(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (13) (51) T3 Int.Cl. F16G 1/10 ( ) F16G 5/08 ( ) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 2016/35 EP B1 (54) Tytuł wynalazku: Artykuł, zwłaszcza pasek napędowy, z osłoną tkaninową (30) Pierwszeństwo: DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: w Europejskim Biuletynie Patentowym nr 2015/18 (45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 2017/03 (73) Uprawniony z patentu: ContiTech Antriebssysteme GmbH, Hannover, DE (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP T3 THOMAS BALTES, Hannover, DE JAN FINZELBERG, Hannover, DE HENNING KANZOW, Hannover, DE REINHARD TEVES, Seelze, DE REINHOLD MOSES, Eimen, DE (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Grażyna Palka JWP RZECZNICY PATENTOWI DOROTA RZĄŻEWSKA SP. J. ul. Żelazna 28/30 Sienna Center Warszawa Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 27845/16/ZWA/GP EP Opis Artykuł, zwłaszcza pasek napędowy, z osłoną tkaninową [0001] Wynalazek dotyczy artykułu z elastycznym korpusem podstawowym na bazie termoplastycznego elastomeru lub wulkanizatu z powierzchnią artykułu, na której umieszczona jest osłona tkaninowa. [0002] Artykuł, który narażony jest obciążenia dynamiczne, a tym samym zużycie, a także powstawanie hałasu, to przykładowo taśma, pas, pasek, wąż, miech pneumatyczny, kompensator lub wielowarstwowa taśma tkaninowa, przy czym szczególne znaczenie ma pasek w postaci paska napędowego. Korpus podstawowy paska napędowego ma warstwę kryjącą jako grzbiet paska i podbudowę ze strefą przenoszenia sił. W tym zakresie występuje następująca literatura patentowa: DE A1, DE A1, WO 2005/ A1, WO 2006/ A1, US oraz US Elastyczność paska napędowego osiąga się przez to, że korpus podstawowy, a tym samym warstwa kryjąca i podbudowa są wykonane z tworzywa polimerowego o właściwościach elastycznych, przy czym należy tutaj wymienić zwłaszcza dwie grupy tworzyw, elastomery i termoplastyczne elastomery (TPE). Szczególne znaczenie mają elastomery na bazie wulkanizowanej mieszanki kauczuku. [0003] Elastyczny korpus podstawowy zawiera zwykle zintegrowany nośnik wytrzymałości lub nośnik rozciągania, który może być wykonany jedno- lub wielowarstwowo. [0004] Paski napędowe w istotnym zakresie zastosowania, do redukcji hałasu i do zwiększenia strefy przenoszenia sił, mają powłokę. Może to być przykładowo osłona kłaczkowa, znana z DE A1, ale też osłony foliowe znane na przykład z DE Można też stosować włókniny, w których luźne runo włókien jest usztywniane pod wpływem ciepła. [0005] Zwykle stosuje się jednak do powlekania osłony tkaninowe. Zwłaszcza osłony tkaninowe w postaci materiału tkanego, gdzie powierzchnia jest wytwarzana przez krzyżowanie dwóch systemów nici, mianowicie wątku i osnowy, ugruntowały się w ostatnich latach na rynku. Są one opisane między innymi w WO 2011/ A1 lub DE A1. Znane są także osłony tkaninowe w postaci dzianiny, gdzie pętelka utworzona za pomocą nici jest przeplatana inną pętelką. Powstałe w ten sposób oczka mogą być tworzone przy zastosowaniu jednej lub kilku nici. W DE A1 stosuje się przykładowo dzianinę osnowową, która składa się z pierwszej przędzy, zwłaszcza z poliamidu (PA) lub poliestru (PES) i z drugiej przędzy, zwłaszcza z poliuretanu (PU). Wadą jest to, że w silnikach testowych w razie wilgoci powstają niepożądane odgłosy. Powodowane są one przez zwiększone tarcie ze względu na przechodzenie wulkanizatu przez oczka, co ma dodatkowy negatywny wpływ na odporność na zużywanie się.

3 - 2 - Dziana osłona tkaninowa jest ujawniona również w US 3,981,206, US 0,069,589 lub US 4,027,545. Wadą jest tu również to, że w silnikach testowych w razie wilgoci powstaje hałas. Oprócz tego opisane tam nitki łączone nie mają stałej trwałości, tak że cała osłona tkaninowa często staje się łamliwa. Dzianiny mające stosunkowo otwarte oczka jako osłona tkaninowa do pasków napędowych znane są między innymi z DE T2, US 2008/ A1, WO 2010/057711A1 lub US 5,645,504. Otwarte oczka zapewniają lepsze połączenie osłony tkaninowej z powierzchnią paska, ponieważ podczas wulkanizacji guma lub wulkanizat może przechodzić przez oczka. Powstaje przy tym tak zwana struktura żeberkowa, przykładowo struktura żeberkowa 1x1 w US 5,645,504 lub struktura żeberkowa 2x2 w US 2008/ A1. Wadą jest tutaj to, że żeberka te samoczynnie i przez uwarunkowane przez nie przechodzenie wulkanizatu zwiększają tarcie, co z kolei prowadzi do niepożądanego powstawania odgłosów i wpływa negatywnie także na trwałość paska. [0006] W EP (z rodziny US 5,645,504) ujawnione są cechy części nieznamiennej zastrzeżeń 1 i 3. [0007] Celem wynalazku jest więc utworzenie artykułu, zwłaszcza paska napędowego, z osłoną tkaninową, który wyróżnia się dużą przyczepnością do powierzchni artykułu przy równocześnie korzystnym zachowaniu odnośnie hałasu i przy zoptymalizowanej odporności na zużywanie się lub przy zoptymalizowanym współczynniku tarcia. [0008] Cel ten osiąga się także przez to, że osłona tkaninowa jest dzianiną platerowaną. Dzięki zastosowaniu dzianiny platerowanej nieoczekiwanie możliwe jest regulowanie właściwości artykułu z osłoną tkaninową, zwłaszcza paska napędowego, dla strony wewnętrznej artykułu i równocześnie dla strony zewnętrznej artykułu. Dla strony wewnętrznej artykułu można tym samym przykładowo zoptymalizować przyczepność do wulkanizatu, podczas gdy równocześnie dla strony zewnętrznej artykułu można ustalić zoptymalizowane właściwości w zakresie hałasu przy odpowiedniej odporności na zużywanie się. [0009] Dzianina platerowana oznacza, że oczka są tworzone z co najmniej dwóch nici tak, że jedna nić jest położona na prawej stronie dzianiny (nić platerująca, nazywana także nicią kryjącą), podczas gdy druga nić jest położona na lewej stronie dzianiny (nić platerowana). Dodatkowo może występować ewentualnie co najmniej jedna dodatkowa nić do stabilizacji dzianiny w procesie przetwarzania. [0010] Dzianina może być wykonana jako dzianina lub dzianiny osnowowa, przy czym korzystnie jest stosowana dzianina. [0011] W przykładzie wynalazku dzianina jest wykonana jako dzianina prawa-prawa, dzianina lewa-lewa, szczególnie korzystnie jako dzianina prawa-lewa. [0012] W przypadku dzianiny oznacza to, że każdorazowo jedna nić przebiega tylko na prawej stronie dzianiny, a druga nić tylko na lewej stronie dzianiny.

4 - 3 - [0013] Jako dodatkową trzecią nić można stosować przykładowo cienką przędzę elastanową, która ma jedynie niewielki wpływ na właściwości powierzchni, ponieważ ulega zniszczeniu podczas wulkanizacji. Służy ona tylko do stabilizacji osłony tkaninowej w procesie przetwarzania. [0014] Za pomocą wymienionych środków możliwe jest na przykład połączenie mającej niskie zużycie powierzchni z poliamidu PA 6.6 z właściwościami izolacji hałasu i korzystnym chwytem w stanie mokrym przędzy bawełnianej. Połączenie PA 6.6 i bawełny jest z tego względu szczególnie korzystne. [0015] Dalszymi kombinacjami mogą być: - Pierwsza nić jest wybierana z grupy zawierającej włókna naturalne, jak bawełna, sizal, konopie, len, jedwab i jedwab sztuczny i alkohol poliwinylowy i poliimid. Charakteryzują się one szczególnie korzystnymi właściwościami w zakresie przyczepności, hałasu i chwytu w stanie mokrym i dlatego są korzystnie stosowane jako nici dla tej strony osłony tkaninowej, która jest zwrócona w kierunku wulkanizatu. - Druga nić jest wybierana z grupy zawierającej poliamid, jak PA 6.6, PA 12, PA 6 i poliester, jak UHMWP i teraftalan polietylenu oraz siarczek polietylenu i aramid i polieteroketon i polibenzoksazol i polipropylen. Mają one szczególnie korzystne właściwości w odniesieniu do odporności na zużycie i współczynnika tarcia i dlatego korzystnie są stosowane jako nici dla strony osłony tkaninowej, która znajduje się po stronie zewnętrznej artykułu. [0016] Wymienione materiały można stosować w dowolnych kombinacjach w zależności od uzyskiwanych właściwości. W zależności od pożądanej cechy poszczególne nici mogą być też wykonane jako włókna odcinkowe lub włókna filamentowe. [0017] Dzianina platerowana może być wykonana jednowarstwowo lub wielowarstwowo. [0018] Możliwe jest powlekanie strony górnej i/lub strony dolnej artykułu dzianiną platerowaną. [0019] Jeśli artykułem jest pasek napędowy, zwłaszcza pasek klinowy, korzystnie strona żeberkowa jest powlekana dzianiną platerowaną. Możliwe jest jednak także, że dodatkowo warstwa kryjąca jest powlekana dzianiną platerowaną. [0020] W zależności od grubości nałożonych na siebie nici platerowanych po ukształtowaniu paska napędowego możliwe jest, że na powierzchni widoczne są także części dolnej nici, tak że obie nici w różnym stopniu mogą wpływać na właściwości powierzchni. Umożliwia to dalsze indywidualne ustalanie właściwości paska. Możliwe jest także zastosowanie dzianiny platerowanej odwrotnie. [0021] Przechodzenie wulkanizatu można w zmienny sposób regulować przez liczbę rzędów oczek. Następuje to częściowo także w zależności od średnicy nici. Korzystnie liczba rzędów oczek wynosi od 15 do 35, korzystnie od 25 do 35. Możliwe są odchyłki w górę lub w dół w zależności od średnicy nici.

5 - 4 - [0022] Dzianina może zawierać dodatkowo środek polepszający przyczepność na stronie zwróconej w kierunku strony artykułu. Może też być nasączona roztworem polimerowym, zwłaszcza pod względem zmiany wartości CoF. Korzystne jest tu także stosowanie warstwy polimerowej, zwłaszcza folii polimerowej, przy czym korzystnie jest ona na bazie polietylenu. [0023] Środek polepszający przyczepność i/lub roztwór polimerowy może zawierać dodatkowo suchy środek smarny, w przypadku roztworu polimerowego zwłaszcza dla zmniejszenia współczynnika tarcia. Suchy środek smarny to korzystnie fluorowe tworzywo sztuczne, przykładowo politetrafluoroetylen (PTFE) i/lub fluorek poliwinylu (PVF) i/lub fluorek poliwinylidenu (PVDF), przy czym należy wymienić zwłaszcza politetrafluoroetylen (PTFE). [0024] Środek polepszający przyczepność i/lub roztwór polimerowy może/mogą też być zrealizowane w sposób przewodzący elektryczność, zwłaszcza na bazie sadzy i/lub grafitu i/lub dodatku metalu. Szczególne znaczenie ma przy tym zastosowanie sadzy przewodzącej elektryczność. [0025] Zwrócona na zewnątrz powierzchnia dzianiny platerowanej może zawierać jeszcze dodatkową powłokę. Korzystnie nie zawiera ona jednak dodatkowej powłoki. [0026] Dzianina platerowana jest stosowana zwłaszcza przy wytwarzaniu taśmy, pasa, paska, węża, miecha pneumatycznego (miech osiowy, miech krzyżowy), kompensatora lub wielowarstwowej taśmy tkaninowej. Szczególne znaczenie ma zastosowanie przy wytwarzaniu paska napędowego, który może być wykonany konstrukcyjnie jako pasek płaski, pasek klinowy, pasek klinowy żeberkowy, pasek zębaty, pasek sprzęgłowy lub pasek naciągowy. [0027] Wynalazek jest opisany w przykładach wykonania z odniesieniem do schematycznego przekroju. [0028] Pierwsza figura (fig. 1) przedstawia pasek napędowy 1 w postaci paska klinowego żeberkowego z warstwą kryjącą 2 jako grzbietem paska, warstwą nośnika wytrzymałości 3 z przebiegającymi w kierunku wzdłużnym, umieszczonymi równolegle nośnikami naciągu 4 i z podbudową 5. Podbudowa ma strukturę klinową żeberkową, tworzoną z żeberek 6 i rowków 7. Podbudowa ma strefę przenoszenia 8 sił. [0029] Warstwa kryjąca 2 i podbudowa 5 tworzą jako całość elastyczny korpus podstawowy na bazie termoplastycznego elastomeru lub na bazie wulkanizatu, zwłaszcza w postaci wulkanizowanej mieszanki kauczuku, zawierającej co najmniej jeden komponent kauczukowy i składniki mieszanki. Jako komponent kauczukowy stosuje się zwłaszcza kopolimer etyleno-propylenowy (EPM), kopolimer etyleno-propyleno-dienowy (EPDM), (częściowo) uwodorniony kauczuk nitrylowy (HNBR), kauczuk chloroprenowy (CR), [0030] Kauczuk fluorowy (FKM), kauczuk naturalny (NR), kauczuk styreno-butadienowy (SBR) lub kauczuk butadienowy (BR), bez zmieszania lub zmieszane z co najmniej jednym innym komponentem kauczukowym, zwłaszcza jednym z wyżej wymienionych typów

6 - 5 - kauczuku, przykładowo w postaci mieszanki EPM/EPDM lub SBR/BR. Szczególne znaczenie ma przy tym mieszanka EPM lub EPDM albo mieszanka EPM/EPDM. Składniki mieszanki mają przy tym co najmniej jeden środek sieciujący lub układ sieciujący (środki sieciujące i przyspieszacze). Dalsze składniki mieszanki to zwykle środek wypełniający i/lub pomocniczy środek przetwórczy i/lub zmiękczacz i/lub środek chroniący przed starzeniem i ewentualnie dodatkowe substancje, przykładowo włókna i barwniki. W tym zakresie odsyła się do ogólnego stanu wiedzy technologii mieszania kauczuku. [0031] Nośniki naciągu 4 to zwłaszcza pojedyncze kordy, przykładowo ze stali, poliamidu, aramidu, poliestru, włókien szklanych, polieteroeteroketonu (PEEK) lub polietyleno-2,6- naftalanu (PEN). [0032] W strefie przenoszenia 8 sił pasek napędowy 1 według stanu techniki ma osłonę kłaczkową 9 (odcinek A). [0033] W porównaniu do tego pasek napędowy 1 według wynalazku ma w strefie przenoszenia 8 sił dzianinę 10 (odcinek B) według wynalazku, dzięki czemu można indywidualnie ustalać właściwości paska. [0034] Warstwa kryjąca 2 paska napędowego 1 może być niepowlekana. Często ta warstwa kryjąca zawiera także powłokę. Zwykle wystarczająca jest powłoka według stanu techniki. W tym zakresie odsyła się do wstępu opisu. Warstwa kryjąca 2 może jednak być wyposażona w dzianinę platerowaną, co jednak nie jest niezbędne, w przeciwieństwie do strefy przenoszenia 8 sił. [0035] Fig. 2 i fig. 3 pokazują dzianinę prawą-lewą. Fig. 2 przedstawia lewą stronę dzianiny, a fig. 3 prawą stronę dzianiny. Lista oznaczeń (część opisu) [0036] 1 pasek napędowy (pasek klinowy żeberkowy) 2 warstwa kryjąca (grzbiet paska) 3 warstwa nośnika wytrzymałości 4 nośnik naciągu w postaci pojedynczych kordów 5 podbudowa 6 żeberka 7 rowki 8 strefa przenoszenia sił 9 osłona kłaczkowa (odcinek A) 10 dzianina platerowana (odcinek B) Grażyna Palka Rzecznik patentowy

7 - 6 - Zastrzeżenia patentowe 1. Artykuł (1) z elastycznym korpusem podstawowym na bazie co najmniej jednego termoplastycznego elastomeru lub na bazie wulkanizatu, z powierzchnią artykułu, na której jest umieszczona osłona tkaninowa (10), znamienny tym, że osłona tkaninowa (10) jest dzianiną platerowaną. 2. Artykuł według zastrz. 1, znamienny tym, że jest taśmą, pasem, paskiem, wężem, miechem pneumatycznym, kompensatorem lub wielowarstwową taśmą tkaninową. 3. Artykuł w postaci paska napędowego (1) z elastycznym korpusem podstawowym na bazie co najmniej jednego termoplastycznego elastomeru lub na bazie wulkanizatu, zawierający warstwę kryjącą (2) jako grzbiet paska i podbudowę (5) ze strefą przenoszenia (8) sił, przy czym warstwa kryjąca i/lub strefa przenoszenia sił zawierają osłonę tkaninową (10), znamienny tym, że osłona tkaninowa (10) jest dzianiną platerowaną. 4. Artykuł według zastrz. 3, znamienny tym, że pasek napędowy (1) jest wykonany jako pasek płaski, pasek klinowy, pasek klinowy żeberkowy, pasek zębaty, pasek sprzęgłowy lub pasek naciągu. 5. Artykuł według jednego z zastrz. 1 do 4, znamienny tym, że dzianina platerowana (10) ma co najmniej dwie różne nici, które różnią się pod względem ich materiału. 6. Artykuł według jednego z zastrz. 1 do 5, znamienny tym, że dzianina platerowana (10) jest utworzona co najmniej z bawełny i poliamidu. 7. Artykuł według zastrz. 6, znamienny tym, że jest to poliamid PA Artykuł według jednego z zastrz. 1 do 7, znamienny tym, że dzianina platerowana (10) jest dzianiną lub dzianiną osnowową. 9. Artykuł według zastrz. 8, znamienny tym, że dzianina jest dzianiną prawa-lewa. Grażyna Palka Rzecznik patentowy

8 - 7 -