Sukcesja ekologiczna na lądzie kończy się zazwyczaj klimaksem w postaci formacji leśnej Lasy są najpotężniejszymi ekosystemami lądowymi

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Sukcesja ekologiczna na lądzie kończy się zazwyczaj klimaksem w postaci formacji leśnej Lasy są najpotężniejszymi ekosystemami lądowymi"

Jadwiga Bielecka
7 lat temu
Przeglądów:

1 Las w krajobrazie

2 Sukcesja ekologiczna na lądzie kończy się zazwyczaj klimaksem w postaci formacji leśnej Lasy są najpotężniejszymi ekosystemami lądowymi Zajmują: - 8 % powierzchni całego globu - 30 % powierzchni lądów Odgrywają istotną rolę w krajobrazie

5 Las jako bufor środowiskowy Dzięki swojej dużej biomasie, a także dużej zawartości wody w glebie, ekosystemy leśne działają jako bufor (regulator) w szeroko pojętym środowisku (wewnętrzne, krajobraz, biosfera). W ten sposób wspomagają inne ekosystemy: wodne, stepowe,. antropogeniczne (rolnicze, wiejskie, miejskie, przemysłowe).

7 Środowiskotwórcza rola lasu Środowisko wewnętrzne lasu (fitoklimat i gleba) Retencja - regulacja stosunków wodnych - ograniczanie erozji Klimat lokalny - wilgotność powietrza - opady - temperatura - promieniowanie - wiatr Inne funkcje ochronne - lawiny - hałas - oczyszczanie wód - oczyszczanie gleby - fitoremediacja - oczyszczanie powietrza Produkcja tlenu i absorpcja dwutlenku węgla Bioróżnorodność

8 Fitoklimat leśny (w porównaniu z przestrzenią otwartą) ŚWIATŁO - mniejsze natężenie (do 100 x; Bk - 5%, So - 20%) - przewaga rozproszonego; światło obrazkowe - zubożone widmo ( mniej promieniowania fotosyntetycznie czynnego) TEMPERATURA - średnia roczna nieznacznie niższa (~ 1 C) - średnia okresu wegetacyjnego niższa (~ 1,5 C) - średnia okresu spoczynku wyższa (~ 0,5 C) - amplitudy roczne mniejsze o kilka stopni - amplitudy dobowe mniejsze o kilkanaście stopni - pod okapem nie ma przymrozków radiacyjnych

9 WODA - większa wilgotność powietrza (średnio ~ 5%; do 25%) - znacznie mniejsza ewaporacja (~ 50%) - dociera ~ 75% opadów (intercepcja ~ 25%) - znacznie większy udział opadów poziomych ( do ~ 50%) WIATR - wnika na ~ 50 m do zwartego drzewostanu z okrajkiem - wnika na ~ 250 m do rozrzedzonego drzewostanu bez okrajka - pionowe ruchy powietrza związane ze stosunkami termicznymi

10 Gleby leśne (w porównaniu z glebami nieleśnymi) Duża ilość materii organicznej Charakterystyczne typy próchnic: mull, moder, mor Charakterystyczne typy gleb: bielicowe, rdzawe; płowe, brunatne Stosunkowo kwaśne (ph przeważnie od 4 do 7) Duża aktywność edafonu Większa aktywność grzybów niż bakterii Silnie przerośnięta korzeniami; dużo kanałów korzeniowych Duża porowatość Latem nieco zimniejsze, ale zimą płycej zamarzają Właściwości retencyjne Specyficzne stosunki wodne: wierzchnia warstwa, rizosfera, poziom wód gruntowych (funkcje regulacyjne)

11 Środowiskotwórcza rola lasu Środowisko wewnętrzne lasu (fitoklimat i gleba) Retencja - regulacja stosunków wodnych - ograniczanie erozji Klimat lokalny - wilgotność powietrza - opady - temperatura - promieniowanie - wiatr Inne funkcje ochronne - lawiny - hałas - oczyszczanie wód - oczyszczanie gleby - fitoremediacja - oczyszczanie powietrza Produkcja tlenu i absorpcja dwutlenku węgla Bioróżnorodność

12 Retencja (zatrzymywanie, powstrzymywanie) Podstawą mechanizmu retencji wody opadowej w lesie jest spowolnienie jej odpływu. Większość wody opadowej wsiąka w glebę leśną (której wierzchnia warstwa jest chroniona przez okap i ściołę), przez co szybki spływ powierzchniowy zamieniany jest na powolny spływ wewnątrzgruntowy. Zamiast przez kilka godzin, woda odpływa przez kilka dni. Dzięki temu pozostaje długo w zasięgu systemów korzeniowych drzew oraz nie powoduje erozji ani dużych wahań poziomu wody w ciekach. Woda jest więc retencjonowana zarówno w glebie leśnej, jak i biomasie organizmów. Cechy retencji ma też zatrzymywanie jej na powierzchni koron, pni, ścioły, gleby

15 Erozja Warstwa gleby piaszczystej (~piasek słabogliniasty) o miąższości 18 cm, przy nachylenie stoku 10º, uległaby zmyciu w następujących okresach (lata): - przy nagiej glebie 18 - pod uprawą rolną pod pokrywą trawiastą pod lasem liściastym (Badania symulacyjne na południowym wschodzie USA)

17 Środowiskotwórcza rola lasu Środowisko wewnętrzne lasu (fitoklimat i gleba) Retencja - regulacja stosunków wodnych - ograniczanie erozji Klimat lokalny - wilgotność powietrza - opady - temperatura - promieniowanie - wiatr Inne funkcje ochronne - lawiny - hałas - oczyszczanie wód - oczyszczanie gleby - fitoremediacja - oczyszczanie powietrza Produkcja tlenu i absorpcja dwutlenku węgla Bioróżnorodność

19 Środowiskotwórcza rola lasu Środowisko wewnętrzne lasu (fitoklimat i gleba) Retencja - regulacja stosunków wodnych - ograniczanie erozji Klimat lokalny - wilgotność powietrza - opady - temperatura - promieniowanie - wiatr Inne funkcje ochronne - lawiny - hałas - oczyszczanie wód - oczyszczanie gleby - fitoremediacja - oczyszczanie powietrza Produkcja tlenu i absorpcja dwutlenku węgla Bioróżnorodność

23 Środowiskotwórcza rola lasu Środowisko wewnętrzne lasu (fitoklimat i gleba) Retencja - regulacja stosunków wodnych - ograniczanie erozji Klimat lokalny - wilgotność powietrza - opady - temperatura - promieniowanie - wiatr Inne funkcje ochronne - lawiny - hałas - oczyszczanie wód - oczyszczanie gleby - fitoremediacja - oczyszczanie powietrza Produkcja tlenu i absorpcja dwutlenku węgla Bioróżnorodność

24 Środowiskotwórcza rola lasu Środowisko wewnętrzne lasu (fitoklimat i gleba) Retencja - regulacja stosunków wodnych - ograniczanie erozji Klimat lokalny - wilgotność powietrza - opady - temperatura - promieniowanie - wiatr Inne funkcje ochronne - lawiny - hałas - oczyszczanie wód - oczyszczanie gleby - fitoremediacja - oczyszczanie powietrza Produkcja tlenu i absorpcja dwutlenku węgla Bioróżnorodność

27 Orientacyjnie można przyjąć, że występuje u nas ponad gatunków: - bezkręgowców kręgowców 600 ryb 116 płazów 18 gadów 9 ptaków 365 ssaków 98 - grzyby rośliny niższe (glony) rośliny wyższe (organowce) w tym rośliny nasienne (780 rodzajów i 120 rodzin)

28 Udział drzew i krzewów w zestawie gatunkowym roślin nasiennych jest stosunkowo mały: - drzew: około 45 gatunków (2 %) - krzewów: około 160 gatunków (7 %)

29 Ile gatunków bytuje w polskich lasach? Około gatunków, a więc 65 % (Podczas gdy lasy pokrywają tylko 30 % kraju) Część z nich bytuje jednocześnie w innych ekosystemach tworzących krajobraz Większość z tych gatunków może żyć jednak wyłącznie w środowisku leśnym

31 Pytania Do czego dąży sukcesja ekologiczna na lądzie? Porównaj powierzchnię lasów na kuli ziemskiej i uch udział w biomasie biosfery? Dzięki czemu ekosystemy leśne mogą tak skutecznie pełnić swoją rolę buforów (regulatorów) środowiskowych? Wymień najważniejsze aspekty środowiskotwórczej roli lasu? Kształtowanie środowiska wewnętrznego przez las? Mechanizm retencyjnych właściwości lasu? Retencyjne właściwości lasu a jego funkcje wodo- i glebochronne? Wpływ lasu na klimat? Las jako bariera dla lawin i hałasu? Oczyszczający wpływ lasu na powietrze, wodę i glebę? Absorpcja dwutlenku węgla i produkcja tlenu przez las? Znaczenie lasu dla bioróżnorodności? Zasięg oddziaływania najważniejszych funkcji lasu?

Podobne dokumenty

Zagadnienia. Ekologii Lasu 2015/2016

Zagadnienia. Ekologii Lasu 2015/2016 Zagadnienia z Ekologii Lasu 2015/2016 Spis ważniejszych zagadnień w ramach przedmiotu (rozszerzonego) EKOLOGIA LASU 1. EKOLOGIA OGÓLNA (wybrane zagadnienia) - Podstawowe pojęcia (ich znaczenie i wzajemne