Erozja wodna w Polsce

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Erozja wodna w Polsce"

Maja Chmielewska
7 lat temu
Przeglądów:

1 Erozja wodna w Polsce Średnie roczne straty zmytej gleby w warunkach polskich zestawione z obliczeniami Fourniera (1960) dla różnych kontynentów 715 t/km2 - Afryka 701 t/km2 - Ameryka Południowa i Antyle 610 t/km2 - Azja 491 t/km2 - Ameryka Północna i Środkowa 273 t/km2 Australia 280 t/km2 - Karpaty Fliszowe (Maruszczak, 1991) 84 t/km2 - Europa 76 t/km2 - Polska (Józefaciukowie, 1992) 2,7 t/km2 - Niziny Środkowopolskie (Maruszczak, 1991). Zagrożenie erozją wietrzną w Polsce Trwałe użytki zielone są, po lasach i zadrzewieniach leśnych, formacją roślinną o dużych walorach przeciwerozyjnych. Ochronna funkcja zadarnień wynika ze zdolności wiązania gruntu przez silnie rozwinięty system korzeniowy i osłanianie jego powierzchni gęstą masą łodyg i liści. Największe działanie przeciwerozyjne przypisuje się użytkom leśnym, zwłaszcza lasom mieszanym o zwartej wielopiętrowej budowie. Spływy powierzchniowe w lasach stanowią zaledwie kilka procent opadu, a roztopy śniegowe są powolne i nie powodują większej erozji. 1

2 Przeciwerozyjna funkcję roślinności najlepiej obrazują szacunkowe dane podawane przez Benneta (1955), który szacuje czas zmycia 18cm warstwy gleby na stoku o nachyleniu 10%, w warunkach klimatu kontynentalnego, na: Gęsty i zwarty system korzeniowy roślinności trawiastej chroni glebę przede wszystkim przed skoncentrowanym spływem powierzchniowym. Naziemne części darni również chronią glebę zwiększając szorstkość podłoża, a zatem zmniejszają prędkość przepływu, zwiększając przy tym infiltrację lat pod pierwotną puszczą, lat pod trwałą darnią, 110 lat pod uprawą polową, 18 lat na czarnym ugorze. Próchnica sól ziemi Próchnica działa jako lepiszcze strukturotwórcze, powodując sklejanie elementarnych cząstek w większe cząsteczki. Związki próchniczne mają wysoką pojemność wodną. Mogą zatrzymać nawet 5-krotnie więcej wody niż same ważą i to w formie dostępnej dla roślin. Próchnica wpływa na stosunki wodno-powietrzne w glebie i aktywizuje w niej życie mikrobiologiczne. Sprzyja bowiem równoległemu rozwojowi mikroorganizmów beztlenowych (wewnątrz gruzełków) i tlenowych pomiędzy nimi. Próchnica poprawia zasobność gleb. Jej związki mogą zmagazynować 4 do 12 razy więcej składników pokarmowych (a także toksycznych!) niż część mineralna gleby. Zwiększa też zdolności buforowe gleb, regulując i stabilizując ich odczyn. Związki próchniczne mają także istotny wpływ na procesy fizjologiczne roślin. W ich skład wchodzi wiele tzw. substancji wzrostowych, które intensyfikują szereg ważnych procesów fizjologicznych roślin, takich jak gospodarka wodna, oddychanie i fotosynteza. Obieg wody w przyrodzie w glebie 2

3 Continental runoff values. (Source: World water balance, In: Symposium of World Water Balance. IASH-UNESCO. Report Number 92) Kontynent Odpływ (mm/r) Europa 300 Continental runoff values. (Source: Azja Lvovitch, M.L World water balance, 286 In: Symposium of World Water Balance. Afryka 139 IASH-UNESCO. Report Number 92). Ameryka Północna i Środkowa 265 Ameryka Południowa 445 Australia, Nowa Zelandia 218 Antarktyka and Grenlandia 164 Rozwój cywilizacyjny niesie ze sobą wzrost powierzchni betonowych, asfaltowych, brukowanych etc. Drzewa i tereny zielone redukują efekt betonu poprzez: Redukcję nasłonecznienia Obniżenie temperatury powietrza dzięki ewapotranspiracji Hamowanie gwałtownych spływów powierzchniowych Filtrowanie pyłów i spalin zawartych w powietrzu Tłumienie hałasów i wibracji Jak trawniki wpływają na mikroklimat Temperatura [ C] Wyparowana woda (l/m 2 /12h) < >35 7 Co się dzieje gdy tereny zielone zmieniamy w obszary zurbanizowane? w glebie 3

4 Użytki zielone w ziołolecznictwie Zabezpieczają gleby przed erozją Odkładają próchnicę w glebie (dobry absorbent) Poprawiają stosunki wodne w glebie Przeciwdziałają eutrofizacji wód powierzchniowych i wgłębnych Nawilżają i oczyszczają atmosferę Są środowiskiem dla życia licznej flory i fauny (ok. 400 gatunków Sport i krajobraz Zabezpieczają gleby przed erozją Odkładają próchnicę w glebie (dobry absorbent) Poprawiają stosunki wodne w glebie Przeciwdziałają eutrofizacji wód powierzchniowych i wgłębnych Nawilżają i oczyszczają atmosferę Są środowiskiem dla życia licznej flory i fauny (ok. 400 gatunków 4

5 Sport i krajobraz 5

Podobne dokumenty

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novapdf printer (

You created this PDF from an application that is not licensed to print to novapdf printer ( Rola terenów zielonych w środowisku 1. Zabezpieczają gleby przed erozją 2. Odkładają próchnicę w glebie (dobry absorbent) 3. Poprawiają stosunki wodne 4. Przeciwdziałają eutrofizacji wód powierzchniowych