1. Allianz R 5. KWS Orphelia 9. Salome 2. Ella 6. Oberek 10. Soldo 3. KWS Irina 7. Penguin 11. Suweren 4. KWS Cantton R 8. Podarek

Transkrypt

1 7. Jęczmień jary Jęczmień jary ma największe znaczenie spośród wszystkich zbóż jarych. Ziarno jęczmienia jarego wykorzystywane jest głównie na cele pastewne. Znajduje zastosowanie w żywieniu trzody chlewnej, bardziej tolerancyjnej na wyższą zawartość włókna surowego, aniżeli drób. W składzie chemicznym ziaren jęczmienia dominuje skrobia (65 % s.m.), zawartość białka waha się w granicach 12-13%, a o jego składzie decyduje głównie genotyp, warunki wilgotnościowe i nawożenie azotem. Jęczmień jest także bogatym źródłem soli mineralnych i witamin. Większość krajowej produkcji jęczmienia, bo aż 2/3 powierzchni przeznacza się na paszę. Jest podstawowym zbożem oprócz owsa, na którym można oprzeć mieszanki treściwe dla bydła. Ze względu na wysoką wartość energetyczną i dobrą jakość białka jego zawartość w mieszankach treściwych może być praktycznie nieograniczona. Stan rozmnożeń odmian jęczmienia jarego w 2016 roku wg danych PIORiN wynosił ha powierzchni zakwalifikowanych plantacji nasiennych, z czego 6287 ha stanowiły odmiany pastewne. W roku 2017 do Krajowego rejestru wpisano 8 odmian jęczmienia jarego, w tym 3 typu browarnego Teksas, Ramzes i Airway oraz 5 typu pastewnego Bente, Esma, Ovation, Xanthe i Accordine. W Krajowym Rejestrze znajduje się 68 odmian, w tym 27 typu browarnego, 41 typu pastewnego, w tym 1 nieoplewiona Gawrosz (źródło: COBORU, stan na dzień roku). Udział odmian zagranicznych utrzymuje się na wysokim poziomie i wynosi obecnie ponad 50%. W ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO) w woj. łódzkim badano 25 odmian jęczmienia jarego. W opracowaniu wykorzystano wyniki z doświadczeń dwuczynnikowych z ZDOO Masłowice, SDOO Sulejów i HR Strzelce. Doświadczenia prowadzono na dwóch, zróżnicowanych poziomach agrotechniki: podstawowym (a 1 ) i intensywnym (a 2 ). Poziom agrotechniki (a 2 ) różnił się od podstawowego (a 1 ) zastosowaniem nawożenia azotowego wyższego o 40 kg/ha, fungicydów (2 zabiegi) wraz z nawozami dolistnymi i regulatora wzrostu (1 zabieg). Badania obejmowały 8 odmian typu browarnego i 17 odmian typu pastewnego. Przedplonami dla jęczmienia jarego w badanych punktach był groch, ziemniaki i rzepak ozimy. Na poziomie a 1 zastosowano kg/ha, natomiast na poziomie a 2 odpowiednio 40 kg/ha więcej. Wielkość dawek nawożenia fosforem i potasem ustalono w oparciu o zasobność gleby. Prawidłowe nawożenie fosforem i potasem zwiększa odporność jęczmienia jarego na choroby, niedobory wody i wyleganie, decyduje także o lepszym wypełnieniu ziarna i równomiernym dojrzewaniu. Warunki klimatyczno - siedliskowe wpłynęły na zróżnicowanie wyników doświadczeń. Uśredniony plon jęczmienia jarego na podstawowym poziomie agrotechniki wyniósł 68,2 dt/ha natomiast na podwyższonym poziomie plon był wyższy o 8,5 dt/ha. Na obu poziomach agrotechniki najlepiej w wieloleciu plonowały odmiany KWS Orphelia (p) i Salome (b). Największy przyrost po zastosowaniu większego nawożenia azotowego uzyskano u odmiany KWS Olof (p). W poszczególnych miejscowościach najwyższe plonowanie uzyskano w Strzelcach, gdzie na podstawowym poziomie agrotechniki (a 1 ) średni plon ziarna badanych odmian wynosił 87,6 dt/ha i 96,3 dt/ha na intensywnym poziomie agrotechnicznym (a 2 ). Najniższy plon uzyskano w Masłowicach, gdzie zbiór na poziomie agrotechniki (a 1 ) wyniósł 54,8 dt/ha, a na poziomie (a 2 ) przyrost był o 5,4 dt/ha większy. Należy pamiętać, że jęczmień jary jest podatny na wiele chorób grzybowych, z których najważniejsze to mączniak prawdziwy, plamistość siatkowa, rynchosporioza, rdza jęczmienia. Testowane odmiany były w różnym stopniu porażone przez choroby. Spośród wymienionych największe różnice odmianowe notuje się w porażeniu plamistością siatkową i mączniakiem liści (Tabela 6.). Wysoką odporność na patogena plamistości siatkowej (Drechslera graminea) wykazały odmiany Soldo (p) i Ella (p), zaś nowo zarejestrowana odmiana Ringo (p) porażona w stopniu największym. Odmianami o największej wrażliwości na mączniaka liści (Blumeria graminis) okazały się kreacje Suweren (p) i Polonia Staropolska (p). Jęczmień jary ma delikatne źdźbło, czego skutkiem jest dość słaba

2 odporność na wyleganie. Może to powodować duże straty w plonowaniu, szczególnie jeśli wystąpi w końcowych fazach rozwoju lub podczas dojrzewania ziarna. W grupie odmian pastewnych mniejszą odporność na wyleganie mają odmiany: Suweren, Penguin i Allianz, a w grupie odmian browarnych RGT Baltic. Najdorodniejszym ziarnem charakteryzowały się odmiany Soldo, Oberek i Uta. Rolnik już na etapie planowania powinien uwzględniać odmianę do określonego kierunku użytkowania, zarówno do warunków siedliska, jak i poziomu agrotechniki. Przy wyborze jęczmienia jarego do uprawy należy pamiętać o jego słabym systemie korzeniowym i krótkim okresie wegetacji. Jęczmień jary jest wrażliwy na przymrozki, które są mniej szkodliwe dla plonowania, niż opóźniony siew. W celu uzyskania aktualnych wiadomości dotyczących odmian jęczmienia jarego należy korzystać ze strony internetowej Biorąc pod uwagę poniższe, rolnik z pewnością dokona właściwego wyboru odmiany, licząc na optymalne wykorzystanie cech kreacji jęczmienia jarego. Łódzki Zespół PDO podjął decyzję o utworzeniu dla tego gatunku Listy Odmian Zalecanych do uprawy (LOZ): 1. Allianz R 5. KWS Orphelia 9. Salome 2. Ella 6. Oberek 10. Soldo 3. KWS Irina 7. Penguin 11. Suweren 4. KWS Cantton R 8. Podarek R - odmiana wstępnie rekomendowana, na podstawie dwuletnich wyników doświadczeń rejestrowych oraz wyników PDO z roku zbioru 2016.

3 Tabela 1. Jęczmień jary. Odmiany badane. Rok zbioru: 2016 Rok wpisania do Rok włączenia Lp. Odmiana Krajowego Rejestru do LOZ Odmian w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce Skald (p) 2009 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 2 KWS Olof (p) 2010 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 3 Suweren (p) Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 4 Ella (p) DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o Choryń 27, Kościan 5 KWS Atrika (p) 2013 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 6 KWS Orphelia (p) KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 7 Oberek (p) Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 8 Olympic (p) 2013 RAGT Semences Polska sp. z. o. o. ul. Sadowa 10A, Łysomice 9 Penguin (p) DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o Choryń 27, Kościan 10 Soldo (p) Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, Wągrowiec 11 KWS Irina (b) KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 12 Podarek (p) Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 13 Salome (b) Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, Wągrowiec 14 Britney (b) 2015 Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, Wągrowiec 15 KWS Fabienne (b) 2015 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 16 Radek (p) 2015 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 17 Allianz (p) R DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o Choryń 27, Kościan 18 KWS Cantton (b) R KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 19 KWS Vermont (p) 2016 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice, ul. Słowiańska 5, Prusy 20 Paustian (p) 2016 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o Choryń 27, Kościan 21 Polonia Staropolska (p) 2016 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR, ul. Główna 20, Strzelce 22 Ringo (p) 2016 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR, Smolice 146, Kobylin 23 RGT Baltic (b) 2016 RAGT Semences Polska sp. z. o. o. ul. Sadowa 10A, Łysomice 24 RGT Planet (b) 2016 RAGT Semences Polska sp. z. o. o. ul. Sadowa 10A, Łysomice 25 Uta (b) 2016 Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70, Wągrowiec (b) odmiany typu browarnego; (p) odmiany typu pastewnego R - odmiana wstępnie rekomendowana, na podstawie dwuletnich wyników doświadczeń rejestrowych oraz wyników PDO z roku zbioru 2016.

4 Tabela 2. Jęczmień jary. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2016 Miejscowość Masłowice Sulejów Strzelce Powiat Wieluński Piotrkowski Kutnowski Kompleks rolniczej przydatności gleby żytni dobry żytni bardzo dobry pszenny dobry Klasa bonitacyjna gleby IV b III b III a PH gleby w KCl 5,8 6,4 6,6 Przedplon groch Ziemniaki rzepak ozimy Data siewu (dzień, m-c, rok) Obsada nasion (szt/m 2 ) Data zbioru (dzień, m-c, rok) Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami Maximus ,0 kg wieloskładnikowymi na poziomie a Florovit 2 x 1 l 2 (l/ha) Agravita Galaxy 2,0 l Basfoliar Extra 10 l Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Domnic 060 FS Domnic 060 FS Domnic 060 FS Herbicyd (nazwa, Mustang Forte 195 SE 0,8 l Chwastox Trio 540 SL 1,5 l dawka/ha) Axial 50 EC 0,7 l Fluroherb 200 EC 1,0 l Mustang Forte 195 SE 0,8 l Insektycyd Fury 100 EW 0,1 l (nazwa, Decis Mega 50 EW 0,12 l Karate Zeon 050 CS 0,15 l dawka/ha) Decis Mega 050 EW 0,12 l Pyrinex 480 EC 0,5 l (tylko na poziomie a 2 ) Fungicyd- pierwszy zabieg (nazwa, dawka/ha) Artea 330 EC 0,5 l Fandango 200 EC 1,0 l Soligor 425 EC 1,0 l Fungicyd drugi zabieg (nazwa, dawka/ha) Soligor 425 EC 0,8 l Prosaro 250 EC 1,0 l Osiris 65 EC 2,5 l Regulator wzrostu (nazwa, dawka/ha) Moddus 250 EC 0,3 l

5 Tabela 3. Jęczmień jary. Warunki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Lp. Cecha Masłowice Sulejów Strzelce a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Termin kłoszenia (dzień, m-c) Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) Wysokość roślin (cm) Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 9,0 9,0 8,9 9,0 9,0 9,0 5 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 9,0 9,0 7,1 7,0 5,7 5,1 6 Porażenie przez mączniaka (skala 9 o ) 8,4 8,9 8,6 9,0 8,9 9,0 7 Porażenie przez rdzę jęczmienia (skala 9 o ) 8,7 9,0 8,7 9,0 8 Porażenie przez plamistość siatkową (skala 9 o ) 7,3 8,3 5,6 8,4 8,1 9,0 9 Porażenie przez ciemnobrunatną plamistość (skala 9 o ) 7,4 7,8 8,4 8,9 10 Porażenie przez rynchosporiozę (skala 9 o ) 8,8 9,0 8,5 9,0 11 Porażenie przez głownię pylącą (szt.) 12 Masa 1000 ziaren (g) 41,5 43,5 49,7 50,4 48,0 49,4 13 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 13,0 13,3 14,3 14,2 13,1 14,3 14 Plon ziarna (dt z ha) 54,8 60,2 62,2 73,7 87,6 96,3 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian. a 1 przeciętny poziom agrotechniki; a 2 wysoki poziom agrotechniki. Skala 9 o : 9 - oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny.

6 Tabela 4. Jęczmień jary. Plon ziarna odmian w miejscowościach (%wzorca). Rok zbioru: Lp. Odmiana Poziom a 1 Poziom a 2 Masłowice Sulejów Strzelce Masłowice Sulejów Strzelce Wzorzec, dt z ha 54,8 62,2 87,6 60,2 73,7 96,3 1 Skald (p) KWS Olof (p) Suweren (p) Ella (p) KWS Atrika (p) KWS Orphelia (p) Oberek (p) Olympic (p) Penguin (p) Soldo (p) KWS Irina (b) Podarek (p) Salome (b) Britney (b) KWS Fabienne (b) Radek (p) Allianz (p) KWS Cantton (b) KWS Vermont (p) Paustian (p) Polonia Staropolska (p) Ringo (p) RGT Baltic (b) RGT Planet (b) Uta (b) (b) odmiany typu browarnego (p)- odmiany typu pastewnego. Wzorzec wszystkie badane odmiany.

7 Tabela 5. Jęczmień jary. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru: 2016, 2015, Plon ziarna w % wzorca Poziom a 1 Poziom a 2 Lp. Odmiana Średnia Średnia Wzorzec, dt z ha 68,2 73,8 78,7 73,6 76,7 80,8 88,4 82,0 1 Skald (p) KWS Olof (p) Suweren (p) Ella (p) KWS Atrika (p) KWS Orphelia (p) Oberek (p) Olympic (p) Penguin (p) Soldo (p) KWS Irina (b) Podarek (p) Salome (b) Britney (b) * * 15 KWS Fabienne (b) * * 16 Radek (p) * * 17 Allianz (p) KWS Cantton (b) KWS Vermont (p) Paustian (p) Polonia Staropolska (p) Ringo (p) RGT Baltic (b) RGT Planet (b) Uta (b) Liczba doświadczeń Wzorzec: w wszystkie badane odmiany, w 2015 Skald, KWS Olof, Suweren, Ella, KWS Atrika, KWS Orphelia, Oberek, Olympic, Penguin, Soldo, KWS Irina, Podarek, Salome, Britney, KWS Fabienne, Radek; w Skald, KWS Olof, Suweren, Ella, KWS Atrika, KWS Orphelia, Oberek, Olympic, Penguin, Soldo, KWS Irina, Podarek, Salome. Liczba doświadczeń dla okresu odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata jest odpowiednio mniejsza. * średnia z dwóch lat.

8 Tabela 6. Jęczmień jary. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki a 1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2016, Liczba Mączniak Rynchosporioza Plamistość siatkowa Rdza jęczmienia Lp Odmiana lat badań Wzorzec (skala 9 o ) 8,6 8,2 8,6 7,8 6,5 6,7 8,7 8,4 1 Skald (p) 3-0,5-0,6-0,4 0,0 0,1-0,1-0,2-0,4 2 KWS Olof (p) 3 0,4 0,1 0,4 0,4 0,8 0,8 0,3 0,4 3 Suweren (p) 3-1,1-1,1-0,4-0,6 0,3-0,3 0,3 0,2 4 Ella (p) 3 0,2 0,1-0,1-0,2 1,0 0,6-0,2-0,4 5 KWS Atrika (p) 3 0,0 0,1 0,1-0,5-0,4-0,9 0,0-0,4 6 KWS Orphelia (p) 3 0,4 0,3 0,1 0,2 0,5 0,3 0,0-0,1 7 Oberek (p) 3-0,1-0,2 0,4 0,0 0,3 0,2 0,3 0,3 8 Olympic (p) 3 0,0 0,1 0,4 0,5-0,2-0,2-0,5-0,5 9 Penguin (p) 3 0,2 0,3 0,4 0,2 0,6 0,5 0,3 0,3 10 Soldo (p) 3 0,4 0,6 0,4 0,1 1,1 0,7 0,3-0,3 11 KWS Irina (b) 3 0,4 0,1-0,1 0,2-0,0 0,2 0,0 0,2 12 Podarek (p) 3-0,5-0,6 0,4 0,0 0,5 0,2 0,3 0,1 13 Salome (b) 3 0,2 0,3-0,9-0,6 0,0-0,2-0,7 0,1 14 Britney (b) 2 0,4 0,5* 0,4 0,2* 0,0-0,1* 0,3 0,0* 15 KWS Fabienne (b) 2 0,0 0,3* -0,4 0,0* -0,2 0,1* -1,0-0,2* 16 Radek (p) 2 0,2 0,4* -0,1 0,0* -0,5 0,1* 0,3 0,0* 17 Allianz (p) 1 0,0-0,1 0,5-0,2 18 KWS Cantton (b) 1 0,0 0,4 0,0 0,3 19 KWS Vermont (p) 1 0,2-0,6-0,5-0,5 20 Paustian (p) 1 0,2 0,4-0,4 0,3 21 Polonia Staropolska (p) 1-1,1-0,1-0,5 0,3 22 Ringo (p) 1 0,2-0,4-1,5 0,3 23 RGT Baltic (b) 1-0,3-0,1-0,2 0,0 24 RGT Planet (b) 1 0,2 0,4-0,5 0,3 25 Uta (b) 1 0,2 0,1-0,9 0,0 Liczba doświadczeń (b) odmiany typu browarnego (p) - odmiany typu pastewnego. Wzorzec: w wszystkie badane odmiany, w 2015 Skald, KWS Olof, Suweren, Ella, KWS Atrika, KWS Orphelia, Oberek, Olympic, Penguin, Soldo, KWS Irina, Podarek, Salome, Britney, KWS Fabienne, Radek; w Skald, KWS Olof, Suweren, Ella, KWS Atrika, KWS Orphelia, Oberek, Olympic, Penguin, Soldo, KWS Irina, Podarek, Salome. * średnia z dwóch lat. Rynchosporioza i rdza jęczmienia w roku 2016 z dwóch miejscowości (ZDOO Lućmierz, SDOO Sulejów).

9 Tabela 7. Jęczmień jary. Ważniejsze właściwości rolniczo użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru: 2016, Wyleganie (skala 9 o ) Lp. Odmiana Liczba lat badań Wysokość roślin Masa 1000 ziaren w fazie przed zbiorem (cm) (g) dojrzałości mlecznej Poziom agrotechniki a 1 Wzorzec 9,0 8,2 7,3 7, ,4 48,6 1 Skald (p) 3 0,0 0,3 0,5 0, ,6-0,4 2 KWS Olof (p) 3-0,1-0,9-0,1-0, ,4-1,7 3 Suweren (p) 3 0,0-0,7-1,3-0, ,2-2,2 4 Ella (p) 3 0,0 0,3-1,0-0, ,4 1,7 5 KWS Atrika (p) 3 0,0-0,5-0,6-0, ,3 1,5 6 KWS Orphelia (p) 3 0,0-0,7 0,2-0, ,0-1,3 7 Oberek (p) 3 0,0 0,3 0,9 0, ,2 2,8 8 Olympic (p) 3 0,0 0,3 1,0 0, ,4-1,3 9 Penguin (p) 3 0,0 0,0-1,1-0, ,8-0,6 10 Soldo (p) 3-0,3 0,4 0,7 0, ,3 4,7 11 KWS Irina (b) 3 0,0 0,5 0,9 0, ,0 0,0 12 Podarek (p) 3 0,0 0,0 0,2 0, ,3 0,0 13 Salome (b) 3 0,0 0,0-0,3-0, ,3-0,6 14 Britney (b) 2 0,0 0,1* -0,6-0,3* -1-1* 2,1 2,1* 15 KWS Fabienne (b) 2 0,0 0,1* 0,7 0,4* -4-4* -0,9-1,9* 16 Radek (p) 2 0,0 0,1* -1,0-0,3* 2 2* -1,4-1,0* 17 Allianz (p) 1 0,0-1,3 0-2,3 18 KWS Cantton (b) 1 0,0 0,5 6 0,4 19 KWS Vermont (p) 1 0,0 0,7-1 0,1 20 Paustian (p) 1 0,0 0,7-0 -1,2 21 Polonia Staropolska (p) 1 0,0 0, ,9 22 Ringo (p) 1 0,0 1,0-3 -0,6 23 RGT Baltic (b) 1 0,0-0,8-1 -1,6 24 RGT Planet (b) 1 0,0-0,5 1-0,4 25 Uta (b) 1 0,0-0,5 3 5,5

10 cd. tabeli 7 Lp. Odmiana Liczba Wyleganie (skala 9 o ) Wysokość roślin Masa 1000 ziaren w fazie lat przed zbiorem (cm) (g) dojrzałości mleczna badań Wzorzec Poziom agrotechniki a 2 9,0 8,5 7,0 7, ,8 49,4 1 Skald (p) 3 0,0 0,3 0,6 0, ,9-0,8 2 KWS Olof (p) 3 0,0-0,7 1,0-0, ,6-1,8 3 Suweren (p) 3 0,0-0,7-1,2-0, ,7-2,0 4 Ella (p) 3 0,0 0,0-0,5-0, ,0 1,8 5 KWS Atrika (p) 3 0,0-0,5-1,0-0, ,9 1,1 6 KWS Orphelia (p) 3 0,0-0,5-1,0-0, ,7-1,8 7 Oberek (p) 3 0,0 0,2 0,6 0, ,3 2,1 8 Olympic (p) 3 0,0 0,3 1,0 0, ,7-1,0 9 Penguin (p) 3 0,0 0,0-1,4-0, ,0-1,2 10 Soldo (p) 3 0,0 0,3 0,5 0, ,6 4,6 11 KWS Irina (b) 3 0,0 0,5 0,6 0, ,6 0,0 12 Podarek (p) 3 0,0 0,0 0,5 0, ,1 0,6 13 Salome (b) 3 0,0 0,0-0,5-0, ,3-0,7 14 Britney (b) 2 0,0 0,0* -0,2-0,1* -1-2* 2,5 1,9* 15 KWS Fabienne (b) 2 0,0 0,0* 0,5 0,3* -4-2* -1,4-2,0* 16 Radek (p) 2 0,0 0,0* -0,9-0,6* 4 4* -1,2-1,0* 17 Allianz (p) 1 0,0-1,4 0-1,6 18 KWS Cantton (b) 1 0,0 0,6 4 1,3 19 KWS Vermont (p) 1 0,0 1,5-2 -0,5 20 Paustian (p) 1 0,0 1,3-1 -0,3 21 Polonia Staropolska (p) 1 0,0-0,4-9 -3,0 22 Ringo (p) 1 0,0 0,8-2 0,2 23 RGT Baltic (b) 1 0,0-0,0-2 0,4 24 RGT Planet (b) 1 0,0-0,9 1 1,5 25 Uta (b) 1 0,0 0,3 1 5,5 Liczba doświadczeń Wzorzec: w wszystkie badane odmiany, w 2015 Skald, KWS Olof, Suweren, Ella, KWS Atrika, KWS Orphelia, Oberek, Olympic, Penguin, Soldo, KWS Irina, Podarek, Salome, Britney, KWS Fabienne i Radek; w Skald, KWS Olof, Suweren, Ella, KWS Atrika, KWS Orphelia, Oberek, Olympic, Penguin, Soldo, KWS Irina, Podarek i Salome. * średnia z dwóch lat.