Gwiazdy zmienne. na przykładzie V729 Cygni. Janusz Nicewicz
|
|
- Karolina Nadzieja Wróbel
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Gwiazdy zmienne na przykładzie V729 Cygni
2 Plan prezentacji Czym są gwiazdy zmienne? Rodzaje gwiazd zmiennych Układy podwójne gwiazd Gwiazdy zmienne zaćmieniowe Model Roche'a V729 Cygni Obserwacje Analiza danych i modelowanie Wnioski 2
3 Czym są gwiazdy zmienne? Gwiazdy zmienne to obiekty, których jasność ulega zmianom w skali czasu znacznie krótszej niż skala zmian ewolucyjnych, tzn. od milisekund do dziesiątków (czasem setek) lat. Pierwszą gwiazdą zmienną była Mira (1596) Oznaczenia gwiazd zmiennych R...Z, RR...ZZ, AA...QZ,V335,V
4 Rodzaje gwiazd zmiennych Zmienne pulsacyjne zmiany jasności takich zmiennych spowodowane są pulsacjami gwiazdy. Zmienne wybuchowe taki typ zmienności związany jest ze stopniem ewolucji danej gwiazdy. (Nowe, Nowe karłowate i supernowe) Zmienne zaćmieniowe zmiany jasności nie są spowodowane procesami fizycznymi zachodzącymi wewnątrz gwiazdy, ale obecnością drugiego składnika. 4
5 Układy podwójne gwiazd Ponad połowa gwiazd widocznych na nocnym niebie to układy podwójne gwiazd. Podwójne wizualne to gwiazdy, których oba składniki dają się rozdzielić podczas obserwacji i których wzajemne położenie na sferze niebieskiej może być zmierzone metodami astrometrycznymi. Podwójne spektroskopowe to gwiazdy, w widmach których możemy zmierzyć periodyczne przesunięcia dopplerowskie linii widmowych należących do jednego lub obu składników. 5
6 Układy podwójne gwiazd Podwójne zaćmieniowe to układy podwójne gwiazd, które dzięki odpowiedniemu nachyleniu płaszczyzny orbity względem obserwatora ziemskiego, wykazują okresowe zmiany jasności, świadczące o wzajemnym przesłanianiu się składników. Należy jednak pamiętać, że podział ten nie jest podziałem rozłącznym. 6
7 Gwiazdy zmienne zaćmieniowe Istotą gwiazd zmiennych zaćmieniowych jest obecność drugiego składnika, a także odpowiedniego nachylenia płaszczyzny orbity względem obserwatora. Prowadząc obserwacje fotometryczne takiego układu można zaobserwować znaczące zmiany jasności w czasie, odpowiadające okresowi orbitalnemu układu. Skala czasowa takich zjawisk waha się od ułamka dnia do nawet setek lat. Obserwowany spadek jasności spowodowany jest okresowym zasłanianiem jednego składnika przez drugi. Analizując krzywe zmian blasku (w szczególności jej kształt) możemy określić rodzaj układu zaćmieniowego. 7
8 Gwiazdy zmienne zaćmieniowe EA - głębokie minimum główne i płytkie minimum wtórne, względnie stała jasność między minimami. Przedstawicielem tej grupy jest Algol (β Persei). Okresy zmian jasności od kilku do kilkuset dni świadczą, że są to układy półrozdzielone. Przebieg schematycznej krzywej zmian blasku gwiazd zaćmieniowych typu Algola przedstawia (Rys.1) 8
9 Gwiazdy zmienne zaćmieniowe EB - występują dwa minima o nierównej głębokości, zamaskowane efekty kolejnych kontaktów świadczące o silnym odkształceniu od kulistości samych gwiazd jak i o nierównomiernym rozkładzie jasności na ich powierzchni. Jednym z przedstawicieli tej grupy gwiazd jest β Lyrae. Okresy zmian jasności dłuższe od ułamka dnia. Przebieg schematycznej krzywej zmian blasku gwiazd zaćmieniowych typu β Lyrae przedstawia (Rys.2) 9
10 Gwiazdy zmienne zaćmieniowe EW - głębokości obu minimów są podobne, okresy zmian jasności znacznie krótsze od jednego dnia co świadczy, że są to układy kontaktowe. Typowym przedstawicielem jest W UMa. Przebieg schematycznej krzywej zmian blasku gwiazd zaćmieniowych typu W UMa przedstawia (Rys.3) 10
11 Model Roche'a W latach 50 tych XX wieku Z. Kopal zaproponował podział gwiazd zmiennych zaćmieniowych ze względu na stosunek rozmiaru gwiazdy względem rozmiaru jej powierzchni Roche a. Podział ten obejmuje trzy przypadki. Układy rozdzielone w układach rozdzielonych oba składniki znajdują się wewnątrz swoich powierzchni Roche a. Gwiazdy mają kształt niemal kulisty, a ich ewolucja przebiega tak jak dla gwiazd pojedynczych. 11
12 Model Roche'a Układy półrozdzielone w układach półrozdzielonych jedna z gwiazd ma rozmiar powierzchni Roche a. Jej kształt znacznie odbiega od kulistego. Istnieje możliwość utraty materii na drugi składnik przez punkt Lagrange a L1, co ma znaczący wpływ na ewolucję takiego układu. Układy kontaktowe - w układach kontaktowych oba składniki przekraczają powierzchnie Roche a, co oznacza, że tworząca je materia znajduje się w fizycznym kontakcie. Rozmiary obu gwiazd są większe od powierzchni Roche a, więc materia wypełnia również część obszaru między powierzchnią Roche a a powierzchnią stałego potencjału przechodzącą przez L2. Materia ta stanowi wspólną otoczkę obu składników. Kształty tych obiektów są znacznie zdeformowane wskutek wzajemnych oddziaływań grawitacyjnych. 12
13 V729 Cygni Zmienność potwierdzona w 1953 roku. Zakwalifikowana jako EB, zmienność na poziomie ~0.25 mag. Współrzędne obiektu na h m s epokę wynoszą: α = , δ = o Odległość ok 1.7 kpc, typ widmowy O. Odkryta zmienność radowa na 4.8 GHz, wykryto otoczkę pyłową o temp ~400 K a także promieniowanie X. 13
14 Obserwacje Przygotowanie mapki nieba Odpowiedni wybór gwiazdy porównania i gwiazdy kontrolnej Określenie kolejnych minimów Modlitwa o dobrą pogodę ; ) 14
15 Obserwacje BIAS, DARK, FLAT przed głównymi obserwacjami. Rób notatki!!! Obserwacje w kilku filtrach Problem!!! : ( 15
16 Analiza danych Redukcja zdjęć na BIAS,DARK,FLAT FIELD (IRAF, MIDAS,Salsa J itp.) Wykonanie fotometrii (IRAF, MIDAS,Salsa J, CMunipack itp.) Wykonanie wykresów zmian blasku (ewentualne odrzucenie złych punktów Unormowanie do jedynki i sfazowanie Wykorzystanie archiwalnych baz danych 16
17 Modelowanie Stosując metodę Monte Carlo modelujemy krzywą zmian blasku. Zadajemy przedziały parametrów wśród których będzie poszukiwane rozwiązanie. Obliczenia trwają kilka dni w zależności od modelu Model z plamą Model z dyskiem 17
18 Model z Plamą 18
19 Model z Plamą 19
20 Model z dyskiem 20
21 Model z Dyskiem 21
22 Wnioski Z danych obserwacyjny jak i archiwalnych danych wymodelowano dwa rodzaje układów: z gorącą plamą jak i z dyskiem. Model z plamą jest modelem znanym jednak w dalszym ciąg nie tłumaczy asymetrii krzywej zmian blasku Model z dyskiem jest pionierskim podejściem do problemu układu V729 Cyg. Potrzeba jednak przeprowadzić kolejne obserwacje i udoskonalić modelowanie. 22
23 Przydatne strony cat.txt strasbg.fr/viz bin/nph Plot/Vgraph/htm?I/239/ strasbg.fr/viz bin/nph Plot/Vgraph/txt?I%2f239%2f.% 23
24 C.D.N... 24
Najaktywniejsze nowe karłowate
Najaktywniejsze nowe karłowate Arkadiusz Olech Seminarium Gwiazdy zmienne, Malbork, 24.10.2015 Gwiazdy kataklizmiczne Ewolucja gwiazd kataklizmicznych Zaczyna się po etapie wspólnej otoczki przy okresie
Bardziej szczegółowoV1309 SCORPII: Tragiczny koniec układu podwójnego i narodziny nowej gwiazdy
V1309 SCORPII: Tragiczny koniec układu podwójnego i narodziny nowej gwiazdy Romuald TYLENDA Centrum Astronomiczne im. M.Kopernika, PAN Zakład Astrofizyki w Toruniu Zlot Miłośników Astronomii Barbarka,
Bardziej szczegółowoObserwacje Epsilon Aurigae 2014/2015 i nie tylko... Ryszard Biernikowicz PTMA Szczecin Dn r.
Ryszard Biernikowicz PTMA Szczecin Dn. 16.10.2014r. Model tajemniczego układu zaćmieniowego Eps Aur: Johann Fritsch odkrył w 1821 roku zmienność eps Aur. Epsilon Aurigae układ zaćmieniowy o okresie 27,12
Bardziej szczegółowoSkala jasności w astronomii. Krzysztof Kamiński
Skala jasności w astronomii Krzysztof Kamiński Obserwowana wielkość gwiazdowa (magnitudo) Skala wymyślona prawdopodobnie przez Hipparcha, który podzielił gwiazdy pod względem jasności na 6 grup (najjaśniejsze:
Bardziej szczegółowoWstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 10 Tomasz Kwiatkowski 8 grudzień 2010 r. Tomasz Kwiatkowski, Wstęp do astrofizyki I, Wykład 10 1/36 Plan wykładu Wyznaczanie mas ciał niebieskich Gwiazdy podwójne Optycznie
Bardziej szczegółowoZaćmienie EE Cephei VII-IX 2014r. Ryszard Biernikowicz PTMA Szczecin Prezentacja dn r.
Ryszard Biernikowicz PTMA Szczecin Prezentacja dn. 26.06.2014 r. Publikacja w prestiżowym A&A wyniki obserwacji zaćmień w 2003 i 2009 roku mat. źródłowy [3]: Zmienność EE Cep została odkryta przez Romano
Bardziej szczegółowoOdległość mierzy się zerami
Odległość mierzy się zerami Jednostki odległości w astronomii jednostka astronomiczna AU, j.a. rok świetlny l.y., r.św. parsek pc średnia odległość Ziemi od Słońca odległość przebyta przez światło w próżni
Bardziej szczegółowoLIV Olimpiada Astronomiczna 2010 / 2011 Zawody III stopnia
LIV Olimpiada Astronomiczna 2010 / 2011 Zawody III stopnia 1. Wskutek efektów relatywistycznych mierzony całkowity strumień promieniowania od gwiazdy, która porusza się w kierunku obserwatora z prędkością
Bardziej szczegółowoZaćmienie alfa Warkocza Bereniki (alfa Comae Berenices ) około 25 stycznia 2015 r.???
Zaćmienie alfa Warkocza Bereniki (alfa Comae Berenices ) około 25 stycznia 2015 r.??? Ryszard Biernikowicz PTMA Szczecin Prezentacja dn.17 stycznia 2015r. Królowa Berenika II (267/266-221 p.n.e.) królowa
Bardziej szczegółowoGarbate gwiazdy kataklizmiczne
Garbate gwiazdy kataklizmiczne Warszawa 11.05.2009 Obserwacje nowożytne. Tycho de Brahe SN 1572 Johanes Kepler SN 1604 Janszoom Blaeuw Nova Cyg 1600 Heweliusz i Anthelme Nova Vul 1670 John R. Hind Nova
Bardziej szczegółowoCiemna materia w sferoidalnych galaktykach karłowatych. Ewa L. Łokas Centrum Astronomiczne PAN, Warszawa
Ciemna materia w sferoidalnych galaktykach karłowatych Ewa L. Łokas Centrum Astronomiczne PAN, Warszawa Sferoidalne galaktyki karłowate Leo I Grupy Lokalnej Carina Fornax Klasyczne sferoidalne galaktyki
Bardziej szczegółowoBudowa Galaktyki. Materia rozproszona Rozkład przestrzenny materii Krzywa rotacji i ramiona spiralne
Budowa Galaktyki Materia rozproszona Rozkład przestrzenny materii Krzywa rotacji i ramiona spiralne Gwiazdy w otoczeniu Słońca Gaz międzygwiazdowy Hartmann (1904) Delta Orionis (gwiazda podwójna) obserwowana
Bardziej szczegółowoWykład 10 - Charakterystyka podstawowych systemów gwiazdowych: otoczenie Słońca, Galaktyka, gromady gwiazd, galaktyki, grupy i gromady galaktyk
Wykład 10 - Charakterystyka podstawowych systemów gwiazdowych: otoczenie Słońca, Galaktyka, gromady gwiazd, galaktyki, grupy i gromady galaktyk 28.04.2014 Dane o kinematyce gwiazd Ruchy własne gwiazd (Halley
Bardziej szczegółowoZacznij przygodę z Gwiazdami Zmiennymi. Misja: Zmierzenie jasności gwiazdy zmiennej beta. Lutni (beta Lyrae)
Zacznij przygodę z Gwiazdami Zmiennymi Misja: Zmierzenie jasności gwiazdy zmiennej beta Lutni (beta Lyrae) 3, 2, 1, Start ZACZYNAMY 1. Potrzebne będzie: - bezchmurne nocne niebo - mapa nieba np. z AAVSO
Bardziej szczegółowoWPROWADZENIE DO GWIAZD ZMIENNYCH. Tadeusz Smela
WPROWADZENIE DO GWIAZD ZMIENNYCH Tadeusz Smela Kiedy patrzymy na pogodne niebo w nocy można odnieść wrażenie, że gwiazdy są niezmienne. Oprócz migotania wywołanego niestabilnością atmosfery, gwiazdy wydają
Bardziej szczegółowoW poszukiwaniu nowej Ziemi. Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego
W poszukiwaniu nowej Ziemi Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego Gdzie mieszkamy? Ziemia: Masa = 1 M E Średnica = 1 R E Słońce: 1 M S = 333950 M E Średnica = 109 R E Jowisz
Bardziej szczegółowoLX Olimpiada Astronomiczna 2016/2017 Zadania z zawodów III stopnia. S= L 4π r L
LX Olimpiada Astronomiczna 2016/2017 Zadania z zawodów III stopnia 1. Przyjmij, że prędkość rotacji różnicowej Słońca, wyrażoną w stopniach na dobę, można opisać wzorem: gdzie φ jest szerokością heliograficzną.
Bardziej szczegółowoAnaliza spektralna widma gwiezdnego
Analiza spektralna widma gwiezdnego JG &WJ 13 kwietnia 2007 Wprowadzenie Wprowadzenie- światło- podstawowe źródło informacji Wprowadzenie- światło- podstawowe źródło informacji Wprowadzenie- światło- podstawowe
Bardziej szczegółowoMetody wyznaczania masy Drogi Mlecznej
Metody wyznaczania masy Drogi Mlecznej Nasz grupa : Łukasz Bratek, Joanna Jałocha, Marek Kutschera, Szymon Sikora, Piotr Skindzier IFJ PAN, IF UJ Dla poznania masy Galaktyki, kluczową sprawą jest wyznaczenie
Bardziej szczegółowoAnaliza danych Strona 1 z 6
Analiza danych Strona 1 z 6 (D1) Pulsar podwójny Dzięki systematycznym badaniom na przestrzeni ostatnich dziesiątek lat astronom znalazł dużą liczbę pulsarów milisekundowych (okres obrotu < 10ms) W większość
Bardziej szczegółowoNAJJAŚNIEJSZE GWIAZDY ZMIENNE
NAJJAŚNIEJSZE GWIAZDY ZMIENNE Stanisław Świerczyński sswdob.republika.pl sogz-ptma.astronomia.pl sswdob@poczta.onet.pl Diagram H-R klasy jasności gwiazd V - karły ciągu głównego IV - podolbrzymy III -
Bardziej szczegółowoKamera internetowa: prosty instrument astronomiczny. Dr Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski
Kamera internetowa: prosty instrument astronomiczny Dr Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski Detektory promieniowania widzialnego Detektory promieniowania widzialnego oko błona fotograficzna
Bardziej szczegółowoOPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS) I. Informacje ogólne: 1 Nazwa modułu Astronomia ogólna 2 Kod modułu 04-A-AOG-90-1Z 3 Rodzaj modułu obowiązkowy 4 Kierunek studiów astronomia 5 Poziom studiów I stopień
Bardziej szczegółowoOPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS) I. Informacje ogólne: 1 Nazwa modułu kształcenia Astronomia ogólna 2 Kod modułu kształcenia 04-ASTR1-ASTROG90-1Z 3 Rodzaj modułu kształcenia obowiązkowy 4 Kierunek studiów
Bardziej szczegółowoASTRONOMIA Klasa Ia Rok szkolny 2012/2013
1 ASTRONOMIA Klasa Ia Rok szkolny 2012/2013 NR Temat Konieczne 1 Niebo w oczach dawnych kultur i cywilizacji - wie, jakie były wyobrażenia starożytnych (zwłaszcza starożytnych Greków) na budowę Podstawowe
Bardziej szczegółowoSejsmologia gwiazd. Andrzej Pigulski Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego
Sejsmologia gwiazd Andrzej Pigulski Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego XXXIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Astronomicznego, Kraków, 16.09.2009 Asterosejsmologia: jak to działa? Z obserwacji
Bardziej szczegółowoAnna Barnacka. Obserwacje gwiazd zmiennych zaćmieniowych
Anna Barnacka Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Instytut Fizyki Katedra Astronomii Obserwacje gwiazd zmiennych zaćmieniowych Szybko rozwijająca się technika umożliwia sięganie
Bardziej szczegółowoKonkurs Astronomiczny Astrolabium III Edycja 25 marca 2015 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy
Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 75 minut. 1. Przyszłość. Ludzie mieszkają w stacjach kosmicznych w kształcie okręgu o promieniu
Bardziej szczegółowoGalaktyka. Rysunek: Pas Drogi Mlecznej
Galaktyka Rysunek: Pas Drogi Mlecznej Galaktyka Ośrodek międzygwiazdowy - obłoki molekularne - możliwość formowania się nowych gwiazd. - ekstynkcja i poczerwienienie (diagramy dwuwskaźnikowe E(U-B)/E(B-V)=0.7,
Bardziej szczegółowoDane o kinematyce gwiazd
Wykład 10 - Charakterystyka podstawowych systemów gwiazdowych: otoczenie Słońca, Galaktyka, gromady gwiazd, galaktyki, grupy i gromady galaktyk. Ciemna materia. 25.05.2015 Dane o kinematyce gwiazd Ruchy
Bardziej szczegółowo( W.Ogłoza, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Pracownia Astronomiczna)
TEMAT: Analiza zdjęć ciał niebieskich POJĘCIA: budowa i rozmiary składników Układu Słonecznego POMOCE: fotografie róŝnych ciał niebieskich, przybory kreślarskie, kalkulator ZADANIE: Wykorzystując załączone
Bardziej szczegółowoPozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN
Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Początek Młody miłośnik astronomii patrzy w niebo Młody miłośnik astronomii
Bardziej szczegółowoGalaktyki i Gwiazdozbiory
Galaktyki i Gwiazdozbiory Co to jest Galaktyka? Galaktyka (z gr. γαλα mleko) duży, grawitacyjnie związany układ gwiazd, pyłu i gazu międzygwiazdowego oraz niewidocznej ciemnej materii. Typowa galaktyka
Bardziej szczegółowoLVII Olimpiada Astronomiczna 2013/2014 Zadania zawodów III stopnia
Zadanie 1. LVII Olimpiada Astronomiczna 2013/2014 Zadania zawodów III stopnia Z północnego bieguna księżycowego wystrzelono pocisk, nadając mu prędkość początkową równą lokalnej pierwszej prędkości kosmicznej.
Bardziej szczegółowoUogólniony model układu planetarnego
Uogólniony model układu planetarnego Michał Marek Seminarium Zakładu Geodezji Planetarnej 22.05.2009 PLAN PREZENTACJI 1. Wstęp, motywacja, cele 2. Teoria wykorzystana w modelu 3. Zastosowanie modelu na
Bardziej szczegółowoNasza Galaktyka
13.1.1 Nasza Galaktyka Skupisko ok. 100 miliardów gwiazd oraz materii międzygwiazdowej składa się na naszą Galaktykę (w odróżnieniu od innych pisaną wielką literą). Większość gwiazd (podobnie zresztą jak
Bardziej szczegółowoPlanety w układach podwójnych i wielokrotnych. Krzysztof Hełminiak
Planety w układach podwójnych i wielokrotnych. Krzysztof Hełminiak Plan wystąpienia Troszkę niedalekiej historii. Dlaczego wokół podwójnych? Pobieżna statystyka. Typy planet w układach podwójnych. Stabilność
Bardziej szczegółowoFotometria 1. Systemy fotometryczne.
Fotometria 1. Systemy fotometryczne. Andrzej Pigulski Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego Produkty HELAS-a, 2010 Fotometria Fotometria to jedna z podstawowych technik obserwacyjnych. Pozwala
Bardziej szczegółowoRAPORT WSKAŹNIK EDUKACYJNEJ WARTOŚCI DODANEJ PO EGZAMINIE GIMNAZJALNYM W ROKU SZKOLNYM 2012/2013
RAPORT WSKAŹNIK EDUKACYJNEJ WARTOŚCI DODANEJ PO EGZAMINIE GIMNAZJALNYM W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 14 W BYDGOSZCZY GIMNAZJUM NR 37 INTEGRACYJNE Opracowanie A. Tarczyńska- Pajor na podstawie
Bardziej szczegółowoFOTOMETRIA OBIEKTÓW PUNKTOWYCH Z UŻYCIEM PROGRAMU SalsaJ
FOTOMETRIA OBIEKTÓW PUNKTOWYCH Z UŻYCIEM PROGRAMU SalsaJ Opracowanie: Paulina Sowicka, Grzegorz Sęk Młodzieżowe Obserwatorium Astronomiczne w Niepołomicach Program SalsaJ został napisany przez zespół EU-HOU
Bardziej szczegółowoKolorowy Wszechświat część I
Kolorowy Wszechświat część I Bartłomiej Zakrzewski Spoglądając w pogodną noc na niebo, łatwo możemy dostrzec, że gwiazdy (przynajmniej te najjaśniejsze) różnią się między sobą kolorami. Wśród nich znajdziemy
Bardziej szczegółowoMetody poszukiwania egzoplanet (planet pozasłonecznych) Autor tekstu: Bartosz Oszańca
Metody poszukiwania egzoplanet (planet pozasłonecznych) Autor tekstu: Bartosz Oszańca Badania pozasłonecznych układów planetarnych stają się w ostatnich latach coraz popularniejszą gałęzią astronomii.
Bardziej szczegółowoOszacowywanie możliwości wykrywania śmieci kosmicznych za pomocą teleskopów Pi of the Sky
Mirosław Należyty Agnieszka Majczyna Roman Wawrzaszek Marcin Sokołowski Wilga, 27.05.2010. Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego i Instytut Problemów Jądrowych w Warszawie Oszacowywanie
Bardziej szczegółowoALGORYTMICZNA I STATYSTYCZNA ANALIZA DANYCH
1 ALGORYTMICZNA I STATYSTYCZNA ANALIZA DANYCH WFAiS UJ, Informatyka Stosowana II stopień studiów 2 Regresja liniowa Korelacja Modelowanie Analiza modelu Wnioskowanie Korelacja 3 Korelacja R: charakteryzuje
Bardziej szczegółowoFizyka i Chemia Ziemi
Fizyka i Chemia Ziemi Temat 5: Zjawiska w układzie Ziemia - Księżyc T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 2012-01-26 T.J.Jopek, Fizyka i chemia Ziemi 1 Ruch orbitalny Księżyca Obserwowane tarcze Księżyca
Bardziej szczegółowoWielkości gwiazdowe. Systematyka N.R. Pogsona, który wprowadza zasadę, że różniaca 5 wielkości gwiazdowych to stosunek natężeń równy 100
Wielkości gwiazdowe Ptolemeusz w Almageście 6 wielkości gwiazdowych od 1 do 6 mag. 1830 r, John Herschel wiąże skalę wielkości gwiazdowych z natężeniem globlanym światła gwiazd, mówiąc, że różnicom w wielkościach
Bardziej szczegółowoWektory, układ współrzędnych
Wektory, układ współrzędnych Wielkości występujące w przyrodzie możemy podzielić na: Skalarne, to jest takie wielkości, które potrafimy opisać przy pomocy jednej liczby (skalara), np. masa, czy temperatura.
Bardziej szczegółowoJak w Toruniu zaobserwowano najbliższe zjawisko mikrosoczewkowania grawitacyjnego
Jak w Toruniu zaobserwowano najbliższe zjawisko mikrosoczewkowania grawitacyjnego Krzysztof Czart Centrum Astronomii UMK Załęcze Wielkie, 2007-08-05 Miłośnicy >> zawodowcy Miłośnicy astronomii mają lepiej
Bardziej szczegółowoPOLAND. Zasady zawodów drużynowych
Zasady zawodów drużynowych 1. W zawodach drużynowych mogą uczestniczyć drużyny złożone z trzech lub więcej uczestników. 2. Każda drużyna otrzyma zestaw 5 zadań do rozwiązania w czasie 60 minut. 3. O wyniku
Bardziej szczegółowoOCENA PRZYDATNOŚCI FARBY PRZEWIDZIANEJ DO POMALOWANIA WNĘTRZA KULI ULBRICHTA
OCENA PRZYDATNOŚCI FARBY PRZEWIDZIANEJ DO POMALOWANIA WNĘTRZA KULI ULBRICHTA Przemysław Tabaka e-mail: przemyslaw.tabaka@.tabaka@wp.plpl POLITECHNIKA ŁÓDZKA Instytut Elektroenergetyki WPROWADZENIE Całkowity
Bardziej szczegółowoKonkurs Astronomiczny Astrolabium IV Edycja 26 kwietnia 2017 roku Klasy I III Gimnazjum Test Konkursowy
Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 60 minut. 1. 11 kwietnia 2017 roku była pełnia Księżyca. Pełnia w dniu 11 kwietnia będzie
Bardziej szczegółowoObserwacje gwiazd zmiennych
Obserwacje gwiazd zmiennych Sprawozdanie z pracy badawczej Autor: Maciej Garbacz Publiczne Liceum Ogólnokształcące Politechniki Łódzkiej, klasa IB Opiekun merytoryczny: p. Cezary Koneczny Adres e-mail:
Bardziej szczegółowoEwolucja w układach podwójnych
Ewolucja w układach podwójnych Tylko światło Temperatura = barwa różnica dodatnia różnica równa 0 różnica ujemna Jasnośd absolutna m M 5 log R 10 pc Diagram H-R Powstawanie gwiazd Powstawanie gwiazd ciśnienie
Bardziej szczegółowoMikrosoczewkowanie grawitacyjne. Dr Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski
Mikrosoczewkowanie grawitacyjne Dr Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny Uniwersytet Wrocławski Ogólna teoria względności OTW została ogłoszona w 1915. Podstawowa idea względności: nie możemy mówid o takich
Bardziej szczegółowoCharakterystyka amplitudowa i fazowa filtru aktywnego
1 Charakterystyka amplitudowa i fazowa filtru aktywnego Charakterystyka amplitudowa (wzmocnienie amplitudowe) K u (f) jest to stosunek amplitudy sygnału wyjściowego do amplitudy sygnału wejściowego w funkcji
Bardziej szczegółowoAnaliza danych. 7 th International Olympiad on Astronomy & Astrophysics 27 July 5 August 2013, Volos Greece. Zadanie 1.
Analiza danych Zadanie 1. Zdjęcie 1 przedstawiające część gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy, zostało zarejestrowane kamerą CCD o rozmiarze chipu 17mm 22mm. Wyznacz ogniskową f systemu optycznego oraz
Bardziej szczegółowoOddziaływanie podstawowe rodzaj oddziaływania występującego w przyrodzie i nie dającego sprowadzić się do innych oddziaływań.
1 Oddziaływanie podstawowe rodzaj oddziaływania występującego w przyrodzie i nie dającego sprowadzić się do innych oddziaływań. Wyróżniamy cztery rodzaje oddziaływań (sił) podstawowych: oddziaływania silne
Bardziej szczegółowoCairns (Australia): Szerokość: 16º 55' " Długość: 145º 46' " Sapporo (Japonia): Szerokość: 43º 3' " Długość: 141º 21' 15.
5 - Obliczenia przejścia Wenus z 5-6 czerwca 2012 r. 5.1. Wybieranie miejsca obserwacji. W tej części zajmiemy się nadchodzącym tranzytem Wenus, próbując wyobrazić sobie sytuację jak najbardziej zbliżoną
Bardziej szczegółowoPoszukiwanie gwiazd zmiennych w eksperymencie Pi of the Sky
Poszukiwanie gwiazd zmiennych w eksperymencie Pi of the Sky Łukasz Obara Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Plan prezentacji Eksperyment Pi of the Sky Projekt GLORIA Środowisko LUIZA i zaimplementowana
Bardziej szczegółowoRozciągłe obiekty astronomiczne
Galaktyki Przykłady obiektów rozciągłych Mgławice poza Galaktyką? Hubble: Wszechświat,,wyspowy'' Hubble: Wszechświat ekspandujący Hubble: typy galaktyk Właściwości galaktyk (niektóre) Rozciągłe obiekty
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenie Światłem
Gimnazjum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 2 Rok 2017 1. Wstęp teoretyczny Rozwój cywilizacyjny, wprowadzenie sztucznego oświetlenia, wzrost populacji i gęstości zaludnienia spowodował nie tylko
Bardziej szczegółowoPlanetoidy w trójwymiarze
Planetoidy w trójwymiarze Anna Marciniak Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Poznań Planetoidy. Kosmiczne robactwo? Położenie planetoid w Układzie Słonecznym Położenie planetoid
Bardziej szczegółowoAMERICAN ASSOCIATION OF VARIABLE STAR OBSERVERS
ANDRZEJ ARMIŃSKI WPROWADZENIE DO AAVSO AMERICAN ASSOCIATION OF VARIABLE STAR OBSERVERS Badanie gwiazd zmiennych jest jedyną dziedziną nauki, do której amatorzy mogą wnieść wkład na najwyższym poziomie,
Bardziej szczegółowoWędrówki między układami współrzędnych
Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Wędrówki między układami współrzędnych Piotr A. Dybczyński Układ równikowy godzinny i układ horyzontalny zenit północny biegun świata Z punkt wschodu szerokość
Bardziej szczegółowoTemat ćwiczenia: Zasady stereoskopowego widzenia.
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji Katedra Fotogrametrii i Teledetekcji Temat ćwiczenia: Zasady stereoskopowego widzenia. Zagadnienia 1. Widzenie monokularne, binokularne
Bardziej szczegółowoKinematyka relatywistyczna
Kinematyka relatywistyczna Fizyka I (B+C) Wykład VI: Prędkość światła historia pomiarów doświadczenie Michelsona-Morleya prędkość graniczna Teoria względności Einsteina Dylatacja czasu Prędkość światła
Bardziej szczegółowoMETODY CHEMOMETRYCZNE W IDENTYFIKACJI ŹRÓDEŁ POCHODZENIA
METODY CHEMOMETRYCZNE W IDENTYFIKACJI ŹRÓDEŁ POCHODZENIA AMFETAMINY Waldemar S. Krawczyk Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Komendy Głównej Policji, Warszawa (praca obroniona na Wydziale Chemii Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoLXI Olimpiada Astronomiczna 2017/2018 Zadania z zawodów III stopnia
LXI Olimpiada Astronomiczna 2017/2018 Zadania z zawodów III stopnia 1. Okres obrotu Księżyca wokół osi jest równy jego okresowi orbitalnemu. Dzięki temu Księżyc jest stale zwrócony ku Ziemi jedną stroną.
Bardziej szczegółowoANALIZA OBSERWACYJNA GORĄCEJ PLAMY RADIOŹRÓDŁA PICTOR A W SZEROKIM ZAKRESIE WIDMA
ANALIZA OBSERWACYJNA GORĄCEJ PLAMY RADIOŹRÓDŁA PICTOR A W SZEROKIM ZAKRESIE WIDMA PRZYPOMNIENIE DLACZEGO GORĄCA PLAMA PICTORA A JEST INTERESUJĄCA? W widmach promieniowania niektórych gorących plam obserwuje
Bardziej szczegółowoWstęp do astrofizyki I
Wstęp do astrofizyki I Wykład 2 Tomasz Kwiatkowski 12 październik 2009 r. Tomasz Kwiatkowski, Wstęp do astrofizyki I, Wykład 2 1/21 Plan wykładu Promieniowanie ciała doskonale czarnego Związek temperatury
Bardziej szczegółowoOcena błędów systematycznych związanych ze strukturą CCD danych astrometrycznych prototypu Pi of the Sky
Ocena błędów systematycznych związanych ze strukturą CCD danych astrometrycznych prototypu Pi of the Sky Maciej Zielenkiewicz 5 marca 2010 1 Wstęp 1.1 Projekt Pi of the Sky Celem projektu jest poszukiwanie
Bardziej szczegółowoDyfrakcja. Dyfrakcja to uginanie światła (albo innych fal) przez drobne obiekty (rozmiar porównywalny z długością fali) do obszaru cienia
Dyfrakcja 1 Dyfrakcja Dyfrakcja to uginanie światła (albo innych fal) przez drobne obiekty (rozmiar porównywalny z długością fali) do obszaru cienia uginanie na szczelinie uginanie na krawędziach przedmiotów
Bardziej szczegółowoLXII Olimpiada Astronomiczna 2018/2019 Zadania z zawodów III stopnia. ρ + Λ c2. H 2 = 8 π G 3. = 8 π G ρ 0. 2,, Ω m = 0,308.
LXII Olimpiada Astronomiczna 2018/2019 Zadania z zawodów III stopnia 1. Współczesne obserwacje są zgodne z modelem Wszechświata, w którym obowiązuje geometria euklidesowa. W tym modelu tempo ekspansji,
Bardziej szczegółowoAtmosfera ziemska w obserwacjach promieni kosmicznych najwyższych energii. Jan Pękala Instytut Fizyki Jądrowej PAN
Atmosfera ziemska w obserwacjach promieni kosmicznych najwyższych energii Jan Pękala Instytut Fizyki Jądrowej PAN Promienie kosmiczne najwyższych energii Widmo promieniowania kosmicznego rozciąga się na
Bardziej szczegółowoBudowa i ewolucja gwiazd III. Neutrina słoneczne Gwiazdy podwójne Promieniowanie grawitacyjne Błyski gamma
Budowa i ewolucja gwiazd III Neutrina słoneczne Gwiazdy podwójne Promieniowanie grawitacyjne Błyski gamma Neutrina ze Słońca 84,66% 14,98% 0,02% 0,34% Każde jądro atomu helu syntetyzowane w Słońcu wymaga
Bardziej szczegółowo1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd 5.
Budowa i ewolucja Wszechświata Autor: Weronika Gawrych Spis treści: 1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd
Bardziej szczegółowoJak zważyć gwiazdę? Artur Rutkowski CAMK
Jak zważyć gwiazdę? Artur Rutkowski CAMK 21.05.2007 Skąd wziąć wystarczająco dużą wagę żeby zważyć gwiazdę? Skąd wziąć wystarczająco dużą wagę żeby zważyć gwiazdę? 1. Bezpośrednie wyznaczanie masy
Bardziej szczegółowoBADANIE INTERFEROMETRU YOUNGA
Celem ćwiczenia jest: BADANIE INTERFEROMETRU YOUNGA 1. poznanie podstawowych właściwości interferometru z podziałem czoła fali w oświetleniu monochromatycznym i świetle białym, 2. demonstracja możliwości
Bardziej szczegółowoTechnika świetlna. Przegląd rozwiązań i wymagań dla tablic rejestracyjnych. Dokumentacja zdjęciowa
Technika świetlna Przegląd rozwiązań i wymagań dla tablic rejestracyjnych. Dokumentacja zdjęciowa Wykonał: Borek Łukasz Tablica rejestracyjna tablica zawierająca unikatowy numer (kombinację liter i cyfr),
Bardziej szczegółowoMetamorfozy neutrin. Katarzyna Grzelak. Sympozjum IFD Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD UW. K.Grzelak (UW ZCiOF) 1 / 23
Metamorfozy neutrin Katarzyna Grzelak Zakład Czastek i Oddziaływań Fundamentalnych IFD UW Sympozjum IFD 2008 6.12.2008 K.Grzelak (UW ZCiOF) 1 / 23 PLAN Wprowadzenie Oscylacje neutrin Eksperyment MINOS
Bardziej szczegółowoZTWiA: grupa prof. M. Kutschery
1/10 ZTWiA: grupa prof. M. Kutschery Wybrana do prezentacji tematyka: PRZEWIDYWANIE SUPERNOWYCH Eta Carina 2.7 kpc WR 104 1.5 kpc Betelgeuse 130 pc Mamy dobre,,medialne określenie, ale co faktycznie robimy?
Bardziej szczegółowoAnaliza wyników egzaminacyjnych 2013
Analiza wyników egzaminacyjnych 2013 z wykorzystaniem wskaźników edukacyjnej wartości dodanej (EWD) 1. Zestawienie ogólne wskaźników EWD dla egzaminu 2013 Wskaźniki EWD dla tegorocznego egzaminu gimnazjalnego
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 10. kodem pierwotnym krzywej jest ciąg par współrzędnych x, y kolejnych punktów krzywej: (x 1, y 1 ), (x 2, y 2 ),...
WYKŁAD 10 Kompresja krzywych dyskretnych Kompresja krzywych dyskretnych KP SK = KW SK - stopień kompresji krzywej. KP [bajt] - obszar pamięci zajmowany przez kod pierwotny krzywej. KW [bajt] - obszar pamięci
Bardziej szczegółowoFizyka i Chemia Ziemi
Fizyka i Chemia Ziemi Układ Ziemia - Księżyc T.J. Jopek jopek@amu.edu.pl IOA UAM 2013-01-24 T.J.Jopek, Fizyka i chemia Ziemi 1 Ruch orbitalny Księżyca Obserwowane tarcze Księżyca 2013-01-24 T.J.Jopek,
Bardziej szczegółowoPODSTAWY NAWIGACJI Pozycja statku i jej rodzaje.
PODSTWY NWIGCJI Program wykładów: Istota, cele, zadania i rodzaje nawigacji. Podstawowe pojęcia i definicje z zakresu nawigacji. Morskie jednostki miar. Kierunki na morzu, rodzaje, zamiana kierunków. Systemy
Bardziej szczegółowoZmienność wiatru w okresie wieloletnim
Warsztaty: Prognozowanie produktywności farm wiatrowych PSEW, Warszawa 5.02.2015 Zmienność wiatru w okresie wieloletnim Dr Marcin Zientara DCAD / Stermedia Sp. z o.o. Zmienność wiatru w różnych skalach
Bardziej szczegółowoEfekt Dopplera. dr inż. Romuald Kędzierski
Efekt Dopplera dr inż. Romuald Kędzierski Christian Andreas Doppler W 1843 roku opublikował swoją najważniejszą pracę O kolorowym świetle gwiazd podwójnych i niektórych innych ciałach niebieskich. Opisał
Bardziej szczegółowoGwiazdy - podstawowe wiadomości
Gwiazdy - podstawowe wiadomości Gwiazdy przez długi czas były uważane za dekorację ziemskiego nieba W katalogach starożytnych (Hipparch, Ptolemeusz) wprowadzone zostały wielkości gwiazdowe. Gwiazdy najjaśniejsze
Bardziej szczegółowoKomety 21P/Giacobini-Zinner 46P/Wirtanen 21P/Giacobini-Zinner 46P/Wirtanen Oznaczenia w tabeli:
Komety W 2018 roku przez peryhelium przejdzie 77 znanych komet. Zamieszczona tabela podaje ich parametry. Teoretycznie dostępne dla obserwacji przez lornetki mogą być komety: 21P/Giacobini-Zinner, 46P/Wirtanen
Bardziej szczegółowo4π 2 M = E e sin E G neu = sin z. i cos A i sin z i sin A i cos z i 1
1 Z jaką prędkością porusza się satelita na orbicie geostacjonarnej? 2 Wiedząc, że doba gwiazdowa na planecie X (stała grawitacyjna µ = 500 000 km 3 /s 2 ) trwa 24 godziny, oblicz promień orbity satelity
Bardziej szczegółowoWykłady z Matematyki stosowanej w inżynierii środowiska, II sem. 2. CAŁKA PODWÓJNA Całka podwójna po prostokącie
Wykłady z Matematyki stosowanej w inżynierii środowiska, II sem..1. Całka podwójna po prostokącie.. CAŁKA POWÓJNA.. Całka podwójna po obszarach normalnych..3. Całka podwójna po obszarach regularnych..4.
Bardziej szczegółowoKinematyka relatywistyczna
Kinematyka relatywistyczna Fizyka I (B+C) Wykład V: Prędkość światła historia pomiarów doświadczenie Michelsona-Morleya prędkość graniczna Teoria względności Einsteina Dylatacja czasu Prędkość światła
Bardziej szczegółowoWpływ pól magnetycznych na rotację materii w galaktykach spiralnych. Joanna Jałocha-Bratek, IFJ PAN
Wpływ pól magnetycznych na rotację materii w galaktykach spiralnych. Joanna Jałocha-Bratek, IFJ PAN c Czy pola magnetyczne mogą wpływać na kształt krzywych rotacji? W galaktykach spiralnych występuje wielkoskalowe,
Bardziej szczegółowoZałóżmy, że obserwujemy nie jedną lecz dwie cechy, które oznaczymy symbolami X i Y. Wyniki obserwacji obu cech w i-tym obiekcie oznaczymy parą liczb
Współzależność Załóżmy, że obserwujemy nie jedną lecz dwie cechy, które oznaczymy symbolami X i Y. Wyniki obserwacji obu cech w i-tym obiekcie oznaczymy parą liczb (x i, y i ). Geometrycznie taką parę
Bardziej szczegółowoGdzie odległośd mierzy się zerami. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny, UWr Zakład Fizyki Słooca, CBK PAN
Gdzie odległośd mierzy się zerami Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny, UWr Zakład Fizyki Słooca, CBK PAN Jednostki odległości w astronomii jednostka astronomiczna AU, j.a. rok świetlny l.y., r.św. parsek
Bardziej szczegółowoKonkurs Astronomiczny Astrolabium II Edycja 26 marca 2014 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy
Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 75 minut.. Do obserwacji Słońca wykorzystuje się filtr Hα, który przepuszcza z widma słonecznego
Bardziej szczegółowoAplikacje informatyczne w Astronomii. Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych
Aplikacje informatyczne w Astronomii Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych Skrót kursu: Tydzień I wstęp i planowanie pokazów popularnonaukowych a) współrzędne niebieskie układy
Bardziej szczegółowoStatystyka i analiza danych pomiarowych Podstawowe pojęcia statystyki cz. 2. Tadeusz M. Molenda Instytut Fizyki, Uniwersytet Szczeciński
Statystyka i analiza danych pomiarowych Podstawowe pojęcia statystyki cz. 2. Tadeusz M. Molenda Instytut Fizyki, Uniwersytet Szczeciński Opracowanie materiału statystycznego Szereg rozdzielczy częstości
Bardziej szczegółowoASTROFIZYCZNA NATURA GWIAZD ZMIENNYCH. Tadeusz Smela
ASTROFIZYCZNA NATURA GWIAZD ZMIENNYCH Tadeusz Smela PTMA Szczecin, 6 marca 2014 Najogólniej mówiąc obserwowane zmiany jasności gwiazd zmiennych mogą wynikać z dwóch powodów: Z powodu procesów zachodzących
Bardziej szczegółowoPomiary jasności nieba z użyciem aparatu cyfrowego. Tomek Mrozek 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN
Pomiary jasności nieba z użyciem aparatu cyfrowego Tomek Mrozek 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Jasność nieba Jasność nieba Jelcz-Laskowice 20 km od centrum Wrocławia Pomiary
Bardziej szczegółowo