Informacje ogólne o przystawkach odbioru mocy

Transkrypt

1 Wprowadzenie Wprowadzenie Różnego rodzaju przystawki odbioru mocy potrzebne są do napędzania pompy hydraulicznej, pompy wodnej, sprężarki i innego sprzętu. Wybierz przystawkę odbioru mocy z uwzględnieniem zabudowy, zastosowania oraz rodzaju napędzanych urządzeń. Sprzęt podłączony jest do przystawki odbioru mocy bezpośrednio lub na przykład przez wał napędowy. Niniejszy dokument zawiera ogólny przegląd przystawek odbioru mocy, w tym: Eksploatacja Obszary stosowania i lokalizacja Konstrukcja, dane i działanie Ogólne informacje na temat montażu Więcej informacji na temat przystawek odbioru mocy firmy Scania zamieszczono w dokumencie dla przystawki odbioru mocy danego typu. Przykład wyszukiwanego terminu: Przystawka odbioru mocy ED160P Przykłady filtrów: Typ pracy: Wybór przystawki odbioru mocy i wyposażenia hydraulicznego Typ produktu: Przystawka odbioru mocy ED Więcej informacji o sposobie korzystania z przystawek odbioru mocy zamieszczono w dokumencie pt. Wybór przystawki odbioru mocy. Regulacja prędkości obrotowej silnika Regulacja prędkości obrotowej silników 16-litrowych, które spełniają standardy emisji spalin Euro 6 Aby ograniczyć zużycie paliwa standardowych silników 16-litrowych, które spełniają standardy emisji spalin Euro 6, przystawki odbioru mocy powinny być dopasowane do prędkości obrotowej niższej niż 800 obr./min. Więcej informacji dotyczących sterowania prędkością obrotową silnika można znaleźć w dokumencie pt. Omówienie funkcji sterowania prędkością obrotową silnika. Jeśli pojazd wyposażony jest w 16-litrowy silnik oraz skrzynię biegów GRSO, przystawka odbioru mocy EG (przystawka odbioru mocy zamontowana na skrzyni biegów) będzie mieć mniejszą prędkość obrotową. W związku z tym wybór przystawki odbioru mocy powinien odpowiadać ograniczeniom prędkości obrotowej silnika. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 1 (44)

2 Eksploatacja Eksploatacja Parametry zmienne Montując przystawkę odbioru mocy, należy ustawić wiele parametrów w różnych jednostkach sterujących pojazdu. Parametry ustawia się za pomocą programu SDP3 (Scania Diagnos & Programmer 3), dostępnego w wersji dla zabudowy. W celu uzyskania szczegółowych informacji należy skontaktować się z dealerem firmy Scania. Zdalne włączanie przystawek odbioru mocy Informacje na temat regulowanych parametrów pozwalających sterować przystawkami odbioru mocy znaleźć można w części Układ elektryczny. Ta część zawiera także informacje dotyczące odpowiednich warunków włączania. Informacje o połączeniach i programach potrzebnych do zdalnego włączania przystawki odbioru mocy znaleźć można w części Układ elektryczny. Opóźnione załączanie Załączanie przystawki odbioru mocy może odbyć się z pewnym opóźnieniem. Różni się to w przypadku przystawek EG w zależności od sposobu zaprogramowania pojazdu. Przykład: W pojazdach z pedałem sprzęgła ten pedał musi być wciśnięty przez ok. 2,5 s, zanim będzie można włączyć przystawkę odbioru mocy. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 2 (44)

3 Chłodzenie oleju Chłodzenie oleju Chłodzenie oleju musi zawsze być wykorzystywane w następujących sytuacjach. Więcej informacji na temat chłodnic oleju znaleźć można w kalkulatorze przystawki odbioru mocy i pompy hydraulicznej. Przy wysokiej temperaturze oleju skrzyni biegów. Chłodzenie oleju zmniejsza temperaturę, co sprzyja prawidłowemu smarowaniu. Gdy od przystawek odbioru mocy zamontowanych na skrzyni biegów (EG) i niektórych EK wymagana jest większa moc. Chłodnicę oleju można zamontować na różne sposoby: Chłodnica oleju może stanowić wyposażenie standardowe w przypadku niektórych kombinacji silników i skrzyń biegów. Chłodnicę oleju można zamówić jako montowaną fabrycznie. Chłodnicę oleju można zakupić u dealera firmy Scania w celu modernizacji. Powietrzna chłodnica oleju produkcji firmy Scania o wysokiej wydajności do modeli EK730, EK740 i EK750 może być również stosowana z innymi przystawkami odbioru mocy (EG) w samochodach ciężarowych, które nie są wyposażone w chłodzenie oleju skrzyni biegów. Więcej informacji na temat konkretnego pojazdu można znaleźć w indywidualnej specyfikacji podwozia (ICS). Więcej informacji w dokumencie Powietrzna chłodnica oleju o wysokiej wydajności do przystawek EK730, EK740 i EK750. OSTRZEŻENIE! Gdy opływające powietrze nie chłodzi pojazdu, temperatura oleju skrzyni biegów może wzrosnąć iwpłynąć niekorzystnie na smarowanie. Można to wykryć montując dodatkowy wskaźnik temperatury dla skrzyni biegów. Sprawdź, czy spaliny nie są kierowane na powierzchnie, które mogą ulec uszkodzeniu lub zapłonowi. Więcej informacji na temat spalin o wysokiej temperaturze zamieszczono w dokumencie pt Zagrożenie pożarowe związane z rozgrzewaniem się podzespołów 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 3 (44)

4 Rodzaje przystawek odbioru mocy Rodzaje przystawek odbioru mocy Przystawki odbioru mocy mogą być niezależne lub zależne od sprzęgła. Przystawki odbioru mocy niezależne od sprzęgła działają również przy otwartym sprzęgle. Przystawki odbioru mocy zależne od sprzęgła przestają działać przy otwartym sprzęgle. Rodzaje przystawek odbioru mocy: Przystawki odbioru mocy napędzane od silnika (ED, niezależne od sprzęgła) Przystawki odbioru mocy napędzane od koła zamachowego (EK, niezależne od sprzęgła) Przystawki odbioru mocy napędzane od skrzyni biegów (EG, zależne od sprzęgła) Przystawki montowane na wale napędowym (SPLIT, zależna od sprzęgła) Przystawki odbioru mocy napędzane od silnika, przystawki odbioru mocy napędzane od koła zamachowego i przystawki odbioru mocy napędzane od skrzyni biegów opisane zostały w dalszej części niniejszego dokumentu. Rozmieszczenie przystawek odbioru mocy Na ilustracji przedstawiono standardowe rozmieszczenie przystawek odbioru mocy różnych typów, patrząc od prawej strony Przystawki odbioru mocy napędzane od silnika (ED) 2. Przystawki odbioru mocy napędzane od koła zamachowego (EK) 3. Przystawka odbioru mocy napędzana od skrzyni biegów (EG) 4. Skrzynka rozdzielcza 5. Przystawka montowana na wale napędowym :10-01 Wydanie 13 pl-pl 4 (44)

5 Planowanie przed wykonaniem nadwozia Planowanie przed wykonaniem nadwozia Umiejscowienie pompy hydraulicznej Konfiguracje pojazdów są różne, co oznacza, że nie każdy typ pompy hydraulicznej można montować we wszystkich pojazdach. Utrudnione może być na przykład zamocowanie większych pomp do montowanej z boku przystawki odbioru mocy EG, zwłaszcza w przypadku pojazdów z osią przednią z zawieszeniem na resorach piórowych oraz w pojazdach z napędem na wszystkie koła. Może być również trudne znalezienie naprawdę dobrego rozwiązania dla przyłączenia pompy hydraulicznej. Korzystając z rysunku wymiarowego podwozia (ICD indywidualny rysunek podwozia), można na wczesnym etapie projektowania określić, czy wdrażane rozwiązanie jest odpowiednie. Rysunek podwozia można pobrać z witryny Scania Bodybuilder Homepage. Podobną dokumentację dotyczącą pomp hydraulicznych można również uzyskać od ich dostawców. Jeśli planowane rozwiązanie okaże się niemożliwe do wykonania, istnieją jeszcze inne sposoby uzyskania wymaganej wydajności. Możliwe jest na przykład zastosowanie przystawki typu ED zamiast przystawki EK. Można także zastosować pompę hydrauliczną napędzaną wałem napędowym zamiast pompy napędzanej bezpośrednio itd. Sprawdź, czy między montowaną z boku przystawką EG a resorami piórowymi jest wystarczająca ilość miejsca na sprzęt. Występ na skrzyni biegów może wymagać zdemontowania w niektórych przypadkach. Patrz rozdział o przystawkach odbioru mocy typu EG. Uwaga: Osłony cieplne i dźwiękochłonne pojazdu są wyposażeniem certyfikowanym i nie dopuszcza się ich modyfikowania lub demontażu, ponieważ wpłynie to na certyfikację w zakresie hałasu Sprawdź, czy nic nie blokuje się na wałku napędowym pompy hydraulicznej, sprężarce, alternatorze, pompie podciśnienia lub jakimkolwiek innym elemencie. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 5 (44)

6 Planowanie przed wykonaniem nadwozia Wybór pompy hydraulicznej Zapytaj dostawcę pomp o dostępne typy pomp. Kupując nowy pojazd, bardzo starannie i uważnie dobierz przystawkę odbioru mocy, ponieważ zamontowanie innego typu przystawki w serwisie może okazać się bardzo skomplikowane. Kierunek obrotów przystawki odbioru mocy Kierunek obrotów jest określany jako zgodny z ruchem wskazówek zegara lub przeciwny do ruchu wskazówek zegara, patrząc od tyłu. Kierunek obrotów przystawki odbioru mocy jest podany w arkuszach danych przystawek. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 6 (44)

7 Przystawki odbioru mocy napędzane od silnika (ED) Przystawki odbioru mocy napędzane od silnika (ED) Przystawki napędzane od silnika znajdują się na obudowie mechanizmu rozrządu silnika i są niezależne od sprzęgła. Są przeznaczone do bezpośredniego napędzania pompy hydraulicznej. Przystawkę odbioru mocy można również zamówić z przygotowaniem pod wał napędowy. W celu uzyskania szczegółowych informacji należy skontaktować się z dealerem firmy Scania. Maksymalny dopuszczalny moment zginający dla pompy hydraulicznej bez wspornika, razem z elastycznymi przewodami hydraulicznymi i olejem, wynosi 30 Nm. Dane dotyczące przystawek odbioru mocy typu ED można znaleźć w arkuszach danych. Informacje dotyczące obliczania wartości momentu zginającego można znaleźć w dokumencie Wybór przystawek odbioru mocy. Służą głównie do napędzania sprzętu podczas ruchu pojazdu. Niektóre pompy wymagają fazowania obudowy sprzęgła. Faza nie może przekroczyć promienia 15 mm i powinna być współosiowa z istniejącą fazą na obudowie koła zamachowego. WAŻNE! Jeżeli masa pompy powoduje, że wartość momentu zginającego przekracza 30 Nm, należy zamontować wspornik pompy. Wielowypusty wałka pompy muszą być nasmarowane smarem lub smarem zalecanym przez dostawcę pompy Faza na obudowie koła zamachowego. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 7 (44)

8 Przystawki odbioru mocy napędzane od silnika (ED) Pompa napędzana wałem napędowym na ED Kołnierz wału napędowego musi posiadać własne, stale nasmarowane łożysko zdolne wytrzymać szacowane dla konstrukcji siły promieniowe osiowe. Wykorzystywany wał napędowy musi mieć połączenie przesuwne, tak aby w jak największym stopniu ograniczyć siły osiowe oddziałujące na przystawkę odbioru mocy. Zginający moment konstrukcji łącznie ze zginającym momentem wynikającym z masy własnej wału napędowego nie może przekroczyć 30 Nm, aby zminimalizować siły oddziałujące na przystawkę odbioru mocy z wału napędowego. W przeciwnym razie zastosowanie mają taki sam moment obrotowy i moc, jak dla instalacji pompy. Wykonaj instrukcje podane w części dotyczącej wału napędowego w dalszej części niniejszego dokumentu. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 8 (44)

9 Przystawki odbioru mocy napędzane od silnika (ED) Informacje ogólne o przystawkach odbioru mocy ED Przystawkę odbioru mocy ED120P stosuje się w pojazdach z silnikami 9- i 13-litrowymi. Przystawkę odbioru mocy ED160P stosuje się w pojazdach z silnikiem 16-litrowym Położenie przystawki odbioru mocy ED. Przystawki odbioru mocy ED są dostarczane z zestawem przystosowanym do zamontowania pompy hydraulicznej w 5 różnych położeniach: 2, 19, 37, 55 i 72, patrz rysunek Oznaczenie ED120P ED160P Tylko przygotowanie dla ED120/ED160 Kod wersji 4827B 4827C 4827A Zestaw z 5 położeniami otworów umożliwiający montaż pompy hydraulicznej pod różnym kątem. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 9 (44)

10 Przystawki odbioru mocy napędzane od silnika (ED) Jeśli zostało zamówione tylko przygotowanie, następujące części można zakupić później od dealera firmy Scania: Oznaczenie Numer części Rysunek Zestaw narzędzi do założenia przystawki odbioru mocy z nawierconymi otworami, ED120P Zestaw narzędzi do założenia przystawki odbioru mocy z nawierconymi otworami, ED160P :10-01 Wydanie 13 pl-pl 10 (44)

11 Przystawki odbioru mocy napędzane od silnika (ED) Oprócz powyższych przystawek odbioru mocy dostępny jest również zestaw narzędzi do założenia przystawki odbioru mocy bez nawierconych otworów, przeznaczony do montażu z nachyloną pompą hydrauliczną. Otwory mocowania należy nawiercić, a gwinty odpowiednio wzmocnić. Zestaw narzędzi do założenia przystawki odbioru mocy bez nawierconych otworów można nabyć u dealera firmy Scania. Należy upewnić się, że pojazd ma fabryczne przygotowanie do funkcji mechanicznych i elektrycznych dla przystawki odbioru mocy ED. Określenie Numer części Rysunek Zestaw narzędzi do założenia przystawki odbioru mocy bez nawierconych otworów, ED120P :10-01 Wydanie 13 pl-pl 11 (44)

12 Przystawki odbioru mocy napędzane od silnika (ED) Informacje ogólne na temat przystawek odbioru mocy ED160 i ED160P WAŻNE! Jeśli na przystawce ma być zamontowana pompa hydrauliczna, należy zastosować ekran cieplny. Wynika to z faktu, że ilość ciepła generowanego w niewielkiej odległości grozi uszkodzeniem łożyska, pierścieni O-ring oraz przewodów giętkich. 1 2 Ekran cieplny składa się z materiału izolacyjnego zamocowanego wokół przystawki odbioru mocy i pompy hydraulicznej, patrz rysunek. Skieruj otwór odprowadzający (1) w dół i zabezpiecz ekran cieplny, korzystając z 5 termoodpornych opasek przewodów (2). Jeżeli przystawkę odbioru mocy zamontowano w fabryce, przy dostawie samochodu ciężarowego ekran cieplny i opaski przewodów umieszczone będą wewnątrz kabiny. W przypadku montażu zestawu narzędzi do założenia przystawki odbioru mocy w serwisie ekran cieplny i opaski przewodów można nabyć u dealera firmy Scania: 1. Otwór odprowadzający 2. Termoodporna opaska przewodu Określenie Numer części Osłona cieplna Metalowe opaski przewodów :10-01 Wydanie 13 pl-pl 12 (44)

13 Przystawki odbioru mocy napędzane od silnika (ED) Pojazdy z układem Opticruise i ręczną skrzynią biegów o oznaczeniu modelu zakończonym cyfrą 0. Jeśli pojazd jest wyposażony w układ Opticruise i ręczną skrzynię biegów o oznaczeniu typu modelu zakończonym cyfrą 0 (np. GRS900), w niektórych przypadkach może brakować miejsca dla pompy naprzeciw siłownika ruchu wzdłużnego. W takim przypadku należy obrócić siłownik ruchu wzdłużnego 1 w innym kierunku i zmienić pozycję przewodów giętkich 2 oraz 3, patrz rysunek. W przypadku ręcznych skrzyń biegów o oznaczeniu modelu kończącym się cyfrą 5 siłownik ruchu wzdłużnego jest przesunięty na lewą stronę Pierwotne położenie siłownika ruchu wzdłużnego przedstawiono po lewej stronie, azpołożeniem odwróconym po prawej stronie :10-01 Wydanie 13 pl-pl 13 (44)

14 Przystawki odbioru mocy napędzane od koła zamachowego (EK) Przystawki odbioru mocy napędzane od koła zamachowego (EK) Przystawki odbioru mocy napędzane od koła zamachowego są niezależne od sprzęgła. Maksymalny dopuszczalny moment zginający dla pompy hydraulicznej bez wspornika wynosi: 30 Nm dla przystawki EK630P oraz EK640F 20 Nm dla przystawki EK730P, EK740F oraz EK750F Służą głównie do napędzania sprzętu podczas ruchu pojazdu oraz gdy wymagane jest dostarczanie wysokiej mocy. Informacje dotyczące obliczania wartości momentu zginającego można znaleźć w dokumencie pt. Wybór przystawki odbioru mocy. Dane dotyczące przystawek odbioru mocy typu EK można znaleźć w arkuszach danych. Więcej informacji o mocy wyjściowej przystawek typu EK można znaleźć w dokumencie pt. Przystawki odbioru mocy przegląd. Przystawki EK630P (do bezpośredniego napędu pompy hydraulicznej) i EK640 (ze złączem wału napędowego pompy) stosuje się w pojazdach ze skrzynią biegów GR801/900, GRS890/900 lub GRSO900. Przystawki EK730P (do bezpośredniego napędu pompy hydraulicznej) i EK740F lub EK750F (ze złączem wału napędowego pompy) stosuje się w pojazdach ze skrzynią biegów GR875/905, GRS895/905 (EK730) lub GRSO905 (EK740F i EK750F). W przypadku działania momentu o wysokiej wartości przez dłuższy czas, firma Scania zaleca stosowanie złącza zgodnego z DIN 150 dla przystawki EK740F i EK750F. Złącze można zakupić jako część zamienną (numer części ). Przystawka odbioru mocy EK750F to przystawka niezależna od sprzęgła, która jest wyposażona we własne sprzęgło do włączania i odłączania. Warunki włączenia: Ciśnienie powietrza w zespole sterującym: 7,0 bar Prędkość jazdy: 0 km/h Prędkość obrotowa silnika: < 1000 obr./min 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 14 (44)

15 Przystawki odbioru mocy napędzane od koła zamachowego (EK) Uwaga: Gdy przystawka odbioru mocy jest używana, ciśnienie na panelu sterowania nie może spaść poniżej 7,0 bar. Jeśli ciśnienie spadnie poniżej 7,0 bar, zespół należy natychmiast odłączyć. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 15 (44)

16 Przystawki odbioru mocy napędzane od koła zamachowego (EK) Chłodnica oleju skrzyni biegów W przypadku przystawek EK730P, EK740F i EK750F różne moce wyjściowe można uzyskać w zależności od typu chłodnicy oleju skrzyni biegów jaka jest zamontowana w pojeździe. 120 kw można zawsze uzyskać w sposób ciągły bez chłodzenia oleju skrzyni biegów. Nie jest możliwe zamówienie w fabryce chłodzenia oleju skrzyni biegów dla silników 9-litrowych. Chłodnicę oleju skrzyni biegów trzeba zamówić jako część zamienną. Instrukcje zamontowania można uzyskać u dealera firmy Scania. Więcej informacji dotyczących chłodnic oleju dla różnych wartości mocy wyjściowej dla przystawek odbioru mocy EK znajduje się w dokumencie pt. Przystawki odbioru mocy przegląd. Więcej informacji na temat skrzyni biegów wyposażonej w chłodnicę oleju znaleźć można w ICS. WAŻNE! Przewody elastyczne i złącza muszą mieć właściwe wymiary, tak by olej mógł swobodnie krążyć w układzie. Sprawdź, czy przepływ jest wznawiany po pierwszym uruchomieniu, sprawdzając, czy przewody chłodnicy oleju rozgrzały się. Jeśli przewody nie rozgrzały się, może to oznaczać powstanie korka powietrznego w układzie hydraulicznym. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 16 (44)

17 Przystawki odbioru mocy napędzane od koła zamachowego (EK) Wspornik pompy Zastosuj wspornik pompy, jeśli zostanie przekroczona maksymalna dopuszczalna wartość momentu zginającego. 5 o Skrzynie biegów z oznaczeniem typu zakończonym cyfrą 5 Ręczne skrzynie biegów, których oznaczenie typu kończy się cyfrą 5, mają dwa wyznaczone miejsca mocowania (rozmiar M10) na górnej części skrzyni biegów (patrz rysunek). W pojazdach wyposażonych w przystawkę odbioru mocy EK lub przygotowanych do zamontowania takiej przystawki, belka poprzeczna przy skrzyni biegów ma 2 ucha do mocowania wspornika pompy, patrz rysunek. WAŻNE! Wielowypusty wałka pompy muszą być nasmarowane smarem lub smarem zalecanym przez dostawcę pompy. Spawanie poprzecznicy lub belek ramy jest niedozwolone , Obszary zaznaczone na niebiesko to miejsca mocowania odpowiednio na belce poprzecznej i górnej części skrzyni biegów. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 17 (44)

18 Przystawki odbioru mocy napędzane od koła zamachowego (EK) Skrzynie biegów z oznaczeniem typu zakończonym cyfrą 0 Ręczne skrzynie biegów, których oznaczenie typu kończy się cyfrą 0, mają dwa wyznaczone miejsca mocowania (rozmiar M10) na górnej części skrzyni biegów. Dotyczy pojazdów przygotowanych do montażu przystawki odbioru mocy EK lub wnią wyposażonych, patrz rysunek :10-01 Wydanie 13 pl-pl 18 (44)

19 Przystawki odbioru mocy napędzane od skrzyni biegów (EG) Przystawki odbioru mocy napędzane od skrzyni biegów (EG) Dane dotyczące przystawek odbioru mocy EG można znaleźć w arkuszach danych. Przystawki napędzane od skrzyni biegów znajdują się na obudowie skrzyni biegów i są zależne od sprzęgła. Przystawki napędzane od skrzyni biegów to także przystawki montowane na wale napędowym oraz przystawki montowane do skrzynki rozdzielczej. W ręcznych skrzyniach biegów, których oznaczenie typu kończy się cyfrą 5, maksymalny dopuszczalny moment zginający na złączu pompy wynosi 50 Nm, a maksymalna dopuszczalna masa pompy wynosi 30 kg. W innych skrzyniach biegów maksymalny dopuszczalny moment zginający na złączu pompy wynosi 30 Nm, a maksymalna dopuszczalna masa pompy 18 kg. WAŻNE! Jeśli wartości te zostaną przekroczone, należy zamontować wspornik pompy. Przystawki odbioru mocy EG charakteryzują się opóźnieniem załączania wzależności od prędkości obrotowej silnika. Są używane zazwyczaj, gdy pojazd nie jest w ruchu. Przystawki montowane na wale napędowym są używane, gdy wymagana jest bardzo duża moc wyjściowa. Sprężarek nie można mocować do następujących przystawek odbioru mocy wzwiązku z ryzykiem uszkodzenia przystawek z powodu drgań: Informacje dotyczące obliczania wartości momentu zginającego można znaleźć w dokumencie Wybór przystawek odbioru mocy. Podsumowanie dotyczące całej serii przystawek odbioru mocy Scania napędzanych od skrzyni biegów znajduje się w dokumencie pt. Przystawki odbioru mocy przegląd. To podsumowanie zawiera następujące informacje: Skrzynia biegów, do której pasuje przystawka odbioru mocy Przełożenie Maksymalny moment obrotowy Maks. moc wyjściowa Położenie wg schematu zegara Kierunek obrotów EG650P EG651P EG652P EG653P 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 19 (44)

20 Przystawki odbioru mocy napędzane od skrzyni biegów (EG) Przystawki odbioru mocy napędzane od skrzyni biegów można montować z boku lub z tyłu skrzyni biegów. Można je przystosować do bezpośredniego napędzania pompy (EGxxxP) lub wałka napędowego (EGxxxF). Uwaga: Przystawki odbioru mocy EG112F, EG113F, EG210F oraz EG211F można stosować tylko z automatycznymi skrzyniami biegów. W przystawkach EG112F, EG113F, EG210F oraz EG211F kołnierz powierzchni styku został pokryty środkiem antykorozyjnym Valvoline Tectyl 506. Jeśli środek antykorozyjny nie zostanie usunięty, podczas pracy może wystąpić luz wpołączeniu śrubowym z wałem napędowym. Ten luz może spowodować uszkodzenia. Wykonaj następujące czynności: a) Zeskrob środek antykorozyjny z kołnierza powierzchni styku z wałem napędowym. b) Zetrzyj resztki środka antykorozyjnego odpowiednim środkiem odtłuszczającym. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 20 (44)

21 Przystawki odbioru mocy napędzane od skrzyni biegów (EG) Nachylenie skrzyni biegów Pojazdy bez napędu na wszystkie koła W pojazdach bez napędu na wszystkie koła skrzynia biegów jest nachylona pod kątem 5. 5 Pojazdy z napędem na wszystkie koła W pojazdach z napędem na wszystkie koła skrzynia biegów jest nachylona pod kątem 0,5. Pojazdy do celów specjalnych Pojazdy do celów specjalnych z przednią osią napędową (lub osiami) wyposażone są w skrzynkę rozdzielczą. Skrzynka rozdzielcza jest nachylona pod kątem 0,5. 0, :10-01 Wydanie 13 pl-pl 21 (44)

22 Umiejscowienie przystawek odbioru mocy EG Przystawki odbioru mocy napędzane od skrzyni biegów (EG) Przystawki odbioru mocy montowane z boku Ręczne skrzynie biegów z oznaczeniem typu zakończonym cyfrą 5: EG500P/F a EG501P/F b,c EG502P/F b EG503P/F b EG600P EG601P EG603P Ręczne skrzynie biegów z oznaczeniem typu zakończonym cyfrą 0: EG604P EG606P EG610F EG611F EG612F EG620FF b EG621FF Przystawki odbioru mocy montowane z tyłu Ręczne skrzynie biegów z oznaczeniem typu zakończonym cyfrą 5: EG640P/F b,c EG652P EG670PF EG672PF EG641P/F b EG653P EG670PP EG672PP EG642P/F b,d EG660F EG670F EG672F EG643P/F b,c EG661F EG671PF EG673PP EG650P EG662F EG671PP EG651P EG663F EG671F a. Przygotowana do użycia razem z przystawką odbioru mocy montowaną ztyłu b. Przygotowane do podwójnego podłączenia. Części dla drugiego połączenia można zakupić u dealerów firmy Scania. c. Przystawka odbioru mocy z wewnętrzną przekładnią d. Można łączyć zprzystawką odbioru mocy montowaną z boku 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 22 (44)

23 Przystawki odbioru mocy napędzane od skrzyni biegów (EG) Ważne informacje dotyczące wysokoobrotowych przystawek odbioru mocy EG WAŻNE! Następujące wysokoobrotowe przystawki odbioru mocy EG wymagają bardziej wydajnego smarowania niż standardowe przystawki montowane z tyłu: EG640P/F EG641P/F EG642P/F EG643P/F Uwaga: Dla tego typu przystawki jest wymagana specjalna obudowa łożyska. Podczas montażu należy zwrócić uwagę, aby dwa wywiercone kanały olejowe w obudowie łożyska były dopasowane do dwóch kanałów olejowych w obudowie przystawki odbioru mocy. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 23 (44)

24 Przystawki odbioru mocy napędzane od skrzyni biegów (EG) Smarowanie przystawki odbioru mocy zależy od nachylenia pojazdu. Należy unikać obciążania przystawki odbioru mocy, gdy pojazd stoi na zjeździe o kącie nachylenia większym niż 9º (16%). Obowiązują następujące warunki: Gdy pojazd stoi na płaskiej powierzchni lub na podjeździe: Przystawka odbioru mocy może być używana nieprzerwanie z mocą wyjściową 70 kw lub okresowo zmocą 100 kw przez 15 min (50% cyklu roboczego przez 30 min) bez potrzeby chłodzenia oleju skrzyni biegów. Alternatywnie może być używana nieprzerwanie z mocą 100 kw z chłodzeniem oleju skrzyni biegów. Gdy pojazd stoi na zjeździe o nachyleniu 5 (9%): przystawka odbioru mocy może być używana nieprzerwanie z mocą wyjściową 50 kw lub okresowo z mocą 70 kw przez 15 min (50% cyklu roboczego przez 30 min) bez potrzeby chłodzenia oleju skrzyni biegów. Alternatywnie może być używana nieprzerwanie zmocą 70 kw z chłodzeniem oleju skrzyni biegów. Gdy pojazd stoi na zjeździe o nachyleniu 9 (16%): przystawka odbioru mocy może być używana nieprzerwanie z mocą wyjściową 30 kw lub okresowo z mocą 70 kw przez 7,5 min (25% cyklu roboczego przez 30 min) bez chłodzenia oleju skrzyni biegów lub z chłodzeniem oleju skrzyni biegów. Przystawka odbioru mocy jest zwykle montowana tak, aby była skierowana w dół (godz. 6). Można ją jednak obrócić o maksymalnie 45º w lewo lub w prawo. W przypadku pojazdów z napędem na wszystkie koła nie można wybrać rozwiązania z wysokoobrotową przystawką odbioru mocy EG. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 24 (44)

25 Ważne informacje dotyczące jednoczesnego napędzania dwóch przystawek typu EG W przypadku jednoczesnego napędzania przystawek: montowanej z boku i montowanej z tyłu, obowiązują ograniczenia dotyczące wykorzystania momentu obrotowego. Rysunki przedstawiają dopuszczalne rozłożenie momentu między dwiema przystawkami przy maksymalnym obciążeniu. Diagramy przedstawiają najwyższe dopuszczalne wartości dla przystawek odbioru mocy EG500P/F i EG501P/F montowanych z boku w połączeniu z różnymi typami przystawek montowanych z tyłu: Przystawki odbioru mocy napędzane od skrzyni biegów (EG) Przystawki EG650P, EG660F, EG652P i EG662F Przystawki EG642P/F i EG643P/F Nm Nm Nm Nm Oś pionowa: przystawki odbioru mocy EG500P/F i EG501P/F montowane z boku. Oś pozioma: EG650P, EG660F, EG652P i EG662F. Oś pionowa: przystawki odbioru mocy EG500P/F i EG501P/F montowane z boku. Oś pozioma: przystawki EG642P/F i EG643P/F. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 25 (44)

26 Przystawki odbioru mocy napędzane od skrzyni biegów (EG) Przystawka odbioru mocy montowana z tyłu Jeśli producent nadwozia potrzebuje więcej miejsca, przystawkę odbioru mocy można obrócić o45 : 1. Poluzuj 8 śrub mocujących. 2. Obracaj przystawkę, nie wyciągając jej. 3. Dokręć śruby momentem 42 Nm. Wiązka przewodów i przewody sprężonego powietrza są przystosowane do modyfikacji. Montaż pompy Przystawka odbioru mocy montowana z tyłu Wielowypusty wałka muszą być nasmarowane smarem lub smarem zalecanym przez dostawcę pompy. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 26 (44)

27 Przystawki odbioru mocy napędzane od skrzyni biegów (EG) Zamontowanie przystawki odbioru mocy EG w serwisie. Zestaw przystawki odbioru mocy zawierający części dla skrzyni biegów można nabyć jako części zamienne. Uwaga: Aby przygotować miejsce dla pompy podłączanej do przystawki odbioru mocy montowanej z boku, może być konieczne usunięcie występu ze skrzyni biegów. Instrukcje dla tej czynności umieszczono w dalszej części tego rozdziału. 1 Spuść olej ze skrzyni biegów (musi być gorący). 1. Usuń korek poziomu i korek spustowy 1 i 2, patrz górny rysunek. 2. Spuść olej do odpowiedniego pojemnika. Uwaga: Jeśli olej ma zostać użyty ponownie, zbiornik, do którego jest zbierany musi być czysty, a olej należy chronić przed zanieczyszczeniem Zdejmij obie pokrywy jak pokazano na dolnej ilustracji :10-01 Wydanie 13 pl-pl 27 (44)

28 Przystawki odbioru mocy napędzane od skrzyni biegów (EG) 4. Zamontuj 2 kołki prowadzące, uszczelkę i obudowę przystawki odbioru mocy (rysunek 1). 5. Zamontuj wałek (rysunek 2). 6. Zamontuj uszczelnienie i pokrywę (rysunek 3). 7. Zamontuj obudowę sterowania oraz pompę hydrauliczną (rysunek 4). Dokręć śruby za pomocą nasadki (można ją zamówić u dealera firmy Scania). Moment dokręcania: 50 Nm. 1 2 Po zakończeniu montowania: 8. Załóż korek spustowy i dokręć momentem 100 Nm. 9. Uzupełnij poziom oleju przez odpowiedni otwór. 10. Załóż korek poziomu oleju i dokręć momentem 100 Nm Nm :10-01 Wydanie 13 pl-pl 28 (44)

29 Przystawki odbioru mocy napędzane od skrzyni biegów (EG) Usuwanie występu skrzyni biegów Podczas montażu przystawek odbioru mocy montowanych z boku w połączeniu z większą pompą hydrauliczną pompa może zawadzać ocięgło skrzyni biegów. Cięgło to nie jest potrzebne po opuszczeniu przez skrzynię biegów fabryki. MAX 10 Firma Scania zaleca producentom nadwozi odpiłowanie nadmiaru materiału zcięgła, jeśli jest to konieczne, aby zapewnić miejsce dla pompy przystawki odbioru mocy. Można użyć elektrycznej piły zębatej lub piły ręcznej. Nie odcinaj więcej materiału niż to konieczne, maksymalnie 10 mm. Uwaga: Uszczelka może ulec uszkodzeniu w przypadku narażenia na działanie wysokiej temperatury. Dlatego nie używaj palnika, szlifierki kątowej, spawarki ani innych narzędzi wytwarzających zbyt dużo ciepła :10-01 Wydanie 13 pl-pl 29 (44)

30 Inne zalecenia dotyczące montażu Inne zalecenia dotyczące montażu Zacisk Aby zapewnić długą żywotność, ważne jest by przewody sztywne i elastyczne oraz przewody elektryczne były mocowane zaciskami w taki sposób, by nie były narażone na niepotrzebne zużycie i ruchy. Ponieważ sztywność przewodów elastycznych i przewodów elektrycznych jest różna, trudno jest podać precyzyjne wytyczne dotyczące sposobu mocowania w zaciskach. Ważne jest, by mocowanie w zaciskach odbywało się, kiedy wszystkie elementy są na swoich miejscach, zredukuje to ilość punktów mocowania. Zbyt wiele punktów mocowania może spowodować zmniejszenie elastyczności przewodów. Przewód elastyczny lub elektryczny z dużym luzem nie może dotykać innych elementów. Jednak przewód elastyczny lub elektryczny z niewielkim luzem może stykać się z dużą lub nieco zagiętą powierzchnią. Odległość między miejscami zaciśnięcia nie może przekroczyć 225 mm. Przewody elastyczne i elektryczne nie mogą być odwrócone ani zagięte tak bardzo, że się deformują. Nie mogą być także rozciągane. Przewody giętkie, sztywne oraz elektryczne powinny być prowadzone jak najdalej od elementów gorących (>70 C) lub odpowiednio zabezpieczone przed działaniem ciepła. W przypadku braku ekranu cieplnego należy zachować następujące minimalne odległości: Przewody sztywne należy mocować w zaciskach do tego przeznaczonych o typach pokazanych po lewej stronie Podzespół Przedni odcinek rury wydechowej z tłumikiem: Tylny odcinek rury wydechowej z tłumikiem: Rura wydechowa dodatkowego ogrzewania kabiny i silnika: Odległość od rozgrzanych podzespołów 200 mm 120 mm 60 mm 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 30 (44)

31 Inne zalecenia dotyczące montażu Podzespół Przewody elastyczne i sztywne płynu chłodzącego silnika i retardera: Odległość od rozgrzanych podzespołów 40 mm Elastyczny przewód hydrauliczny nie może być przymocowany do istniejących przewodów na podwoziu (przewody sprężonego powietrza, wiązka przewodów itp.) Elastyczne przewody hydrauliczne muszą być mocowane oddzielnie za pomocą uchwytów i obejm przewodu giętkiego. Elastyczne przewody hydrauliczne powinny, w miarę możliwości, być poprowadzone w taki sposób, aby uniknąć ich krzyżowania. Jeżeli nie można tego uniknąć, należy zastosować podwójne zaciski klamrowe. Ważne jest, aby skrzyżowane elastyczne przewody hydrauliczny były przymocowane w taki sposób, aby nie ocierały się o siebie. Jeżeli elastycznych przewodów hydraulicznych nie można zamontować, tak aby o siebie nie ocierały, należy zastosować zabezpieczenie przed ocieraniem. W przypadku przewodów giętkich promień zgięcia nie może być mniejszy niż podany minimalny dopuszczalny promień zgięcia. Ruch spowodowany ciężarem przewodu giętkiego może zmniejszyć promień zgięcia. Można tego uniknąć poprzez prawidłowe przymocowanie przewodu giętkiego. Należy starać się zminimalizować liczbę zgięć przewodu giętkiego. Przewody elektryczne muszą być odpowiedniej długości, aby w przypadku ich ruchu, nie były narażone na rozciąganie. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 31 (44)

32 Zbiornik oleju hydraulicznego Zbiornik oleju hydraulicznego Wyposażenie do zamontowania na zbiorniku Wskaźnik poziomu Filtr powietrza przystosowany do warunków w czasie jazdy Podłączenie na ssaniu z zaworem umożliwiającym pełny przepływ. Urządzenie wewnątrz zbiornika zapobiegające powstawaniu piany Filtr oleju powracającego odpowiadający 4-krotnemu wydatkowi pompy Konstrukcja Ważne jest, aby obszar odpowietrzania był dostatecznie duży. Należy uniemożliwić przedostawanie się pyłu lub zanieczyszczeń do wnętrza układu hydraulicznego. Wnętrze zbiornika musi zostać dokładnie oczyszczone. Aby zapobiec przedostawaniu się zanieczyszczeń do układu, filtr powietrza musi zapewniać taki sam stopień filtracji, jak filtr powrotny oleju. Aby zmniejszyć ryzyko wycieków oleju, można także zamontować na zbiorniku zawór odcinający, zamykany przy długich okresach bezczynności. Kurek ograniczający zbiornika oleju hydraulicznego musi być zamontowany w taki sposób, aby w czasie jazdy pojazdu nie mogły oddziaływać na niego siły zewnętrzne. Jako dodatkowe zabezpieczenie zamontuj opaskę przewodu. Aby uniknąć przegrzewania i kawitacji, zbiornik musi być tak zwymiarowany, by miał pojemność ok. 1,5 raza większą niż nominalny wydatek pompy w ciągu minuty. Aby zapobiec przedostawaniu się wody i zanieczyszczeń do układu hydraulicznego, króciec do napełniania oleju powinien mieć spawany kołnierz. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 32 (44)

33 Zbiornik oleju hydraulicznego Lokalizacja zbiornika Zbiornik oleju układu hydraulicznego powinien znajdować się na tej samej wysokości, co przystawka odbioru mocy lub wyżej. Należy dopilnować, aby nie ustawić zbiornika oleju układu hydraulicznego w lokalizacji zmniejszającej wydatek pompy hydraulicznej. Na przykład: Nie umieszczaj złącza ssawnego poniżej wlotu przewodu powrotnego. Zamontuj zbiornik oleju hydraulicznego możliwie jak najdalej od silnika i układu wydechowego, ponieważ wydzielane ciepło podnosi temperaturę oleju. Pompy oleju hydraulicznego z zaworem odcinającym: Zastosuj się do instrukcji dostawcy pomp dotyczących położenia zbiornika oleju hydraulicznego. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 33 (44)

34 Zbiornik oleju hydraulicznego Objętości oleju przekładniowego Wszystkie wartości są przybliżone. Informacje dotyczą temperatury 20 C. Sprawdź poziom i uzupełnij w razie potrzeby. Skontaktuj się z dealerem firmy Scania, aby uzyskać informacje o odpowiednim rodzaju oleju dla danej skrzyni biegów. Uwaga: Dla EG500P/F, EG501P/F, EG502P/F i EG503P/F dolej 0,7 l. Dla EG640P/F, EG641P/F, EG642P/F i EG643P/F dolej 0,4 l. Mechaniczna skrzynia biegów Dodane dla chłodnicy oleju DC16 DC13 DC11/12 Woda Objętość w litrach (wartości w nawiasach dotyczą skrzyni biegów z retarderem) Pneumatyczne Pneumatyczne GR905/R, GRS905/R, GRSO905/R, GRSO925/R 16,5 a GRS895/R 15 a GRS875/R, GRSO895/R 15 a GRS920/R b,c,d,e 15,7 (16,8) GRSO900/R b 15,7 (16,8) GR900/R c,d,e 15,7 (16,8) GRS890/R b,c,d,e 15,7 (16,8) GR801/R b,c 10,1 (11) a. Dla EK730P, EK740F i EK750F dolej 2,9 l b. W przypadku modeli EG603P/604P/606P dolej 2,5 l c. W przypadku modeli EG600P/601P/620FF/621FF dolej 1,7 l d. W przypadku modeli EG610F/611F/612F dolej 0,5 l e. W przypadku modeli EK630P/640F dolej 2,0 l Woda Woda 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 34 (44)

35 Zbiornik oleju hydraulicznego Przewody oleju hydraulicznego Wybierz przewody giętkie zwymiarowane do ciśnienia roboczego wyposażenia oraz odpowiednio dobierz je do obciążeń chemicznych, cieplnych i mechanicznych, na których działanie mogą być wystawione. Należy dobrać przewody zdolne wytrzymać siły (rozciąganie, ściskanie) generowane w czasie ruchu różnych części pojazdu względem siebie (podwozie silnik, podwozie zabudowa itp.), które występują w czasie jazdy. W przypadku długich elastycznych przewodów hydraulicznych, na przykład prowadzonych od przodu do tyłu pojazdu, zamiast przewodów giętkich należy stosować przewody sztywne. Należy również upewnić się, że złącza przewodów sztywnych zwymiarowane są do maksymalnego ciśnienia roboczego. Sprawdź złącza układu hydraulicznego, przewody giętkie, zbiorniki itp. pod kątem szczelności. Unikaj malowania elastycznych przewodów hydraulicznych. Przewody ssące muszą mieć większą średnicę oraz nie mogą być zgięte ani zapchane. Uwaga: Należy unikać stosowania przewodów ssących z kolankami wysokociśnieniowymi i lokalnie wykonanymi kolankami zespawanych przewodów sztywnych. Mogą one powodować niepotrzebny opór w czasie zasysania i kawitację. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 35 (44)

36 Zbiornik oleju hydraulicznego Olej hydrauliczny Skontaktuj się z dostawcą pompy lub wytwórcą akcesoriów, aby uzyskać informacje dotyczące typu oleju hydraulicznego jaki należy zastosować w systemie. Wybierając olej, należy zwrócić uwagę na warunki użytkowania pojazdu. Można stosować oleje hydrauliczne typu HLP (DIN 51524), ATF (olej do automatycznej skrzyni biegów) oraz olej silnikowy typu API/CD. Zalecana lepkość: mm 2 /s (cst). WAŻNE! Nie należy mieszać różnych rodzajów oleju. Filtr oleju powrotnego Zamontuj filtr powrotny oleju na zbiorniku lub przewodzie oleju powrotnego. Filtr musi być zwymiarowany do przepływu około 4-krotnie większego niż przepływ pompy. Zalecany stopień filtracji: 1 µm (bezwzględny) w środowisku zanieczyszczonym lub dla wysokich ciśnień ( barów). 25 µm (bezwzględny) w środowisku czystym lub dla niskich ciśnień (0 200 barów). Sprawdź stan oraz szczelność filtra i przewodu powrotnego. Uwaga: Filtr należy wymieniać minimum raz do roku. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 36 (44)

37 Zbiornik oleju hydraulicznego Przekazanie do eksploatacji 1. Sprawdź, czy cały układ hydrauliczny jest czysty, zanim napełnisz go zalecanym olejem. 2. Odpowietrz pompę oleju hydraulicznego tak, aby wszelkie pęcherzyki powietrza zostały usunięte z obudowy pompy. 3. Napełnij ją olejem przez filtr powrotny oleju, jeśli to możliwe, korzystając z szybkozłącza na giętkim przewodzie powrotnym oleju, gdzie możliwe jest wpompowanie oleju. 4. Sprawdź poziom oleju i upewnij się, że stosowany jest olej zalecanego typu i o zalecanej lepkości. Uwaga: Napełnij olejem przez filtr w obiegu powrotnym, jeśli to możliwe, z szybkozłączem na przewodzie powrotnym oleju. Sprawdź, czy złącze ssawne znajduje się zawsze poniżej minimalnego poziomu oleju hydraulicznego. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 37 (44)

38 Zbiornik oleju hydraulicznego Fabryczny zestaw przygotowawczy dla przystawki odbioru mocy Nowy pojazd można zamówić z różnymi elektrycznymi zestawami przygotowawczymi do zamontowania przystawki lub z kompletną przystawką. Więcej informacji znajdziesz w części Układ elektryczny. Informacje dotyczące przystawek odbioru mocy, lub przygotowania dla przystawek, w pojazdach nie starszych niż 1 rok znajdują się w specyfikacji podwozia (ICS indywidualna specyfikacja podwozia). Można ją pobrać z witryny Scania Bodybuilder Homepage. Osłony cieplne i dźwiękochłonne Osłony cieplne i dźwiękochłonne pojazdu są wyposażeniem certyfikowanym. Aby dowiedzieć się, które elementy wyposażenia mają znaczenie dla certyfikacji pojazdu, skontaktuj się z dealerem firmy Scania. Znak CE W odniesieniu do wymogów oznaczania CE zabudowa pojazdu musi pod każdym względem odpowiadać wymogom dyrektywy maszynowej UE nr 89/392/EEC wraz z suplementami. Przeprowadź obliczenia i analizy ryzyka. Przygotuj deklarację zgodności UE i zamontuj wymagane podzespoły. Użyj podzespołów z oznaczeniem CE, tam gdzie to konieczne. Przygotuj znaki ostrzegawcze zawierające jednoznaczne symbole lub umieść opis w języku użytkownika. Dołącz wymagane dokumenty w języku kraju użytkowania do podręcznika kierowcy. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 38 (44)

39 Wały napędowe Wały napędowe Wyważanie Wały napędowe powinny być wyważane zanim zostaną zamontowane. Ruchy osiowe Wał napędowy (albo na przykład jego wielowypust) powinien być zdolny do absorbowania ruchów osiowych, patrz rysunek. Ruchy osiowe są pochłaniane przez na przykład wielowypusty Zabezpieczenie wałów napędowych Dyrektywa maszynowa nr 89/392/EWG, wraz z suplementami, dotyczy pojazdów sprzedawanych wewnątrz UE lub w krajach sygnatariuszach porozumienia EOG. Aby zapobiec wypadkom przy pracy, należy montować urządzenia zapewniające bezpieczeństwo nad elementami wirującymi, w krajach poza tymi rynkami. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 39 (44)

40 Wały napędowe Położenie przegubów Podstawą prawidłowego działania przekładni wału napędowego jest prawidłowy dobór kątów przegubów oraz stosunku obrotów przegubów krzyżakowych względem siebie. Uwaga: Najczęstszą przyczyną drgań wałów napędowych jest nieprawidłowe położenie przegubów w stosunku do siebie. Na ilustracji po lewej stronie pokazano przeguby krzyżakowe zamontowane na tym samym poziomie. W takim przypadku ruch odbywa się w tym samym kierunku. Na ilustracji po prawej pokazano przeguby krzyżakowe zamontowane na różnych poziomach, które obracają się względem siebie, co powoduje, że ruch odbywa się w różnych kierunkach. Takiej sytuacji należy unikać Nieregularność Przegub krzyżakowy służy do łączenia wałów pod kątem w stosunku do siebie oraz wałów równoległych, które nie znajdują się w jednej linii. Gdy taki układ wałów się obraca, prędkość obrotowa zmienia się w trakcie jednego obrotu, co powoduje tzw. nieregularność obrotów. Nieregularność ta jest skutkiem kąta przegubu i jest nieodłączną cechą charakterystyczną przegubów krzyżakowych. Im większy kąt, tym większa nieregularność. Kąt przegubów krzyżakowych :10-01 Wydanie 13 pl-pl 40 (44)

41 Wały napędowe Znaczenie kątów 2 Kąty muszą być jednakowej wartości, aby nieregularności nie były przenoszone na resztę układu. 1 WAŻNE! Kąty przegubów krzyżakowych powinny mieć wartość większą niż 1, ponieważ mniejsze kąty mogą powodować uszkodzenia krzyżaka w wyniku kompresji, powodując skrócenie okresu eksploatacyjnego. Kąty są wyregulowane prawidłowo, jeżeli α 1 = α 2. Nieregularność, tj. α 1 α 1 - α 2 α 2 nie może przekraczać 25 lub wynosić mniej niż W innym przypadku mogą wystąpić problemy związane z drganiami. Przykład: α 1 = 8 oraz α 2 = 10, dając = = -32, co jest zbyt małą wartością. Zbyt duże kąty przegubu krzyżakowego ograniczają wartość momentu obrotowego, patrz wykres. Wykres przedstawia przykład maksymalnej dozwolonej wartości momentu obrotowego dla określonego kąta przegubu krzyżakowego. (Nm) Maksymalny moment obrotowy przystawki odbioru mocy jest podany w arkuszu danych przystawek w części Przystawki odbioru mocy :10-01 Wydanie 13 pl-pl 41 (44)

42 Wały napędowe Kompensacja za pomocą przegubów Jeśli w układzie wału napędowego zastosowano kilka przegubów, każdy przegub powoduje powstanie nieregularności, zależnie od tego, jak duży jest jego kąt. Przez pomiar kątów przegubów krzyżakowych i obliczenie nieregularności można zmodyfikować instalację, tak by nie występowały drgania. Jeśli jarzma wału napędowego są w tej samej płaszczyźnie bez możliwości obrotu względem siebie, nieregularność w jednym z przegubów można skompensować w drugim. Wał napędowy z dwoma jarzmami, jeśli znajdują się one w tej samej płaszczyźnie, nie powoduje nieregularności za drugim przegubem, jeśli kąty przegubów krzyżakowych są takie same. Sam wał napędowy obraca się nieregularnie, zwiększając i zmniejszając prędkość obrotową co 90. Uwaga: Prawidłowe położenie przegubów względem siebie jest ważne bez względu na to, czy układ ma dwa przeguby, czy więcej. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 42 (44)

43 Wały napędowe Dwa podstawowe przykłady Istnieją dwie podstawowe opcje instalacji układu wału napędowego. Zwane są one montażem typu Z lub montażem typu W. Mogą także występować kombinacje obu typów. Montaż typu Z oznacza, że wały napędowe elementów napędowych inapędzanych są całkowicie lub prawie równoległe. W montażu W wały elementów napędzających i napędzanych nie są równoległe. Z W :10-01 Wydanie 13 pl-pl 43 (44)

44 Wały napędowe Wał napędowy z dwoma przegubami Wał napędowy ma jarzma 1 i 2 znajdujące się w tej samej płaszczyźnie. Kąty przegubu krzyżakowego nie są równe, nieregularność ta zostanie przeniesiona na resztę układu. 2 1 Kąt przegubu krzyżakowego w punkcie 1: α 1 =7 Kąt przegubu krzyżakowego w punkcie 2: α 2 =8 Jeśli przeguby zostały zamontowane prawidłowo i znajdują się w tej samej płaszczyźnie, stosujemy poniższy wzór: Prawidłowo zamontowane przeguby krzyżakowe α α 2 2 = nieregularność (7 7) - (8 8) = -15 Oznacza to -15 jednostek nieregularności. Jeśli przeguby zostały nieprawidłowo zamontowane i nie leżą w tej samej płaszczyźnie, tj. są obrócone o 90, nieregularności będą się sumować: α α 2 2 = nieregularność (7 7) + (8 8) = Poziom nieregularności jest za wysoki dla stałego działania. Można zaakceptować go wyłącznie w wyjątkowych wypadkach dla krótkotrwałej, lekkiej pracy. Nieprawidłowo zamontowane przeguby krzyżakowe Skutki nieregularności Nieregularność zazwyczaj nie wpływa na przenoszoną moc, o ile występuje pomiędzy przegubami krzyżakowymi. Nieregularność może jednak powodować drgania i hałas, obniżając poziom komfortu. 10:10-01 Wydanie 13 pl-pl 44 (44)