(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (13) T3 (51) Int. Cl. A61K36/25 A61P11/00 ( ) ( ) (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej Europejski Biuletyn Patentowy 2007/41 EP B1 (54) Tytuł wynalazku: Sposób wytwarzania ekstraktu z liści bluszczu (30) Pierwszeństwo: DE (43) Zgłoszenie ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 2005/52 (45) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 03/2008 (73) Uprawniony z patentu: Engelhard Arzneimittel GmbH & Co. KG, Niederdorfelden, DE (72) Twórca (y) wynalazku: PL/EP T3 RUNKEL Frank, Buseck, DE ENGELHARD Karl-Michael, Friedrichsdorf, DE ENGELHARD Georg Maximilian, Kronberg, DE (74) Pełnomocnik: Przedsiębiorstwo Rzeczników Patentowych Patpol Sp. z o.o. rzecz. pat. Borowska-Kryśka Urszula Warszawa 130 skr. poczt. 37 Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 V1419PL00/UK EP B1 Opis [0001] Niniejszy wynalazek dotyczy sposobu wytwarzania ekstraktu z liści bluszczu przy zastosowaniu środka ekstrakcyjnego, przy czym suchy ekstrakt zawiera α-hederynę. [0002] Ekstrakty z liści bluszczu stosuje się obecnie skutecznie przede wszystkim do terapii chorób dróg oddechowych, ponieważ ekstrakt wykazuje działania spazmolityczne, wykrztuśne i antyobturacyjne. Działania te wywodzą się zwłaszcza z ważnych terapeutycznie składników ekstraktów z liści bluszczu, należących do klasy saponin trójterpenowych. Główną saponiną jest przy tym bisdesmozydowy hederakozyd C i α-hederyna powstająca z niego przez hydrolizę estrów. Jako kolejną saponinę można wskazać hederageninę. [0003] Ponieważ ekstrakty z liści bluszczu można uzyskiwać różnymi sposobami, ekstrakty te mają często różne stopnie działania. Jest to spowodowane tym, że udział składników zależy od danej metody wytwarzania ekstraktu. [0004] Zgłaszający stwierdził na podstawie studiów, że zwłaszcza α-hederyna doprowadza do rozkurczenia oskrzeli. Stwierdzono, że α-hederyna hamuje w specyficzny sposób proces internalizacj receptorów β-adrenergicznych. Po przyłączeniu ligandu do receptorów β- adrenergicznych najpierw aktywuje się system cyklazy adenylowej, poprzez który jako reakcję następczą doprowadza się do zwiotczenia przykładowo mięśnie gładkie systemu oskrzelowego. Nadmiarowi efektu przeciwdziała się m.in. przez regulację polegającą na osłabieniu receptorów błonowych przez ich zinternalizowanie do komórki. [0005] W związku z tym można było pokazać, że α-hederyna nie wpływa bezpośrednio na receptor β-adrenergiczny, lecz raczej hamuje internalizację receptor-ligand do komórki. Gdy zahamuje się internalizację kompleksów receptor-ligand, występuje dalsza aktywacja systemu cyklazy adenylowej, wskutek czego wymusza się w oskrzelach zwiotczenie mięśni gładkich (spazmoliza). [0006] Substancje hederakozyd C albo hederagenina natomiast nie mogły wstrzymać tego procesu internalizacji. W związku z tym szczególnie przydatne są ekstrakty z wysoką zawartością α- hederyny, do stosowania jako lekarstwa. [0007] Sposoby wytwarzania ekstraktów suchych z materiałów roślinnych są rozmaicie opisane w dziedzinie farmacji, a zwłaszcza przyrządzania lekarstw. [0008] Sposób wytwarzania ekstraktów suchych z materiałów roślinnych jest znany przykładowo z DE A1. Za pomocą ujawnionego tam sposobu ma być możliwe ustalenie zawartości substancji lipofilnych i hydrofilnych. Przy tym, materiał roślinny poddaje się przynajmniej dwóm ekstrakcjom rozpuszczalnikami o różnej lipofilii i ekstrakty otrzymuje się z nich oddzielnie. Ekstrakty suszy się oddzielnie od siebie i miesza w żądanym stosunku. W ten sposób można ustalić zawartość substancji lipofilnych i hydrofilnych. Sposób ma być przydatny także do otrzymywania suchych ekstraktów z bluszczu (Hedera helix). [0009] Wadą tego sposobu jest jednak okoliczność, że trzeba przeprowadzać dwie oddzielne ekstrakcje, wskutek czego sposób staje się ogółem bardzo nakładowy.

3 2 [0010] Ponadto, z DE A1 jest znany preparat farmaceutyczny na bazie ekstraktów z bluszczu i sposób jego wytwarzania, w którym przy zastosowaniu acetonu i metanolu otrzymuje się ekstrakt z bluszczu o zawartości hederasaponiny C wynoszacej 60 względnie 90 %. Aby przekształcić hederasaponinę C, względnie hederakozyd C, w α-hederynę, i aby poprzez to otrzymać ekstrakt jedynie z α-hederyną, w wymienionym zgłoszeniu zmydla się 90%-owy ekstrakt wodorotlenkiem sodu albo wodorotlenkiem potasu. [0011] Wadą tego sposobu jest jednak wysoki nakład, wywołany kolejnymi etapami, które są konieczne po otrzymaniu hederakozydu C, aby przekształcić hederakozyd, względnie hederasaponinę w α-hederynę. [0012] Z G. Wulff Neuere Entwicklungen auf dem Saponiengebiet, Deutsche Apotheker Zeitung, 108 (nr 23), 1968, str jest znane, że jeśli rozdrobni się świeże liście bluszczu i pozostawi przez noc w wodzie, odnajdzie się następnie tylko α-hederynę. Odpowiedzialnymi za to czyni się enzymy, które występują w świeżych liściach. [0013] W przemyśle farmaceutycznym stosuje się jednak suszone surowce do wytwarzania lekarstw, gdyż są one trwałe i łatwiejsze do użycia. Nie należy oczekiwać aktywności enzymatycznych w takich suszonych surowcach do wytwarzania lekarstw. [0014] Zadaniem niniejszego wynalazku jest zatem, opracowanie sposobu, za pomocą którego z niewieloma etapami i bez dużego nakładu czasu, można otrzymać ekstrakt, zwłaszcza ekstrakt suchy, w którym α-hederyna występuje przynajmniej silnie wzbogacona. [0015] Zgodnie ze wstępnie wymienionym sposobem, zadanie leżące u podstaw wynalazku, jest rozwiązane poprzez to, że sposób ma następujące etapy: a) rozdrabnianie wielu suszonych liści bluszczu, b) fermentowanie przez dodanie wody z przekształceniem hederakozydu C w α-hederynę, c) ekstrahowanie przez dodanie środka ekstrakcyjnego, i d) ewentualne suszenie ekstraktu. [0016] Zadanie leżące u podstaw wynalazku zostaje w ten sposób całkowicie rozwiązane. [0017] Za pomocą sposobu według wynalazku można mianowicie otrzymać ekstrakt, mający jako substancję czynną α-hederynę we wzbogaconej postaci, względnie w trakcie jego wytwarzania większość, albo ewentualnie cały pierwotnie występujący hederakozyd C liści bluszczu można przekształcić w α-hederynę. [0018] Wynalazcy pokazali we własnych badaniach, że poprzez etap fermentacji w przypadku suszonych liści bluszczu zapewnia się niemal całkowite przekształcenie hederakozydu C w α- hederynę. Nie są zatem konieczne po ekstrakcji żadne kolejne etapy, aby dalej przekształcać otrzymane substancje. Przeciwnie właśnie poprzez wprowadzony etap fermentacji, cały proces - zarówno pod względem zysku na czasie, jak i stosowanych materiałów można przeprowadzać w sposób bardziej ekonomiczny, co stanowi dużą zaletę w porównaniu ze sposobami opisanymi w stanie techniki. [0019] Fermentowanie oznacza niniejszym rozkład, względnie przekształcenie składników występujących w substancji pierwotnej w inne składniki dodając medium fermentacyjne, przykładowo ciecz, do substancji pierwotnej, przy czym do procesu fermentacji dostosowuje się ewentualnie określone parametry, przykładowo czas i temperaturę.

4 3 [0020] Wynalazcy uznali, że zwłaszcza woda jest odpowiednia do zastosowania w etapie fermentacji. Przez dodanie wody wywołuje się proces przemiany hederakozydu C w α-hederynę. [0021] Za pomocą sposobu według wynalazku można zatem wytwarzać ekstrakt o szczególnie wysokiej zawartości α-hederyny. Ekstrakt o wysokiej zawartości α-hederyny jest pożądany zwłaszcza przy leczeniu schorzeń dróg oddechowych, ponieważ przecież przez badania zgłaszającego stwierdzono, że α-hederyna jest za to odpowiedzialna. [0022] Jak wyżej wymieniono, pośród saponin zawartych w bluszczu, zwłaszcza α-hederyna jest odpowiedzialna za działanie rozkurczowe w oskrzelach. Zatem ten ekstrakt z jego wysoką zawartością α-hederyny jest pod względem swej skuteczności znacząco polepszony w porównaniu z ekstraktami, w których występuje jeszcze stosunkowo wysoki udział hederakozydu C. [0023] Suszone surowce do wytwarzania leków mają tę zaletę w wytwarzaniu środków leczniczych, że są pod względem trwałości ewentualnie łatwiejsze do posługiwania się nimi niż świeże surowce do wytwarzania lekarstw. [0024] Suszone rośliny lecznicze i części roślin leczniczych określa się w dziedzinie techniki środków leczniczych zgodnie z definicją jako surowce do wytwarzania lekarstw. Stosowanie takich roślin leczniczych występujących jako surowce do wytwarzania lekarstw następuje przy tym w niezmienionej albo w rozdrobnionej postaci. [0025] Jest zaskakujące dla specjalisty, że w przypadku suszonych liści bluszczu, jakie stosuje się w przemyśle farmaceutycznym, przekształcenie w α-hederynę można uzyskać jedynie przez dodanie wody. [0026] W wymienionym na wstępie DE A1 dla zmydlenia trzeba było dodać wodorotlenki metalu alkalicznego, aby wywołać proces chemiczny. [0027] Ponadto jest korzystne, gdy w etapie a) następuje rozdrobnienie liści bluszczu do 5 x 5 mm, a zwłaszcza do 2 x 2 mm. [0028] Rozdrobnienie liści bluszczu do wymienionych rozmiarów jest szczególnie korzystne, dla oddziaływania na zawartość α-hederyny ekstraktu wytworzonego według wynalazku. Stwierdzono przy tym, że z wzrastającą wielkością cząstek występowała ogólnie gorsza ekstrakcja i fermentacja składników. [0029] W sposobie według wynalazku jest ponadto korzystne, gdy środek ekstrakcyjny stanowi mieszanina z udziałów alkoholu i wody. [0030] Szczególnie korzystne jest, gdy jako alkohol stosuje się alkohol C 2 -C 10, a zwłaszcza etanol. [0031] Etanol jest sprawdzonym farmaceutycznym rozpuszczalnikiem i stosuje się go wszechstronnie w dziedzinie techniki środków leczniczych jako środek ekstrakcyjny. Oczywiście można jednak stosować także inne alkohole, przykładowo propanol, izopropanol itd., zatem wszystkie alkohole, które są zastosowalne jako mieszaniny wody/alkoholu przy ekstrakcji w sensie przyrządzania środka leczniczego. [0032] Ponadto, jest korzystne gdy udziały wody/alkoholu środka ekstrakcyjnego mają stosunek (m/m) od 10/90 do 90/10, a zwłaszcza stosunek woda/alkohol wynoszący 70/30. [0033] W ramach niniejszego wynalazku są odpowiednie różne stosunki alkohol/woda, aby skutecznie przeprowadzać sposób według wynalazku. Przy tym, zastosowanie środka ekstrakcyjnego o udziale alkoholu wynoszącym 30% okazało się szczególnie odpowiednie.

5 4 [0034] Ponadto, jest korzystne gdy stosunek liści bluszczu do środka ekstrakcyjnego wynosi od 1 : 1 do 1 : 50, a zwłaszcza 1 : 12. [0035] Poprzez dobór określonych stosunków ilościowych przetwarzanych liści bluszczu i środka ekstrakcyjnego można wpływać w związku ze sposobem według wynalazku. na udział α-hederyny w ekstrakcie. Przy określaniu stosunku ilościowego trzeba uwzględnić, że po pierwsze hedarakozyd C powinien być ewentualnie całkowicie przekształcony. Z drugiej strony, stosowana ilość środka ekstrakcyjnego powinna być tak dostosowana do sposobu, że przy optymalnie niskim zastosowaniu ilości zapewnia się skuteczną ekstrakcję. Dla specjalisty będzie jasne, że możliwe są w tym celu różne stosunki ilościowe do zastosowania w sposobie według wynalazku. [0036] W jednej postaci wykonania sposobu według wynalazku jest korzystne, gdy w etapie b) dodaje się udział wody środka ekstrakcyjnego, a zwłaszcza, gdy najpierw dodaje się jedynie udział wody wynoszący połowę środka ekstrakcyjnego. [0037] W tej postaci wykonania, dodawanie udziału alkoholu środka ekstrakcyjnego, i ewentualnie dodawanie kolejnego środka ekstrakcyjnego następuje dopiero po fermentowaniu. Dodawanie udziałów alkoholu środka ekstrakcyjnego po fermentacji z udziałami wody jest korzystne pod względem techniki procesowej, ponieważ zgodnie z tym można każdorazowo wcześniej dokładnie i w prosty sposób wyliczyć i zastosować stosowaną ilość środka ekstrakcyjnego dla różnych wsadów. Poszczególne objętościowe udziały wody i alkoholu można dodawać wówczas każdorazowo oddzielnie od siebie, względnie uzupełniając się nawzajem w etapach b) i c). [0038] Proponuje się przy tym zwłaszcza, aby do fermentowania dodawać udział wody wynoszący połowę ilości środka ekstrakcyjnego, co czyni sposób jeszcze bardziej użytecznym. Nie jest jednak wykluczone, że można dodawać także inne ilości wody w celu fermentacji, dla oddziaływania na proces przemiany hederakozydu C w α-hederynę. [0039] Ponadto jest korzystne, gdy etap b) przeprowadza się przez okres czasu od 1 min do 120 min, korzystnie przez okres czasu wynoszący 60 min. [0040] Przez zmianę okresu czasu fermentacji można w związku ze sposobem według wynalazku dalej regulować zawartość α-hederyny ekstraktu. [0041] Przy tym jest zwłaszcza korzystne, gdy fermentację przeprowadza się w temperaturze między 10 do 40 C, zwłaszcza w 30 C. [0042] W kolejnej postaci wykonania sposobu według wynalazku jest korzystne, gdy ekstrahowanie w etapie c) przeprowadza się przez wstępne pęcznienie i perkolację. [0043] Obydwa środki zaradcze stanowią zwyczajowe metody w stanie techniki a zwłaszcza w dziedzinie preparatów środków leczniczych z roślin. Wraz z etapami wstępnego pęcznienia i perkolacji można uzyskać wyczerpującą ekstrakcję liści bluszczu. Po fermentacji z udziałami wody dodaje się do wsadu następnie odpowiednie udziały wody, po czym przeprowadza się wstępne pęcznienie. Dla perkolacji dodaje się korzystnie pozostały udział środka ekstrakcyjnego, z którego określone udziały zastosowano uprzednio przy fermentacji i innych etapach ekstrakcji. [0044] Jest przy tym korzystne, gdy wstępne pęcznienie przeprowadza się przez okres czasu od 1 h do 30 h, a zwłaszcza przez okres czasu wynoszący 6 h. [0045] W dalszym wykonaniu sposobu według wynalazku jest korzystne, gdy suszenie w etapie d) przeprowadza się przez waporyzację cienkowarstwową i następujące potem suszenie rozpryskowe.

6 5 [0046] Obydwa sposoby stanowią zwyczajowe sposoby suszenia, przy czym waporyzacja cienkowarstwowa okazała się być oszczędnym sposobem odparowywania przy przyrządzaniu lekarstw, podobnie jak suszenie rozpryskowe, za pomocą którego można zgodnie z doświadczeniem suszyć płynne preparaty tworząc proszkowe produkty końcowe, które wyróżniają się zwłaszcza tym, że można je przykładowo z wodą ponownie łatwo rozrobić tworząc preparaty gotowe do użycia. [0047] Ponadto jest korzystne, gdy sposób według wynalazku stosuje się do regulowania zawartości α-hederyny i hederakozydu w ekstrakcie z liści bluszczu. [0048] Za pomocą sposobu według wynalazku jest ponadto możliwe, celowe regulowanie udziału α-hederyny w ekstrakcie. Zgodnie z tym sposób według wynalazku można stosować do pełnego przekształcenia hederakozydu C w α-hederynę w ekstrakcie z liści bluszczu, lub też tylko do częściowego przekształcenia hederakozydu w α-hederynę. [0049] Zgodnie z tym jest przykładowo możliwe, poddanie fermentacji z wodą najpierw tylko określonej ilości surowca do wytwarzania lekarstw, a po procesie fermentacji dodanie do ekstrakcji pozostałego udziału surowca do wytwarzania lekarstw. W ten sposób można celowo wytwarzać ekstrakty suche, w których przekształcono niecały hederakozyd C w α-hederynę. [0050] Ponadto, jest dzięki temu możliwe, aby konkretnie regulować zawartość α-hederyny w ekstrakcie. Jest to pożądane przykładowo wówczas, gdy udział α-hederyny w ekstrakcie nie powinien być tak wysoki, lecz raczej powinien występować jeszcze określony udział hederakozydu C. [0051] Wynalazek dotyczy ponadto ekstraktu z liści bluszczu, wytworzonego według sposobu zgodnie z wynalazkiem. [0052] Ekstrakty z wysoką zawartością α-hederyny są korzystne przykładowo przy leczeniu chorób dróg oddechowych, ponieważ wraz z wysokoskoncentrowaną α-hederyną występuje wysokoskoncentrowany najaktywniejszy składnik liści. [0053] Wynalazek dotyczy ponadto zastosowania ekstraktu wytworzonego według wynalazku, zwłaszcza ekstraktu suchego, do wytwarzania lekarstwa, a zwłaszcza do wytwarzania lekarstwa do leczenia chorób dróg oddechowych. [0054] Ponadto wynalazek dotyczy lekarstwa, mającego ekstrakt, wytworzony według sposobu zgodnie z wynalazkiem. [0055] Lekarstwo może mieć przy tym postać kapsułek, tabletek, drażetek, czopków, granulatu, proszku, roztworów, kremów, emulsji, aerozoli, maści i olejków. Szczególnie korzystne są przy tym doustne postacie stosowania. Lekarstwo może mieć przy tym substancje pomocnicze, stosowane zwyczajowo w wytwarzaniu lekarstw. Szereg odpowiednich substancji znajduje się przykładowo w A. Kibbe, Handbook of Pharmaceutical Excipients, 3 wyd., 2000, American Pharmaceutical Association and pharmaceutical Press. [0056] Dalsze zalety wynikają z opisu i załączonej figury. Fig 1a przedstawia chromatogram próbki, która nie została poddana fermentacji, a fig. 1b chromatogram próbki, która została poddana fermentacji.

7 6 [0057] Rozumie się, że cechy podane powyżej i wyjaśnione jeszcze poniżej, są stosowalne nie tylko w każdorazowo podanej kombinacji, lecz także w innych kombinacjach lub w odosobnieniu, bez wykraczania poza ramy niniejszego wynalazku. Przykład [0058] Sposób ekstrakcji przeprowadzany dotychczas w stanie techniki składa się z wieloetapowego sposobu ekstrakcji, w którym do suszonego surowca do wytwarzania lekarstw po pocięciu dodaje się bezpośrednio 30%-owy etanol (m/m). Stosunek hedarakozydu C/ α-hederyny ekstraktu suchego odpowiada przy tym zasadniczo temu stosunkowi surowca do wytwarzania lekarstw. Analizy ekstraktów wytworzonych w ostatnich latach wykazują zawartość hederakozydu C od około 5 do 20% w całym ekstrakcie, podczas gdy α-hederyna stanowi około 1 do 5 % całego ekstraktu. Na podstawie metod znanych w stanie techniki ma być zatem opracowany sposób, za pomocą którego można włączyć do sposobu ekstrakcji przekształcenie hederakozydu C w α- hederynę. W tym celu przeprowadzono najpierw kilka doświadczeń wstępnych: 1. Silne i intensywne rozdrobnienie świeżych, jeszcze niewysuszonych liści z następującym potem suszeniem surowca do wytwarzania lekarstw [0059] Aby zbadać wpływ post harvesting processing na surowiec do wytwarzania lekarstw i późniejszy ekstrakt, zebrano starannie ręcznie świeże liście bluszczu. Wszystkie liście zbierano w tym samym czasie w tym samym miejscu, a po ich zbiorze poddano różnym procesom sposobu. Następnie, próbki przeanalizowano w następujący sposób: Ilość próbki, odpowiadającą około 200 mg suszonego surowca do wytwarzania lekarstw, sproszkowano w młynie i potrząsano wraz z 30 ml etanolu 45% (v/v) przez 1 h. Po przeniesieniu do rury chromatograficznej poddano perkolacji świeżym etanolem 45 % (v/v) aż do objętości 100 ml. W celu otrzymania różnych próbek przeprowadzono zmiany odnośnie momentu rozdrabniania i suszenia: Próbka 1: Świeże liście pocięto na fragmenty o wielkości 3 x 3 mm i suszono dopiero po 12 to godzinnym składowaniu. Próbka 2: Świeże liście pocięto na fragmenty o wielkości 3 x 3 mm i następnie natychmiast suszono. Próbka 3: Niepocięte liście suszono po zbiorze w 50 C i dopiero krótko przed procesem ekstrakcji rozdrobniono na fragmenty o wielkości około 3 x 3 mm. [0060] Poniższa tabela odwzorowuje chromatograficzne badania odnośnie zawartości α-hederyny i hederakozydu C: Tabela 1 α-hederyna hederakozyd C (%) Wszystkie saponiny obliczone

8 7 jako hederakozyd C Próbka 1 1,25 6,05 8,08 Próbka 2 1,40 5,45 7,73 Próbka 3 1,13 5,75 7,59 [0061] Wyniki są ze sobą porównywalne i nie odbiegają znacząco od siebie, mimo że w przypadku liści pociętych w świeżym stanie wydaje się rozpoznawać nieznaczne przesunięcie stosunku hederakozyd C/ α-hederyna na rzecz α-hederyny. [0062] W dalszych badaniach przeprowadzono zmiany odnośnie stopnia rozdrobnienia liści bluszczu i momentu określania zawartości: Próbka 1: Świeże liście drobno roztarto i natychmiast ekstrahowano etanolem 45% (v/v). Próbka 2: Świeże liście drobno roztarto i ekstrahowano etanolem 45% (v/v) po odczekaniu 45 min. Próbka 3: Niepocięte liście suszono po zbiorze w 50 C i rozdrobniono krótko przed procesem ekstrakcji. [0063] W poniższej tabeli 2 są przedstawione wyniki badań chromatograficznych odnośnie zawartości α-hederyny i hederakozydu C: Tabela 2 α-hederyna hederakozyd C (%) Wszystkie saponiny obliczone jako hederakozyd C Próbka 1 3,74 0,37 6,45 Próbka 2 3,17 0,19 5,34 Próbka 3 1,13 5,75 7,59 [0064] Jak wynika z tabeli, poprzez intensywne rozdrobnienie niemal całkowity hederakozyd C przekształcono α-hederynę. 2. Fermentacja suszonych i rozdrobnionych surowców do wytwarzania lekarstw przed ekstrakcją [0065] Aby zniszczyć nienaruszoność komórek, przez silne rozdrobnienie i przez dodanie wody wywołano proces przemiany hederakozydyu C w α-hederynę. Dokumentuje to następujące doświadczenie: [0066] Całe, suszone liście bluszczu o uprzednio określonej zawartości 7,94 % hederakozydu C i 0,59 % α-hederyny obrabiano w następujący sposób: Próbka 1: Do 200 mg silnie rozdrobnionych liści dodaje się 20 ml wody. Po odparowaniu wody w próżni wsad ekstrahuje się jak zwykle etanolem 45 % (v/v). Próbka 2: Surowiec do wytwarzania lekarstw obrabia się jak próbkę 1, lecz zamiast wody stosuje się etanol 30 % (m/m).

9 8 [0067] Wyniki chromatograficzne odnośnie zawartości α-hederyny i hederakozydu C są odwzorowane w poniższej tabeli 3: Tabela 3 α-hederyna hederakozyd C (%) Wszystkie saponiny obliczone jako hederakozyd C Próbka 1 4,40 0 7,15 Próbka 2 1,12 6,51 8,33 start 0,59 7,94 8,90 [0068] Jak wynika z danych, przez dodanie wody do rozdrobnionego surowca do wytwarzania lekarstw całkowicie przekształcono hederakozyd C w α-hederynę. [0069] Fig.1 przedstawia chromatogramy próbki 1 (fig.1b) i próbki 2 (fig.1a) otrzymane przez HPLC. Na figurach, szczyt otrzymany dla substancji hederakozyd C jest oznaczony HC, a szczyt otrzymany dla α-hederyny każdorazowo za pomocą α-h. Jak widać z porównania szczytów na fig. 1a i 1b, niemal całkowicie redukuje się udział hederakozydu C na koszt α-hederyny, co pokazuje, że przekształcono cały hederakozyd C. [0070] Fermentacja 30%-owym etanolem (m/m) prowadziła wprawdzie także do rozkładu hederakozydu C, jednak w znacznie mniejszym wymiarze. [0071] W kolejnych badaniach można było pokazać, że stopień rozdrobnienia surowca do wytwarzania lekarstw i doprowadzana ilość wody ma decydujące znaczenie dla rozmiarów przekształcenia: Doświadczenia ekstrakcyjne z mającymi około 5 x 5 mm fragmentami liści, które jak opisano sfermentowano w wodzie, wykazywały wprawdzie wzbogacenie α-hederyny na koszt hederakozydu C, jednak przemiana była niekompletna ze względu na nienaruszoność wielu komórek. Także doświadczenie, polegające na lekkim opryskiwaniu wodą drobno rozdrobnionych liści, prowadziło do wyniku niepełnej przemiany hederakzoydu C. [0072] Aby wyżej podane dotychczas otrzymane wyniki dotyczące przemiany hederakzoydu C w α- hederynę skutecznie przekształcić w skuteczny przepis odnośnie ekstrakcji, przeprowadzono następujące warianty sposobu ekstrakcji: Ekstrakt 1: 3,0 g rozdrobnionych liści bluszczu (5 x 5 mm) ekstrahowano 12-krotną ilością etanolu 30 % (m/m) (normalna ekstrakcja). Ekstrakt 2: 3,0 g rozdrobnionych liści bluszczu (5 x 5 mm) przykryto wodą w kolumnie chromatograficznej. Po 1 h spuszczono wodę kurkiem wylotowym, aby następnie ekstrahować 12- krotną ilością etanolu 30 % (m/m). Ekstrakt 3: Do 3,0 g rozdrobnionych liści bluszczu (5 x 5 mm) dodano wodę z 12 części środka ekstrakcyjnego (etanol 30 % (m/m)). Po 1 h czasu fermentacji dodano udział etanolu z 12 części środka ekstrakcyjnego, dla ekstrakcji.

10 [0073] Analizy chromatograficzne dały wyniki przedstawione w poniższej tabeli 4: 9 Tabela 4 α-hederyna hederakozyd C (%) Wszystkie saponiny obliczone jako hederakozyd C Ekstrakt 1 0,48 19,80 20,58 Ekstrakt 2 4,11 1,38 8,06 Ekstrakt 3 8,38 5,88 19,51 [0074] Ponieważ surowiec do wytwarzania lekarstw rozdrobniono w tych ekstrakcjach jedynie do 5 x 5 mm, ekstrakcja nie nastąpiła w pełnym zakresie. Z tabeli jasno wynika, że spuszczenie wody fermentacyjnej (ekstrakt 2) doprowadziło do strat składników. [0075] W kombinacji powyżej przedstawionych wstępnych doświadczeń rozwinięto kolejny sposób ekstrakcji, za pomocą którego można regulować zawartość α-hederyny suchego ekstraktu z liści bluszczu. 3. Sposób ekstrakcji do wytwarzania suchych ekstraktów z liści bluszczu z podlegającą regulacji zawartością α-hederyny [0076] Po zbadaniu jakości i dopuszczeniu przez kontrolę jakości, część surowca do wytwarzania lekarstw (liście bluszczu DAC) silnie rozdrobniono w młynie, przy czym przesiewanie ochronne gwarantowało wielkość fragmentów maksymalnie 2 x 2 mm. Dodatkowo, przesiany towar zbadano optycznie pod względem większych cząsteczek i zanieczyszczeń. [0077] Do rozdrobnionej próbki dodano udział wody z 6 części środka ekstrakcyjnego (etanol 30 % (m/m)). Ten wsad fermentowano przez 60 min w 30 C przy dorywczym przemieszaniu/zamieszaniu. [0078] Następnie dodano udział etanolu 96 % z 6 części środka ekstrakcyjnego i wsad ten homogenizowano przez mieszanie. [0079] Po 6 cio godzinnej fazie pęcznienia wstępnego oddzielono eluat, a pozostający surowiec do wytwarzania lekarstw poddano perkolacji z pozostałymi 6 częściami środka ekstrakcyjnego. [0080] Połączone eluaty, dla wykluczenia drobnych cząstek surowca do wytwarzania lekarstw, ponownie przefiltrowano i homogenizowano, zanim wysuszono je za pomocą waporyzacji cienkowarstwowej w 55 C i 150 mbar tworząc spissum. Zostało ono zhomogenizowane, a następnie wysuszone przez suszenie rozpryskowe w 45 do 60 C tworząc suchy ekstrakt z liści bluszczu. [0081] Dla sprawdzenia tego sposobu wytwarzania wytworzono następujące ekstrakty: Bazując na liściach bluszczu o zawartości 3,91 % hederakozydu C i 0,20 % α-hederyny, przygotowano ekstrakt raz zgodnie z konwencjonalną metodą (rozdrabnianie suszonej próbki z bezpośrednio potem następującym dodawaniem 30 % (m/m) etanolu i ekstrakcją, a raz według nowej metody. W poniższej tabeli 5 są odwzorowane chromatograficzne wyniki odnośnie zawartości α-hederyny i hederakozydu C:

11 10 Tabela 5 α-hederyna hederakozyd C (%) Wszystkie saponiny obliczone jako hederakozyd C (%) konwencjonalne 0,53 8,68 9,54 nowe 4,74 0 7,71 [0082] Jak wynika z tabeli, za pomocą nowego sposobu ekstrakcji można przekształcić hederakozyd C zawarty w liściach bluszczu całkowicie w α-hederynę. [0083] Ponieważ także zawartość wszystkich saponin, wyliczona jako hederakozyd C, obraca się w tym samym rzędzie wielkości, jest się znając odpowiednie stężenia saponin w surowcu do wytwarzania lekarstw i uwzględniając czynnik wzbogacenia od około 2 do 3 - w stanie, oszacować końcową zawartość α-hederyny ekstraktu. [0084] Aby przekształcić w α-hederynę tylko część hederakozydu C występującego w surowcu do wytwarzania lekarstw, można zgodnie z tym poddać fermentacji z wodą tylko określony udział surowca do wytwarzania lekarstw, przy czym wszystkie inne parametry pozostają stałe. Po upływie 60 minutowej fermentacji dodaje się dla 6 godzinnego pęcznienia wstępnego pozostały surowiec do wytwarzania lekarstw i etanol. [0085] Za pomocą sposobu według wynalazku, jest zatem możliwe, dokonanie wyraźnej zmiany spektrum składników suchego ekstraktu z liści bluszczu przez wprowadzenie fermentacji, bez stosowania dużego nakładu czasu i środków. W niemniejszym stopniu, przez liczne publikacje o skuteczności α-hederyny, celowe oddziaływanie na zawartość α-hederyny w ekstrakcie suchym, względnie na lekarstwo, pozytywnie odbija się na skuteczności ekstraktu. Zastrzeżenia patentowe 1. Sposób wytwarzania ekstraktu z liści bluszczu przy zastosowaniu środka ekstrakcyjnego, przy czym ekstrakt zawiera α-hederynę, znamienny tym, że ma następujące etapy: a) rozdrabnianie wielu suszonych liści bluszczu, b) fermentowanie przez dodanie wody z przekształceniem hederakozydu C w α-hederynę; c) ekstrahowanie przez dodanie środka ekstrakcyjnego, i d) ewentualne suszenie ekstraktu. 2. Sposób według zastrzeżenia 1, znamienny tym, że w etapie a) następuje rozdrobnienie liści bluszczu do 5 x 5 mm. 3. Sposób według zastrzeżenia 2, znamienny tym, że następuje rozdrobnienie liści bluszczu do 2 x 2 mm. 4. Sposób według jednego z zastrzeżeń 1 do 3, znamienny tym, że jako środek ekstrakcyjny stosuje się mieszaninę z udziałów alkoholu i wody.

12 11 5. Sposób według jednego z zastrzeżeń 1 do 4, znamienny tym, że w środku ekstrakcyjnym jako alkohol stosuje się alkohol C 2 -C Sposób według zastrzeżenia 5, znamienny tym, że jako alkohol stosuje się 96%-owy etanol. 7. Sposób według jednego z zastrzeżeń 1 do 6, znamienny tym, że udziały wody/alkoholu środka ekstrakcyjnego są w stosunku (m/m) od 10/90 do 90/ Sposób według zastrzeżenia 7, znamienny tym, że stosunek woda/alkohol wynosi 70/ Sposób według jednego z zastrzeżeń 1 do 8, znamienny tym, że stosunek liści bluszczu do środka ekstrakcyjnego wynosi od 1 : 1 do 1 : Sposób według zastrzeżenia 9, znamienny tym, że stosunek liści bluszczu do środka ekstrakcyjnego wynosi 1 : Sposób według jednego z zastrzeżeń 1 do 9, znamienny tym, że w etapie b) stosuje się udział wody środka ekstrakcyjnego. 12. Sposób według zastrzeżenia 11, znamienny tym, że w etapie b) dodaje się udział wody wynoszący połowę całej ilości środka ekstrakcyjnego. 13. Sposób według jednego z zastrzeżeń 10 do 12, znamienny tym, że dodaje się udział wody wynoszący 6 części środka ekstrakcyjnego. 14. Sposób według jednego z zastrzeżeń 1 do 13, znamienny tym, że etap b) przeprowadza się przez okres czasu od 1 min do 120 min. 15. Sposób według zastrzeżenia 14, znamienny tym, że etap b) przeprowadza się przez okres czasu wynoszący 60 min. 16. Sposób według jednego z zastrzeżeń 1 do 15, znamienny tym, że etap b) przeprowadza się w temperaturze od 10 do 40 C. 17. Sposób według zastrzeżenia 16, znamienny tym, że etap b) przeprowadza się w temperaturze 30 C. 18. Sposób według jednego z zastrzeżeń 1 do 17, znamienny tym, że ekstrahowanie w etapie c) przeprowadza się przez wstępne pęcznienie i perkolację. 19. Sposób według zastrzeżenia 18, znamienny tym, że wstępne pęcznienie przeprowadza się przez okres czasu od 1 h do 30 h. 20. Sposób według zastrzeżenia 19, znamienny tym, że wstępne pęcznienie przeprowadza się przez okres czasu wynoszący 6 h. 21. Sposób według jednego z zastrzeżeń 1 do 20, znamienny tym, że suszenie w etapie d) przeprowadza się przez waporyzację cienkowarstwową i następujące potem suszenie rozpryskowe. 22. Sposób według jednego z zastrzeżeń 1 do 21 do regulowania zawartości α-hederyny i hederakozydu w ekstrakcie z liści bluszczu. 23. Ekstrakt z liści bluszczu, znamienny tym, że jest wytworzony zgodnie ze sposobem według jednego z zastrzeżeń 1 do Zastosowanie ekstraktu według zastrzeżenia 23 do wytwarzania lekarstwa. 25. Zastosowanie według zastrzeżenia 24, znamienne tym, że lekarstwo stosuje się do leczenia chorób dróg oddechowych. 26. Lekarstwo, mające ekstrakt według zastrzeżenia 25.

13