RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE

Transkrypt

1 RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE WARTOŚCI NIEMATERIALNE I PRAWNE Rzeczowe aktywa trwałe Rzeczowe aktywa trwałe to środki trwałe, które dana jednostka posiada w celu ich użytkowania oraz wykorzystania w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (produkcyjną, handlową lub usługową) lub w celach administracyjnych przez okres dłuższy niż 1 rok. 1

2 Rzeczowe aktywa trwałe środki trwałe przekazane do użytkowania, środki trwałe w budowie, zapłacone zaliczki w związku z nabywaniem środków trwałych. Środki trwałe Przez środki trwałe rozumie się rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi: o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż 1 rok, kompletne, zdatne do użytku, przeznaczone na potrzeby jednostki*. *art.3 ust.1 pkt 15 Ustawy o Rachunkowości z 29 września

3 Środki trwałe Do środków trwałych zaliczamy między innymi: grunty (w tym prawo wieczystego użytkowania gruntów); budowle i budynki (w tym również będące odrębną własnością lokale spółdzielcze, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego); urządzenia techniczne i maszyny; środki transportu; inne środki trwałe (ulepszenia w obcych środkach trwałych, inwentarz żywy, wyposażenie, etc.). Klasyfikacja Środków Trwałych KŚT to usystematyzowany zbiór obiektów majątku trwałego. Służy m.in. do: celów ewidencyjnych, ustalania stawek odpisów amortyzacyjnych, badań statystycznych. 3

4 Klasyfikacja Środków Trwałych (KŚT) wyodrębnia: 0 grunty, 1 budynki i lokale, 2 obiekty inżynierii lądowej i wodnej, 3 kotły i maszyny energetyczne, 4 maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania, 5 specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty, 6 urządzenia techniczne, 7 środki transportu, 8 narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, 9 inwentarz żywy. Klasyfikacja Środków Trwałych Rozwinięcia kodu 1: 10 - Budynki niemieszkalne 11 - Budynki mieszkalne 12 - Lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu niemieszkalnego 4

5 Klasyfikacja Środków Trwałych Rozwinięcia kodu 10: Budynki przemysłowe Budynki transportu i łączności Budynki handlowo-usługowe Zbiorniki, silosy i budynki magazynowe Budynki biurowe Budynki szpitali i zakładów opieki medycznej Budynki oświaty, nauki i kultury oraz budynki kultury fizycznej Budynki produkcyjne, usługowe i gospodarcze dla rolnictwa Inne budynki niemieszkalne Klasyfikacja Środków Trwałych Rozwinięcia kodu 11: Budynki mieszkalne Rozwinięcia kodu 12: Lokale niemieszkalne, spółdzielcze prawo do lokalu niemieszkalnego Lokale mieszkalne, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego 5

6 ZuŜycie środków trwałych Środki trwałe ulęgają stopniowemu zużyciu w skutek czego zmniejsza się ich wartość. Wyróżnia się dwa rodzaje zużycia: zużycie fizyczne - powstaje w związku z użytkowaniem danego środka trwałego, zużycie ekonomiczne - wynika z postępu technicznego. Amortyzacja Amortyzacja to proces utraty wartości środków trwałych wywołany jego: zużyciem fizycznym - powstałym w skutek eksploatacji danego składnika, zużyciem ekonomicznym - będącym wynikiem postępu technicznego, związanego z możliwością uzyskania na rynku np. maszyn, urządzeń bardziej wydajnych, tańszych w eksploatacji, pozwalających uzyskać produkty lepszej jakości. 6

7 Metoda liniowa amortyzacji oparta jest na założeniu, iż zużycie środka trwałego i utrata jego wartości jest taka sama w każdym okresie (stąd zwana metodą równomiernych odpisów lub metodą proporcjonalną), polega na odpisywaniu stałej raty (co miesiąc) takiego samego odsetka wartości środka trwałego (np. jeśli okres amortyzacji środka trwałego obejmuje 5 lat, czyli 60 miesięcy, to co miesiąc będzie odpisywana w koszty 1/60 część wartości tego środka trwałego). Metoda degresywna amortyzacji oparta jest na założeniu, że zużycie środka trwałego (a zwłaszcza zmniejszenie jego wartości) następuje w początkowym okresie jego używania szybciej niż w następnych okresach, metoda nierównomiernych (malejących) odpisów, polega na zastosowaniu współczynnika podwyższającego stawkę amortyzacyjną, w momencie gdy odpis staje się mniejszy aniżeli odpis z metody liniowej, następuje przejście na metodę liniową. 7

8 Wybór metody amortyzacji W polskim systemie prawnym prawo bilansowe nie narzuca konkretnej metody amortyzowania, jedynie obliguje do systematycznego i planowanego rozłożenia wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Środki trwałe w budowie Przez środki trwałe w budowie rozumie się zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich: budowy, montażu, ulepszenia już istniejącego środka trwałego*. * art.3 ust.1 pkt 16 UoR 8

9 Wycena środków trwałych Środki trwałe wycenia się według: cen nabycia, kosztów wytworzenia, wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Wycena środków trwałych w budowie Środki trwałe w budowie wycenia się na dzień bilansowy w wysokości ogółu kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem, pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. 9

10 Cena nabycia to cena zakupu składnika aktywów obejmująca kwotę należną sprzedającemu bez podlegających odliczeniu VAT oraz podatku akcyzowego, powiększona w przypadku importu o obciążenia o charakterze publicznoprawnym oraz o koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu, łącznie z kosztami transportu, załadunku, wyładunku, składowania lub kosztami wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski*. * art. 28 ust.2 UoR Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, a w szczególności przyjętego nieodpłatnie (w tym w drodze darowizny) jego wyceny dokonuje się według ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu. 10

11 Koszt wytworzenia środków trwałych oraz środków trwałych w budowie zawiera sumę poniesionych kosztów za okres budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia do dnia bilansowego lub do dnia przyjęcia danego składnika aktywów trwałych do użytkowania, w tym także: VAT i podatek akcyzowy niepodlegający odliczeniu, koszty obsługi zaciągniętych zobowiązań w celu sfinansowania aktywów trwałych i ujemne różnice kursowe, pomniejszone o przychody uzyskane z tych tytułów*. * art. 28 ust.3 UoR Obiekt inwentarzowy Jednostką ewidencyjną środków trwałych (objętą ewidencją szczegółową) jest obiekt inwentarzowy oznaczony odrębnym numerem inwentarzowym umożliwiającym jego identyfikację. Obiekt inwentarzowy powinien stanowić pewną całość wyodrębnioną pod względem rzeczowym oraz być jednostką na tyle niepodzielną, aby w momencie przemieszczania, przekazania czy likwidacji stanowił samodzielny przedmiot obrotu. 11

12 Za podstawową jednostkę ewidencji przyjmuje się pojedynczy element zasobów trwałych spełniających określone funkcje w procesie wytwarzania wyrobów i świadczenia usług. Może nim być np. budynek, maszyna, pojazd mechaniczny. Dopuszcza się również przyjęcie tzw. obiektów zbiorczych, np. zespołu komputerowego, zespołu latarni, przewodów rurociągowych. Urządzeniami ewidencji szczegółowej własnych środków trwałych są zazwyczaj: książki inwentarzowe, szczegółowe, indywidualne karty obiektów inwentarzowych, tabele amortyzacyjne. Środki trwałe podlegają inwentaryzowaniu i uzgodnieniu raz na 4 lata. 12

13 Ewidencja środków trwałych powinna zawierać: liczbę porządkową, datę nabycia, datę przyjęcia do używania, określenie dokumentu stwierdzającego nabycie, określenie środka trwałego, symbol Klasyfikacji Środków Trwałych, wartość początkową, stawkę amortyzacyjną, kwotę odpisu amortyzacyjnego za dany rok podatkowy i narastająco za okres dokonywania tych odpisów, w tym także, gdy składnik majątku był kiedykolwiek wprowadzony do ewidencji (wykazu), a następnie z niej wykreślony i ponownie wprowadzony, zaktualizowaną wartość początkową, zaktualizowaną kwotę odpisów amortyzacyjnych, wartość ulepszenia zwiększającą wartość początkową, datę likwidacji oraz jej przyczynę albo datę zbycia. Wartości niematerialne i prawne Do wartości niematerialnych i prawnych zaliczamy między innymi: prawa autorskie, licencje, patenty, znaki towarowe, wzory użytkowe i zdobnicze, know-how, koszty zakończonych prac rozwojowych, wartość firmy. 13