Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Pradze Biuletyn Informacyjny marzec 2017

Transkrypt

1 Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Pradze Biuletyn Informacyjny marzec 2017 SPIS TREŚCI: I. PRODUKCJA PRZEMYSŁOWA... 2 II. BUDOWNICTWO III. BEZROBOCIE IV. CENY TOWARÓW I USŁUG V. HANDEL ZAGRANICZNY VI. POLSKO-CZESKA WYMIANA HANDLOWA... 6 VII. CZESKI IMPORT ŻYWNOŚCI Z POLSKI... 8 VIII. RYNEK KOSMETYKÓW W REPUBLICE CZESKIEJ... 9 IX. INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE W CZECHACH W 2016 R. 11 X. ZAMÓWIENIA PUBLICZNE BEZ PRZETARGU. 13 XI. CZECHY PRZYGOTOWUJĄ SIĘ NA ELEKTROMOBILNOŚĆ. 14 XII. PRODUCENCI ZABEZBPIECZAJĄ SIĘ PRZED RYZYKIEM KURSOWYM 15 XIII. RELACJA Z KONFERENCJI NT. START-UPÓW W PAŃSTWACH V

2 I. Produkcja przemysłowa Produkcja przemysłowa w Republice Czeskiej w styczniu 2017 r., w stosunku międzyrocznym, wzrosła o 9,6%, a w stosunku do miesiąca poprzedniego o 3,5%. Największy międzyroczny wzrost odnotowano w produkcji pojazdów silnikowych, przyczep i naczep (o 18,7%), w produkcji i dystrybucji energii elektrycznej, gazu, ciepła i powietrza klimatyzowanego (o 13,8%) oraz w produkcji konstrukcji i wyrobów metalowych (o 8,2%). Największy międzyroczny spadek odnotowano w górnictwie (o 14,9%), w produkcji pozostałego sprzętu transportowego (o 10,0%) oraz w dziale poligrafia i reprodukcja nagrań (o 6,4%). Przychody z działalności przemysłowej w styczniu 2017 r. w cenach bieżących, w stosunku międzyrocznym, były wyższe o 12,0%, a przychody z eksportu bezpośredniego przedsiębiorstw przemysłowych o 13,0%. Wartość nowych zamówień w przemyśle międzyrocznie była wyższa o 7,0% (przy czym wartość zamówień zagranicznych wzrosła o 6,1%, a wartość zamówień krajowych o 9,1%). Średnia liczba zatrudnionych w przemyśle czeskim, w przedsiębiorstwach zatrudniających co najmniej 50 pracowników (bez pracowników agencyjnych), była w styczniu 2017 r. międzyrocznie wyższa o 2,1%. Średnie wynagrodzenie miesięczne brutto w przedsiębiorstwach przemysłowych wzrosło nominalnie o 5,7% i wyniosło CZK (tj. ok EUR). Wyszczególnienie Przemysł Republiki Czeskiej (B+C+D) Przemysł (wskaźniki międzyroczne dane wstępne) Dynamika w cenach stałych (analogiczny okres roku poprzedniego = 100) listopad 2016 grudzień 2016 styczeń 2017 luty styczeń ,0 102,7 109,6 103,5 B) Górnictwo i wydobycie 93,3 73,5 85,1 90,0 C) Przemysł przetwórczy 107,9 102,9 109,8 104,2 D) Produkcja i dystrybucja energii elektrycznej, gazu i ciepła 105,4 110,1 113,8 102,4 II. Budownictwo Produkcja budowlana na rynku czeskim w styczniu 2017 roku, w stosunku międzyrocznym, spadła o 0,2%, a w stosunku do miesiąca poprzedniego o 2,3%. Wartość produkcji w budownictwie ogólnym wzrosła o 5,9%, zaś w budownictwie inżynieryjnym spadła o 22,0%. Średnia liczba zatrudnionych w budownictwie czeskim, w przedsiębiorstwach zatrudniających co najmniej 50 pracowników (bez pracowników agencyjnych), w styczniu 2017 r., w stosunku międzyrocznym, była niższa o 2,4%. Średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w tej branży wzrosło nominalnie o 4,8% i wyniosło CZK (tj. ok EUR). Liczba wydanych zezwoleń budowlanych w styczniu 2017 r., w stosunku międzyrocznym, wzrosła o 11,9% (do 5 960), a orientacyjna wartość robót objętych tymi zezwoleniami wzrosła o 15,5% (do 21,8 mld CZK, tj. ok. 0,81 mld EUR). 2

3 III. Bezrobocie Produkcja budowlana (wskaźniki międzyroczne - dane wstępne) Dynamika w cenach stałych (analogiczny okres roku poprzedniego = 100) Wyszczególnienie luty listopad grudzień styczeń styczeń Produkcja budowlana ogółem w tym: w budownictwie ogólnym w budownictwie inżynieryjnym Rozpoczęte realizacje mieszkań w tym: w budownictwie jednorodzinnym w budownictwie wielorodzinnym Zakończone realizacje mieszkań w tym: w budownictwie jednorodzinnym w budownictwie wielorodzinnym Na koniec lutego 2017 roku w Republice Czeskiej bez pracy było 380,2 tys. osób, tj. o 9,2 tys. mniej niż na koniec miesiąca poprzedniego oraz o 81,0 tys. mniej niż na koniec lutego 2016 r. Stopa bezrobocia na r. wyniosła 5,1% (wśród mężczyzn spadła ona do poziomu 5,2%, zaś wśród kobiet do 5,1%). Największe bezrobocie odnotowano w powiatach: Karwina (10,2%), Most (9,9%), Jesenik (9,5%), Bruntal (9,1%), Znojmo (9,0%), Ostrawa-miasto (8,7%), Usti nad Łabą (8,6%) i Decin (8,1%). Najniższe było w powiatach Praga-wschód i Rychnov nad Kneznou (po 1,8%), Pragazachód i Mlada Boleslav (po 2,7%), Benesov i Pilzno-miasto (po 2,8%) oraz Jicin (3,1%). Spośród 77 powiatów Republiki Czeskiej, w 36 z nich stopa bezrobocia była wyższa lub taka sama jak średnia dla całego kraju. W ewidencji czeskich urzędów pracy, wg stanu na 28 lutego 2017 r., było wolnych miejsc pracy (tj. o 7,6 tys. więcej niż w miesiącu poprzednim oraz o 28,3 tys. więcej niż w lutym 2016 r.). Na jedno wolne miejsce przypadało średnio 2,7 bezrobotnych, z tego najwięcej w powiatach: Karwina (15,1), Jesenik (13,6), Usti nad Łabą (9,7), Znojmo (9,0), Sokolov (8,1), Hodonin (7,5), Bruntal (7,0) oraz Chomutov (6,2). Zasiłek dla bezrobotnych w lutym 2017 r. wypłacono 113,3 tys. osobom ubiegającym się o zatrudnienie, tj. 29,8% ogółu bezrobotnych (w styczniu 2017 r. 29,9%, w lutym 2017 r. 26,1%). IV. Ceny towarów i usług 98,6 110,8 80,5 133,8 118,1 198,4 109,3 97,4 116,9 102,6 105,8 94,7 119,9 126,3 116,4 104,3 102,0 132,9 99,8 105,9 78,0 104,8 125,4 88,2 103,8 85,9 157,9 94,5 100,1 83,5 101,6 116,7 81,2 108,2 102,9 128,0 Ceny towarów i usług konsumpcyjnych na rynku czeskim w lutym 2017 roku wzrosły międzyrocznie o 2,5%, zaś w stosunku do miesiąca poprzedniego o 0,4%. Największy wpływ na międzyroczny wzrost cen w lutym miały ceny żywności i napojów bezalkoholowych (o 4,6%), co było rezultatem wzrostu cen szeregu artykułów spożywczych, w szczególności cukru (o 29,4%), jaj (o 17,7%), masła (o 15,9%), serów (o 12,1%), pieczywa (o 9,2%) oraz mąki (o 4,5%). Znaczący wzrost cen odnotowano także w dziale transport (o 6,6%), głównie wskutek wzrostu cen paliw o 16,8%. W dziale wyżywienie i zakwaterowanie ceny usług żywieniowych wzrosły o 6,0%, zaś usług kwaterunkowych o 1,7%. W dziale czynsze, woda, energia, paliwa (ogólny wzrost 0,8%) wyższe były ceny czynszów (o 2,5%), 3

4 opłaty za kanalizację (o 2,4%), wodę (o 2,2%) oraz energię elektryczną (o 0,3%). Wzrost cen w dziale pozostałe towary i usługi (ogólny wzrost o 1,7%) był w dużej mierze spowodowany wyższymi cenami ubezpieczeń (o 3,6%). W dziale napoje alkoholowe i tytoń ceny wyrobów tytoniowych wzrosły o 6,2%. Spadek cen odnotowano w dziale wyposażanie mieszkań, sprzęt AGD, naprawy (o 1,3%). Niższe były również ceny gazu ziemnego (o 7,1%), napojów alkoholowych (o 0,5%) oraz opłaty za ogrzewanie (o 0,5%). Ceny towarów i usług (wskaźniki, stopa inflacji) Wyszczególnienie Analogiczny okres roku Zmiana poprzedniego = 100 Stopa (2015= inflacji* 12/16 01/17 02/17 100) Ogółem w tym: 102,0 102,2 102,5 102,7 101,0 Artykuły spożywcze i napoje bezalkoholowe 103,3 103,5 104,6 103,8 100,0 Napoje alkoholowe i tytoń 104,9 103,7 103,1 105,6 104,3 Odzież i obuwie 101,0 100,7 100,4 99,2 101,5 Czynsze, woda, energia, paliwa 100,7 100,8 100,8 101,4 100,6 Wyposażenie mieszkań, sprzęt AGD, naprawy 98,8 99,5 98,7 99,0 99,7 Służba zdrowia 102,9 103,1 103,8 104,4 102,8 Transport 102,5 105,1 106,6 102,4 99,6 Poczta i telekomunikacja 99,1 99,1 100,4 99,9 99,7 Kultura i rekreacja 100,0 100,5 100,8 103,5 101,1 Edukacja 101,9 101,9 102,1 102,8 101,5 Wyżywienie i zakwaterowanie 104,4 104,8 105,4 105,9 102,2 Pozostałe towary i usługi 101,7 101,8 101,7 102,2 101,3 *relacja średnich wskaźników bazowych (rok 2015=100) za ostatnie 12 miesięcy oraz wcześniejsze 12 miesięcy Ogółem ceny towarów w stosunku międzyrocznym wzrosły o 2,5%, a ceny usług o 2,6%. Średnia stopa inflacji w lutym 2017 r. - mierzona wzrostem średnich cen konsumpcyjnych z ostatnich 12 miesięcy w stosunku do średnich cen z poprzednich 12 miesięcy - wyniosła 1,0%. V. Handel zagraniczny Republiki Czeskiej Obroty handlu zagranicznego Republiki Czeskiej w styczniu 2017 roku, w stosunku międzyrocznym wzrosły o 8,8%. Eksport był wyższy o 8,0% i wyniósł 11,8 mld EUR, a import o 9,6% i wyniósł 10,9 mld EUR. Nadwyżka handlowa Republiki Czeskiej w stosunku międzyrocznym zmalała o 1,0% i wyniosła 1,8 mld EUR. Obroty handlu zagranicznego Republiki Czeskiej w styczniu 2017 r. (w mln) Waluta STYCZEŃ 2016 STYCZEŃ 2017 DYNAMIKA (I 2016=100) Eksport Import Saldo Eksport Import Saldo eksportu importu CZK ,0 109,6 EUR ,0 109,6 USD ,6 107,2 4

5 Wzrost nadwyżki handlowej odnotowano w grupie maszyn i środków transportu (o 198,2 mln EUR) oraz w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (o 4,1 mln EUR); nadwyżka obniżyła się w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 76,1 mln EUR), w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 54,6 mln EUR) i w grupie napojów i tytoniu (o 17,3 mln EUR). Wzrost deficytu handlowego odnotowano w grupie paliw mineralnych i smarów (o 151,4 mln EUR); z kolei spadek deficytu odnotowano w grupie żywności i zwierząt żywych (o 12,7 mln EUR), w grupie wyrobów pozostałych (o 4,0 mln EUR) oraz w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 3,0 mln EUR). W grupie surowców z wyjątkiem paliw ubiegłoroczny deficyt zmienił się w nadwyżkę (zmiana o 59,4 mln EUR). Największy międzyroczny wzrost wartości czeskiego eksportu w styczniu 2017 r. miał miejsce w grupie maszyn i środków transportu (o 596,0 mln EUR, tj. o 8,8%), w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 130,4 mln EUR, tj. o 20,2%), w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 121,2 mln EUR, tj. o 8,6%), w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 55,5 mln EUR, tj. o 3,0%) oraz w grupie surowców z wyjątkiem paliw (o 50,1 mln EUR, tj. o 22,8%). Spadek wartości eksportu odnotowano w grupie napojów i tytoniu (o 22,0 mln EUR, tj. o 21,9%), w grupie paliw mineralnych i smarów (o 10,5 mln EUR, tj. o 3,5%) oraz w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (o 7,9 mln EUR, tj. o 19,3%). Największy międzyroczny wzrost wartości importu odnotowano w grupie maszyn i środków transportu (o 397,8 mln EUR, tj. o 8,7%), w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 175,8 mln EUR, tj. o 15,4%), w grupie paliw mineralnych i smarów (o 140,9 mln EUR, tj. o 27,4%), w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 131,6 mln EUR, tj. o 7,6%) oraz w grupie chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 127,4 mln EUR, tj. o 11,3%); spadki wystąpiły w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (o 12,0 mln EUR, tj. o 36,7%), w grupie surowców z wyjątkiem paliw (o 9,4 mln EUR, tj. o 4,1%) oraz w grupie napojów i tytoniu (o 4,6 mln EUR, tj. o 6,5%). 1 Głównymi pozycjami czeskiego eksportu w styczniu 2017 r. były samochody osobowe (13,0% eksportu ogółem), części i akcesoria samochodowe (8,3%) oraz urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (4,9%); następnie aparaty i urządzenia telefoniczne (3,9%), rowery trzykołowe, samochodziki, modele, łamigłówki i inne zabawki; meble do siedzenia oraz druty i kable izolowane (po 1,6%), urządzenia elektryczne do przełączania lub zabezpieczania obwodów elektrycznych oraz elektryczny sprzęt oświetleniowy i sygnalizacyjny do pojazdów (po 1,4%), a także pompy i podnośniki do cieczy (1,3%). Na 10 ww. grup towarowych przypadało 38,9% czeskiego eksportu ogółem, a ich łączna wartość w stosunku międzyrocznym wzrosła o 5,5%. Do największych grup towarowych w czeskim imporcie w omawianym okresie należały: części i akcesoria samochodowe (6,7%), aparaty i urządzenia telefoniczne (3,7%) oraz urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (3,2%); następnie leki (2,5%), przetworzone oleje ropy naftowej, benzyna i nafta oraz samochody osobowe (po 2,1%), elektroniczne układy scalone (1,6%), druty i kable izolowane oraz części i akcesoria do maszyn i urządzeń biurowych (po 1,5%), a także meble do siedzenia (1,4%). Na 10 ww. grup towarowych przypadało 26,5% czeskiego importu ogółem, a ich łączna wartość była międzyrocznie wyższa o 19,0%. Największą nadwyżkę handlową w styczniu 2017 r. Republika Czeska uzyskiwała w handlu z Niemcami (1 419 mln EUR), Wielką Brytanią (439 mln EUR), Słowacją (404 mln EUR), Francją (333 mln EUR) oraz Austrią (232 mln EUR), a największy deficyt w handlu z Chinami 1 Strukturę towarową czeskiego handlu zagranicznego przedstawia załącznik nr 1. 5

6 ( mln EUR), Koreą Południową (-296 mln EUR), Polską (-135 mln EUR), Japonią (- 131 mln EUR) oraz Irlandią (-94 mln EUR). VI. Polsko-czeska wymiana handlowa Według danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, czesko-polskie obroty handlowe w styczniu 2017 r., w stosunku do roku poprzedniego, były o 8,5% wyższe i wyniosły 1 633,1 mln EUR. Wartość czeskiego eksportu do Polski wzrosła o 21,9% i wyniosła 749,3 mln EUR, a wartość importu spadła o 0,7% i wyniosła 883,8 mln EUR. Czeski deficyt w handlu z Polską zmalał o 51,2% i wyniósł 134,6 mln EUR Czesko-polska wymiana handlowa w styczniu 2016/2017 (w mln EUR) 890,5 883, ,7 749, ,8-134,5-500 I 2016 I 2017 Czeski eksport do Polski Czeski import z Polski Saldo wymiany dla RCz Źródło: Czeski Urząd Statystyczny W czeskim eksporcie do Polski największe wzrosty wartościowe odnotowano w grupie maszyn i środków transportu (o 67,6 mln EUR, tj. o 27,4%), wyrobów przemysłowych rynkowych (o 28,4 mln EUR, tj. o 20,6%), różnych wyrobów przemysłowych (o 16,8 mln EUR, tj. o 27,4%), chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 15,8 mln EUR, tj. o 26,1%) oraz paliw mineralnych i smarów (o 6,1 mln EUR, tj. o 28,2%). Spadek eksportu odnotowano w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (o 7,6 mln EUR, tj. o 49,8%) oraz żywności i zwierząt żywych (o 2,0 mln EUR, tj. o 4,7%). 3 W czeskim imporcie z Polski największy wzrost wartościowy odnotowano w grupie maszyn i środków transportu (o 42,0 mln EUR, tj. o 17,9%), w grupie różnych wyrobów przemysłowych (o 16,7 mln EUR, tj. o 17,3%), w grupie paliw mineralnych i smarów (o 10,0 mln EUR, tj. o 20,8%), w grupie surowców z wyjątkiem paliw (o 3,7 mln EUR, tj. o 24,0%) 2 Wg danych Ministerstwa Rozwoju RP (system informacji Insigos), polsko-czeskie obroty handlowe w styczniu 2017 r. w stosunku międzyrocznym wzrosły o 5,3% i wyniosły 1 506,9 mln EUR. Polski eksport do Czech wzrósł o 4,1% i wyniósł 1 030,0 mln EUR, a import o 8,0% i wyniósł 476,9 mln EUR. Wg tych danych, Polska w omawianym okresie uzyskała nadwyżkę handlową z Czechami w wysokości 553,1 mln EUR. W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego nadwyżka zwiększyła się o 5,2 mln EUR, tj. o 1,0%. Dane te wskazują, że w badanym okresie Republika Czeska była 2. największym odbiorcą polskiego eksportu (po Niemczech) oraz 7. dostawcą towarów (za Niemcami, Chinami, Rosją, Włochami, Francją i Holandią). 3 Strukturę towarową czesko-polskiej wymiany handlowej wg danych Czeskiego Urzędu Statystycznego przedstawia załącznik nr 2. 6

7 oraz w grupie wyrobów pozostałych (o 1,8 mln EUR, tj. o 183,6%). Spadek importu odnotowano w grupie żywności i zwierząt żywych (o 33,1 mln EUR, tj. o 29,6%), w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (o 32,0 mln EUR, tj. o 11,7%), w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (o 13,3 mln EUR, tj. o 73,7%) oraz w grupie napojów i tytoniu (o 2,8 mln EUR, tj. o 18,1%). Największy deficyt w handlu z Polską w omawianym okresie Republika Czeska odnotowała w grupie wyrobów przemysłowych rynkowych (-74,9 mln EUR), następnie w grupie żywności i zwierząt żywych (-38,6 mln EUR), w grupie różnych wyrobów przemysłowych (- 35,0 mln EUR) oraz w grupie paliw mineralnych i smarów (-29,9 mln EUR). Nadwyżkę uzyskano w grupie maszyn i środków transportu (+37,5 mln EUR), w grupie surowców z wyjątkiem paliw (+11,9 mln EUR) oraz w grupie tłuszczów roślinnych i zwierzęcych (+2,9 mln EUR). W czeskim eksporcie do Polski największy udział w omawianym okresie miały samochody osobowe (10,3%) oraz części i akcesoria samochodowe (6,5%); następnie urządzenia do automatycznego przetwarzania danych (3,4%), przetworzone oleje ropy naftowej, benzyna i nafta (2,7%), aparaty i urządzenia telefoniczne oraz rowery trzykołowe, samochodziki, modele, łamigłówki i inne zabawki (po 1,7%), meble do siedzenia oraz podpaski higieniczne, tampony, pieluszki i podobne artykuły sanitarne (po 1,6%), druty i kable izolowane (1,3%) oraz nowe opony z gumy (1,2%). Na 10 ww. grup towarowych przypadało 32,1% czeskiego eksportu do Polski ogółem, a ich łączna wartość w stosunku międzyrocznym wzrosła o 27,3%. W imporcie z Polski dominowały części i akcesoria samochodowe (9,6%); następnie meble do siedzenia (4,8%), węgiel kamienny (3,9%), silniki spalinowe tłokowe z zapłonem samoczynnym (3,3%), drut miedziany (2,9%), silniki spalinowe tłokowe z zapłonem iskrowym (2,0%), wyroby ze stali lub żeliwa walcowane na gorąco (1,5%), odbiorniki TV i monitory oraz druty i kable izolowane (po 1,4%), a także konstrukcje z żeliwa lub stali (1,2%). Na 10 ww. grup towarowych przypadało 31,9% czeskiego importu z Polski ogółem, a ich łączna wartość w stosunku międzyrocznym wzrosła o 61,1%. W styczniu 2017 r., Polska była trzecim największym partnerem handlowym Republiki Czeskiej pod względem importu (udział 8,1%), po Niemczech (25,6%) i Chinach (12,2%), a przed Słowacją (5,0%), Włochami (3,6%), Francją (3,2%), Koreą Płd. (3,0%) i Austrią (2,9%) oraz trzecim partnerem tego kraju pod względem eksportu (5,9%), po Niemczech (33,2%) i Słowacji (7,5%), a przed Wielką Brytanią i Francją (po 5,4%), Austrią (4,3%), Włochami (4,2%) oraz Hiszpanią (3,0%). Jak wynika z danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, spadek dodatniego dla Polski salda wymiany handlowej w styczniu 2017 r. spowodowany był głównie spadkiem czeskiego deficytu w grupach wyrobów przemysłowych rynkowych (o 60,4 mln EUR), żywności i zwierząt żywych (o 31,1 mln EUR) oraz chemikaliów i wyrobów pochodnych (o 15,5 mln EUR), a także wzrostem czeskiej nadwyżki w grupie maszyn i środków transportu (o 25,6 mln EUR). Z drugiej jednak strony, pogłębił się czeski deficyt w grupie paliw mineralnych i smarów (o 3,8 mln EUR) oraz wyrobów pozostałych (o 0,5 mln EUR). Z ważniejszych dla polskiego eksportu do Czech pozycji towarowych ponadprzeciętną dynamikę w omawianym okresie wykazywały blachy ołowiane ( %), samochody osobowe (377%), energia elektryczna (356%), węgiel kamienny (335%), ołów nieobrobiony (276%), wyroby ze stali lub żeliwa walcowane na gorąco (246%), wirówki, suszarki i urządzenia filtrujące (237%), elektryczny sprzęt oświetleniowy i sygnalizacyjny do pojazdów (210%), złom z żeliwa i stali (178%), platerowane wyroby ze stali lub żeliwa (170%) oraz konstrukcje z żeliwa lub stali (165%). Największy międzyroczny spadek dynamiki w czeskim imporcie z Polski odnotowano natomiast w przypadku przetworzonych olejów ropy naftowej, 7

8 benzyny i nafty (24%), wyrobów tytoniowych (65%), pozostałych wyrobów z tworzyw sztucznych (78%), mięsa drobiowego (80%), drutów i kabli izolowanych (90%), pozostałych mebli (91%) oraz aluminium nieobrobionego (96%). Ponadprzeciętną dynamikę w czeskim eksporcie do Polski, z ważniejszych pozycji towarowych, wykazywały blachy ołowiane (5 535%), węglowodory cykliczne (5 114%), nasiona rzepaku i rzepiku (1 064%), wyroby ze stali lub żeliwa walcowane na gorąco (377%), elektryczne układy scalone (278%), taśmy i dyski magnetyczne (243%), przetworzone oleje ropy naftowej, benzyna i nafta (231%), stalowe sztaby i pręty walcowane na gorąco (210%) oraz monitory i projektory (184%). Największy spadek dynamiki eksportu odnotowano natomiast w przypadku oleju rzepakowego (33%), aparatów i urządzeń telefonicznych (75%), pozostałych wyrobów ze stali (92%), a także aparatury odbiorczej dla radiofonii i radiotelegrafii oraz środków czystości (po 94%). VII. Czeski import żywności z Polski Według wstępnych danych Czeskiego Urzędu Statystycznego, wartość czeskiego importu z Polski w grupie żywności i zwierzą żywych w styczniu 2017 r., w stosunku do roku poprzedniego, spadła o 29,6% i wyniosła 78,6 mln EUR. Największy udział w czeskim imporcie z naszego kraju miało w tym okresie mięso i wyroby mięsne (25,7%), wyroby mleczne i jaja (15,7%), warzywa i owoce (12,9%), zboża i wyroby ze zbóż (11,5%), kawa, herbata, kakao, przyprawy korzenne i wyroby z nich (11,3%) oraz pozostałe wyroby spożywcze i przyprawy (10,7%; prawie połowę stanowiły w tej kategorii dania gotowe). Najniższy udział miały zwierzęta żywe (0,1%), cukier wraz z wyrobami z cukru i miodu (1,9%) oraz ryby (4,0%). Jak wynika z tabeli poniżej, największy procentowy wzrost wartości importu z Polski - w porównaniu do roku poprzedniego - odnotowano w przypadku ryb i owoców morza (o 23,3%), warzyw i owoców (o 20,4%) oraz pozostałych wyrobów spożywczych i przypraw (o 15,2%). Największy procentowy spadek wartości importu odnotowano w przypadku cukru, wyrobów z cukru i miodu (o 79,5%) kawy, herbaty, kakao, przypraw korzennych i wyrobów z nich (o 76,4%) oraz zwierząt żywych (o 52,6%). Kod SITC Źródło: Czeski Urząd Statystyczny Czeski import żywności z Polski w styczniu 2017 roku Nazwa grupy towarowej Wartość (w tys. EUR) Dynamika (I 2016=100) Udział () 0 Żywność i zwierzęta żywe ogółem - w tym: ,4 100,0 01 Mięso i wyroby mięsne ,9 25,7 02 Wyroby mleczne i jaja ,8 15,7 05 Warzywa i owoce ,4 12,9 04 Zboża i wyroby ze zbóż ,8 11,5 07 Kawa, herbata, kakao i wyroby z nich ,6 11,3 09 Pozostałe wyroby spożywcze i przyprawy ,2 10,7 08 Pasze dla zwierząt ,5 6,1 03 Ryby, skorupiaki i mięczaki ,3 4,0 06 Cukier, wyroby z cukru i miodu ,5 1,9 00 Zwierzęta żywe ,4 0,1 8

9 W czeskim imporcie mięsa i wyrobów mięsnych z Polski, wzrost odnotowano w imporcie mięsa wołowego (o 8,7%), zaś spadek w imporcie mięsa drobiowego (o 20,1%) i wieprzowego (o 20,6%). Mimo spadku, mięso drobiowe pozostało najważniejszym importowanym rodzajem produktu mięsnego, stanowiąc 43% tej kategorii. W grupie wyrobów mlecznych i jaj wzrost odnotowano w imporcie masła i pozostałych tłuszczów mlecznych (o 43,9%) oraz serów i twarogów (o 0,9%), zaś spadek w imporcie jaj (o 17,8%) oraz mleka i śmietany (o 1,0%). Sery i twarogi utrzymały pozycję najważniejszych importowanych z Polski wyrobów mlecznych (46% wartości importu w tej kategorii). W imporcie warzyw i owoców główną pozycją były warzywa świeże, chłodzone i mrożone (45% wartości całej kategorii, wzrost o 19,5% r/r), a w dalszej kolejności warzywa konserwowe i przetworzone (wzrost o 3,2%), owoce i orzechy nieoleiste świeże lub suszone (wzrost o 29,8%), owoce konserwowe i przetworzone (wzrost o 18,8%) oraz soki owocowe i warzywne (wzrost o 2,7%). VIII. Rynek kosmetyków w Republice Czeskiej Kosmetyki kupuje regularnie 7 na 10 dorosłych mieszkańców Republiki Czeskiej. Większość zakupów realizowana jest w tradycyjnych drogeriach. Badanie preferencji konsumenckich w RCz w zakresie kosmetyków przeprowadziła firma GfK Czech docierając do respondentów w wieku od 18 do 65 lat. Regularne nabywanie kosmetyków częściej deklarują kobiety (90%) niż mężczyźnie (48%), a najczęściej wskazywanym miejscem zakupu kosmetyków (można było podać 2 takie miejsca) są tradycyjne drogerie: DM drogerie markt (38% wskazań), Teta (34%) oraz Rossmann (22%). Stosunkowo silną pozycję mają supermarkety, w szczególności Tesco (12%), Kaufland (10%), Lidl, Albert i Globus (po 6%). Spośród firm sprzedających swoje produkty we własnych punktach sprzedaży wyróżniają się Avon (14%) i Oriflame (7%). 2/3 klientów co najmniej okazjonalnie kupuje kosmetyki za pośrednictwem sklepów internetowych, jednak tylko dla co ósmego klienta, tego typu zakupy pochłaniają ponad połowę łącznych wydatków na kosmetyki. Najpopularniejszym specjalistycznym sklepem internetowym w zakresie kosmetyków jest notino.cz, gdzie regularnie dokonuje zakupów 10% ankietowanych. Ankietowani zaklasyfikowani do grupy regularnych nabywców kosmetyków, mieli możliwość wskazania 3 czynników odgrywających najważniejszą rolę przy podejmowaniu decyzji o zakupie. Najwięcej wskazań dotyczyło przyjemnego zapachu (25% odpowiedzi), następnie korzystnej ceny (20%) i wysokiej jakości (14%). Na kolejnych pozycjach znalazły się funkcjonalność (8 %), długookresowe skutki działania preparatu (7%) i niewywoływanie alergii (6%). Tak duże znaczenie zapachu było zaskakujące dla autorów badania i pojawiało się również w przypadku produktów, gdzie zapach nie wiąże się bezpośrednio z ich funkcją (np. kosmetyków do włosów, kremów czy mydła). Na potrzeby badania, nabywców kosmetyków podzielono wg zachowań zakupowych na 7 grup: - oszczędnych ; jest to najliczniejsza grupa (20% ogółu), do której należą przede wszystkim starsze osoby bez wyższego wykształcenia i ze stosunkowo niewielkimi przychodami (zwykle emeryci z mniejszych miejscowości). Osoby te używają kosmetyków jedynie do higieny osobistej. Oczekują, aby cechowały się one niską ceną, wolą więc kupować w sklepach, które 9

10 są kojarzone z tanim asortymentem, nawet jeśli oferują one mniejszy wybór i produkty gorszej jakości. Średnio przeznaczają na zakup kosmetyków 479 CZK miesięcznie (ok. 77 PLN); - spragnionych ; 15% ogółu, głównie młode kobiety bez wyższego wykształcenia i ze stosunkowo niewielkimi przychodami (studentki, matki na urlopie rodzicielskim). Chętnie kupują kosmetyki, jednak nie mogą sobie pozwolić na duże wydatki, stąd skupiają się na popularnych markach, które kupują w hipermarketach i drogeriach. Ponadprzeciętnie śledzą reklamy. Średnio przeznaczają na zakup kosmetyków 470 CZK miesięcznie (ok. 75 PLN); - zapobiegliwych ; 15% ogółu, głównie osoby bez wyższego wykształcenia i ze stosunkowo niewielkimi przychodami (najczęściej studenci i emeryci). Śledzą ceny produktów i kupują popularne marki na przecenach w hipermarketach, nawet jeśli tych produktów w danej chwili nie potrzebują. Średnio przeznaczają na zakup kosmetyków 509 CZK miesięcznie (ok. 81 PLN); - kupujących z obowiązku ; 10% ogółu, głównie mężczyźni w wieku od 35 do 55 lat ze stosunkowo wysokimi przychodami, mieszkający w większych miastach. Najchętniej kupują kosmetyki w sklepach sieciowych, w których mogą nabyć również inne potrzebne produkty. Kupują kosmetyki głównie z troski o higienę osobistą, w tym celu chętnie sięgają również po droższe produkty. Odporni na reklamę, przeceny i inne działania marketingowe. Średnio przeznaczają na zakup kosmetyków 518 CZK miesięcznie (ok. 83 PLN); - kupujących wg stosunku ceny do jakości ; 10% ogółu, głównie młode osoby z wyższym wykształceniem i ze stosunkowo wysokimi przychodami. Interesuje ich skład produktów, są dobrze poinformowani i zawsze starają się wybrać produkt wg optymalnego stosunku ceny i jakości. Chcą, aby kosmetyki pomagały im dobrze się czuć i być zdrowym. Kupują w drogeriach, w sklepach firmowych producentów kosmetyków oraz przez Internet. Średnio przeznaczają na zakup kosmetyków 668 CZK miesięcznie (ok. 107 PLN); - łowców nagród ; 15% ogółu, głównie młodsze kobiety bez wyższego wykształcenia i ze stosunkowo niewielkimi przychodami, z mniejszych miejscowości. Kupują często i spontanicznie, wpływ na ich decyzje mają opakowanie, oferta dodatkowego upominku czy informacja o obniżonej cenie lub nowości. Preferują drogerie, sklepy firm kosmetycznych i wyspecjalizowane sklepy internetowe. Średnio przeznaczają na zakup kosmetyków 683 CZK miesięcznie (ok. 109 PLN); - wymagających ; 15% ogółu, głównie dojrzałe kobiety ze stosunkowo wysokimi przychodami. Poszukują kosmetyków wysokiej jakości, które pozwolą im się poczuć młodszymi i piękniejszymi. Przywiązują ponadprzeciętną wagę do składu produktów, cena nie jest dla nich istotnym czynnikiem przy decyzji o zakupie. Cenią sobie sklepy z szerokim asortymentem oraz możliwość sięgnięcia po opinię specjalisty. Średnio przeznaczają na zakup kosmetyków 943 CZK miesięcznie (ok. 151 PLN). Podobnie jak w przypadku produktów innych rodzajów, Czesi wykazują ogółem ponadprzeciętną skłonność do kupowania produktów na wyprzedażach. Najczęściej wybieranymi markami są Avon, Nivea (firma Beiersdorf), Adidas i Rimmel London (obie marki należą do firmy Coty), Balea (marka drogerii dm drogerie markt), L'Oreal i Garnier (obie marki należą do grupy L'Oreal), Dove (firma Unilever), Fa, Palette i Syoss (wszystkie trzy należą do firmy Henkel), Oriflame, Dermacol, Cien (marka sieci Lidl), Yves Rocher, Palmolive (Colgate-Palmolive) oraz Gillette (Procter & Gamble). 10

11 IX. Inwestycje bezpośrednie w Czechach w 2016 r. Czeska agencja wspierania przedsiębiorczości i inwestycji CzechInvest ogłosiła, że w 2016 r. za jej pośrednictwem zakontraktowano 100 projektów inwestycyjnych na łączną kwotę 64,4 mld CZK (ok. 10,2 mld PLN). Mają one doprowadzić do utworzenia ponad 12 tys. miejsc pracy. Zdecydowana większość inwestycji (84) dotyczyła rozwoju dotychczasowych projektów; pozostałe 16 to nowe projekty inwestycyjne. Najwięcej projektów w 2016 r. zakontraktowali inwestorzy z Czech (21) i Niemiec (20), następnie z Austrii i USA (po 10) oraz Szwajcarii (8). Pod względem wartości, prym wiodą jednak inwestorzy z Holandii (16,09 mld CZK, tj. 2,56 mld PLN), wyprzedzając inwestorów z Czech (10,05 mld CZK, tj. 1,60 mld PLN), Niemiec (9,33 mld CZK, tj. 1,48 PLN), Austrii (8,09 mld CZK, tj. 1,29 mld PLN) i USA (4,35 mld CZK, tj. 0,69 mld PLN). Najwięcej miejsc pracy ma powstać dzięki inwestycjom z Niemiec (3 295), RCz (1 686), USA (1 396), Austrii (1 3614) i Chin (940). Najwięcej inwestycji przyciągnęło województwo usteckie i morawsko-śląskie (po 13), a następnie pilzneńskie i południowomorawskie (po 10). Woj. usteckie było także liderem pod względem łącznej kwoty inwestycji w jednym regionie (24,14 mld CZK, tj. 3,84 mld PLN) oraz liczby utworzonych miejsc pracy (1 949). Drugie miejsce pod względem łącznej kwoty inwestycji zajęło woj. południowoczeskie (6,49 mld CZK, tj. 1,03 mld PLN), zaś pod względem liczby utworzonych miejsc pracy morawsko-śląskie (1 688). W przekroju sektorowym tradycyjnie dominuje przemysł motoryzacyjny, choć znaczne kwoty zakontraktowano także w sektorze drzewno-papierniczym. Najwięcej miejsc pracy ma zostać utworzonych w sektorze motoryzacyjnym i w centrach usług strategicznych (por. tabelę poniżej). Inwestycje bezpośrednie w RCz zakontraktowane w 2016 r. wg sektorów Sektor Łączna wysokość Liczba Liczba inwestycji nowych projektów w mln CZK w mln PLN miejsc pracy Motoryzacyjny , , Obróbki metali ,55 746, Tworzyw sztucznych ,84 533, Drzewno-papierniczy , , Spożywczy ,88 520, Maszynowy ,44 324, Centra usług strategicznych ,07 338, Biotechnologie i urządzenia medyczne ,49 198, ICT 4 66,79 10, Lotniczy ,00 278, Największą inwestycją zakontraktowaną w 2016 r. był projekt rozbudowy fabryki części samochodowych dla czeskiej firmy Karsit Automotive w miejscowości Trutnov na Pogórzu Karkonoskim. Drugie miejsce przypadło inwestycji niemieckiej firmy Benteler International, która rozbudowuje swój zakład produkcji części karoserii samochodowych w strefie przemysłowej w miejscowości Klasterec n. Ohrzą (woj. usteckie). Trzecia największa inwestycja dotyczyła budowy centrum usług strategicznych przez czeską firmę Kiwi.com (internetowe biuro podróży), która była już wcześniej wspierana przez agencję CzechInvest jako start-up (jeszcze pod dawną nazwą Skypicker). 11

12 Do największych zakontraktowanych w 2016 r. inwestycji można zaliczyć również planowaną inwestycję amerykańskiej firmy GE Aviation, która do 2022 r. ma w pobliżu Pragi wybudować zakład produkcji silników lotniczych. Dokładna wartość inwestycji nie została jednak podana przez CzechInvest i zgodnie z informacjami prasowymi nie będzie ujawniana także przez kierownictwo firmy. Wiadomo jednak, że cały projekt GE Aviation w Europie (obejmujący m.in. także Polskę i Włochy) firma wycenia na 9,8 mld CZK (1,56 mld PLN), a główną siedzibą projektu ma być właśnie RCz. Inwestor Karsit Automotive Benteler International Kiwi.com Wrigley Confections Największe inwestycje bezpośrednie w RCz zakontraktowane w 2016 r. Sektor Państwo pochodzenia Wartość inwestycji w mln CZK w mln PLN Liczba nowych miejsc pracy Lokalizacja motoryzacyjny RCz 2 669,00 424, Trutnov motoryzacyjny Niemcy 2 488,83 395, Chomutov centrum usług strategicznych RCz 1 500,00 238, Praga spożywczy Holandia 1 455,59 231,28 28 Benesov Robert Bosch motoryzacyjny Niemcy 1 293,89 205, Engel maszynowy Austria 1 171,24 186, Robert Bosch motoryzacyjny Niemcy 903,91 143, Foxconn Global Services Division A123 Systems elektroniczny i elektrotech. urządzeń elektrycznych Czeskie Budziejowice Czeski Krumlov Czeskie Budziejowice Tajwan 818,19 130, Pardubice USA 815,00 129, Ostrawa Typ projektu Ekspansja Ekspansja Ekspansja Ekspansja Ekspansja Ekspansja Ekspansja Ekspansja Nowy projekt W 80% przypadków inwestorzy zabiegają o przyznanie ulg inwestycyjnych. Jak zauważa CzechInvest, oprócz nich, coraz większe znaczenie dla potencjalnych inwestorów ma jakość oferty czeskich poddostawców, stabilność i bezpieczeństwo kraju, a także możliwość zapewnienia wsparcia w długofalowym rozwoju firmy, w celu uzyskania coraz wyższej wartości dodanej produktów i usług. Z kolei do najważniejszych barier wskazywanych przez potencjalnych inwestorów zalicza się niedostatek wykwalifikowanej siły roboczej, brak dostatecznie dużych i jednocześnie gotowych do przejęcia lokalizacji pod inwestycje, a także długie procedury związane z uzyskaniem pozwoleń na budowę. W najbliższych latach CzechInvest oczekuje zwiększonego zainteresowania inwestycjami ze strony firm sektora lotniczego (w ślad za inwestycją GE Aviation prowadzone są rozmowy z potencjalnymi czeskimi poddostawcami). Spodziewane jest również ożywienie zainteresowania ze strony inwestorów japońskich i brytyjskich. Jednocześnie agencja liczby się z możliwym odejściem z RCz tzw. montowni, co umożliwiłoby uwolnienie tak obecnie cennych zasobów siły roboczej dla firm tworzących produkty z wyższą wartością dodaną. 12

13 X. Zamówienia publiczne bez przetargu W 2016 r. w Republice Czeskiej zlecono zamówienia publiczne na łączną kwotę 261,5 mld CZK (ok. 41,5 mld PLN). 9% tej sumy przeznaczono na realizację zamówień, które zostały zlecone do realizacji bez ogłoszenia przetargu. Największe zamówienie publiczne zlecone bez przetargu (tzw. negocjacje niepubliczne) w 2016 r. dotyczyło obsługi systemu elektronicznego poboru myta (tj. opłat drogowych dla pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t). Ministerstwo Transportu podpisało w tej sprawie 3-letnią umowę z austriacką firmą Kapsch o wartości 5,27 mld CZK (ok. 837 mln PLN). Kolejne dwa miejsca pod względem wartości zamówień przypadły podmiotom nadzorowanym przez to ministerstwo, zajmującym się - odpowiednio - zarządzaniem autostradami i drogami I klasy oraz infrastrukturą kolejową. Podmioty te są także instytucjami, które w 2016 r. zleciły najwięcej zamówień publicznych: odpowiednio 191 i 113 (trzecie miejsce w tym rankingu zajmują Lasy RCz, podmiot prowadzący gospodarkę leśną kraju). Czeskie podmioty z największą wartością zamówień publicznych bez przetargów w 2016 r. Nazwa podmiotu Liczba zamówień publicznych zleconych bez przetargów Łączna kwota (bez VAT) w mln Ministerstwo Transportu Dyrekcja Dróg i Autostrad RCz Administracja Linii Kolejowych CzEZ SA CzEPS SA Ministerstwo Spraw Wewnętrznych OKD SA Administracja Drogowa m.st. Pragi Kierownictwo Ruchu Lotniczego Ministerstwo Obrony Opracowanie: WPHI w Pradze na podstawie informacji Ministerstwa Rozwoju Regionalnego RCz. Wybór zamówienia publicznego bez przetargu nakłada na zlecającego obowiązek uzasadnienia wyboru takiej formy zamówienia. Możliwych uzasadnień jest w czeskim prawie 16; do dwóch najczęściej wykorzystywanych należą: - zlecenie zamówienia określonemu dostawcy/wykonawcy, ponieważ jest jedynym wykonawcą (np. z powodów technicznych), który może sprostać jego realizacji; - ochrona praw własności intelektualnej i innych praw wyłącznych, np. gdy tylko określona firma ma prawo do zmiany oprogramowania. Przykładem zastosowania tego uzasadnienia jest wspomniana umowa na zarządzanie systemem myta czy kontrakty na wprowadzenie zmian w systemie informatycznym czeskiej administracji podatkowej, od lat pozostające w gestii firmy IBM. Republika Czeska jest dłuższego czasu krytykowana przez organizacje pozarządowe (m.in. Good Governance) za stosunkowo duży udział wartości i liczby zamówień publicznych bez przetargu w zleconych zamówieniach ogółem. Ze statystyk jednak wynika, że w 2016 r. udział liczby zamówień bez przetargu w zamówieniach ogółem spadł z 26 do 17%, zaś udział ich łącznej wartości z 17 do 9%. CZK PLN 13

14 Łączna wartość zleconych zamówień publicznych bez przetargów w RCz w latach Rok Łączna wartość (bez VAT) w mld CZK Udział w łącznej wartości zleconych zamówień publicznych ,25 6,40 16% ,61 5,34 9% ,97 6,99 17% ,66 3,76 9% Opracowanie: WPHI w Pradze na podstawie informacji Ministerstwa Rozwoju Regionalnego RCz. Jak zaznaczają analitycy, jednym z powodów realizacji zamówień publicznych bez przetargu jest 4-krotnie mniejsze prawdopodobieństwo kontroli ze strony urzędu antymonopolowego niż przy innych formach zamówień. Wynika to z faktu, że informacja o takim zamówieniu pojawia się w Monitorze Zamówień Publicznych dopiero po podpisaniu umowy między zleceniodawcą a wykonawcą, wobec czego potencjalni konkurenci mają mniej czasu na reakcję, tj. na odwołanie do Urzędu ds. Konkurencji Gospodarczej (UOHS). Ponieważ postępowanie odwoławcze trwa nawet rok, zleceniodawcy najczęściej od razu unieważniają zamówienie lub akceptują warunki odwołania, aby nie przedłużać procesu. PLN XI. Czechy przygotowują się na elektromobilność Pomimo że 25 % czeskiego eksportu związane jest bezpośrednio z produkcją pojazdów motorowych, w RCz dopiero rozpoczyna się dyskusja nt. przygotowania krajowego przemysłu na przewidywane zwiększenie globalnego popytu na samochody elektryczne. W 2016 r. zarówno samochody w pełni elektryczne, jak i pojazdy hybrydowe typu plug-in (a więc z możliwością ładowania silnika elektrycznego bezpośrednio z gniazdka) stanowiły 0,86% sprzedanych na całym świecie pojazdów. Przewiduje się jednak szybki wzrost ich udziału do 25% w 2025 r. i zrównanie cen z pojazdami o klasycznych napędach w ciągu 10 najbliższych lat. Dodatkową motywacją dla producentów pojazdów jest wymóg UE, zgodnie z którym do 2021 r. średnia emisyjność wszystkich nowych pojazdów danego producenta nie będzie mogła przekraczać (pod groźbą kar finansowych) 95 g CO2/km bez samochodów elektrycznych w ofercie spełnienie tego wymogu będzie niezwykle trudne. Na nową sytuację przygotowuje się kierownictwo największego czeskiego producenta pojazdów silnikowych - Skody Auto. Zgodnie z deklaracją jej szefa, B. Maiera, co czwarta nowa skoda będzie w 2025 r. posiadała napęd elektryczny, a do tego czasu firma zaprezentuje co najmniej pięć elektrycznych modeli; pierwszym za ok. 2 lata ma być model Superb w wersji hybrydowej plug-in. Będzie to miało konsekwencje zarówno dla branży produkcji pojazdów, jak i części zamiennych. Swoją ofertę będą musiały dostosować także stacje obsługi pojazdów, których znaczna część przychodów generowana jest obecnie przez usługi wymiany oleju napędowego czy klocków hamulcowych, co w przypadku samochodów elektrycznych nie będzie miało tak dużego znaczenia. Wspomniane zmiany mogą także mieć wpływ na polskich eksport do RCz, zważywszy że w 2016 r. silniki spalinowe stanowiły 4,6% polskiego eksportu do tego kraju. Dla RCz sektor motoryzacyjny jest kluczowy zatrudnia ok. 400 tys. osób i wykazuje 3-krotnie wyższą wydajność pracy niż pozostałe sektory gospodarki. Decyzje ws. lokalizacji w Czechach zakładów produkcyjnych baterii i silników elektrycznych jeszcze nie zapadły, jednak agencja 14

15 CzechInvest już rozpoczęła negocjacje z potencjalnie zainteresowanymi producentami, w tym z amerykańską Teslą. Może to pozytywnie wpłynąć np. na decyzje centrali koncernu VW (do którego należy Skoda Auto) i zwiększyć prawdopodobieństwo zachowania większości produkcji w RCz lub nawet rozbudowy centrum B+R, które Skoda Auto jako jedyny spośród działających tu producentów samochodów ma zlokalizowane właśnie w RCz. Czeski rząd zobowiązał się, że do końca lata br. ma być gotowy plan wsparcia dla przemysłu motoryzacyjnego mówi się, że będzie zawierał wytyczne odnośnie budowy infrastruktury dla elektromobilności, ułatwień w zakresie tworzenia i testowania nowych technologii czy wspierania kształcenia technicznego. W samych Czechach pojazdy elektryczne nie cieszą się, póki co, wielką popularnością: w 2016 r. sprzedano ich 200, co oznacza międzyroczny spadek o 68 egzemplarzy. Dla porównania, ich globalna sprzedaż wyniosła 774 tys. egzemplarzy (wzrost o 42% r/r; aż 45% rynku światowego przypada na Chiny), z czego ponad 155 tys. znalazło nabywców w państwach UE. W państwach, takich jak Norwegia, już co trzeci nowy samochód posiada napęd elektryczny; brak tego typu pojazdów w ofercie Skody Auto przyczynił się zapewne do tego, że Skoda Octavia z 3. miejsca w zestawieniu najbardziej popularnych modeli samochodów osobowych w tym kraju w 2015 r., wypadła w 2016 r. poza pierwszą 10. XII. Producenci zabezpieczają się przed ryzykiem kursowym W związku z przewidywanym zakończeniem przez Narodowy Bank Czeski interwencji walutowych osłabiających koronę, rośnie zainteresowanie czeskich eksporterów instrumentami finansowymi zapewniającymi bezpieczeństwo kursowe. Oczekuje się, że w połowie br. nastąpi zakończenie interwencji walutowych, którymi czeski bank centralny nie dopuszcza do nadmiernego wzmocnienia korony w stosunku do euro (wyznaczoną granicą jest obecny kurs wynoszący 27 CZK/EUR). Nie można jednak wykluczyć, że wobec przyspieszającej inflacji (w styczniu 2,2% r/r, w lutym 2,5%) decyzja w tej sprawie zostanie podjęta już w II kwartale roku. Jest to istotne dla czeskich firm, zważywszy że 2/3 czeskiego eksportu trafia do państw strefy euro. Płatności za produkty są zwykle przyjmowane w walucie europejskiej, natomiast czeskie firmy wynagradzają swych pracowników czy opłacają poddostawców w koronach, w miejscowej walucie muszą także rozliczać się z urzędem podatkowym. Konfederacja Przemysłu i Transportu RCz ocenia, że jeszcze w III kw r. zabezpieczone przed ryzykiem kursowym było tylko 25% czeskiego eksportu; w IV kw. ub.r. zainteresowanie instrumentami finansowymi zaczęło jednak wyraźnie rosnąć, a wraz z nim także cena tychże instrumentów. Najczęściej firmy zabezpieczają się na okres od 3 do 5 lat, wykorzystując kontrakty terminowe typu forward oraz opcje walutowe. W pierwszym przypadku firma uzgadnia z instytucją finansową wiążący kurs wymiany, za który w przyszłości sprzeda lub kupi określoną kwotę waluty obcej transakcja musi dojść do skutku, nawet jeśli firma nie byłaby już w przyszłości zainteresowana jej dokonaniem. Z kolei w przypadku opcji walutowych firma będzie miała wybór co do użycia uzgodnionego kursu, skorzystanie z tego instrumentu jest jednak znacznie droższe. Istnieją także metody ograniczania ryzyka kursowego niewymagające sięgania po pomoc banków przede wszystkim regulowanie jak największej liczby dokonywanych transakcji w euro (np. zapłaty poddostawcom). Pełne przestawienie się na płatności w walucie europejskiej nie jest jednak możliwe zobowiązania podatkowe oraz znaczna część wynagrodzeń muszą być wypłacane w koronach. 15

16 XIII. Relacja z konferencji nt. start-upów w państwach V4 22 lutego 2017 r. odbyła się w Pradze konferencja CEE Innovation & Start-ups Forum, zorganizowana przez tygodnik Euro i Media Events Company we współpracy z Ministerstwem Przemysłu i Handlu RCz oraz jego odpowiednikami z państw Grupy Wyszehradzkiej. Pierwsza część konferencji poświęcona była strategiom rządów państw V4 w zakresie promowania innowacji. Wprowadzeniem do dyskusji panelowej była prezentacja wyników badania ankietowego think-tanku Aspen Institute dotyczącego sytuacji start-upów w RCz, na Słowacji i w Polsce. Badanie pokazało m.in., że: start-upy z 3 wspomnianych państw cechuje silna zależność od kapitału własnego (ok. 80%); większość firm dąży jednak do zdobycia strategicznego partnera biznesowego lub uzyskania wsparcia ze strony tzw. aniołów biznesu; co czwarty start-up z Polski i Słowacji korzysta ze wsparcia państwowego; w RCz ten odsetek jest znacznie niższy (9%); 45% badanych firm nie jest w stanie wygenerować stabilnych przychodów na oczekiwanym poziomie; zgodnie z oczekiwaniami, większość firm działa w branży ICT i telekomunikacyjnej, ponieważ niskonakładowa produkcja i świadczenie usług w tych branżach jest łatwiejsze do opanowania niż w tradycyjnym przemyśle; 51% polskich start-upów świadczy usługi lub wytwarza produkty dla innych firm, a 18% sprzedaje się w formacie B2C; największy odsetek produktów i usług skierowanych do odbiorców niebędących przedsiębiorstwami czy podmiotami rządowymi cechuje start-upy ze Słowacji (69%), zaś procentowo najwięcej w formacie B2G sprzedają start-upy z RCz (43%); ambicje internacjonalizacji działalności zadeklarowało 79% start-upów ze Słowacji, 75% z RCz i 47% z Polski; kierunkami planowanego eksportu są niemal wyłącznie państwa członkowskie UE i USA. W dyskusji panelowej zwrócono uwagę m.in. na następujące działania wspierające rozwój innowacji: RCz: głównym narzędziem wsparcia dla rozwoju innowacji w RCz będzie do 2020 r. Program Operacyjny Przedsiębiorczość i Innowacje na rzecz Konkurencyjności (OP PIK) obecnie oceniane są wnioski z pierwszego naboru projektów (rząd czeski jest zadowolony z dużego zainteresowania ze strony interesantów). Ponadto, w czerwcu 2017 r. ma zostać uruchomiony Narodowy Fundusz Innowacji (NIF) - będzie to działanie już wprost nakierowane na wsparcie start-upów; Polska: zidentyfikowano już przeszkody dla rozwoju innowacji w kraju; w centrum planowanych działań postawiono rozwój kapitału ludzkiego, w tym m.in. zmiany w systemie edukacji, które mają wspierać rozwój ducha przedsiębiorczości. Ważną rolę w koordynacji rządowej oferty dla start-upów pełni już obecnie Polski Fundusz Rozwoju, zwracający m.in. uwagę, aby oferowane wsparcie publiczne uzupełniało, a nie zastępowało dostępnych na rynku środków prywatnych; Węgry: analizując sytuację w kraju organy rządowe doszły do konkluzji, że obecnie na rynku jest wystarczająco dużo kapitału prywatnego, stąd działania rządowe powinny skupiać się na innych tematach, m.in. na wspieraniu rozwoju środowiska biznesowego czy promowaniu ducha przedsiębiorczości i kultury współpracy; stworzono ponadto 16

17 Węgierskie Centrum dla Start-upów, którego rolą jest pomoc początkującym przedsiębiorcom w rozwijaniu własnych projektów, głównie na zasadzie doradztwa; Słowacja: rząd stosuje m.in. bony innowacyjne i wspiera rozwój klastrów, uproszczono także proces rejestracji działalności gospodarczej; trudnym do rozwiązania problemem jest niewielka wynalazczość, co przekłada się na małą liczbę zgłoszeń patentowych ze strony słowackich przedsiębiorców. Strona polska, sprawująca obecnie prezydencję w ramach Grupy Wyszehradzkiej, poinformowała o planowanym na 28 marca br. podpisaniu przez przywódców państw V4 tzw. deklaracji warszawskiej, której jeden z punktów ma dotyczyć współpracy w zakresie innowacji i cyfryzacji. W dalszej części konferencji zwrócono uwagę m.in. na następujące kwestie: obecnie w RCz stosunkowo duże środki przeznacza się na B+R, konieczne jest jednak zapewnienie większego przełożenia wyników badań na realną gospodarkę; największym problemem firm w RCz, w tym zwłaszcza zaczynających swoją działalność, jest niedostatek wykształconej siły roboczej; pomocne jest w tym zakresie niedawne przyspieszenie procedur zatrudniania osób z Ukrainy, jednak jest to jedynie rozwiązanie na krótką metę potrzebne są także zmiany m.in. w systemie kształcenia, w tym większy nacisk na kierunki techniczne; różnorodność spojrzeń na dany problem sprzyja powstaniu innowacji, stąd tak ważna jest np. współpraca dużych firm z MŚP; RCz ma największy udział przemysłu w PKB (ok. 35%), jednak firmy z tego sektora muszą współpracować z silnie innowacyjnymi mniejszymi firmami, aby nie stracić dystansu do konkurentów w szybko zmieniającym się świecie; niejednoznacznie oceniono zjawisko ekonomiki współpracy (sharing economy) z jednej strony rozwiązania bardziej efektywne w naturalny sposób wypierają te mniej efektywne, jednak z drugiej strony dla RCz może ono uderzyć w czeski przemysł np. poprzez zmniejszenie produkcji samochodów (jako skutek mniejszego popytu na nie wskutek wspólnego ich użytkowania tzw. car sharing); częstym polem działania start-upów jest FinTech wykorzystywanie innowacyjnych technologii do konkurowania z tradycyjnym sektorem finansowym; przykładem tego typu firmy jest amerykański start-up Lemonade, który oferuje możliwość ubezpieczenia w 3 minuty; strat-upy z branży FinTech często nawiązują współpracę z większymi partnerami (np. bankami), realizując dla nich zlecenia np. w zakresie budowy internetowego pionu działalności; od przyszłego roku w RCz zacznie obowiązywać nowa ustawa o ochronie danych osobowych (poprzednia została uchwalona jeszcze na początku lat 90. ub. stulecia) prawo zostaje jednak zawsze w tyle za szybkimi zmianami w technologiach transmisji danych; tym niemniej, ryzyko np. wykradzenia danych osobowych w RCz oceniane jest jako niewielkie; w dyskusji założycieli czeskich start-upów wymieniono następujące obszary działań, w których prawdopodobieństwo odniesienia sukcesu biznesowego jest duże: technologie internetowe, sztuczna inteligencja, przemysł samochodowy, ochrona zdrowia i oprogramowanie dla telefonów komórkowych (zaznaczono jednak, że w tym ostatnim przypadku blisko jest już granicy możliwości dalszego rozwoju technologii), sukces ma swoje źródła także w umiejętności przekonania do danego produktu; paneliści byli zgodni, że założenie biura w Dolinie Krzemowej ma sens jedynie wtedy, gdy produkt jest już na dalszym etapie rozwoju wówczas jest szansa na nawiązanie korzystnych umów o współpracy, które skompensują wysokie koszty utrzymania siedziby; 17