowi załącznik do ustawy o PIT i ustawy o CIT. 11

12 Metody amortyzacji środków trwałych Podatnik może zastosować następujące metody amortyzacji środków trwałych: liniowa według stawek; określonych w wykazie; podwyższonych; obniżonych; sezonowych: o naliczanych w sezonie; o naliczanych cały rok; degresywna według stawki podwyższonej; według stawek indywidualnych (środki ulepszone, używane, inwestycje w obcym środku trwałym). W metodzie degresywnej stosuje się podwyższone stawki Odpisów amortyzacyjnych można dokonywać od wartości początkowej maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3 6 i 8 Klasyfi kacji oraz środków transportu,z wyłączeniem samochodów osobowych, w pierwszym podatkowym roku ich używania przy zastosowaniu stawek podanych w Wykazie stawek amortyzacyjnych podwyższonych, z zastrzeżeniem ust. 2, o współczynnik nie wyższy niż 2,0, a w następnych latach podatkowych od ich wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania. Począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody liniowej, podatnicy dokonują dalszych odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 22i ustawy, czyli metodą liniową. 12

13 Amortyzacja degresywna samochodu W czerwcu 2013 roku przedsiębiorca kupił samochód ciężarowy o wartości początkowej zł netto i wprowadził w tym miesiącu do ewidencji środków trwałych. Wybrał degresywny sposób amortyzacji. Stawka amortyzacji wynosi 20% (wskaźnik podwyższający wynosi 2,0, co oznacza, że w pierwszych latach stawka wynosi 40%) i będzie liczona od lipca 2013 r. W roku 2015 nastąpi zmiana metody amortyzacji na liniową. Tabela amortyzacji tego pojazdu będzie wyglądać tak: Okres amortyzowania Obliczenie odpisu amortyzacyjnego 2013 (VII XII) (20% x ) x (6/12) = % x = % x = % x = % x = (l VI) (20% x ) x (6/12) = Odpis amortyzacyjny Skumulo wane odpisy Wartość netto środka trwałego na koniec okresu zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł 0 zł Niektórzy mogą zastosować odpis jednorazowy Podatnicy, w roku podatkowym, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej oraz mali podatnicy, mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfi kacji, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości 13

14 nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych. Podatnicy mogą dokonywać takich odpisów amortyzacyjnych nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, lub stosować zasady określone w art. 22h ust. 4 ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał, albo jednorazowo na koniec roku podatkowego. Suma odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonanych w pierwszym roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, nie może przekroczyć wartości tych odpisów przypadających za okres od wprowadzenia ich do ewidencji (wykazu) do końca tego roku podatkowego. Od następnego roku podatkowego podatnicy dokonują odpisów amortyzacyjnych zgodnie z metodą liniową lub degresywną. Suma odpisów amortyzacyjnych, w tym dokonanych w pierwszym roku podatkowym oraz niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, nie może przekroczyć wartości początkowej tych środków trwałych. Przy określaniu limitu euro, nie uwzględnia się odpisów amortyzacyjnych od nieprzekraczającej zł wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Przepis o jednorazowym odpisie nie ma zastosowania do podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej, który w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niemającej osobowości 14

15 prawnej lub działalność taką prowadził małżonek tej osoby, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa. Amortyzacja degresywna samochodu W czerwcu 2013 roku przedsiębiorca kupił samochód ciężarowy o wartości początkowej zł netto i wprowadził w tym miesiącu do ewidencji środków trwałych. Wybrał degresywny sposób amortyzacji. Stawka amortyzacji wynosi 20% (wskaźnik podwyższający wynosi 2,0, co oznacza, że w pierwszych latach stawka wynosi 40%) i będzie liczona od lipca 2013 r. W roku 2015 nastąpi zmiana metody amortyzacji na liniową. Tabela amortyzacji tego pojazdu będzie wyglądać następująco: Okres amortyzowania Obliczenie odpisu amortyzacyjnego 2013 (VII XII) (40% x ) x (6/12) = % x = % x = % x = (l V) (20% x ) x (4,8) : 12 = Odpis amortyzacyjny Skumulo - wane odpisy Wartość netto środka trwałego na koniec okresu zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł 0 zł Stawki indywidualne nie są przewidziane dla wszystkich Podatnicy, mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych lub ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż: 1) dla środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfi kacji: 15

16 a) 24 miesiące gdy ich wartość początkowa nie przekracza zł, b) 36 miesięcy gdy ich wartość początkowa jest wyższa od zł i nie przekracza zł, c) 60 miesięcy w pozostałych przypadkach; 2) dla środków transportu, w tym samochodów osobowych 30 miesięcy; 3) dla budynków (lokali) i budowli, innych niż wymienione w pkt 4 10 lat, z wyjątkiem: a) trwale związanych z gruntem budynków handlowousługowych wymienionych w rodzaju 103 Klasyfi kacji i innych budynków niemieszkalnych wymienionych w rodzaju 109 Klasyfi kacji, trwale związanych z gruntem, b) kiosków towarowych o kubaturze poniżej 500 m3, domków kempingowych i budynków zastępczych dla których okres amortyzacji nie może być krótszy niż 3 lata; 4) dla budynków (lokali) niemieszkalnych, dla których stawka amortyzacyjna z Wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 2,5% 40 lat pomniejszone o pełną liczbę lat, które upłynęły od dnia ich oddania po raz pierwszy do używania do dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzonej przez podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat. Środki trwałe, o których mowa w pkt 1 i 2, uznaje się za: 1) używane jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 6 miesięcy, lub 2) ulepszone jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ich ulepszenie stanowiły co najmniej 20% wartości początkowej. 16

17 Środki trwałe, o których mowa w pkt 3, uznaje się za: 1) używane jeżeli podatnik wykaże, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 60 miesięcy, lub 2) ulepszone jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej. Współczynniki mogą podwyższyć stawkę amortyzacji Podatnicy mogą zdecydować o zastosowaniu indywidualnych stawek amortyzacyjnych.. Określone są one w wykazie stawek amortyzacyjnych przy zastosowaniu współczynników odpowiednich dla rodzaju środka trwałego. Zgodnie z art. 22i ust. 2 ustawy o PIT podatnicy mogą podane w wykazie stawek amortyzacyjnych stawki podwyższać dla budynków i budowli używanych w warunkach: pogorszonych przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,2; złych przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,4. Określenia pogorszonych i złych warunków używania budynków i budowli opisują objaśnienia do wykazu rocznych stawek amortyzacyjnych stanowiących załącznik do ustawy o PIT (odpowiednio ustawy o CIT). Na podstawie tych objaśnień, za pogorszone warunki używania budynków i budowli uważa się używanie tych środków trwałych pod ciągłym działaniem wody, par wodnych, znacznych drgań, nagłych zmian temperatury oraz innych czynników powodujących przyspieszenie zużycia obiektu. Natomiast za złe warunki używania budynków i budowli uważa się używanie tych środków trwałych pod wpływem niszczących środków chemicznych, a zwłaszcza gdy służą one produkcji, wytwarzaniu lub przechowywaniu żrących środków chemicznych. Dotyczy to również przypadków silnego działania na budynek lub budowlę niszczących środków chemicznych 17

18 rozproszonych w atmosferze, wodzie lub wydzielających się w postaci oparów, których źródłem są inne obiekty znajdujące się w pobliżu. Podatnicy mogą podwyższyć stawki zawarte w wykazie dla: Rodzaj środka trwałego budynków i budowli używanych w warunkach: pogorszonych budynków i budowli używanych w warunkach: złych maszyn, urządzeń i środków transportu, z wyjątkiem morskiego taboru pływającego, używanych: bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych lub wymagających szczególnej sprawności technicznej dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 KŚT poddanych szybkiemu postępowi technicznemu Maksymalny współczynnik 1,2 1,4 1,4 2,0 Możliwa jest amortyzacja inwestycji w obcym środku trwałym Nakłady poniesione na nieruchomość wynajmowaną przez spółkę z punktu widzenia prawa podatkowego są tzw. inwestycją w obcych środkach trwałych. Wydatki te spółka może rozliczać w formie odpisów amortyzacyjnych. Dla przyjętych do używania inwestycji w obcych środkach trwałych ustala się indywidualne stawki amortyzacyjne. Należy zwrócić uwagę, że (zgodnie z przepisami podatkowymi) dla inwestycji w obcych budynkach (lokalach) lub budowlach okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat. Dla innych inwestycji w obcych środkach trwałych należy stosować okresy amortyzacji 18

19 wymienione w art. 16j ustawy o CIT lub art. 22j ustawy o PIT. Nie można zastosować okresów krótszych niż przewidziane w przepisach ustawy. A zatem okresu amortyzacji inwestycji w obcym środku trwałym nie można uzależnić od okresu trwania umowy, z której wynika np. najem lub dzierżawa obcego środka trwałego. Dla przyjętych do używania inwestycji w obcych środkach trwałych, podatnicy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne, z tym że dla: 1) inwestycji w obcych budynkach (lokalach) lub budowlach okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat, 2) inwestycji w obcych środkach trwałych innych niż wymienione w pkt 1 okres amortyzacji ustala się według zasad wskazanych w ust. 1 pkt 1 i 2, czyli dla środków trwałych zaliczonych do grup 3 6 i 8 Klasyfikacji: 24 miesiące gdy ich wartość początkowa nie przekracza zł, 36 miesięcy gdy ich wartość początkowa jest wyższa od zł i nie przekracza zł, 60 miesięcy w pozostałych przypadkach, Dla środków transportu, w tym samochodów osobowych amortyzacja nie może być krótsza niż 30 miesięcy. Inwestycje w obcych środkach trwałych, wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym inwestycja w obce środki trwałe wprowadzona została do ewidencji. W sytuacji ulepszenia własnego środka 19

20 trwałego odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od miesiąca zwiększenia wartości początkowej środka trwałego. Trzeba pamiętać, że amortyzacja inwestycji w obcym środku trwałym (np. budynku wybudowanego na cudzym gruncie) podlega takim samym rygorom, jak majątek, który stanowi własność przedsiębiorcy. Musi on posiadać cechę kompletności i zdatności do używania. Zwracają na to uwagę sądy administracyjne. Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych Okres dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wartości niematerialnych i prawnych nie może być krótszy niż: od licencji (sublicencji) na programy komputerowe oraz od praw autorskich 24 miesiące, od licencji na wyświetlanie filmów oraz na emisję programów radiowych i telewizyjnych 24 miesiące, z tym że jeżeli wynikający z umowy okres używania tych praw majątkowych jest krótszy niż 24 miesiące, podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych w okresie wynikającym z umowy, od poniesionych kosztów zakończonych prac rozwojowych 12 miesięcy, od pozostałych wartości niematerialnych i prawnych 60 miesięcy. W jednym z wyroków z 5 lutego 2013 r., (sygn. akt II FSK 1222/11) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że przedmiotem odpisu amortyzacyjnego mogą być środki trwałe, których cechy określono w art. 22a ust. 1 ustawy o PIT. Muszą być m.in. kompletne, zdatne do użytku oraz stanowić własność podatnika. Jeżeli któryś z powyższych warunków nie jest spełniony, podatnik nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu odpisu z tytułu zużycia środka trwałego. 20

21 W art. 22a ust. 2 ustawy o PIT, w drodze wyjątku, rozszerzono na potrzeby amortyzacji defi nicję środka trwałego o budynki wybudowane na cudzym gruncie czyli w świetle prawa cywilnego niebędące własnością podatnika. W powyższym rozwiązaniu wyłączono tym samym przesłankę własności, co nie zmienia faktu, że środek trwały wciąż musi być kompletny i zdatny do użytku. Dokonywanie odpisów jako inwestycji w obcym środku trwałym przy zastosowaniu indywidualnej stawki amortyzacyjnej, gdy budowa budynku nie była jeszcze zakończona (nie dopuszczono do jego użytkowania) jest nieprawidłowe. Rozliczenie straty z nieumorzonego środka trwałego nadal kontrowersyjne Rozwiązanie umowy najmu przed zakończeniem okresu amortyzacji inwestycji w obcym środku trwałym, powoduje, że przedsiębiorca ponosi stratę z tytułu nie w pełni umorzonych środków trwałych. Przez kilka lat problematyczne było, czy tę stratę można zaliczyć do kosztów podatkowych i czy jest to strata powstała z tytułu likwidacji nie w pełni umorzonego środka trwałego. Zdaniem organów podatkowych zaprzestanie korzystania z obcego środka trwałego nie jest likwidacją nie w pełni umorzonego środka trwałego. Za likwidację środka trwałego można uznać jedynie jego fizyczne zużycie (zniszczenie), a nie zaprzestanie jego użytkowania do celów prowadzonej działalności. Z przepisów ustaw podatkowych nie wynika jednak ograniczenie powstania straty z tytułu likwidacji środka trwałego tylko do jego fizycznej likwidacji. Nie ma defi nicji pojęcia likwidacji środka trwałego. Należy więc zastosować wykładnię językową i skorzystać z definicji słownikowej, zgodnie z którą likwidacja nie musi oznaczać fizycznego zniszczenia, demontażu bądź deinstalacji środków trwałych. 21

22 Za uznaniem, że likwidacją środka trwałego (jest nim także inwestycja w obcym środku trwałym) jest również utrata możliwości wykorzystywania w działalności obcego środka trwałego, opowiadają się sąd administracyjne. WSA w Gdańsku w wyroku z 16 kwietnia 2009 r. (sygn. akt I SA/Gd 194/09), stwierdził, że straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych są kosztem uzyskania przychodów, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą nie na skutek zmiany rodzaju działalności. Termin likwidacja środka trwałego należy rozumieć szeroko, czyli nie tylko jako fi zyczne jego zniszczenie, ale również utratę możliwości korzystania z lokalu na skutek rozwiązania umowy najmu. Niezaliczenie do kosztów podatkowych dotyczy tylko strat wynikłych z nie w pełni umorzonych środków trwałych, które utraciły przydatność na skutek zmiany rodzaju działalności. Przepis ten nie daje podstawy wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów strat powstałych z tytułu nie w pełni umorzonego środka trwałego na skutek np. przyczyn ekonomicznych. Za taką interpretacją przepisów ustawy o CIT (ma zastosowanie również do ustawy o PIT) i możliwością zaliczenia do kosztów takich strat opowiedział się NSA w uchwale 7 sędziów z 25 czerwca 2012 r. (sygn. akt II FPS 2/12). Według sądu strata odpowiadająca niezamortyzowanej wartości początkowej inwestycji w obcym środku trwałym, niespełniająca przesłanek z art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT, może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów. Straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeśli nie utraciły one przydatności gospodarczej na skutek zmiany rodzaju działalności będzie kosztem uzyskania przychodów. 22

23 Likwidacja samochodu w kosztach podatkowych Przedsiębiorca zamierza zlikwidować samochód ciężarowy, który uległ zniszczeniu w wypadku drogowym. Auto było objęte dobrowolnym ubezpieczeniem AC. Wartość samochodu wpisana do ewidencji środków trwałych wynosiła zł. Od tej wartości dokonano odpisów amortyzacyjnych zł. Wysokość straty, którą podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, wynosi zł ( zł zł). Podstawowym dokumentem księgowym, który dokumentuje likwidację środka trwałego jest LT. Podatnik w takim przypadku może środek trwały: pozostawić w fi rmie jako niezdatny do użytku; sprzedać; przenieść na swoje potrzeby; zniszczyć (protokół likwidacji, potwierdzenie utylizacji). Obowiązkiem podatnika jest prowadzenie ewidencji Jednym z podstawowych warunków, który uprawnia do zaliczenia w koszty podatkowe amortyzacji składników majątku jest prowadzenie odpowiedniej ewidencji, w której wylicza się wysokość odpisów. W razie braku ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywane odpisy amortyzacyjne nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Podstawa prawna: art. 22a 22n ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 ze zm). 23

24 Kierownik centrum wydawniczego: Ewa Marmurska - Karpińska Wydawca: Norbert Pawlikowski Autor: Praca zbiorowa Redaktor: Katarzyna Brzozowska ISBN Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z.o.o Warszawa, ul. Łotewska 9a Tel , faks , pk@wip.pl NIP: Numer KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: zł Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2014 Amortyzacja w firmie wraz z przysługującym Czytelnikom innymi elementami dostępnymi w subskrypcji (e-letter, strona www i inne) chronione są prawem autorskim. Przedruk materiałów opublikowanych w Amortyzacja w firmie oraz w innych dostępnych elementach subskrypcji bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Publikacja Amortyzacja w firmie została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy i doświadczenia autorów oraz konsultantów. Zaproponowane w publikacji Amortyzacja w firmie oraz w innych dostępnych elementach subskrypcji wskazówki, porady i interpretacje nie mają charakteru porady prawnej. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji Amortyzacja w firmie lub w innych dostępnych elementach subskrypcji wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przykładów. Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczonej reklamy; ma prawo odmówić zamieszczenia reklamy, jeżeli jej treść lub forma są sprzeczne z linią programową bądź charakterem publikacji oraz interesem Wydawnictwa Wiedza i Praktyka. Centrum Obsługi Klienta: Tel: cok@wip.pl 24