Stan i znaczenie lasów glebochronnych na przykładzie Nadleśnictwa Szubin
|
|
- Aleksandra Kot
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 EKOLOGIA I TECHNIKA Vol. XVIII, nr 3, , (2010) Stan i znaczenie lasów glebochronnych na przykładzie Nadleśnictwa Szubin P. Wiśniewski, M. Wojtasik Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Instytut Geografii, Zakład Geografii Fizycznej i Ochrony Krajobrazu, Bydgoszcz, ul. Mińska 15 Przyjęto po recenzjach: r. STATE AND IMPORTANCE OF SOIL PROTECTING FORESTS ON EXAMPLE OF SZUBIN FOREST INSPECTORATE Permanent degradation of the soil environment are forcing to practice anti erosion measures. Forest vegetation is making the most effective natural anti erosion protection. Along with civilization development perceiving the role of forest in the environment and human life changed. With time woodland started to be separated and allot new, protective functions. This article presents state of soil protecting forests on example of the Szubin Forest Inspectorate, which is located for the most part in Kujawy Pomerania and partly in Wielkopolska provinces. This article also describes importance of forests in the water and wind erosion prevention. Key words: soil protecting forest, forest inspectorate, soil erosion, anti erosion protection 1. Wprowadzenie Podstawową formą degradacji gleb, najważniejszego i niezastąpionego warsztatu produkcyjnego w rolnictwie, jest erozja. Około 29% obszaru Polski (w tym 21% użytków rolnych) zagrożonych jest erozją wodną, w tym na około 18% powierzchni kraju występuje erozja wąwozowa, a 28% ogółu użytków rolnych zagrożonych jest erozją wietrzną [6]. Koćmit [10] opierając się na badaniach na Pomorzu wskazuje, że erozja zwiększa swój zasięg i intensywność, obejmując również tereny o słabszym urzeźbieniu. Badania procesów erozyjnych przeprowadzone przez Wojtasika, Wiśniewskiego i Loranc [22, 23] na użytkach rolnych w kilku gminach województw kujawsko pomorskiego i wielkopolskiego, wskazują na znaczne deformacje miąższości poziomu próchnicznego i zawartości w nim próchnicy już na stokach o nachyleniu 6 10 o. Obszary zagrożone erozją wymagają stosowania odpowiednich zabiegów przeciwerozyjnych, wśród których ogromną, lecz wciąż niedocenianą funkcję, pełnią lasy. Chronią one glebę przed wymywaniem i wywiewaniem, co uwidacznia się szczególnie wyraźnie na obszarach o lekkich glebach piaszczystych i na terenach wydmowych. Ochronne działanie lasu przyczynia się także do wzrostu produktywności terenów rolniczych sąsiadujących z lasem [4]. Niektóre państwa już w połowie XIX w. zaczęły wprowadzać rozwiązania prawne mające sprzyjać tworzeniu lasów ochronnych, co znalazło wyraz m.in. w austriackiej Ustawie lasowej z 1852 r. czy Ustawie rosyjskiej z 1888 r. wdrożonej w Królestwie Polskim [8]. Wyraźne ukształtowanie trzech grup funkcji lasu (produkcyjnej, ekonomicznej i ochronnej) nastąpiło jednak dopiero w latach 30. XX w. [9]. W Polsce uwzględnienie pozaprodukcyjnych funkcji w gospodarce leśnej znalazło formalny wyraz po raz pierwszy w Instrukcji urządzania lasu z 1957 r., w której dokonano podziału lasów na gospodarcze (lasy II grupy) i ochronne (I grupy) [12]. Uchwalona w 1991 r. Ustawa o lasach określiła zasady gospodarki leśnej z uwzględnieniem ochrony gleb i umożliwiła uznanie za ochronne m.in. lasów chroniących glebę przed zmywaniem lub wyjałowieniem, powstrzymujących osuwanie się ziemi, obrywanie się skał lub lawin [19]. Ochrona gleb przed erozją została także uwzględniona w polityce leśnej państwa [13], jako jeden z podstawowych elementów funkcji ekologicznej lasów. 2. Materiał i metody Nadleśnictwo Szubin swoim zasięgiem działania obejmuje obszar o powierzchni ,11 ha, położony głównie w województwie kujawsko pomorskim i częściowo w wielkopolskim. Zarządza gruntami o łącznej powierzchni 25520,75 ha, z czego 95% stanowią powierzchnie leśne. Są to grunty położone na terenie gmin Barcin, Łabiszyn i Żnin w powiecie żnińskim oraz Szubin, Kcynia, 148
2 Mrocza, Nakło i Sadki w powiecie nakielskim. Nieco ponad 300 ha lasów znajduje się w gminach Gołańcz i Wapno w powiecie wągrowieckim oraz Wyrzysk i Łobżenica w powiecie pilskim [14]. Zgodnie z podziałem fizycznogeograficznym J. Kondrackiego [11], północna część obszaru nadleśnictwa znajduje się w obrębie Pojezierza Krajeńskiego, Doliny Środkowej Noteci i Kotliny Toruńskiej, natomiast centralna i południowa w granicach Pojezierza Chodzieskiego, Równiny Inowrocławskiej i Pojezierza Gnieźnieńskiego. Są to obszary o zróżnicowanej rzeźbie młodoglacjalnej (rys.1). Falistą wysoczyznę morenową Pojezierza Krajeńskiego od Doliny Środkowej Noteci i Kotliny Toruńskiej oddziela wyraźna strefa zboczowa ukształtowana pod wpływem działalności wód fluwioglacjalnych o deniwelacjach dochodzących do 43 m i nachyleniach sięgających miejscami 40 o, z szeregiem dolinek erozyjnych uchodzących ku pradolinie [23]. Na Pojezierzu Chodzieskim równoleżnikowo ciągną się moreny, które na północ od Kcyni, w Dębogórze dochodzą do 162 m n.p.m.. Na południe od pasa moren występują pola sandrowe i rynny jeziorne, zgrupowane głównie w okolicach Żnina. Dno Doliny Środkowej Noteci po stronie południowej oddziela od wysoczyzny morenowej piaszczysty taras szamociński [11]. Na południe od Nakła wykształciły się pojedyncze wydmy, zbudowane głównie z piasków eolicznych [21]. Na obszarze Nadleśnictwa Szubin dominują gleby rdzawe wytworzone głównie z piasków luźnych i słabo gliniastych oraz piaszczyste gleby bielicowe, które łącznie zajmują ponad 3 / 4 powierzchni gruntów. Nieco ponad 10% stanowią gleby brunatnoziemne [14]. W celu rozpoznania stanu i oceny znaczenia lasów glebochronnych na terenie Nadleśnictwa Szubin wykorzystano dane bazy Systemu Informatycznego Lasów Państwowych oraz warstwy pochodne leśnej mapy numerycznej przy zastosowaniu oprogramowania ArcGIS (v.9.3), a także opracowania urządzeniowe i operat glebowo siedliskowy Nadleśnictwa. Rodzaje i dynamikę procesów erozyjnych określono na podstawie wyników inwentaryzacji ogólnej zagrożenia erozją byłego województwa bydgoskiego [25], badań polowych Rys. 1. Geomorfologia Nadleśnictwa Szubin Fig. 1. Geomorphology of Szubin Forest Inspectorate 149
3 Rys. 2. Rozmieszczenie lasów glebochronnych w Nadleśnictwie Szubin Fig. 2. Soil-protecting forests arrangement in the Szubin Forest Inspectorate oraz prac kameralnych w oparciu o mapy topograficzne i glebowo rolnicze w skali 1:25000, zgodnie z zasadami wykonywania inwentaryzacji ogólnej zawartymi w Komentarzu do instrukcji w sprawie inwentaryzacji gruntów zagrożonych erozją. Zagrożenie użytków rolnych erozją odniesiono do skali pięciostopniowej: I erozja słaba, II umiarkowana, III średnia, IV silna, V bardzo silna [5]. 3. Wyniki i dyskusja Z przeprowadzonego rozpoznania wynika, że użytki rolne znajdujące się w granicach nadleśnictwa są zagrożone erozją w stopniu średnim, a nawet silnym i bardzo silnym (tab.1), na co największy wpływ mają rzeźba terenu i fizyczne właściwości gleb, zwłaszcza skład granulometryczny. Szczególnie narażone na działanie procesów erozyjnych są długie stoki w strefach zboczowych Pradoliny Toruńsko Eberswaldzkiej, rynien jeziornych i erozyjnych dolin, a także obszary pokryte przez lekkie gleby piaszczyste i tereny wydmowe [1, 21, 22, 23]. Niemal 70% gruntów zarządzanych przez nadleśnictwo zajmują silnie podatne na erozję piaski wodnolodowcowe i eoliczne oraz piaski rzeczne tarasów plejstoceńskich, a na około 3% powierzchni występują bardzo silnie podatne utwory pyłowe [3, 14]. Zwiększenie powierzchni zalesień i trwałych zadarnień należy do głównych zabiegów przeciwerozyjnych, jakie powinny być stosowane w regionie pojezierzy [6]. Badania nad glebochronną funkcją lasu dowodzą, iż zmniejsza on energię deszczu i wiatru, ogranicza spływ powierzchniowy, powoduje równomierne i opóźnione tajanie śniegu, wiąże glebę korzeniami i zwiększa jej uwilgotnienie [15, 17, 26]. Ziemnicki [26] powołując się na badania Bennetta przeprowadzone we wschodniej części USA wskazuje, że przeciętny roczny ubytek gleby powstałej na glinie ze zbocza o spadku 10% wynosi 0,004 t/ha dla lasu, 0,02 t/ha dla trwałych użytków zielonych, 21,6 t/ha dla gruntu ornego o 150
4 Tabela 1 Zagrożenie erozją użytków rolnych w poszczególnych gminach w granicach Nadleśnictwa Szubin Tab. 1. Erosion threat to agricultural lands in communes of Szubin Forest Inspectorate Gmina Jednostka Powierzchnia użytków rolnych Erozja wodna powierzchniowa w stopniu Erozja wodna wąwozowa w stopniu Erozja wietrzna w stopniu Barcin Kcynia Łabiszyn Mrocza Nakło Sadki Szubin Wapno Wyrzysk Żnin Razem III IV V III IV V IV V ha 3926, % 94,9 0, , ,0 - ha 21088, % 71,0 1,4 0,4-1,2 0,1-33,4 1,7 ha 9701, % 59,0 1,8 0, ,9 2,6 ha 452, % 76,5 0, , ,0 0,5 ha 8898, % 80,7 2,6 0,1-5, ,6 - ha 13762, % 89,5 1,1 0,2-4,8 4,5-10,8 0,7 ha 18511, % 60,6 0, ,3-42,1 10,8 ha 170,31 0, , % 60,6 0, , ,0 - ha 805, % 79,6 2,5 0,5-3, ,4 - ha 8558, % 87,2 0,6 0,1-1, ,8 - ha 85874, % 73,0 1,2 0,2-1,9 0,9-30,5 3,2 poprzecznostokowym kierunku upraw, 50,2 t/ha dla pola o uprawie wzdłuż stoku i 129,4 t/ha dla czarnego ugoru. Szybkość spływu wody na zboczu porośniętym lasem jest o 20 60% mniejsza niż na zboczu odlesionym [18]. Zgodnie z Instrukcją Nr 3 Ministrów Rolnictwa oraz Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z 1973 r. [2], która po raz pierwszy określiła tryb postępowania administracyjnego w zakresie obowiązków kompleksowej ochrony przeciwerozyjnej, zrezygnowano z wykonywania inwentaryzacji ogólnej gruntów zagrożonych erozją na terenach zalesionych, ponieważ są one na ogół dobrze chronione przed działaniem procesów erozyjnych. Uznano, że erozja wodna i wietrzna inwentaryzowana będzie tylko na użytkach rolnych oraz gruntach Lasów Państwowych pozostających w użytkowaniu rolnym [5]. Lasy glebochronne stanowią około 21% zasobów leśnych Nadleśnictwa Szubin i zajmują powierzchnię 5203,42 ha. Na przełomie ostatnich piętnastu lat ich powierzchnia wzrosła o niemal 800 ha [14]. Porastają głównie zagrożone erozją wietrzną sandry i piaszczyste tarasy, a także silnie narażoną na działanie erozji wodnej strefę zboczową pradoliny. 50% powierzchni gruntów zajętych przez lasy glebochronne pokrywają gleby rdzawe, ponad 30% bielicowe (tab.2). Biorąc pod uwagę pochodzenie geologiczne skał macierzystych gleb, największy udział w ogólnej powierzchni gruntów zajętych przez lasy glebochronne mają piaski eoliczne i wodnolodowcowe (tab.3). Funkcje glebochronne najlepiej spełniają drzewostany mieszane z dobrze rozwiniętymi warstwami krzewów i runa [20, 24]. Wśród typów siedliskowych nadleśnictwa dominują bory mieszane świeże i bory świeże, które łącznie stanowią ponad 60% powierzchni lasów glebochronnych 151
5 Tabela 2 Typy gleb w Nadleśnictwie Szubin Tab. 2. Soil types in the Szubin Forest Inspectorate Typ gleby* Powierzchnia ogólna Powierzchnia zajęta przez lasy glebochronne ha % ha % Udział w ogólnej powierzchni gruntów zajętych przez lasy glebochronne (%) Gleby rdzawe 15779,48 61, ,53 16,5 50,0 Gleby bielicowe 3728,58 14, ,53 44,6 32,0 Gleby brunatne właściwe 1150,99 4,51 449,79 39,1 8,6 Arenosole 990,21 3,88 52,67 5,3 1,0 Gleby płowe 773,28 3,03 126,70 16,4 2,4 Gleby murszowate 650,78 2,55 13,11 2,0 0,3 Gleby murszowe 497,66 1,95 51,69 10,4 1,0 Czarne ziemie 467,03 1,83 10,58 2,3 0,2 Gleby gruntowoglejowe 410,88 1,61 23,02 5,6 0,4 Gleby brunatne kwaśne 398,12 1,56 102,63 25,8 2,0 Gleby deluwialne 153,12 0,60 96,77 63,2 1,9 Inne 520,62 2,04 11,40 2,2 0,2 Razem 25520, ,42 20,4 100 *Podział wg Klasyfikacji gleb leśnych Polski [7] Tabela 3 Rodzaje gleb (pochodzenie geologiczne skał macierzystych) w Nadleśnictwie Szubin Tab. 3. Soil kinds (parent rocks geological provenance) in the Szubin Forest Inspectorate Rodzaj gleby* Powierzchnia ogólna Powierzchnia zajęta przez lasy glebochronne ha % ha % Udział w ogólnej powierzchni gruntów zajętych przez lasy glebochronne (%) Piaski wodnolodowcowe 6446,54 25, ,44 18,8 23,2 Piaski eoliczne 6359,77 24, ,05 27,3 33,3 Piaski rzeczne tarasów plejstoceńskich 4874,46 19,10 261,58 5,4 5,0 Piaski eoliczne wydm śródlądowych 2268,80 8, ,11 49,0 21,4 Gliny zwałowe 1352,60 5,30 475,44 35,2 9,1 Torfy 1097,39 4,30 55,28 5,0 1,1 Piaski rzeczne holoceńskie 951,92 3,73 112,58 11,8 2,2 Gliny zwałowe z piaszczystopyłowymi pokrywami zwietrzelinowo-eolicznymi o miąższości 0,5-1,0 m 444,06 1,74 87,69 19,8 1,7 Piaski jeziorne 421,09 1,65 20,08 4,8 0,4 Utwory pyłowe i piaski pylaste deluwialne Utwory pyłowe i piaski jeziorne zastoiskowe Iły i utwory pyłowe zastoiskowe i jeziorne 393,02 1,54 98,05 25,0 1,9 341,98 1,34 21,61 6,3 0,4 153,13 0,60 13,49 8,9 0,3 Inne 415,99 1,63 1,02 0,2 0 Razem 25520, ,42 20,4 100 *Podział wg Klasyfikacji gleb leśnych Polski [7] 152
6 Tabela 4 Typy siedliskowe lasów glebochronnych w Nadleśnictwie Szubin Tab. 4. Types of soil-protecting forest habitats in the Szubin Forest Inspectorate Typ siedliskowy lasu glebochronnego Powierzchnia ha % Bór mieszany świeży (BMśw) 1816,20 34,90 Bór świeży (Bśw) 1537,29 29,54 Las świeży (Lśw) 1023,97 19,68 Las mieszany świeży (LMśw) 687,09 13,21 Las wilgotny (Lw) 49,73 0,96 Las łęgowy bagienny (OlJ) 59,42 1,14 Bór mieszany wilgotny (BMw) 3,72 0,07 Las mieszany wilgotny (LMw) 22,38 0,43 Bór wilgotny (Bw) 0,45 0,01 Las bagienny (Ol) 3,17 0,06 Razem 5203, (tab.4). Dominującymi gatunkami są drzewa iglaste, w szczególności sosna i modrzew, które w porównaniu z gatunkami liściastymi mniej korzystnie oddziałują na glebę. Hektar lasu liściastego dostarcza wraz z opadem liści 1721,0 kg węgla, 85,6 kg azotu, 10,8 kg potasu i 4,6 kg fosforu, a lasu iglastego 1207,2 kg węgla, 13,9 kg azotu, 2,9 kg potasu i 1,2 kg fosforu [4]. Na przebieg procesów glebotwórczych i skuteczność ochronnej roli lasu wpływ ma także odpowiednie dopasowanie roślinności leśnej do miejscowych warunków siedliskowych. Niewłaściwy skład roślinności przyczyniać się może do zmian degradacyjnych, w szczególności spadku aktywności biologicznej, wymywania składników pokarmowych i zakwaszenia gleb [4]. Z analizy stanu siedlisk nadleśnictwa wynika, że 72% powierzchni lasów glebochronnych cechuje się stanem naturalnym i zbliżonym do naturalnego, co świadczy o zgodności biocenozy i biotopu. Właściwości wierzchnich warstw gleby, typ próchnicy, drzewostan i runo są w takim przypadku nie zmienione i zgodne z naturalnymi warunkami siedliskowymi. Siedliska nie będące w stanie naturalnym są zazwyczaj niekorzystnie sztucznie zmienione, o obniżonej żyzności, gorszych właściwościach wierzchnich warstw gleby i zmianach w zbiorowiskach roślinnych [3]. Na terenie Nadleśnictwa Szubin siedliska zniekształcone lub przekształcone stanowią 27,9% powierzchni lasów glebochronnych. Występują one głównie na gruntach porolnych, stanowiących 44,4% ogólnej powierzchni leśnej i 25,6% powierzchni gruntów zajętych przez lasy glebochronne. Niezgodność siedlisk jest głównie wynikiem tworzenia w minionych latach, podczas zalesiania gruntów porolnych, litych drzewostanów sosnowych także na siedliskach żyznych, m.in. lasu świeżego. Siedliska zdegradowane lub zdewastowane stanowią 0,22% powierzchni lasów glebochronnych. 4. Wnioski 1. Lasy stanowią najskuteczniejszą naturalną ochronę przed wymywaniem i wywiewaniem gleby, dlatego też fitomelioracje powinny być podstawowym elementem zabiegów przeciwerozyjnych nie tylko na stromych stokach górskich, ale również na obszarach o zróżnicowanej rzeźbie młodoglacjalnej i na terenach wydmowych. 2. Na badanym obszarze lasy glebochronne występują głównie na sandrach i piaszczystych tarasach oraz w strefie zboczowej pradoliny, chroniąc najbardziej narażone na działanie procesów erozyjnych gleby bielicowe i rdzawe utworzone z ubogich skał macierzystych, przede wszystkim z piasków eolicznych i wodnolodowcowych. 3. Wzrost powierzchni lasów glebochronnych świadczy o realizacji przez Lasy Państwowe koncepcji wielofunkcyjnego modelu lasu, ze szczególnym uwzględnieniem jego roli ekologicznej, której podstawowym elementem jest ochrona gleb. 4. Należy wyeliminować błędy pojawiające się podczas zalesiania gruntów porolnych związane z nieodpowiednim dopasowaniem roślinności do miejscowych warunków siedliskowych, co niekorzystnie wpływa na glebochronne właściwości lasu. Streszczenie Ciągła degradacja środowiska glebowego zmusza do stosowania zabiegów przeciwerozyjnych. Najskuteczniejszą naturalną ochronę przed procesami erozyjnymi stanowi roślinność leśna. Wraz z rozwojem cywilizacji zmieniało się postrzeganie roli lasu w środowisku i życiu człowieka. Z czasem zaczęto wydzielać tereny leśne, którym przydzielano nowe, ochronne funkcje. Artykuł przedstawia stan lasów glebochronnych na przykładzie Nadleśnictwa Szubin położonego w przeważającej części na terenie województwa kujawsko pomorskiego i częściowo wielkopolskiego. Opisuje również znaczenie lasów w zapobieganiu erozji wodnej i wietrznej. Słowa kluczowe: las glebochronny, nadleśnictwo, erozja gleb, ochrona przeciwerozyjna 153
7 Literatura 1. Centralne Biuro Studiów i Projektów Wodnych Melioracji i Zaopatrzenia Rolnictwa w Wodę Bipromel, 1978: Rządowy program badawczo rozwojowy PR 7 Kształtowanie i wykorzystywanie zasobów wodnych. Potrzeby w zakresie zabiegów przeciwerozyjnych, Warszawa, ss Instrukcja Nr 3 Ministrów Rolnictwa oraz Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 18 sierpnia 1973 r. w sprawie sposobu określania gruntów rolnych i leśnych zagrożonych erozją oraz zasad i trybu przeciwdziałania erozji (Dz. U. Min. Rol. 1973r., Nr 8 poz. 43). 3. Instrukcja Urządzania Lasu, 2003: Instrukcja wyróżniania i kartowania siedlisk leśnych. Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, Warszawa, ss Jakubowski G., 1994: Lesistość a problemy ochrony środowiska. Postępy Techniki w Leśnictwie, nr 55, Józefaciuk A., Józefaciuk Cz., 1975: Komentarz do instrukcji w sprawie inwentaryzacji gruntów zagrożonych erozją. IUNG, Puławy, ss Józefaciuk A., Józefaciuk Cz., 1999: Ochrona gruntów przed erozją. Wydawnictwo IUNG, Puławy, ss Klasyfikacja gleb leśnych Polski, 2000: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa, ss Klocek A., 1999: Pozaprodukcyjne funkcje lasu jako publiczne świadczenia gospodarki leśnej oraz stany jej równowagi. Sylwan, 12, Klocek A., 2003: Ekonomiczne aspekty leśnictwa w krajach Unii Europejskiej i w Polsce. Sylwan, 1, Koćmit A., 1998: Erozja wodna w obszarach młodoglacjalnych Pomorza i możliwości jej ograniczenia. Bibliotheca Fragmenta Agronomica 4B/98, Kondracki J., 2002: Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, ss Ministerstwo Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego, 1957: Instrukcja urządzania lasu. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, ss Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, 1997: Polityka leśna państwa. Warszawa, ss Operat glebowo siedliskowy, 2000: Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Toruniu, Nadleśnictwo Szubin, ss Podolski B., 2008: Agrotechnika przeciwerozyjna. Studia i Raporty IUNG PIB, zeszyt 10, Siedliskowe podstawy hodowli lasu, 2003: Załącznik nr 1 do Zasad hodowli i użytkowania lasu wielofunkcyjnego. Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych, Warszawa, ss Siuta J. (red.), 1978: Ochrona i rekultywacja gleb. PWRiL, Warszawa, ss Śliwińska Wyrzychowska A., Majchrzak B., 1998: Drzewa czy naprawdę rozumiemy i doceniamy ich rolę?. Przyroda Polska, 12, Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach, Dz.U Nr 101. poz Węgorek T., 2008: Biologiczne metody zmniejszania zagrożenia gleb erozją wodną (fitomelioracje). Studia i Raporty IUNG PIB, zeszyt 10, Wiśniewski P., 2005: Wybrane problemy presji antropogenicznej w gminie Nakło nad Notecią. Akademia Bydgoska im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, Praca magisterska (maszynopis), ss Wojtasik M., Wiśniewski P., Loranc L., 2008: Problemy erozji gleb na przykładzie kilku gmin w województwach kujawsko pomorskim i wielkopolskim. Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, XVII, 3(41), Wojtasik M., Wiśniewski P., Loranc L., 2009: Erozja gleb oraz ochrona przeciwerozyjna na przykładzie gmin Trzemeszno i Nakło. Promotio Geographica Bydgostiensia, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, tom IV, Zasady hodowli lasu, 2003: Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych, Warszawa, ss Zestawienie wyników inwentaryzacji ogólnej zagrożenia erozją województwa bydgoskiego, 1982: Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych, Bydgoszcz. 26. Ziemnicki S., 1978: Ochrona gleb przed erozją. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, ss
Glebochronna funkcja lasów a zalesienia porolne na przykładzie Nadleśnictwa Szubin
81 Polish Journal of Agronomy 2012, 11, 81 88 Glebochronna funkcja lasów a zalesienia porolne na przykładzie Nadleśnictwa Szubin Paweł Wiśniewski, Mieczysław Wojtasik Zakład Geografii Fizycznej i Ochrony
Bardziej szczegółowoRola powiatowych programów ochrony środowiska w zarządzaniu przeciwerozyjną ochroną gleb na przykładzie województwa kujawsko-pomorskiego
Rola powiatowych programów ochrony środowiska w zarządzaniu przeciwerozyjną ochroną gleb na przykładzie województwa kujawsko-pomorskiego dr Paweł Wiśniewski Katedra Geografii Fizycznej i Kształtowania
Bardziej szczegółowoCzy można budować dom nad klifem?
Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej [PUGP] Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym Zagadnienia wprowadzające czyli przypomnienie - po trochę o wszystkim
Bardziej szczegółowoPrzyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP. Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym
Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej PUGP Ćwiczenie 1 zagadnienia wprowadzające do informacji o środowisku przyrodniczym Zagadnienia wprowadzające czyli przypomnienie - po trochę o wszystkim
Bardziej szczegółowoMieczysław WOJTASIK, Paweł WIŚNIEWSKI, Lidia LORANC
Mieczysław WOJTASIK, Paweł WIŚNIEWSKI, Lidia LORANC Instytut Geografii, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Institute of Geography, Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz Problemy erozji gleb
Bardziej szczegółowoOcena zagospodarowania leśnego zrekultywowanych terenów po otworowej eksploatacji siarki przekazanych pod administrację Nadleśnictwa Nowa Dęba
Ocena zagospodarowania leśnego zrekultywowanych terenów po otworowej eksploatacji siarki przekazanych pod administrację Nadleśnictwa Nowa Dęba Marcin Pietrzykowski 1, Wojciech Krzaklewski 1, Bartłomiej
Bardziej szczegółowoHodowanie sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na glebach drobnoziarnistych jest nieracjonalne
Hodowanie sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) na glebach drobnoziarnistych jest nieracjonalne Piotr Sewerniak Katedra Gleboznawstwa i Kształtowania Krajobrazu Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Bardziej szczegółowoTypologia Siedlisk Leśnych wykłady i ćwiczenia
Zakład Urządzania Lasu KULiEL WL SGGW w Warszawie dr inż. Michał Orzechowski 1/77 morzechowski@wl.sggw.pl 22 5938202 Typologia Siedlisk Leśnych wykłady i ćwiczenia Cel przedmiotu: Poznanie zasad wykonywania
Bardziej szczegółowoPlanowanie gospodarki przyszłej
Planowanie gospodarki przyszłej Planowanie gospodarki przyszłej Określenie rozmiaru użytkowania ETAT Planowanie gospodarki przyszłej Podział na gospodarstwa Struktura klas wieku Wiek dojrzałości TKW kolej
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr XII/120/2016 RADY GMINY WIDUCHOWA z dnia 16 maja 2016 r.
- projekt (druk nr 11 ) UCHWAŁA Nr XII/120/2016 RADY GMINY WIDUCHOWA z dnia 16 maja 2016 r. w sprawie zaopiniowania wniosku Nadleśnictwa Chojna o uznanie za ochronne lasów położonych na terenie gminy Widuchowa
Bardziej szczegółowoProblematyka ochrony gleb przed erozją w gminnych programach ochrony środowiska
Inżynieria i Ochrona Środowiska 2015, t. 18, nr 3, s. 311-322 Paweł WIŚNIEWSKI Uniwersytet Gdański, Instytut Geografii, Katedra Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska ul. Bażyńskiego 4, 80-952
Bardziej szczegółowoGLEBA zewnętrzna, zwietrzała powierzchnia skorupy ziemskiej, o głębokości średniej do 1,5 metra, zawierająca wodę, związki organiczne i
GLEBY GLEBA zewnętrzna, zwietrzała powierzchnia skorupy ziemskiej, o głębokości średniej do 1,5 metra, zawierająca wodę, związki organiczne i nieorganiczne, zdolna do produkcji roślin Funkcja i miejsce
Bardziej szczegółowoS T U D I A I R A P O R T Y IUNG - PIB. Jan Jadczyszyn, Piotr Koza. Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach
S T U D I A I R A P O R T Y IUNG - PIB ZESZYT 27(1) 2011 9 Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach PROGRAM ROLNOŚRODOWISKOWY I ZALESIENIA NA OBSZARACH PROBLEMOWYCH
Bardziej szczegółowoAnaliza możliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury urządzeń wodno-melioracyjnych na obszarze Nadleśnictwa Taczanów na potrzeby małej retencji
Analiza możliwości wykorzystania istniejącej infrastruktury urządzeń wodno-melioracyjnych na obszarze Nadleśnictwa Taczanów na potrzeby małej retencji dr hab. Tomasz Kałuża Katedra Inżynierii Wodnej i
Bardziej szczegółowoWaloryzacja a wycena funkcji lasu
Waloryzacja a wycena funkcji lasu Gołojuch Piotr, Adamowicz Krzysztof, Glura Jakub, Jaszczak Roman Katedra Urządzania Lasu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Katedra Ekonomiki Leśnictwa, Uniwersytet
Bardziej szczegółowoWłaściwości gleb oraz stan siedliska w lasach drugiego pokolenia na gruntach porolnych Marek Ksepko, Przemysław Bielecki
Właściwości gleb oraz stan siedliska w lasach drugiego pokolenia na gruntach porolnych Marek Ksepko, Przemysław Bielecki J. Porowski W zasięgu administrowanym przez RDLP w Białymstoku powierzchnia lasów
Bardziej szczegółowoPOTENCJAŁ PRODUKCYJNY GLEB POROLNYCH PRZEKAZANYCH DO ZALESIENIA W NADLEŚNICTWIE MIĘDZYRZECZ
Stanisław Gałązka Katedra Przyrodniczych Podstaw Leśnictwa Zakład Siedliskoznawstwa Leśnego Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu POTENCJAŁ PRODUKCYJNY GLEB POROLNYCH PRZEKAZANYCH DO ZALESIENIA W NADLEŚNICTWIE
Bardziej szczegółowoZasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień
Zasoby leśne Polski funkcje lasów / zadrzewień czym jest las? Las (biocenoza leśna) kompleks roślinności swoistej dla danego regionu geograficznego, charakteryzujący się dużym udziałem drzew rosnących
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE MAP GLEBOWO-ROLNICZYCH W ARCHITEKTURZE KRAJOBRAZU. Opracowanie: Bożena Lemkowska
WYKORZYSTANIE MAP GLEBOWO-ROLNICZYCH W ARCHITEKTURZE KRAJOBRAZU Opracowanie: Bożena Lemkowska Mapy glebowo-rolnicze wraz z aneksami posłużyć mogą w procesie scalania gruntów, szacowania wartości nieruchomości
Bardziej szczegółowoOPIS ZADANIA. (każde zadanie jest opisywane oddzielnie) zastawka wzmocniona zastawka drewniano- kamienna
Załącznik nr 8 do SIWZ OPIS ZADANIA (każde zadanie jest opisywane oddzielnie) Nr i nazwa nadleśnictwa Kody obiektów oraz typy obiektów 10-34 Różańsko Nr zadania 10-34-04 10-34-04-1- zastawka wzmocniona
Bardziej szczegółowoZasięg terytorialny. Zasięg terytorialny Nadleśnictwa Bogdaniec : ha Powierzchnia leśna: ha 14 leśnictw + gospodarstwo szkółkarskie
Zasięg terytorialny Zasięg terytorialny Nadleśnictwa Bogdaniec : 47 344 ha Powierzchnia leśna: 20 798 ha 14 leśnictw + gospodarstwo szkółkarskie Obszary Natura 2000 Powierzchnia lasów Nadleśnictwa Bogdaniec
Bardziej szczegółowoOgólna charakterystyka zlewni górmej Zgłowiączki (Kanału Głuszyńskiego)
Ogólna charakterystyka zlewni górmej Zgłowiączki (Kanału Głuszyńskiego) Zygmunt Miatkowski Karolina Smarzyńska IMUZ Falenty Wielkopolsko-Pomorski Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy Projekt finansowany przez
Bardziej szczegółowoKAMPINOSKI PARK NARODOWY
KAMPINOSKI PARK NARODOWY Mgr inż. Jerzy Misiak Kampinoski Park Narodowy Ul. Tetmajera 38 05-080 Izabelin Tel. 22 7226559, fax 7226560 e-mail : dyrekcja@kampinoski-pn.gov.pl Biologiczna produkcja a pozyskanie
Bardziej szczegółowoZRÓŻNICOWANIE WŁAŚCIWOŚCI GLEB UPRAWNYCH ORAZ LEŚNYCH NA ERODOWANYCH STOKACH
Inżynieria Ekologiczna Vol. 39, 2014, 198 208 DOI: 10.12912/2081139X.63 ZRÓŻNICOWANIE WŁAŚCIWOŚCI GLEB UPRAWNYCH ORAZ LEŚNYCH NA ERODOWANYCH STOKACH Paweł Wiśniewski 1, Mieczysław Wojtasik 2 1 Katedra
Bardziej szczegółowoII.3.3. GLEBY GLEBY OBSZARÓW ROLNYCH
II.3.3. GLEBY GLEBY OBSZARÓW ROLNYCH Charakterystykę gleb obszarów użytkowanych rolniczo w województwie śląskim opracowano na podstawie mapy glebowo-rolniczej w skali 1:100000 oraz materiałów zebranych
Bardziej szczegółowoGeneza, właściwości i przestrzenne zróżnicowanie gleb w Polsce
Company LOGO Geneza, właściwości i przestrzenne zróżnicowanie gleb w Polsce Marcin Świtoniak Gleba Gleba - integralny składnik wszystkich ekosystemów lądowych i niektórych płytkowodnych utworzony w powierzchniowych
Bardziej szczegółowoPrzedmiot SIEDLISKOZNAWSTWO LEŚNE Organizacja zajęć w semestrze 1
Wydział Leśny SGGW w Warszawie Niestacjonarne studia II (magisterskie) Przedmiot SIEDLISKOZNAWSTWO LEŚNE Organizacja zajęć w semestrze 1 Prowadzący: Prof. dr hab. Bogdan Brzeziecki - wykłady, dr inż. Jacek
Bardziej szczegółowoMAPY KLASYFIKACYJNE Opracowanie: Bożena Lemkowska
MAPY KLASYFIKACYJNE Opracowanie: Bożena Lemkowska Na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4.06.1956 roku (Dz.U. 1956 nr 19 poz. 97) http://isap.sejm.gov.pl/detailsservlet?id=wdu19560190097 dotyczącego
Bardziej szczegółowoRozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U poz.
Użytkowanie ziemi Użytkowanie ziemi Znajomość struktury użytkowania gruntów stanowi podstawę do opracowania programu ochrony i rekultywacji gleb. Na podstawie analizy użytkowania gruntów (na tle innych
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 26 listopada 2012 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 12 listopada 2012 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 26 listopada 2012 r. Poz. 1302 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 12 listopada 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu sporządzania
Bardziej szczegółowoZAKRES PRAC ZWIĄZANYCH Z WYKONANIEM BAZY DANYCH OPISOWYCH I GEOMETRYCZNYCH ZAWARTYCH W STARYM OPERACIE GLEBOWO SIEDLISKOWYM. Maciej Szneidrowski
PLAN OCHRONY WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO I OBSZARU NATURA 2000 OSTOJA WIGIERSKA WYKONANIE BAZY DANYCH OPISOWYCH I GEOMETRYCZNYCH ZAWARTYCH W STARYM OPERACIE GLEBOWO SIEDLISKOWYM ZAKRES PRAC ZWIĄZANYCH
Bardziej szczegółowoGleboznawcza klasyfikacja gruntów na terenie powiatu jeleniogórskiego w roku 1957 Dariusz Gregolioski
Gleboznawcza klasyfikacja gruntów na terenie powiatu jeleniogórskiego w roku 1957 Dariusz Gregolioski Polskie Stowarzyszenie Klasyfikatorów Gruntów, Jelenia Góra 1. Położenie powiatu Powiat zlokalizowany
Bardziej szczegółowoInstytut Badawczy Leśnictwa
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Drzewostany Puszczy Białowieskiej w świetle najnowszych badań monitoringowych Rafał Paluch, Łukasz Kuberski, Ewa Zin, Krzysztof Stereńczak Instytut Badawczy Leśnictwa
Bardziej szczegółowoPOWIATOWE PROGRAMY OCHRONY ŚRODOWISKA W KONTEKŚCIE ZARZĄDZANIA PRZECIWEROZYJNĄ OCHRONĄ GLEB NA PRZYKŁADZIE WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2014 (IV VI). T. 14. Z. 2 (46) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 141 153 pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach,
Bardziej szczegółowoMapa glebowo - rolnicza
Mapa glebowo - rolnicza Informuje o właściwościach i przestrzennym rozmieszczeniu siedlisk rolniczych W zależności od celu opracowania i charakteru odbiorcy mapy sporządza się w różnych skalach Składa
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIK NR 3 PRZEPISY PRAWNE I ŹRÓDŁA INFORMACJI WYKORZYSTANE PRZY SPORZĄDZENIU PROGAMU
PRZEPISY PRAWNE I ŹRÓDŁA INFORMACJI WYKORZYSTANE PRZY SPORZĄDZENIU PROGAMU 2 10. PRZEPISY PRAWNE I ŹRÓDŁA INFORMACJI WYKORZYSTANE PRZY SPORZĄDZENIU PROGRAMU Krajowe przepisy prawne: Przy sporządzeniu aktualizacji
Bardziej szczegółowoHODOWLA LASU. Może na początek ogólne wiadomości co to jest las
HODOWLA LASU Może na początek ogólne wiadomości co to jest las Las- jest to zbiorowisko drzew i krzewów oraz zwierząt, które wraz ze swoistą glebą wzajemnie na siebie oddziaływają i tworzą specyficzny
Bardziej szczegółowoKomunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce
Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce Raport III (21.IV - 20.VI.2015) Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia
Bardziej szczegółowoPODATNOŚĆ LASÓW WIELKOPOLSKIEGO PARKU NARODOWEGO NA NISZCZENIE PRZEZ TURYSTYKĘ
SIM23:Makieta 1 12/10/2009 3:31 PM Strona 281 PODATNOŚĆ LASÓW WIELKOPOLSKIEGO PARKU NARODOWEGO NA NISZCZENIE PRZEZ TURYSTYKĘ Aleksandra Turkowiak Streszczenie W opracowaniu podjęto temat oceny podatności
Bardziej szczegółowoSukcesja ekologiczna na lądzie kończy się zazwyczaj klimaksem w postaci formacji leśnej Lasy są najpotężniejszymi ekosystemami lądowymi
Las w krajobrazie Sukcesja ekologiczna na lądzie kończy się zazwyczaj klimaksem w postaci formacji leśnej Lasy są najpotężniejszymi ekosystemami lądowymi Zajmują: - 8 % powierzchni całego globu - 30 %
Bardziej szczegółowopowiat jeleniogórski
powiat jeleniogórski Powiat jeleniogórski położony jest w południowo-zachodniej części województwa dolnośląskiego granicząc od zachodu i północnego-zachodu z powiatem lwóweckim, od północy z powiatem złotoryjskim,
Bardziej szczegółowoOPIS OGÓLNY LASÓW NADLEŚNICTWA
REGIONALNA DYREKCJA LASÓW PAŃSTWOWYCH W LUBLINIE PLAN URZĄDZENIA LASU dla NADLEŚNICTWA PARCZEW OBRĘBY: Parczew Sosnowica Uścimów sporządzony na okres od 1 stycznia 2008r. do 31 grudnia 2017 r. na podstawie
Bardziej szczegółowoKarta pracy nr 5. Materiały dodatkowe do scenariusza: Poznajemy różnorodność biologiczną Doliny Środkowej Wisły. Anna Janowska.
Akademia EduGIS Technologie informacyjno-komunikacyjne (ICT) oraz geoinformacyjne (GIS) w nauczaniu przedmiotów przyrodniczych w gimnazjum i liceum oraz w edukacji środowiskowej Karta pracy nr 5 Materiały
Bardziej szczegółowoS T U D I A I R A P O R T Y IUNG - PIB. Krystyna Filipiak, Jan Jadczyszyn, Stanisław Wilkos
S T U D I A I R A P O R T Y IUNG - PIB ZESZYT 20 2010 31 Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach WYKORZYSTANIE NIEKTÓRYCH DZIAŁAŃ Z OSI 2 PROW NA OBSZARACH PROBLEMOWYCH
Bardziej szczegółowoZagadnienia. Ekologii Lasu 2015/2016
Zagadnienia z Ekologii Lasu 2015/2016 Spis ważniejszych zagadnień w ramach przedmiotu (rozszerzonego) EKOLOGIA LASU 1. EKOLOGIA OGÓLNA (wybrane zagadnienia) - Podstawowe pojęcia (ich znaczenie i wzajemne
Bardziej szczegółowoPROCESY EGZOGENICZNE ZADANIA
PROCESY EGZOGENICZNE ZADANIA 1. Uzupełnij tabelę: Nazwa wydmy Kształt wydmy Kierunek wiatru Klimat, w jakim powstała wydma Pokrycie wydmy roślinnością 2. Narysuj obok i nazwij formę, która powstanie w
Bardziej szczegółowoHodowla lasu w zasadach gospodarki leśnej. Jan Szramka Zastępca Dyrektora Generalnego LP ds. gospodarki leśnej
Hodowla lasu w zasadach gospodarki leśnej Jan Szramka Zastępca Dyrektora Generalnego LP ds. gospodarki leśnej Zasady czyli zbiór obowiązujących reguł, procedur i norm, które znajdują zastosowanie w praktyce
Bardziej szczegółowoErozja wodna w Polsce
Erozja wodna w Polsce Średnie roczne straty zmytej gleby w warunkach polskich zestawione z obliczeniami Fourniera (1960) dla różnych kontynentów 715 t/km2 - Afryka 701 t/km2 - Ameryka Południowa i Antyle
Bardziej szczegółowoKrystyna Budzyńska, Leszek Gawrysiak, Tomasz Stuczyński
Krystyna Budzyńska, Leszek Gawrysiak, Tomasz Stuczyński Pokrywa glebowa województwa małopolskiego na tle regionów fizjograficznych według podziału dziesiętnego J. Kondrackigo w formacie GIS Celem niniejszego
Bardziej szczegółowoPODSTAWY KLASYFIKACJI GLEB GLEBOWE KLASYFIKACJE UŻYTKOWE W POLSCE
PODSTAWY KLASYFIKACJI GLEB GLEBOWE KLASYFIKACJE UŻYTKOWE W POLSCE KATEGORIE KLASYFIKACJI GLEB Główne kryteria klasyfikacji gleb: produktywność, urodzajność, funkcjonalność, geneza. Kryteria genetyczne
Bardziej szczegółowoProblemy inwentaryzacji typologicznej, fitosocjologicznej oraz siedlisk przyrodniczych w ramach prac urządzeniowych
Problemy inwentaryzacji typologicznej, fitosocjologicznej oraz siedlisk przyrodniczych w ramach prac urządzeniowych Roman Zielony Zakład Urządzania Lasu SGGW Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej, Zarząd
Bardziej szczegółowoZasady i dobre praktyki nawożenia na glebach podmokłych oraz na terenie o dużym nachyleniu
DOBRE PRAKTYKI ROLNICZE NA OBSZARACH SZCZEGÓLNIE NARAŻONYCH NA AZOTANY POCHODZENIA ROLNICZEGO, TZW. OSN Zasady i dobre praktyki nawożenia na glebach podmokłych oraz na terenie o dużym nachyleniu Opracowała:
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA PROGRAMOWE - HODOWLA LASU - KLASA 3
Lp. WYMAGANIA PROGRAMOWE - HODOWLA LASU - KLASA 3 wyszczególnienie Zakres podstawowy (ocena dopuszcz.) Zakres rozszerzony (oceny wyższe) 1 Prowadzenie na bieżąco notatek z lekcji Dział: Meliopracje Uczeń:
Bardziej szczegółowoNasilenie i efekty procesów erozyjnych
VII Zjazd Geomorfologów Polskich kraków 2005 Nasilenie i efekty procesów erozyjnych na nizinie północnopodlaskiej okolic tykocina 1. Charakterystyka terenu badań, metody badawcze Rzeźbę glacjalną środkowej
Bardziej szczegółowoAgroekologiczne i plonotwórcze działanie wapnowania gleb kwaśnych
Agroekologiczne i plonotwórcze działanie wapnowania gleb kwaśnych prof. dr hab. inż. Jan SIUTA Instytut Ochrony Środowiska Państwowy Instytut Badawczy Puławy 26.11.2014 Wprowadzenie Gleby bardzo kwaśne
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA PROGRAMOWE - HODOWLA LASU - KLASA 3 (2018/2019)
Lp. WYMAGANIA PROGRAMOWE - HODOWLA LASU - KLASA 3 (2018/2019) wyszczególnienie (wymagania programowe zostały opracowane na podstawie obowiązującej podstawy programowej, która sprawdzana jest egzaminami
Bardziej szczegółowoZalesienia gruntów w Polsce w latach ,4 93,1 114,5 152,1 106,0 55,5 47,5 21,2 21,6 4,1 4,4 4,9 9,9 11,9 35,2 12,2 9,7 10,7 12,5 13,1 58,2
54 5. Tabele Zalesienia w Polsce w latach 945-2000 Tabela Lata (rok) Ogółem Grunty zalesione w tys. ha państwowe niepaństwowe przeciętnie w roku maksymalnie w roku 2 4 5 6 945-949 950-955 956-960 96-965
Bardziej szczegółowoDz.U Nr 3 poz. 16 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OCHRONY ŚRODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA
Kancelaria Sejmu s. 1/1 Dz.U. 1999 Nr 3 poz. 16 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA OCHRONY ŚRODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH I LEŚNICTWA z dnia 28 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania planu urządzenia
Bardziej szczegółowoSpecyfika leśnictwa. Program: Czym jest las? Czym jest leśnictwo? Współczesne znaczenie i zadania Cechy specyficzne produkcji leśnej.
Wykład 2 dr inż. Michał Orzechowski Zakład Urządzania Lasu KULiEL SGGW morzechowski@wl.sggw.pl tel 22 59 38202 bud 34 pok 1/77 Leśnictwo w Gospodarce Przestrzennej Specyfika leśnictwa Program: Czym jest
Bardziej szczegółowoKARTA DOKUMENTACYJNA NATURALNEGO ZAGROŻENIA GEOLOGICZNEGO: OBIEKT OSUWISKO. 1. Nr ewidencyjny Lokalizacja
KARTA DOKUMENTACYJNA NATURALNEGO ZAGROŻENIA GEOLOGICZNEGO: OBIEKT OSUWISKO 1. Nr ewidencyjny 366.31 0 2 2. Lokalizacja 2.1 Miejscowość Tulibowo 2.2 Właściciel terenu Rejonowy Zarząd Gospodarki Wodnej 2.3
Bardziej szczegółowoKarta rejestracyjna terenu zagrożonego ruchami masowymi Ziemi
1. Numer identyfikacyjny: 2 6 0 4 1 8 2 0 0 0 0 0 1 Wyznaczony teren to długa na około 200 metrów skarpa przykorytowa bezimiennego cieku uchodzącego do rzeki Olszówki. Skarpa miejscami 6 metrowej wysokości
Bardziej szczegółowoTypologia Siedlisk Leśnych wykład 2
Zakład Urządzania Lasu KULiEL WL SGGW w Warszawie dr inż. Michał Orzechowski 1/77 morzechowski@wl.sggw.pl 22 5938202 Typologia Siedlisk Leśnych wykład 2 Siedlisko leśne i jego klasyfikacja Metody określania
Bardziej szczegółowoOpracowanie: Lech Krzysztofiak Anna Krzysztofiak
Inwentaryzacja barszczu Sosnowskiego Heracleum sosnowskyi i niecierpka gruczołowatego Impatiens glandulifera na obszarach Natura 2000 "Dolina Górnej Rospudy" oraz "Ostoja Augustowska" Opracowanie: Lech
Bardziej szczegółowodr Jan Borzyszkowski mgr inż. Małgorzata Bidłasik
dr Jan Borzyszkowski mgr inż. Małgorzata Bidłasik Weryfikacja granic regionów fizycznogeograficznych Przedmiot zamówienia: Weryfikacja przebiegu granic regionów fizycznogeograficznych w formacie SHP (shapefile)
Bardziej szczegółowoWPŁYW LASÓW I GOSPODARKI LEŚNEJ NA WODY POWIERZCHNIOWE
WPŁYW LASÓW I GOSPODARKI LEŚNEJ NA WODY POWIERZCHNIOWE Definicja lasu według ustawy o lasach (administracyjna) Na podstawie ustawy o lasach, lasem jest grunt o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha,
Bardziej szczegółowoKomunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce
Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce Rok: 2015; okres: 09 (21.VI - 20.VIII) Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia
Bardziej szczegółowoKwalifikowanie drzewostanów do przebudowy. ćwiczenie 1. Ocena zgodności drzewostanu z siedliskiem. (Kwalifikowanie do przebudowy)
ćwiczenie. Ocena zgodności drzewostanu z siedliskiem (Kwalifikowanie ) KZP (I KTG) ustala hierarchię potrzeb dotyczących przebudowy drzewostanów w danym nadleśnictwie, kierując się następującymi przesłankami:.
Bardziej szczegółowoNasi absolwenci znaleźli zatrudnienie między innymi w:
Nasi absolwenci znaleźli zatrudnienie między innymi w: Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, Instytucie Technologiczno-Przyrodniczym, Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska, Ministerstwie Ochrony Środowiska,
Bardziej szczegółowoWarszawa- środowisko przyrodnicze Jak środowisko przyrodnicze determinowało rozwój miasta? Agnieszka Chrząstowska-Wachtel
Warszawa- środowisko przyrodnicze Jak środowisko przyrodnicze determinowało rozwój miasta? Agnieszka Chrząstowska-Wachtel http://www.varsovia.pl/varsovia/ - Co już wiemy? Gdzie leży Warszawa? http://www.batorz.gmina.pl/img/zdjecia/_big/eu_location_pol.png&imgrefurl
Bardziej szczegółowoUrządzanie Lasu Ćwiczenia
Regulamin ćwiczeń zaliczenie - egzamin pisemny 40%, - wyniki 2 kolokwiów 30%, - wyniki projektów 10%, - wyniki ćwiczeń terenowych 20% odrabianie zajęć ćwiczenia terenowe Pomoce i literatura http://wl.sggw.waw.pl/units/urzadzanie/materialy
Bardziej szczegółowoPrawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa
Prawo chroniące środowisko w obszarze rolnictwa A A 1. Wstęp Prawo ochrony środowiska tworzą akty prawne o różnej randze. Najwyższym z nich jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, uchwalona w 1997
Bardziej szczegółowoPropozycja Narodowego Programu. Biosekwestracja węgla na obszarach wiejskich.
Propozycja Narodowego Programu Biosekwestracja węgla na obszarach wiejskich. Biosekwestracja to uwięzienie węgla w biomasie i glebie. Najwięcej węgla uwięzione jest w lasach. W naszym klimacie hektar lasu
Bardziej szczegółowoCELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH. Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu
CELE I ELEMENTY PLANU GOSPODAROWANIA WODĄ W LASACH Edward Pierzgalski Zakład Ekologii Lasu ZAKRES PREZENTACJI 1.Wprowadzenie 2.Informacja o projekcie : Metodyczne podstawy opracowywania i wdrażania planu
Bardziej szczegółowoBank Danych o Lasach, dr inż. Robert Łuczyński
Bank Danych o Lasach, http://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/ dr inż. Robert Łuczyński r.luczynski@gik.pw.edu.pl www.robertluczynski.com/dydaktyka.html USTAWA z dnia 28 września 1991 r. o lasach Lasem w rozumieniu
Bardziej szczegółowoOPINIA GEOTECHNICZNA
Laboratorium drogowo - budowlane LABOS Sylwia Majer nr konta 95 1030 0019 0109 8530 0030 3478 ul. Thugutta 6e m.1 NIP 852 219 93 87 71-693 SZCZECIN tel. 505 142023, 501 467864 labos.laboratorium@gmail.com
Bardziej szczegółowoBydgoszcz, dnia 25 sierpnia 2015 r. Poz UCHWAŁA NR X/233/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO. z dnia 24 sierpnia 2015 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO Bydgoszcz, dnia 25 sierpnia 2015 r. Poz. 2554 UCHWAŁA NR X/233/15 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO z dnia 24 sierpnia 2015 r. w sprawie Obszaru
Bardziej szczegółowoHodowla dębu na siedliskach BMśw i LMśw. Tadeusz Andrzejczyk, SGGW Konferencja: Leśne siedliska zmienione i zniekształcone
Hodowla dębu na siedliskach BMśw i LMśw Tadeusz Andrzejczyk, SGGW Konferencja: Leśne siedliska zmienione i zniekształcone Plan referatu Wstęp: problemy hodowli dębu na siedliskach BMśw i LMśw Zasady ustalania
Bardziej szczegółowoWykorzystanie archiwalnej mapy glebowo-rolniczej w analizach przestrzennych. Jan Jadczyszyn
Wykorzystanie archiwalnej mapy glebowo-rolniczej w analizach przestrzennych Jan Jadczyszyn Informacje podstawowe o tworzeniu mapy glebowo-rolniczej 1) Koncepcja mapy glebowo-rolniczej i jej dopasowanie
Bardziej szczegółowoZałożenia do opracowania projektu planu ochrony dla Drawieńskiego Parku Narodowego uwzględniającego zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000
Założenia do opracowania projektu planu ochrony dla Drawieńskiego Parku Narodowego uwzględniającego zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000 I. Teren objęty projektem Planuje się wykonanie projektu
Bardziej szczegółowoPrzewidywana dynamika stanu hydrotopów puszcz (północnego) Podlasia związana ze zmianami klimatu
Supraśl Lipowy Most IX.2017 r. Przewidywana dynamika stanu hydrotopów puszcz (północnego) Podlasia związana ze zmianami klimatu Marek Ksepko Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Białymstoku
Bardziej szczegółowoS T U D I A I R A P O R T Y IUNG - PIB. Jan Jadczyszyn. Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach
S T U D I A I R A P O R T Y IUNG - PIB ZESZYT 12 2008 155 Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach OCENA WARUNKÓW PRZYRODNICZO-EKONOMICZNYCH GOSPODARSTW NA OBSZARACH
Bardziej szczegółowoPaństwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe WYNIKI AKTUALIZACJI
Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe WYNIKI AKTUALIZACJI stanu powierzchni leśnej i zasobów drzewnych w lasach poza zarządem PGL Lasy Państwowe na dzień 1 stycznia 2018 roku Praca wykonana przez
Bardziej szczegółowoKARTA DOKUMENTACYJNA NATURALNEGO ZAGROŻENIA GEOLOGICZNEGO: OBIEKT OSUWISKO
KARTA DOKUMENTACYJNA NATURALNEGO ZAGROŻENIA GEOLOGICZNEGO: OBIEKT OSUWISKO 1. Nr ewidencyjny 2. Lokalizacja 4 2.1 Miejscowość 2.2 Właściciel terenu 2.3 Gmina 2.4 Powiat 2.5 Województwo 2.6 Oznaczenie mapy
Bardziej szczegółowoKarta rejestracyjna terenu zagrożonego ruchami masowymi Ziemi
1. Numer identyfikacyjny: 2 6 0 4 1 2 2 0 0 0 0 0 1 Nachylenie, wysokość i ekspozycja zboczy/stoków. Ukształtowanie powierzchni zboczy/stoków. Działalność naturalnych procesów geologicznych (erozja rzeczna).
Bardziej szczegółowoOd autora Przedmowa do drugiego wydania Od Wydawnictwa Część pierwsza. Wprowadzenie w problematykę ekologii lasu I. Las jako system ekologiczny A.
Od autora Przedmowa do drugiego wydania Od Wydawnictwa Część pierwsza. Wprowadzenie w problematykę ekologii lasu I. Las jako system ekologiczny A. Pojęcie i zakres poznawczy ekologii B. Zagadnienia autekologii
Bardziej szczegółowoKoncepcja zagospodarowania gruntów leśnych pod liniami elektroenergetycznymi dla celów gospodarki leśnej i ochrony przyrody
Koncepcja zagospodarowania gruntów leśnych pod liniami elektroenergetycznymi dla celów gospodarki leśnej i ochrony przyrody Wojciech Gil Sękocin Stary, 23.06.2016 r. Uwarunkowania Obecnie nie ma przeszkód
Bardziej szczegółowoS T U D I A I R A P O R T Y IUNG - PIB. Jan Jadczyszyn, Krystyna Filipiak, Tomasz Stuczyński, Piotr Koza, Stanisław Wilkos
S T U D I A I R A P O R T Y IUNG - PIB ZESZYT 21 2010 9 Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach OBSZARY PROBLEMOWE ROLNICTWA (OPR) I OBSZARY O NIEKORZYSTNYCH
Bardziej szczegółowoSYSTEM INFORMACJI O LASACH. Bank Danych o Lasach, dr inż. Robert Łuczyński
SYSTEM INFORMACJI O LASACH Bank Danych o Lasach, http://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/ dr inż. Robert Łuczyński r.luczynski@gik.pw.edu.pl Program : Gospodarka leśna Plan urządzenia lasu Państwowe Gospodarstwo
Bardziej szczegółowoPOTRZEBY INFORMACYJNE W ZAKRESIE STANU LASU ORAZ OCHRONY PRZYRODY W STATYSTYCE PUBLICZNEJ
POTRZEBY INFORMACYJNE W ZAKRESIE STANU LASU ORAZ OCHRONY PRZYRODY W STATYSTYCE PUBLICZNEJ Główny Urząd Statystyczny Departament Rolnictwa Departament Badań Regionalnych i Środowiska USTAWA Z DNIA 26 CZERWCA
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR... RADY MIASTA SZCZECIN z dnia r.
Projekt UCHWAŁA NR... RADY MIASTA SZCZECIN z dnia... 2017 r. w sprawie zaopiniowania wniosku o uznanie lasów za ochronne, na terenie Gminy Miasto Szczecin, będących w zarządzie Nadleśnictwa Kliniska Na
Bardziej szczegółowoA. Zawartość planu ochrony dla parku narodowego i obszaru Natura Porównanie zawartości obu planów.
Zawartość, tryb sporządzania i zakres prac koniecznych dla sporządzenia projektu planu ochrony dla parku narodowego, uwzględniającego zakres planu ochrony dla obszaru Natura 2000 Zgodnie z art. 20 ust.
Bardziej szczegółowoROLNICZA PRZESTRZEŃ PRODUKCYJNA
- 131 - Rozdział 8 ROLNICZA PRZESTRZEŃ PRODUKCYJNA SPIS TREŚCI: 1. Zasoby rolniczej przestrzeni produkcyjnej ocena stanu istniejącego 2. Zagrożenia dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej 3. Cele polityki
Bardziej szczegółowoWYCENA WARTOŚCI OBSZARÓW PRZYRODNICZYCH
WYCENA WARTOŚCI OBSZARÓW PRZYRODNICZYCH terenów leśnych zniszczonych w wyniku nawałnicy 11/12 sierpnia 2017 r. na terenie województwa kujawsko-pomorskiego W wyniku przejścia nawałnicy nad obszarem województwa
Bardziej szczegółowoPRZEKSZTAŁCENIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO STREFY OKOŁOMIEJSKIEJ WSKUTEK ROZWOJU MIASTA NA PRZYKŁADZIE BYDGOSZCZY
Aleksandra Kowalczyk PRZEKSZTAŁCENIA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO STREFY OKOŁOMIEJSKIEJ WSKUTEK ROZWOJU MIASTA NA PRZYKŁADZIE BYDGOSZCZY Położenie i rozwój miasta Bydgoszcz leży na granicy makroregionów Pojezierza
Bardziej szczegółowoWodochronne funkcje lasów Dr Marek Kot Centrum Edukacji Przyrodniczej TPN
Wodochronne funkcje lasów Dr Marek Kot Centrum Edukacji Przyrodniczej TPN Konferencja Lasy Tatr i Podtatrza przeszłość i teraźniejszość Zakopane, 12 kwietnia 2012 Las i jego funkcje Funkcje lasu Biotyczne,
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE UDZIAŁU TYPÓW SIEDLISKOWYCH LASU NA PODSTAWIE MAP POKRYCIA CORINE LAND COVER I NUMERYCZNYCH MODELI TERENU
SEMINARIUM ZAGROŻENIA LASÓW ZALEŻNE OD STANU ATMOSFERY Instytut Badawczy Leśnictwa Sękocin Stary 10 stycznia 2013 MODELOWANIE UDZIAŁU TYPÓW SIEDLISKOWYCH LASU NA PODSTAWIE MAP POKRYCIA CORINE LAND COVER
Bardziej szczegółowoFormy ochrony przyrody w powiecie kutnowskim. 15 grudnia 2017 roku
Formy ochrony przyrody w powiecie kutnowskim 15 grudnia 2017 roku Powiat kutnowski Położony jest w centrum kraju, w północnej części woj. Łódzkiego. Zajmuje powierzchnię 886 km2, co stanowi 4,9% powierzchni
Bardziej szczegółowoPREZYDENT MIASTA RADOMIA VIII ETAP ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY RADOM
PREZYDENT MIASTA RADOMIA VIII ETAP ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY RADOM OBEJMUJĄCY TEREN W REJONIE ULIC RYBNEJ, WARSZAWSKIEJ, GRÓJECKIEJ I RZEKI MLECZNEJ W
Bardziej szczegółowoBiuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej
Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej 1956-2013 Planowa gospodarka leśna www.buligl.pl/web/bialystok Pracujemy dla lasów... jest podmiotem gospodarczym świadczącym usługi inwentaryzacyjne i planistyczne
Bardziej szczegółowo