Obserwacje gwiazd zmiennych

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Obserwacje gwiazd zmiennych"

Transkrypt

1 Obserwacje gwiazd zmiennych Sprawozdanie z pracy badawczej Autor: Maciej Garbacz Publiczne Liceum Ogólnokształcące Politechniki Łódzkiej, klasa IB Opiekun merytoryczny: p. Cezary Koneczny Adres maciejgarbacz7@gmail.com Telefon kontaktowy: PESEL :

2 Wprowadzenie : Bardzo często spoglądając w rozgwieżdżone niebo możemy odnieśd wrażenie, że niektóre z gwiazd migoczą lub szybko zmieniają swą jasnośd. Co prawda wrażenie to jest najczęściej spowodowane niedoskonałością ludzkiego oka lub zwykłymi zakłóceniami atmosferycznymi, np. chmurami, jednak zjawisko zmiany jasności gwiazd jest już jak najbardziej zjawiskiem prawdziwym i fascynującym przedmiotem badao, które dostarczyd może informacji na temat: procesów zachodzących w ich wnętrzu, efektach ewolucji gwiazd, aktywności magnetycznej ich składników oraz efektach relatywistycznych. Identyfikacja pierwszej gwiazdy zmiennej dokonano jeszcze w epoce przedteleskopowej. W 1596 roku David Fabricius zauważył okresowe znikanie gwiazdy omicron Ceti (od tej gwiazdy nazwę uzyskał później typ gwiazd zmiennych). Obserwowano wówczas także dwie jasne supernowe. Zjawiska te udowodniły, że sfera gwiazd stałych nie jest niezmienna, jak sądzono od czasów starożytnych. W roku 1786 znano dwanaście gwiazd zmiennych, między innymi pierwszą gwiazdę zadmieniową Algola. Od połowy XIX wieku liczba znanych zmiennych wzrastała coraz szybciej, szczególnie po 1890, gdy możliwe stało się badanie gwiazd metodą fotograficzną. Najnowsza edycja Ogólnego Katalogu Gwiazd Zmiennych roku wymienia blisko 40 tys. zmiennych w Drodze Mlecznej, 10 tys. w innych galaktykach oraz kilkanaście tysięcy gwiazd podejrzewanych o zmiennośd Obserwowalna zmiana jasności może mied w rzeczywistości różne przyczyny. Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje gwiazd zmiennych gwiazdy zmienne fizycznie, w których zmiana jasności spowodowana jest zmianami parametrów np. rozmiarów, temperatury oraz gwiazdy zmienne geometrycznie zadmieniowe, czyli będące częściami układów podwójnych i świecące niesferycznie Gwiazdy zmienne fizycznie: cefeidy typ W Virginis (cefeidy II typu) typ RR Lyrae (cefeidy karłowate) typ Delta Scuti typ ZZ Ceti typ Mira Ceti typ RV Tauri typ SX Phoenicis typ α² Canum Venaticorum typ R Coronae Borealis 2 S t r o n a

3 Gwiazdy zmienne geometrycznie : typ Algola typ W UMa typ Beta Lyrae typ RZ Cassiopeiae pulsary pulsary rentgenowskie typ BY Draconis typ RS Canum Venaticorum Obserwacje gwiazd zmiennych to niezwykle zajmujące dziedzina, do której rozwoju i bogactwa w dużej mierze przyczyniają się amatorzy miłośnicy astronomii lub wolontariusze, którzy nie posiadają bardzo zaawansowanego sprzętu. Istnieje bowiem wiele projektów oraz inicjatyw, w których mogą wziąd udział i za pomocą własnych domowych teleskopów, prostego oprogramowania i kilku prostych wzorów dokonad bardzo istotnych pomiarów. Co więcej, dzięki teleskopom internetowym jak np. INO w Arizonie lub programu Faulkes możliwośd przeprowadzania takich obserwacji jest lepsza niż kiedykolwiek. Przykładowy diagram O-C dla gwiazdy z gwiazdozbioru Lutni 3 S t r o n a

4 Główne cele pracy badawczej : zapoznanie się z zagadnieniami dotyczącymi obserwacji gwiazd zmiennych typu RR Lyrae i innych krótkookresowych zmiennych fizycznie oraz wszystkich typów gwiazd zmiennych zadmieniowych. Poznanie technik pozwalających wyznaczyd chwilę minimum jasności gwiazdy zmiennej zadmieniowej. Nauka obsługi programu SalsaJ i wykorzystywania plików w formacie.fits przy dokonywaniu prostej fotometrii. Wykonanie zdjęd gwiazd zmiennych i innych obiektów za pomocą zdalnie sterowanych teleskopów z programów FAUKLES oraz MicroObservatory. Pobranie istniejących zdjęd z bazy danych Las Cumbres Observatory Global Telescope Network. Porównanie wyników otrzymanych po analizie zdjęd wykonanych osobiście za pomącą zdalnie sterowanych teleskopów i tych po analizie danych plików pobranych z bazy danych LCOGT. Poznanie pojęd takich jak : diagram O-C krzywa blasku nazewnictwo gwiazd zmiennych układy kataklizmiczne Nawiązanie kontaktu i uzyskanie pomocy ze strony pracowników Planetarium i Obserwatorium Astronomicznego w Łodzi. Poszerzenie wiedzy własnej i zgłębienie tematyki gwiazd zmiennych oraz możliwości przeprowadzania obserwacji za pomocą zdalnie sterowanych teleskopów. Poznanie historii badao nad gwiazdami zmiennymi. 4 S t r o n a

5 Sposoby przeprowadzania badań oraz gromadzenia niezbędnych informacji : Konsultacje z panem Remigiuszem Jabłooskim w celu uzyskania informacji na temat zdalnie starowanych teleskopów, przeprowadzanych projektów i planowania obserwacji. Wykonanie fotografii kwazara 3C 273 za pomocą zdalnego teleskopu MicroObservatory w celu zapoznania się z mechniką zdalnie sterowanych teleskopów: Miniatura wykonanego zdjęcia kwazara 3C 273 czas naświetlania 60s Gromadzenie i analiza informacji ze stron internetowych poświeconych gwiazdom zmiennym, encyklopedii internetowych oraz pozyskiwanie publikacji naukowych: American Association of Variable Star Observers Indeks Gwiazd Zmiennych źródło publikacji naukowych polski oddział projektu Hands on Universe 5 S t r o n a

6 Przeprowadzenie fotometrii na serii zdjęd gwiazdy HW Vir za pomocą programu SalsaJ zdjęcia zostały pobrane z bazy danych LCOGT. Wyznacznie minimum gwiazd z pomocą instrukcji na stronie projektu EU-HOU przy wykorzystaniu m.in. wzorów na różnicę wielkości gwiazdowych: m1-m2=-2,5log(i2/i1) m1-m2=-2.5log(kz1/kz2) m1 - jasnośd gwiazdy zmiennej *w magnitudo+ m2 - jasnośd gwiazdy porównania *w magnitudo+ I1 - natężenie światła od gwiazdy zmiennej I2 - natężenie światła od gwiazdy zmiennej Z1 - zliczenia gwiazdy zmiennej Z2 - zliczenia gwiazdy porównania k współczynnik proporcjonalności Moment kalkulowany C (potrzebny do tworzenia diagramu O-C) : C=Mo-E.P Mo- moment początkowy (np.: wcześniej zaobserwowanego minimum) P długośd okresu gwiazdy zmiennej, E epoka, liczba okresów P między wybranym momentem a momentem początkowym Mo Wyznaczenie terminu przeprowadzenia przyszłych obserwacji za pomocą teleskopów programu FAUKLES 7 lutego 2013r. w celu uzyskania większej ilości danych i porównania otrzymanych zdjęd ze zdjęciami pozyskanymi z bazy danych. 6 S t r o n a

7 Wyniki i spostrzeżenia, problemy : W wyniku przeprowadzenia pracy badawczej poznałem możliwości zdalnie sterowanych teleskopów internetowych, szczegóły projektów i inicjatyw, np. EU-HOU, LCOGT, MicroObservatory. Poszerzyłem własną wiedzę o nowe pojęcia z zakresu gwiazd zmiennych, pracy z teleskopem, obróbki danych astronomicznych. Nauczyłem posługiwad się programem SalsaJ i przeprowadzad prostą fotometrię. Przeprowadziłem operacje ww. programem na seriach zdjęd gwiazd HW Vir i BX Peg. Duży problem stanowiła jakośd niektórych zdjęd z bazy danych LCOGT, zwłaszcza podczas dokonywania fotometrii i wyznaczania krzywych blasku. Po wykonaniu ostatnich obserwacji w dniu 7 lutego planuję wyprowadzid kolejne obliczenia, otrzymane zdjęcia poddad obróbce w programie SalsaJ i stworzyd za pomocą arkusza Excel własną krzywą blasku dla wybranych gwiazd oraz własny diagram O-C. 7 S t r o n a

Astronomia w mojej szkole

Astronomia w mojej szkole FOTON 94, Jesień 2006 65 Astronomia w mojej szkole Tomasz Skowron Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 7 w Szczecinie Jestem nauczycielem fizyki i astronomii od niedawna, bo zaledwie od trzech lat, ale już

Bardziej szczegółowo

Anna Barnacka. Obserwacje gwiazd zmiennych zaćmieniowych

Anna Barnacka. Obserwacje gwiazd zmiennych zaćmieniowych Anna Barnacka Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Instytut Fizyki Katedra Astronomii Obserwacje gwiazd zmiennych zaćmieniowych Szybko rozwijająca się technika umożliwia sięganie

Bardziej szczegółowo

OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS) OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS) I. Informacje ogólne: 1 Nazwa modułu Astronomia ogólna 2 Kod modułu 04-A-AOG-90-1Z 3 Rodzaj modułu obowiązkowy 4 Kierunek studiów astronomia 5 Poziom studiów I stopień

Bardziej szczegółowo

OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS) OPIS MODUŁ KSZTAŁCENIA (SYLABUS) I. Informacje ogólne: 1 Nazwa modułu kształcenia Astronomia ogólna 2 Kod modułu kształcenia 04-ASTR1-ASTROG90-1Z 3 Rodzaj modułu kształcenia obowiązkowy 4 Kierunek studiów

Bardziej szczegółowo

FOTOMETRIA OBIEKTÓW PUNKTOWYCH Z UŻYCIEM PROGRAMU SalsaJ

FOTOMETRIA OBIEKTÓW PUNKTOWYCH Z UŻYCIEM PROGRAMU SalsaJ FOTOMETRIA OBIEKTÓW PUNKTOWYCH Z UŻYCIEM PROGRAMU SalsaJ Opracowanie: Paulina Sowicka, Grzegorz Sęk Młodzieżowe Obserwatorium Astronomiczne w Niepołomicach Program SalsaJ został napisany przez zespół EU-HOU

Bardziej szczegółowo

AMERICAN ASSOCIATION OF VARIABLE STAR OBSERVERS

AMERICAN ASSOCIATION OF VARIABLE STAR OBSERVERS ANDRZEJ ARMIŃSKI WPROWADZENIE DO AAVSO AMERICAN ASSOCIATION OF VARIABLE STAR OBSERVERS Badanie gwiazd zmiennych jest jedyną dziedziną nauki, do której amatorzy mogą wnieść wkład na najwyższym poziomie,

Bardziej szczegółowo

V KONKURS ASTRONOMICZNY FASCYNUJĄCE ZJAWISKA ASTRONOMICZNE (poszukiwania, obserwacje, prezentacje)

V KONKURS ASTRONOMICZNY FASCYNUJĄCE ZJAWISKA ASTRONOMICZNE (poszukiwania, obserwacje, prezentacje) V KONKURS ASTRONOMICZNY FASCYNUJĄCE ZJAWISKA ASTRONOMICZNE (poszukiwania, obserwacje, prezentacje) Organizatorzy: 1. Stowarzyszenie Nauczycieli Fizyki Ziemi Łódzkiej, 2. Wydział Elektrotechniki, Elektroniki,

Bardziej szczegółowo

Jak w Toruniu zaobserwowano najbliższe zjawisko mikrosoczewkowania grawitacyjnego

Jak w Toruniu zaobserwowano najbliższe zjawisko mikrosoczewkowania grawitacyjnego Jak w Toruniu zaobserwowano najbliższe zjawisko mikrosoczewkowania grawitacyjnego Krzysztof Czart Centrum Astronomii UMK Załęcze Wielkie, 2007-08-05 Miłośnicy >> zawodowcy Miłośnicy astronomii mają lepiej

Bardziej szczegółowo

Skala jasności w astronomii. Krzysztof Kamiński

Skala jasności w astronomii. Krzysztof Kamiński Skala jasności w astronomii Krzysztof Kamiński Obserwowana wielkość gwiazdowa (magnitudo) Skala wymyślona prawdopodobnie przez Hipparcha, który podzielił gwiazdy pod względem jasności na 6 grup (najjaśniejsze:

Bardziej szczegółowo

EU-HOU Wszechświat w rękach uczniów i nauczycieli

EU-HOU Wszechświat w rękach uczniów i nauczycieli Strona 1 EU-HOU Wszechświat w rękach uczniów i nauczycieli Bartłomiej Zakrzewski JuŜ od dłuŝszego czasu obserwowana jest na świecie tendencja do coraz mniejszego zainteresowania naukami ścisłymi i przyrodniczymi.

Bardziej szczegółowo

Gwiazdy zmienne. na przykładzie V729 Cygni. Janusz Nicewicz

Gwiazdy zmienne. na przykładzie V729 Cygni. Janusz Nicewicz Gwiazdy zmienne na przykładzie V729 Cygni Plan prezentacji Czym są gwiazdy zmienne? Rodzaje gwiazd zmiennych Układy podwójne gwiazd Gwiazdy zmienne zaćmieniowe Model Roche'a V729 Cygni Obserwacje Analiza

Bardziej szczegółowo

Zacznij przygodę z Gwiazdami Zmiennymi. Misja: Zmierzenie jasności gwiazdy zmiennej beta. Lutni (beta Lyrae)

Zacznij przygodę z Gwiazdami Zmiennymi. Misja: Zmierzenie jasności gwiazdy zmiennej beta. Lutni (beta Lyrae) Zacznij przygodę z Gwiazdami Zmiennymi Misja: Zmierzenie jasności gwiazdy zmiennej beta Lutni (beta Lyrae) 3, 2, 1, Start ZACZYNAMY 1. Potrzebne będzie: - bezchmurne nocne niebo - mapa nieba np. z AAVSO

Bardziej szczegółowo

Moje perypetie z obserwacjami gwiazdy zmiennej EX Hydrae

Moje perypetie z obserwacjami gwiazdy zmiennej EX Hydrae Moje perypetie z obserwacjami gwiazdy zmiennej EX Hydrae Adres: Dąbrowa 219, 32-14 Brzezie. Dane szkoły: Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Ojca św. Jana Pawła II w Niepołomicach (Technikum Informatyczne)

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE DO GWIAZD ZMIENNYCH. Tadeusz Smela

WPROWADZENIE DO GWIAZD ZMIENNYCH. Tadeusz Smela WPROWADZENIE DO GWIAZD ZMIENNYCH Tadeusz Smela Kiedy patrzymy na pogodne niebo w nocy można odnieść wrażenie, że gwiazdy są niezmienne. Oprócz migotania wywołanego niestabilnością atmosfery, gwiazdy wydają

Bardziej szczegółowo

Instytut Fizyki Katedra Astronomii

Instytut Fizyki Katedra Astronomii Akademia Pedagogiczna im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Instytut Fizyki Katedra Astronomii PRACA LICENCJACKA Anna Barnacka Obserwacje zrobotyzowanym teleskopem Praca napisana pod kierunkiem dr

Bardziej szczegółowo

Mierzenie odległości we Wszechświecie Cefeidy

Mierzenie odległości we Wszechświecie Cefeidy Mierzenie odległości we Wszechświecie Cefeidy Seminarium jesienne Klubu Astronomicznego Almukantarat Kraków 2013 Spis literatury: Marek Substyk, Poradnik miłośnika astronomii, AstroCD, 2010 http://www.astronomynotes.com/ismnotes/s5.htm

Bardziej szczegółowo

Poszukiwanie gwiazd zmiennych w eksperymencie Pi of the Sky

Poszukiwanie gwiazd zmiennych w eksperymencie Pi of the Sky Poszukiwanie gwiazd zmiennych w eksperymencie Pi of the Sky Łukasz Obara Wydział Fizyki, Uniwersytet Warszawski Plan prezentacji Eksperyment Pi of the Sky Projekt GLORIA Środowisko LUIZA i zaimplementowana

Bardziej szczegółowo

ZOO galaktyk i odkrywanie egzoplanet poprzez EU-HOU w internecie. dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK

ZOO galaktyk i odkrywanie egzoplanet poprzez EU-HOU w internecie. dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK ZOO galaktyk i odkrywanie egzoplanet poprzez EU-HOU w internecie dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK Plan prezentacji Astronomia w komputerze: krótki wstęp przewodnik Galaktyczne ZOO i ZOONIVERSE

Bardziej szczegółowo

Odległość mierzy się zerami

Odległość mierzy się zerami Odległość mierzy się zerami Jednostki odległości w astronomii jednostka astronomiczna AU, j.a. rok świetlny l.y., r.św. parsek pc średnia odległość Ziemi od Słońca odległość przebyta przez światło w próżni

Bardziej szczegółowo

Cykle życia gwiazd. Fotometria gromad gwiazdowych z wykorzystaniem programu SalsaJ. Autorzy: Daniel Duggan & Sarah Roberts Redakcja: Dawid Basak

Cykle życia gwiazd. Fotometria gromad gwiazdowych z wykorzystaniem programu SalsaJ. Autorzy: Daniel Duggan & Sarah Roberts Redakcja: Dawid Basak [ Fotometria gromad gwiazdowych z wykorzystaniem programu SalsaJ [Wpis]z Autorzy: Daniel Duggan & Sarah Roberts Redakcja: Dawid Basak Fotometria gromad gwiazdowych z programem SalsaJ Wstęp Fotometria to

Bardziej szczegółowo

NAJJAŚNIEJSZE GWIAZDY ZMIENNE

NAJJAŚNIEJSZE GWIAZDY ZMIENNE NAJJAŚNIEJSZE GWIAZDY ZMIENNE Stanisław Świerczyński sswdob.republika.pl sogz-ptma.astronomia.pl sswdob@poczta.onet.pl Diagram H-R klasy jasności gwiazd V - karły ciągu głównego IV - podolbrzymy III -

Bardziej szczegółowo

Plan Pracy Sekcji Astronomicznej w 2012/13 roku Cel główny: Poznajemy świat galaktyk jako podstawowego zbiorowiska gwiazd we Wszechświecie.

Plan Pracy Sekcji Astronomicznej w 2012/13 roku Cel główny: Poznajemy świat galaktyk jako podstawowego zbiorowiska gwiazd we Wszechświecie. Plan Pracy Sekcji Astronomicznej w 2012/13 roku Cel główny: Poznajemy świat galaktyk jako podstawowego zbiorowiska gwiazd we Wszechświecie. Cele pomocnicze: 1. Galaktyka jako zbiorowisko gwiazd 2. Obiekty

Bardziej szczegółowo

ASTRONOMIA Klasa Ia Rok szkolny 2012/2013

ASTRONOMIA Klasa Ia Rok szkolny 2012/2013 1 ASTRONOMIA Klasa Ia Rok szkolny 2012/2013 NR Temat Konieczne 1 Niebo w oczach dawnych kultur i cywilizacji - wie, jakie były wyobrażenia starożytnych (zwłaszcza starożytnych Greków) na budowę Podstawowe

Bardziej szczegółowo

Cykle życia gwiazd. Fotometria gromad gwiazdowych z wykorzystaniem programu SalsaJ. Autorzy: Daniel Duggan & Sarah Roberts Redakcja: Dawid Basak

Cykle życia gwiazd. Fotometria gromad gwiazdowych z wykorzystaniem programu SalsaJ. Autorzy: Daniel Duggan & Sarah Roberts Redakcja: Dawid Basak [ Fotometria gromad gwiazdowych z wykorzystaniem programu SalsaJ [Wpis]z Autorzy: Daniel Duggan & Sarah Roberts Redakcja: Dawid Basak Fotometria gromad gwiazdowych z programem SalsaJ Wstęp Fotometria to

Bardziej szczegółowo

Sejsmologia gwiazd. Andrzej Pigulski Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego

Sejsmologia gwiazd. Andrzej Pigulski Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego Sejsmologia gwiazd Andrzej Pigulski Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego XXXIV Zjazd Polskiego Towarzystwa Astronomicznego, Kraków, 16.09.2009 Asterosejsmologia: jak to działa? Z obserwacji

Bardziej szczegółowo

Jaki jest Wszechświat?

Jaki jest Wszechświat? 1 Jaki jest Wszechświat? Od najmłodszych lat posługujemy się terminem KOSMOS. Lubimy gry komputerowe czy filmy, których akcja rozgrywa się w Kosmosie, na przykład Gwiezdne Wojny. Znamy takie słowa, jak

Bardziej szczegółowo

LIV Olimpiada Astronomiczna 2010 / 2011 Zawody III stopnia

LIV Olimpiada Astronomiczna 2010 / 2011 Zawody III stopnia LIV Olimpiada Astronomiczna 2010 / 2011 Zawody III stopnia 1. Wskutek efektów relatywistycznych mierzony całkowity strumień promieniowania od gwiazdy, która porusza się w kierunku obserwatora z prędkością

Bardziej szczegółowo

Ciemna materia w sferoidalnych galaktykach karłowatych. Ewa L. Łokas Centrum Astronomiczne PAN, Warszawa

Ciemna materia w sferoidalnych galaktykach karłowatych. Ewa L. Łokas Centrum Astronomiczne PAN, Warszawa Ciemna materia w sferoidalnych galaktykach karłowatych Ewa L. Łokas Centrum Astronomiczne PAN, Warszawa Sferoidalne galaktyki karłowate Leo I Grupy Lokalnej Carina Fornax Klasyczne sferoidalne galaktyki

Bardziej szczegółowo

Wstęp do astrofizyki I

Wstęp do astrofizyki I Wstęp do astrofizyki I Wykład 15 Tomasz Kwiatkowski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Fizyki Instytut Obserwatorium Astronomiczne Tomasz Kwiatkowski, OA UAM Wstęp do astrofizyki I, Wykład

Bardziej szczegółowo

Garbate gwiazdy kataklizmiczne

Garbate gwiazdy kataklizmiczne Garbate gwiazdy kataklizmiczne Warszawa 11.05.2009 Obserwacje nowożytne. Tycho de Brahe SN 1572 Johanes Kepler SN 1604 Janszoom Blaeuw Nova Cyg 1600 Heweliusz i Anthelme Nova Vul 1670 John R. Hind Nova

Bardziej szczegółowo

mgr Andrzej Koba nauczyciel kulturoznawca 1. O MNIE 2. MOJA OFERTA KOŁA ZAINTERESOWAŃ

mgr Andrzej Koba nauczyciel kulturoznawca 1. O MNIE 2. MOJA OFERTA KOŁA ZAINTERESOWAŃ mgr Andrzej Koba nauczyciel kulturoznawca 1. O MNIE 2. MOJA OFERTA KOŁA ZAINTERESOWAŃ O MNIE Jestem absolwentem Uniwersytetu Łódzkiego w Łodzi, gdzie studiowałem na kierunku kulturoznawstwo. W toku studiów

Bardziej szczegółowo

KONKURS ASTRONOMICZNY A jednak się kręci III Edycja

KONKURS ASTRONOMICZNY A jednak się kręci III Edycja KONKURS ASTRONOMICZNY A jednak się kręci III Edycja Z okazji 90-lecia czasopisma Urania oraz 25-lecia Obserwatorium Astronomicznego UP na Suhorze, zapraszamy wszystkich nauczycieli i wychowawców prowadzących

Bardziej szczegółowo

W poszukiwaniu nowej Ziemi. Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego

W poszukiwaniu nowej Ziemi. Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego W poszukiwaniu nowej Ziemi Andrzej Udalski Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego Gdzie mieszkamy? Ziemia: Masa = 1 M E Średnica = 1 R E Słońce: 1 M S = 333950 M E Średnica = 109 R E Jowisz

Bardziej szczegółowo

Tytuł projektu: Niebo bez tajemnic CZĘŚĆ I INFORMACJE O WNIOSKODAWCY

Tytuł projektu: Niebo bez tajemnic CZĘŚĆ I INFORMACJE O WNIOSKODAWCY Tytuł projektu: Niebo bez tajemnic CZĘŚĆ I INFORMACJE O WNIOSKODAWCY 1. Dokładny adres wnioskodawcy wraz z numerem telefonu, faxem, e-mailem oraz adresem strony www: ulica:kochanowskiego1 telefon: 52 384

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZNE OBSERWACJE SŁOŃCA

BEZPIECZNE OBSERWACJE SŁOŃCA BEZPIECZNE OBSERWACJE SŁOŃCA Słońce to jeden z najciekawszych obiektów do amatorskich badań astronomicznych. W porównaniu do innych jest to obiekt wyjątkowo łatwy do znalezienia każdy potrafi wskazać położenie

Bardziej szczegółowo

Elementy astronomii w nauczaniu przyrody. dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK 2011

Elementy astronomii w nauczaniu przyrody. dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK 2011 Elementy astronomii w nauczaniu przyrody dr Krzysztof Rochowicz Zakład Dydaktyki Fizyki UMK 2011 Szkic referatu Krótki przegląd wątków tematycznych przedmiotu Przyroda w podstawie MEN Astronomiczne zasoby

Bardziej szczegółowo

Galaktyki i Gwiazdozbiory

Galaktyki i Gwiazdozbiory Galaktyki i Gwiazdozbiory Co to jest Galaktyka? Galaktyka (z gr. γαλα mleko) duży, grawitacyjnie związany układ gwiazd, pyłu i gazu międzygwiazdowego oraz niewidocznej ciemnej materii. Typowa galaktyka

Bardziej szczegółowo

Zanieczyszczenie Światłem

Zanieczyszczenie Światłem Gimnazjum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 2 Rok 2017 1. Wstęp teoretyczny Rozwój cywilizacyjny, wprowadzenie sztucznego oświetlenia, wzrost populacji i gęstości zaludnienia spowodował nie tylko

Bardziej szczegółowo

Człowiek najlepsza inwestycja. Fot.NASA FENIKS PRACOWNIA DYDAKTYKI ASTRONOMII

Człowiek najlepsza inwestycja. Fot.NASA FENIKS PRACOWNIA DYDAKTYKI ASTRONOMII Fot.NASA FENIKS PRACOWNIA DYDAKTYKI ASTRONOMII PROPOZYCJA ĆWICZEŃ DZIENNYCH Z ASTRONOMII DLA UCZESTNIKÓW PROGRAMU FENIKS dr hab. Piotr Gronkowski, prof. UR gronk@univ.rzeszow.pl Uniwersytet Rzeszowski

Bardziej szczegółowo

Arkadiusz Kalicki, Lech Mankiewicz Plugin Webcam dla SalsaJ Podręcznik użytkownika

Arkadiusz Kalicki, Lech Mankiewicz Plugin Webcam dla SalsaJ Podręcznik użytkownika Projekt logo: Armella Leung, www.armella.fr.to Arkadiusz Kalicki, Lech Mankiewicz Plugin Webcam dla SalsaJ Podręcznik użytkownika Spis treści Spis treści... 1 Instalacja... 2 Posługiwanie się pluginem...

Bardziej szczegółowo

Zestaw map gwiazd zmiennych vol. 1

Zestaw map gwiazd zmiennych vol. 1 Biblioteka Almanachu Astronomicznego Tomasz Ściężor Zestaw map gwiazd zmiennych vol. 1 Klub Astronomiczny Regulus Kraków 2011 Skład komputerowy almanachu wykonał autor publikacji Tomasz Ściężor Wszelkie

Bardziej szczegółowo

KONKURS ASTRONOMICZNY DLA SZKÓŁ! A jednak się kręci

KONKURS ASTRONOMICZNY DLA SZKÓŁ! A jednak się kręci KONKURS ASTRONOMICZNY DLA SZKÓŁ! A jednak się kręci Zapraszamy wszystkich nauczycieli i wychowawców prowadzących róŝnorodne zajęcia pozalekcyjne dla dzieci i młodzieŝy (kółka zainteresowań, zajęcia świetlicowe

Bardziej szczegółowo

Ewolucja w układach podwójnych

Ewolucja w układach podwójnych Ewolucja w układach podwójnych Tylko światło Temperatura = barwa różnica dodatnia różnica równa 0 różnica ujemna Jasnośd absolutna m M 5 log R 10 pc Diagram H-R Powstawanie gwiazd Powstawanie gwiazd ciśnienie

Bardziej szczegółowo

Projekt π of the Sky. Katarzyna Małek. Centrum Fizyki Teoretycznej PAN

Projekt π of the Sky. Katarzyna Małek. Centrum Fizyki Teoretycznej PAN Projekt π of the Sky Katarzyna Małek Centrum Fizyki Teoretycznej PAN Zespół π of the Sky Centrum Fizyki Teoretycznej PAN, Warszawa, Instytut Problemów Jądrowych, Warszawa i Świerk, Instytut Fizyki Doświadczalnej

Bardziej szczegółowo

Materiały dydaktyczne do eksperymentu demonstracyjnego GLORIA nt. wyznaczania krzywych blasku gwiazd

Materiały dydaktyczne do eksperymentu demonstracyjnego GLORIA nt. wyznaczania krzywych blasku gwiazd GLORIA is funded by the European Union 7th Framework Programme (FP7/2007-2013) under grant agreement n 283783 Materiały dydaktyczne do eksperymentu demonstracyjnego GLORIA nt. wyznaczania krzywych blasku

Bardziej szczegółowo

Biuletyn Astronomiczny nr 2

Biuletyn Astronomiczny nr 2 Biuletyn Astronomiczny nr 2 W kwietniu skupimy się przede wszystkim na opisie rozgwieżdżonego nieba ponieważ takie interesujące zjawiska jak koniunkcje Księżyca z planetami czy zakrycia gwiazd przez Księżyc,

Bardziej szczegółowo

Najaktywniejsze nowe karłowate

Najaktywniejsze nowe karłowate Najaktywniejsze nowe karłowate Arkadiusz Olech Seminarium Gwiazdy zmienne, Malbork, 24.10.2015 Gwiazdy kataklizmiczne Ewolucja gwiazd kataklizmicznych Zaczyna się po etapie wspólnej otoczki przy okresie

Bardziej szczegółowo

Misja kosmiczna Gaia odkrywa swoją pierwszą supernową

Misja kosmiczna Gaia odkrywa swoją pierwszą supernową Warszawa, 12 września 2014 r. Misja kosmiczna Gaia odkrywa swoją pierwszą supernową Obserwatorium kosmiczne Gaia odkryło swoją pierwszą supernową, nazwaną Gaia14aaa. W miejscu, gdzie znajduje się niepozorna

Bardziej szczegółowo

Październikowe tajemnice skrywane w blasku Słońca

Październikowe tajemnice skrywane w blasku Słońca Październikowe tajemnice skrywane w blasku Słońca Do tej pory zajmowaliśmy się po części opisem nieba nocnego. I to nie powinno dziwić: wszak ta pora nadaje się na obserwacje rozgwieżdżonego nieba. Tymczasem

Bardziej szczegółowo

1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd 5.

1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd 5. Budowa i ewolucja Wszechświata Autor: Weronika Gawrych Spis treści: 1. Obserwacje nieba 2. Gwiazdozbiór na północnej strefie niebieskiej 3. Gwiazdozbiór na południowej strefie niebieskiej 4. Ruch gwiazd

Bardziej szczegółowo

Budowa Galaktyki. Materia rozproszona Rozkład przestrzenny materii Krzywa rotacji i ramiona spiralne

Budowa Galaktyki. Materia rozproszona Rozkład przestrzenny materii Krzywa rotacji i ramiona spiralne Budowa Galaktyki Materia rozproszona Rozkład przestrzenny materii Krzywa rotacji i ramiona spiralne Gwiazdy w otoczeniu Słońca Gaz międzygwiazdowy Hartmann (1904) Delta Orionis (gwiazda podwójna) obserwowana

Bardziej szczegółowo

Pożegnania. Mapa nieba, miedzioryt, XIX w.

Pożegnania. Mapa nieba, miedzioryt, XIX w. Pożegnania Opustoszałe gniazda bocianie, coraz wcześniejsze zachody Słońca, zimne noce i zmieniające barwy liście na drzewach i krzewach to zapowiedź pory jesiennej pożegnanie pięknego w tym roku gorącego

Bardziej szczegółowo

Supernowe Brahe i Keplera

Supernowe Brahe i Keplera Szkoła Podstawowa Klasy VII-VIII Gimnazjum Klasa III Doświadczenie konkursowe 5 Rok 2019 1. Wstęp teoretyczny Supernowe to jedne z najbardziej energetycznych zjawisk, do jakich dochodzi we Wszechświecie.

Bardziej szczegółowo

Planetoidy w trójwymiarze

Planetoidy w trójwymiarze Planetoidy w trójwymiarze Anna Marciniak Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Poznań Planetoidy. Kosmiczne robactwo? Położenie planetoid w Układzie Słonecznym Położenie planetoid

Bardziej szczegółowo

Astronomia na egzaminie maturalnym. Część 2

Astronomia na egzaminie maturalnym. Część 2 Astronomia na egzaminie maturalnym. Część 2 Poprzedni artykuł dotyczył zagadnień związanych z wymaganiami z podstawy programowej dotyczącymi astronomii. W obecnym będzie kontynuacja omawiania tego problemu.

Bardziej szczegółowo

mgr Cezary Koneczny nauczyciel fizyki i innych przedmiotów ścisłych

mgr Cezary Koneczny nauczyciel fizyki i innych przedmiotów ścisłych mgr Cezary Koneczny nauczyciel fizyki i innych przedmiotów ścisłych 1. 2. MOJA OFERTA KOŁA ZAINTERESOWAŃ 3. MOJA OFERTA LEKCJE ASTRONOMII 4. CIEKAWE ZJAWISKA FIZYCZNE Jestem absolwentem Uniwersytetu Łódzkiego

Bardziej szczegółowo

Konkurs Astronomiczny Astrolabium III Edycja 25 marca 2015 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy

Konkurs Astronomiczny Astrolabium III Edycja 25 marca 2015 roku Klasy I III Liceum Ogólnokształcącego Test Konkursowy Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 75 minut. 1. Przyszłość. Ludzie mieszkają w stacjach kosmicznych w kształcie okręgu o promieniu

Bardziej szczegółowo

Analiza gwiazd zmiennych w eksperymencie Pi of the Sky PRELIMINARY!!!!!

Analiza gwiazd zmiennych w eksperymencie Pi of the Sky PRELIMINARY!!!!! Uniwersytet Warszawski Wydział Fizyki Marek Biskup Nr albumu: 181251 Analiza gwiazd zmiennych w eksperymencie Pi of the Sky PRELIMINARY!!!!! Praca magisterska na kierunku FIZYKA w zakresie FIZYKA CZĄSTEK

Bardziej szczegółowo

Wstęp do astrofizyki I

Wstęp do astrofizyki I Wstęp do astrofizyki I Wykład 10 Tomasz Kwiatkowski 8 grudzień 2010 r. Tomasz Kwiatkowski, Wstęp do astrofizyki I, Wykład 10 1/36 Plan wykładu Wyznaczanie mas ciał niebieskich Gwiazdy podwójne Optycznie

Bardziej szczegółowo

Ekosfery. Gimnazjum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 5

Ekosfery. Gimnazjum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 5 Gimnazjum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 5 Rok 017 1. Wstęp teoretyczny Badanie planet pozasłonecznych (zwanych inaczej egzoplanetami) jest aktualnie jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających

Bardziej szczegółowo

Konkurs Astronomiczny Astrolabium IV Edycja 26 kwietnia 2017 roku Klasy I III Gimnazjum Test Konkursowy

Konkurs Astronomiczny Astrolabium IV Edycja 26 kwietnia 2017 roku Klasy I III Gimnazjum Test Konkursowy Instrukcja Zaznacz prawidłową odpowiedź. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna. Czas na rozwiązanie testu wynosi 60 minut. 1. 11 kwietnia 2017 roku była pełnia Księżyca. Pełnia w dniu 11 kwietnia będzie

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych.

Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych. Wykład udostępniam na licencji Creative Commons: Wyznaczanie długości i szerokości geograficznej z obserwacji astronomicznych. Piotr A. Dybczyński Związek czasu słonecznego z gwiazdowym. Zadanie:

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie indeksu suszy TVDI przy użyciu wolnego oprogramowania i bezpłatnych zdjęd satelitarnych

Wyznaczanie indeksu suszy TVDI przy użyciu wolnego oprogramowania i bezpłatnych zdjęd satelitarnych Wyznaczanie indeksu suszy TVDI przy użyciu wolnego oprogramowania i bezpłatnych zdjęd satelitarnych Jarosław Zawadzki, Karol Przeździecki Wydział Inżynierii Środowiska Politechnika Warszawska Wilgotnośd

Bardziej szczegółowo

WYKRYWANIE PLANET POZASŁONECZNYCH METODĄ TRANZYTÓW

WYKRYWANIE PLANET POZASŁONECZNYCH METODĄ TRANZYTÓW tłumaczenie: Małgorzata Czart redakcja: Ariel Majcher Roger Ferlet (IAP); Olivier Marco, Ester Aranzana Martinez, Sandra Greiss, & Jeehae Chun (University Pierre Marie Curie) FRANCJA WYKRYWANIE PLANET

Bardziej szczegółowo

ALMA. Atacama Large (sub)millimeter Array

ALMA. Atacama Large (sub)millimeter Array Atacama Large (sub)millimeter Array Największy na świecie Interferometr Radiowy - znajdujący się na płaskowyżu Chajnantor w Chilijskich Andach na wysokości ok. 5000 m n.p.m. 66 anten o średnicy 12m i

Bardziej szczegółowo

Rozciągłe obiekty astronomiczne

Rozciągłe obiekty astronomiczne Galaktyki Przykłady obiektów rozciągłych Mgławice poza Galaktyką? Hubble: Wszechświat,,wyspowy'' Hubble: Wszechświat ekspandujący Hubble: typy galaktyk Właściwości galaktyk (niektóre) Rozciągłe obiekty

Bardziej szczegółowo

Aplikacje informatyczne w Astronomii. Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych

Aplikacje informatyczne w Astronomii. Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych Aplikacje informatyczne w Astronomii Internet źródło informacji i planowanie obserwacji astronomicznych Skrót kursu: Tydzień I wstęp i planowanie pokazów popularnonaukowych a) współrzędne niebieskie układy

Bardziej szczegółowo

Soczewkowanie grawitacyjne

Soczewkowanie grawitacyjne Soczewkowanie grawitacyjne Obserwatorium Astronomiczne UW Plan Ugięcie światła - trochę historii Co to jest soczewkowanie Punktowa masa Soczewkowanie galaktyk... kwazarów... kosmologiczne Mikrosoczewkowanie

Bardziej szczegółowo

Gdzie odległośd mierzy się zerami. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny, UWr Zakład Fizyki Słooca, CBK PAN

Gdzie odległośd mierzy się zerami. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny, UWr Zakład Fizyki Słooca, CBK PAN Gdzie odległośd mierzy się zerami Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny, UWr Zakład Fizyki Słooca, CBK PAN Jednostki odległości w astronomii jednostka astronomiczna AU, j.a. rok świetlny l.y., r.św. parsek

Bardziej szczegółowo

Izerskie Długie Ekspozycje 2018 (IDE 2018) Orle, 30 sierpnia 2 września 2018

Izerskie Długie Ekspozycje 2018 (IDE 2018) Orle, 30 sierpnia 2 września 2018 Izerskie Długie Ekspozycje 2018 (IDE 2018) Orle, 30 sierpnia 2 września 2018 Program Uwaga: godziny zajęd mogą ulec zmianie w przypadku niekorzystnej dla obserwacji nieba pogody 30.08, czwartek 16:30 Przyjazd

Bardziej szczegółowo

Przebieg: I. Zastosowanie rakiet oraz zasady działania uproszczonej formie. II. Budowa rakiety na powietrze jako paliwo. III. Zawody rakiet.

Przebieg: I. Zastosowanie rakiet oraz zasady działania uproszczonej formie. II. Budowa rakiety na powietrze jako paliwo. III. Zawody rakiet. 1. 2. RYSOWANIE KONSTELACJI Cele: nauka tworzenia konstelacji Forma pracy:praca w grupach/indywidualna Metody pracy: dyskusja, burza mózgów Środki dydaktyczne: duże arkusze papieru, mazaki I. Wyjaśnienie

Bardziej szczegółowo

Analiza danych. 7 th International Olympiad on Astronomy & Astrophysics 27 July 5 August 2013, Volos Greece. Zadanie 1.

Analiza danych. 7 th International Olympiad on Astronomy & Astrophysics 27 July 5 August 2013, Volos Greece. Zadanie 1. Analiza danych Zadanie 1. Zdjęcie 1 przedstawiające część gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy, zostało zarejestrowane kamerą CCD o rozmiarze chipu 17mm 22mm. Wyznacz ogniskową f systemu optycznego oraz

Bardziej szczegółowo

Wszechświat: spis inwentarza. Typy obiektów Rozmieszczenie w przestrzeni Symetrie

Wszechświat: spis inwentarza. Typy obiektów Rozmieszczenie w przestrzeni Symetrie Wszechświat: spis inwentarza Typy obiektów Rozmieszczenie w przestrzeni Symetrie Curtis i Shapley 1920 Heber D. Curtis 1872-1942 Mgławice spiralne są układami gwiazd równoważnymi Drodze Mlecznej Mgławice

Bardziej szczegółowo

Nazwa przedmiotu: Informatyczne systemy statystycznej obróbki danych. Informatics systems for the statistical treatment of data Kierunek:

Nazwa przedmiotu: Informatyczne systemy statystycznej obróbki danych. Informatics systems for the statistical treatment of data Kierunek: Nazwa przedmiotu: Informatyczne systemy statystycznej obróbki danych I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU Informatics systems for the statistical treatment of data Kierunek: Forma studiów Informatyka Stacjonarne

Bardziej szczegółowo

PULSACJE GWIAZDOWE. semestr zimowy 2017/2018. Jadwiga Daszyńska-Daszkiewicz

PULSACJE GWIAZDOWE. semestr zimowy 2017/2018. Jadwiga Daszyńska-Daszkiewicz PULSACJE GWIAZDOWE semestr zimowy 2017/2018 Jadwiga Daszyńska-Daszkiewicz OPIS ZABURZEŃ Dany układ możemy opisać na dwa sposoby: 1. podając jego stan w danym punkcie przestrzeni, 2. opisując zachowanie

Bardziej szczegółowo

Lutowe niebo. Wszechświat Kopernika, De revolutinibus, 1566 r.

Lutowe niebo. Wszechświat Kopernika, De revolutinibus, 1566 r. Lutowe niebo I znowu możemy nieco uwagi poświęcić Mikołajowi Kopernikowi, którego 545 rocznica urodzin przypada 19 lutego. Postać ta do dziś stanowi inspirację nie tylko dla astronomów, ale i osób związanych

Bardziej szczegółowo

V1309 SCORPII: Tragiczny koniec układu podwójnego i narodziny nowej gwiazdy

V1309 SCORPII: Tragiczny koniec układu podwójnego i narodziny nowej gwiazdy V1309 SCORPII: Tragiczny koniec układu podwójnego i narodziny nowej gwiazdy Romuald TYLENDA Centrum Astronomiczne im. M.Kopernika, PAN Zakład Astrofizyki w Toruniu Zlot Miłośników Astronomii Barbarka,

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN I WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU WIEDZY ASTRONOMICZNEJ KASJOPEJA

REGULAMIN I WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU WIEDZY ASTRONOMICZNEJ KASJOPEJA REGULAMIN I WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU WIEDZY ASTRONOMICZNEJ KASJOPEJA ORGANIZOWANEGO W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM W ROKU SZKOLNYM 2012/2013 DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNZJALNYCH I PONADGIMNAZJALYCH 1 Konkurs z astronomii

Bardziej szczegółowo

dostępne w szkolnej Techniki obserwacji nieba astronomia dla każdego fizyka w szkole

dostępne w szkolnej Techniki obserwacji nieba astronomia dla każdego fizyka w szkole Techniki obserwacji nieba dostępne w szkolnej pracowni astronomicznej DOMINIK PASTERNAK Obserwacje nieba należą do niezwykle ciekawych i co najważniejsze lubianych przez młodzież zajęć. W szkolnej pracowni

Bardziej szczegółowo

Zaćmienie alfa Warkocza Bereniki (alfa Comae Berenices ) około 25 stycznia 2015 r.???

Zaćmienie alfa Warkocza Bereniki (alfa Comae Berenices ) około 25 stycznia 2015 r.??? Zaćmienie alfa Warkocza Bereniki (alfa Comae Berenices ) około 25 stycznia 2015 r.??? Ryszard Biernikowicz PTMA Szczecin Prezentacja dn.17 stycznia 2015r. Królowa Berenika II (267/266-221 p.n.e.) królowa

Bardziej szczegółowo

Polskę wyposażenie Polskich obserwatoriów astronomicznych było więcej niż ubogie. Największą w Polsce lunetą był dwudziestocentymetrowy w prywatnym

Polskę wyposażenie Polskich obserwatoriów astronomicznych było więcej niż ubogie. Największą w Polsce lunetą był dwudziestocentymetrowy w prywatnym Dobytek naukowy Astronomia w drugiej połowie XIX wieku przeżyła swoiste trudności. Zasadniczą przyczyną zahamowań w badaniach astronomicznych były niesprzyjające warunki polityczne, w którym znalazło się

Bardziej szczegółowo

Astronomowie potrzebują Twej pomocy!

Astronomowie potrzebują Twej pomocy! Nauka obywatelska i gwiazdy zmienne Pod partonatem AAVSO, National Science Foundation i Your Universe Astronomowie potrzebują Twej pomocy! Gwiazdy zmienne to gwiazdy, których jasność zmienia się z upływem

Bardziej szczegółowo

Jak zrobić za pomocą programu SALSA-J kolorowy obrazek, mając trzy zdjęcia w barwach podstawowych?

Jak zrobić za pomocą programu SALSA-J kolorowy obrazek, mając trzy zdjęcia w barwach podstawowych? Jak zrobić za pomocą programu SALSA-J kolorowy obrazek? 1 Jak zrobić za pomocą programu SALSA-J kolorowy obrazek, mając trzy zdjęcia w barwach podstawowych? Mirosław Należyty Agnieszka Majczyna Logo designed

Bardziej szczegółowo

Kurs wybieralny: Zastosowanie technik informatycznych i metod numerycznych w elektronice

Kurs wybieralny: Zastosowanie technik informatycznych i metod numerycznych w elektronice Kurs wybieralny: Zastosowanie technik informatycznych i metod numerycznych w elektronice Opis kursu Przygotowanie praktyczne do realizacji projektów w elektronice z zastosowaniem podstawowych narzędzi

Bardziej szczegółowo

Metody poszukiwania egzoplanet (planet pozasłonecznych) Autor tekstu: Bartosz Oszańca

Metody poszukiwania egzoplanet (planet pozasłonecznych) Autor tekstu: Bartosz Oszańca Metody poszukiwania egzoplanet (planet pozasłonecznych) Autor tekstu: Bartosz Oszańca Badania pozasłonecznych układów planetarnych stają się w ostatnich latach coraz popularniejszą gałęzią astronomii.

Bardziej szczegółowo

Analiza danych z nowej aparatury detekcyjnej "Pi of the Sky"

Analiza danych z nowej aparatury detekcyjnej Pi of the Sky Uniwersytet Warszawski Wydział Fizyki Bartłomiej Włodarczyk Nr albumu: 306849 Analiza danych z nowej aparatury detekcyjnej "Pi of the Sky" Praca przygotowana w ramach Pracowni Fizycznej II-go stopnia pod

Bardziej szczegółowo

Co to jest promieniowanie grawitacyjne? Szymon Charzyński KMMF UW

Co to jest promieniowanie grawitacyjne? Szymon Charzyński KMMF UW Co to jest promieniowanie grawitacyjne? Szymon Charzyński KMMF UW Odziaływania elementarne elektromagnetyczne silne grawitacyjne słabe Obserwacje promieniowania elektromagnetycznego Obserwacje promieniowania

Bardziej szczegółowo

O p i s p r o c e s u p r o w a d z ą c e g o d o u z y s k a n i a e f e k t ó w u c z e n i a s i ę

O p i s p r o c e s u p r o w a d z ą c e g o d o u z y s k a n i a e f e k t ó w u c z e n i a s i ę Część B) programu studiów Wydział prowadzący studia: Załącznik nr 1 do uchwały Nr 5 Senatu UMK z dnia 5 lutego 2019 r. Rok akademicki 2019/20 O p i s p r o c e s u p r o w a d z ą c e g o d o u z y s k

Bardziej szczegółowo

Kosmiczni podróżnicy. A jednak się kręci 4 edycja konkurs astronomiczny (projekt klasowy) IX 2013

Kosmiczni podróżnicy. A jednak się kręci 4 edycja konkurs astronomiczny (projekt klasowy) IX 2013 PUBLICZNA SZKOŁA PODSTAWOWA NR 14 IM. ADAMA MICKIEWICZA UL KOSZYKA 21 45 720 OPOLE tel./fax (077) 474-31-91 e-mail: sp14opole@op.pl A jednak się kręci 4 edycja konkurs astronomiczny (projekt klasowy) IX

Bardziej szczegółowo

Wycieczka po Załęczańskim Niebie

Wycieczka po Załęczańskim Niebie Wycieczka po Załęczańskim Niebie Strona 1 z 25 Prezentowana kolekcja zdjęć została wykonana przez uczestników tegorocznych letnich obozów astronomicznych (w dniach 28.07 25.08.2002) zorganizowanych przez

Bardziej szczegółowo

Pomiary jasności nieba z użyciem aparatu cyfrowego. Tomek Mrozek 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN

Pomiary jasności nieba z użyciem aparatu cyfrowego. Tomek Mrozek 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Pomiary jasności nieba z użyciem aparatu cyfrowego Tomek Mrozek 1. Instytut Astronomiczny UWr 2. Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Jasność nieba Jasność nieba Jelcz-Laskowice 20 km od centrum Wrocławia Pomiary

Bardziej szczegółowo

O ZNAJDOWANIU I DEFINIOWANIU GROMAD GALAKTYK

O ZNAJDOWANIU I DEFINIOWANIU GROMAD GALAKTYK ARTYKUŁY Zagadnienia Filozoficzne w Nauce XXVII / 2000, s. 48 54 Piotr FLIN O ZNAJDOWANIU I DEFINIOWANIU GROMAD GALAKTYK Gromada galaktyk jest to zgrupowanie w przestrzeni pewnej liczby galaktyk. Takie

Bardziej szczegółowo

POLSKA W EUROPEJSKIEJ AGENCJI KOSMICZNEJ. Astronomia z pokładów satelitów Projekt BRITE. Polska w kosmosie za lat 5, 10, 15

POLSKA W EUROPEJSKIEJ AGENCJI KOSMICZNEJ. Astronomia z pokładów satelitów Projekt BRITE. Polska w kosmosie za lat 5, 10, 15 POLSKA W EUROPEJSKIEJ AGENCJI KOSMICZNEJ Konkurs wiedzy kosmicznej dla młodzieży szkolnej Astronomia z pokładów satelitów Projekt BRITE oraz konkurs plastyczny Polska w kosmosie za lat 5, 10, 15 I. ORGANIZATOR

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie cieplnego współczynnika oporności właściwej metali

Wyznaczanie cieplnego współczynnika oporności właściwej metali Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. grupa II Termin: 5 V 2009 Nr. ćwiczenia: 303 Temat ćwiczenia: Wyznaczanie cieplnego współczynnika oporności właściwej metali

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie filtrów w astronomii amatorskiej

Zastosowanie filtrów w astronomii amatorskiej Zastosowanie filtrów w astronomii amatorskiej Wyrózniamy różne rodzaje filtrów Filtry szerokopasmowe i wąskopasmowe Filtry słoneczne, księżycowe, polaryzacyjne Filtry LP Filtry mgławicowe wizualne i astrofotograficzne

Bardziej szczegółowo

Kolorowy Wszechświat część I

Kolorowy Wszechświat część I Kolorowy Wszechświat część I Bartłomiej Zakrzewski Spoglądając w pogodną noc na niebo, łatwo możemy dostrzec, że gwiazdy (przynajmniej te najjaśniejsze) różnią się między sobą kolorami. Wśród nich znajdziemy

Bardziej szczegółowo

VIII POWIATOWY KONKURS ASTRONOMICZNY COPERNICUS REGULAMIN

VIII POWIATOWY KONKURS ASTRONOMICZNY COPERNICUS REGULAMIN VIII POWIATOWY KONKURS ASTRONOMICZNY COPERNICUS REGULAMIN Lidzbark 2016 1 Konkurs z astronomii dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych organizuje się na zasadach określonych w niniejszym regulaminie.

Bardziej szczegółowo

Geodezja i geodynamika - trendy nauki światowej (1)

Geodezja i geodynamika - trendy nauki światowej (1) - trendy nauki światowej (1) Glob ziemski z otaczającą go atmosferą jest skomplikowanym systemem dynamicznym stały monitoring tego systemu interdyscyplinarność zasięg globalny integracja i koordynacja

Bardziej szczegółowo

Teleskop Levenhuk Strike 900 PRO (Bez Futerału Na Teleskop)

Teleskop Levenhuk Strike 900 PRO (Bez Futerału Na Teleskop) Dane aktualne na dzień: 28-09-2017 15:32 Link do produktu: http://www.e-matgdynia.pl/teleskop-levenhuk-strike-900-pro-bez-futeralu-na-teleskop-p-3313.html Teleskop Levenhuk Strike 900 PRO (Bez Futerału

Bardziej szczegółowo

Audyt funkcjonalnego systemu monitorowania energii w Homanit Polska w Karlinie

Audyt funkcjonalnego systemu monitorowania energii w Homanit Polska w Karlinie Audyt funkcjonalnego systemu monitorowania energii w Homanit Polska w Karlinie System zarządzania energią to uniwersalne narzędzie dające możliwość generowania oszczędności energii, podnoszenia jej efektywności

Bardziej szczegółowo