ZMIANY PRZEPISÓW OD 1 LIPCA 2017 R. Elżbieta Młynarska-Wełpa POTRĄCENIA. z wynagrodzeń i zasiłków VADEMECUM PŁATNIKA

Transkrypt

1 ZMIANY PRZEPISÓW OD 1 LIPCA 2017 R. Elżbieta Młynarska-Wełpa POTRĄCENIA z wynagrodzeń i zasiłków 2017 VADEMECUM PŁATNIKA

2

3 Elżbieta Młynarska-Wełpa ZMIANY PRZEPISÓW OD 1 LIPCA 2017 R. POTRĄCENIA z wynagrodzeń i zasiłków 2017 VADEMECUM PŁATNIKA

4

5 Spis treści Wykaz skrótów i aktów prawnych użytych w książce... 8 Rozdział 1. Potrącenia z wynagrodzenia za pracę podstawowe zasady... 9 Tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności Ochrona wynagrodzenia Potrącenia bez zgody zatrudnionego Świadczenia alimentacyjne Należności inne niż alimentacyjne Zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi Kary porządkowe Odliczenie kwot wcześniej wypłaconych Wynagrodzenie za wadliwie wykonaną pracę Wypłata zawyżonego wynagrodzenia Potrącenia dobrowolne Oświadczenie pracownika o potrącaniu składki na ubezpieczenie na życie Kwoty niepotrącalne Potrącenia dobrowolne, gdy pracownik choruje Zgody blankietowe Wzór zgody na potrącenie z wynagrodzenia i dyspozycji opłacenia składki z przysługującego zasiłku Kolejność i granice potrąceń ustawowych Kwoty wolne od potrąceń Kwota wolna dla niepełnoetatowca Kwota wolna a nieprzepracowanie pełnego miesiąca Limit potrąceń w pierwszym roku pracy Pensja za grudzień otrzymana w styczniu Wypłata innych składników wynagrodzenia Kilka wypłat w danym miesiącu Rozdział 2. Potrącenia z innych świadczeń wypłacanych pracownikowi Świadczenia wypłacane w związku z podróżą służbową Ekwiwalenty

6 Potrącenia z wynagrodzeń i zasiłków Odprawa emerytalno-rentowa Nagroda jubileuszowa Odszkodowanie zasądzone pracownikowi po ustaniu stosunku pracy Dodatkowe wynagrodzenie roczne (trzynastka) Świadczenia finansowane z ZFŚS Potrącenia z wybranych świadczeń pracowniczych Rozdział 3. Potrącenia z zasiłków chorobowych i macierzyńskich Granice potrąceń i kwoty wolne przy potrąceniach z zasiłków Wynagrodzenie i zasiłek chorobowy otrzymane w jednym miesiącu Potrącenia z zasiłku za zgodą pracownika Rozdział 4. Potrącenia z umów cywilnoprawnych Granice potrąceń...97 Oświadczenia składane przez zleceniobiorcę Zmiany od 1 stycznia 2017 r Umowy zlecenia zawierane z własnymi pracownikami Rozdział 5. Współpraca pracodawcy z komornikiem Kolejność postępowania Egzekucja administracyjna Wniosek wierzyciela Składniki majątkowe niepodlegające egzekucji Zabezpieczenie należności Zawieszenie postępowania egzekucyjnego Wzory zawiadomień o egzekucji administracyjnej Różnice i podobieństwa w egzekucjach Informacje w nowych wzorach Zajęcie wynagrodzenia przez ZUS Sankcje wobec pracodawcy Dokumenty niezbędne przy egzekucji Zatrudnienie pracownika, który w świadectwie pracy ma wzmiankę o zajęciu wynagrodzenia Zawiadomienie komornika sądowego o zatrudnieniu pracownika, którego wynagrodzenie podlega egzekucji Informacja dla poprzedniego pracodawcy o zatrudnieniu jego byłego pracownika, którego wynagrodzenie podlega zajęciu Obowiązki archiwizacyjne i informacyjne pracodawcy

7 Spis treści Nowa umowa oraz przejęcie zakładu a unieważnienie zajęcia Rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem, którego wynagrodzenie podlega egzekucji Obowiązki pracodawcy po rozwiązaniu stosunku pracy z dłużnikiem Przykładowe pisma otrzymywane przez pracodawców w związku z egzekucją komorniczą i administracyjną Rozdział 6. Obowiązki pracodawcy przy zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej Informacja o zbiegu egzekucji Obowiązek przekazywania zajętego wynagrodzenia przez pracodawcę Zbieg egzekucji administracyjnych Informacja dla wierzycieli w przypadku zbiegu tytułów egzekucyjnych z wynagrodzenia Rozdział 7. Pytania i odpowiedzi W jaki sposób chroniona jest odprawa emerytalno-rentowa W jaki sposób dokonywać potrąceń alimentacyjnych z ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy Czy trzynastkę należy w całości przeznaczyć na spłatę długu alimentacyjnego Czy do potrącenia składki wystarczy pismo związków zawodowych Jak spłacać pożyczkę z funduszu socjalnego, gdy pracownik mało zarabia Czy komornikowi należy przekazać otrzymaną przez pracownika zapomogę Jak rozliczyć się z komornikiem, gdy pracownik zmarł Czy komornikowi należy przekazać odprawę pośmiertną Jakie obowiązki ma pracodawca po otrzymaniu egzekucji od dyrektora oddziału ZUS Ile może kosztować pracodawcę niewywiązywanie się z obowiązków wobec komornika W jaki sposób chronić dane osobowe pracowników podczas korespondencji z komornikiem Jak dokonywać potrąceń, w przypadku gdy w danym miesiącu pracownik otrzymuje wypłatę w dwóch terminach Rozdział 8. Wskaźniki dotyczące potrąceń Potrącenia obligatoryjne Wysokość kwot wolnych od potrąceń obowiązujących w 2016 r. i 2017 r

8 Potrącenia z wynagrodzeń i zasiłków 2017 Potrącenia dobrowolne Kwoty wolne w 2017 roku dla niepełnoetatowców Wysokość kwot wolnych od potrąceń w 2017 r. (w zł) proporcjonalna do wymiaru etatu Kwoty wolne przy potrąceniach z zasiłków Rozdział 9. Orzecznictwo Sądu Najwyższego Kolejność zaspokojenia należności alimentacyjnych jest ściśle określona Za błędy komorników odpowiada Skarb Państwa Dotacja na prowadzenie domu pomocy społecznej podlega egzekucji Organ egzekucyjny nie może badać zasadności tytułu wykonawczego Niepobrana emerytura jest majątkiem odrębnym małżonka Nie każde postępowanie egzekucyjne ma przynosić komornikowi dochód Niektóre emerytury można traktować egzekucyjnie jak wynagrodzenia za pracę Odszkodowania nie są chronione przed potrąceniami Prowadzenie dwu równoległych egzekucji stwarzałoby niebezpieczeństwo kolejnych zbiegów PESEL i NIP w klauzuli wykonalności obowiązuje dopiero od 7 lipca 2013 r Wybrane orzecznictwo Sądu Najwyższego w skrócie Rozdział 10. Wybrane interpretacje urzędowe Pismo Głównego Inspektoratu Pracy z 27 maja 2011 r. w sprawie kwoty wolnej od potrąceń przy przychodach, do których stosuje się różne koszty uzyskania (nr GPP /11/PE/RP) Pismo Głównego Inspektoratu Pracy z 7 marca 2011 r. w sprawie kwoty wolnej od potrąceń dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy (nr GPP /11/PE/RP) Pismo Głównego Inspektoratu Pracy z 22 lutego 2011 r. w sprawie proporcjonalnego zmniejszania kwoty wolnej przy potrąceniach dobrowolnych (nr GPP /11/PE/RP) Stanowisko Głównego Inspektoratu Pracy z 26 stycznia 2011 r. w sprawie kwoty wolnej od potrąceń przy wypłatach należności za rok poprzedni w roku następnym (nr GPP /11/PE/RP) Pismo Głównego Inspektoratu Pracy z 1 lipca 2009 r. w sprawie potrąceń z nadpłaconego wynagrodzenia za pracę (nr GPP /09/PE/RP) Pismo Głównego Inspektoratu Pracy z 16 października 2007 r. w sprawie 6

9 Spis treści kwoty wolnej od potrąceń pracownika w pierwszym roku pracy (nr GPP /07/PE) Potrącenia przy wypłacie różnych świadczeń ze stosunku pracy zmiana stanowiska MPiPS Komornik nie jest uprawniony do tego, aby otrzymać numer rachunku bankowego dłużnika od jego pracodawcy stanowisko GIODO z 13 sierpnia 2015 r Rozdział 11. Najważniejsze przepisy dotyczące potrąceń Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1666) (wyciąg) Ustawa z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1822) (wyciąg) Ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2016 r. poz. 599) (wyciąg) Ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 372 ze zm.) (wyciąg) Rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 9 marca 1968 r. w sprawie czynności komorników (Dz.U. nr 10, poz. 52 ze zm.) (wyciąg)

10 Wykaz skrótów i aktów prawnych użytych w książce kp kc kpc ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.) ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 459) ustawa z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1822) ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji ustawa z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 599) rozporządzenie w sprawie czynności komorników rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 9 marca 1968 r. w sprawie czynności komorników (Dz.U. nr 10, poz. 52 ze zm.) ustawa o PIT ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.) ustawa związkowa ustawa z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 1881) ustawa emerytalna ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.) Ordynacja podatkowa ustawa z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 201 ze zm.) rozporządzenie składkowe rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz ze zm.) ustawa o komornikach sądowych i egzekucji ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 1138) 8

11 Rozdział 1. Potrącenia z wynagrodzenia za pracę podstawowe zasady Wynagrodzenie za pracę podlega szczególnej ochronie, która w praktyce oznacza, że pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę, a pracodawca nie może zmniejszyć wysokości wynagrodzenia w sposób nieuprawniony. Pojęcie wynagrodzenie za pracę rozumiane jest w postępowaniu egzekucyjnym bardzo szeroko. Są nim zarówno periodyczne wynagrodzenie za pracę i za prace zlecone oraz nagrody i premie przysługujące dłużnikowi za okres jego zatrudnienia, jak i związany ze stosunkiem pracy zysk lub udział w funduszu zakładowym oraz we wszelkich innych funduszach pozostających w związku ze stosunkiem pracy (art zdanie drugie kpc). Z kolei zgodnie z art. 1a pkt 17 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji poprzez wynagrodzenie rozumie się wynagrodzenia oraz niewyłączone spod egzekucji inne świadczenia pieniężne związane z pracą lub funkcją wykonywaną przez zobowiązanego na podstawie stosunku pracy oraz innej podstawie, jeżeli z tego tytułu zobowiązany otrzymuje okresowe świadczenia pieniężne. W przepisach prawa pracy ustawodawca nie zawarł definicji wynagrodzenia i tym samym pracodawca musi prawidłowo realizować postępowanie egzekucyjne wobec zatrudnianych osób, by wszystkie aspekty rozumianego szeroko wynagrodzenia uwzględniać w tym postępowaniu. Pomniejszanie wynagrodzenia za pracę (odliczanie i potrącanie konkretnych kwot) jest dopuszczalne tylko w przypadkach określonych ustawowo. Pracodawca dokonując potrącenia w innych sytuacjach niż te uregulowane prawnie, naraża się na roszczenie podwładnego o zapłatę nienależnie potrąconego wynagrodzenia. Może ponieść też odpowiedzialność związaną z wykroczeniem przeciw prawom pracownika. Pojęcie potrącenie to w praktyce czynności o różnym charakterze prawnym, których cechą wspólną są przede wszystkim uprawnienie lub wręcz obowiązek pracodawcy do zmniej- 9