ROLA TRANSPORTU W REALIZACJI PROCESÓW LOGISTYCZNYCH PRZEDSI BIORSTWA

Transkrypt

1 PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 69 Transport 2009 Ilona JACYNA Politechnika Warszawska Wydział Transportu, Zakład LiST ul. Koszykowa 75, Warszawa ROLA TRANSPORTU W REALIZACJI PROCESÓW LOGISTYCZNYCH PRZEDSIBIORSTWA Streszczenie W artykule przedstawiono rol transportu zarówno zewntrznego jak i wewntrznego w realizacji procesów przepływu towarów w przedsibiorstwie produkcyjnym. Wskazano istotne problemy współczesnych przedsibiorstw spowodowane du konkurencj oraz wysokimi oczekiwaniami klientów. Determinuje to denie przedsibiorstw do moliwie szybkiego realizowania zamierzonych zada, przy jak najniszych kosztach oraz jak najwyszej jakoci usług. Niewtpliwie kluczow rol w tym zakresie odgrywa logistyka. W artykule wskazano na potrzeb prawidłowej identyfikacji zadania logistycznego i wyznaczenie do jego realizacji niezbdnej liczby rodków transportu zarówno zewntrznego jak i wewntrznego. Słowa kluczowe: transport towarów w przedsibiorstwie, zadanie logistyczne, przepływ informacji, system logistyczny przedsibiorstwa. 1. WPROWADZENIE W dobie rozwoju gospodarki rynkowej usługi logistyczne nabieraj coraz wikszego znaczenia. Jednym z etapów realizacji usług logistycznych jest magazynowanie. Czynnoci zwizane z magazynowaniem, obok transportu, zaczynaj odgrywa istotn rol w procesie przepływu ładunków, tym bardziej e na tak konkurencyjnym rynku nie liczy si ju cena, ale przede wszystkim jako. Jednym z elementów jakoci usług jest czas oraz sprawno realizacji usług. Dlatego wanym aspektem, który powinien wiza zarówno rozwizania techniczne, technologiczne jak i organizacyjne z zakresu realizacji procesów logistycznych na wysokim poziomie jest właciwe rozwizanie zadania logistycznego przedsibiorstwa. Obecnie przedsibiorstwa uwzgldniaj oczekiwania klientów zwizane z iloci i jakoci produktów, a take terminami dostaw i zakresem usług posprzedaowych. W tym aspekcie duego znaczenia nabieraj zagadnienia dotyczce standardów obsługi klienta. Wród problemów logistycznych, które okrelaj standardy obsługi wyróni naley przede wszystkim: czas cyklu zamówienia, wielko zapasów, ograniczenia wielkoci zamówienia, czsto dostawy, niezawodno dostawy, jako dokumentacji, procedury reklamacyjne, kompletno zamówienia, wsparcie techniczne, informacje na temat stanu realizacji zamówienia. Tym bardziej, e celem przedsibiorstwa jest podnoszenie poziomu obsługi klienta przy jednoczesnym obnianiu kosztów logistycznych.

2 54 Ilona Jacyna Rola jak odgrywa logistyka w działalnoci przedsibiorstwa jest kluczowa. Logistyka przedsibiorstwa dotyczy zarzdzania, przemieszczania i składowania produktów, majcych ułatwi fizyczny przepływ towarów, poczwszy od miejsc ich pochodzenia do kocowego odbiorcy z jednoczesnym przepływem informacji w celu zaspokojenia potrzeb i wymaga klienta (rys. 1.1.). Dostawcy Magazyny Producenci Magazyny Odbiorcy TRANSPORT TRANSPORT TRANSPORT TRANSPORT Przepływ informacji Rys. 1 Schemat zintegrowanego łacucha logistycznego w systemie logistycznym przedsibiorstwa ródło: opracowanie własne na podstawie Coyle J., Bardi E., Langley C., Zarzdzanie logistyczne. PWE, Warszawa Jak wida na rys.1 elementem wicym poszczególne ogniwa łacucha logistycznego jest transport. Natomiast sprawnie funkcjonujcy system informacyjny zwizany z logistyk przyczynia si do właciwego rozpoznawania problemów decyzyjnych, sterowania procesami przepływu ładunków w zakresie realizacji oraz kontroli nie tylko w systemie logistycznym przedsibiorstwa, ale i w poszczególnych ogniwach całego łacucha. Logistyka, aby spełni wymagania odnonie asortymentu, iloci, miejsca i czasu, kształtuje powizania i relacje oraz steruje przepływem ładunków midzy dostawcami a odbiorcami. Mylenie kategoriami systemowymi umoliwia skoordynowanie działa wszystkich uczestników tego procesu, zarówno tych z zakresu produkcji jak i zaopatrzenia czy te przemieszczania. Zintegrowanie fizycznego przepływu ładunków i zwizanych z nim informacji w ramach sprawnie funkcjonujcego systemu logistycznego jest niezbdne aby przepływ ładunków w całym łacuchu dostaw przebiegał bez zakłóce [8]. System logistyczny przedsibiorstwa mona zdefiniowa zatem jako układ podsystemów: zaopatrzenia (Z), obsługi produkcji (P), dystrybucji (Dd), transportu (T), magazynowania (Mm), wraz z relacjami (Rl) midzy nimi, co w ujciu semantycznym mona zapisa jako uporzdkowan szóstk, postaci [7]: SL = < Z, P, Mm, T, Dd, Rl > (1) System logistyczny przedsibiorstwa mona równie przedstawi jako układ rodków technicznych i organizacyjnych oraz ludzi zdolnych planowa i realizowa przepływy, buforowanie i rozdział materiałów, midzy producentami i hurtownikami a punktami sprzeday detalicznej czy bezporednio konsumentami [4]. System logistyczny moe by jednym z podsystemów przedsibiorstwa, za w innym ujciu przedsibiorstwo, jako dostawca zasobów, moe by elementem systemu logistycznego wyszego rzdu. Wród elementów systemu logistycznego wyróni mona: obiekty stałe zwane infrastruktur (np. magazyny, place, parkingi, drogi); urzdzenia mechaniczne i rodki transportowe (np. wózki, układnice regałowe, pojazdy); wyposaenie niemechaniczne (np. regały, palety);

3 Rola transportu w realizacji procesów logistycznych przedsibiorstwa 55 urzdzenia i rodki do sterowania przepływem ładunków (np. komputery, oprogramowanie, rodki łcznoci); wykwalifikowanych pracowników. Oczywicie powysze elementy naley powiza tak, aby tworzyły niezawodny i sprawny system [4], [7]. 2. FORMALIZACJA OPISU ZADA REALIZOWANYCH NA POTRZEBY PRZEDSIBIORSTWA 2.1. Załoenia realizacji zadania logistycznego Jednym z wanych aspektów realizacji procesów logistycznych w przedsibiorstwie jest właciwe zdefiniowanie zada niezbdnych do wykonania przez poszczególnych uczestników biorcych udział w procesie przepływu. W zalenoci od funkcji jakie spełnia dane przedsibiorstwo oraz od zakresu jego działalnoci sformułowanie zada do wykonania jest mniej lub bardziej skomplikowane. W artykule przedstawiono opis zadania logistycznego realizowanego przez przedsibiorstwo produkcyjne. Sformułowanie tego zadania ma na celu uzyskanie odpowiedzi na pytania takie jak: co? ile? scharakteryzowanie przemieszczanych towarów (materiałów, surowców, półfabrykatów, wyrobów gotowych), a take okrelenie wielkoci zada w postaci rocznych i dobowych przepływów; skd? dokd? kiedy? identyfikacja punktów nadania i odbioru, a take ram czasowych w zakresie przepływów towarów. Efektem właciwego rozwizania jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie jak to zrobi? (w jaki sposób powinien by realizowany proces przepływu). Oznacza to, e w wyniku rozwizania zadania powinnimy wiedzie jakim wyposaeniem, jakimi rodkami technicznymi (organizacyjnymi) oraz zasobami ludzkimi musimy dysponowa aby spełni, wczeniej ustalone, wymagania odbiorców. Jednym z efektów formułowania zadania logistycznego jest opracowanie modelu graficznego przepływu strumieni ładunków i zwizanych z tym przepływem strumieni informacji. Uwzgldnia si przy tym organizacj pracy, parametry przepływu towarów oraz towarzyszcych im informacji. Analizujc proces przepływu towarów w przedsibiorstwie naley zauway, e zadanie logistyczne przedsibiorstwa produkcyjnego polega na dwuetapowym przekształceniu strumieni towarów i zwizanych z nimi strumieni informacji. W pierwszym etapie nastpuje transformacja strumieni towarów surowców, opakowa, itp. wchodzcych do zakładu od dostawców na strumienie towarów wchodzcych do produkcji, w taki sposób, aby umoliwi cigło i rytmiczno procesu produkcyjnego. Natomiast w drugim etapie dokonywane jest przekształcenie strumieni towarów i towarzyszcych im informacji wychodzcych z produkcji w strumienie towarów wyrobów gotowych wychodzcych z zakładu, w taki sposób, aby spełni wymagania odbiorców. Zakładajc, e w przedsibiorstwie produkcyjnym wyróniamy dostawców materiałów D, obszary magazynowe M, odbiorców wyrobów gotowych O oraz system produkcyjny SP, wówczas mona przedstawi schematycznie zakładowy system logistyczny, jak na rys. 2.

4 56 Ilona Jacyna D Strumie materiałów od dostawców M Strumie wyrobów gotowych do odbiorców O Przemieszczanie materiałów wewntrz przedsibiorstwa Przemieszczanie materiałów wewntrz przedsibiorstwa SP ZSL Rys. 2 Elementy zakładowego systemu logistycznego przedsibiorstwa produkcyjnego ródło: opracowanie własne na podstawie Fijałkowski J., Transport wewntrzny w systemach logistycznych. OWPW, Warszawa Wejcie do magazynu surowców (półfabrykatów, półproduktów, itp.) opisane jest przez wielko strumienia materiałów od dostawców w funkcji czasu. Wyjcie z magazynu jest wielkoci strumienia wyrobów gotowych zgodnie z zamówieniem odbiorców. Procesy przekształcania strumieni materiałów wymagaj wymiarowania systemu logistycznego ze wzgldu na wydajno, nakłady i koszty. Istotnym w tym wzgldzie staje si właciwie ukształtowanie procesów przepływu materiałów i informacji w zakresie rodzajów technologii pracy, czynnoci, urzdze oraz pracy ludzkiej. Stanowi to podstaw do wymiarowania projektowanego systemu logistycznego. Due znaczenie ma w tym przypadku właciwy dobór rodków transportowych zarówno w dostawie materiałów do przedsibiorstwa jak i wyrobów gotowych do odbiorców. Naley równie uwzgldni dobór rodków transportu wewntrznego uczestniczcych w procesie przemieszczania ładunków wewntrz przedsibiorstwa Formalizacja opisu elementów struktury systemu logistycznego przedsibiorstwa Na potrzeby formalnego opisu struktury układu logistycznego przedsibiorstwa niezbdne jest zidentyfikowanie wszystkich istotnych jego elementów. W ujciu systemowym system logistyczny przedsibiorstwa moemy zapisa jako: SP= <A, V> (2) gdzie: A zbiór stref funkcjonalnych przedsibiorstwa, V zbiór relacji (powiza) midzy zidentyfikowanymi strefami funkcjonalnymi. Strefy funkcjonalne s to obszary w obiekcie magazynowym, w których odbywaj si poszczególne operacje. Na przykład w strefie buforowej na wejciu do magazynu składowane s tymczasowo towary przywiezione od dostawców, w strefie komisjonowania nastpuje formowanie palety według zamówienia klienta itd. Istnienie systemu uwarunkowane jest zarówno istnieniem elementów oraz powiza midzy tymi elementami, jak i realizacj okrelonego celu. Celem systemu logistycznego

5 Rola transportu w realizacji procesów logistycznych przedsibiorstwa 57 przedsibiorstwa jest wspieranie realizacji celu podstawowego, tj. produkcji. Poniewa system logistyczny ma charakter usługowy, to jego podstawowym zadaniem bdzie prawidłowe zarzdzanie przemieszczaniem materiałów od dostawcy poprzez zaopatrzenie, produkcj a do dostarczenia gotowego wyrobu ostatecznemu konsumentowi. Aby okreli wielko zada transportowych na poszczególnych etapach procesów przepływu, tj. midzy wyrónionymi elementami dokonamy formalizacji opisu tych elementów. Zadanie logistyczne realizowane przez system logistyczny danego przedsibiorstwa uwarunkowane jest zarówno zewntrznie jak i wewntrznie, przy czym pierwsze uwarunkowanie wynika z otoczenia, drugie natomiast z produkcji. Na potrzeby bada zakładamy, e mamy dany zbiór R, postaci: t { r : t = 1,2,..., T} R =, (3) którego elementami s r t -te numery rodzajów niezbdnych surowców, przeznaczonych do produkcji w przedsibiorstwie. Liczba numerów wszystkich rodzajów surowców wynosi T. Na potrzeby formalnego zapisu zadania logistycznego zakładamy, e mamy zdefiniowane: zbiór dostawców D, postaci: D = d k : k = 1,2,..., K, (4) { } którego elementami s d k - numery dostawców obsługujcy wyrónione przedsibiorstwo, liczba wszystkich dostawców wynosi K. zbiór obiektów magazynowych M, postaci: M = m g : g = 1,2,..., G, (5) { } którego elementami s m g -te numery magazynów w danym przedsibiorstwie np. m 1 magazyn surowców nalecy do podsystemu produkcyjnego, m 2 magazyn opakowa, m 3 magazyn wyrobów gotowych itd., natomiast G oznacza liczb wszystkich numerów magazynów wyrónionych w przedsibiorstwie. zbiór podsystemów produkcyjnych SP, postaci: SP = { s p P} p : = 1,2,...,, (6) które maj interpretacj s p -tych numerów podsystemów produkcyjnych wystpujcych w przedsibiorstwie; P oznacza liczb wszystkich numerów podsystemów produkcyjnych wyrónionych w przedsibiorstwie. zbiór rodzajów wyrobów gotowych RW, postaci: RW = g w : w = 1,2,..., W, (7) { } którego elementami s g w -te numery rodzajów wyrobów gotowych wydawanych przez magazyn wyrobów gotowych, natomiast W oznacza liczb wszystkich rodzajów wyrobów gotowych produkowanych w przedsibiorstwie. zbiór odbiorców O, postaci: O = { o s S} s : = 1,2,...,, (8) którego elementami s o s -te numery odbiorców wyrobów gotowych z przedsibiorstwa, natomiast S oznacza liczb wszystkich numerów odbiorców danego przedsibiorstwa.

6 58 Ilona Jacyna Naleałoby jeszcze uwzgldni transport nowych pustych palet, strumienie opakowa zwrotnych i zwrotów do dostawców. W niniejszym artykule nie uwzgldniono strumieni informacji, które inicjuj, towarzysz lub potwierdzaj poszczególne przepływy strumieni ładunków Opis wielkoci przepływów midzy elementami struktury przedsibiorstwa na potrzeby transportu Celem ustalenia liczby rodków transportowych koniecznych do realizacji zada, niezbdne jest okrelenie wielkoci przemieszczanych towarów midzy poszczególnymi elementami struktury danego przedsibiorstwa. Schematycznie ujcie przedsibiorstwa z zaznaczeniem rodzajów transportów przedstawiono na rys. 3. Transport zewntrzny Transport midzy obszarami magazynowymi Transport wewntrzzakładowy Transport techniczny midzy systemami produkcyjnymi Transport midzy obszarami magazynowymi Transport zewntrzny D M SP M O I etap przekształce II etap przekształce Rys. 3 Schematycznie ujcie przedsibiorstwa z wyrónieniem rodzajów transportów ródło: opracowanie własne. Aby okreli wielko zadania logistycznego przedsibiorstwa w ujciu ilociowym, zakładamy, e na iloczynie kartezjaskim D M R zadane jest odwzorowanie 1, które przeprowadza ten iloczyn w zbiór liczb rzeczywistych dodatnich, tj.: 1: D M R + {} 0, k g t przy czym 1 ( d, m, r ) + {} 0 ma interpretacj liczby dostaw towarów r t -tego rodzaju od d k -tego dostawcy dostarczanego do m g -tego obiektu magazynowego. Liczba wszystkich dostaw do m g -tego magazynu bdzie równa: K k = 1 T t= 1 k g t ( d, m, r ) λ 1 (9) W dalszych rozwaaniach dostawy okrelone (9) oznacza bdziemy jako Λ DM. Wielkoci dostaw z wyszczególnieniem dostawców, magazynów jako odbiorców i rodzajów towarów moemy zapisa trójwymiarow macierz Q D postaci: Q D k g t = [ 1 ( d, m, r )], o wymiarach K G T (10) gdzie: λ 1 +, d k D, m g M, r t R. Wielko potrzeb zgłaszanych przez poszczególne podsystemy produkcyjne moemy zapisa nastpujco. Niech 2 bdzie odwzorowaniem zadanym na iloczynie kartezjaskim M SP R, tj.: 2: M SP R + {} 0,

7 Rola transportu w realizacji procesów logistycznych przedsibiorstwa 59 g p t przy czym 2 ( m, s, r ) + {} 0 ma interpretacj liczby zgłaszanych potrzeb r t -tego rodzaju towaru przez m g -ty magazyn na potrzeby s p -tego podsystemu produkcyjnego. Wielko wszystkich potrzeb s p -tego podsystemu produkcyjnego bdzie równa: G g= 1 T t= 1 g p t ( m, s, r ) λ 2 (11) W dalszych rozwaaniach wielkoci okrelone (11) oznacza bdziemy jako Λ MP. Natomiast wielkoci potrzeb z wyszczególnieniem magazynów, podsystemów produkcyjnych i rodzajów towarów moemy zapisa trójwymiarow macierz Q SP postaci: Q SP g p t = [ 2 ( m, s, r )] o wymiarach G P T (12) gdzie: λ 2 +, m g M, s p SP, r t R. Liczb towarów wytwarzanych przez poszczególne podsystemy produkcyjne moemy zapisa nastpujco. Niech 3 bdzie odwzorowaniem zadanym na iloczynie kartezjaskim SP M RW, tj.: 3: SP M RW + {} 0, p g w przy czym 3 ( s, m, g ) + {} 0 ma interpretacj liczby g w -tego rodzaju wyrobu gotowego wytwarzanego przez s p -ty podsystem produkcyjny kierowany do m g -tego obiektu magazynowego. Wielko produkcji s p -tego podsystemu produkcyjnego bdzie równa: G g = 1 W w= 1 p g w ( s, m, g ) λ 3 (13) W dalszych rozwaaniach wielkoci okrelone (13) oznacza bdziemy jako Λ PM. Wielko produkcji z wyszczególnieniem podsystemów produkcyjnych, magazynów i rodzajów wyrobów gotowych moemy zapisa trójwymiarow macierz Q W postaci: Q W p g w = [ 3 ( s, m, r )] o wymiarach P G W (14) gdzie: λ 3 + {0}, s p SP, m g M, g w RW. Liczb wyrobów gotowych kierowanych do poszczególnych odbiorców moemy zapisa nastpujco. Niech 4 bdzie odwzorowaniem zadanym na iloczynie kartezjaskim M O RW, tj.: 4: M O RW + {} 0, g s w przy czym 4 ( m, o, g ) + {} 0 ma interpretacj liczby zamawianych wyrobów gotowych r w -tego rodzaju z m g -tego obiekt magazynowy przez o s -tego odbiorc. Wielko potrzeb o s -tego odbiorcy bdzie równa: G g = 1 W w= 1 g s w ( m, o, g ) λ 4 (15) W dalszych rozwaaniach wielkoci okrelone (15) oznacza bdziemy jako Λ MO. Wielko potrzeb wyszczególnieniem magazynów wyrobów gotowych, odbiorców i rodzajów wyrobów gotowych moemy zapisa trójwymiarow macierz Q Z postaci: Q Z g s w = [ 4 ( m, o, r )] o wymiarach G S T (16) gdzie: λ 4 +, m g M, o s O, g w RW.

8 60 Ilona Jacyna Biorc pod uwag powysze rozwaania oraz przyjmujc załoenie, e dane przedsibiorstwo posiada jeden podsystem produkcyjny sp 1 SP={sp 1 } oraz jest zaopatrywane przez dwóch strategicznych dostawców tj. D = { d 1, d 2 }, przy czym d 1 dostawca surowców, d 2 dostawca opakowa. Oznacza to, e zbiór R jest zbiorem postaci R={r 1, r 2 }. Odbiorc wyrobów gotowych RW={g w } jest centrum dystrybucyjne o numerze o 1. Przedsibiorstwo w swej strukturze posiada trzy magazyny, tj. M = { m 1, m 2, m 3 }, przy czym m 1 magazyn surowców, m 2 magazyn opakowa, m 3 magazyn wyrobów gotowych. Wówczas schematycznie struktur układu logistycznego przedsibiorstwa z uwzgldnieniem przepływu towarów midzy poszczególnymi elementami mona przedstawi jak na rys. 4. d 2 1(d 2,m 2,r 2 ) m 2 2(m 2,s 1,r 2 ) ZLP d 1 1(d 1,m 1,r 1 ) m 1 2(m m 3 1, s 1,r 1 ) s 1 3(s 1,m 3,g w ) 4(m 3,o 1,g w ) o 1 Strumienie towarów Strumienie informacji Rys. 4. Struktura systemu logistycznego przedsibiorstwa z opisem wielkoci przepływu midzy elementami ródło: opracowanie własne na podstawie Fijałkowski J., Transport wewntrzny w systemach logistycznych. OWPW, Warszawa USTALENIA W ZAKRESIE LICZBY RODKÓW TRANSPORTOWYCH NIEZBDNYCH DO REALIZACJI ZADA W PRZEDSIBIORSTWIE Zakładamy, e do realizacji zada w relacji dostawca przedsibiorstwo oraz przedsibiorstwo odbiorca wykorzystywane srodki transportu zewntrznego. Natomiast w obszarze samego przedsibiorstwa stosowane srodki transportu wewntrznego. Na potrzeby formalnego ustalenia liczby rodków transportowych niezbdnych do realizacji zada w przedsibiorstwie zakładamy, e mamy zdefiniowane: zbiór typów rodków transportu zewntrznego TZ, postaci: TZ = { nz : nz = 1,2,..., NZ}, (17) którego elementami s nz-te numery rodków transportu zewntrznego; zbiór typów rodków transportu wewntrznego TW, postaci: TW = { nw : nw = 1,2,..., NW}, (18) którego elementami s nw-te numery rodków transportu wewntrznego. Na potrzeby wyznaczenia liczby rodków transportu wewntrznego niezbdne jest okrelenie dobowej pracochłonnoci procesu przepływu materiałów ze wzgldu na prac nw-tego typu urzdzenia. Natenie tej pracochłonnoci mona wyznaczy ze wzorów [4], tj.:

9 Rola transportu w realizacji procesów logistycznych przedsibiorstwa 61 n Dnw nw Dnw λi tcwi R = nw i= 1 60 mi (19) gdzie: nw = 1, 2, 3,, NW numery poszczególnych rodzajów rodków transportu wewntrznego wyodrbnionych ze wzgldu na jednostkowy koszt ich utrzymania, i = 1, 2, 3, n numery rodzajów cykli transportowych, m nw i liczba jednostek ładunkowych przemieszczanych za pomoc nw-tego rodka transportowego w i-tym cyklu, i Λ ϕ Dnw i= dobowy przepływ ładunków, przemieszczanych według i-tego cyklu dr transportowego (jłp/dob) przez nw-ty rodek transportu wewntrznego Niezbdn do realizacji procesu magazynowego liczb rodków transportu wewntrznego nw-tego urzdzenia mona wyznaczy na podstawie ustalonej wg wzoru (19) pracochłonnoci przekształce realizowanych przez te urzdzenia oraz przy uwzgldnieniu czasu dysponowanego rodków transportu wewntrznego i współczynników warunków pracy. Zapisano to nastpujcym wzorem: Dnw R nw n = nw tdw ϕ tz ϕ gt ϕ (20) zo gdzie: tdw nw czas dysponowany nw-tego rodka transportu wewntrznego (h/dob); współczynnik wykorzystania czasu pracy tz nw-tego rodka transportu wewntrznego; nw gt współczynnik gotowoci technicznej gt nw-tego rodka transportu wewntrznego; ϕ tz nw zo nw współczynnik zrónicowania obszarów pracy zo nw-tego rodka transportu wewntrznego; Liczba wszystkich rodków transportu wewntrznego bdzie równa: nw NW = n (21) nw TW W celu wyznaczenia niezbdnej liczby rodków transportu zewntrznego na potrzeby dostaw do przedsibiorstwa lub do obsługi odbiorców wyrobów gotowych naley ustali czas pracy tych rodków. Zakładajc, e mamy ustalony współczynnik γ wykorzystania ładownoci taboru oraz ładowno q nz, nz-tego rodka transportowego liczb niezbdnych rodków danego typu okrelimy nastpujco: gdzie: DMnz λ t nz n = nz (22) tdz q γ nz nz

10 62 Ilona Jacyna nz = 1, 2, 3,, NZ numery poszczególnych nz-tych rodków transportu zewntrznego ze wzgldu na koszt jednostkowy ich utrzymania, t nz czas potrzebny do wykonania zadana przewozowego przez nz-ty typ rodka transportu zewntrznego, tdz nz dobowy czas pracy nz-tego typu rodka transportu zewntrznego, dobowa wielko zadania przewozowego dla nz-tego typu rodka transportu zewntrznego, q nz ładowno nz-tego rodka transportu zewntrznego, λ DMnz γ współczynnik wykorzystania ładownoci rodka transportu zewntrznego. Natomiast liczba wszystkich rodków transportu zewntrznego bdzie równa: nz NZ = n (23) nz TZ 4. WNIOSKI Niewtpliwie logistyka w przedsibiorstwie odgrywa kluczow rol ze wzgldu na jej przydatno w realizacji celu podstawowego. Warunkiem sprawnie funkcjonujcego przedsibiorstwa jest z pewnoci odpowiednio sformułowane zadania logistyczne. Stanowi ono podstaw do prawidłowego wyznaczania potrzebnej liczby rodków transportowych realizujcych zadania przemieszczania towarów zarówno wewntrz przedsibiorstwa jak i w dostawie czy dystrybucji. Naley jednake uwzgldni fakt, e system logistyczny ma charakter usługowy. Jego zadaniem jest realizacja ustalonego zadania logistycznego. A zatem, kształt i wielko systemu logistycznego zaley od przyjtego do realizacji zadania. Bardzo istotnym aspektem wszelkich działa zwizanych z projektowaniem systemów logistycznych dla przedsibiorstwa jest prawidłowa identyfikacja nie tylko strumieni ładunków ale równie strumieni informacji. Determinuje to prawidłowe powizanie zarówno rozwiza technicznych, technologicznych jak i organizacyjnych z zakresu realizacji procesów logistycznych na wysokim poziomie. LITERATURA [1]. Ambroziak T., Jacyna I..: Wybrane aspekty realizacji zadania logistycznego przez przedsibiorstwo produkcyjne. Logistyka 4/2009 [2]. Christopher M.: Logistyka i zarzdzanie łacuchem dostaw. Strategie obniki kosztów i poprawy poziomu usług. Polskie Centrum Doradztwa Logistycznego, wydanie II, Warszawa 2000 [3]. Coyle J., Bardi E., Langley C.: Zarzdzanie logistyczne. PWE, Warszawa 2002 [4]. Fijałkowski J.: Transport wewntrzny w systemach logistycznych. OWPW, Warszawa 2003 [5]. Goldratt E.M.: Cel. Doskonało w produkcji. Werbel, Warszawa 2000 [6]. Fortuna Z., Macukow B., Wsowski J.: Metody numeryczne. WNT, Warszawa 1995 [7]. Jacyna M.: Uwarunkowania techniczne kształtowania centrów logistycznych. Prace naukowe Transport z.57 Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2006 [8]. Jacyna M.: Wybrane aspekty zastosowania techniki komputerowej w analizie realizacji procesów logistycznych. Prace naukowe Transport z.63, OWPW, Warszawa 2007

11 Rola transportu w realizacji procesów logistycznych przedsibiorstwa 63 [9]. Jacyna M.: Zadania współczesnych systemów logistycznych. Czasopismo Transport i Komunikacja 2/2007 [10]. Radzikowski W.: Sarjusz-Wolski Z., Metody optymalizacji decyzji logistycznych. TSZ, Toru 1994 [11]. Saryusz-Wolski Z.: Sterowanie zapasami w przedsibiorstwie. PWE, Warszawa 2000 [12]. Witkowski J.: Zarzdzanie łacuchem dostaw. PWE, Warszawa 2003 ROLE OF THE TRANSPORT IN THE REALIZATION OF LOGISTIC PROCESSES IN THE ENTERPRISE Abstract In the article a role of the both outside and internal transport in the realization of processes of the flow of goods in the production company was described. Essential problems of contemporary enterprises were shown on account of the great competition and high expectations of customers. Possibly fastest realizing of deliberate tasks is an essential purpose of contemporary enterprises, at possibly the lowest cost, for the highest quality of their realization. Undoubtedly big role, in the realization of logistic processes, is playing the transport. In the article the need of correct identification a logistic task was shown. Formal record of this has been made. Key words: transport of goods in the enterprise, logistics problem, information flow, logistics system of the enterprise. Recenzent: Tomasz Ambroziak